|
|
军事类 》 bǎi zhàn qí lüè 》
dì liù juàn
liú jī Liu Ji
５ １。 sǐ zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 sǐ zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù jiàngshuài duì zuò zhàn zhōng quē fá xìn xīn、 “ wèi kěn yòng mìng ” díshì zú suǒ yìng cǎi qǔ de chǔzhì cuò shī。 tā rèn wéi， fán cǐ qíng xíng， dū bì xū“ zhì zhī sǐ dì”， yǐ“ jué qù qí shēng lǜ”， shǐ qí bào dìng bì sǐ zhī zhì qù zhàn dǒu。 zhǐ yòu zhè yàng， cái néng fèn yǒng shā dí， sǐ lǐ huò shēng。“ xiàn zhī sǐ dì rán hòu shēng”（ jiàn《 sūn zǐ bīng fǎ · jiǔ dì piān》）， zhè shì sūn zǐ shǒu chàng， ér wéi lì dài bīng jiā suǒ cháng cǎi yòng de jī lì bù duì fèn yǒng shā dí de yī zhǒng bàn fǎ。
zhè zài yī dìng tiáo jiàn xià， wú yí yě shì kě xíng de。 rán 'ér， cóng gēn běn shàng jiǎng， shì zú de yǒng gǎn jīng shén， shì yóu zhàn zhēng de xìng zhì、 mùdì yǐ jí shì zú de jūn zhèng sù zhì jué dìng de。 míng què wéi zhèng yì shì yè 'ér zhàn， shì zú bì dìng néng pàn sǐ bó dǒu； zhǐ yòu jù bèi guò yìng de jūn zhèng sù zhì， bù duì cái yòu qiáng dà de zhàn dǒu lì。 ér zhè yī qiē yòu shì kào píng shí yán gé de jiào yù xùn liàn péi yǎng chū lái de。 rú guǒ píng shí zhì jūn bù yán， shū yú jiào yù xùn liàn， dān chún kào zhàn shí“ zhì zhī sǐ dì” ér jī fā bù duì shā dí jué xīn hé yǒng gǎn jīng shén， jí biàn yī shí néng zuò dào， dàn què shì bù néng chí jiǔ fā huī zuò yòng de。《 bǎi zhàn qí lüè》 yǐ jīng néng gòu jiào hǎo dì yì shí dào zhè yī diǎn， bìng qiě zài《 jiào zhàn》、《 nù zhàn》、《 qì zhàn》、《 wèi zhàn》 děng duō piān zhōng， fǎn fù qiáng diào yào gǎo hǎo bù duì de jiào yù xùn liàn， tí gāo bù duì de zhàn dǒu lì。 zhè shì shí fēn kě guì de。
qín 'èr shì sān nián（ gōng yuán qián ２ ０ ７ nián） shí 'èr yuè， xiàng yǔ suǒ bù jī bài qín jūn zhù lì de jù lù zhī zhàn， cóng gēn běn shàng shuō， xiàng yǔ huò shèng shì zài chén shèng、 wú guǎng qǐ yì gěi qín wáng cháo yǐ yán zhòng dǎ jī， dòng yáo qí tǒng zhì jī chǔ de xíng shì xià qǔ dé de。
dàn xiàng yǔ zuò wéi chǔ jūn tǒng shuài zài zuò zhàn zhǐ dǎo shàng， yě yòu qí chéng gōng zhī chù， zhù yào biǎo xiàn zài： xíng jūn tú zhōng tā néng jí shí chú diào“ bù xù shì zú 'ér xùn qí sī” de shàngjiàng jūn sòng yì， wéi chǔ jūn xùn sù jìn dǐ jù lù 'ér sǎo qīng liǎo qián jìn zhàng 'ài； lín zhàn zhī qián tā yǐ pò fǔ chén zhōu de shí jì xíng dòng jī lì jiàngshì shù lì“ bì sǐ wú hái” de jué xīn， wéi chǔ jūn fèn yǒng shā dí zuò hǎo liǎo jīng shén zhǔn bèi； jiāo zhàn zhī zhōng tā zhèng què yùn yòng fēn gē wéi jiān de zhàn shù， qiē duàn liǎo qín jūn zhù jiāng zhāng hán yǔ wáng lí de lián xì， shǐ qí gè zì xiàn rù gū lì jìng dì； ěr hòu tā jí zhōng bīng lì， fā yáng lián xù zuò zhàn de zuò fēng， zài jiān miè liǎo wáng lí、 sū jiǎo zhī hòu， chéng shèng jī bài liǎo zhāng hán， jiān miè liǎo qín jūn zhù lì， qǔ dé liǎo jiǔ zhàn jiǔ jié de zhòng dà shèng lì。
【 yì wén】
dà fán dí rén bīng lì qiáng dà、 shì qì wàng shèng， ér wǒ jūn shì zú yí lǜ chóngchóng、 bù kěn pàn mìng zuò zhàn shí， nà jiù bì xū bǎ tā men zhì yú“ sǐ dì”， bìng qiě gào lìng quán jūn zhī dào， zhè shì pò bù dé yǐ de zuò fǎ。 rán hòu， shā niú shāo chē， kào láo zhàn shì， shāo qì liáng shí， tián píng jǐng zào， fén chuán huǐ guō， duàn jué tā men qǐ tú shēng hái de jiǎo xìng sī xiǎng。 zhè yàng， zuò zhàn jiù bì dìng néng shèng lì。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ bào dìng bì sǐ de jué xīn qù fèn zhàn， jiù néng huò dé shèng lì 'ér shēng cún。”
qín guó jiànglǐng zhāng hán shuài jūn dǎ bài chǔ jiāng xiàng liáng jūn yǐ hòu， jiù rèn wéi chǔ dì de bīng lì bù zhí dé yōu lǜ liǎo， yú shì huī jūn dù guò huáng hé gōng dǎ zhào guó， dà bài zhào jūn。 qià zài zhè shí， zhào xiē wèiguó wáng， chén yú wéi jiāng lǐng， zhāng 'ěr wéi chéngxiàng， tā men bīng bài hòu dū táo jìn liǎo jù lù chéng。 zhāng hán mìng lìng wáng lí、 shè jiān shuài bù bāo wéi jù lù， zhāng hán de jūn duì zhù zhā zài tā men de nán biān， xiū zhù yǒng dào gěi bù duì yùn sòng liáng shí。 chǔ huái wáng rèn mìng sòng yì wéi shàngjiàng jūn， xiàng yǔ wéi cì jiāng， fàn zēng wéi mò jiāng， shuài bīng qù jiù yuán zhào guó； qí tā gè jiāng lǐng dū lì shǔ yú sòng yì zhǐ huī。 sòng yì xíng jūn dào 'ān yáng， tíng liú sì shí duō tiān bù qián jìn， hái pài qiǎn tā de 'ér zǐ sòng xiāng qù fǔ zuǒ qí guó， bìng qiě qīn zì sòng tā dào wú yán， shèng bàn jiǔ yàn， dà huì bīn kè。 xiàng yǔ duì cǐ jí wéi bù mǎn dì shuō：“ rú jīn wǒ guó jūn duì gāng gāng dǎ liǎo bài zhàng， guó wáng wèicǐ zuò wò bù 'ān， diào jí quán guó jūn duì 'ér zhuān mén wěi rèn jiāng jūn zhǐ huī， guó jiā 'ān wēi de mìng yùn， wán quán zài cǐ yī jǔ。 xiàn zài， nǐ shēn wéi shàngjiàng jūn 'ér bù tǐ xù shì zú jí kǔ， què qù zuānyíng gè rén sī lì， zhè bù shì guó jiā dòng liáng zhī chén suǒ gāi zuò de！” xiàng yǔ lì yòng zǎo chén jìn jiàn shàngjiàng jūn sòng yì de jī huì， jiù zài qí zhàng zhōng bǎ tā shā liǎo， rán hòu tōng lìng quán jūn shuō：“ sòng yì yǔ qí guó gòu jié tú móu fǎn pàn， chǔ huái wáng mì lìng wǒ bǎ tā shā diào liǎo。”
cǐ shí， zhòng jiāng dū wéi xiàng yǔ de jǔ dòng suǒ wèi fú， méi yòu yī gè gǎn yú kàng jù bù cóng de， dà jiā qí shēng shuō dào：“ shǒu xiān yōng lì chǔ wáng de shì jiāng jūn jiā 'ā。 xiàn zài jiāng jūn zhū shā de shì tú móu fǎn pàn de luàn chén zéi zǐ。” yú shì， dà jiā lì jí yōng lì xiàng yǔ wéi dài lǐ shàngjiàng jūn。 xiàng yǔ pài rén zhuī gǎn sòng yì zhī zǐ sòng xiāng， zhuī dào qí guó bǎ tā shā diào liǎo。 qí hòu， xiàng yǔ pài qiǎn huán chǔ xiàng chǔ huái wáng bào gào liǎo suǒ fā shēng de qíng kuàng， chǔ huái wáng biàn rèn mìng xiàng yǔ wéi shàngjiàng jūn。 dāng yáng jūn qíng bù hé pú jiāng jūn děngdōu lì shǔ yú xiàng yǔ zhǐ huī。 xiàng yǔ yīn shā diào yǐ quán móu sī de sòng yì， cóng cǐ biàn wēi zhèn chǔ guó， míng yáng zhū hóu。 bù jiǔ， tā pài qiǎn dāng yáng jūn、 pú jiāng jūn shuài bīng 'èr wàn dù guò zhāng hé， jiù yuán jù lù。 yǔ qín jūn jiāo zhàn shāo dé xiē xǔ shèng lì， chén yú zài cì qǐng qiú jiù bīng。 yú shì， xiàng yǔ jiù qīn shuài quán bù rén mǎ dù guò zhāng hé， bìng xià lìng bǎ dù chuán chén rù hé dǐ， zá huǐ fàn guō zhēng lóng， shāo diào yíng lěi wū shè， xié dài sān tiān de gān liáng， yǐ cǐ xiàng shì zú biǎo míng jué yī sǐ zhàn 'ér wú yī diǎn tuì hái zhī xīn。 xiàng yǔ shuài jūn yī dào jù lù， biàn bāo wéi liǎo wáng lí， yǔ qín jūn duō cì jiāo zhàn， qiē duàn liǎo qín jūn de yùn liáng dào lù， zhōng yú dà bài qín jūn， jī shā liǎo qín jiāng sū jiǎo， fú huò liǎo wáng lí。 shì shí， chǔ jūn shēng wēi yǐ jīng xióng guān zhū hóu。 cǐ qián， jù lù chéng xià yǐ yòu zhū hóu yuán jūn shí duō gè yíng lěi， dàn què méi yòu gǎn yú chū zhàn de； dào liǎo chǔ jūn jìn jī qín jūn de shí hòu， zhū hóu jūn de jiànglǐng mendōu zhàn zài bì lěi shàng guān wàng 'ér bù chū bīng zhù zhàn。 chǔ jūn jiàngshì wú bù yǐ yī dāng shí， yīng yǒng fèn zhàn， shā shēng zhèn tiān； ér zhū hóu jūn wú bù rén rén zhànlì jīng kǒng。 jiù zhè yàng， chǔ jūn zhōng yú dà bài qín jūn。
【 yuán wén】
fán dí rén qiáng shèng， wú shì zú yí huò， wèi kěn yòng mìng， xū zhì zhī sǐ dì ①， gào lìng sān jūn， shì bù huò yǐ。 shā niú fán chē， yǐ xiǎng zhàn shì， shāo qì liáng shí， tián yí jǐng zào， fén zhōu pò fǔ， jué qù qí shēng lǜ， zé bì shèng。 fǎ yuē：“ bì sǐ zé shēng。” ② qín jiāng zhāng hán ③ yǐ pò chǔ jiāng xiàng liáng ④ jūn， yǐ wéi chǔ dì bīng bù zú yōu， nǎi dù hé jī zhào， dà pò zhī。 dāng cǐ shí， zhào xiē wéi wáng， chén yú wéi jiāng， zhāng 'ěr wéixiàng， bīng bài jiē zǒu rù jù lù chéng。 zhāng hán lìng wáng lí ⑤、 shè jiān ⑥ wéi jù lù， zhāng hán jūn qí nán， zhù yǒng dào ⑦ ér shū zhī sù。 chǔ huái wáng yǐ sòng yì ⑧ wéi shàngjiàng， xiàng yǔ ⑨ wéi cì jiāng， fàn zēng ⑩ wéi bì jiāng， jiù zhào。
zhū bié jiāng jiē shǔ yān。 sòng yì xíng zhì 'ān yáng ⑾， liú sì shí yú rì bù jìn， qiǎn qí zǐ sòng xiāng xiāng qí， zì sòng zhī wú yán ⑿， yǐn jiǔ gāo huì。 xiàng yǔ yuē：“ jīn guó bīng xīn pò， wáng zuò bù 'ān xí， sǎo jìng nèi 'ér zhuān zhū jiāng jūn， guó jiā 'ān wēi， zài cǐ yī jǔ。 jīn bù xù shì zú 'ér xùn qí sī， fēi shè jì zhī chén。” xiàng yǔ chén cháo sòng yì， jí qí zhàng zhōng， zhǎn zhī， xià lìng jūn zhōng yuē：“ sòng yì yǔ qí móu fǎn， chǔ wáng yīn lìng yǔ zhū zhī。” shì shí， zhū jiāng jiē shè fú， mò gǎn zhī wú ⒀， jiē yuē：“ shǒu lì chǔ zhě， jiāng jūn jiā yě。 jīn jiāng jūn zhū pàn luàn。” jí gòng lì yǔ wéi jiǎ shàngjiàng jūn ⒁。 shǐ rén zhuī sòng yì zǐ xiāng， jí zhī qí， shā zhī。 shǐ huán chǔ ⒂ bào mìng yú chǔ huái wáng， yīn mìng xiàng yǔ wéi shàngjiàng jūn。 dāng yáng jūn、 pú jiāng jūn jiē shǔ yān。 xiàng yǔ yǐ shā sòng yì， wēi zhèn chǔ guó， míng wén zhū hóu。 nǎi qiǎn dāng yáng jūn、 pú jiāng jūn shuài 'èr wàn zhòng dù hé ⒃ jiù jù lù。 zhàn shǎo lì ⒄， chén yú fù qǐng bīng， xiàng yǔ nǎi xī bīng dù hé， chén zhōu， pò fǔ zèng ⒅， shāo lú shè， chí sān rì liáng， yǐ shì shì zú bì sǐ， wú hái xīn。 〔 yú shì zhì 〕 zé wéi wáng lí， yǔ qín jūn yù， jiǔ zhàn， jué qí yǒng dào， dà pò zhī， shā sū jiǎo， lǔ wáng lí。 dāng shì shí，〔 chǔ bīng guān zhū hóu〕， zhū hóu jiù jù lù xià zhě shí yú bì， mò gǎn zòng bīng。〔 jí〕 chǔ bīng jī qín jūn， zhū jiāng jiē cóng bì shàng guān。 chǔ zhàn shì wú bù yǐ yī dāng shí， chǔ bīng hū shēng dòng tiān dì， zhū hóu〔 jūn wú bù〕 rén rén zhuì kǒng。 yú shì， dà pò qín jūn。 ⒆【 zhù shì】
