|
|
军事类 》 bǎi zhàn qí lüè 》
dì wǔ juàn
liú jī Liu Ji
４ １。 qí zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 qí zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù zuò zhàn zhōng rú hé yùn yòng chū qí zhì shèng de yuán zé hé fāng fǎ wèn tí。 tā rèn wéi， zài duì dí zuò zhàn zhōng， wèile dá chéng “ gōng qí wú bèi， chū qí bù yì ” de zuò zhàn xiào guǒ， yīngdāng cǎi yòng“ jīng qián yǎn hòu， chōng dōng jī xī” de yáng dòng huò dí de zhàn fǎ， shǐ dí rén duì wǒ wú cóng fáng bèi。 zhè yàng， jiù néng zhàn shèng dí rén。“ gōng qí wú bèi， chū qí bù yì”， zhè shì wǒ guó chūn qiū mò qī dà jūn shì jiā sūn wǔ zuì zǎo tí chū de zhàn zhēng míng yán， qí shí zhì shì qiáng diào jìn gōng de tū rán xìng wèn tí。 ér yào dá dào duì dí shí shī gōng jī de tū rán xìng， zé bì xū cǎi yòng yǐn mì 'ér qiǎo miào de zhàn fǎ， zài dí rén wèi céng yì xiǎng zhī shí， tū rán gōng jī qí méi yòu fáng bèi de bó ruò huán jié， cái néng yī jǔ zhì dí rén yú sǐ dì， cóng 'ér dá chéng chū qí zhì shèng de zuò zhàn mùdì。 sān guó shí qī de wèi jiāng dèng 'ài tōu dù yīn píng de miè shǔ zhī zhàn， jiù shì zhōng guó gǔ dài zhàn zhēng shǐ shàng chū qí zhì shèng de zhù míng zhàn lì zhī yī。
wèi jǐng yuán sì nián（ gōng yuán ２ ６ ３ nián） jiǔ yuè， wèi jūn bīng fēn sān lù gōng shǔ。 zhèn xī jiāng jūn zhōng huì shuài lǐng wèi jūn zhù lì gōng rù hàn zhōng hòu， shùn yáng píng guān（ jīn shǎn xī miǎn xiàn xī） zhí xià， qǐ tú yī jǔ duó qǔ jiàn gé xiǎn guān 'ér jìn bī shǔ dū chéng dū。 dàn shì， yóu yú shǔ jiāng jiāng wéi shuài lǐng zhù lì píng xiǎn kàng yù， shǐ zhōng huì suǒ bù shòu zǔ yú jiàn gé 'ér bù dé qián jìn。 rán 'ér， yóu zhēng xī jiāng jūn dèng 'ài suǒ shuài de lìng yī lù wèi jūn， què xuǎn zé liǎo“ cóng yīn píng yóu xié jìng jīng hàn dé yáng tíng qù fú” zhè tiáo wéi shǔ jūn suǒ bù céng shè fáng de jìn gōng lù xiàn。 dèng 'ài jūn jīng guò wú rén zhī dì qī bǎi lǐ， lì jìn jiān nán xiǎn zǔ。 cóng xiàn xiàng shàng kàn， xuǎn zé zhè tiáo yū yuǎn nán xíng de lù xiàn， duì wèi jūn jìn gōng zuò zhàn sì hū bù lì， dàn shí jì shàng， què shǐ wèi jūn rào kāi liǎo shǔ jūn zhù lì， zài dí rén bù céng yì xiǎng hé shè fáng de lù xiàn qián jìn， qià qià chéng liǎo zhí qū shǔ dū chéng dū de jié jìng， cóng 'ér shùn lì dá chéng liǎo chū qí zhì shèng、 yī jǔ miè shǔ de zhàn lüè mùdì。 sūn zǐ suǒ jiē shì de“ yǐ yū wéi zhí， yǐ huàn wéi lì”（ jiàn《 sūn zǐ bīng fǎ · jūn zhēng piān》） hé“ gōng qí wú bèi， chū qí bù yì”（ jiàn《 sūn zǐ bīng fǎ · jì piān》） de zuò zhàn zhǐ dǎo yuán zé， zài dèng 'ài gōng shǔ zuò zhàn de shí jiàn zhōng dé dào liǎo jí wéi chéng gōng de yùn yòng， zhè yě zhèng shì dèng 'ài shùn lì miè shǔ de zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán zhàn zhēng zhōng suǒ shuō de yòng“ qí”， zhǐ de shì jìn gōng dí rén suǒ wú fáng bèi zhī chù， chū jī dí rén suǒ wèi yì xiǎng zhī shí。
zài yǔ dí rén jiāo zhàn zhī jì， yào cǎi yòng jīng rǎo qí qián 'ér yǎn xí qí hòu， shēng chōng qí dōng 'ér shí jī qí xī de yáng dòng zhàn fǎ， shǐ dí rén mí máng shī zhù 'ér bù zhī dào zěn yàng jìn xíng fáng bèi。 zhè yàng zuò zhàn， jiù néng shèng lì。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ fā xiàn dí rén yòu xū ruò zhī diǎn， wǒ jiù yī dìng cǎi qǔ chū qí zhì shèng zhàn fǎ xí jī tā。”
sān guó shí qī， wèi yuán dì jǐng yuán sì nián（ gōng yuán２６３ nián）， yuán dì cáo huàn xià zhào mìng lìng gè lù wèi jūn zhēng fá shǔ guó， dàjiàng jūn wén wáng sī mǎ zhāo dān rèn zǒng zhǐ huī， tā pài qiǎn zhēng xī jiāng jūn dèng 'ài shuài bù qiān zhì shǔ jiāng jiāng wéi； yōng zhōu cì shǐ zhū gé xù shuài bù jié jī qī wéi， shǐ qí bù néng tuì huí shǔ guó nèi dì。 dèng 'ài zé pài tiān shuǐ jùn tài shǒu wáng qí děng jiāng shuài bù zhí jiē jìn gōng jiāng wéi yíng lěi， lǒng xī jùn tài shǒu qiān hóng cóng qián miàn jìn xíng lán jī， jīn chéng jùn tài shǒu yáng xīn shuài bù yū huí gān sōng lǐng yǐ cè jī jiāng wéi bèi hòu。 jiāng wéi tīng shuō wèi jiāng zhōng huì suǒ shuài zhū jūn yǐ jīng jìn rù guān zhōng， yú shì yǐn bīng tuì hái。 wèi jiāng yáng xīn děng shuài bù gēn zōng zhuī jī dào qiáng chuān kǒu， shuāng fāng zhǎn kāi jī zhàn， jiāng wéi zhàn bài tuì zǒu。 jiāng wéi tīng shuō yōng zhōu cì shǐ zhū gé xù suǒ bù yǐ jīng zhù tún qiáo tóu jié duàn liǎo dào lù， biàn cóng kǒng hán gǔ jìn rù běi dào， dǎ suàn cóng yōng zhōu cì shǐ zhū gé xù jūn bèi hòu rào guò huí shǔ。 zhū gé xù huò xī liǎo jiāng wéi de xíng dòng qǐ tú hòu， lì jí tuì bīng sān shí lǐ。 jiāng wéi shuài jūn jìn rù běi dào sān shí lǐ shí， tīng shuō zhū gé xù jūn yǐ jīng tuì què， biàn yòu yǐn jūn zhé huí， cóng qiáo tóu tōng guò， zhū gé xù yě jiù suí jí jí sù fǎn huí jìn xíng lán jié， dàn chí dào yī tiān 'ér wèi gǎn shàng。 jiāng wéi yú shì yǐn bīng xiàng dōng tuì què， huí dào jiàn gé jìn xíng fáng shǒu； wèi jiāng zhōng huì shuài bīng jìn gōng jiāng wéi， dàn méi yòu néng gòu qǔ shèng。 dèng 'ài zhè shí shàng shū xiàn cè shuō：“ rú jīn dí rén yǐ zāo dào cuò zhé， wǒ men yīngdāng chéng shì zhuī jī， cóng yīn píng xiǎo lù jīng guò hàn shí dé yáng tíng zhí chā fú chéng， yě jiù shì cóng jiàn gé yǐ xī bǎi yú lǐ rào dào 'ér jìn， qián chū zhì jù chéng dū sān bǎi lǐ de dì fāng， cǎi yòng chū qí zhì shèng zhàn fǎ zhí dǎo dí guó fù xīn dì qū。 nà me， fáng shǒu jiàn gé de jiāng wéi jūn bì dìng huí yuán fú chéng， zhōng huì suǒ bù jiù kě cóng dà dào cháng qū zhí jìn； rú guǒ jiàn gé de jiāng wéi jūn bù huí yuán， zé jiē yìng fú chéng de yuán bīng jiù hěn shǎo liǎo。 bīng shū shàng shuō ‘ jìn gōng dí rén suǒ wú fáng bèi zhī chù， chū jī dí rén suǒ wèi yì xiǎng zhī shí ’。 xiàn zài wǒ men rú néng qí xí dí rén kōng xū zhī chù， jī bài shǔ jūn zé shì bì rán zhī shì。”（ shì nián shí yuè） dèng 'ài shuài jūn cóng yīn píng dào jìn jūn tōng guò liǎo qī bǎi yú lǐ de wú rén dì qū， tā men záo shān kāi lù， jià shè zhàn dào； yóu yú shān gāo gǔ shēn， jìn jūn jí wéi jiān nán， liáng yùn jiāng duàn， jīhū xiàn rù jué jìng。 dèng 'ài qīn zì yǐ zhān guǒ shēn， cóng shān shàng fān gǔn 'ér xià； jiàngshì mendōu pān shù mù pá xuán yá， rú tóng shuǐ zhōng yóu yú yī gè jiē yī gè dì qián jìn。 dèng 'ài bù duì xiān qī jìn zhì jiāng yóu chéng， gāi dì shǔ jūn shǒu jiāng mǎ miǎo bù zhàn 'ér jiàng。 shǔ guó wèi jiāng jūn zhū gé zhān huò cǐ xiāo xī hòu， bǎ bù duì cóng fú chéng chè wǎng mián zhú， bǎi hǎo zhèn shì děng dài dèng 'ài jūn。 dèng 'ài pài qiǎn qí zǐ dèng zhōng shuài bù jìn gōng shǔ jūn yòu yì； sī mǎ shī zuǎn shuài bù jìn gōng shǔ jūn zuǒ yì。 dàn dèng zhōng hé shī zuǎn chū zhàn bù lì， dū tuì liǎo huí lái， bìng qiě shuō：“ dí rén bù kě zhàn shèng。” dèng 'ài yī tīng dà nù， shuō：“ shēng sǐ cún wáng zhī fēn jiè， jiù zài jīn tiān zhè yī zhàng， nǎ yòu shénme bù kě zhàn shèng zhī shuō！” dèng 'ài nù zé dèng zhōng hé shī zuǎn děng rén， bìng yào jiāng tā men zhǎn shǒu shì zhòng。 dèng zhōng hé shī zuǎn gǎn jǐn chóngxīn chū zhàn， jiēguǒ dà bài shǔ jūn， jī zhǎn zhū gé zhān hé shàng shū zhāng zūn děng rén， chéng shèng jìn dǐ chéng dū chéng běi zhī luò xiàn。 zài wèi jūn bīng lín chéng dū de xíng shì xià， shǔ guó hòu zhù liú chán bèi pò pài chū shǐ zhě xiàng dèng 'ài qǐng jiàng， wèi jūn yú shì miè wáng liǎo shǔ guó。
【 yuán wén】
fán zhàn， suǒ wèi qí ① zhě， gōng qí wú bèi， chū qí bù yì yě。 jiāo zhàn zhī jì， jīng qián yǎn hòu， chōng dōng jī xī， shǐ dí mò zhī suǒ bèi。 rú cǐ， zé shèng。 fǎ yuē：“ dí xū， zé wǒ bì wéi qí。” ② sān guó wèi jǐng yuán sì nián ③， zhào zhū jūn zhēng shǔ， dàjiàng jūn sī mǎ wén wáng ④ zhǐ shòu jié dù， shǐ dèng 'ài ⑤ yǔ shǔ jiāng jiāng wéi ⑥ xiāng zhuì lián ⑦； yōng zhōu cì shǐ zhū gé xù yāo wéi， lìng bù dé guī。 ài qiǎn tiān shuǐ tài shǒu wáng qí děng zhí gōng wéi yíng， lǒng xī tài shǒu qiān hóng ⑧ yāo qí qián， jīn chéng tài shǒu yáng xīn yì gān sōng ⑨。 wéi wén zhōng huì ⑩ zhū jūn yǐ rù hàn zhōng ⑾， tuì hái。 xīn děng niè yú qiáng chuān kǒu ⑿， dà zhàn， wéi bài zǒu。 wén yōng zhōu ⒀ yǐ sài dào， tún qiáo tóu ⒁， cóng kǒng hán gǔ ⒂ rù běi dào， yù chū yōng zhōu hòu。 zhū gé xù wén zhī， què hái sān shí lǐ。 wéi rù běi dào sān shí lǐ， wén xù jūn què， 〔 xún 〕 hái， cóng qiáo tóu guò， xù qù ⒃ jié wéi， jiào yī rì bù jí。 wéi suì dōng hái shǒu jiàn gé。 zhōng huì gōng wéi， wèi néng kè。 ài shàng yán：“ jīn zéi cuī zhé， yí suì cóng yīn píng ⒄ yóu xié jìng ⒅ jīng hàn dé yáng tíng ⒆ qù fú ⒇， qù jiàn gé xī bǎi lǐ， qù chéng dū（ 21） sān bǎi lǐ， qí bīng chōng qí fù xīn。 jiàn gé zhī shǒu bì hái fù fú， zé huì fāng guǐ（ 22） ér jìn； jiàn gé zhī jūn bù hái， zé yìng fú zhī bīng guǎ yǐ。 jūn zhì（ 23） yuē：‘ gōng qí wú bèi， chū qí bù yì’。 jīn yǎn qí kōng xū， pò zhī bì yǐ。”〔 dōng shí yuè〕， ài zì yīn píng dàohéng wú rén zhī dì qī bǎi yú lǐ， záo shān tōng dào， zào zuò qiáo gé（ 24）， shān gāo gǔ shēn， zhì wéi jiān nán， liáng yùn jiāng kuì（ 25）， pín zhì wēi dài。 ài yǐ zhān zì guǒ， tuī zhuǎn 'ér xià（ 26）， jiàngshì jiē pān mù yuán yá， yú guàn（ 27） ér jìn， xiān dēng zhì jiāng yóu（ 28）， shǔ shǒu jiāng mǎ miǎo jiàng。 shǔ wèi jiāng jūn zhū gé zhān（ 29） zì fú hái mián zhú（ 30）， liè zhèn dài 'ài。 ài qiǎn qí zǐ huì táng tíng hóu zhōng děng chū qí yòu， sī mǎ shī zuǎn děng chū qí zuǒ。
zhōng、 zuǎn zhàn bù lì， bìng tuì hái， yuē：“ zéi wèi kě shèng。” ài nù yuē：“ cún wáng zhī fēn， zài cǐ yī jǔ， hé bù kě zhī yòu？” nǎi chì zhōng、 zuǎn děng， jiāng zhǎn zhī。 zhōng、 zuǎn chí hái gèng zhàn， dà pò〔 zhī〕， zhǎn zhān〔 jí shàng shū zhāng zūn děng shǒu〕， jìn jūn dào luò（ 31）。 liú chán（ 32） qiǎn shǐ qǐng jiàng， suì miè shǔ。（ 33）
【 zhù shì】
① qí： yǔ xià piān《 zhèng zhàn》 zhī“ zhèng” gòu chéng yī duì xiāng fǎn xiāng chéng de jūn shì shù yǔ。“ qí zhèng” lùn， nǎi shì wǒ guó gǔ dài bīng jiā yán jiū kè dí zhì shèng de yī zhǒng jūn shì biàn zhèng lǐ lùn。“ qí zhèng” zhī shuō suī zuì zǎo jiàn yú《 lǎo zǐ》 de“ yǐ zhèng zhì guó， yǐ qí yòng bīng”， dàn zuò wéi wán quán yì yì shàng de jūn shì lǐ lùn zé shǐ jiàn yú《 sūn zǐ bīng fǎ · shì piān》：“ sān jūn zhī zhòng， kě shǐ bì shòu dí 'ér wú bài zhě， qí zhèng shì yě。”“ fán zhàn zhě， yǐ zhèng hé， yǐ qí shèng。”“ zhàn shì bù guò qí zhèng， qí zhèng zhī biàn， bù kě shèng qióng yě。 qí zhèng xiāng shēng， rú huán zhī wú duān， shú néng qióng zhī？” sūn zǐ zhè lǐ suī rán jì qiáng diào liǎo qí zhèng 'èr zhě xiāng qū bié de yī miàn， yě kěn dìng liǎo tā men zhī jiān xiāng hù lián xì de yī miàn， dàn duì qí zhèng gài niàn de nèi hán què wèi zhǎn kāi lùn shù。 zhàn guó shí qī de jūn shì jiā sūn bìn zài jì chéng qí xiān shì sūn wǔ de jūn shì sī xiǎng jī chǔ shàng， duì“ qí zhèng” lùn yòu liǎo chuàng xīn xìng de chǎn fā。 tā zài《 sūn bìn bīng fǎ · qí zhèng piān》 míng què zhǐ chū：“ tóng， bù shì yǐ xiāng shèng yě， gù yǐ yì wéi qí。” yòu shuō：“ fā 'ér wéi zhèng， qí wèi fā zhě qí yě。” kě jiàn，“ zhèng” shì zhǐ yī bān de、 zhèng cháng de，“ qí” shì zhǐ tè shū de、 biàn huà de； zài zhèng cháng qíng kuàng xià shì“ zhèng” zhě， zài tè shū qíng kuàng xià kě biàn wéi“ qí”， fǎn zhī yì rán。“ qí zhèng”
