四书类 》 yuán běn dà xué wēi yán   》 dì liù piān qí jiā zhì guó      nán huái jǐn Na Huaijin 　　sān bā、 cóng zhì guó bì qí qí jiā shuō qǐ 　　 suǒ wèi zhì guó bì qí qí jiā zhě， qí jiā bù kě jiào， ér néng jiào rén zhě， wú zhī。 gù jūn zǐ bù chū jiā， ér chéng jiào yú guó。 　　 xiào zhě， suǒ yǐ shì jūn yě。 dì zhě， suǒ yǐ shì cháng yě。 cí zhě， suǒ yǐ shǐ zhòng yě。 kāng gào yuē： “ rú bǎo chì zǐ。 ” xīn chéng qiú zhī， suī bù zhōng， bù yuǎn yǐ。 wèi yòu xué yǎng zǐ 'ér hòu jià zhě yě。 　　 yī jiā rén， yī guó xīng rén。 yī jiā ràng， yī guó xīng ràng。 yī rén tān lì， yī guó zuò luàn， qí jī rú cǐ。 cǐ wèi yī yán fèn shì， yī rén dìng guó。 　　 yáo shùn shuài tiān xià yǐ rén， ér mín cóng zhī。 jié zhòu shuài tiān xià yǐ bào， ér mín cóng zhī。 qí suǒ lìng， fǎn qí suǒ hǎo， ér mín bù cóng。 shì gù jūn zǐ yòu zhū jǐ， ér hòu qiú zhū rén。 wú zhū jǐ， ér hòu fēi zhū rén。 suǒ cáng hū shēn bù shù， ér néng yù zhū rén zhě， wèi zhī yòu yě。 gù zhì guó zài qí qí jiā。 　　 shī yún： “ táo zhī yāo yāo， qí yè zhēn zhēn。 zhī zǐ yú guī， yí qí jiā rén。 ” yí qí jiā rén， ér hòu kě yǐ jiào guó rén。 shī yún： “ yí xiōng yí dì。 ” yí xiōng yí dì， ér hòu kě yǐ jiào guó rén。 shī yún： “ qí yí bù tè， zhèng shì sì guó。 ” qí wéi fù zǐ xiōng dì zú fǎ， ér hòu mín fǎ zhī yě。 cǐ wèi zhì guó zài qí qí jiā。 　　 wǒ men yán jiū《 dà xué》， zài qián miàn yǐ jīng tí qǐ dà jiā de zhù yì， dào liǎo xiū shēn qí jiā de jiē duàn， shì yóu “ nèi míng（ shèng） ” de xué yǎng， zhuǎn jìn wéi “ wài yòng（ wáng） ” de fā huī。 dàn bì xū gèng yào liǎo jiě， wǒ men guò qù de lì shǐ wén huà， cóng kǒng zǐ kāi shǐ de rú jiā， nǎi zhì chuán chéng kǒng mén xīn fǎ de céng zǐ、 zǐ sī， shèn zhì mèng zǐ， shǐ zhōng shì bǐng chéng sān qiān nián lái “ zōng fǎ shè huì ” de lún lǐ chuán tǒng， fā yáng rén dào de rén běn wèi sī xiǎng。 　　 zhōng guó shàng gǔ shè huì yǐ “ lǐ zhì ” wéi zhù 　　 dà jiā tíng de jiā zú， biàn shì rén qún shè huì de jī běn， yóu rú yī gè xiǎo guó de chú xíng， ér qiě tā suǒ zhù zhòng de shì lǐ zhì， ér bù shì “ fǎ zhì ”。 “ lǐ ” shì wén huà de jiào yǎng， dào dé bǎng yàng de gǎn huà。 “ fǎ ” shì rén wéi jiàn lì shì yìng shí（ jiān） kōng（ jiān） huán jìng de guīju， yòng lái guǎn lǐ rén de xíng wéi， shǐ qí zài rén yǔ rén zhī jiān、 rén yǔ shè huì zhī jiān， kě qǐ píng héng lì yì、 tiáozhěng lì hài chōng tū de zuò yòng。 yīn、 zhōu yǐ qián， zhōng guó wén huà de zhèng zhì zhǐ biāo shì yǐ lǐ zhì wéi zhù， fǎ zhì jǐn shì fǔ zhù lǐ zhì bù zú de 'ǒu 'ěr zuò yòng。 rú guǒ yào yán jiū tǎo lùn lǐ zhì hé fǎ zhì de bǐ jiào， nǎ yàng cái duì？ nà kě wèn tí bù jiǎn dān， bì xū yào cóng rén lèi shè huì fā zhǎn shǐ、 rén lèi jīng jì fā zhǎn shǐ děng xué kē lái zōng hé yán jiū。 　　 wǒ men xiàn zài tí dào lǐ zhì、 fǎ zhì de wèn tí， zhǐ shì yào dà jiā liǎo jiě kǒng mén rú jiā de chuán tǒng xué wèn de zhù zhǐ suǒ zài， shì yǐ rén běn wèi de “ rén lún ” zhī dào chū fā， wài jí “ wéi zhèng ” de yuán zé yuán lǐ。 suǒ wèi “ xiū shēn、 qí jiā、 zhì guó、 píng tiān xià ” de yī guàn dào lǐ， dōubù wài yú zhè gè fàn wéi， tā bìng bù shì jiǎng zhèng shù、 zhèng fǎ de yùn yòng fǎ zé。 míng bái zhè gè dào lǐ， cái hǎo qù xué xí liǎo jiě yuán běn《 dà xué》、《 zhōng yōng》 děng shū de jīng yì suǒ zài。 　　 tóng shí， gèng yào liǎo jiě， yóu yú chuán tǒng wén huà yǐ “ zōng fǎ shè huì ” de “ jiā zú ” wéi zhù， cóng xià cháo kāi shǐ， yóu yáo、 shùn yǐ lái de “ gōng tiān xià ”， yī biàn wéi “ jiā tiān xià ”， dào liǎo zhōu、 qín yǐ hòu， què lì yǐ yī xìng yī jiā wéi dài biǎo de guó jiā、 tiān xià， “ dà jiāzhǎng ” hào chēng “ dì wáng ”。 