① sǐ dì：《 sūn zǐ bīng fǎ》 shù yǔ。 yì jí xùn sù fèn zhàn jiù néng shēng cún， bù xùn sù fèn zhàn jiù zhǐ yòu sǐ wáng de dì qū， jiào zuò“ sǐ dì”。
② bì sǐ zé shēng： yǔ chū《 wú zǐ · zhì bīng dì sān》。
③ zhāng hán： qín jiāng， guān zhì shàofǔ。 qín mò， céng shuài bīng zhèn yā guò chén shèng、 xiàng liáng lǐng dǎo de qǐ yì jūn。 hòu zài jù lù bīng bài tóu jiàng xiàng yǔ， bèi fēng wéi yōng wáng。 chǔ hàn zhàn zhēng zhōng， bèi liú bāng wéi gōng， bīng bài 'ér zì shā。
④ xiàng liáng： mǎ běn jí táng běn jiē wù zuò“ xiàng liáng”， jīn cóng wāng běn。 xiàng liáng， qín mò qǐ yì jūn lǐng xiù zhī yī。 xià xiāng（ jīn jiāng sū sù qiān xī nán） rén， chǔ guó guì zú chū shēn， chǔ jiāng xiàng yàn zhī zǐ。 qín 'èr shì yuán nián（ gōng yuán qián２０ ９ nián）， tā xiǎng yìng chén shèng qǐ yì， yǔ qí zhí xiàng yǔ shuài bīng bā qiān yú wú（ jīn jiāng sū sū zhōu） qǐ yì。 chén shèng shī bài hòu， tā yōng lì chǔ huái wáng zhī sūn xióng xīn wéi wáng， réng chēng chǔ huái wáng， liáng zì hào wǔ xìn jūn。 hòu zài dìng táo（ jīn shān dōng dìng táo běi） yǔ qín jūn zuò zhàn zhōng zhàn sǐ。
⑤ wáng lí： qín jiāng wáng jiǎn zhī sūn。
⑥ shè jiān： mǎ běn jí zhū běn jiē wù zuò“ shè jiàn”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑦ yǒng dào： wèi liǎng bàng zhù yòu qiáng tǎn de tōng dào， yǐ bǎo zhèng yùn shū de 'ān quán。
⑧ sòng yì： gù chǔ lìng yǐn。 qín mò nóng mín qǐ yì bào fā hòu， cóng xiàng liáng qǐ yì。 hòu chǔ huái wáng xióng xīn yǐ qí wéi shàngjiàng jūn， hào qīng zǐ guànjūn。 shuài jūn běi shàng jiù zhào shí zhì liú 'ān yáng bù jìn， wéi xiàng yǔ suǒ shā。
⑨ xiàng yǔ： míng jí， zì yǔ。 qín mò cóng shū fù xiàng liáng qǐ yì。 liáng zhàn sǐ hòu， tā yǔ sòng yì děng shuài jūn běi shàng jiù zhào， yú 'ān yáng shā sǐ sòng yì， bèi chǔ huái wáng rèn wéi shàngjiàng jūn， shuài jūn běi jìn yú jù lù dǎ bài qín jūn zhù lì。 qín wáng hòu， zì lì wéi xī chǔ bà wáng。 hòu zài chǔ hàn zhàn zhēng zhōng， yú gāi xià（ jīn 'ān huī líng bì nán）， bèi liú bāng jī bài， tū wéi zhì wū jiāng（ jīn 'ān huī hé xiàn dōng běi） zì shā shēn sǐ。
⑩ fàn zēng： xiàng yǔ móu shì。 cān jiā qín mò nóng mín qǐ yì shí， nián yǐ qī shí， chū cóng xiàng liáng， hòu zuǒ xiàng yǔ， pō yòu móu lüè， bèi yǔ zūn wéi yà fù。 tā lǚ quàn xiàng yǔ shā diào liú bāng， wèi bèi cǎi nà。 hòu yīn liú bāng shī fǎnjiànjì， wéi xiàng yǔ huái yí 'ér fèn lí sǐ yú guī xiāng tú zhōng。
⑾ ān yáng： dì míng。 wèi yú jīn shān dōng cáo xiàn dōng běi。
⑿ wú yán： dì míng。 wèi yú jīn shān dōng dōng píng dōng nán。
⒀ zhī wú： yì zuò“ zhī wú”， yì wèi dǐ chù， kàng jù。
⒁ jiǎ shàngjiàng jūn： yīn shàng wèi dé dào zhèng shì rèn mìng 'ér zàn shǔ shàngjiàng jūn zhī zhí， gù chēng“ jiǎ shàngjiàng jūn”。
⒂ huán chǔ： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ dàn”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⒃ hé： zhè lǐ zhǐ“ zhāng hé”。
⒄ zhàn shǎo lì： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ zhàn bù lì”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⒅ fǔ zèng： jūn wéi chuī jù。 fǔ， yī zhǒng liǎn kǒu yuán dǐ， huò yòu liǎng 'ěr de guō， yòu jīn shǔ zhì hé táo zhì liǎng zhǒng。 zèng， lèi sì xiàn dài de zhēng guō， dǐ bù yòu xǔ duō tòu zhēng qì de kǒng gé。
⒆ běn piān shǐ lì chū zì《 shǐ jì · xiàng yǔ běn jì》。
５２。 shēng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 shēng zhàn》 wéi tí， zhǐ zài cóng fáng zhǐ tān shēng pà sǐ de wèn tí rù shǒu， zhuózhòng chǎn shù jiàngshuài de yǒng qiè yǔ zuò zhàn chéng bài de guān xì wèn tí。 tā rèn wéi， zài wán quán jù bèi liǎo duì dí zuò zhàn de gè zhǒng kè guān tiáo jiàn zhī xià， duó qǔ zuò zhàn shèng lì de guān jiàn nǎi zài yú jiàngshuài néng gòu guǒ gǎn dì zhǐ huī bù duì shěshēng wàng sǐ dì qù zhàn dǒu； cháng ruò wéi jiàngshuài zhě lín zhàn wèi qiè， tān shēng pà sǐ， zé bì rán dǎo zhì zuò zhàn shī bài。 lì shǐ de jīng yàn biǎo míng， zhàn zhēng bù dàn shì wù zhì lì liàng de jiào liàng， ér qiě yě shì jīng shén lì liàng de jiào liàng。 zài jù bèi yī dìng kè guān wù zhì tiáo jiàn de jī chǔ shàng， néng fǒu chōng fēn fā huī rén de zhù guān néng dòng zuò yòng hé yǒng gǎn jīng shén， biàn chéng wéi duó qǔ shèng lì de guān jiàn suǒ zài。 běn piān yǐ jīng rèn shí dào zhè yī diǎn， yīn 'ér tí chū“ yào dāng gē qì xìng mìng 'ér zhàn” de zhòng yào sī xiǎng， zhè shì shí fēn kě guì de。
chūn qiū shí qī fā shēng zài zhōu dìng wáng shí nián（ gōng yuán qián５９７ nián） de jìn chǔ 'áo、 hào zhī zhàn， biàn shì tǐ xiàn jiàngshuài de yǒng qiè zhí jiē yǐng xiǎng zhàn zhēng shèng fù de yī gè zhàn lì。 dāng shí， jìn guó chū dòng liǎo sān jūn bīng lì yǔ chǔ jūn jiāo zhàn， cóng shuāng fāng lì liàng duì bǐ qíng kuàng kàn， jìn chǔ qí gǔ xiāng dāng。 dàn shì， jìn jūn yóu yú jiàngshuài wèi dí qiè zhàn hé zhǐ huī shī wù， ér dǎo zhì zuì zhōng shī bài de jié jú。 shǒu xiān， jìn jūn zhōng jūn dà fū zhào yīng qí wèi zhàn xiān qiè， shì xiān pài rén yú huáng hé biān shàng zhǔn bèi liǎo táo páo shí jiāng yòng de chuán zhǐ，“ yù bài 'ér xiān jì”。 zhè zhǒng shī bài zhù yì de jǔ dòng， yán zhòng dì wǎ jiě hé dòng yáo liǎo jìn jūn dǒu zhì，“ gù jiāng shì xiè”。 qí cì， dāng chǔ jūn bī jìn jìn jūn shí， jìn zhōng jūn zhù shuài xún lín fù wèi dí rú hǔ， huāng máng bù zhī suǒ cuò， jìng cuò wù dì xià dá liǎo“ xiān jì zhě yòu shǎng”（ jiàn《 zuǒzhuàn · xuān gōng shí 'èr nián》） de táo páo mìng lìng， zhì shǐ zhōng、 xià 'èr jūn wèi zhàn xiān kuì， bìng qiě yīn zhēng qiǎng dù chuán 'ér zì xiāng cán shā。 zhǐ yòu shàng jūn zhù jiàngshì huì néng gòu yù xiān pài bīng mái fú yú 'áo shān fù jìn， zǔ jī chǔ jūn 'ér wèi bèi dǎ bài。
cóng jìn jūn jiàngshuài duì chǔ jūn zuò zhàn de liǎng zhǒng bù tóng tài dù hé chǔzhì cuò shī lái kàn， qià hǎo cóng zhèng fǎn liǎng miàn shuō míng liǎo jiàngshuài de jīng shén zhuàng tài hé zhǐ huī yì shù de hǎo huài， shì yǐng xiǎng zhàn zhēng shèng fù de zhí jiē 'ér zhòng yào de yīn sù。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ yòu lì dì xíng yǐ wèiwǒ jūn zhàn lǐng， cān zhàn bù duì yǐ jīng jìn rù zhèn dì， jūn fǎ hào lìng yǐ jīng tōng xíng wú zǔ， qí xí fēn duì yǐ jīng bù shǔ tíng dāng， nà me， cǐ shí zuì wéi guān jiàn de jiù shì quán jūn jiàngshì yào shěshēng wàng sǐ dì qù zhàn dǒu， zhè yàng jiù néng qǔ dé shèng lì。 cháng ruò jiànglǐng lín zhèn wèi dí qiè zhàn， qǐ tú jiǎo xìng huó mìng， fǎn 'ér huì bèi dí rén suǒ shā。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ jiǎo xìng qiú shēng de， fǎn 'ér huì bèi shā sǐ。”
chūn qiū shí qī， chǔ wáng shuài jūn jìn gōng zhèng guó， jìn guó pài bīng yuán jiù zhèng guó， yǔ chǔ jūn jiāo zhàn yú 'áo、 hào zhī jiān。 jìn jūn de zhōng jūn dà fū zhào yīng qí ràng tā de bù duì yù xiān zài huáng hé biān shàng zhǔn bèi hǎo liǎo dù chuán， dǎ suàn bài zhàng yǐ hòu xiān guò hé táo páo。 yīn cǐ， yán zhòng wǎ jiě jiàngshì de dǒu zhì， zhì shǐ jìn jūn zuì zhōng méi yòu qǔ dé shèng lì。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò dì lì yǐ dé， shì zú yǐ zhèn， fǎ lìng yǐ xíng， qí bīng yǐ shè， yào dāng gē qì xìng mìng 'ér zhàn， zé shèng。
ruò wéi jiāng lín zhèn wèi qiè， yù yào shēng， fǎn wéi suǒ shā。 fǎ yuē：“ xìng shēng zé sǐ。”① chūn qiū shí， chǔ zǐ fá zhèng， jìn shī jiù zhī， yǔ zhàn yú 'áo、 hào② zhī jiān。 jìn zhào yīng qí③ shǐ qí tú xiān jù zhōu yú hé， yù bài 'ér xiān jì， gù jiāng shì xiè， zú bù kě shèng。④【 zhù shì】
① xìng shēng zé sǐ： yǔ chū《 wú zǐ · zhì bīng dì sān》。
② áo、 hào： mǎ běn jí gè běn jiē yú“ áo、 hào” hòu yòu“ ruò gāo” èr zì， xiǎn xì yǎn wén， gù jù shǐ shān。
③ zhào yīng qí： jìn jūn zhōng jūn dà fū。
④ běn piān shǐ lì chū zì《 zuǒzhuàn · xuān gōng shí 'èr nián》。
５ ３。 jī zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 shēng zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù shēn rù dí guó zuò zhàn shí rú hé jiě jué hòu qín gōng yìng yǐ fáng zhǐ bù duì yīn quē liáng 'ér shī bài de wèn tí。 tā rèn wéi， zài chū bīng jìn rù dí guó de qíng kuàng xià zuò zhàn， zhǐ yòu fēn bīng chāo lüè yǐ duó qǔ dí rén de liáng cāng hé jī xù， cái néng què bǎo bù duì liáng xiǎng 'ér duó qǔ zuò zhàn shèng lì。 gǔ dài zhàn zhēng de jīng yàn biǎo míng， yuǎn lí běn tǔ 'ér shēn rù yì guó zuò zhàn， yóu yú zhàn xiàn guò cháng， jiāo tōng bù biàn， yùn shū gōng jù luò hòu děng yuán yīn， bù duì liáng mò gōng yìng wán quán yǐ kào cóng běn guó cháng tú yùn sòng， wú yí shì shí fēn kùn nán de。 yīn cǐ， cǎi qǔ“ yīn liáng yú dí”， jí qǔ yòng yú dí guó de bàn fǎ， biàn chéng wéi gǔ dài zhàn zhēng zhōng cháng wéi bīng jiā suǒ yùn yòng de yī gè yòu xiào bàn fǎ。 dàn shì， zhù zhāng yǐ“ chāo lüè”、“ qiǎng duó” děng cán bào shǒu duàn lái jiě jué jūn xū gōng yìng wèn tí， shì bì gěi yì guó mín zhòng de shēng mìng cái chǎn dài lái wēi hài。 yīn cǐ， jì yào“ yīn liáng yú dí” yǐ jiě jué chū guó zuò zhàn bù duì de hòu qín bǎo zhàng wèn tí， yòu yào bù gěi dí guó mín zhòng zào chéng yán zhòng wēi hài hé zāinàn， zhè bù néng bù shì zhàn zhēng zhǐ dǎo zhě xū yào rèn zhēn yán jiū de。