lǐ lùn zài zhàn zhēng zhōng de guǎng fàn yìng yòng， dà tǐ shàng kě yǐ bāo kuò yǐ xià fāng miàn： zài bīng lì bù shǔ shàng， dān rèn jǐng jiè shǒu bèi rèn wù de bù duì wéi zhèng， dān rèn jī dòng chū jī de bù duì wéi qí； qián zhì dí rén de bù duì wéi zhèng， tū chū dí rén de bù duì wéi qí。 zài zuò zhàn fāng shì shàng， zhèng miàn jìn gōng wéi zhèng， cè yì yū huí wéi qí； míng gōng wéi zhèng， àn xí wéi qí。 zài zhàn shù biàn huàn shàng， yī bān zhàn fǎ wéi zhèng， tè shū zhàn fǎ wéi qí； cháng fǎ wéi zhèng， biàn fǎ wéi qí， děng děng。 běn piān suǒ jiǎng de“ qí”， shì jiù zhàn shù zhàn fǎ 'ér yán。
② dí xū， zé wǒ bì wéi qí： yǔ chū《 táng tài zōng lǐ wèi gōng wèn duì》 juàn zhōng。 yì sī shì， fā xiàn dí rén yòu xū ruò zhī diǎn， wǒ jiù cǎi yòng chū qí zhì shèng zhàn fǎ xí jī tā。
③ wèi jǐng yuán sì nián： jí gōng yuán２６３ nián。 jǐng yuán， shì wèi yuán dì cáo huàn de nián hào。
④ sī mǎ wén wáng： jí wèi jiāng sī mǎ yì zhī zǐ sī mǎ zhāo。 mǎ běn jí zhū běn jiē zuò“ sī mǎ xuān wáng”（ jí sī mǎ yì）， xiǎn wù。 wèi huǒ shǔ zhī zhàn shì zài jǐng yuán sì nián（ gōng yuán２６３ nián）， cǐ shí， xuān wáng sī mǎ yì yǐ gù qù shí 'èr nián（ jí wáng yú wèi jiā píng sān nián， gōng yuán２ ５１ nián）。 gù jù shǐ jiàogǎi。
⑤ dèng 'ài： sān guó wèi jiāng。 yì yáng jí yáng（ jīn hé nán xīn yě dōng běi） rén， zì shì zài。 chū wéi sī mǎ yì yuàn shǔ， jiàn yì tún tián liǎng huái， guǎng kāi cáo qú， fā zhǎn shēng chǎn。 hòu shēng rèn zhēng xī jiāng jūn， yǔ shǔ jiāng jiāng wéi xiāng jù。 jǐng yuán sì nián tóng zhōng huì fēn jūn miè shǔ。 hòu wéi zhōng huì wū gào yǐ móu pàn zuì bèi shā。
⑥ jiāng wéi： sān guó shǔ jiāng。 yuán wéi wèi jiāng， hòu guī shǔ hàn， wéi zhū gé liàng suǒ qì zhòng， shòu rèn jù wéi zhēng xī jiāng jūn。 liàng sǐ hòu， tā jì lǐng qí jūn， guān zhì rén jiāng jūn， shuài shī duō cì gōng wèi wú gōng。 wèi gōng shǔ zhī zhàn， tā jiān shǒu jiàn gé kàng jī wèi jūn zhù lì。 shǔ zhù liú chán chū jiàng， tā bèi pò jiàng yú wèi jiāng zhōng huì。 hòu zhōng huì pàn wèi， tā wěi yǔ lián jié， qǐ tú chéng jī fù shǔ， shì bài bèi shā。
⑦ zhuì lián： běn wèi lián jié， zhè lǐ zhǐ bǎo chí jiē chù yǐ xī yǐn duì fāng。
⑧ qiān hóng： rén míng， yuán zuò“ qiān hóng”，《 bǎi zhàn qí fǎ》 yuán zuò zhě yīn bì sòng tài zǔ zhào kuāng yìn fù huì（“ hóng yīn”
zhī“ hóng”） ér yuán yǐn shí gǎi“ hóng” wéi“ hóng”。
⑨ gān sōng： jí gān sōng lǐng， wèi yú jīn gān sù dié bù dōng nán。
⑩ zhōng huì： sān guó wèi jiāng。 yíng chuān cháng shè（ jīn hé nán cháng gé dōng） rén， zì shì jì。 wèi dàjiàng jūn sī mǎ zhāo de zhòng yào móu shì， guān zhì sī tú， fēng dōng wǔ tíng hóu。 wèi huǒ shǔ zhī zhàn shí， tā rèn zhèn xī jiāng jūn， shuài zhù lì shí 'èr wàn jìn gōng hàn zhōng， jì gōng jiàn gé shòu zǔ。 miè shǔ hòu， yīn pàn wèi bèi shā。
⑾ hàn zhōng： jùn míng。 qín zhì。 sān guó shí shǔ shǔ， hòu wéi wèi gōng zhàn， zhì suǒ nán zhèng（ jīn shǎn xī hàn zhōng dōng）。
⑿ qiáng chuān kǒu： yīn qiáng shuǐ chū yīn píng xī běi zhī qiáng shān， gù míng qiáng chuān。
⒀ yōng zhōu： jí yōng zhōu cì shǐ zhū gé xù de dài chēng。
⒁ qiáo tóu： dì míng。 wèi yú jīn gān sù wén xiàn dōng nán。
⒂ kǒng hán gǔ： shān gǔ míng。 wèi yú jīn gān sù zhōu qū dōng， yì jí bái lóng jiāng gǔ。
⒃ qù（ ｃ ù）： wèi jí sù， gǎn kuài。
⒄ yīn píng： gǔ xiàn míng。 xī hàn zhì。 wèi yú jīn gān sù wén xiàn xī běi。 yīn qí dì chù mó tiān lǐng zhī yīn 'ér dé míng， shì lǒng nán rù shǔ de bì jīng zhī lù， dōng jīng yáng 'ān guān kě tōng hàn zhōng， nán chū jiāng yóu、 fú xiàn kě dá chéng dū。
⒅ xié jìng： wèi xiǎn pì xiǎo lù。
⒆ hàn dé yáng tíng： xī hàn shí de gù tíng， dōng hàn shí yīn tíng zhì xiàn。 wèi yú jīn sì chuān jiàn gé xī běi。
⒇ fú： jí fú xiàn， wèi yú jīn sì chuān mián yáng dōng běi。
（ 21） chéng dū： mǎ běn jí táng běn zuò“ chéng dū”， jīn cóng wáng běn hé wāng běn。 chéng dū， sān guó shǔ dū， jīn shǔ sì chuān。
（ 22） fāng guǐ： wèi píng tǎn de dà dào。
（ 23） jūn zhì： yóu yán bīng shū。 zhè lǐ zhǐ《 sūn zǐ bīng fǎ》。
（ 24） qiáo gé： yì chēng zhàn tú， wèi zhàn dào， jí zài xiǎn jué zhī chù， záo yá jià mù， yǐ wéi tōng dào。
（ 25） kuì（ ｋ ｕ ì）： quē fá， kùn nán。
（ 26） tuī zhuǎn 'ér xià： wài lì zhù tuī shǐ zhī gǔn dòng 'ér xià。
（ 27） yú guàn： xiàng shuǐ zhōng yú yóu yī yàng xiān hòu jiē xù bù duàn。
（ 28） jiāng yóu： dì míng。 wèi yú jīn sì chuān jiāng yóu běi。
（ 29） zhū gé zhān： zhū gé liàng zhī zǐ， zì sī yuǎn。 shǔ hòu zhù shí， rèn qí dū wèi、 xíng dū hù wèi jiāng jūn píng shàng shū shì děng zhí。 dèng 'ài shuài jūn zì yīn píng rù shǔ， zhān dū jūn jìn zhì fú xiàn bù qián， zhì 'ài jūn dé yǐ yuè guò mǎ gé shān xiǎn， zhí qū chéng dū。 zhān zì fú tuì jūn mián zhú hòu， yǔ 'ài jūn jiāo zhàn zhōng bīng bài bèi shā。
（ 30） mián zhú： wèi yú jīn sì chuān mián zhú dōng nán。
（ 31） luò： mǎ běn jí táng běn jiē wù zuò“ hàn zhōng”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 luò， jí luò xiàn， guǎng hàn jùn zhì suǒ， wèi yú jīn sì chuān chéng dū běi。
（ 32） liú chán： sān guó shǔ hòu zhù。 liú bèi zhī zǐ， zì gōng sì， xiǎo zì 'ā dǒu。 chū yóu zhū gé liàng fǔ zhèng， liàng zú hòu， tā rèn yòng huàn guān huáng hào， cháo zhèng rì qū fǔ bài。 yán xīng yuán nián（ gōng yuán２６３ nián） wèi jūn pò jìn chéng dū， tā bèi pò chū jiàng， hòu bèi fēng wéi 'ān lè gōng。
（ 33） běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · wèi shū · dèng 'ài chuán》。
４２。 zhèng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 zhèng zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù zài hé zhǒng tiáo jiàn xià shǐ yòng“ zhèng bīng” zuò zhàn de wèn tí。 tā rèn wéi， zài dào lù bù néng chàng tōng， liáng xiǎng bù néng qián yùn， jì móu bù néng yòu dí， lì hài bù néng huò dí de qíng kuàng xià， zhǐ yòu shǐ yòng“ zhèng bīng”， jí shǐ yòng zhuāng bèi jīng liáng、 xùn liàn yòu sù de dà bù duì， cǎi qǔ“ qiě zhàn qiě qián”、 bù bù tuī jìn de zhèng guī zhàn fǎ， cái néng shēn rù dí fāng， duó qǔ shèng lì； fǒu zé， shì wú fǎ shí shī yuǎn chéng zuò zhàn bìng qǔ dé shèng lì de。 cǐ piān yǔ qián piān《 qí zhàn》， cóng xiāng fǎn xiāng chéng de liǎng gè cè miàn， jìn yī bù lùn shù liǎo zài bù tóng qíng kuàng xià， cǎi yòng bù tóng bīng lì bù shǔ hé zuò zhàn fāng fǎ 'ér zhì dí qǔ shèng zhè yī jù yòu pǔ biàn yì yì de zuò zhàn zhǐ dǎo yuán zé wèn tí， wán quán tǐ xiàn liǎo sūn zǐ suǒ jiē shì de“ fán zhàn zhě， yǐ zhèng hé， yǐ qí shèng”、“ zhàn shì bù guò qí zhèng”（ jiàn《 sūn zǐ bīng fǎ · shì piān》） zhè yī jūn shì dǒu zhēng de kè guān guī lǜ xìng。
dōng jìn yì xī shí 'èr nián（ gōng yuán４１６ nián）， jìn 'ān dì sī mǎ dé zōng chéng hòu qín huáng dì yáo xīng xīn wáng， guó nèi zhèng jú bù wěn zhī jī， pài qiǎn zhōng wài dà dū dū liú yù shuài shī běi gōng hòu qín。 liú yù yǐ guànjūn jiāng jūn tán dào jì děng wéi qián fēng， jí zhōng yōu shì bīng lì， cǎi yòng fēn jìn hé jī、 bù bù tuī jìn de zhèng bīng zhàn fǎ， xùn sù gōng zhàn luò yáng， wéi jìn jūn jìn yī bù xī jìn duó qǔ tóng guān、 cháng 'ān， miè wáng hòu qín， diàn dìng liǎo shèng lì de jī chǔ。 tán dào jì zuò wéi jìn jūn qián fēng de zhǐ huī guān， tā bù jǐn shàn yú cóng yuǎn chéng zuò zhàn de jù tǐ tiáo jiàn chū fā， zài zuò zhàn zhǐ huī shàng jiào hǎo dì tǐ xiàn liǎo sūn zǐ de“ yǐ zhèng hé， yǐ qí shèng” de zhǐ dǎo yuán zé， ér qiě néng gòu běn zhe“ fá zuì diào mín”（ jiàn《 sòng shū · tán dào jì chuán》） de mùdì， zài zhèng zhì shàng guàn chè zhí xíng kuān fú xù mín de zhèng què zhèng cè。 zhè yī diǎn qià shì jìn jūn xùn sù qǔ shèng hé yíng dé hòu qín mín zhòng gǎn yuè guī fù de zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ qián jìn dào lù bù néng chàng tōng wú zǔ， liáng xiǎng gōng yìng bù néng yùn jìn bǎo zhàng， suǒ shī jì móu bù néng yòu dí jiù fàn， suǒ shè lì hài bù néng mí huò dí rén， zài zhè zhǒng qíng kuàng xià zuò zhàn， jiù bì xū cǎi yòng zhèng bīng zuò zhàn。 suǒ wèi“ zhèng bīng”、 shì zhǐ shǐ yòng jīng guò xuǎn bá 'ér xùn liàn yòu sù、 wǔ qì jīng liáng、 shǎng fá yán míng、 hào lìng tǒng yī de zhèng guī dà bù duì， cǎi qǔ biān dǎ biān jìn、 bù bù wéi yíng de zhèng miàn jìn gōng zhàn fǎ， zhè yàng zuò zhàn jiù néng qǔ dé shèng lì。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ bù shǐ yòng dà bù duì shí shī zhèng miàn jìn gōng zhàn fǎ， zěn me néng gòu jìn xíng yuǎn chéng zuò zhàn ní！”
dōng jìn jiànglǐng tán dào jì suí tóng zhōng wài dà dū dū liú yù běi fá hòu qín 'ér dān rèn jìn jūn qián fēng zhǐ huī guān， tā shuài jūn zhèng miàn jìn gōng luò yáng， cǎi qǔ（ fēn jìn hé jī， bù bù tuī jìn de） zhèng guī zhàn fǎ， xùn sù gōng chéng pò lěi， fú huò dí rén sì qiān yú rén。 zhè shí， yòu rén jiàn yì jiāng fú lǔ shā diào jí zhōng yī qǐ fēng tǔ zuò gāo zhǒng yǐ xuàn yào jìn jūn zhī wǔ gōng。 dàn tán dào jì què fǎn duì shuō：“ tǎo fá zuì 'è， ān fǔ rén mín， qià shì jīn rì yìng zuò zhī shì。 dì wáng de jūn duì shì yǐ shēn zhāng zhèng yì wéi fǎ dù， wèishénme yī dìng yào shā rén？” suí hòu jiāng fú lǔ quán bù shì fàng qiǎn sòng huí jiā。 yú shì， hòu qín mín zhòng wéi zhī gǎn huà 'ér xīn yuè， xiāng jì qián lái guī fù de rén hěn duō。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò dào lù bù néng tōng， liáng xiǎng bù néng jìn， tuī jì① bù néng yòu， lì hài bù néng huò， xū yòng zhèng bīng②。 zhèng bīng zhě， jiǎn shì zú， lì qì xiè， míng shǎng fá， xìn hào lìng， qiě zhàn qiě qián， zé shèng yǐ。 fǎ yuē：“ fēi zhèng bīng， ān néng zhì yuǎn？”③ sòng tán dào jì④ wéi gāo zǔ⑤ běi fá qián fēng， zhì luò yáng， fán bá chéng pò lěi， fú sì qiān yú rén⑥。 yì zhě wèi yìng lù yǐ wéi jīng guān⑦。 dào jì yuē：“ fá zuì diào mín， zhèng zài jīn rì。 wáng shī yǐ zhèng wéi lǜ， hé bì shā rén？” jiē shì 'ér qiǎn zhī。 yú shì róng yí⑧ gǎn yuè， xiāng shuài guī zhī zhě zhòng。⑨【 zhù shì】