zhè gè zhì dù xí guàn， yī zhí yùn zuò liǎo liǎng qiān duō nián， zhí dào 'èr shí shì jì chū qī， cái yǔ xī fāng hòu qī de mín zhù děng sī xiǎng xiāng jié hé。 qià rú mèng zǐ suǒ shuō， “ mín wéi guì， shè jì cì zhī， jūn wéi qīng ” wán quán yī zhì。 dàn zài wǒ men de wén huà sī xiǎng xí guàn de xuè yè zhōng， zhí dào xiàn zài hái cún zài zhe “ zōng fǎ shè huì ” dì wáng “ dà jiā tíng ” de yīn yǐng。 　　 yǐ wǒ de jīng lì lái shuō， zài mín guó sān shí nián（ yī jiǔ sì yī nián）， wǒ hái qīn zì pèng dào yóu lái zì tián jiān de nóng mín qī bā rén， shǒu zhí xìng huáng qí， shēn bèi dà guān dāo， chōng jìn chéng dū “ huáng chéng ” dà diàn， dēng shàng huáng dì bǎo zuò zì chēng “ tiān zǐ ”。 zhè bù shì yǎn xì 'ér shì zhēn rén zhēn shì。 zài zhè gè shì jì dāng zhōng， rú jūn fá、 zhèng kè、 xué rén men， yě hái yòu bù shǎo rú cáo cāo suǒ shuō， yòu “ jǐ rén chēng dì， jǐ rén chēng wáng ” de sī xiǎng ní！ zài shuō， jù lí xiàn zài qī shí duō nián qián， yòu yī wèi mǎn qīng yí lǎo qīn kǒu duì wǒ shuō： “ nǐ kàn bā！ guó mín gé mìng jūn běi fá chéng gōng liǎo má？ tā men bù zhī dào běi fá chéng gōng， zhèng hǎo shì zhèng zhì nán fá ní！ ” nà shí wǒ hái nián qīng， bù dǒng jiù wèn。 　　 shénme jiào “ zhèng zhì nán fá ” ā？ tā shuō： “ zuò guān、 wán fǎ、 tān zāng、 fǔ bài、 wú néng、 zhēng chǒng、 zhēng quán， nǎ yī yàng， dū gēn qīng cháo yǐ qián de dì zhì shí dài， méi yòu shénme bù tóng， zhǐ shì wài biǎo bù yī yàng 'ér yǐ。 ér qiě tā men hái bù xiàng dì zhì shí dài yòu shuǐ píng， nà shí hái jiào wéi wén yǎ duō liǎo！ nǐ fù qīn yào nǐ dú shū bù zuò guān， shì duì de。 ‘ yī dài zāng guān jiǔ dài niú ’ lái cháng hái zuì niè， kě pà 'ā！ ” lǎo shí jiǎng， tā zhè yī fān huà， wǒ shù shí nián lái jì yì yóu xīn， shì shì jǐ jīng fǎn fù， yù kàn yù bù shì zī wèi。 zhè zhēn rú zhāng wèn táo de shī suǒ shuō： “ yī biān qīng shǐ tài chén chén， shàng xià qiān qiū xiào zhuànlún。 ” jiāng jìn yī gè shì jì de gé mìng， bǎi nián lái de suì yuè， fǎn fǎn fù fù， yǐ rán rú gù， zhēn de lìng rén qì jié。 　　 tán “ mín zhù ” yào cóng zì jǐ shēn shàng zuò qǐ 　　 ér qiě， gèng yào míng bái， cóng xī fāng hòu qī wén huà de mín zhù、 zì yóu sī xiǎng dōng lái， kāi shǐ chōng jī zhōng guó de gù yòu chuán tǒng wén huà， jiàn jiàn yòu hù xiāng gōu tōng liǎo jiě 'ér jié hé。 nǐ kàn dào liǎo 'èr shí shì jì wǔ shí nián dài yǐ hòu， yǐ měi shì de mín zhù xuǎn jǔ zuò dài biǎo lái shuō， dāng tā men wèile jìng zhēng dēng shàng guó jiā lǐng dǎo rén de bǎo zuò shí， hù xiāng jiē fā quē diǎn， shèn zhì zuò rén shēn gōng jī。 duì yú tā qīng nián shí dài de xué yè chéng jì、 nán nǚ liàn qíng， shèn zhì fū fù zhī jiān de xī xiào nù mà， dōuyào lā shàng diàn shì lái fěng cì。 dà jiā hái gōng rèn， zhè cái shì zhēn zhèng mín zhù de fēng fàn。 chéng rán， hǎo wán shì hǎo wán jí liǎo， dàn shì shì shàng zhēn yòu duō shǎo rén shì bái bì wú xiá de shèng xián 'ā！ zhào zhè yàng shuō lái， zì sān dài yǐ hòu， yòu cái néng 'ér dé xíng yòu quē diǎn； yòu gāo shàng de pǐn dé， qià qià yòu quē fá xiān tiān jiē dì de cái néng； zài cái、 dé hé xué shí sān zhě zhī jiān， yòu yào bié yòu xióng cái dà lüè de qì bó， zhè yàng de rén， kǒng pà zhǐ yòu xiàng yìn xiàng pài huà lǐ qù zhǎo liǎo。 ér qiě， zhè shì zài yào qiú bié rén shì shèng xián， bù shì zài rén rén yào qiú zì jǐ shì shèng xián luo！ sì hū yòu qiàn gōng píng bā！ dàn bù guǎn zěn yàng shuō， xiàn dài xī fāng měi shì de mín zhù xuǎn jǔ tiǎo tī bìng， zhèng rú B xíng de liú xíng gǎn mào， fēngmǐ yī shí， guī gēn jié dǐ， hái bù jí wǒ men chuán tǒng wén huà zhōng kǒng mén xué pài de《 dà xué》、《 zhōng yōng》 zhī dào， shuō dé gèng míng bái tòu bì ní！ bìng qiě tā bù shì yào qiú tā rén， ér shì yào rén rén néng míng bái zì jǐ yào dá dào de xué yǎng mù biāo。 “ xīn chéng qiú zhī， suī bù zhōng， bù yuǎn yǐ ”。 yào “ chéng xīn ” dì yào qiú zì jǐ， suī rán méi yòu wán quán zuò dào， yě bù tài yuǎn liǎo， zǒng huì dá dào mùdì。 　　 nà me， yuán běn《 dà xué》， guān yú “ zhì guó bì qí qí jiā ” de yuán wén zěn yàng shuō ní？ “ suǒ wèi zhì guó bì xiān qí qí jiā zhě， qí jiā bù kě jiào， ér néng jiào rén zhě， wú zhī。 gù jūn zǐ bù chū jiā， ér chéng jiào yú guó。 ” zài zhè yī jié lǐ， xiān yào liǎo jiě suǒ shuō de “ jiào ” zì， zhào chuán tǒng wén zì xué de jiě shì， jiào zhě xiào yě。 zhè gè zì de nèi hán， biàn yòu jiào huà、 jiào yù hé xiào guǒ de yì sī。 yīn cǐ， biàn zhī tā suǒ shuō de shì rén rén yào qiú zì jǐ de xué yǎng， fā huī “ wài yòng（ wáng） ”， xiān yào cóng qí jiā zuò qǐ。 ér qiě gèng yào liǎo jiě zhè gè qí zì， zài chuán tǒng wén zì xué de jiě shì shàng， yòu píng děng、 píng héng、 chí píng、 sù jìng de nèi hán。 　　 yīn wéi nǐ cóng “ chéng rén ” ér jìn rù “ dà xué ” de jiē duàn， jì yǐ yǎng chéng “ zhì zhī、 wù gé、 chéng yì、 zhèng xīn、 xiū shēn ” de “ nèi míng（ shèng） ” zhī xué， zì rán yě kě yǐ yīn “ shēn jiào ” ér yǐng xiǎng zì jǐ de jiā rén， shǐ tā men néng gòu liǎo jiě zuò rén chù shì de biāo zhǔn fāng xiàng， ér shǐ zhěng gè jiā tíng， ān hé lì lè。 jiǎ shǐ duì yú qīn rú jiā réndōu bù néng dá dào jiào huà、 jiào yù de yǐng xiǎng xiào guǒ， nà me， nǐ shuō jìn rù shè huì， dān rèn gōng zhí， huò tì bié rén zuò shì yè， fǎn 'ér néng yòu jiào huà、 yǐng xiǎng dà jiā de xiào guǒ， nà shì kěn dìng bù kě néng de shì。 suǒ yǐ shuō， yī gè zhēn yòu xué yǎng chéng jiù de jūn zǐ， jí shǐ bù zǒu chū jiā mén yī bù， tā yě néng gòu duì yú zhěng gè de shè huì、 guó jiā， huì qǐ jiào huà、 jiào yù yǐng xiǎng de xiào guǒ。 　　 shàng miàn shì gēn jù《 dà xué》 yuán wén， gū qiě shì zhe lái lüè jiā shuō míng。 dàn wǒ xiàn zài yóu rú《 lǐ jì》 shàng suǒ shuō de： “ xīng xīng néng yán， bù lí zǒu shòu。 yīng 'é néng yán， bù lí fēi qín。 ” wǒ yě shì xué huà de yīng wǔ 'ér yǐ。 ér qiě yī biān shuō， yī biān zì jǐ mào hàn， xīn lǐ fā máo， cán kuì zhī zhì。 zhǐ yòu yī jù huà： “ wǒ suǒ bù néng yě。 ” yīn cǐ， wǒ yě cháng gào sù yī bān xué fó xiū dào、 huò xìn rèn hé zōng jiào de péng yǒu men shuō， qǐng nǐ xiān gān shí yī diǎn， bù yào lǎo shì shuō， wǒ yào xué fó dù zhòng shēng、 jiù shì rén。 zì jǐ de jiā rén， bù shì zhòng shēng zhī yī má？ yě shì shì rén bā！ jì bù néng yǐng xiǎng jiā rén， biàn shuō yào dù zhòng shēng、 jiù shì rén， kě néng má？ yě xǔ nǐ néng， wǒ shí zài zì cán bù néng。 suǒ yǐ yī bèi zǐ yě bù gǎn yǐ shī dào zì jū， jì bù rèn wéi yòu xué shēng， gèng bù gǎn zì rèn wèishì nǐ men de lǎo shī liǎo！ 　　 suǒ yǐ gèng yào liǎo jiě rú《 zhōng yōng》 suǒ shuō， “ zhòng ní zǔ shù yáo shùn， xiàn zhāng wén wǔ ” de yì yì liǎo。 zhè shì zǐ sī shuō míng kǒng zǐ suǒ tuī chóng xuān yáng de chuán tǒng wén huà， shì yǐ yáo、 shùn de dào dé jiào huà zuò biāo zhǔn， yǐ zhōu wén wáng、 wǔ wáng de jiē jìn dào dé de “ xiàn zhāng ” zhì dù zuò bǎng yàng。 yòu guān yáo、 shùn de dà lüè lì shǐ bèi jǐng， qián miàn yǐ jīng tí dào guò。 xiàn zài， wǒ men jiāng duì zhōu wén wáng de lì shǐ zī liào， xiān yòu yī gè rèn shí， liǎo jiě tā shì zěn yàng yǐng xiǎng “ qí jiā、 zhì guó ” de jīng guò， jiù kě míng bái kǒng mén chuán tǒng rú jiā suǒ zhǐ de “ zhì guó、 qí jiā ” de bǎng yàng suǒ zài liǎo！ 　　 