nán běi cháo shí qī， běi zhōu jiànglǐng hè ruò dūn shuài bīng fù jiù xiāng zhōu zhī zhàn， jiù shì cǎi yòng“ yīn liáng yú dí” bàn fǎ jiě jué bù duì hòu qín gōng yìng de yī gè zhàn lì。 xiāng zhōu， yuán wéi nán cháo liáng dì， chéng shèng sān nián（ gōng yuán５５ ４ nián）， xī wèi（ běi zhōu qián shēn） gōng xiàn jiāng líng yǐ hòu， xiāng zhōu jí bā zhōu jiē guī shǔ xī wèi。 chén bà xiān dài liáng chēng dì jiàn lì chén cháo hòu de dì sān nián（ yǒng dìng sān nián， gōng yuán５５９ nián）， jí pài hóu tiǎn děng shuài jūn wéi bī bìng qǐ tú duó huí xiāng zhōu。 wèicǐ， běi zhōu míng dì yǔ wén yù pài qiǎn hè ruò dūn shuài bīng fù jiù xiāng zhōu。 dàn cǐ shí qià zhí qiū shuǐ fàn làn， jiāng lù suì duàn， zài“ liáng yuán jì jué， rén huái wēi jù” de shí hòu， zhōu jūn zhù jiāng hè ruò dūn yī fāng miàn cǎi qǔ“ yīn liáng yú dí” de bàn fǎ， pài bīng sōu chāo liáng wù“ yǐ chōng zī fèi”； yī fāng miàn cǎi qǔ“ shì xíng” huò dí de bàn fǎ， yú jūn yíng zhōng“ duō wéi tǔ jù， fù zhī yǐ mǐ”， shǐ hóu tiǎn wén zhī， wù rèn wéi zhōu jūn liáng shí chōng shí。 tóng shí， yòu zēng xiū yíng lěi， jiàn zào lú shè， xiàng hóu tiǎn“ shì yǐ chí jiǔ” zhī jì， yǐ jí cǎi qǔ zhà jiàng xí jī děng bàn fǎ dé yǐ yǔ chén jūn“ xiāng chí suì yú， tiǎn děng bù néng zhì”（ jiàn《 běi shǐ · hè ruò dūn chuán》）。 xiǎn 'ér yì jiàn， hè ruò dūn zuò wéi zhōu jūn zhù jiāng， chǔyú“ liáng yuán jì jué， rén huái wēi jù” de kùn jìng， ér néng xiǎng fāng shè fǎ dǎ pò dí rén zhī wéi kùn， qí zuò zhàn zhǐ dǎo shì kě qǔ hé zhí dé xiào fǎ de。
【 yì wén】
dà fán xīng bīng zhēng zhàn， shēn rù dí rén běn tǔ， liáng mò gōng yìng quē fá， bì xū fēn bīng sōu lüè， zhàn jù dí guó liáng cāng， duó qǔ tā de jī xù， yòng yǐ jiē jì jūn xiǎng， zhè yàng jiù néng qǔ shèng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ liáng mò jǐyǎng kào zài dí guó bǔ chōng， zhè yàng bù duì de hòu qín gōng yìng jiù chōng zú liǎo。”
《 běi shǐ》 jìzǎi： běi zhōu jiànglǐng hè ruò dūn shuài jūn guò jiāng gōng qǔ liǎo chén cháo de xiāng zhōu。 chén cháo jiànglǐng hóu tiǎn shuài bīng jìn gōng hè ruò dūn，（ qǐ tú duó huí xiāng zhōu）。 cǐ shí zhèng zhí qiū shuǐ fàn làn jì jié， shuǐ lù jiāo tōng yán zhòng shòu zǔ。 zhì shǐ hè ruò dūn bù duì liáng yuán duàn jué， jiàngshì rén rén xīn huái kǒng jù。 hè ruò dūn yú shì fēn bīng sì chū sōu lüè liáng wù， yòng lái chōng zuò bù duì de jūn zī fèi yòng。 hè ruò dūn pà hóu tiǎn liǎo jiě zì jǐ bù duì de quē liáng qíng kuàng， jiù zài jūn yíng zhōng dà liàng jī tǔ duī qiū， zài qí shàng miàn fù gài yǐ liáng mǐ， rán hòu zhào jí fù jìn cūn zhuāng de bǎi xìng dào jūn yíng lái， zhuāng zuò xiàng tā men xún wèn shì yí de yàng zǐ，（ dài tā men kàn dào yíng zhōng duī jī de“ liáng shān” yǐ hòu）， zài bǎ tā men yī yī sòng zǒu。 hóu tiǎn cóng bǎi xìng nà lǐ tīng dào suǒ jiàn de qíng kuàng hòu， biàn wù rèn wéi hè ruò dūn bù duì de liáng shí chōng zú。 hè ruò dūn hái jìn yī bù jiā xiū yíng lěi， jiàn zào fáng shè， yǐ xiǎn shì qí cháng qī zhù shǒu xiāng zhōu de qǐ tú。 zhè yàng yī lái， cóng xiāng zhōu zhì luó zhōu zhī jiān， bǎi xìng yīn pà dǎ zhàng dōuwú xīn zhòngtián 'ér shǐ dāng dì nóng yè shēng chǎn zāo dào fèi qì。 hóu tiǎn duì cǐ jìng háo wú niǔ zhuǎn de bàn fǎ。 qǐ chū， dāng dì bǎi xìng cháng cháng jià shǐ xiǎo chuán， zhuāng zài liáng mǐ hé jī yā lóng zǐ sòng gěi hóu tiǎn bù duì zuò jūn xiǎng。 hè ruò dūn duì cǐ shèn wéi yōu lǜ， yú shì biàn pài rén wěi zhuāng chéng dāng dì bǎi xìng kuì sòng liáng gǔ hé jī yā， ér shí jì mái fú zhe shì bīng de wǔ zhuāng chuán zhǐ xiàng chén jūn shǐ lái， hóu tiǎn bù duì kàn dào liǎo， yǐ wéi yòu shì kuì sòng xiǎng liáng de bǎi xìng chuán zhǐ， biàn yíng shuǐ 'ér shàng， zhēng xiān kǒng hòu dì qù jiē qǔ dōng xī， ruò dūn chuán zhōng díshì bīng yú shì jiāng tā men quán bù zhuā huò。 lìng wài， ruò dūn jūn zhōng cháng yòu pàn táo zhě qí mǎ tóu jiàng chén jūn de， hóu tiǎn dū yú yǐ jiē nà。 yòu jiàn yú cǐ， ruò dūn biàn lìng rén zhǎo lái yī pǐ mǎ， qiān zhe tā zǒu shàng chuán， yòu ràng chuán shàng rén yòng biān zǐ chōu dǎ zhè mǎ pǐ， xiàng zhè yàng zuò guò duō cì yǐ hòu， mǎ pǐ yīn pà 'áidǎ 'ér bù gǎn shàng chuán liǎo。 qí hòu ruò dūn shè fú bīng yú jiāng biān， ràng rén qí zhe zhè pǐ pà chuán mǎ wěi zhuāng tóubèn hóu tiǎn jūn， hóu tiǎn bù biàn zhēn jiǎ jiù pài bīng chéng chuán qián lái yíng jiē， dà jiā zhēng xiāng guò qù qiān mǎ， mǎ yīn pà chuán 'ér bù gǎn shàng chuán。 zhè shí， jiāng biān ruò dūn yù shè de fú bīng tū rán yuè qǐ qí jī， jiāng hóu tiǎn suǒ pài de shì bīng quán bù shā sǐ。 cǐ hòu， jí shǐ yòu liǎo zhēn zhèng kuì sòng liáng xiǎng huò zhě tóubèn chén jūn de rén， hóu tiǎn yīn wéi hài pà ruò dūn de shè zhà yīn móu， zài yě bù gǎn jiē nà liǎo。 jiù zhè yàng， shuāng fāng xiāng chí liǎo yī nián duō， hóu tiǎn shǐ zhōng wèi néng zhì shèng hè ruò dūn。
【 yuán wén】
fán xīng bīng zhēng tǎo， shēn rù dí dì， chú liáng fá jué， bì xū fēn bīng chāo lüè， jù qí cāng lǐn， duó qí xù jī， yǐ jì jūn xiǎng， zé shèng。 fǎ yuē：“ yīn liáng yú dí， gù jūn shí kě zú yě。”①《 běi shǐ》： běi zhōu jiāng hè ruò dūn② shuài bīng dù jiāng qǔ chén xiāng zhōu③。 chén jiāng hóu④ tǎo zhī。 qiū shuǐ fàn làn， jiāng lù suì duàn。 liáng yuán jì jué， rén huái wēi jù。 dūn yú shì fēn bīng chāo lüè， yǐ chōng zī fèi。 kǒng tiǎn děng zhī qí liáng shǎo， nǎi yú yíng nèi duō jù tǔ， fù zhī yǐ mǐ。 zhào cè jìn cūn rén， yáng yòu fǎng wèn， suí jí qiǎn zhī。 tiǎn děng wén zhī， yǐ liáng wéi shí。 dūn yòu zēng xiū yíng lěi， zào lú shè， shì yǐ chí jiǔ。 xiāng、 luó⑤ zhī jiān， suì fèi nóng yè。 tiǎn děng wú rú zhī hé。 chū， tǔ rén chéng qīng chuán， zài mǐ sù jí lóng jī yā yǐ xiǎng jūn。 dūn huàn zhī， nǎi wěi wéi tǔ rén chuán， fú bīng jiá yú zhōng。 jūn wàng jiàn， wèi xiǎng chuán zhì， nì shuǐ zhēng qǔ。 dūn jiá shì suì qín zhī。 yòu dūn jūn shù yòu pàn zhě chéng mǎ tóu tiǎn， tiǎn zhé nà zhī。 dūn nǎi qǔ yī mǎ， qiān yǐ qù chuán， lìng chuán zhōng rén yǐ biān biān zhī。 rú shì zhě zài〔 sān〕， mǎ wèi chuán bù gǎn shàng。 hòu fú bīng yú jiāng 'àn， shǐ rén chéng wèi chuán mǎ zhà tóu tiǎn jūn， tiǎn jí qiǎn bīng yíng jiē， zhēng lái qiān mǎ。 mǎ jì wèi chuán bù shàng， fú bīng fā， jìn shā zhī。 hòu shí yòu kuì xiǎng jí wáng bēn tiǎn zhě， yóu kǒng dūn shè zhà， bīng bù gǎn shòu。 xiāng chí suì yú， tiǎn bù néng zhì。⑥【 zhù shì】
① yīn liáng yú dí， gù jūn shí kě zú yě： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · zuò zhàn piān》。
② hè ruò dūn： běi zhōu jiànglǐng。 hé nán luò yáng（ jīn hé nán luò yáng dōng běi） rén。 shàn qí shè， duō jì móu。 guān zhì piàoqí dàjiàng jūn、 kāi fǔ yí tóng sān sī。 hòu shì gōng huái yuàn wéi chéngxiàng yǔ wén hù suǒ bù róng， ér bèi bī zì shā。
③ xiāng zhōu： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ xiāng chuān”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 xiāng zhōu， nán cháo chén cháng shā jùn zhì suǒ， wèi yú jīn hú nán cháng shā。
④ hóu tiǎn： mǎ běn jí táng běn jiē wù zuò“ hóu qí”， jīn cóng wāng běn。 hóu tiǎn， chén cháo jiànglǐng。
bā xī chōng guó（ jīn sì chuān nán chōng xī běi） rén， zì bó yù。 zuò zhàn yǒng gǎn， zài liáng cháo shí yīn píng dìng hóu jǐng pàn luàn yòu gōng， rèn yù zhōu cì shǐ。 chén wén dì shí， guān zhì tài wèi。
⑤ luó： jí luó zhōu， wèi yú jīn hú běi fáng xiàn xī běi。
⑥ běn piān shǐ lì chū zì《 běi shǐ · hè ruò dūn chuán》， yòu jiàn《 zhōu shū · hè ruò dūn chuán》。
５４。 bǎo zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 bǎo zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù chǔyú wǒ bǎo dí jī de tiáo jiàn xià de zuò zhàn zhǐ dǎo yuán zé wèn tí。 tā rèn wéi， duì yú xuán jūn shēn rù wǒ jìng 'ér liáng gōng bù jì de jìn gōng zhī dí， wǒ yìng yǐ kào zì jǐ chōng zú de liáng yuán bǎo zhàng， cǎi qǔ jiān bì bù zhàn、 chí jiǔ pí dí de fáng yù zuò zhàn fāng zhēn， sì qí liáng jìn bì tuì zhī jī， chū bīng zhuī jī， bì dìng dǎ bài dí rén。 zhè lǐ suǒ yǐn“ yǐ bǎo dài jī” yī yǔ， shì sūn zǐ tí chū de suǒ wèi“ zhì lì”， jí zhǎng wò yùn yòng bù duì zhàn dǒu lì de jī běn fāng fǎ zhī yī。 qí yì sī shì shuō， yòng zì jǐ bǎo shí de bù duì qù duì fù chǔyú jī 'è zhuàng tài de dí rén。 shí jiàn zhèng míng， duì yú yuǎn dào 'ér lái qiě jí yú jué zhàn de jìn gōng zhī dí， gēn jù“ dí jī wǒ bǎo” de shí jì qíng kuàng， cǎi qǔ yǐ bǎo dài jī、 jiān bì bù zhàn de fáng yù zuò zhàn fāng zhēn， jì kě yǐ bì qí bīng fēng ruì qì， cuò qí sù jué qǐ tú， yòu kě yǐ xiāo hào hé pí bèi dí rén， wéi 'ěr hòu fǎn jī hé jiān miè dí rén chuàng zào tiáo jiàn。 yīn cǐ，“ yǐ bǎo dài jī” biàn wǎng wǎng chéng wéi gǔ dài zhàn zhēng zhōng chǔyú fáng yù yī fāng suǒ cháng cǎi yòng de zhòng yào zuò zhàn yuán zé。 táng chū lǐ shì mín shuài jūn jī bài sòng jīn gāng de bǎi bì zhī zhàn， jiù shì yùn yòng“ yǐ bǎo dài jī” zuò zhàn yuán zé 'ér huò shèng de yī gè chéng gōng zhàn lì。
táng gāo zǔ wǔ dé 'èr nián（ gōng yuán ６１９ nián） jiǔ yuè jiān， jù shǒu mǎ yì chēng dì de gē jù shì lì liú wǔ zhōu， shuài jūn nán xià gōng zhàn tài yuán hòu， pài qiǎn bù jiāng sòng jīn gāng shuài jūn jì xù nán jìn， qǐ tú duó qǔ hé dōng， jìn 'ér“ nán xiàng yǐ zhēng tiān xià”（ jiàn《 jiù táng shū · liú wǔ zhōu chuán》）。 wéi dǎ jī dí rén jìn gōng zhī 'áo zhāng qì yàn， yǐ shí xiàn guó jiā zhī tǒng yī dà yè， gāo zǔ lǐ yuān suì mìng qín wáng lǐ shì mín shuài jūn jìn tǎo。 tóng nián shí yī yuè， lǐ shì mín shuài jūn dōng dù huáng hé jìn tún bǎi bì（ jīn shān xī xīn jiàng xī nán）
hòu， tā jī yú duì dāng miàn dí qíng shí jì de zhèng què pàn duàn， zhuā zhù sòng jūn yuǎn lái liáng fá、 nán yǐ chí jiǔ zuò zhàn de ruò diǎn， yòng“ yǐ bǎo dài jī” de yuán zé wéi zhǐ dǎo， guǒ duàn dì cǎi qǔ liǎo jiān bì bù zhàn yǐ bì qí ruì、 fēn bīng xí rǎo yǐ duàn qí xiǎng、 sì qí liáng jìn yǐ jī qí tuì de zhèng què fāng zhēn， zài bàn nián duō de fáng yù duì chí zhōng， dà liàng xiāo hào sòng jūn shí lì。 zuì hòu chéng qí bīng pí liáng jìn 'ér bèi pò běi chè zhī jī， huī jūn chū zhàn， fèn zhuī bùshě， jiāng qí dà bù jiān miè， cóng 'ér qǔ dé liǎo bǎi bì fáng yù fǎn jī zuò zhàn de jué dìng xìng shèng lì。 zhè jì gǒng gù liǎo guān zhōng zhèng quán， yòu wéi jìn qǔ zhōng yuán chuàng zào liǎo tiáo jiàn。