① tuī jì： wèi xíng yǐ jì móu。 táng běn zuò“ jì móu”， wáng běn jí wāng běn zuò“ guǐ jì”， jiē kě。
② zhèng bīng： běn piān zhè lǐ shì zhǐ jīng guò xuǎn bá、 zhuāng bèi jīng liáng、 xùn liàn yòu sù de， cǎi qǔ“ qiě zhàn mù qián”、 bù bù tuī jìn de zhèng miàn jìn gōng de dà bù duì。
③ fēi zhèng bīng， ān néng zhì yuǎn： yǔ chū《 táng tài zōng lǐ wèi gōng wèn duì》 juàn shàng。 dàn yǔ yuán wén lüè yì， yuán wén shì：“ ruò fēi zhèng bīng， ān néng zhì yuǎn。”
④ tán dào jì： nán cháo sòng jiànglǐng。 gāo píng jīn xiāng（ jīn shān dōng jīn xiāng běi） rén。 shì jū jīng kǒu（ jīn jiāng sū zhèn jiāng）。 dōng jìn 'ān dì yuán xīng sān nián（ gōng yuán４ ０４ nián） cóng liú yù tǎo huán xuán rù jiàn kāng（ jīn nán jīng）， guān zhì guànjūn jiāng jūn。 yì xī shí 'èr nián（ gōng yuán４１６ nián） yòu cóng liú yù běi fá hòu qín dān rèn qián fēng， yǐ zhèng bīng zhàn fǎ“ cháng qū 'ér jìn”， xùn sù gōng zhàn luò yáng。 jìn gōng dì yuán xī 'èr nián（ gōng yuán４２０ nián）， liú yù dài jìn chēng dì jiàn sòng hòu， jìn wèi sī kōng， zhèn shǒu xún yáng（ jīn jiāng xī jiǔ jiāng）。 hòu wéi sòng wén dì（ liú yù dì sān zǐ liú yì lóng） suǒ yí jì bèi shā。
⑤ gāo zǔ： zhǐ nán cháo sòng wǔ dì liú yù。 dàn liú yù tǒng bīng běi fá hòu qín zhī shí， shàng wèi dài jìn chēng dì， guān zhì tài wèi， fēng sòng wáng。
⑥ sì qiān yú rén： wāng běn wù zuò“ sì shí yú rén”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑦ jīng guān： yì chēng“ jīng qiū”。 gǔ dài zhàn zhēng， shèng lì zhě wéi xuàn yào qí wǔ gōng， cháng cháng jiāng dí shī shōu jí yī qǐ fēng tǔ zuò gāo zhǒng， chēng wéi“ jīng guān”。⑧ róng yí： zhè lǐ shì duì hòu qín rén de wū chēng。
⑨ běn《 zhèng zhàn》 piān， mǎ běn jí táng běn、 wáng běn jūn wú shǐ lì yuán wén， jǐn zài《 zhèng zhàn》 piān mù xià zhù yòu“ yǔ qián《 chē zhàn》 tóng duàn” zì yàng。 jù qīng xián fēng sān nián（１ ８５３ nián） lín guì kān běn《 shuǐ lù gōng shǒu zhàn lüè mì shū qī zhǒng》 zhī《 bǎi zhàn qí lüè · zhèng zhàn》 piān xià zhù wén， suǒ wèi“ yǔ qián《 chē zhàn》 tóng duàn”， shì zhǐ《 zhèng zhàn》 shǐ lì yǔ qián《 chē zhàn》 shǐ lì xiāng tóng。 wéi bǎo chí《 bǎi zhàn qí lüè》 yī shū jù yòu bǎi zhàn bǎi lì zhè yī tè diǎn de wán zhěng xìng， gù jù wāng běn《 bǎi zhàn qí fǎ · zhèng zhàn》 piān shǐ lì bǔ rù， gāi shǐ lì xì chū zì《 sòng shū · tán dào jì chuán》。
běn piān zhī hòu de《 zhòng zhàn》、《 yì zhàn》、《 luàn zhàn》、《 hé zhàn》 sì piān yǔ《 zhèng zhàn》 qíng kuàng xiāng tóng， suǒ quē shǐ lì jiē jù wāng běn bǔ rù， zhè lǐ yī bìng shuō míng， yǐ xià gè piān bù zài xiáng zhù。
４３。 xū zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 xū zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù zài dí wǒ lì liàng duì bǐ shàng， wǒ chù yú shì xū lì ruò de qíng kuàng xià， rú hé bǎi tuō bèi dòng、 zhēng qǔ zhù dòng de wèn tí。 tā rèn wéi， zài duì dí zuò zhàn zhōng， rú guǒ wǒ jūn lì liàng xū ruò， zé yìng yǐ“ shì xíng” zhī fǎ wěi zhuāng chéng lì liàng chōng shí xióng hòu de yàng zǐ， shǐ dí rén mō bù tòu wǒ jūn de zhēn shí qíng kuàng， tā jiù bù gǎn qīng shuài jìn gōng wǒ。 nà me， wǒ jiù kě yǐ bǎo quán shí lì， sì jī zài zhàn liǎo。 lì liàng xū ruò 'ér“ wěi shì yǐ shí xíng”， shí jì shàng shì yī zhǒng yǐ jiǎ luàn zhēn、 mí huò dí rén de fāng fǎ， zhè zài gǔ dài zhàn zhēng zhōng， cháng cháng shì chù yú ruò jūn yī fāng， yòng yǐ bǎo cún zì jǐ、 dài jī pò dí de yī zhǒng zhàn fǎ。
běn piān suǒ yǐn zhū gé liàng dà bǎi“ kōng chéng jì” zhì tuì sī mǎ yì de shì lì， suī shì“ shì xíng” huò dí de diǎn xíng lì zǐ， dàn wèi bì fú hé lì shǐ shí jì。 cǐ lì chū zì《 sān guó zhì · shǔ shū · zhū gé liàng chuán》 péi sōng zhī zhù yǐn“ guō chōng sān shì”。 péi shì zài zuò zhù shí yǐ duì zhū gé liàng dà bǎi“ kōng chéng jì” yī shì de zhēn shí xìng tí chū zhì yí。 wǒ men rèn wéi zhè shì yòu dào lǐ de。 yīn wéi， shǒu xiān， yǔ shǐ shí bù fú。 yáng píng dì chù hàn zhōng， shǔ jiàn xīng wǔ nián（ gōng yuán２２ ７ nián）， zhū gé liàng chū tún yáng píng zhī shí， sī mǎ yì shàng wéi jīng zhōu dū dū， zhèn shǒu wǎn chéng（ jīn hé nán nán yáng）。 zhì jiàn xīng jiǔ nián（ gōng yuán２３１ nián） sān yuè， sī mǎ yì shǐ fèng zhào yǔ zhū gé liàng xiāng jù yú guān zhōng， ér zài cǐ qián hòu bìng wèi fā shēng hàn zhōng yáng píng jiāo zhàn shì。 qí cì， yǔ qíng lǐ bù fú。 jì rán sī mǎ yì qīn shuài 'èr shí wàn dà jūn dǐ yù shǔ jūn， qiě yòu tàn míng liàng bīng shǎo lì ruò， nà me， cóng bīng lì duì bǐ shàng kàn， yì bīng nǎi 'èr shí bèi yú liàng bīng。 sī mǎ yì běn kě yǐ píng jiè qí yā dǎo de jué duì yōu shì bīng lì， chéng jī wéi gōng zhū gé liàng 'ér yī jǔ jiān miè zhī， zěn me huì yīn wéi yí liàng yòu fú bīng 'ér shuài bīng tuì zǒu běi shān ní？ zhè xiǎn rán shì bù fú hé sī mǎ yì yī guàn yòng bīng de tè diǎn de。 lìng jù《 sān guó zhì · shǔ shū · wèi yán chuán》 zài chēng：“ yán měi suí liàng chū， zhé yù qǐng jīng bīng wàn rén， yǔ liàng yì dào huì yú tóng guān， rú hán xìn gù shì， liàng zhì 'ér bù xǔ。 yán cháng wèi liàng wéi qiè， tàn hèn jǐ cái yòng zhī bù jìn。” jì rán zhū gé liàng bù kěn ràng wèi yán tǒng bīng wàn rén dān dú xíng dòng， nà me， yòu zěn me lìng qí shuài zhòng bīng dōng xià， ér zì jǐ yǐ shǎo shù bīng lì zuò shǒu gū chéng yáng píng ní？ yǐ shàng shì wǒ men yuè dú hé yán jiū cǐ lì bù kě bù jiā zhù yì de wèn tí。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， cháng ruò wǒ jūn bīng lì xū ruò， yīngdāng wěi zhuāng chéng shí lì qiáng dà de yàng zǐ， shǐ dí rén wú fǎ mō qīng wǒ jūn lì liàng de xū shí qíng kuàng， dí rén bì dìng bù gǎn qīng yì yǔ wǒ jiāo zhàn。 zhè yàng， wǒ jiù kě yǐ bǎo quán shí lì bù shòu sǔn shī。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ dí rén suǒ yǐ wú fǎ tóng wǒ jiāo zhàn， shì yóu yú wǒ cǎi qǔ shì xíng zhī fǎ 'ér gǎi biàn qí jìn gōng fāng xiàng de yuán gù。”
sān guó shí qī， shǔ guó chéngxiàng zhū gé liàng shuài jūn zhù shǒu zài yáng píng guān， pài bù jiāng wèi yán děng shuài zhù lì dōng jìn， zhǐ liú xià wàn yú rén shǒu wèi yáng píng chéng。 wèi guó dàjiàng sī mǎ yì shuài jūn 'èr shí wàn rén qián qù dǐ yù zhū gé liàng， yǔ dōng jìn de wèi yán jūn cuò dào 'ér xíng， jìng zhí jìn zhì jù zhū gé liàng liù shí lǐ de dì fāng， qí zhēn chá rén yuán huí lái xiàng sī mǎ yì bào gào shuō： zhū gé liàng suǒ zài yáng píng chéng zhōng bīng lì bù duō， lì liàng xū ruò。 ér zhū gé liàng yě zhī dào sī mǎ yì jūn jí jiāng lái dào， dān xīn tā xiàng zì jǐ bī jìn， dǎ suàn kāi fù wèi yán chù， què yīn bǐ cǐ xiāng jù tài yuǎn， shì tài jǐn pò yǐ jīng lái bù jí liǎo。 yīn cǐ， shǔ jūn jiàngshì gè gè jīng huāng shī sè， bù zhī yīngdāng cǎi qǔ shénme bàn fǎ。 rán 'ér， zhū gé liàng què shén tài zì ruò， zhèn jìng rú cháng。 tā mìng lìng chéng zhōng shǔ jūn dū fàng dǎo qí zhì， tíng xī gǔ shēng， bù zhǔn suí biàn zǒu chū yíng zhàng； yòu mìng lìng shì bīng dà kāi sì miàn chéng mén， yú mén qián sǎ shuǐ sǎo dì。 sī mǎ yì yī guàn rèn wéi zhū gé liàng yòng bīng jǐn shèn chí zhòng， ér xiàn zài què yòu bǎi chū xū ruò de zī tài， yīn cǐ huái yí zhū gé liàng yú chéng zhōng mái shè yòu fú bīng， yú shì biàn shuài lǐng dà jūn tuì wǎng běi shān zhī xià。 dào liǎo dì 'èr tiān chī fàn de shí hòu， zhū gé liàng tóng tā de cān móu zhù shǒu men pāi shǒu dà xiào shuō：“ sī mǎ yì yī dìng rèn wéi wǒ gù yì zhuāng chū qiè ruò de yàng zǐ， mái shè zhe qiáng dà de fú bīng， suǒ yǐ cái yán zhe shān lù tuì zǒu liǎo。”
shǔ jūn zhēn chá rén yuán cǐ shí huí lái bào gào de qíng kuàng， wán quán xiàng zhū gé liàng suǒ yù liào de nà yàng。 sī mǎ yì hòu lái zhī dào liǎo zhè gè qíng kuàng， shēn wéi huǐ hèn。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò wǒ shì xū， dāng wěi shì yǐ shí xíng， shǐ dí mò néng cè qí xū shí suǒ zài， bì bù gǎn qīng yǔ wǒ zhàn， zé wǒ kě yǐ quán shī bǎo jūn。 fǎ yuē：“ dí bù dé yǔ wǒ zhàn zhě， guāi qí suǒ zhī yě。”① sān guó shǔ jiāng zhū gé liàng zài yáng píng dào②， wèi yán③ zhū jiāng bìng bīng dōng xià， liàng wéi liú wàn yú shǒu chéng。 wèi sī mǎ yì shuài 'èr shí wàn zhòng jù liàng， yǔ yán jūn cuò dào， jìng qián， dāng liàng jūn liù shí lǐ， hòu hái bái yì yún liàng chéng zhōng bīng shǎo lì ruò。 liàng yì zhī yì jūn chuí zhì， kǒng yǔ jǐ xiāng bī， yù fù yán jūn， xiāng qù yòu yuǎn， shì bù néng jí， jiàngshì shī sè， mò zhī qí jì。 liàng yì qì zì ruò， chì mìng jūn zhōng jiē yǎn qí xī gǔ， bù dé wàng chū； yòu lìng dà kāi sì mén， sǎo dì què sǎ。 yì cháng wèi liàng chí zhòng， ér fù jiàn yǐ ruò shì， yí qí yòu fú bīng。 yú shì， shuài zhòng běi qū shān。 míng rì shí shí， liàng yǔ cān zuǒ④ fǔ shǒu dà xiào yuē：“ sī mǎ bì wèi wú qiè， jiāng yòu qiáng fú， xún shān zǒu yǐ。” hòu hái bái， rú liàng yán。 yì hòu zhī zhī， shēn yǐ wéi hèn。⑤【 zhù shì】
① dí bù dé yǔ wǒ zhàn zhě， guāi qí suǒ zhī yě： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · xū shí piān》。 mǎ běn jí zhū běn jiē jiāng“ dé”
zì wù zuò“ gǎn”， bù fú yuán yì， gù gǎi。
② yáng píng dào： jí yáng píng guān。 gù zhǐ zài jīn shǎn xī miǎn xiàn xī。
③ wèi yán： sān guó shǔ jiāng。 yì yáng（ jīn hé nán tóng bǎi dōng） rén， zì wén cháng。
chū yǐ bù qū suí liú bèi rén shǔ， yǐ yǒng zhù chēng， lǚ yòu jūn gōng， lěi guān zhì zhēng xī dàjiàng jūn。 zhū gé liàng sǐ hòu， tā yǔ zhǎngshǐ yáng yí zhēng quán， bīng bài bèi shā。
④ cān zuǒ： wèi liáo shǔ， zhù shǒu。
⑤ běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · shǔ shū · zhū gé liàng chuán》 péi sōng zhī zhù yǐn“ guō chōng sān shì”。
４４。 shí zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 shí zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù duì shí lì xióng hòu de dí rén zuò zhàn yìng qǔ hé zhǒng zhǐ dǎo yuán zé de wèn tí。 tā rèn wéi， duì yú“ shì shí” zhī dí， yīngdāng yán zhèn yǐ dài， zhōu mì fáng fàn。 zhǐ yòu zhè yàng， dí rén duì wǒ cái bù gǎn qīng jǔ wàng dòng。
běn piān suǒ yǐn“ shí 'ér bèi zhī”， nǎi shì sūn zǐ zhù míng de“ guǐ dào shí 'èr fǎ” zhī yī， qí yì sī shì， duì yú lì liàng chōng shí xióng hòu de dí rén， yào yán jiā fáng bèi tā。 lì shǐ jīng yàn biǎo míng， duì yú shì qiáng zhī dí， gù rán yīngdāng yán jiā fáng bèi， ér duì shì ruò zhī dí， yě bù kě yǐ fàng sōng jiè bèi。 duì yú rèn hé dí rén， zhǐ yòu shí kè bǎo chí gāo dù jǐng tì， qièshí zuò dào yòu bèi， cái néng shí xiàn wú huàn。 zhè shì wéi zhàn zhēng shí jiàn suǒ yī zài zhèng míng liǎo de kè guān zhēn lǐ。