sān jiǔ、 zhōu shì zhì guó qí jiā de gù shì 　　 jī zhōu jiā zú de lái yuán， gēn jù lì shǐ de zī liào， shǐ yú gōng yuán qián 'èr sān wǔ qī nián de shí dài， dàn wǒ men bìng bù shì zài yán jiū yuǎn gǔ shǐ， gū bù jù lùn。 xiàn dài suǒ yào qǔ yòng de， shì cóng shāng cháo yīn zhòu yǐ hòu， yòu guān zhōu wén wáng yǐ jí wǔ wáng de xīng qǐ， jiàn lì liǎo zhōu shì wáng cháo yuē bā bǎi nián de fēng jiàn hé zhōng tú de gòng hé zhèng quán， diàn dìng zhōng guó wén huà lì shǐ de chuán tǒng gēn jī， ér qiě wéi kǒng zǐ suǒ zàn yáng wéi “ yù yù hū wén zāi ” zhōu cháo shàng bèi de “ jiā shì ”。 tā de xīng qǐ shí dài， yuē zài gōng yuán qián yī sān 'èr líng nián（ tóng qī， mó xī shuài xī bó lái rén chū 'āi jí， dēng xī nài shān shòu shí jiè， wéi yóu tài jiào de kāi shǐ）。 nǎi zhì cóng gōng yuán qián yī 'èr wǔ líng nián zhī jiān， xī bó lái rén zhēng fú bā lè sī tǎn gù tǔ， féi ní jī rén kāi shǐ zhí mín shí dài， qià shì zhōu shì wáng cháo shàng bèi， lì shǐ shàng de zhù míng xián wáng “ gǔ gōng dàn fù ” yǔ jì lì（ jí zhōu wén wáng zhī fù） xiān hòu tóng shì bǎi yú nián zhī jiān de shì。 zhí dào gōng yuán qián yī yī 'èr sān nián jiān de zhōu shì wáng cháo xīng qǐ de lì shǐ gù shì， zhè xiē dōushì gēn jù lì shǐ zī liào de jìzǎi， dàn wǒ men zhǐ yòng yī xiǎo piàn duàn lái shuō míng zhòng diǎn。 　　 zhōu shì shì yáo、 shùn shí dài， wèirénmín fā zhǎn nóng yè zuì yòu gōng de hòu jì de hòu dài。 dào liǎo xià cháo mò dài zhèng zhì shuāi bài， bù zhòng shì nóng yè de fā zhǎn， yīn cǐ hòu jì zhī zǐ bù zhú shī qù liǎo gōng zhí， jiù bì shì bì dì dào liǎo dāng shí suǒ wèi wén huà fēi cháng luò hòu de róng、 dí zhī jiān， jiù shì xiàn dài de gān sù hóng huà xiàn yī dài。 dào liǎo bù zhú de sūn zǐ gōng liú shǒu lǐ， tā suī rán zài dāng shí nà wén huà luò hòu de dì fāng， réng rán chóngxīn zhèn xīng zǔ chuán nóng yè fā zhǎn de jīng shén， rú jìzǎi suǒ shuō： “ bèi gēngzhòng， xíng dì yí， ” pǔ jí dào liǎo wèi shuǐ zhī nán， “ qǔ cái yòng（ kāi fā nóng lín jīng jì）， xíng zhě yòu zī， jū zhě yòu xùjī， mín lài qí qìng， bǎi xìng huái zhī， duō xǐ 'ér bǎo guī yān。 zhōu dào zhī xīng zì cǐ shǐ， gù shī rén gē lè sī qí dé。 ” 　　 zài chuán bā jiǔ dài yǐ hòu， dào liǎo gǔ gōng dàn fù shǒu lǐ， yě jiù shì yīn cháo kāi shǐ mòluò de qián qī。 yīn tā zhòng xīng zǔ xiān gōng liú de nóng yè fā zhǎn zhèng cè， suǒ wèi “ jī dé xíng yì， guó rén jiē dài zhī（ rén mín dū yōng dài tā） ”。 dàn shì， nà shí xī běi wén huà luò hòu de róng、 dí shǎo shù mín zú “ xūn yù ”， què lái qīn zhàn gōng dǎ tā de dì pán， “ yù dé cái wù ”。 gěi liǎo tā yǐ hòu， hái bù mǎn zú， yòu yào zài lái jìn gōng。 “ yù dé dì yǔ mín。 mín jiē nù， yù zhàn。 ” gǔ gōng yuē： 　　 yòu mín lì jūn（ yòu liǎo rén mín qún zhòng， yōng lì yī gè jūn zhù）， jiāng yǐ lì zhī（ nà shì yīn wéi zhè gè jūn zhù， kě yǐ wèirénmín móu fú lì）。 jīn róng dí suǒ wéi gōng zhàn（ xiàn zài róng dí xiǎng lái qīn lüè wǒ men de mùdì）， yǐ wǒ dì yǔ mín（ shì yīn wéi wǒ men yòu liǎo tǔ dì hé rén mín qún zhòng）。 mín zhī zài wǒ， yǔ qí zài bǐ， hé yì（ rén mín qún zhòng zài wǒ zhè lǐ， hé zài tā nà lǐ， zhǐ yào shēng huó dé hǎo， nà yòu shénme guān xì ní）？ mín yù yǐ wǒ gù zhàn（ xiàn zài rén mín dà zhòng， xiǎng wèile wǒ de guān xì， yuàn yì zhàn dǒu）， shā rén fù zǐ 'ér jūn zhī， yú bù rěn wéi（ zhàn zhēng shì yào sǐ rén de， wéi yōng hù wǒ 'ér zhàn， nà shì wèiwǒ 'ér shā liǎo bié rén de fù xiōng zǐ dì， rán hòu， yòu zì zuò dà jiā de jūn zhù。 wǒ shí zài bù rěn xīn zuò zhè zhǒng shì）。 　　 