【 yì wén】
dà fán dí rén yuǎn dào 'ér lái， tōng cháng dōushì liáng shí jiē jì bù shàng。 zài dí rén quē liáng 'ér rěn jī 'ái’è、 wǒ jūn liáng zú 'ér dé dào bǎo shí de qíng kuàng xià， yīngdāng jiān shǒu bì lěi 'ér bù chū zhàn， yǐ chí jiǔ zhàn fǎ lái pí bèi dí rén， bìng yào duàn jué qí yùn liáng dào lù。 děng dào dí rén xiāo hào yǐ jìn 'ér tuì zǒu zhī shí， wǒ yī miàn 'àn pài qí bīng zài qián jié duàn qí tuì lù， yī miàn chū dòng dà jūn yú hòu xùn měng zhuī jī。 zhè yàng， dǎ bài dí rén jiù shì bì dìng wú yí de。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yòng zì jǐ bǎo shí de bù duì qù duì fù chǔyú jī 'è zhuàng tài xià de dí rén。”
táng gāo zǔ wǔ dé chū nián， liú wǔ zhōu zhàn jù tài yuán 'ér chēng xióng gē jù yī fāng， tā pài qiǎn bù jiāng sòng jīn gāng shuài jūn nán xià zhù tún yú hé dōng， qǐ tú duó qǔ tiān xià。 qín wáng lǐ shì mín fèng gāo zǔ zhī mìng shuài lǐng táng jūn qián wǎng zhēng tǎo zhī， tā duì zhū wèi jiànglǐng shuō：“ sòng jīn gāng shuài jūn bù yuǎn qiān lǐ qīn rù wǒ hé dōng dì qū， qí jīng bīng měngjiàng dū jí zhōng zài zhè lǐ。 liú wǔ zhōu zì jǐ pán jù yú tài yuán， wán quán yǐ kào sòng jīn gāng zuò wéi tā de píng zhàng。 sòng jīn gāng suǒ bù rén shù suī rán zhòng duō， dàn qí nèi bù shí jì shì shí fēn kōng xū de， jūn xū gōng yìng wú fǎ bǎo zhàng， zhǐ néng kào lüè duó wéi chí bù duì shēng cún， suǒ yǐ qǐ tú sù zhàn sù jué。 duì cǐ， wǒ jūn yīngdāng jiān shǒu yíng lěi bù zhàn yǐ děng dài qí liáng jìn chū xiàn jī 'è zhī shí， ér bù yí suì qí sù zhàn qǐ tú tóng tā guò zǎo jué zhàn。” yú shì， lǐ shì mín pài qiǎn liú hóng děng jiāng shuài bīng qiē duàn liǎo sòng jīn gāng de yùn liáng dào lù， pò shǐ sòng jīn gāng bù duì quē liáng jī 'è 'ér xiàng běi táo zǒu liǎo。
【 yuán wén】
fán dí rén yuǎn lái， liáng shí bù jì， dí jī wǒ bǎo， kě jiān bì bù zhàn， chí jiǔ yǐ bì zhī， jué qí liáng dào。 bǐ tuì zǒu， mì qiǎn qí bīng， yāo qí guī lù， zòng bīng zhuī jī， pò zhī bì yǐ。 fǎ yuē：“ yǐ bǎo dài jī。”① táng wǔ dé chū， liú wǔ zhōu② jù tài yuán③， shǐ qí jiāng sòng jīn gāng④ tún yú hé dōng⑤。 tài zōng⑥ wǎng zhēng zhī， wèi zhū jiāng yuē：“ jīn gāng chuí⑦ jūn qiān lǐ rù wú dì， jīng bīng xiāo jiāng jiē zài yú cǐ。 wǔ zhōu zì jù tài yuán， zhuān jì jīn gāng yǐ wéi hàn bì⑧。
jīn gāng suī zhòng， nèi shí kōng xū， lǔ lüè wéi zī， yì zài sù zhàn。 wǒ dāng jiān yíng dài qí jī， wèi yí sù zhàn。” yú shì， qiǎn liú hóng⑨ děng jué qí liáng dào， qí zhòng suì něi， jīn gāng nǎi dùn。⑩【 zhù shì】
① yǐ bǎo dài jī： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jūn zhēng piān》。
② liú wǔ zhōu： táng chū dì fāng gē jù shì lì zhī yī。 hé jiān jǐng chéng（ jīn hé běi cāng zhōu xī） rén， hòu xǐ jū mǎ yì jùn（ zhì jīn shān xī shuò xiàn）。 suí yáng dì shí， rèn yīng yáng fǔ xiào wèi。 suí mò， chéng luàn shā sǐ mǎ yì tài shǒu wáng rén gōng， zì chēng tài shǒu， qiǎn shǐ běi fù tū jué， bèi lì wéi dìng yáng kèhán， bù jiǔ chēng dì。 táng chū， yǔ sòng jīn gāng děng shuài bīng nán xià， rù jù tài yuán， yǐ jù táng jūn。 hòu bèi lǐ shì mín jī bài， běi zǒu tū jué bèi shā。
③ tài yuán： jùn míng。 zhì suǒ jìn yáng， wèi yú jīn shān xī tài yuán xī nán。
④ sòng jīn gāng： yuán wéi suí mò hé běi nóng mín qǐ yì lì liàng zhī yī， huó dòng yú yì zhōu（ zhì jīn hé běi yì xiàn）。 hòu bèi dòu jiàn dé jī bài， guī fù liú wǔ zhōu， hào chēng sòng wáng， móu yǔ liú wǔ zhōu rén jù tài yuán， qǐ tú nán xià yǔ táng zhēng tiān xià。 qí hòu wéi táng jūn jī bài， yǔ liú wǔ zhōu tóng táo tū jué bèi shā。
⑤ hé dōng： jùn míng。 zhì suǒ zài jīn shān xī yǒng jì xī。
⑥ tài zōng： jí táng tài zōng lǐ shì mín。 dàn cǐ shí shàng wèi chēng dì 'ér wéi qín wáng。
⑦ chuí： shǐ zài yuán zuò“ xuán”、《 bǎi zhàn qí fǎ》 yuán zuò zhě yīn bì huì sòng tài zǔ zhào kuāng yìn shǐ zǔ xián míng（“ xuán lǎng”
zhī“ xuán”） ér yuán yǐn shí gǎi“ xuán” wéi“ chuí”。
⑧ hàn bì： wèi bǎo zhàng， píng bì。
⑨ liú hóng： shǐ zài bìng wú qí rén， jù xīn、 jiù《 táng shū · liú hóng jī chuán》 suǒ zài nèi róng， yí liú hóng wéi“ liú hóng jī”
zhī wù。
⑩ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù táng shū · tài zōng běn jì shàng》。
５５。 láo zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 láo zhàn》 wéi tí， qǔ yì yú“ láo kùn”， zhǐ zài chǎn shù xiān dí zhàn lǐng yòu lì dì xíng duì yú zhēng qǔ zhàn chǎng zhù dòng quán de zhòng yào yì yì。 tā rèn wéi， zài duì dí zuò zhàn zhōng， rú guǒ yòu lì dì xíng xiān wéi dí rén suǒ zhàn lǐng， wǒ hòu yú dí rén 'ér cōng máng bēn zǒu qù yìng zhàn， nà me， wǒ biàn chǔyú pí láo bèi dòng 'ér yì wéi dí rén dǎ bài de bù lì tài shì。 běn piān suǒ yǐn sūn zǐ“ hòu chù zhàn dì 'ér qū zhàn zhě láo” yī yǔ， qū， běn yì bēn fù， cǐ chù wèi cāng cù； qū zhàn， wèi cāng cù yìng zhàn。 quán jù yì sī shì， hòu dào zhàn chǎng cāng cù yìng zhàn de jiù pí láo bèi dòng。 zhàn zhēng shí jiàn biǎo míng， dì xíng tiáo jiàn de lì bì， shì yǐng xiǎng zhàn zhēng shèng fù de zhòng yào yīn sù； xiān dí zhàn lǐng yòu lì dì xíng， shǐ zì jǐ chǔyú yǐ yì dài láo de dì wèi， wú yí shì zhēng qǔ zhù dòng， bǎi tuō bèi dòng de zhòng yào yīzhāo。 yīn cǐ， qiáng diào zuò zhàn zhōng yào xiān dí zhàn lǐng yòu lì dì xíng， biàn chéng wéi lì dài bīng jiā de yī tiáo zhòng yào zuò zhàn zhǐ dǎo yuán zé。 xī jìn mò nián， hàn（ shí liù guó shí qī de qián zhào qián shēn， wéi liú yuān suǒ jiàn） jiāng shí lè jī bài jìn jiāng liú kūn、 jī dàn de zuò zhàn， jiù shì jiào hǎo tǐ xiàn zhè yī zhǐ dǎo yuán zé de chéng gōng zhàn lì。
xī jìn jiàn xīng sì nián（ gōng yuán３１６ nián） shí yī yuè， sī kōng liú kūn fā bīng shí yú wàn jìn gōng hàn jiāng shí lè jūn yú zhān xiàn（ jīn shān xī xī yáng xī nán）， yǐ jiāng jūn jī dàn shuài bù qí bīng 'èr wàn wéi qián fēng，“ kūn zì wéi hòu jì”（ jiàn《 jìn shū · liú kūn chuán》） ér tún bīng yú guǎng mù（ jīn shān xī shòu yáng xī běi zhī gù chéng）。 miàn duì jìn jūn de jìn gōng， shí lè shuài jūn jiāng yào yíng zhàn， yòu rén yǐ jìn jūn“ bīng mǎ jīng shèng， qí fēng bù kě dāng”（ jiàn《 jìn shū · shí lè jì》， xià tóng） wéi yóu， jiàn yì cǎi qǔ“ shēn gōu gāo lěi yǐ cuò qí ruì” de jiān shǒu fáng yù zhī cè。 dàn shì， shí lè què rèn wéi cǐ zhǒng jiàn yì nǎi shì“ bù zhàn 'ér zì qǔ miè wáng zhī dào”， fēi dàn bù yú cǎi nà， fǎn 'ér“ lì zhǎn jiàn zhě”。 tā gēn jù jìn jūn yuǎn dào 'ér lái“ tǐ pí lì jié”、 qí bīng suī duō dàn“ hào lìng bù qí” děng zhì mìng ruò diǎn， cǎi qǔ liǎo xiān jù xiǎn yào shè fú dài dí de zhèng què fāng zhēn。 jiāo zhàn zhōng， tā yòu líng huó dì yùn yòng shōu bīng yáng bài、 yòu dí rù fú de zhàn fǎ， jiēguǒ dà bài jī dàn， shǐ jìn jūn zāo dào“ yī jūn jiē méi， bìng tǔ（ zhǐ bìng zhōu quán jìng）
zhèn hài”（ jiàn《 jìn shū · liú kūn chuán》） de zhòng dà cuò zhé。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ yòu lì dì xíng yǐ wéi dí rén qiǎng xiān liè zhèn 'ér zhàn lǐng， wǒ jūn zài hòu cōng máng gǎn qù jiāo zhàn， jiù huì yīn wéi pí láo bèi dòng 'ér bèi dí rén suǒ zhàn shèng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ hòu dào zhàn chǎng cāng cù yìng zhàn de jiù pí láo bèi dòng。”
xī jìn shí qī， sī kōng liú kūn pài qiǎn jiāng jūn jī dàn shuài bīng shí yú wàn（ shí wéi liú kūn suǒ fā jìn jūn de zǒng bīng lì shù） jìn tǎo shí lè。 shí lè jiāng yào shuài bīng dǐ kàng， yòu rén xiàng tā jiàn yì shuō：“ jī dàn bīng mǎ jīng ruì qiáng shèng， qí fēng máng ruì bù kě dāng， yīn cǐ wǒ men yīngdāng gòu zhù shēn gōu gāo lěi yǐ cuò zhé dí rén fēng ruì， cóng 'ér cù shǐ shuāng fāng gōng shǒu xíng shì fā shēng biàn huà， zhè yàng bì dìng kě yǐ huò dé quán shèng。” dàn shí lè què shuō：“ jī dàn bù duì yuǎn dào 'ér lái， yǐ jīng jīng pí lì jié， shí shǔ wū hé zhī zhòng， quē fá tǒng yī hào lìng， kě yǐ yī zhàn jiāng qí qín huò， nǎ lǐ hái chēng dé shàng jīng ruì qiáng shèng！ xiàn zài dí rén yǐ jīng lái dào， zěn me kě yǐ fàng qì zhè gè jī dí de hǎo jī huì ní？ kuàng qiě dà jūn yī jīng xíng dòng， yòu zěn me róng yì zhōng tú tuì hái！ cháng ruò jī dàn chéng wǒ men tuì hái zhī jī 'ér xí jī wǒ men， wǒ men jiāng chǔyú zì gù bù xiá de kùn nán jìng dì， nǎ lǐ hái néng gòu zhù shēn gōu gāo lěi yǐ kàng yù dí rén！ nǐ de zhè gè jiàn yì shí zhì shì gè bù zhàn 'ér zì qǔ miè wáng de bàn fǎ。” shí lè shuō wán biàn shā liǎo tí jiàn yì de rén， rán hòu pài qiǎn kǒng cháng wéi qián fēng dū dū， míng lìng quán jūn fán shì hòu chū zhàn zhě yī lǜ chù zhǎn。 yú shì qiǎng xiān yú shān shàng shè zhì yí bīng mí huò dí rén， fēn bié mái fú liǎng zhī bù duì。 shí lè qīn shuài qí bīng zhèng miàn yíng zhàn jī dàn jūn， gāng yī jiāo zhàn biàn wěi zhuāng bīng bài 'ér hòu tuì。 jī dàn huī jūn suí hòu zhuī jī， shí lè suǒ shè fú bīng qián hòu fèn qǐ， shí shī jiā jī， jī dàn jūn cù bù jí fáng， dà bài 'ér táo。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò biàn lì zhī dì， dí xiān jié zhèn 'ér jù zhī， wǒ hòu qù qū zhàn， zé wǒ láo 'ér wéi dí suǒ shèng。 fǎ yuē；“ hòu chù zhàn dì 'ér qū zhàn zhě láo。”① jìn sī kōng liú kūn② qiǎn jiāng jūn jī dàn③ shuài bīng shí yú wàn④ tǎo shí lè⑤。 lè jiāng jù zhī， huò jiàn yuē：“ dàn bīng mǎ jīng shèng， qí fēng bù kě dāng， qiě shēn gōu gāo lěi yǐ cuò qí ruì， gōng shǒu shì yì， bì huò wàn quán。” lè yuē：“ dàn jūn yuǎn lái， tǐ pí lì jié， quǎn mǎ wū hé， hào lìng bù qí， yī zhàn kě qín yě， hé qiáng zhī yòu！ kòu yǐ chuí zhì⑥， hú kě shè qù， dà jūn yī dòng， qǐ yì zhōng hái⑦！ ruò dàn chéng wǒ zhī tuì， gù nǎi wú xiá， yān dé shēn gōu gāo lěi hū！ cǐ wèi bù zhàn 'ér zì qǔ miè wáng zhī dào。” suì zhǎn jiàn zhě。 yǐ kǒng cháng wéi qián fēng dū dū， lìng sān jūn hòu chū zhě zhǎn。 shè yí bīng yú shān xià， fēn wéi 'èr fú。 lè shuài bīng yǔ dàn zhàn， wěi shōu zhòng 'ér běi。 dàn zòng bīng zhuī zhī，〔 lè qián hòu〕 fú fā， jiā jī， dàn dà bài 'ér tuì。⑧【 zhù shì】