dōng hàn jiàn 'ān 'èr shí sì nián（ gōng yuán２１ ９ nián）， fèng liú bèi zhī mìng 'ér shuài jūn zhù tún jīng zhōu jiāng líng de guān yǔ， chéng cáo cāo diào bīng dào huái nán yǔ sūn quán bù duì zuò zhàn zhī jī， qīn shuài zhù lì běi shàng jìn gōng jù shǒu yú fán chéng de cáo rén jūn。 gōng fán zhī zhàn， suī shì guān yǔ cè yìng liú bèi yǔ cáo cāo zhēng duó hàn zhōng de zhàn lüè jìhuà de yī gè zhòng yào bù zhòu， bìng qiě qǔ dé liǎo fú guān zhǎn jiāng 'ér“ wēi zhèn huá xià” de jūn shì shèng lì， dàn shì， bì xū kàn dào， cǐ yì yóu yú guān yǔ qīn shuài zhù lì běi gōng cáo rén 'ér yǔ cáo jūn jiāo zhe yú fán chéng bù dé tuō shēn， zhì shǐ qí jiāng líng hòu fāng chǔyú kōng xū wú bèi zhuàng tài， jiā zhī guān yǔ yīn yī shí dé shèng 'ér“ yì jiāo zhì yì”（ jiàn《 sān guó zhì · wú shū · lù xùn chuán》）， wán quán sàng shī liǎo duì dōng wú sūn quán jì yú jīng zhōu yě xīn de jǐng tì hé fáng fàn， zhè jiù gěi cáo cāo pò huài sūn liú lián méng hé wéi wú jūn hòu lái xí qǔ jīng zhōu zào chéng kě chéng zhī xì。 suǒ yǐ， běi gōng fán chéng zhī zhàn， guān yǔ suī rán zài zhàn shù shàng qǔ dé liǎo mǒu xiē shèng lì， dàn zài zhàn lüè zhǐ dǎo shàng tā què fàn liǎo yīn shèng 'ér jiāo、 yīn jiāo 'ér shū yú jiè bèi de dà cuò， ér zuì zhōng zhù chéng sàng shī jīng zhōu， bài zǒu mài chéng de kě bēi jié jú。 zhè shì dú shǐ zhě bù kě bù yǐn yǐ wéi xùn de。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ dí rén lì liàng chōng shí qiáng dà， wǒ jūn yīngdāng yán zhèn yǐ dài； zhōu mì fáng bèi tā。 zhè yàng， dí rén jiù yī dìng bù gǎn duì wǒ qīng jǔ wàng dòng liǎo。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ duì yú lì liàng chōng shí qiáng dà de dí rén， yào yán jiā fáng bèi tā。”
sān guó shí qī， shǔ guó xiān zhù liú bèi shàng wéi hàn zhōng wáng de shí hòu， tā rèn mìng guān yǔ wéi qián jiāng jūn， shòu yú qí fú jié fǔ yuè， ràng tā shuài bīng zhù zhā zài jiāng líng dì qū， zhè yī nián（ gōng yuán２１９ nián）， guān yǔ liú xià bù fēn bīng lì zhù shǒu gōng 'ān hé nán jùn liǎng dì， yǐ fáng dōng wú lái fàn， zì jǐ qīn shuài zhù lì běi shàng， jìn gōng zhù shǒu fán chéng de wèi guó dàjiàng cáo rén suǒ bù。 cáo cāo jí máng pài qiǎn yú jìn děng jiāng shuài bīng yuán jiù cáo rén。 shí zhí qiū jì dà yǔ， hàn shuǐ bào zhǎng fàn làn， yú jìn suǒ shuài qī jūn dōubèi hóng shuǐ yānmò， yú jìn běn rén tóu jiàng liǎo guān yǔ， qí bù jiāng páng dé bèi guān yǔ zhí shā。 jiā zhī liáng xiàn、 jiá xiàn hé lù hún děng dì qǐ yì mín zhòng yòu de zài yáo yuǎn zhī dì jiē shòu guān yǔ de guān yìn fēng hào， chéng wéi tā de zhī xì tóng dǎng lì liàng， yīn cǐ， guān yǔ de shēng wēi yī xià zhèn dòng liǎo zhěng gè zhōng yuán dì qū。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò dí rén shì shí， wǒ dāng yán bīng yǐ bèi zhī， zé dí rén bì bù qīng dòng。 fǎ yuē：“ shí 'ér bèi zhī。”① sān guó shǔ xiān zhù wéi hàn zhōng wáng， bài guān yǔ wéi qián jiāng jūn， jiǎ jié yuè， tún jiāng líng。 shì suì， yǔ liú bīng tún gōng 'ān、 nán jùn， yǐ bèi wú， ér shuài bīng gōng wèi jiāng cáo rén yú fán。 cáo gōng qiǎn yú jìn děng jiù rén。 qiū， dà yǔ， hàn shuǐ fàn làn， jìn suǒ dū qī jūn jiē méi， jìn jiàng yǔ， páng dé② bèi zhū。 liáng、 jiá、 lù hún qún dào③ huò yáo shòu yǔ yìn hào， wéi zhī dǎng， yǔ wēi zhèn huá xià。
④【 zhù shì】
① shí 'ér bèi zhī： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jì piān》。
② páng dé： nán 'ān huán dào（ jīn gān sù lǒng xī dōng nán） rén， zì lìng míng。 chū suí mǎ téng、 mǎ chāo， hòu guī cáo cāo， guān zhì lì yì jiāng jūn。
③ qún dào： zhǐ liáng xiàn、 jiá xiàn hé lù hún děng dì de qǐ yì mín zhòng。
④ běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · shǔ shū · guān yǔ chuán》。
４５。 qīng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 qīng zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù qīng shuài chū zhàn de wēi hài xìng。 tā rèn wéi， duì dí zuò zhàn bì xū zhǔn què pàn duàn dí qíng 'ér hòu chū bīng， fāng néng zhàn shèng dí rén。 cháng ruò bù yán jiū dí qíng jiù qīng shuài jìn bīng， bù zhì dìng zhōu mì jìhuà jiù mào rán chū zhàn， jiù bì dìng bèi dí rén dǎ bài。“ yǒng zhě bì qīng hé， qīng hé 'ér bù zhī lì” jù， xì yǐn zì《 wú zǐ》 yī shū。 zhè lǐ suǒ shuō de“ yǒng zhě”， shì zhǐ yòu yǒng 'ér wú móu de lǔ mǎng jiànglǐng；“ qīng hé”， shì shuō qīng shuài yǔ dí jiāo zhàn。 běn piān jì《 jì zhàn》 zhī hòu， zài yī cì jí zhōng dì lùn shù liǎo cóng dí qíng shí jì chū fā， jìn xíng zhàn zhēng móu huá de zhòng yào xìng， pōu xī liǎo“ bù jì 'ér jìn， bù móu 'ér zhàn” de yán zhòng wēi hài xìng， tí chū liǎo“ liào dí xiáng shěn 'ér hòu chū bīng” de zhòng yào zuò zhàn zhǐ dǎo yuán zé。 zhè shì shí fēn kě guì de sī xiǎng。
fā shēng zài zhōu xiāng wáng 'èr shí nián（ gōng yuán qián６３２ nián） de chéng pú zhī zhàn， shì chūn qiū shí qī jìn chǔ liǎng zhū hóu guó zhēng bà zhōng yuán de yī cì jù yòu jué dìng yì yì de zhàn zhēng。 cóng dāng shí shuāng fāng de bīng lì duì bǐ qíng kuàng kàn， chǔ jūn míng xiǎn yōu yú jìn jūn。 rán 'ér， zhàn zhēng de jié jú què shì chǔ bài 'ér jìn shèng。 chǔ jūn zhī suǒ yǐ shī bài， zhù yào shì zài zuò zhàn zhǐ dǎo shàng quē fá zhōu mì jìhuà， cún zài jiǎo xìng qǔ shèng de xīn lǐ， shì“ bù jì 'ér jìn， bù móu 'ér zhàn” de diǎn xíng zhàn lì。 zuò wéi chǔ jūn tǒng shuài de zǐ yù， jiāo 'ào qīng dí， gāng bì zì yòng， qì liàng xiá zhǎi， xìng qíng jí zào。 jìn wén gōng zhèng shì lì yòng zǐ yù zhè xiē zhì mìng ruò diǎn， yǐ“ jū wǎn chūn yú wèi”
（ jiàn《 zuǒzhuàn · xī gōng 'èr shí bā nián》） de shǒu duàn， jī nù zǐ yù cuò wù dì zuò chū jué zhàn de jué dìng。 yóu yú zǐ yù bù chá dí qíng 'ér qīng shuài chū zhàn， xiān shì zhōng liǎo jìn jūn“ tuì bì sān shè”（ tóng shàng） de yòu dí zhī jì， jì 'ér zài jiē zhàn zhōng yòu wù duàn jìn jūn“ wěi dùn” shì bù zhī 'ér tuì。 yú shì， mào rán xià lìng zhuī jī， zhōng yú dǎo zhì lián sàng zuǒ、 yòu liǎng jūn，“ chǔ shī bài jì” de jié jú。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， bì xū shǒu xiān zuò dào pàn duàn dí qíng zhōu xiáng zhǔn què， rán hòu zài chū bīng yǔ dí rén gōng zhàn。 rú guǒ bù yán jiū dí qíng jiù qīng shuài qián jìn， bù jìn xíng zhōu mì móu huá jiù mào rán chū zhàn， jiù yī dìng yào bèi dí rén dǎ bài。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yòu yǒng wú móu de jiànglǐng bì dìng huì qīng shuài yǔ dí rén jiāo zhàn， qīng shuài yǔ dí jiāo zhàn 'ér bù kǎo lǜ yòu lì yǔ fǒu shì bù kě qǔ de。”
chūn qiū shí qī， jìn wén gōng shuài jūn yǔ chǔ guó jūn duì jiāo zhàn yú chéng pú。 jìn wén gōng liǎo jiě dào chǔ jūn tǒng shuài zǐ yù zì fù hǎo nù、 xiá 'ài jí zào de ruò diǎn， yú shì yǐ qiú jìn qí pài wǎng jìn jūn de shǐ zhě wǎn chūn de bàn fǎ lái rǎo luàn tā de qíng xù。 zǐ yù guǒ rán zhòngjì shàngdàng， shèng nù zhī xià mào rán shuài jūn jìn gōng jìn jūn， jiēguǒ chǔ jūn bèi dǎ dé dà bài。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， bì xū liào dí xiáng shěn 'ér hòu chū bīng。 ruò bù jì 'ér jìn， bù móu 'ér zhàn， zé bì wéi dí rén suǒ bài yǐ。 fǎ yuē：“ yǒng zhě bì qīng hé， qīng hé 'ér bù zhī lì。”① chūn qiū jìn wén gōng yǔ chǔ zhàn②， zhī chǔ jiāng zǐ yù③ gāng fèn biǎn jí， wén gōng suì zhí qí shǐ zhě wǎn chūn yǐ náo zhī。 zǐ yù nù， suì chéng jìn jūn， chǔ jūn dà bài。④【 zhù shì】
① yǒng zhě bì qīng hé， qīng hé 'ér bù zhī lì： yǔ chū《 wú zǐ · lùn jiāng dì sì》。
② jìn wén gōng yǔ chǔ zhàn： jí chūn qiū shí qī de jìn chǔ chéng pú zhī zhàn。
③ zǐ yù： jí chǔ guó guì zú chéng dé chén。 chǔ chéng wáng shí， yīn qí fá chén yòu gōng， ér jì zǐ wén wéi lìng yǐn。 chéng pú zhī zhàn hòu yīn bīng bài 'ér zì shā。
④ běn piān shǐ lì chū zì《 zuǒzhuàn · xī gōng 'èr shí bā nián》。
４６。 zhòng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 zhòng zhàn》 wéi tí， nǎi qǔ“ chí zhòng” zhī yì， zhǐ zài chǎn shù rú hé jiān chí shèn zhòng yòng bīng de zhǐ dǎo yuán zé wèn tí。 tā rèn wéi， duì dài zhàn zhēng bì xū chí shèn zhòng tài dù， bù kě qīng shuài xíng shì 'ér wàng qǐ zhàn duān。 duì dí zuò zhàn zhōng， zhǐ yòu zhēn zhèng zuò dào“ jiàn lì zé dòng， bù jiàn lì zé zhǐ”， cái néng shǐ zì jǐ bì miǎn xiàn yú wēi wáng zhī dì。 zhè lǐ suǒ shuō de“ jiàn lì zé dòng， bù jiàn lì zé zhǐ”， nǎi shì běn piān suǒ qiáng diào de yòng bīng“ xū wù chí zhòng” de zhǐ dǎo yuán zé de shēng dòng tǐ xiàn hé gēn běn biāo zhì， tā shí zhì shì jiǎng yòng bīng dǎ zhàng bì xū yǐ jù kè guān qíng kuàng de lì bì 'ér jué dìng dòng zhǐ。 jiù shì shuō， qíng kuàng duì wǒ yòu lì duì jiù xiàng dí rén fā dòng jìn gōng， qíng kuàng duì wǒ bù lì shí jiù tíng zhǐ jìn gōng dí rén。 kě jiàn， wú lùn shì“ jiàn lì zé dòng”， hái shì“ bù jiàn lì zé zhǐ”， dōushì yòng bīng“ chí zhòng” de biǎo xiàn。 běn piān suǒ qiáng diào de“ xū wù chí zhòng” de zuò zhàn zhǐ dǎo yuán zé， jù yòu pǔ sù de wéi wù zhù yì sī xiǎng。
chūn qiū shí qī fā shēng zài zhōu jiǎn wáng shí yī nián（ gōng yuán qián５７５ nián） liù yuè de jìn chǔ yān líng zhī zhàn， jiù jìn jūn fāng miàn lái kàn， biàn shì shēng dòng tǐ xiàn yòng bīng“ xū wù chí zhòng” zhǐ dǎo yuán zé de zhàn lì。 dāng shí， chǔ guó yǔ zhèng guó děng lián jūn yǐ pò jìn jìn jūn 'ér bǎi kāi liǎo zhèn shì。 miàn duì chǔ jūn fāng miàn de gōng shì， jìn jūn jūn lì shí fēn dān xīn， ér zài shāng tǎo zhàn shǒu zhī cè shí， dà tǐ shàng xíng chéng liǎo sān zhǒng zhù zhāng yì jiàn： yī shì yǐ zhōng jūn fù jiāng fàn wén zǐ（ shì xiè） wéi dài biǎo de， tā yǐ“ wài níng bì yòu nèi yōu”（ jiàn《 zuǒzhuàn · chéng gōng shí liù nián》， xià tóng） wéi cí， lì zhù“ shì chǔ” ér bù zhàn； èr shì yǐ zhōng jūn zhù jiāng luán shū wéi dài biǎo de， zhù zhāng“ gù lěi 'ér dài zhī”， xiān shǒu 'ér hòu gōng； sān shì yǐ xīn jūn fù jiāng xì zhì wéi dài biǎo de， tā zài shēn rù fēn xī“ chǔ yòu liù jiān”（ jí chǔ jūn jiàngshuài bù hé、 hángzhèn hùn luàn、 bǐ cǐ guān wàng、 jì lǜ sōng xiè、 shì wú dǒu zhì děng liù dà ruò diǎn） zhī hòu， zhù zhāng chéng jiān jìn jī、 sù zhàn sù jué。 fàn wén zǐ zhī zǐ fàn gài zhù zhāng lì jí“ sāijǐng yí zào”， bǎi kāi zhèn shì， fǎn gōng chǔ jūn， zhè xiǎn rán shì yǔ xì zhì de zhù zhāng xiāng yī zhì de。 shēn wéi jìn jūn zuì gāo tǒng shuài de jìn lì gōng， zài duì shàng shù gè zhǒng zhù zhāng jìn xíng quán héng zhī hòu， xīn rán tīng cóng xì zhì zhī yán bìng jiān nà fàn gài zhī móu， cóng 'ér qǔ dé liǎo yān líng jī bài chǔ jūn de zuò zhàn shèng lì。 cóng biǎo miàn xiàn xiàng kàn， xì zhì děng rén de sù zhàn zhù zhāng sì hū shì bù chí zhòng， rán 'ér， zài yǐ jīng jù bèi liǎo sù zhàn de kè guān tiáo jiàn hé yòu lì shí jī de shí hòu， néng gòu jí shí guǒ duàn dì zuò chū sù zhàn de jué cè， zhè fēi dàn bù shì qīng shuài máng dòng de biǎo xiàn， xiāng fǎn dǎo shì yī zhǒng qià dào hǎo chù de chí zhòng。 zhè yě zhèng shì jìn jūn suǒ yǐ néng gòu zhàn shèng chǔ zhèng lián jūn jìn gōng de yī gè zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， wù xū bǎo chí shèn zhòng tài dù， jiàn dào yòu lì shí jī jiù cǎi qǔ jìn gōng xíng dòng， bù jiàn yòu lì shí jī jiù 'àn bīng bù dòng； yào shěn shèn chí zhòng， bù kě qīng jǔ wàng dòng。 rú néng zuò dào zhè yàng， jiù yī dìng bù huì xiàn rù wēi wáng zhī dì。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ jūn duì tíng zhǐ xíng dòng shí， yīngdāng rú tóng shān yuè nà yàng wěn gù bù dòng。”