yīn cǐ， gǔ gōng dàn fù jiù qiāoqiāo dì yǔ jìn qīn sī shǔ yī qún rén， xué tā de yuǎn zǔ bù zhú yī yàng， bì dì qù liǎo xiàn dài de shǎn xī， chóngxīn dìng jū zài liáng shān xī nán de qí shān zhī xià。 dàn bèi yuán lái suǒ yòu de rén mín qún zhòng zhī dào liǎo， dà jiā jiù fú lǎo xié yòu， lí kāi róng dí 'ér zhuī dào qí shān lái， zhào jiù gēn zhe tā ． ér qiě fù jìn de lín guó， yě jiǔ yǎng gǔ gōng de rén yì xián míng， dōulái guī fù yú tā。 yīn cǐ， tā zhǐ hǎo kāi shǐ chuán bō wén huà， gǎi gé liǎo róng dí de lòu xí hé jiù sú， jiàn shè chéng guō hé wū shì， huàfēn dì qū， fēn pèijǐ rén mín qún zhòng lái jū zhù。 tóng shí yòu jiàn lì guān zhì yǔ zhí zé， xíng chéng liǎo yī gè “ guó jiā ” de chū bù guī mó， suǒ yǐ lì shǐ chēng tā shì zhōu cháo de “ dà wáng ”。 　　 zài zhè yī jié suǒ jiǎng de lì shǐ gù shì zhōng， wǒ men kě yǐ kàn chū dōng xī liǎng fāng lì shǐ wén huà de yǎn biàn， wǎng wǎng yòu xiān hòu tóng chū yī zhé de gù shì。 gǔ gōng dàn fù de dōng qiān， hé mó xī de chū zǒu 'āi jí， dōushì shàng gǔ lì shǐ shàng zuì yòu yì yì、 zuì yòu xīng qù de shì。 dàn yǔ hòu shì suǒ jiàn lì de mín zú guó jiā de sī xiǎng， jiù yòu hěn dà de qū bié hé bù tóng de lǐ niàn。 zhè diǎn bì xū yào liǎo jiě qīng chǔ， qiě dài shāo hòu zài lái yán jiū tǎo lùn。 xiàn zài， zài lái kàn yī duàn lì shǐ jìzǎi： 　　 gǔ gōng yòu zhǎngzǐ yuē tài bó， cì yuē yú zhòng（ zhòng yōng）。 tài jiāng shēng shàozǐ jì lì。 jì lì qǔ tài rèn。 jiē xián fù rén。 shēng chāng（ jí zhōu wén wáng jī chāng）， yòu shèng ruì。 gǔ gōng yuē： “ wǒ shì dāng yòu xīng zhě， qí zài chāng hū！ ” zhǎngzǐ tài bó hé yú zhòng， zhī gǔ gōng yù lì jì lì yǐ chuán chāng， nǎi 'èr rén wáng rú jīng mán， wén shēn duàn fā， yǐ ràng jì lì。 　　 gǔ gōng zú， jì lì lì， shì wéi gōng jì。 gōng jì xiū gǔ gōng yí dào， dǔ yú xíng yì， zhū hóu shùn zhī。 gōng jì zú， zǐ chāng lì， shì wéi xī bó（ xī bó jiù shì hòu lái de zhōu wén wáng）。 　　“ sān tài ” de mǔ yí 　　 gǔ gōng yòu xián fēi yuē “ tài jiāng ”， jí jì lì děng sān xiōng dì zhī mǔ。 tài jiāng yòu měi sè， ér qiě xìng qíng zhēn jìng róu shùn， bìng qiě jí yòu zhì huì。 jiào dǎo zhū zǐ， zhì yú chéng rén， cóng lái méi yòu guò shī。 gǔ gōng móu shì， bì yǔ tài jiāng hù xiāng shāng liàng。 suí biàn gǔ gōng yào qiān xǐ dào shénme dì fāng， tā dōubù cí láo yuàn， shùn cóng zhuī suí。 　　 jì lì jí wèi， yòu qǔ yòu xián fēi yuē “ tài rèn ”， shǐ zài， chēng qí duān zhuāng chéng yī， dé xíng wú quē shī。 jí yòu shēn yùn， jí zì kāi shǐ tāi jiào， suǒ wèi “ mù bù shì 'è sè， ěr bù tīng yín shēng， kǒu bù chū 'ào yán ”， yīn cǐ 'ér shēng wén wáng。 　　 wén wáng yòu yòu xián fēi， yuē “ tài sì ”。《 shǐ jì · zhōu běn jì》 shuō： “ wǔ wáng tóng mǔ xiōng dì shí rén， mǔ yuē tài sì， wén wáng zhèng fēi yě。 ”《 liè nǚ chuán》 chēng qí “ shēng shí nán， qīn zì jiào huì。 zì shǎo jí cháng， wèi cháng jiàn xié pì zhī shì。 wén wáng jì 'ér jiào zhī， zú chéng wǔ wáng、 zhōu gōng zhī dé。 ” 　　 zhōu shì yóu gǔ gōng dàn fù dào jì lì、 wén wáng sān dài， dōuyòu xián fēi liáng mǔ zhù xīng zhōu shì。 suǒ yǐ néng xíng chéng jī zhōu wáng shì qī bā bǎi nián de zōng shì wáng cháo， dōushì yóu qí shàng bèi “ qí jiā、 zhì guó ” de dé yù jiào huà 'ér lái， bìng fēi 'ǒu rán tú rán de tí sān chǐ jiàn， yī zhàn gōng chéng 'ér dé de tiān xià。 yīn cǐ， hòu shì zūn chēng bié rén de qī zǐ jiào “ tài tài ”， biàn shì cóng zhōu shì yòu sān wèi “ tài ” zì bèi xián qī liáng mǔ， mǔ yí kě fēng de diǎn gù 'ér lái， bìng fēi shì suí suí piánpián de kǒu tóu yǔ。 　　 