① hòu chù zhàn dì 'ér qū zhàn zhě láo： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · xū shí piān》。
② liú kūn： jìn jiāng。 wèi chāng（ jīn hé běi dìng xiàn nán） rén， zì yuè shí。 xī jìn huì dì shí， yīn qí píng dìng dōng píng wáng sī mǎ mào yòu gōng， fēng guǎng wǔ hóu， guān zhì zhèn wēi jiāng jūn。 mǐn dì jí wèi hòu， bài sī kōng， rèn dàjiàng jūn， dū dū bìng、 jì、 yōu sān zhōu zhū jūn shì。
③ jī dàn： yì chēng“ jī dàn”。 běi wèi dài xiàn（ jīn hé běi wèi xiàn dōng běi） rén， zì shì xióng。 guān zhì xìn yì jiāng jūn。
hòu shuài zhòng guī jìn。 liú kūn yǐ qí wéi qián fēng tǎo shí lè， bīng bài bèi shā。
④（ jī dàn） shuài bīng shí yú wàn： cǐ jī dàn suǒ shuài bīng lì shù， chū zì《 jìn shū · shí lè jì shàng》。 dàn《 jìn shū · liú kūn chuán》 zé chēng： liú kūn“ xī fā qí zhòng， mìng dàn lǐng bù qí 'èr wàn wéi qián qū， kūn zì wéi hòu jì”。 jù cǐ kě jiàn， běn piān suǒ shuō de“ liú kūn qiǎn jiāng jūn jī dàn shuài bīng shí yú wàn” zhī shù， dāng wéi jìn běi fá de zǒng bīng lì shù， ér fēi jī dàn qián fēng jūn de bīng lì shù。
⑤ shí lè： shí liù guó shí qī hòu zhào jiàn lì zhě。 jié zú， shàng dǎng wǔ xiāng（ jīn shān xī yú shè běi） rén， zì shì lóng。 qīng nián shí bèi lüè mài dào shān dōng wéi nú， yǔ jí sāng děng rén jù zhòng qǐ yì。
hòu tóu hàn liú yuān wéi dàjiàng。 jìn yuán dì dà xīng 'èr nián（ gōng yuán３１９ nián） zì chēng zhào wáng， jiàn lì zhèng quán， shǐ chēng“ hòu zhào”。 shí lè bài jìn liú kūn jūn shí， réng wéi hàn zhī dàjiàng。
⑥ kòu yǐ chuí zhì： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ yuán yòu chuí zhì”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑦ qǐ yì zhōng hái： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ bù yí yì yuǎn”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 cǐ jù yì wèi zěn me róng yì zhōng tú tuì hái。
⑧ běn piān shǐ lì chū zì《 jìn shū · shí lè jì shàng》； yòu jiàn《 jìn shū · liú kūn chuán》。
５６。 yì zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 yì zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù shèng zhàng zhī hòu rú hé fáng zhǐ sōng xiè dǒu zhì、 sàng shī jǐng tì 'ér dǎo zhì shī bài de wèn tí。 yì， tōng“ yì”， ān xián yě； fàng yì， wèi fàng dàng 'ān xián， zhè lǐ zuò“ fàng sōng jǐng tì” jiě。 tā rèn wéi， zài dǎ liǎo shèng zhàng zhī hòu， bù kě píng shì shèng lì 'ér fàng sōng jǐng tì， xiāng fǎn， zé yīngdāng gèng jiā yán zhèn yǐ dài， chù yì yóu láo， qièshí zuò dào yòu bèi wú huàn。 zhàn zhēng de jīng yàn zhǎn shì liǎo zhè yàng yī tiáo guī lǜ： shèng zhàng zhī hòu， wǎng wǎng shì rén men róng yì fàng sōng jǐng tì de shí hòu； ér fàng sōng jǐng tì， zé jí yì wéi dí suǒ chéng 'ér zhuǎn shèng wéi bài。 běn piān zhèng shì cóng zhè yī lì shǐ de jīng yàn jiào xùn zhōng， tí chū liǎo“ bù kě shì jǐ shèng 'ér fàng yì” hé“ yì 'ér yóu láo” de zhòng yào zhǐ dǎo sī xiǎng。 zhè shì shí fēn kě guì de。
zhàn guó mò qī， qín jiāng wáng jiǎn fèng mìng shuài jūn fá chǔ dào dá qián xiàn hòu， cóng dāng miàn dí qíng shí jì chū fā， cǎi qǔ liǎo jiān bì bù zhàn zhī cè。 tā chù yì yóu láo， bǎo chí gāo dù jǐng tì。 wèile yǎng jīng xù ruì yǐ gèng yòu xiào dì dǎ bài chǔ jūn， wáng jiǎn yī miàn“ rì xiū shì xǐ mù， ér shàn yǐn shí fǔ xún zhī， qīn yǔ shì zú tóng shí”， yī miàn zǔ zhì bù duì dà lì kāi zhǎn yǐ“ tóu shí chāo jù” wéi nèi róng de jūn shì xùn liàn， bǎ guān xīn fǔ wèi shì zú shēng huó tóng jiā qiáng bù duì jūn shì xùn liàn jǐn mì jié hé qǐ lái， cóng 'ér dà dà tí gāo liǎo bù duì zhàn dǒu lì， wéi qí hòu qǔ dé duì chǔ zuò zhàn de shèng lì diàn dìng liǎo jiān shí jī chǔ。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， bù kě yǐ zhàng zì jǐ qǔ dé liǎo shèng lì， jiù fàng zòng bù duì yǐ zhì sàng shī jǐng tì， yīngdāng yuè fā yán jiā jiè bèi yǐ děng dài dí rén de zài cì jìn gōng， zuò dào chǔyú 'ān yì de tiáo jiàn xià， réng xiàng zài láo kùn de huán jìng zhōng nà yàng cháng bèi bù xiè。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yòu liǎo chōng fēn de zhàn zhēng zhǔn bèi， cái néng bì miǎn huò huàn fā shēng。”
zhàn guó shí qī， qín guó jiànglǐng wáng jiǎn fèng mìng shuài lǐng liù shí wàn dà jūn qǔ dài lǐ xìn qù gōng dǎ chǔ guó。 chǔ guó huò xī wáng jiǎn zēng jiā liǎo bīng lì lái jìn gōng， yú shì diào jí quán guó de jūn duì lái kàng jī qín jūn de jìn gōng。 wáng jiǎn shuài jūn yī dào zhàn chǎng， jiù lì jí gòu zhù jiān gù gōng shì jìn xíng fáng shǒu， bù kěn zhù dòng chū zhàn。 chǔ jūn duō cì chū bīng tiǎo zhàn， qín jūn shǐ zhōng bù chū bīng yìng zhàn。 wáng jiǎn měi tiān ràng shì zú xiū yǎng mù yù， gǎi shàn huǒ shí yǐ fǔ wèi guān xīn tā men， bìng qiě qīn zì tóng shì zú yī dào yòng cān。 zhè yàng guò liǎo hěn jiǔ， wáng jiǎn biàn pài rén qù xún wèn：“ jūn yíng zhōng zài zuò yóu xì huó dòng má？” huí bào shuō：“ bù duì zhèng zài zuò tóu zhì shí dàn hé tiào yuè zhàng 'ài děng huó dòng。” tīng cǐ bào gào hòu， wáng jiǎn yú shì gāo xīng dì shuō：“ shì zú xiàn zài kě yǐ shǐ yòng dǎ zhàng liǎo。” chǔ jūn yīn wéi lǚ cì chū bīng tiǎo zhàn 'ér qín jūn bìng bù chū bīng yìng zhàn， wú nài zhǐ dé xiàng dōng chè tuì。 wáng jiǎn chéng jī chū bīng zhuī jī， mìng lìng jīng ruì bù duì fèn yǒng zhuī shā， jiēguǒ dà bài chǔ jūn。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， bù kě shì jǐ shèng 'ér fàng yì， dāng yì jiā yán lì yǐ dài dí， yì 'ér yóu láo。 fǎ yuē：“ yòu bèi wú huàn。”
① qín wáng jiǎn② jiàngbīng liù shí wàn dài lǐ xìn③ jī jīng④， jīng wén wáng jiǎn yì jūn 'ér lái， nǎi xī guó zhōng bīng yǐ jù qín。 wáng jiǎn zhì， jiān bì 'ér shǒu zhī， bù kěn zhàn。 jīng bīng shù chū tiǎo zhàn， zhōng bù chū。 wáng jiǎn rì xiū shì xǐ mù， ér shàn yǐn shí fǔ xún zhī， qīn yǔ shì zú tóng shí。 jiǔ zhī， wáng jiǎn shǐ rén wèn：“ jūn zhōng xì hū？” duì yuē：“ fāng tóu shí chāo jù。” yú shì， wáng jiǎn yuē：“ shì zú kě yòng。” jīng bīng shù tiǎo zhàn 'ér qín bù chū，〔 nǎi yǐn 'ér dōng。 jiǎn yīn jǔ bīng zhuī zhī， lìng zhuàng shì jī， dà pò jīng jūn。〕⑤【 zhù shì】
① yòu bèi wú huàn： yǔ chū《 zuǒzhuàn · xiāng gōng shí yī nián》。
② wáng jiǎn： zhàn guó shí qín guó míng jiāng。 pín yáng（ jīn shǎn xī fù píng dōng běi） rén。 céng xiān hòu shuài bīng gōng pò zhào guó、 yàn guó hé gōng miè chǔ guó， yīn gōng zhù 'ér jìn fēng wǔ chéng hóu。
③ lǐ xìn： zhàn guó qín jiāng。 céng shuài bīng jī bài yàn jūn， fú lǔ yàn tài zǐ dān。
④ jīng： gǔ dài chǔ guó zhī bié chēng。 yīn qí yuán jiàn guó yú jīng shān（ jīn hú běi nán zhāng xī） yī dài， gù míng。 lìng yī shuō， qín chēng chǔ wéi jīng shì yīn bì qín zhuāng xiāng wáng zǐ chǔ zhī huì。
⑤ běn piān《 yì zhàn》， mǎ běn jí táng běn jūn wú shǐ lì yǐn wén， jīn jù wāng běn《 yì zhàn》 bǔ rén。 cǐ piān shǐ lì chū zì《 shǐ jì · bái qǐ wáng jiǎn lièzhuàn》。
５７。 shèng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 shèng zhàn》 wéi tí， nǎi jì《 yì zhàn》 zhī hòu， jìn yī bù chǎn shù shèng zhàng zhī hòu rú hé fáng zhǐ chǎn shēng jiāo duò qíng xù de wèn tí。 tā rèn wéi， zài duì dí zuò zhàn zhōng， rú guǒ dǎ liǎo shèng zhàng， bù kě chǎn shēng jiāo duò qíng xù， ér yīngdāng rì yè jiā qiáng zhàn bèi yǐ fáng dí rén xí jī。 zhè yàng， dí rén jí shǐ lái gōng， wǒ yě bù huì zāo dào shī bài。 běn piān yǐn zì《 sī mǎ fǎ》 de“ jì shèng ruò fǒu” yī yǔ， yì sī shì， dǎ liǎo shèng zhàng yào xiàng méi dǎ shèng zhàng yī yàng。 qí shí zhì shì gào jiè rén men yào jǐng tì hé fáng zhǐ shèng lì hòu de jiāo duò qíng xù de zī shēng。“ jiāo bīng bì bài”， zhè shì jūn shì dǒu zhēng de kè guān zhēn lǐ。 gǔ wǎng jīn lái de zhàn zhēng shí jiàn jīng yàn zhèng míng， wèi yòu jiāng jiāo zú duò 'ér bù dǎo zhì zuò zhàn shī bài de。 tè bié shì zài dǎ liǎo shèng zhàng zhī hòu， rú bù néng zhèng què duì dài shèng lì， wǎng wǎng róng yì chǎn shēng jiāo 'ào， yóu jiāo 'ào 'ér chǎn shēng dài duò， yóu dài duò 'ér fàng sōng jǐng tì， zuì hòu bì rán wéi dí suǒ chéng 'ér zhuǎn shèng wéi bài。
yīn cǐ， shèng zhàng zhī hòu， néng bù néng bǎo chí“ jì shèng ruò fǒu” de sī xiǎng hé tài dù， nǎi shì héng liàng jiàngshuài shì fǒu jù yòu shēn móu yuǎn lǜ de zhòng yào biāo zhì。 běn piān zhèng shì cóng zhè gè yì yì zhǎn kāi lùn shù de。