chūn qiū shí qī， jìn guó jiànglǐng luán shū fèng jìn lì gōng zhī mìng shuài jūn jìn gōng chǔ guó， shuāng fāng jūn duì jí jiāng kāi zhàn zhī shí， chǔ jūn yī dà zǎo jiù pò jìn jìn jūn 'ér bǎi kāi zhèn shì。 jìn guó de jūn lì duì chǔ jūn de lái shì xùn měng hěn dān xīn， dàn fù jiāng fàn gài（ fàn wén zǐ zhī zǐ） què kuài bù xiàng qián jiàn yì shuō：“ tiánsāi shuǐ jǐng， yí píng guō zào， jiù zài jūn yíng zhōng bǎi kāi zhèn shì， bǎ hángliè jiān de jù lí lā kuān（ yǐ lì chū zhàn hé jī cì）。 jìn、 chǔ liǎng guó dōushì shàng tiān suǒ cì yú de guó jiā， yòu shénme kě yǐ dān xīn de ní？” fàn wén zǐ yī tīng shēng nù， suì shǒu chí gē qì bǎ tā gǎn dào yī biān， shuō：“ guó jiā de cún wáng， zhè shì tiān yì， nǐ xiǎo hái zǐ jiā dǒng dé shénme？” luán shū shuō：“ chǔ jūn qīng tiāo 'ér quē fá jiān rèn， wǒ men shěn shèn chí zhòng dì gù shǒu yíng lěi 'ér děng dài tā men， sān tiān zhī hòu chǔ jūn bì dìng tuì zǒu。 chéng qí tuì zǒu 'ér chū bīng zhuī jī zhī， yī dìng kě yǐ qǔ dé quán shèng。” xì zhì tīng hòu shuō dào：“ chǔ guó yòu liù gè kě zī lì yòng de kòngxì， wǒ men bù kě yǐ zuò shī zhè gè liáng jī。 tā men de liǎng qīng zǐ fǎn、 zǐ zhòng hù xiāng pái chì， chǔ wáng de qīn bīng men cóng jiù guì zú jiā xuǎn bá dān rèn， zhèng guó jūn duì suī rán bǎi kāi zhèn shì què bù yán zhěng， mán yí suī yòu jūn duì què bù huì liè zhèn， chǔ jūn bǎi zhèn zhī shí què bù bì huì rì， qí shì bīng zài zhèn zhōng dà sì xuān nào， zhèn hé yìng jìng 'ér chǔ jūn gèng jiā xuān 'áo bù zhǐ。 chǔ fāng gè jūn hù xiāng guān wàng yǐ lài， méi yòu zhàn dǒu yì zhì； jiù jiā chū shēn díshì bīng wèi bì jīng liáng yòu zhàn dǒu lì， huì rì chū bīng liè zhèn yǐ mào fàn liǎo shàng tiān suǒ jì zhī guī。 yīn cǐ， wǒ men yī dìng néng gòu zhàn shèng tā men。” jìn lì gōng xīn rán cǎi nà liǎo xì zhì de jiàn yì， zhōng yú bǎ chǔ jūn dǎ bài zài yān líng zhī dì。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， xū wù chí zhòng， jiàn lì zé dòng， bù jiàn lì zé zhǐ， shèn bù kě qīng jǔ yě。 ruò cǐ， zé bì bù xiàn yú sǐ dì①。 fǎ yuē：“ bù dòng rú shān。”② chūn qiū jìn jiāng luán shū③ fá chǔ， jiāng zhàn， chǔ chén yā jìn jūn 'ér zhèn， jūn lì huàn zhī。 bì jiāng fàn gài④ qū jìn， yuē：“ sāijǐng yí zào， chén yú jūn zhōng， ér shū xíng shǒu⑤。〔 jìn、 chǔ wéi tiān suǒ shòu， hé huàn yān？”〕〔 wén zǐ⑥ zhí gē zhú zhī， yuē：“ guó zhī cún wáng， tiān yě， tóng zǐ hé zhī yān？”〕 luán shū yuē：“ chǔ shī qīng tiāo， wú chí zhòng gù lěi 'ér dài zhī， sān rì bì tuì。 tuì 'ér jī zhī， bì huò quán shèng。”〔 xì zhì⑦ yuē：“ chǔ yòu liù jiān， bù kě shī yě。 qí 'èr qīng⑧ xiāng 'è， wáng zú yǐ jiù， zhèng chén 'ér bù zhěng， mán jūn 'ér bù chén， chén bù wéi huì， zài chén 'ér 'áo， hé 'ér gèng 'áo， gè gù qí hòu， mò yòu dǒu xīn； jiù bù bì liáng， yǐ fàn tiān jì， wǒ bì kè zhī。”〕 gōng shuō⑨。 yú shì bài chǔ shī yú yān líng。⑩【 zhù shì】
① sǐ dì： wèi wēi wáng zhī jìng dì。 qí yì yǔ《 sūn zǐ bīng fǎ · jiǔ dì piān》 suǒ jiǎng zhī“ sǐ dì”（ jí“ jí zhàn zé cún， bù jí zhàn zé wáng zhě， wéi sǐ dì”） bù jìn xiāng tóng。
② bù dòng rú shān： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jūn zhēng piān》。
③ luán shū： chūn qiū jìn guó jiànglǐng。 jìn wén gōng shí xià jūn zhù jiāng luán zhī zhī sūn。 jìn lì gōng liù nián（ zhōu jiǎn wáng shí yī nián， gōng yuán qián５７５ nián）， zài jìn chǔ yān líng（ wèi yú jīn hé nán yān líng běi） zhī zhàn zhōng， tā rèn zhōng jūn zhù jiāng。
④ fàn gài： jí shì gài， jìn guó dà fū shì xiè（ yì chēng fàn wén zǐ） zhī zǐ， zú hòu shì xuān zǐ， gù yòu chēng“ fàn xuān zǐ”。
⑤ shū xíng shǒu： wèi lā kuān xíng zhèn jiān zhàn dào de jù lí， yǐ lì chū zhàn、 jī cì。 xíng shǒu， jí xíng dào， zhàn dào yě。
⑥ wén zǐ。 jí fàn wén zǐ。
⑦ xì zhì： chūn qiū jìn jǐng gōng shí wéi wēn dà fū， gù yòu chēng wēn jì。 lì gōng shí jìn chǔ zhàn yú yān líng， tā rèn xīn jūn fù jiāng， yǐ“ chǔ yòu liù jiān” wéi jù， lì zhù sù zhàn wù shī liáng jī， wéi jìn lì gōng suǒ cǎi nà， suì bài chǔ jūn。
⑧ èr qīng： zhǐ chǔ gōng zǐ zǐ fǎn、 zǐ zhòng， èr rén máo dùn shèn shēn。
⑨ gōng shuō： zì cǐ yǐ xià jù， wāng běn zuò“ zhōng bài chǔ shī”， yīn qí bù jìn shǐ zài yuán wén， gù jù《 guó yǔ · jìn yǔ liù》 bǔ。 gōng shuō， wèi jìn lì gōng xīn rán cǎi nà xì zhì de jiàn yì。 gōng， jí jìn lì gōng； shuō， tōng“ yuè”， gāo xīng。
⑩ běn piān《 zhòng zhàn》， mǎ běn jí táng běn、 wáng běn jūn wú shǐ lì yǐn wén， jīn jù wāng běn bǔ rù。 cǐ piān shǐ lì chū zì《 zuǒzhuàn · chéng gōng shí liù nián》 jí《 guó yǔ · jìn yǔ liù》。
４７。 lì zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 lì zhàn》 wéi tí， nǎi qǔ“ lì yòu” zhī yì， yǔ hòu《 ěr zhàn》 piān， dōushì zhǐ zài chǎn shù duì dí zuò zhàn zhōng rú hé“ shè 'ěr yòu dí” jiù fàn de wèn tí。 tā zhù zhāng， duì yú“ yú 'ér bù zhī biàn”、“ tān lì 'ér bù zhī hài” de yú wán tān lán zhī dí，“ kě yòu zhī yǐ lì”， jī zhī yǐ fú bīng。 zhè yàng， jiù kě yǐ dǎ bài tā。 běn piān suǒ yǐn“ lì 'ér yòu zhī” yī yǔ， nǎi sūn zǐ“ guǐ dào shí 'èr fǎ” zhī yī。 yǐ lì yǐn yòu tān lì zhī dí jiù fàn， zhè zài gǔ dài zuò zhàn zhōng， shì wéi bīng jiā jīng cháng cǎi yòng de kè dí zhì shèng de yòu xiào zhàn fǎ。 chūn qiū shí qī， fā shēng zài zhōu huán wáng 'èr shí nián（ gōng yuán qián７００ nián） de chǔ fá jiǎo zhī zhàn， jiù shì cǎi yòng cǐ zhǒng zhàn fǎ qǔ shèng de yī gè zhàn lì。
dāng shí， chǔ jūn jìn zhì jiǎo guó dū chéng nán mén， wèile jìn kuài zhàn shèng jiǎo jūn， mò 'áo qū xiá zhēn duì“ jiǎo xiǎo 'ér qīng， qīng 'ér guǎ móu” de ruò diǎn， jiàn yì pài chū bù shè bīng bǎo wèi de cǎi qiáo yì tú yǐ yǐn yòu jiǎo rén shàng gōu， wéi chǔ wǔ wáng suǒ xīn rán cǎi nà。 jiǎo rén guǒ rán zhòngjì shàngdàng， zhuā huò chǔ jūn de cǎi qiáo yì tú sān shí rén huí chéng。 jiǎo rén zì yǐ wéi dé jì， dì 'èr tiān yòu zhēng xiāng chū chéng， bù yí yú lì dì zhuī zhú chǔ jūn cǎi qiáo yì tú yú shān zhōng。 chǔ jūn yù xiān shè fú bīng yú shān xià， bìng yǐ bīng dǔ shǒu qí dū chéng běi mén， qiē duàn liǎo jiǎo chéng de nèi wài lián xì， suì chéng jiǎo bīng sǎnluàn bù bèi zhī xì 'ér dà bài zhī， pò shǐ jiǎo guó qiú hé 'ér“ wéi chéng xià zhī méng”（ jiàn《 zuǒzhuàn · huán gōng shí 'èr nián》）。 xiǎn 'ér yì jiàn， cóng dí qíng shí jì chū fā， yǐ jù jiǎo bīng“ qīng 'ér guǎ móu” de ruò diǎn， cǎi yòng“ lì 'ér yòu zhī” de zhàn fǎ， zhè qià shì chǔ jūn dé yǐ shùn lì zhàn shèng jiǎo bīng de zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， dí jiāng yú wán 'ér bù zhī jī biàn， kě yǐ yòng xiǎo lì lái yǐn yòu tā shàng gōu； dí rén tān tú xiǎo lì 'ér bù xiǎo wēi hài， kě yǐ mái shè fú bīng lái xí jī tā。 zhè yàng， dí rén jiù kě yǐ bèi dǎ bài。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ dí rén tān lán hǎo lì， jiù yòng xiǎo lì yǐn yòu tā。”
chūn qiū shí qī， chǔ guó jìn gōng jiǎo guó， jūn duì jìn zhù yú jiǎo chéng zhī nán mén。 chǔ guó de mò 'áo qū xiá xiàng chǔ wáng jiàn yì shuō：“ jiǎo guó dì xiǎo 'ér rén qīng tiāo， qīng tiāo jiù quē shǎo móu lüè。 yīn cǐ， qǐng dà wáng pài chū yī xiē bù shè wèi bīng bǎo hù de kǎn chái rén， yǐ cǐ lái yǐn yòu jiǎo rén jiù fàn。” chǔ wáng cǎi nà liǎo qū xiá de jiàn yì。 zhè yàng， jiǎo jūn biàn qīng 'ér yì jǔ dì bǔ huò liǎo chǔ jūn sān shí míng kǎn chái rén。 dì 'èr tiān， jiǎo jūn yòu zhēng xiāng chū chéng， yú shān zhōng zhuī zhú chǔ jūn kǎn chái rén。 chǔ jūn yù xiān shǒu hòu zài jiǎo chéng běi mén， bìng mái shè fú bīng yú shān xià， jiēguǒ dà bài jiǎo jūn， yǔ jiǎo guó qiān dìng liǎo chéng xià zhī méng 'ér shèng lì huí guó。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， qí jiāng yú 'ér bù zhī biàn， kě yòu zhī yǐ lì。 bǐ tān lì 'ér bù zhī hài， kě shè fú bīng yǐ jī zhī， qí jūn kě bài。 fǎ yuē：“ lì 'ér yòu zhī。”① chūn qiū chǔ fá jiǎo②，〔 jūn qí nán mén〕。 mò 'áo③ qū xiá yuē：“ jiǎo xiǎo 'ér qīng， qīng zé guǎ móu。 qǐng wú hàn cǎi qiáo zhě④ yǐ yòu zhī。” cóng zhī。 jiǎo huò sān shí rén。 míng rì， jiǎo rén zhēng chū， qū chǔ tú yú shān zhōng。 chǔ rén zuò qí běi mén， ér fú〔 zhū〕 shān xià， dà bài zhī。〔 wéi chéng xià zhī méng 'ér hái〕。⑤【 zhù shì】
① lì 'ér yòu zhī： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jì piān》。
② jiǎo： chūn qiū shí qī zhū hóu guó zhī yī， wèi yú jīn hú běi yún xiàn xī běi。
③ mò 'áo： mǎ běn jí táng běn jiē wù zuò“ mò shù”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 mò 'áo， chūn qiū zhàn guó shí qī chǔ guó zhǎng jūn zhèng dà quán zhī guān， xiāng dāng yú bié guó de sī mǎ。
④ qǐng wú hàn cǎi qiáo zhě： mǎ běn jí táng běn jiē zuò“ qǐng wú xíng cǎi qiáo zhě”； wáng běn jí wāng běn zé zuò“ qǐng xíng cǎi qiáo zhě”， dū yǔ yuán yì bù fú， gù jù shǐ jiàogǎi。 cǐ jù yì sī shì： qǐng pài chū bù shè bǎo wèi de kǎn chái rén。 hàn， bǎo wèi； cǎi qiáo zhě， kǎn chái rén。
⑤ běn piān shǐ lì chū zì《 zuǒzhuàn · huán gōng shí 'èr nián》。