tài bó tuī wèi ràng guó de yí fēng 　　 rú yào liǎo jiě “ qí jiā、 zhì guó ” zhī dào， xiōng dì zhī jiān “ tuī wèi ràng guó ” de yí fēng yú dé， biàn xū zài kàn qī bǎi duō nián yǐ hòu《 shǐ jì》 suǒ zài《 wú tài bó shì jiā》 de lì shǐ gù shì。 　　 tài bó hé qí dì zhòng yōng liǎng rén， wèile xiào shùn fù qīn gǔ gōng dàn fù xiǎng lì xiǎo dì jì lì wéi wáng de yì yuàn， tā liǎng xiōng dì jiù chū bēn dào dāng shí suǒ wèi méi yòu wén huà de luò hòu dì qū jīng mán（ jiù shì xiàn zài de jiāng sū、 wú xī、 sū zhōu yī dài）， duàn fā wén shēn biǎo shì zì gān yǐn dùn méi yòu yòng chù， yīn cǐ zì hào “ jù wú ”（ jiù shì hòu lái zhōu wǔ wáng fēn fēng wéi wú guó de kāi shǐ）。 tài bó zú， wú zǐ。 dì zhòng yōng lì， xiōng dì xiān hòu xiāng jì wǔ shì。 zhōu wǔ wáng kè yīn， qiú tài bó、 zhòng yōng zhī hòu fēng wéi zhū hóu。 dào liǎo《 chūn qiū》 shí qī， jiù yòu wú wáng shòu mèng jué qǐ。 shòu mèng shēng yòu sì zǐ， “ cháng yuē zhū fán， cì yuē yú jì， cì yuē yú mèi， cì rì jì zhá。 jì zhá xián， shòu mèng yù lì zhī， jì zhá ràng bù kě， yú shì nǎi lì zhǎngzǐ zhū fán， shè xíng shì dāng guó ”。 dà gē zhū fán zài chú liǎo fù wáng shòu mèng de sāngfú yǐ hòu， jiù yào zhào fù qīn de yí yuàn， ràng wèi jì zhá。 jì zhá yòu jí lì cí xiè， bìng qiě “ qì qí shì 'ér gēng（ zì yuàn xià xiāng zhòngtián wù nóng， zuò gè píng mín） ”。 yīn cǐ， dà gē zhū fán sǐ hòu， jiù yóu qí 'èr dì yú jì jí wèi， tā men xiōng dì de yòng yì， réng rán xī wàng zuì hòu yóu jì zhá lái jí wèi。 yú jì guò hòu， jiù yóu qí sān dì yú mèi jí wèi。 yú mèi zú， dà jiā réng yào yǐ zhào fù xiōng de yí yuàn， yào shòu wèi gěi xiǎo dì jì zhá。 jì zhá tuī cí bù diào， jiù duǒ kāi táo zǒu liǎo。 jì zhá zài wú guó de fēng dì shì yán líng， yīn cǐ hòu rén biàn chēng tā wéi “ yán líng jì zǐ ”。 yīn wéi jì zhá de táo bì wáng wèi， wú rén bù dé yǐ， cái lì yú mèi de 'ér zǐ liáo wéi wú wáng。 lì shǐ shàng yòu míng de zhuān zhū cì liáo wáng de gù shì， jiù fā shēng zài zhè gè jiē duàn。 zhè yǐ shì zhōu shì zhèng quán shuāi wēi mòluò， dào liǎo suǒ wèi chūn qiū mò qī de shí dài liǎo。 　　 dàn jì zhá zài tā 'èr gē yú jì dāng zhèng de shí hòu， céng jīng fèng mìng chū shǐ qù lǔ guó， yīn cǐ shùn lù “ qǐng guān zhōu lè ”， zhè yě shì lì shǐ wén huà shàng yòu míng de gù shì。 qí shí， shì jì zhá duì zhōu dài yǐ lái wén huà lì shǐ yǎn biàn de lùn píng， jí qí jīng cǎi。 　　 zhōu mò dì yī wén huà dà shǐ —— jì zhá 　　 kě shì gèng jīng cǎi de， shì jì zhá shùn dào fǎng wèn qí、 zhèng、 wèi、 jìn děng zhū hóu gè guó， duì yú dāng shí sì guó de míng xiāng、 dà zhèng zhì jiā， dōuyòu jīng bì de jiàn yì hé quàn gào， nà xiē dà zhì huì de míng yán， yǐng xiǎng dāng shí hé hòu shì， dōuhěn zhòng yào， yīn cǐ yào tè bié fù dài jiè shào。 　　 jì zhá qù lǔ， suì shǐ qí。 shuō yàn（ yīng） píng zhòng yuē： zǐ sù nà yì yǔ zhèng（ nǐ kuài diǎn bǎ fēng yì hé zhèng quán jiāo chū qù）。 wú yì wú zhèng， nǎi miǎn yú nán（ nǐ jì rán méi yòu fēn fēng de cǎi yì cái chǎn， yòu méi yòu zhèng quán zài shǒu， jiù kě yǐ miǎn liǎo shā shēn zhī huò liǎo）。 qí guó zhī zhèng jiāng yòu suǒ guī， wèi dé suǒ guī， nán wèi xī yě（ qí guó de zhèng quán， kàn lái jiāng yào lìng huì guī shǔ tā jiā liǎo。 rú guǒ hái méi yòu dé dào lìng yī guī shǔ， kǒng pà zhēng duó zhèng quán de zāinàn， hěn nán dé dào píng xī li）。 gù yàn zǐ yīn chén huán zǐ yǐ nà zhèng yǔ yì， shì yǐ miǎn yú luán gāo zhī nán。 　　 qù qí， shǐ yú zhèng， jiàn zǐ chǎn（ zhèng guó de xiánxiàng）， rú jiù jiāo（ yī jiàn rú gù）。 wèi zǐ chǎn yuē： zhèng zhī zhí zhèng chǐ（ tài kuā zhāng zì fù liǎo）。 nán jiāng zhì yǐ， zhèng bì jí zǐ（ kǒng pà mǎ shàng huì yòu zhèng biàn， zuì hòu yī dìng huì yào nǐ chū lái zhí zhèng）。 