qín mò， fǎn qín qǐ yì jūn zhòng yào shǒu lǐng zhī yī de xiàng liáng， tā zài jiē lián duō cì dǎ liǎo shèng zhàng zhī hòu， suǒ yǐ fǎn bèi qín jūn jī bài 'ér shēn sǐ， qí yuán yīn shì duō fāng miàn de， dàn zhù yào shì yóu yú tā bù néng zhèng què duì dài jì dé shèng lì， chǎn shēng liǎo yán zhòng de jiāo 'ào zì mǎn sī xiǎng suǒ zhì。 tā jì“ yì qīng qín， yòu jiāo sè”， yòu bù tīng qǔ bié rén de zhèng què quàn jiàn， bù bài 'ér hé？ zhè cóng fǎn miàn zhèng míng liǎo zhè yàng yī gè dào lǐ： wéi jiāng shuài zhě shǐ zhōng bǎo chí“ jì shèng ruò fǒu” de qīng xǐng tóu nǎo hé jǐn shèn chí zhòng de sī xiǎng tài dù， nǎi shì gǒng gù hé fā zhǎn shèng lì， shǐ zì jǐ yǒng yuǎn lì yú bù bài zhī dì de zhòng yào tiáo jiàn zhī yī。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ wǒ jūn qǔ dé shèng lì 'ér dí rén zāo dào shī bài liǎo， bù kě yīn cǐ 'ér jiāo 'ào dài duò qǐ lái， yīngdāng rì yè yán jiā jiè bèi yǐ fáng dí rén lái gōng。 zhè yàng， dí rén jí biàn gǎn yú lái fàn， wǒ jūn yīn yòu zhǔn bèi 'ér bù huì fā shēng wēi hài。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ dǎ liǎo shèng zhàng de shí hòu， yào xiàng méi yòu dǎ shèng zhàng nà yàng（ bǎo chí gāo dù jiè bèi）。”
qín 'èr shì hú hài tǒng zhì mò nián， fǎn qín qǐ yì shǒu lǐng xiàng liáng pài qiǎn liú bāng、 xiàng yǔ shuài bīng cóng lìng yī lù gōng dǎ chéng yáng， xuè xǐ liǎo chéng yáng quán chéng。 rán hòu xī jìn， yòu yú pú yáng dōng dà pò qín jūn， qín bīng shōu suō tuì rù pú yáng chéng。 zhè shí， liú bāng、 xiàng yǔ biàn zhuǎn bīng jìn gōng dìng táo， jì 'ér xiàng xī gōng zhàn dì pán 'ér dǐ dá yōng qiū， zài cì dà pò qín jūn， jī zhǎn liǎo qín cháo sān chuān jùn shǒu lǐ yóu， rán hòu huí jūn jìn gōng wài huáng。 yì jūn jiē lián dǎ liǎo jǐ cì shèng zhàng zhī hòu， xiàng liáng gèng jiā qīng shì qín jūn， jiāo 'ào qíng xù yì yú yán biǎo。
lìng yǐn sòng yì jiàn cǐ 'ér guī quàn xiàng liáng shuō：“ dǎ liǎo shèng zhàng zhī hòu， rú guǒ jiànglǐng jiāo 'ào、 shì zú dài duò de huà， nà jiù yào shī bài liǎo。 xiàn zài wǒ jūn shì zú yǐ chū xiǎn dài duò zhī qíng liǎo， ér qín jūn bīng lì què zài bù duàn zēng qiáng， zhè shì wǒ wéi nín suǒ dān xīn de shì。” xiàng liáng duì cǐ gēn běn tīng bù jìn qù， jìng pài qiǎn sòng yì chū shǐ qí guó。 sòng yì fù qí tú zhōng yù dào liǎo qí guó shǐ zhě gāo líng jūn xiǎn， wèn xiǎn dào：“ nín jiāng qù huì jiàn wǔ xìn jūn xiàng liáng má？” huí dá shuō：“ shì de。” sòng yì quàn tā shuō：“ wǒ xiàn zài rèn dìng wǔ xìn jūn bì rán yào shī bài。 nín màn diǎn qù jiù kě yǐ miǎn yú yī sǐ， qù kuài liǎo jiù huì huò jí yú zì shēn。” qín cháo guǒ rán diào jí quán bù bīng mǎ zēng yuán zhāng hán gōng dǎ chǔ jūn， bìng qiě dà bài chǔ jūn， xiàng liáng bīng bài shēn sǐ。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò wǒ shèng bǐ fù， bù kě jiāo duò， dāng rì yè yán bèi yǐ dài zhī。 dí rén suī lái， yòu bèi wú hài。 fǎ yuē：“ jì shèng ruò fǒu。”① qín 'èr shì② shí， xiàng liáng shǐ pèi gōng③、 xiàng yǔ bié gōng chéng yáng④， tú zhī。 xī pò qín jūn pú yáng⑤ dōng， qín shōu bīng rù pú yáng。 pèi gōng、 xiàng yǔ nǎi gōng dìng táo⑥， yīn xī lüè dì zhì yōng qiū⑦， dà pò qín jūn， zhǎn lǐ yóu⑧， hái gōng wài huáng⑨。 xiàng liáng yì qīng qín， yòu jiāo sè。 sòng yì jìn jiàn yú liáng yuē“ zhàn shèng 'ér jiāng jiāo zú duò zhě bài， jīn bīng shǎo duò yǐ， ér qín bīng rì yì， chén wéi jūn wèi zhī。” liáng fú tīng。 ér shǐ sòng yì〔 shǐ〕 yú qí。 dào yù qí shǐ zhě gāo líng jūn xiǎn⑩， yuē：“ gōng jiāng jiàn wǔ xìn jūn hū？” yuē：“ rán。” yuē：“ jīn wǔ xìn jūn bì bài， gōng xú xíng jí miǎn sǐ， jí xíng zé jí huò。” qín guǒ xī bīng yì zhāng hán jī chǔ jūn， dà bài zhī， xiàng liáng sǐ。⑾【 zhù shì】
① jì shèng ruò fǒu： yǔ chū《 sī mǎ fǎ · yán wèi dì sì》。
② qín 'èr shì： jí qín shǐ huáng de cì zǐ， míng hú hài。 gōng yuán qián２１０ nián jí dì wèi， zhì gōng yuán qián２０７ nián qín miè wáng， zài wèi jǐn sān nián。
③ pèi gōng： jí liú bāng。 pèi xiàn（ jīn shǔ jiāng sū） rén。 qín mò nóng mín qǐ yì hòu， tā yú pèi xiàn qǐ bīng xiǎng yìng， gù shǐ chēng qí wéi“ pèi gōng”。
④ chéng yáng： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ xiāng chéng”、 jīn jù shǐ jiàogǎi。 gāi dì gù zhǐ zài jīn shān dōng juàn chéng dōng nán。
⑤ pú yáng： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ hàn yáng”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 gāi dì wèi yú jīn hé nán pú yáng xī nán。
⑥ dìng táo： dì míng。 wèi yú jīn shān dōng dìng táo xī běi。
⑦ yōng qiū： dì míng， wèi yú jīn hé nán qǐ xiàn。
⑧ lǐ yóu： jí qín cháo chéngxiàng lǐ sī zhī zǐ， shí rèn sān chuān jùn shǒu。
⑨ wài huáng： dì míng。 wèi yú jīn hé nán lán kǎo dōng nán。
⑩ gāo líng jūn xiǎn： xiǎn， rén míng， xìng shì bù xiáng； gāo líng jūn shì fēng hào。
⑾ běn piān shǐ lì chū zì《 shǐ jì · xiàng yǔ běn jì》。
５ ８。 bài zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 bài zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù dǎ liǎo bài zhàng zhī hòu yīngdāng rú hé fáng zhǐ chǎn shēng wèi qiè qì něi qíng xù de wèn tí。
tā rèn wéi， dǎ liǎo bài zhàng zhī hòu， bù kě yīn cǐ 'ér wèi dí qì něi， yīngdāng cóng bù lì zhī zhōng kàn dào yòu lì de yīn sù， cóng shī bài zhōng jiē shòu jiào xùn， zài qièshí zuò hǎo zài zhàn de wù zhì zhǔn bèi hé jīng shén zhǔn bèi de jī chǔ shàng， wéi jiāng shuài zhě shí shī zhèng què dì zǔ zhì zhǐ huī， xuǎn zé jī dí de yòu lì shí jī，“ hòu bǐ xiè dài 'ér jī zhī”， jiù néng fǎn bài wéi shèng。 běn piān《 bài zhàn》 yǔ qián piān《 shèng zhàn》 shì xiāng fǎn xiāng chéng de zǐ mèi piān， tā men cóng bù tóng jiǎo dù lùn shù liǎo rú hé fáng zhǐ shèng jiāo bài něi zhè yī zhòng yào wèn tí， bìng zài jì chéng《 sūn zǐ bīng fǎ》 jūn shì sī xiǎng de jī chǔ shàng， míng què tí chū liǎo“ xū sī hài zhōng zhī lì” zhè yī shǎn yào biàn zhèng fǎ guāng huī de zhòng yào sī xiǎng yuán zé， qiáng diào cóng yòu lì zhī zhōng kàn dào bù lì de yīn sù， cóng bù lì zhī zhōng kàn dào yòu lì de yīn sù； qiáng diào cóng shī bài zhōng jiē shòu jīng yàn jiào xùn， zuò hǎo zài zhàn duó shèng de gè zhǒng zhǔn bèi； qiáng diào chōng fēn fā huī zhù guān néng dòng zuò yòng， shí shī zhèng què de zuò zhàn zhǐ dǎo， děng děng。 zhè xiē sī xiǎng dōushì fēi cháng bǎo guì de。
xī jìn tài 'ān 'èr nián（ gōng yuán３０３ nián） bā yuè， hé jiān wáng sī mǎ yóng qiǎn bīng yǔ cháng shā wáng sī mǎ yì de luò yáng zhī zhàn， biàn shì jiào hǎo dì tǐ xiàn bài 'ér bù něi sī xiǎng zhǐ dǎo de zhàn lì。 dāng shí， jìn rù luò yáng de hé jiān wáng de bù jiāng zhāng fāng， yǐ bèi cháng shā wáng sī mǎ yì jī bài 'ér tuì rù luò yáng chéng， qí bù duì zhèng chǔyú“ rén qíng cuò nǜ， wú fù gù zhì” de bù lì tài shì， qí bù jiāng dū quàn zhāng fāng chéng yè táo páo liǎo shì。 dàn zhāng fāng bìng wèi yīn bài 'ér qì něi， xiāng fǎn， tā què yǐ biàn zhèng de sī wéi fāng fǎ， jí qǔ liǎo shī bài de jiào xùn， kàn dào liǎo chéng gōng de yīn sù。 tā cóng“ bīng zhī lì dùn shì cháng shì， guì yīn bài yǐ wéi chéng 'ěr” de zhèng què rèn shí chū fā， jī jí zuò hǎo zài zhàn de zhǔn bèi， bìng chéng yè yǐn mì jìn bīng， chū dí bù yì dì yī jǔ jī bài liǎo sī mǎ yì。 ér xiān qián dǎ liǎo shèng zhàng de sī mǎ yì què fàng sōng jǐng tì， duì dí rén“ bù yǐ wéi yì”， jiēguǒ zài zhāng fāng tū rán xí jī zhī xià， bèi pò cāng huáng chū zhàn， zuì hòu luò dé gè bīng bài shēn wáng de kě bēi xià chǎng。 zhè yī zhèng yī fǎn lì zǐ， qià hǎo shuō míng liǎo zài rèn hé qíng kuàng xià， wéi jiāng shuài zhě zhǐ yòu bǎo chí shèng bù jiāo、 bài bù něi de qīng xǐng tóu nǎo， cái néng yǒng yuǎn lì yú bù bài zhī dì。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ dí rén qǔ dé shèng lì 'ér wǒ jūn zāo dào shī bài liǎo， bù kě yīn cǐ 'ér wèi dí qiè zhàn， wù bì sī kǎo bù lì zhī zhōng de yòu lì yīn sù， yīngdāng zhěng dùn jūn bèi， xiū shàn bīng xiè， gǔ lì shì qì， děng dài dí rén chū xiàn má bì sōng xiè zhī shí， ér bù shī shí jī dì jìn gōng tā， jiù néng duó qǔ shèng lì。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ cóng bù lì zhōng néng gòu kàn dào yòu lì yīn sù， huò huàn jiù kě yǐ jiě chú liǎo。”
xī jìn mò nián， hé jiān wáng sī mǎ yì gē jù guān zhōng， tā pài qiǎn bù jiāng zhāng fāng tǎo fá cháng shā wáng sī mǎ yì。 zhāng fāng shuài bīng zì hán gǔ guān jìn zhù hé nán jùn， jìn huì dì pài zuǒ jiāng jūn huáng fǔ shāng shuài jūn dǐ kàng。 zhāng fāng 'àn zhōng chū bīng xí pò huáng fǔ shāng bù， yú shì jìn rù jīng shī luò yáng。 sī mǎ yì fèng huì dì zhī mìng tǎo fá zhāng fāng yú luò yáng chéng nèi， zhāng fāng bù duì wàng jiàn huì dì chéng zuò de chē zǐ， yú shì xiàng hòu shāo tuì，（ kě shì yī tuì） zhāng fāng jìng rán wú fǎ zhì zhǐ， qí bù zhòng bèi dǎ dé dà bài， sǐ shāng díshì zú chōng mǎn dà jiē xiǎo xiàng。
zhāng fāng shuài lǐng yú zhòng tuì shǒu shí sān lǐ qiáo， bù duì yóu yú yán zhòng shòu cuò， yǐ jīng sàng shī gù shǒu zài zhàn de jué xīn， duō shù réndōu quàn shuō zhāng fāng gǎn jǐn chéng yè táo zǒu。 dàn zhāng fāng què shuō：“ zuò zhàn de shèng bài nǎi shì bīng jiā cháng shì， dàn kě guì de shì cóng shī bài zhōng jí qǔ jiào xùn 'ér zhuǎn bài wéi shèng。 wǒ men xiàn zài yào cǎi qǔ pò jìn dí rén gòu zhù gōng shì de bàn fǎ， dàn yào zuò dào chū hū tā men de yì liào zhī wài， zhè jiù shì bīng fǎ shàng suǒ jiǎng de chū qí zhì shèng de zhàn fǎ。” zhāng fāng yú shì shuài zhòng chéng yè mì mì qián jìn， zhí dǐ jù luò yáng qī lǐ de dì fāng gòu zhù yíng lěi。 sī mǎ yì yīn wéi gāng gāng dǎ liǎo shèng zhàng， biàn duì zhāng fāng suǒ bù bù zài jiè yì， tū rán huò xī zhāng fāng yíng lěi yǐ jīng zhù chéng， jiù cōng máng chū chéng yìng zhàn， jiēguǒ bèi dǎ dé dà bài 'ér táo huí。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò bǐ shèng wǒ fù， wèi kě wèi qiè， xū sī hài zhōng zhī lì， dāng zhěng lì qì xiè， jī yáng shì zú， hòu bǐ xiè dài 'ér jī zhī， zé shèng。 fǎ yuē：“ yīn hài 'ér huàn kě jiě yě。”① jìn mò， hé jiān wáng yóng② zài guān zhōng， qiǎn zhāng fāng③ tǎo cháng shā wáng④， shuài zhòng zì hán gǔ⑤ rén tún hé nán⑥。 huì dì⑦ qiǎn zuǒ jiāng jūn huáng fǔ shāng jù zhī， fāng qián jūn pò shāng， suì rù luò yáng。 yì⑧ fèng mìng tǎo fāng yú chéng nèi， fāng jūn wàng jiàn shèngyú⑨， yú shì shǎo què， fāng zhǐ zhī bù kě dé， zhòng suì dà bài， shā shāng mǎn qú xiàng。 fāng tuì bì yú shí sān lǐ qiáo⑩， rén qíng cuò nǜ， wú fù gù zhì， duō quàn fāng yè dùn。 fāng yuē：“ bīng zhī lì dùn⑾ shì cháng shì， guì yīn bài yǐ wéi chéng 'ěr。 wǒ gèng qián zuò lěi， chū qí bù yì， cǐ bīng fǎ zhī qí yě。” nǎi yè qián jìn bī luò yáng chéng qī lǐ。 yòu jì xīn jié， bù yǐ wéi yì， hū wén fāng lěi chéng， nǎi chū zhàn， suì dà bài 'ér hái。⑿【 zhù shì】