８。 hài zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 hài zhàn》 wéi tí， qǔ yì yú“ yào hài”， qí yào zhǐ zài chǎn shù fáng yù zuò zhàn zhōng rú hé lì yòng xiǎn 'ài yào hài zǔ jī dí rén jìn gōng de wèn tí。 tā rèn wéi， duì yú xiàng wǒ jìn gōng、 xí rǎo de dí rén， kě yú xiǎn 'ài zhī chù yù shè fú bīng， huò zài yào hài zhī chù zhù lěi shè zhàng， rú cǐ dí rén jiù bù gǎn qīng yì lái fàn liǎo。 běn piān yǐn zì《 sūn zǐ bīng fǎ》 de“ néng shǐ dí rén bù dé zhì zhě， hài zhī yě” jù， yì sī shì， néng gòu shǐ dí rén wú fǎ dá dào qí yù dìng mù biāo de， shì wǒ cǎi qǔ yòu xiào bàn fǎ fáng hài tā de yuán gù。 shí jiàn jīng yàn biǎo míng， fáng hài dí rén dá dào qí yù dìng mù biāo de bàn fǎ shì duō zhǒng duō yàng de， ér píng jù tiān rán xiǎn 'ài huò rén gōng lěi zhàng yǐ zǔ jié dí rén jìn fàn， zhè zài gǔ dài zhàn zhēng zhōng， wǎng wǎng shì wéi fáng yù yī fāng suǒ cháng cǎi yòng de fáng hài dí rén de yòu xiào bàn fǎ zhī yī。 táng dài jiànglǐng zhāng rén yuàn zài duì dōng tū jué de fáng yù zuò zhàn zhōng， jī jí gòu zhù sān shòu jiàng chéng yǐ fáng tū jué jìn fàn suǒ qǔ dé de míng xiǎn chéng xiào， biàn shì lì yòng zhù lěi shè zhàng dá chéng fáng yù mù de de chéng gōng shì lì。
táng zhōng zōng shí qī， jù yòu mò nán dì qū de dōng tū jué， lǚ cóng hé tào dì qū nán xià xí rǎo， yán zhòng wēi xié táng cháo běi bù biān jìng 'ān quán。 shén lóng sān nián（ gōng yuán７０７ nián）， yù shǐ dà fū zhāng rén yuàn fèng zhào shuài jūn běi jìn， chéng dōng tū jué quán lì xī jī tū qí shī， qí nèi bù shí fēn kōng xū zhī jī， yī jǔ duó qǔ liǎo mò nán dì qū。 wèile gǒng gù jì dé shèng lì hé xiāo chú tū jué nán xià xí rǎo zhī huàn， zhāng rén yuàn lì pái shàng shū yòu pú shè táng xiū jǐng de zǔ náo， zòu qǐng zhōng zōng pī zhǔn， yú fēng zhōu（ zhì jiǔ yuán， jīn nèimēng gǔ wǔ yuán nán） dì qū de huáng hé zhī běi xiū zhù liǎo sān zuò chéng lěi， hào chēng“ sān shòu jiàng chéng”； yòu yú niú tóu cháo nà shān běi shè zhì fēng huǒ tái yī qiān bā bǎi gè， cóng 'ér xíng chéng liǎo yī dào dōng xī bā bǎi yú lǐ de， yǐ shì huáng hé、“ shǒu wěi xiāng yìng”（ jiàn《 jiù táng shū · zhāng rén yuàn chuán》， xià tóng） de， néng gòu zǔ jué tū jué“ nán kòu zhī lù” de fáng yù píng zhàng。 zhè bù dàn gǒng gù liǎo táng cháo běi bù biān fáng， ér qiě jiǎn shǎo liǎo shù wàn biān fáng zhèn bīng hé jié yuē liǎo dà liàng jūn fèi kāi zhī。 zhè shuō míng liǎo zhù lěi shè zhàng zài fáng yù zuò zhàn zhōng shì yòu zhòng yào zuò yòng de。
【 yì wén】
dà fán zài dí wǒ shuāng fāng gè shǒu zì jǐ jiāng jiè de qíng kuàng xià， rú guǒ dí rén jìn fàn wǒ biān jiè， xí rǎo wǒ biān mín shí， kě zài biān jiè yào hài zhī chù mái shè fú bīng， huò zhě gòu zhù zhàng 'ài yào sài yòng yǐ lán jié dí rén。 zhè yàng， dí rén bì dìng bù gǎn qīng shuài lái fàn。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ néng shǐ dí rén wú fǎ dá dào qí yù dìng mù biāo de， shì wǒ shè zhì chóngchóng zhàng 'ài fáng hài tā de yuán gù。”
táng cháo zhōng zōng shén lóng sān nián（ gōng yuán７０７ nián）， shuò fāng jūn zǒng guǎn shā zhā zhōng yì bèi tū jué jūn dǎ bài， táng zhōng zōng yīn cǐ xià zhào rèn mìng zhāng rén yuàn jiān rèn yù shǐ dà fū 'ér qián qù jiē tì shā zhā zhōng yì de fáng wù。 zhāng rén yuàn dǐ dá rèn suǒ shí， tū jué bīng yǐ jīng tuì zǒu， yú shì tā biàn shuài jūn gēn zōng zhuī jī， chéng yè tōu xí dí yíng， jī bài liǎo tū jué jūn。 zài cǐ zhī qián， táng cháo shuò fāng jūn yǔ tū jué shì yǐ huáng hé wéi fēn jiè de。 huáng hé běi 'àn yòu gè fú yún cí， tū jué shǒu lǐng měi cì shuài bīng nán xià qīn fàn biān jiè， bì dìng xiān dào gāi cí dǎo gào yǐ qiú shén líng bǎo yòu， rán hòu zài yǐn bīng dù guò huáng hé nán xià。 zhāng rén yuàn gāng lái zhè lǐ shí， qià zhí tū jué kèhán mò chuò shuài lǐng quán jūn xī xiàng jìn gōng tū qí shī， rén yuàn zòu qǐng zhōng zōng pī zhǔn qí shuài bīng chéng tū jué nèi bù kōng xū zhī xì 'ér gōng qǔ liǎo mò nán dì qū， bìng yú huáng hé yǐ běi xiū zhù dōng、 zhōng、 xī sān zuò shòu jiàng chéng， yǐ cǐ qiē duàn dí rén nán fàn de jìn jūn dào lù。 dàn cǐ qǐng qiú què zāo dào liǎo shàng shū yòu pú shè táng xiū jǐng de fǎn duì， tā rèn wéi：“ zì liǎng hàn yǐ lái， guó jiā zài zhè gè dì qū dōushì yǐ běi shǒu huáng hé wéi xiàn， rú jīn què yào zhù chéng yú dí rén fù dì zhī zhōng， zuì zhōng jiēguǒ hái shì wéi dí rén suǒ zhàn yòu。” wèicǐ， zhāng rén yuàn yī zài shàng biǎo shēn shù zì jǐ de qǐng qiú， táng zhōng zōng zuì hòu zhōng yú pī zhǔn liǎo tā zhù chéng de qǐng qiú。 rén yuàn hái shàng biǎo qǐng qiú zhǔn xǔ qí bǎ fú yì qī mǎn jí jiāng fǎn xiāng díshì bīng liú xià bāng zhù zhù chéng。 dāng shí yòu xián yáng jí zhèn bīng 'èr bǎi rén dài gōng táo páo， rén yuàn pài rén zhuā huí hòu quán bù shā sǐ zài chéng xià， quán jūn shàng xià dū wéi zhī suǒ zhèn shè。 zì cǐ yǐ hòu， cān jiā zhù chéng de réndōu hěn mài lì， jǐn yòng liù shí tiān jiù jiāng sān zuò chéng lěi xiū hǎo liǎo： yǐ fú yún cí chù de zhù chéng wéi zhōng shòu jiàng chéng， xiàng nán zhí tōng shuò fāng zhèn； xī shòu jiàng chéng xiàng nán zhí tōng líng wǔ zhèn； dōng shòu jiàng chéng xiàng nán zhí tōng yú lín zhèn。 sān zuò chéng jiān gè xiāng jù sì bǎi yú lǐ， qí běi miàn shì dà shā mò， zhè yàng wèiguó jiā tuò kuān jiāng tǔ sān bǎi lǐ yuǎn。 tóng shí， yòu zài niú tóu cháo nà shān běi shè zhì fēng huǒ liào wàng tái yī qiān bā bǎi gè。 cóng cǐ yǐ hòu， tū jué rén zài yě bù gǎn yuè guò yīn shān fàng mù， shuò fāng dì qū bù zài yòu dí rén qīn rǎo liǎo。 měi nián kě jié shěng shàng yì de jūn fèi kāi zhī， suō jiǎn biān zhèn bīng shù wàn rén。
【 yuán wén】
fán yǔ dí gè shǒu jiāng jiè， ruò dí rén kòu chāo wǒ jìng， yǐ rǎo biān mín， kě yú yào hài chù shè fú bīng， huò zhù zhàng sài yǐ yāo zhī， dí bì bù gǎn qīng lái。 fǎ yuē：“ néng shǐ dí rén bù dé zhì zhě， hài zhī yě。”① táng shí， shuò fāng jūn zǒng guǎn shā xū zhōng yì② wéi tū jué③ suǒ bài， zhào zhāng rén yuàn④ shè yù shǐ dà fū dài zhī。 jì zhì， zéi yǐ chū， shuài bīng niè jī， yè yǎn qí yíng， pò zhī。 shǐ， shuò fāng jūn yǔ tū jué yǐ hé wéi jiè， běi yá yòu fú yún cí， tū jué měi fàn biān， bì xiān yè cí dǎo sì， rán hòu yǐn bīng dù 'ér nán。 shí mò chuò⑤ xī bīng xī jī tū qí shī⑥， zhāng rén yuàn qǐng chéng xū qǔ mò nán⑦，〔 yú〕 hé běi zhù sān shòu jiàng chéng⑧， jué lǔ nán kòu lù。 táng xiū jǐng⑨ yǐ wéi：“ liǎng hàn yǐ lái， jiē běi shǒu hé， jīn zhù chéng lǔ fù zhōng， zhōng wéi〔 zéi lǔ〕 suǒ yòu。” rén yuàn gù qǐng， zhōng zōng xǔ zhī。 biǎo liú suì mǎn〔 bīng〕 yǐ zhù qí gōng。 shí xián yáng bīng 'èr bǎi rén táo guī， rén yuàn qín zhī jìn zhǎn chéng xià， jūn zhōng gǔ lì， yì zhě jìn lì， liù xún 'ér sān chéng jiù。 yǐ fú yún wéi zhōng chéng， nán zhí shuò fāng； xī chéng nán zhí líng wǔ， dōng chéng nán zhí yú lín， sān lěi xiāng jù gè sì bǎi yú lǐ， qí běi jiē dà qì yě， chì dì sān bǎi lǐ yuǎn。 yòu yú niú tóu cháo nà shān⑩ běi zhì fēng hòu qiān bā bǎi suǒ。 zì shì tū jué bù gǎn yú shān mù mǎ， shuò fāng fù wú kòu。 suì shěng fèi yì jì， jiǎn zhèn bīng shù wàn。⑾【 zhù shì】
① néng shǐ dí rén bù dé zhì zhě， hài zhī yě： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · xū shí piān》。
② shā zhā zhōng yì： táng zhōng zōng shí shǎo shù mín zú jiànglǐng。
③ tū jué： zhǐ dōng tū jué。
④ zhāng rén yuàn： táng dài jiànglǐng。 huá zhōu xià guī（ jīn shǎn xī huá xiàn xī běi） rén。 chū wéi luò zhōu zhǎngshǐ， hòu wéi shuò fāng jūn dà zǒng guǎn。 yīn qí duì tū jué zuò zhàn yòu gōng， guān zhì zuǒ wèi dàjiàng jūn， tóng zhōng shū mén xià sān pǐn， fēng hán guó gōng。
⑤ mò chuò： yì zuò“ mò chuò”。 dōng tū jué kèhán， yì jí 'ā bō gān kèhán， míng huán。 zì táng wǔ hòu zhì xuán zōng jiān， lǚ rǎo biān jìng， sì chū kuò zhāng， tuò dì wàn yú lǐ， yòu bīng sì shí wàn， chéng wéi jié lì kèhán zhī hòu zuì qiáng shèng de shí dài。
⑥ tū qí shī： mǎ běn jí zhū běn jiē zuò“ tū jué”， bù què， jīn jù shǐ jiàogǎi。 tū qí shī， gǔ zú míng， yuán shǔ xī tū jué， táng wǔ hòu shí zhú jiàn qiáng dà， jiàn zhèng quán yú suì yè chuān（ wèi yú jīn jí 'ěr jí sī gòng hé guó zhī chǔ hé liú yù）， tǒng zhì dì qū zhì yī lì shuǐ（ jí jīn xīn jiāng yī lí hé） liú yù。
⑦ mò nán： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ hàn nán”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 mò nán， zhǐ měnggǔ gāo yuán dà shā mò yǐ nán dì qū， zì hàn dài hòu chēng zhī wéi“ mò nán”， yì zuò“ mù nán”， jīn shǔ wǒ guó nèimēng gǔ dì qū。
⑧ sān shòu jiàng chéng： jí dōng、 zhōng、 xī sān zuò shòu jiàng chéng。 dōng chéng wèi yú jīn nèimēng gǔ tuō kè tuō dōng nán， zhōng chéng wèi yú jīn nèi cáng gǔ bāo tóu xī zhī huáng hé běi 'àn； xī chéng wèi yú jīn nèimēng gǔ wū lā tè zhōng hòu lián hé qí xī nán zhī huáng hé běi。
⑨ táng xiū jǐng： táng jīng zhào shǐ píng（ jīn shǎn xī xīng píng dōng nán） rén。 táng zhōng zōng shí， guān zhì shàng shū yòu pú shè， tóng zhōng shū mén xià sān pǐn， fēng sòng guó gōng。
⑩ niú tóu cháo nà shān： mǎ běn jí zhū běn jiē wù zuò“ niú tóu miào nà shān”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
gāi shān wèi yú jīn nèimēng gǔ gù yáng dōng。
⑾ běn piān shǐ lì chū zì《 xīn táng shū · zhāng rén yuàn chuán》， yòu jiàn yú《 jiù táng shū · zhāng rén yuàn chuán》。
４９。 ān zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 ān zhàn》 wéi tí， qǔ yì yú“ gù shǒu bù dòng”， qí yào zhǐ shì chǎn shù fáng yù zuò zhàn rú hé gù shǒu dài dí de zhǐ dǎo yuán zé wèn tí。 tā rèn wéi， duì yú yuǎn lái qì ruì 'ér yòu jí yù jué zhàn de jìn gōng zhī dí， zhǐ yòu cǎi qǔ“ ān shǒu wù yìng， yǐ dài qí bì” de fāng zhēn， cái néng zuì hòu zhàn shèng dí rén。 zhàn zhēng shí jiàn de jīng yàn biǎo míng， miàn duì qiáng dí jìn gōng， zài zì jǐ shàng bù jù tǐ sù zhàn qǔ shèng tiáo jiàn de shí hòu， cǎi qǔ“ ān shǒu wù yìng， yǐ dài qí bì” de fáng yù zuò zhàn fāng zhēn， wú yí shì wěn tuǒ 'ér zhèng què de jué cè。 yīn wéi， duì yú lái shì xiōng měng 'ér yòu jí yù jué zhàn de qiáng dí， zhǐ yòu bì dí zhī ruì bù yǔ qí jiāo fēng， cái néng bǎo cún zì jǐ shí lì； zhǐ yòu píng lěi gù shǒu dài dí， cái néng xiāo hào hé pí bèi dí rén， wéi zuì hòu jiān miè dí rén chuàng zào yòu lì tiáo jiàn。 sān guó shí qī wèi jiāng sī mǎ yì cuò bài shǔ xiāng zhū gé liàng jìn gōng de wèi nán zhī zhàn， biàn shì jiào hǎo dì tǐ xiàn“ ān shǒu cōng yìng， yǐ dài qí shù” zuò zhàn fāng zhēn de tū chū yī lì。