zǐ wéi zhèng， shèn yǐ lǐ（ nǐ rú dāng zhèng， yīnggāi jǐn shèn xiǎo xīn， zhù zhòng wén huà dào dé de jiào huà）。 bù rán， zhèng guó jiāng bài（ rú guǒ bù zhè yàng zuò， zhèng guó kǒng pà jiù huì kuǎ）。 　　 zǐ chǎn tīng liǎo jì zǐ de zhōng gào， guǒ rán chéng wéi dāng shí zhèng guó jiù wáng tú cún de xiánxiàng。 　　 qù zhèng， shì wèi。 shuō qú yuàn（ bó yù）、 shǐ gǒu、 shǐ yú、 gōng zǐ jīng、 gōng shū fā、 gōng zǐ cháo yuē： wèi duō jūn zǐ， wèi yòu huàn yě。 　　 zì wèi rú jìn， jiāng shè yú sù（ dì míng， hé běi pú yáng xiàn běi bù）。 wén zhōng shēng， yuē： yì zāi！ wú wén zhī， biàn 'ér bù dé（ kǒu tóu lǐ lùn hěn duō， shí jì zhèng zhì dào dé tàichà）， bì jiā yú lù（ kǒng pà nán miǎn yú cán shā）。 fū zǐ（ zhǐ jìn chén sūn wén zǐ） huò zuì yú jūn yǐ zài cǐ， jù yóu bù zú， ér yòu kě yǐ pàn hū（ tā sūn xiān shēng jì rán yǐ dé zuì liǎo jìn hóu， suǒ yǐ bì huò dào zhè lǐ。 kǒng jù fǎnxǐng hái lái bù jí， qǐ kě yǐ lìng yòu tú móu， yào xiǎng fǎn pàn má）？ fū zǐ zhī zài cǐ， yóu yàn zhī cháo yú mù yě。 jūn zài bìn， ér kě yǐ lè hū（ tā sūn xiān shēng bìnàn dào zhè lǐ， hǎo xiàng yàn zǐ zhù cháo zài bù màn shàng， shì hěn wēi xiǎn cuì ruò de。 kuàng qiě jìn jūn xīn wáng， hái wèi chū bìn， zěn me kě yǐ qiāo zhōng dǎ gǔ lái zuò lè ní）！ suì qù zhī（ yīn cǐ， jì zǐ jiù bù qù jìn guó liǎo）。 wén zǐ wén zhī， zhōng shēn bù tīng qín sè（ sūn wén zǐ cóng bàng rén nà lǐ tīng dào jì zhá duì zì jǐ de píng yǔ， zài tā de hòu bàn shēng， jiù shǐ zhōng bù tīng yīnyuè， biǎo shì cán kuì hé chàn huǐ）。 　　 shì jìn， shuō zhào wén zǐ、 hán xuān zǐ、 wèi xiàn zǐ yuē： jìn guó qí cuì yú sān jiā hū！（ hòu lái guǒ rú qí yán， hán、 wèi、 zhào sān jiā fēn jìn。） jiāng qù， wèi shū xiàng yuē： wú zǐ miǎn zhī（ nǐ yào tè bié xiǎo xīn hē）， jūn（ jìn hóu） chǐ（ tài hūn yōng zì fù）， ér duō liáng dà fū jiē fù， zhèng jiāng zài sān jiā（ ér qiě zhè xǔ duō de dāng quán dà chén dōuhěn fù yòu shí lì。 hěn kuài， jìn guó de zhèng quán， jiù yào guī dào sān jiā de shǒu lǐ liǎo）。 wú zǐ zhí， bì sī zì miǎn yú nán（ nǐ lǎo xiōng shì gè zhōng zhí de rén， bì xū yù xiān zuò hǎo zhǔn bèi， bù yào zài zhè chǎng zhèng biàn zāinàn zhōng zuò wú wèi de xī shēng liǎo）。 　　 bù dàn rú cǐ， jì zǐ zài chū shǐ huí wú de tú zhōng， zài jīng guò xú guó hái zuò liǎo yī jiàn “ guà jiàn xú jūn mù shù ” de qiān gǔ jiā huà。《 shǐ jì》： 　　 jì zhá zhī chū shǐ， běi guò xú jūn。 xú jūn hǎo jì zhá jiàn， kǒu fú gǎn yán。 jì zhá xīn zhī zhī， wéi shǐ shàng guó， wèi xiàn。 hái zhì xú。 xú jūn yǐ sǐ， yú shì nǎi jiě qí bǎo jiàn， xì zhī xú jūn zhǒng shù 'ér qù。 cóng zhě yuē： xú jūn yǐ sǐ， shàng shuí yú hū？ jì zǐ yuē： bù rán， shǐ wú xīn yǐ xǔ zhī， qǐ yǐ sǐ bèi wú xīn zāi ! 　　 zhè jiù shì jì zhá de gāo shàng qíng cāo， bù yīn wéi péng yǒu de sǐ shēng biàn gù， ér zì fù chū zhōng de xīn yuàn。 duì péng yǒu de xīn zhī 'ér bù fù xīn， gèng hé kuàng shì duì jūn chén fù zǐ xiōng dì zhī jiān。 rén shēng xué wèn xiū yǎng dào cǐ jìng jiè， suàn bù suàn dé shàng shì yī gè zhēn、 shàn、 měi de wán rén ní？ 　　 yòu guān wú tài bó hé jì zhá tuī wèi ràng guó de jié lùn， tài shǐ gōng sī mǎ qiān xiě liǎo dì yī piān《 wú tài bó shì jiā》， píng yǔ rú xià： 　　 kǒng zǐ yán： “ tài bó kě wèi zhì dé yǐ（ wú tài bó de dé xíng， kě shuō shì gāo shàng dào liǎo jí diǎn）！ sān yǐ tiān xià ràng（ tā yī shēng sān cì bǎ xiàn chéng kě yǐ tǒng zhì tiān xià de quán wèi tuī ràng chū qù）， mín wú dé 'ér chēng yān（ shí zài shǐ rén men yù zàn wú cí）！ ” yú dú chūn qiū gǔ wén， nǎi zhī zhōng guó zhī yú， yǔ jīng mán、 jù wú xiōng dì yě。 