① yīn hài 'ér huàn kě jiě yě： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jiǔ biàn piān》。 dàn yǔ yuán wén lüè yì， yuán wén shì：“ zá yú hài， ér huàn kě jiě yě。”
② hé jiān wáng yóng： jí sī mǎ yóng， sī mǎ yì zhī zhí sūn， zì wén zài， fēng hé jiān wáng。 jìn huì dì shí， zhèn shǒu guān zhōng， guān zhì shì zhōng、 tài wèi。 tài 'ān 'èr nián（ gōng yuán３０３ nián）， wéi zhēng duó zhèng quán， tā pài zhāng fāng děng shuài jūn gōng rù luò yáng。
③ zhāng fāng： jìn hé jiān（ jīn hé běi xiàn xiàn dōng nán） rén。 yǐ cái yǒng dé xìng yú hé jiān wáng sī mǎ， céng shuài bīng gōng rù luò yáng， jié chí huì dì qù cháng 'ān。 guān zhì zhōng lǐng jūn、 lù shàng shū shì， lǐng jīng zhào tài shǒu。 hòu wéi sī mǎ suǒ shā。
④ cháng shā wáng yì： jí sī mǎ yì， jìn wǔ dì sī mǎ yán dì liù zǐ， zì shì dù， fēng cháng shā lì wáng。 huì dì shí， rèn fǔ jūn dàjiàng jūn， hòu yú luò yáng bèi zhāng fāng suǒ shā。
⑤ hán gǔ： jí hán gǔ guān。 gǔ hán gǔ guān zài jīn hé nán líng bǎo dōng běi， zhàn guó qín zhì。 xīn hán gǔ guān zài jīn hé nán xīn 'ān dōng， xī hàn yuán dǐng sān nián（ gōng yuán qián１１４ nián） yí cǐ， qù gù guān sān bǎi lǐ， gù míng xīn guān， jīn yí zhǐ shàng cún。 běn piān zhǐ xīn hán gǔ guān。
⑥ hé nán： zhǐ hé nán jùn， hàn zhì， xī jìn yīn zhī。 zhì suǒ luò yáng。
⑦ huì dì： jí sī mǎ zhōng， jìn wǔ dì sī mǎ yán zhī dì 'èr zǐ。 gōng yuán２９０ héng３０６ nián zài wèi。
⑧ yì： cǐ“ yì” jí cǐ hòu zhī“ yì”， mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ shāng”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑨ shèngyú： jiù zhǐ dì wáng chéng zuò de chē zǐ。 zhè lǐ zhǐ jìn huì dì suǒ chéng zhī chē。
⑩ shí sān lǐ qiáo： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ sān shí lǐ qiáo”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 gāi qiáo zài luò yáng chéng xī， jù chéng shí sān lǐ， gù míng。
⑾ lì dùn： wèi shùn lì yǔ bù shùn lì。 zhè lǐ kě zuò“ shèng bài” jiě。
⑿ běn piān shǐ lì chū zì《 jìn shū · zhāng fāng chuán》。
５９。 jìn zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 jìn zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù zài hé zhǒng tiáo jiàn xià kě yǐ cǎi qǔ jìn gōng fāng shì zuò zhàn de wèn tí。 tā rèn wéi， zài què zhī dí rén yòu kě néng bèi dǎ bài de tiáo jiàn xià， jiù yīngdāng xùn sù 'ér bù shī shí jī dì xiàng dí rén fā dòng jìn gōng， zhè yàng jiù néng qǔ dé shèng lì。 běn piān yǐn lù《 zuǒzhuàn》 de“ jiàn kě zé jìn” yī yǔ， shì shuō fā xiàn yòu zhàn shèng dí rén de kě néng shí jiù xùn sù fā dòng jìn gōng。 zhè lǐ suǒ jiǎng de“ kě” yòu liǎng céng yì yì： yī jiù lì liàng duì bǐ fāng miàn 'ér yán， yī jiù shí jī xuǎn zé 'ér yán。 jiù shì shuō， zài dí wǒ shuāng fāng lì liàng duì bǐ shàng， wǒ yǐ jù bèi jī bài dí rén de yōu shì bīng lì shí， jiù yào xuǎn zé zuì jiā shí jiān 'ér bù shī shí jī dì xiàng dí rén fā dòng jìn gōng。 xiǎn 'ér yì jiàn， běn piān yǐ“ jiàn kě zé jìn” wéi jù， jì《 gōng zhàn》 zhī hòu， cóng bǎ wò zhàn jī de jiǎo dù， jìn yī bù chǎn shù jìn gōng zuò zhàn de zhǐ dǎo yuán zé， zhè wú yí shì zhèng què de。
táng cháo chū nián， dì chù mò běi de dōng tū jué bù duàn nán xià xí rǎo， yán zhòng wēi xié táng cháo běi bù biān jiāng de 'ān quán。 wéi xiāo chú biān huàn， gǒng gù guó fáng， táng tài zōng lǐ shì mín yú zhēnguàn sān nián（ gōng yuán６２９ nián）， diào jí shí yú wàn bīng lì， rèn mìng bīng bù shàng shū lǐ jìng wéi tǒng shuài， yǐ bìng zhōu dū dū lǐ jì děng wǔ jiāng wéi xíng jūn zǒng guǎn， fēn dào běi chū， xiàng dōng tū jué fā dòng dà guī mó jìn gōng， jīng guò duō cì zuò zhàn， yú cì nián 'èr yuè zài yīn shān yī dài gěi tū jué jūn yǐ cuī huǐ xìng dǎ jī。 táng jūn cǐ cì jìn gōng zuò zhàn de shèng lì， zài jūn shì shàng zhì shǎo yòu liǎng gè zhù yào yuán yīn： qí yī， cóng bīng lì duì bǐ kàn， tū jué jūn zài lián zāo táng jūn dǎ jī hòu， sǔn shī pō zhòng， yǐ chéng liè shì， ér táng jūn zé yuè zhàn yuè qiáng， chǔyú yōu shì dì wèi， yǐ yōu gōng liè， bì shèng wú yí。 qí 'èr， cóng zuò zhàn zhǐ dǎo kàn， shēn wéi táng jūn tǒng shuài de lǐ jìng shàn yú bǔ zhuō yòu lì zhàn jī， shì shí zǔ zhì bù duì duì dí shí shī jué zhàn jìn gōng。 tā lì yòng táng shǐ“ wèi yù” tū jué cóng 'ér zào chéng qí sàng shī jǐng tì 'ér“ bù yú guān bīng” de kě chéng zhī xì， cǎi yòng tū xí zhàn fǎ， chū qí bù yì dì jiān miè tū jué zhù lì yú yīn shān， bìng huó zhuō liǎo tū jué shǒu lǐng jié lì kèhán。 yǐ shàng liǎng diǎn kě yǐ shuō míng， cǐ yì shì zài“ jiàn kě zé jìn” yuán zé zhǐ dǎo xià qǔ dé zuò zhàn shèng lì de diǎn xíng zhàn lì。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ yǐ jīng chá míng dí rén yòu bèi dǎ bài de kě néng， jiù yīngdāng xùn sù chū bīng jìn gōng tā， zhè yàng jiù méi yòu bù shèng lì de。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ fā xiàn yòu kě néng zhàn shèng dí rén de shí jī， jiù xùn sù xiàng tā fā dòng jìn gōng。”
táng cháo zhēnguàn sì nián（ gōng yuán６３０ nián）， bīng bù shàng shū lǐ jìng chū rèn dìng xiāng dào xíng jūn zǒng guǎn， shuài jūn jī bài liǎo dōng tū jué， jié lì kèhán shuài zhòng tuì bǎo tiě shān， rán hòu pài qiǎn shǐ zhě dào táng cháo qǐng zuì， biǎo shì yuàn yì jǔ guó guī fù。 táng tài zōng mìng yǐ lǐ jìng qián wǎng yíng jiē。 jié lì kèhán suī rán biǎo miàn shàng qǐng qiú cháo jiàn dà táng huáng dì， dàn nèi xīn lǐ què yóu yù bù jué， lìng yòu qǐ tú。 lǐ jìng kàn tòu liǎo jié lì kèhán de xīn sī。 cǐ shí， tài zōng zhào mìng hóng lú qīng táng jiǎn děng rén qián wǎng tū jué jìn xíng 'ān fǔ hé xuān yù。 lǐ jìng yú shì duì tā de fù jiāng zhāng gōng jǐn shuō dào：“ huáng dì pài qiǎn de shǐ zhě yǐ jīng dǐ dá tū jué， dí rén bì dìng huì fàng xīn bù yí。 rú guǒ wǒ men xuǎn pài wàn míng qí bīng dài shàng 'èr shí tiān liáng shí， cóng bái dào běi chū xiàng tā shí shī tū rán xí jī， yī dìng néng gòu qǔ dé wǒ men xiǎng yào qǔ dé de shèng lì。” zhāng gōng jǐn bù wú yí lǜ dì shuō：“ huáng dì yǐ jīng rú yuē jiē shòu tū jué lái jiàng， ér wǒ men de shǐ zhě yòu zài tā men nà lǐ， yī dàn cǎi qǔ xíng dòng， dí rén jiā hài tā men kě zěn me bàn？” lǐ jìng zhǎn dīng jié tiě dì shuō：“ zhàn jī bù kě cuò guò， zhè zhèng shì hàn chū hán xìn néng gòu jī bài qí guó suǒ cǎi qǔ de zhàn fǎ。 xiàng táng jiǎn zhè xiē rén xī shēng liǎo yòu yòu shénme zhí dé kě xī de ní？” yú shì， lǐ jìng huī jūn jí sù qián jìn， dǐ dá yīn shān shí， yù dào tū jué yī zhī qiān yú rén de zhēn chá bù duì， biàn bǎ tā men quán bù fú lǔ 'ér suí tóng táng jūn yī qǐ qián jìn。 jié lì kèhán jiàn dào táng cháo shǐ zhě táng jiǎn děng rén hòu， shí fēn gāo xīng， gēn běn méi yòu liào xiǎng táng jūn huì lái jìn gōng zhī shì。 lǐ jìng de qián fēng bù duì chéng zhe dà wù tiān qì qián jìn， dāng dǐ dá jù jié lì kèhán guān shǔ chù suǒ jǐn qī lǐ de shí hòu， tū jué bīng cái fā jué táng jūn yǐ jīng pò zài yǎn qián。 jié lì kèhán huāng máng lā chū duì wǔ hái wèi bǎi hǎo zhèn shì zhī shí， lǐ jìng zhǐ huī táng jūn měng liè chōng shā， jiān miè wàn yú rén， fú huò shí yú wàn， huó zhuō jié lì zhī zǐ dié luó shī， shā sǐ jié lì zhī qī suí cháo yì chéng gōng zhù。 jié lì kèhán dān qí cāng huáng xī táo， hòu wéi dà tóng dào xíng jūn zǒng guǎn zhāng bǎo xiāng qín huò 'ér xiàn gěi cháo tíng。 cǐ zhàn de shèng lì， wéi táng cháo kāi tuò liǎo zì yīn shān xiàng běi zhí zhì dà shā mò yī dài dà piàn tǔ dì。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò shěn zhī dí rén yòu kě shèng zhī lǐ， zé yí sù jìn bīng yǐ dǎo zhī， wú yòu bù shèng。 fǎ yuē：“ jiàn kě zé jìn。”① táng lǐ jìng② wéi dìng xiāng dào xíng jūn zǒng guǎn， jī pò tū jué， jié lì kèhán③ zǒu bǎo tiě shān④， qiǎn shǐ rù cháo xiè zuì， qǐng jǔ guó guī fù。 yǐ jìng wǎng yíng zhī。 jié lì suī wài qǐng cháo yè， ér nèi huái chí yí。 jìng chuài zhī qí yì。 shí zhào hóng lú qīng táng jiǎn děng wèi yù zhī。 jìng wèi fù jiāng zhāng gōng jǐn yuē：“ zhào shǐ dào bǐ， lǔ bì zì 'ān。 ruò wàn qí jī 'èr shí rì⑤ liáng， zì bái dào⑥ xí zhī， bì dé suǒ yù。” gōng jǐn yuē：“ shàng yǐ yǔ yuē jiàng， xíng rén zài bǐ， nài hé？” jìng yuē：“ jī bù kě shī， hán xìn suǒ yǐ pò qí yě⑦。 rú táng jiǎn bèi hé zú xī zāi！” dū bīng jí jìn， xíng zhì yīn shān⑧， yù qí chì hòu qiān yú， jiē fú yǐ suí jūn⑨。 jié lì jiàn shǐ zhě dà yuè， bù yú guān bīng〔 zhì yě〕。 jìng qián fēng chéng wù 'ér xíng， qù qí yá zhàng⑩ qī lǐ， lǔ shǐ jué， liè bīng wèi jí zhèn， jìng zòng bīng jī zhī， zhǎn⑾ shǒu wàn yú jí， fú nán nǚ shí yú wàn， qín qí zǐ dié luó shī⑿， shā yì chéng gōng zhù⒀。 jié lì wáng qù， wéi dà tóng dào xíng jūn zǒng guǎn zhāng bǎo xiāng qín zhī yǐ xiàn。 yú shì， chì dì zì yīn shān běi zhì dà mò yǐ。⒁【 zhù shì】
① jiàn kě zé jìn： yǔ chū《 zuǒzhuàn · xuān gōng shí 'èr nián》。 dàn yǔ yuán wén lüè yì， yuán wén wéi：“ jiàn kě 'ér jìn。”