wèi míng dì qīng lóng 'èr nián（ shǔ hòu zhù jiàn xīng shí 'èr nián， gōng yuán２３４ nián）， shǔ xiāng zhū gé liàng qīn shuài shí wàn dà jūn běi chū xié gǔ jìn gōng cáo wèi， qǐ tú yǔ wèi jūn jué zhàn yú wèi nán。 dàn wèi jūn tǒng shuài sī mǎ yì zhēn duì zhū gé liàng jí yù jué zhàn de qǐ tú， cǎi qǔ liǎo bì dí fēng ruì、 gù shǒu dài dí de zuò zhàn fāng zhēn。 tā bèi wèi shuǐ wéi zhèn， yǐ kào dāng dì xióng hòu de rén lì、 wù lì， jìn xíng chí jiǔ jiān shǒu， dùn cuò shǔ jūn jìn gōng ruì qì， pò shǐ zhū gé liàng bù dé bù tuì tún yú wǔ zhàng yuán xiá xiǎo dì qū。 zài qí hòu shuāng fāng xiāng chí bù zhàn de yī bǎi duō tiān lǐ， jìn guǎn zhū gé liàng lǚ cì tiǎo zhàn， shèn zhì pài rén gěi sī mǎ yì sòng qù“ jīn guó fù rén zhī shì”， yǐ cǐ lái xiū rǔ hé jī nù qí chū zhàn， dàn sī mǎ yì shí pò qí yòng xīn 'ér shǐ zhōng jiān chí 'àn bīng bù dòng de fāng zhēn。 zhì shǐ shǔ jūn kōng hào guó lì， yī wú suǒ huò， zuì hòu zài zhū gé liàng bìng wáng yú jūn zhōng de qíng kuàng xià， bù dé bù bà gōng chè tuì。
【 yì wén】
dà fán dí rén cóng yuǎn dào 'ér lái qiě shì qì ruì shèng， shì yǐ cǎi qǔ sù zhàn sù jué wèiyòu lì； duì yú zhè zhǒng jìn gōng zhī dí， wǒ jūn yīngdāng píng shì shēn gōu gāo lěi， shí shī gù shǒu fáng yù 'ér bù jí yú chū bīng yìng zhàn， yǐ děng dài dí rén pí bèi bù kān zhī xì。 cháng ruò dí rén zhì zào shì duān lái tiǎo dòng wǒ chū zhàn， yě bù kě wéi qí yīn móu suǒ rǎo 'ér suí yì chū dòng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ shí shī jiān shǒu fáng yù de bù duì， yìng xiàng mù shí zhì yú píng dì nà yàng jìng zhǐ bù dòng。”
sān guó shí qī， shǔ guó chéngxiàng zhū gé liàng shuài jūn shí wàn cóng xié gǔ chū bīng jìn gōng wèi guó， ér zhā yíng yú wèi shuǐ zhī nán。 wèi guó pài qiǎn dàjiàng sī mǎ yì shuài bīng jìn xíng dǐ kàng， qí bù jiāng dū zhù zhāng bù duì qián wǎng wèi shuǐ zhī běi shè zhèn yǐ děng dài zhū gé liàng jūn， sī mǎ yì què shuō：“ bǎi xìng hé jūn zī dōuzài wèi shuǐ zhī nán， zhè lǐ shì bì zhēng bù qì zhī dì。” yú shì dū shuài wèi jūn dù guò wèi shuǐ， qiě bèi kào wèi shuǐ 'ér zhā yíng bù zhèn。 sī mǎ yì yīn cǐ 'ér duì bù jiāng shuō：“ zhū gé liàng rú guǒ shì gè yòu yǒng qì de rén， dāng huì běi chū wǔ gōng， yǐ tuō shān dì 'ér xiàng dōng kuò zhǎn。 rú guǒ tā yào xiàng xī 'ér shàng wǔ zhàng yuán de huà， wǒ jūn jiù píng 'ān wú shì liǎo。” cǐ shí qià zhí yī kē liú xīng yǔn luò yú zhū gé liàng yíng lěi de fāng xiàng， sī mǎ yì jù cǐ tuī zhī zhū gé liàng yī dìng yào shī bài。 shì shí， wèi míng dì gēn jù zhū gé liàng shuài jūn yuǎn dào 'ér lái lì yú sù zhàn de qíng kuàng， yī zài mìng lìng sī mǎ yì yào shèn zhòng zhàn shì， yǐ děng dài shǔ jūn nèi bù de biàn huà。 zhū gé liàng duō cì tiǎo zhàn， sī mǎ yì dōubù yìng zhàn。 zhū gé liàng wèicǐ yòu pài rén gěi sī mǎ yì sòng qù nǚ rén yòng de tóu jīn hé fā shì，（ qǐ tú yǐ cǐ jī nù tā chū zhàn）， dàn sī mǎ yì shǐ zhōng jiān shǒu bì lěi 'ér bùwèi qí suǒ dòng。 sī mǎ yì zhī dì sī mǎ fú xiě xìn xún wèn zhàn shì qíng kuàng， sī mǎ yì huí xìn shuō：“ zhū gé liàng zhì xiàng yuǎn dà dàn bù shàn yú xuǎn zé shí jī， duō yú móu huá dàn quē shǎo jué duàn， xǐ hǎo yòng bīng dàn bù dǒng quán biàn。 yīn cǐ， tā suī rán yōng yòu shí wàn dà jūn， dàn què luò rù wǒ de móu huá zhī zhōng， dǎ bài tā shì bì dìng wú yí de liǎo。” sī mǎ yì yǔ zhū gé liàng xiāng chí bù zhàn yī bǎi duō tiān hòu， gǎn shàng zhū gé liàng bìng sǐ yú jūn zhōng， shǔ jūn jiànglǐng shāo diào yíng lěi 'ér táo zǒu， dāng dì bǎi xìng páo lái bào gào xiāo xī， sī mǎ yì biàn qīn zì shuài bīng suí hòu zhuī gǎn。 zhū gé liàng de zhǎngshǐ yáng yí jiàn wèi jūn zhuī lái， biàn diào zhuǎn qí zhì、 léi dòng zhàn gǔ， bǎi chū yī fù fǎn jī wèi jūn de yàng zǐ。 sī mǎ yì rèn wéi duì yú chè tuì huí guī běn guó de dí jūn， bù néng guòfèn bī pò tā， yú shì yáng yí cái dé yǐ shuài lǐng shǔ jūn jié zhèn yòu xù dì tuì zǒu liǎo， guò liǎo yī tiān， sī mǎ yì shuài jūn jìn zhì shǔ jūn zhù guò de yíng dì， guān chá zhū gé liàng liú xià de gè zhǒng yí jì， sōu jiǎo dào shǔ jūn de zuò zhàn dì tú、 jūn shì wén shū hé hěn duō liáng shí。 sī mǎ yì jù cǐ 'ér duàn dìng zhū gé liàng yī dìng sǐ liǎo， shí fēn gǎn kǎi dì shuō：“ zhū gé liàng zhēn shì tiān xià qí cái 'ā！” bù jiāng xīn pí yǐ wéi zhū gé liàng jiū jìng sǐ huó hái bù qīng chǔ， dàn sī mǎ yì què fēi cháng kěn dìng dì shuō：“ jūn shì jiā men suǒ zuì zhòng shì de， biàn shì zuò zhàn wén shū、 jūn shì mì jì hé bīng mǎ liáng cǎo， ér jīn shǔ jūn jìng bǎ zhè xiē zhòng yào dōng xī dū diū qì zài zhè lǐ。 nán dào néng yòu yǐ sǔn huài liǎo wǔ zàng liù fǔ hái kě yǐ cún huó de rén má？ wǒ men xiàn zài yīngdāng gǎn kuài zhuī jī tā men。” guān zhōng dì qū shēngzhǎng hěn duō jí lí， wéi biàn yú bù duì tú jīng cǐ dì 'ér néng shùn lì qián jìn， sī mǎ yì shǐ lìng 'èr qiān shì bīng dū jiǎo chuān píng dǐ ruǎn mù xié zǒu zài qián biān， ràng dài cì de jí lí dū zhā zài shì bīng de ruǎn mù xié dǐ shàng， shǐ bù qí bīng dà duì dé yǐ suí hòu shùn lì gēn jìn。 wèi jūn zhuī dào chì 'àn dì jiè shí， cái zhī dào zhū gé liàng què shí sǐ liǎo。 dāng shí， lǎo bǎi xìng biān liǎo jù yàn yǔ， shuō：“ sǐ de zhū gé liàng xià páo liǎo huó de sī mǎ yì。” sī mǎ yì tīng hòu， xiào zhe shuō dào：“ zhè shì yóu yú wǒ zhǐ néng yù liào huó zhū gé liàng de xíng shì， ér bù néng yù liào tā sǐ hòu xíng shì de yuán gù 'ā！”
【 yuán wén】
fán dí rén yuǎn lái qì ruì， lì yú sù zhàn； wǒ shēn gōu gāo lěi， ān shǒu wù yìng， yǐ dài qí bì。 ruò bǐ yǐ shì náo wǒ qiú zhàn， yì bù kě dòng。 fǎ yuē：“ ān zé jìng。”① sān guó shǔ jiāng zhū gé liàng shuài zhòng shí yú wàn chū xié gǔ， lěi yú wèi shuǐ zhī nán。 wèi qiǎn dàjiàng sī mǎ yì jù zhī， zhū jiāng yù wǎng wèi běi yǐ dài zhī， yì yuē：“ bǎi xìng jī jù jiē zài wèi nán， cǐ bì zhēng zhī dì yě。” suì shuài jūn 'ér jì， bèi shuǐ wéi lěi。 yīn wèi zhū jiāng yuē：“ liàng ruò yǒng zhě， dāng chū wǔ gōng②， yǐ shān 'ér dōng。 ruò xī shàng wǔ zhàng yuán③， zé zhū jūn wú shì yǐ。” liàng guǒ shàng wǔ zhàng yuán。 huì yòu cháng xīng zhuì liàng zhī lěi， yì zhī qí bì bài。 shí cháo tíng yǐ liàng shuài jūn yuǎn rù， lì zài jí zhàn， měi mìng yì chí zhòng， yǐ sì qí biàn。 liàng shù tiǎo zhàn， yì bù chū， yīn yí yì yǐ jīn guó fù rén zhī shì。 yì zhōng bù chū。 yì dì fú shū wèn jūn shì， yì fù yuē；“ liàng zhì dà 'ér bù jiàn jī， duō móu shǎo jué， hǎo bīng 'ér wú quán， suī chí bīng shí wàn， yǐ duò wú huà zhōng， pò zhī bì yǐ。”
yǔ zhī duì lěi bǎi yú rì， huì liàng bìng zú， zhū jiāng shāo yíng dùn zǒu， bǎi xìng bēn gào， yì chū bīng zhuī zhī。 liàng zhǎngshǐ yáng yí fǎn qí míng gǔ， ruò jiāng xiàng yì zhě。 yì yǐ guī shī bù zhī pò， yú shì yáng yí jié zhèn 'ér qù。 jīng rì， xíng qí yíng lěi， guān qí yí shì， huò qí tú shū、 liáng shí shèn zhòng。 yì shěn qí bì sǐ， yuē：“ tiān cái qí cái yě！” xīn pí⑤ yǐ wéi shàng wèi kě zhī。 yì yuē：“ jūn jiā suǒ zhòng， jūn shū mì jì、 bīng mǎ liáng shí， jīn jiē qì zhī， qǐ yòu rén sǔn wǔ zàng 'ér kě yǐ shēng hū？ yí jí zhuī zhī。” guān zhōng duō jí lí⑥， yì shǐ jūn shì 'èr qiān rén⑦ zhe ruǎn cái píng dǐ mù jī qián xíng， jí lí zhù jī， rán hòu mǎ bù jù jìn。 zhuī dào chì 'àn⑧， nǎi zhī liàng yǐ sǐ。 shí bǎi xìng wéi zhī yàn yuē：“ sǐ zhū gé zǒu shēng zhòng dá。” yì xiào yuē：“ wú néng liào shēng， bù néng liào sǐ gù yě。”⑨【 zhù shì】
① ān zé jìng： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · shì piān》。 wáng běn jí wāng běn zuò“ bù dòng rú shān”， yǔ qián《 zhòng zhàn》 yǐn wén zhòng。
② wǔ gōng： hàn zhì xiàn。 gù zhǐ zài jīn shǎn xī wǔ gōng xī。
③ wǔ zhàng yuán： gǔ dì míng。 wèi yú jīn shǎn xī bǎo jī dōng nán zhī xié gǔ kǒu xī cè， wèi shuǐ jīng qí běi zì xī xiàng dōng liú。
④ yáng yí： xiāng yáng（ jīn hú běi xiāng fán）， rén， zì wēi gōng。 zhū gé liàng yǐ qí wéi zhǎngshǐ， xié zhù chǔlǐ jūn wù hé chóuhuà liáng mò。 liàng sǐ hòu， zì shì qí zhū shā wèi yán gōng gāo， yīn zhí dī bù mǎn， yǔ shàng shū lìng jiǎng wǎn zhēng quán 'ér huò zuì rù yù zì shā shēn sǐ。
⑤ xīn pí： yáng dí（ jīn hé nán yǔ xiàn） rén， zì zuǒ zhì。 chū cóng yuán shào， hòu guī cáo cāo， rèn chéngxiàng zhǎngshǐ。 wèi wén dì shí rèn shì zhōng， míng dì shí fēng yíng xiāng hóu。
⑥ jí lí： yī zhǒng guǒ bèi dài cì de cǎo běn zhí wù， bù duì jīng cǐ cóng shēng zhī dì， yǐng xiǎng xíng jūn zuò zhàn。
⑦ èr qiān rén： mǎ běn jí zhū běn jiē wù zuò“ sān qiān rén”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑧ chì 'àn： mǎ běn jí táng běn jiē wù zuò“ yì 'àn”， jīn cóng wáng běn。 chì 'àn， wèi yú jīn shǎn xī liú bà dōng běi。
⑨ běn piān shǐ lì chū zì《 jìn shū · xuān dì jì》。
５０。 wēi zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 wēi zhàn》 wéi tí， gù míng sī yì， zhǐ zài chǎn shù bù duì zuò zhàn xiàn rù wēi xiǎn jìng dì shí， jiàngshuài yīngdāng cǎi qǔ hé zhǒng cuò shī yǐ niǔ zhuǎn zhàn jú。 tā rèn wéi， yī dàn zuò zhàn zhōng bù duì xiàn rù wēi kùn zhī shí， wéi jiāng shuài zhě yīngdāng lín wēi bù jù， jī lì jiàngshì bào dìng jué yī sǐ zhàn zhī zhì， fèn yǒng shā dí。 zhǐ yòu zhè yàng， cái néng zhuǎn wēi wéi 'ān， qǔ dé zuì hòu shèng lì。 zhè lǐ suǒ yǐn sūn zǐ“ bīng shì shèn xiàn， zé bù jù” yǔ， jù táng dài dù mù《 zhù sūn zǐ》 yún：“ xiàn yú wēi xiǎn， shì bù dú sǐ， sān jūn tóng xīn， gù bù jù yě。” kě jiàn， shì zú shēn xiàn wēi kùn zhī suǒ yǐ bù jù pà， shì yīn wéi quán jūn shàng xià dū bào dìng duì dí jué yī sǐ zhàn zhī zhì de jiēguǒ， ér quán jūn yù wēi zhī suǒ yǐ fèn yǒng shā dí 'ér bù pà xī shēng， yòu shì yóu yú píng shí jiàngshuài cóng yán zhì jūn suǒ péi yǎng jiào yù de jiēguǒ。 yī bān shuō lái， yòu shénme yàng de jiàngshuài biàn dài chū shénme yàng díshì zú。 yào shǐ bù duì bǎo chí lín wēi bù jù de yǒng gǎn jīng shén， zhè zài hěn dà chéng dù shàng qǔ jué jiàngshuài běn shēn de biǎo shuài zuò yòng hé píng shí yán yǐ zhì jūn de jiào yù xùn liàn gōng zuò。 běn piān tōng guò duì jiàngshuài lín wēi chǔzhì cuò shī de lùn shù， què gào sù wǒ men cóng yán zhì jūn de zhòng yào xìng。
dōng hàn jiàn wǔ shí yī nián（ gōng yuán３５ nián）， dàjiàng wú hàn píng dìng chēng xióng shǔ dì de gē jù shì lì gōng sūn shù de zuò zhàn， jiù shì tǐ xiàn wéi jiāng shuài zhě lín wēi rú hé niǔ zhuǎn bài jú de yī gè zhàn lì。 wú hàn fèng mìng shuài jūn rù chuān zhī chū， yóu yú jìn zhǎn shùn lì 'ér yī dù chǎn shēng jiāo 'ào qīng dí qíng xù， tā bù tīng guāng wǔ dì liú xiù de zhūn zhūn gào jiè， jìng fēn bīng mào jìn， jiēguǒ wéi dí suǒ kùn， xiàn rù wēi jìng。 zhè shì bù zú qǔ de。 rán 'ér， jiǔ jīng zhàn zhèn de dàjiàng wú hàn shēn xiàn kùn jìng， què yòu néng lín wēi bù jù， cóng róng chǔzhì， zhǐ huī ruò dìng， zhè yòu shì wéi jiàngshuài zhě yīnggāi xiào fǎ de。 tā yī miàn jī lì jiàngshì“ tóng xīn xié lì， rén zì wéi zhàn”， fèn yǒng shā dí， yī miàn xī qǔ jiào xùn， jí shí tiáozhěng bù shǔ， yǔ bù xià liú shàng hé bīng yī chù， jí zhōng bīng lì， chéng dí bù jué， tū rán fā qǐ gōng jī， yī jǔ 'ér fěn suì liǎo dí rén de wéi gōng。 qí hòu， yòu jīng bā zhàn bā jié， zhōng yú zài cì nián gōng zhàn chéng dū， xiāo miè liǎo gōng sūn shù zhè gè fēn liè gē jù shì lì。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ bù duì xiàn rù wēi wáng de jìng dì shí， yīngdāng jī lì quán jūn jiàngshì bào dìng bì sǐ de jué xīn， fèn yǒng shā dí， bù kě huái yòu tān shēng jiǎo xìng xīn lǐ。 zhǐ yòu zhè yàng， cái néng zhuǎn wēi wéi 'ān， qǔ dé shèng lì。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ bù duì shēn xiàn wēi xiǎn jìng dì， gè rén jiù bù zài cún yòu kǒng jù liǎo。”