② lǐ jìng： táng dài zhù míng jūn shì jiā。 běn míng yào shī， jīng zhào sān yuán（ jīn shǎn xī sān yuán dōng běi） rén。 jīng bīng fǎ， shàn móu lüè。 táng tài zōng shí， rèn bīng bù shàng shū、 shàng shū yòu pú shè děng zhí。 céng xiān hòu zhǐ huī táng jūn nán miè xiāo xǐ、 dōng píng fǔ gōng shí、 běi jī dōng tū jué、 xī tǎo tǔyùhún děng zhòng dà zuò zhàn， yīn qí zhàn gōng zhuó zhù 'ér jìn fēng wèi guó gōng。 shǐ zài qí yī shēng zhuàn zhù de bīng shū duō dá１０ yú zhǒng， dàn dà dū shī chuán liǎo， xiàn zài jǐn yòu qīng rén wāng zōng yí gēn jù táng dài dù yòu《 tōng diǎn》 děng cún lù de bù fēn nèi róng 'ér ji chéng de sān juàn běn《 lǐ wèi gōng bīng fǎ》 liú chuán yú shì。
③ jié lì kèhán： dōng tū jué zuì gāo tǒng zhì zhě。 míng duō xìn， qǐ mín kèhán shàozǐ。 zài wèi qī jiān（ gōng yuán６２０ héng６３０ nián）， lǚ rǎo táng cháo biān jìng， zhēnguàn sì nián（ gōng yuán６３０ nián）， bèi táng jiāng zhāng bǎo xiāng fú sòng cháng 'ān。
④ tiě shān： wèi yú yīn shān zhī běi， zài jīn nèimēng gǔ bái yún 'è bó jìng nèi。
⑤ èr shí rì： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ sān rì”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑥ bái dào： jí yīn shān nán běi de zhòng yào tōng dào， wèi yú jīn nèimēng gǔ hū hé hào tè xī běi。
⑦ hán xìn suǒ yǐ pò qí yě： jí hàn gāo zǔ sān nián（ gōng yuán qián２０４ nián）， liú bāng pài lìyìjī shuō qí guī hàn， qí wáng wéi zhī suǒ dòng， chè chú tún shǒu lì chéng（ jīn shān dōng Jǐnán） fáng yù hàn jūn jìn gōng de bīng lì。 zhè shí， hán xìn tīng cóng biàn shì kuǎi chè jiàn yì， chéng qí wú bèi yī jǔ xí pò lì chéng， jìn zhì lín zī（ jīn shān dōng lín zī běi）， qí wáng bài zǒu gāo mì（ jīn shān dōng gāo mì xī nán）。 shì jiàn《 shǐ jì · huái yīn hóu lièzhuàn》。
⑧ yīn shān： jí jīn nèimēng gǔ jìng nèi zhī yīn shān。
⑨ suí jūn： mǎ běn zuò“ suí chē”， yǔ shǐ zài bù fú， jīn cóng táng běn。
⑩ yá zhàng： jí tū jué jié lì kèhán guān shǔ chù suǒ。
⑾ zhǎn： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ yuán”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑿ dié luó shī： mǎ běn jí wāng běn zuò“ zhōng luó shī”， táng běn zuò“ lěi luó shī”， jiē wù， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⒀ yì chéng gōng zhù： jí suí yì chéng gōng zhù， běn wéi tū jué chù luó kě hàn zhī qī， chù luó sǐ hòu， qí dì jié lì kèhán nà zhī wéi qī。
⒁ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù táng shū · lǐ jìng chuán》 hé《 xīn táng shū · lǐ jìng chuán》。
６０。 tuì zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 tuì zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù zài hé zhǒng tiáo jiàn xià cǎi qǔ tuì què fāng shì yǐ miǎn zāo dí dǎ jī de wèn tí。 tā rèn wéi， zài dí zhòng wǒ guǎ、 dì xíng bù lì， qiě nán yǐ lì zhēng shèng de tiáo jiàn xià， yīngdāng xùn sù tuì què， bù yǔ dí rén jué zhàn。 zhè yàng， jiù kě yǐ bǎo quán zì jǐ shí lì bù shòu sǔn shī。 běn piān《 tuì zhàn》 yǔ qián piān《 jìn zhàn》， shì cóng xiāng fǎn xiāng chéng de liǎng gè cè miàn， chǎn míng liǎo cǎi qǔ jìn gōng hé tuì què liǎng zhǒng bù tóng zuò zhàn fāng shì de zhù yào yǐ jù tiáo jiàn， lì jiè zhàn zhēng zhǐ dǎo zhě jì yào shàn yú“ jiàn kě zé jìn”， yòu yào shàn yú“ zhī nán 'ér tuì”。 dí qíng hé dì xíng tiáo jiàn de bù tóng， zuò zhàn fāng shì yì yìng bù tóng。 liǎng piān qiáng diào cóng shí jì qíng kuàng chū fā， néng jìn zé jìn， bù néng jìn zé tuì， zhè lǐ yǐ jīng bāo hán yòu“ dǎ dé yíng jiù dǎ， dǎ bù yíng jiù zǒu” de zuò zhàn zhǐ dǎo sī xiǎng， zhè shì shí fēn kě guì de。
sān guó wèi zhèng shǐ wǔ nián（ gōng yuán２４４ nián） sān yuè， wèi jiāng cáo shuǎng“ fā zú shí yú wàn rén”（ jiàn《 zī zhì tōng jiàn · wèi jì liù》）， zì luò gǔ kǒu jìn rù shǔ dì hàn zhōng。 dāng shí shǔ zài hàn zhōng de bīng lì bù mǎn sān wàn， cóng shuāng fāng bīng lì duì bǐ qíng kuàng kàn， wèi jūn shì shǔ jūn de sān bèi duō， dàn zuì hòu jié jú què shì yǐ wèi jūn bài tuì 'ér gào zhōng。 jiū qí yuán yīn zé zài yú wèi jūn zuò zhàn zhǐ dǎo de shī wù， zhè zhù yào biǎo xiàn zài dàjiàng jūn cáo shuǎng dān chún píng jiè qí bīng lì shàng de yōu shì， jì hū shì liǎo cháng tú bá shè de láo kùn hé dì xíng tiáo jiàn duì jǐ bù lì de yīn sù， qiě yòu bù tīng sī mǎ yì quàn zǔ（ jù《 sān guó zhì · wèi shū · cáo shuǎng chuán》 zài chēng：“ xuān wáng zhǐ zhī bù néng zhǐ”， xià tóng）， yī yì gū xíng， jiēguǒ zào chéng qí“ zhuǎn shū bù néng gōng， niú mǎ luó lǘ duō sǐ， mín yí háoqì dào lù， rù gǔ xíng shù bǎi lǐ， zéi yīn shān wéi gù， bīng bù dé jìn” de kùn nán jú miàn。 zuì hòu tā bù dé bù cǎi nà sī mǎ zhāo de jiàn yì 'ér yǐn jūn chè tuì。 shǔ jiāng fèi yī chéng jī huī jūn jí qū sān lǐng píng xiǎn jié jī， cáo shuǎng shuài bù“ zhēng xiǎn kǔ zhàn， jǐn nǎi dé guò， shī wáng shèn zhòng， guān zhōng wéi zhī xū hào。”（ jiàn《 zī zhì tōng jiàn · wèi jì liù》）
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ dí jūn bīng duō、 wǒ jūn bīng shǎo， qiě dì xíng tiáo jiàn duì wǒ bù lì， zài dān píng bīng lì bù néng yǔ dí zhēng shèng de qíng kuàng xià， jiù yīngdāng lì jí chè tuì yǐ bì kāi dí rén， zhè yàng jiù kě yǐ bǎo quán wǒ jūn shí lì 'ān rán wú sǔn。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ zuò zhàn zhōng què zhī dí rén nán yǐ zhàn shèng， jiù yìng jí shí chè tuì yǐ bǎo cún shí lì。”
sān guó shí qī， wèi guó dàjiàng jūn cáo shuǎng fèng mìng shuài jūn tǎo fá shǔ guó， sī mǎ zhāo wéi zhēng shǔ jiāng jūn 'ér suí tóng qián wǎng， chuān yuè luò gǔ hòu， jìn zhù yú xīng shì shān。 shǔ jiāng wáng píng shuài bīng chéng yè tōu xí wèi jūn， sī mǎ zhāo mìng lìng suǒ shǔ bù duì jiān shǒu bù dòng， wáng píng wèi néng dé shǒu 'ér tuì huí。 sī mǎ zhāo tí chū jiàn yì shuō：“ shǔ guó dàjiàng jūn fèi yī rú guǒ zhàn jù xiǎn yào dì xíng jìn xíng fáng shǒu， wǒ men qián jìn què dé bù dào jiāo zhàn de jī huì， qiáng gōng yìng dǎ yòu bù kě néng zòu xiào。 yīn cǐ， yīngdāng jí sù chè jūn， yǐ hòu zài zuò liáng tú。”
cáo shuǎng tīng hòu， xià lìng wèi jūn chè tuì。 shǔ jiāng fèi yī guǒ rán lǐng bīng xùn sù qiǎng zhàn liǎo sān lǐng xiǎn yào dì xíng， cáo shuǎng děng rén shuài jūn tōu tōu yuè guò xiǎn zǔ， cái dé yǐ chè huí。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò dí zhòng wǒ guǎ， dì xíng bù lì， lì bù kě zhēng， dāng jí tuì yǐ bì zhī， kě yǐ quán jūn。 fǎ yuē：“ zhī nán 'ér tuì。”① sān guó wèi jiāng cáo shuǎng② fá shǔ， sī mǎ zhāo③ tóng xíng chū luò gǔ④， cì yú xīng shì⑤。 shǔ jiāng wáng píng⑥ chéng yè xí jī， zhāo lìng jiān wò bù dòng， píng tuì。 zhāo wèi zhū jiāng yuē：“ fèi yī⑦ jù xiǎn jù shǒu， jìn bù huò zhàn， gōng zhī bù kě， yí jí xuán jūn， yǐ wéi hòu tú。” shuǎng děng suì tuì， yī guǒ chí bīng qū sān lǐng⑧ zhēng xiǎn， shuǎng děng qián shī yuè xiǎn， nǎi dé guò。⑨【 zhù shì】
① zhī nán 'ér tuì： yǔ chū《 zuǒzhuàn · xī gōng 'èr shí bā nián》 yǐn zì《 jūn zhì》； yòu jiàn yú《 zuǒzhuàn · xuān gōng shí 'èr nián》。
② cáo shuǎng： cáo cāo zhī zhí sūn。 zì zhāo bó。 wèi míng dì shí， guān zhì wǔ wèi jiāng jūn。 míng dì bìng zhòng zhī shí， bài qí wéi dàjiàng jūn， jiǎ jié yuè， dū dū zhōng wài zhū jūn shì， lù shàng shū shì， yǔ sī mǎ yì shòu yí zhào tóng fǔ qí wáng cáo fāng。 hòu yīn yǔ sī mǎ yì zhēng quán bèi shā。
③ sī mǎ zhāo： mǎ běn jí gè běn jiē zuò“ sī mǎ yì”， xiǎn wù， jù《 jìn shū · xuān dì jì》 hé《 sān guó zhì》 zhī《 wèi shū · sān shǎo dì jì》、《 wèi shū · cáo shuǎng chuán》、《 shǔ shū · hòu zhù chuán》、《 shǔ shū · wáng píng chuán》 děng shū jìzǎi， cǐ cì cáo shuǎng shuài jūn fá shǔ， bù dàn jiē wú“ sī mǎ yì tóng xíng” zhī shuō， xiāng fǎn， què chēng sī mǎ yì duì cǐ cì gōng shǔ shǐ zhōng chí quàn zǔ tài dù， dàn jiēguǒ shì“ zhǐ zhī， bù kě”（ jiàn《 jìn shū · xuān dì jì》； yòu jiàn《 sān guó zhì · wèi shū · cáo shuǎng chuán》：“ xuān wáng zhǐ zhī bù néng zhǐ”）。 yòu jù《 jìn shū · wén dì jì》 zài chēng：“ dàjiàng jūn cáo shuǎng zhī fá shǔ yě， yǐ dì（ zhǐ sī mǎ zhāo） wéi zhēng shǔ jiāng jūn， fù xià hóu xuán， chū luò gǔ， cì yú xīng shì。” kě jiàn， suí shuǎng gōng shǔ zhě bìng fēi shì sī mǎ yì， ér shì yì zǐ sī wú zhāo。 gù jù《 jìn shū · wén dì jì》 jiàogǎi。
④ luò gǔ： xiá gǔ míng。 wèi yú jīn shǎn xī zhōu zhì xiàn xī nán， gǔ cháng sì bǎi yú lǐ， dì shì xiǎn yào， shì guān zhōng tōng wǎng hàn zhōng de jiāo tōng yào dào。
⑤ xīng shì： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ xīng yuán”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 xīng shì， jí xīng shì shān， wèi yú jīn shǎn xī yáng xiàn běi。
⑥ wáng píng： shǔ jiāng。 mǎ běn jí gè běn zuò“ wáng lín”，《 jìn shū · wén dì jì》 zuò“ wáng lín”， jiē wù。 jīn jù《 sān guó zhì · shǔ shū · wáng píng chuán》 hé《 zī zhì tōng jiàn · wèi jì liù》 jiàogǎi。
⑦ fèi yī： shǔ jiāng。 jiāng xià méng xiàn（ jīn hé nán xìn yáng dōng běi） rén， zì wén wěi。 shǔ hòu zhù shí， rèn huáng mén shì láng， wéi zhū gé liàng suǒ tuī zhòng， bài wéi cān jūn、 sī mǎ。 liàng zú， yī wéi hòu jūn shī。 jiǎng wǎn bǐng zhèng hòu， yī rèn dàjiàng jūn， lù shàng shū shì。
⑧ sān lǐng： jí shěn lǐng、 yá lǐng、 fēn shuǐ lǐng。 jūn zài jīn shǎn xī zhōu zhì xī nán zhī luò gǔ zhōng。
⑨ běn piān shǐ lì chū zì《 jìn shū · wén dì jì》。
请欣赏:
请给我换一个看看！ 拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
<< qiányīzhānghuí hòuyīzhānghuí >>
|
|
|
| mù lù | qián yán | biān xiě shuō míng | dì yī juàn | dì 'èr juàn | dì sān juàn | dì sì juàn | | dì wǔ juàn | dì liù juàn | dì qī juàn | dì bā juàn | dì jiǔ juàn | dì shí juàn | |
|
|
|
|