dōng hàn dàjiàng wú hàn fèng mìng shuài jūn tǎo fá gē jù chéng dū chēng xióng de gōng sūn shù， bù duì jìn rù jiān wéi jùn suǒ xiá dì qū。 gāi jùn gè xiàn dū píng chéng jiān shǒu。 wú hàn huī jūn gōng kè liǎo guǎng dū xiàn， yòu pài qīng zhuāng qí bīng shāo huǐ liǎo chéng dū shì qiáo， wǔ yáng yǐ dōng de gè xiǎo chéng yì dū tóu jiàng liǎo wú hàn。 zhè shí， hàn guāng wǔ dì liú xiù xià zhào gào jiè wú hàn shuō：“ chéng dū yòu shí duō wàn dí jūn， bù kě qīng shì tā。 dàn yìng jiān shǒu guǎng dū， děng dài dí jūn lái gōng， bù yào zhù dòng chū jī yǔ dí zhēng fēng。 rú guǒ dí jūn bù gǎn lái gōng， nǐ jiù zhuǎn yí yíng zhèn yǐ bī pò tā； bì xū děng dào dí jūn jīng pí lì jié zhī shí， fāng kě jìn jī tā。” wú hàn bìng wèi tīng cóng guāng wǔ dì de zhūn zhūn gào jiè， jìng chéng shèng zì shuài bù qí bīng 'èr wàn yú rén jìn bī chéng dū。 dāng jìn zhì jù chéng dū shí yú lǐ chù， yú jiāng shuǐ běi 'àn zhā yíng， bìng yú jiāng shàng jià shè fú qiáo， pài fù jiāng liú shàng shuài bīng wàn yú rén tún zhù yú jiāng shuǐ nán 'àn， nán běi liǎng yíng dì xiāng jù 'èr shí yú lǐ。 guāng wǔ dì dé xī wú hàn de jìn gōng jǔ dòng hòu， dà wéi chī jīng， zé bèi wú hàn shuō：“ wǒ céng qiān dīng níng wàn zhǔ fù dì gào jiè nǐ， wèishénme shì dào lín tóu què wéi bèi luàn lái？ nǐ jì yǐ qīng dí mào rán shēn rù， què yòu yǔ liú shàng fēn lì liǎng yíng。 shì qíng shì yòu huǎn jí zhī bié de， ér yī dàn yù dào wēi jí qíng kuàng， jiù wú fǎ xiāng hù zhī yuán liǎo。 dí rén rú guǒ chū bīng qiān zhì nǐ， ér yǐ zhù lì jìn gōng liú shàng， liú shàng ruò bèi gōng pò， nà me， nǐ yě jiù shī bài liǎo。 xìng hǎo xiàn zài méi fā shēng yì wài qíng kuàng， nǐ yào lì jí shuài bīng fǎn huí guǎng dū jiān shǒu dài dí。” dàn guāng wǔ dì gěi wú hàn de zhào shū hái wèi sòng dào de shí hòu， gōng sūn shù guǒ rán yǐ jīng pài qiǎn qí bù jiāng xiè fēng、 yuán jí shuài bīng shí yú wàn rén lái gōng wú hàn； yòu pài lìng wài jiànglǐng shuài bīng wàn jīn rén xí jié liú shàng yíng zhài， qǐ tú zhì hàn jūn liǎng yíng zhī jiān wú fǎ xiāng hù jiù yuán de bèi dòng jú miàn。 wú hàn shuài jūn yǔ dí dà zhàn yī tiān， zāo dào shī bài 'ér tuì huí yíng lěi， dí jiāng xiè fēng chéng shì huī jūn bāo wéi liǎo wú hàn jūn。 wú hàn zhào jí zhòng jiāng jī lì tā men shuō：“ wǒ hé zhū wèi jiāng jūn gòng tóng yuè guò jiān nán xiǎn zǔ， zhuǎn zhàn qiān lǐ zhī yáo， suǒ xiàng zhǎn huò shèn duō， cái dé yǐ shēn rù dí rén fù dì。 xiàn jīn jìn zhì dí rén dū chéng zhī xià， ér wǒ men yǔ liú shàng liǎng chù jìng dū zāo dí rén bāo wéi， xíng chéng hù xiāng bù néng jiù yuán zhī shì， cǐ zhǒng jú miàn de wēi hài xìng shì nán yǐ gūliáng de。 yīn cǐ， wǒ dǎ suàn mì mì zhuǎn yí bīng lì dào jiāng nán yǔ liú shàng hé bīng yī chù， gòng tóng kàng yù dí rén。 rú guǒ dà jiā néng gòu tóng xīn xié lì， rén rén fèn yǒng zuò zhàn， dà gōng jiù kě jiàn lì； cháng ruò bù zhè yàng， shī bài bì rán 'ér wú qí tā yú dì。 xiàn zài chéng bài de guān jiàn， jiù zài zhè cì xíng dòng liǎo。” zhū wèi jiànglǐng tīng hòu qí shēng shuō dào：“ shì！” yú shì， wú hàn yǐ jiǔ shí kuǎn dài jiàngshì， yòng cǎo liào wèi bǎo zhàn mǎ， guān bì yíng mén sān tiān bù chū zhàn； yòu zài jūn yíng zhōng chā lì hěn duō qí zhì， bǎo chí yān huǒ liáo rào bù duàn， yǐ cǐ mí huò dí rén。 sān tiān guò hòu de wǎn shàng， wú hàn qiāoqiāo guò jiāng yǔ liú shàng hé bīng yī chù。 dí jiāng xiè fēng děng jìng rán méi yòu fā jué， dì 'èr tiān， xiè fēng réng fēn bīng yī bù dǐ yù jiāng běi hàn jūn， zì shuài zhù lì jìn gōng jiāng nán hàn jūn。 wú hàn qīn zì zhǐ huī quán bù bīng lì yíng zhàn dí jūn， cóng qīng chén jiāo zhàn zhí dào huáng hūn shí hòu， zhōng yú dà bài dí jūn， jī zhǎn liǎo dí jiāng xiè fēng、 yuán jí。 yú shì， wú hàn chéng shèng shuài jūn hái shǒu guǎng dū， liú xià liú shàng suǒ bù jì xù dǐ yù gōng sūn shù， bìng bǎ yòu guān zhàn kuàng xiě chéng zòu zhuàng shàng bào guāng wǔ dì， ér qiě shēnqiè tòng zé zì jǐ de guò shī。 guāng wǔ dì yuè hòu pī fù dào：“ nǐ shuài bīng hái shǒu guǎng dū， shì hěn dé yào lǐng de xíng dòng。 gōng sūn shù cǐ hòu bì dìng bù gǎn diū kāi liú shàng 'ér zhí jiē lái jìn gōng nǐ。 rú guǒ tā xiān jìn gōng liú shàng， nǐ cóng guǎng dū shuài lǐng quán bù bù qí bīng xíng jūn wǔ shí lǐ 'ér fù yuán dào nà lǐ shí， zhèng shì gōng sūn shù chǔyú wēi xiǎn kùn pí de shí hòu， yīn cǐ dǎ bài tā jiāng shì shì suǒ bì rán zhī shì。” cǐ hòu， wú hàn shuài jūn tóng gōng sūn shù jūn jiāo zhàn yú guǎng dū zhì chéng dū zhī jiān， qián hòu bā zhàn bā jié， bìng jìn zhù yú chéng dū wài chéng。 gōng sūn shù qīn shuài shù wàn rén chū chéng yǔ wú hàn jūn dà zhàn， wú hàn pài qiǎn hù jūn gāo wǔ、 táng hán shuài lǐng shù wàn jīng ruì bù duì yíng jī gōng sūn shù。 gōng sūn shù bīng bài táo zǒu， gāo wǔ fèn yǒng zhuī jī， chōng jìn dí zhèn huī qiāng měng cì， shā sǐ liǎo gōng sūn shù。 dì 'èr tiān， chéng dū chéng nèi de dí rén kāi chéng tóu jiàng。 wú hàn lìng rén zhǎn xià gōng sūn shù shǒu jí chuán sòng dào jīng dū luò yáng。 zhì cǐ， shǔ dì gē jù shì lì wán quán bèi píng dìng。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò xiàn zài wēi wáng zhī dì， dāng jī lì jiàngshì jué sǐ 'ér zhàn， bù kě huái shēng， zé shèng。 fǎ yuē：“ bīng shì shèn xiàn， zé bù jù。”① hòu hàn jiāng wú hàn② tǎo gōng sūn shù③， jìn rù jiān wéi④ jiè。 zhū xiàn jiē chéng shǒu。 hàn gōng guǎng dū⑤， bá zhī。 qiǎn qīng qí shāo chéng dū⑥ shì qiáo， wǔ yáng yǐ dōng zhū xiǎo chéng jiē jiàng。 dì⑦ jiè hàn yuē：“ chéng dū shí yú wàn zhòng， bù kě qīng yě。 dàn jiān jù guǎng dū， dài qí lái gōng， wù yǔ zhēng fēng。 ruò bù gǎn lái， gōng xū zhuǎn yíng pò zhī， xū qí lì pí， nǎi kě jī yě。” hàn bù tīng， chéng lì suì zì jiāng bù qí 'èr wàn yú rén jìn bī chéng dū， qù chéng shí yú lǐ， zǔ jiāng⑧ běi wéi yíng， zuò fú qiáo， shǐ bié jiāng liú shàng jiāng wàn yú rén⑨ tún yú jiāng nán， xiāng qù 'èr shí yú lǐ。 dì dà jīng， zé hàn yuē：“ bǐ chì gōng qiān tiáo wàn duān， hé yì lín shì bèi luàn？ jì qīng dí shēn rù， yòu yǔ shàng bié yíng， shì yòu huǎn jí， bù fù xiāng jí。 zéi ruò chū bīng zhuì gōng， yǐ dà zhòng gōng shàng， shàng pò， gōng jí bài yǐ。 xìng wú tā zhě， jí shuài bīng hái guǎng dū。” zhào shū wèi dào， shù guǒ qiǎn qí jiāng xiè fēng、 yuán jí jiāng zhòng shí yú wàn chū gōng hàn； shǐ bié jiāng〔 jiāng〕 wàn jīn rén jié liú shàng， jīn bù dé xiāng jiù。 hàn yǔ dà zhàn yī rì， bīng bài zǒu rù bì， fēng wéi zhī。 hàn zhào zhū jiāng lì⑩ zhī yuē：“ wú yǔ zhū jiāng yú yuè xiǎn zǔ， zhuǎn zhàn qiān lǐ， suǒ zài zhǎn huò， suì shēn rù dí dì， jīn zhì chéng xià， ér yǔ shàng 'èr chù shòu wéi， shì jì bù jiē， qí huò nán liàng。 yù qián shī⑾ jiù shàng yú jiāng nán yù zhī。 ruò néng tóng xīn xié lì， rén zì wéi zhàn， dà gōng kě lì， rú qí bù rán， bài bì wú yú。 chéng bài zhī jī， zài cǐ yī jǔ。” zhū jiāng jiē yuē：“ nuò。” yú shì， xiǎng shì mò mǎ， bì yíng sān rì bù chū， nǎi duō lì fān qí， shǐ yān huǒ bù jué， yè xián méi yǐn bīng yǔ shàng hé jūn。 fēng děng bù jué， míng rì， nǎi fēn bīng jù jiāng běi， zì jiāng gōng jiāng nán。 hàn xī bīng yíng zhàn， zì dàn zhì bǔ， suì dà bài zhī， zhǎn xiè fēng、 yuán jí。 yú shì， shuài bīng hái guǎng dū， liú liú shàng jù shù， jù yǐ zhuàng wén， ér shēn zì qiǎn zé。 dì bào yuē：“ gōng hái guǎng dū， shèn dé qí yí， shù bì bù gǎn lüè shàng 'ér jī gōng。 ruò xiān gōng shàng， gōng cóng guǎng dū wǔ shí lǐ xī bù qí fù zhī， shì dāng zhí qí wēi kùn， pò zhī bì yǐ。” yú shì， hàn yǔ shù zhàn yú guǎng dū、 chéng dū zhī jiān， bā zhàn bā kè， suì jūn yú guō zhōng。 shù zì jiāng shù wàn rén chū chéng dà zhàn， hàn shǐ hù jūn gāo wǔ、 táng hán jiāng ruì zú shù wàn jī zhī。 shù bīng bài zǒu， gāo wǔ bēn zhèn cì shù， shā zhī。 dàn rì chéng jiàng， zhǎn shù shǒu chuán sòng luò yáng。 shǔ suì píng。⑿【 zhù shì】
① bīng shì shèn xiàn， zé bù jù： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jiǔ dì piān》。
② wú hàn： dōng hàn dàjiàng。 nán yáng wǎn xiàn（ jīn hé nán nán yáng） rén， zì zǐ yán。 wáng mǎng mò nián， wáng mìng yú yáng（ jīn běi jīng mì yún xī nán）， yǐ fàn mǎ wéi yè。 hòu guī liú xiù， rèn piān jiāng jūn、 dàjiàng jūn。 liú xiù chēng dì hòu， shēng rèn dà sī mǎ， fēng wǔ yáng hóu。
③ gōng xùn shù： fú fēng mào líng（ jīn shǎn xī xīng píng dōng běi） rén， zì zǐ yáng。 wáng mǎng shí qī， rèn shǔ jùn tài shǒu。 dōng hàn chū， qǐ bīng jù yì zhōu chēng dì， chéng wéi fǎn duì dōng hàn zhōng yāng zhèng quán de dì fāng gē jù shì lì。 jiàn wǔ shí 'èr nián（ gōng yuán３６ nián）
bèi wú hàn shuài jūn píng dìng。
④ jiān wéi： jùn míng， xī hàn mào。 dōng hàn shí， jùn zhì zài wǔ yáng（ jīn sì chuān péng shān dōng）。
⑤ guǎng dū： hàn zhì xiàn。 wèi yú jīn sì chuān chéng dū nán。
⑥ chéng dū： jīn shǔ sì chuān。
⑦ dì： zhǐ dōng hàn guāng wǔ dì liú xiù。
⑧ jiāng： xī jìn yǐ qián cháng jiāng de zhuān chēng， fán chēng“ jiāng” huò“ jiāng shuǐ” zhě， jiē zhǐ“ cháng jiāng”。 běn piān zhè lǐ zhǐ jīn cháng jiāng de zhī liú“ mín jiāng”。
⑨ wàn yú rén： mǎ běn jí táng běn jiē wù zuò“ shí yú wàn rén”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑩ lì： tōng“ lì”， jī lì， miǎn lì。
⑾ lì： shǐ zài yuán zuò“ shù”，《 bǎi zhàn qí fǎ》 yuán zuò zhě yīn bì huì sòng yīng zōng xián míng（“ shǔ”） ér yuán yǐn shí gǎi“ shù” wéi“ lì”。
⑿ běn piān shǐ lì chū zì《 hòu hàn shū · wú hàn chuán》。
请欣赏:
请给我换一个看看！ 拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
<< qiányīzhānghuí hòuyīzhānghuí >>
|
|
|
| mù lù | qián yán | biān xiě shuō míng | dì yī juàn | dì 'èr juàn | dì sān juàn | dì sì juàn | | dì wǔ juàn | dì liù juàn | dì qī juàn | dì bā juàn | dì jiǔ juàn | dì shí juàn | |
|
|
|
|