yán líng jì zǐ zhī rén xīn（ wáng yú yán líng jì zǐ de rén yì zhī xīn）， mù yì wú qióng（ shǐ rén wú xiàn de jìng yǎng qīn pèi）。 jiàn wēi 'ér zhī qīng zhuó（ yóu qí duì shì lǐ de guān chá， tòu chè wēi mò， yóu mǒu yī diǎn shàng jiù kě fēn bié qīng zhuó hǎo huài）。 wū hū！ yòu hé qí hóng lǎn bó wù jūn zǐ yě（ hé yǐ tā néng yòu rú cǐ de yuǎn jiàn？ yīn wéi tā shì yī gè shēn tōng rén qíng wù lǐ， yòu zhēn xué wèn de jūn zǐ 'ā）。 　　 lìng wài， wǒ men hái kě yǐ cóng jì zhá de shēng cún shí qī， liǎo zhī “ luàn shì duō xián ” de lì shǐ shì shí。 zhèng dāng zhè gè “ chūn qiū ” mò qī de bàn gè shì jì zhī jiān， shèng rú kǒng zǐ， yǐ jí kǒng mén de zhū duō dì zǐ， nǎi zhì yàn zǐ、 zǐ chǎn、 qú bó yù、 yán líng jì zǐ děng bèi zhū dà xián zhé， dū chū shēng zài zhè gè shí qī， zhǐ shì “ xián zhě bù zài qí wèi ”， “ néng zhě bù dāng qí zhí ”， dàn zài wén huà shǐ shàng， tā men què liú xià bù xiǔ de lì yán gōng yè， yǐ jí qiān gǔ de liú fēng yú shì， yǐng xiǎng liǎo zhōng guó hòu shì liǎng qiān nián lái de wén huà sī xiǎng。 　　 lìng wài， zài zhè gè shí qī， kě chēng wéi dì 'èr gè chéng gōng de， ér fēi zhí yè xìng de wài jiāo dà shǐ， nà biàn shì zǐ gòng wéi jiù lǔ guó de guó nán， chū shǐ wú、 yuè、 jìn zhī jiān de zòng héng wài jiāo。 zǐ gòng hé jì zhá， yīnggāi dū suàn shì zhōng guó wài jiāo shǐ shàng zuì chéng gōng de liǎng zhǒng bǎng yàng。 hòu lái de sū qín、 zhāng yí， bìng bù zú yǐ hé jì zhá、 zǐ gòng 'èr rén xiāng tí bìng lùn liǎo。 　　 xiào、 dì、 cí de dào lǐ 　　 wǒ men wèile shēn rù yán jiū《 dà xué》 suǒ wèi “ zhì guó bì qí qí jiā ” de dào lǐ， huā liǎo bù shàoshí jiān， yǐn yòng《 zhōu běn jì》 jí《 wú tài bó shì jiā》 de xiāng guān zī liào， shuō míng《 dà xué》 suǒ jiǎng “ qí jiā bù kě jiào， ér néng jiào rén zhě， wú zhī。 gù jūn zǐ bù chū jiā， ér chéng jiào yú guó ” de nèi hán。 zhè yě zhèng shì kǒng zǐ “ zǔ shù yáo shùn ” de gōng tiān xià shí qī， yǐ jí cóng xià、 shāng、 zhōu de jiā tiān xià yǐ hòu， zhì guó bì qí qí jiā de zhù zhǐ suǒ zài。 xiàn zài wǒ men cǎi yòng lì shǐ shì shí lái zuò yǐn shēn shuō míng， bǐ jiào què qiē。 rán hòu， biàn shùn lǐ chéng zhāng kě yǐ liǎo jiě tā de hòu wén， suǒ wèi “ xiào zhě， suǒ yǐ shì jūn yě， dì zhě， suǒ yǐ shì cháng yě。 cí zhě， suǒ yǐ shǐ zhòng yě ” de dào lǐ。 　　 yòu guān zhè yī piān xiào、 dì、 cí sān zhě de shì shí shuō míng， wǒ men zhǐ yào huí zhuǎn shàng miàn， yóu zhōu shì chū qī， tài bó、 zhòng yōng liǎng xiōng dì， wèile yào zhēn shí zuò dào “ tuī wèi ràng guó ”， jiù bù xī shěqì gè rén duì fù mǔ de xiào yǎng， lí jiā chū zǒu， táo yǐn jīng mán， duàn fā wén shēn， yǐ shì wú yòng。 zhèng shì rú gǔ rén suǒ shuō “ yí xiào zuò zhōng ” de shì jūn zhī dào。 yīn wéi cóng sī lái jiǎng， gǔ gōng dàn fù shì tài bó、 zhòng yōng de fù qīn， tā men fù mǔ zǐ nǚ zhī jiān， bìng wú bǐ cǐ shī dé bù hé zhī chù。 zhǐ shì gǔ gōng dàn fù zhèng wèi jū guó jūn， cóng “ tiān xià wéi gōng ” lái shuō， tài bó、 zhòng yōng xiōng dì， suī rán shēn wéi rén zǐ， dàn shēn jū chén wèi。 tā men jì rán míng bái liǎo wéi fù wéi jūn de míng zhì yì xiàng， jì bù néng bì shì， jiù zhǐ yòu bì dì、 bì rén yī gè fāng fǎ， cái kě yǐ jiě tuō “ zōng fǎ shè huì ” jūn chén fù zǐ zhī jiān de máo dùn fán nǎo。 suǒ wèi “ zhī jìn tuì cún wáng zhī jī， ér bù shī qí zhèng zhě ”， cái néng “ zhī zhǐ 'ér hòu yòu dìng ”， rán hòu zuò dào “ xiào zhě， suǒ yǐ shì jūn yě ” de shí xiào。 táng、 sòng yǐ hòu de rú jiā men， tè bié tí chū “ qiú zhōng chén bì yú xiào zǐ zhī mén ” de lùn diào， yě xǔ bù wán quán shì cóng zhè gè guān diǎn chū fā， huò zhě shì bǎ xiào yǔ zhōng de dìng yì， zhǐ fàn wéi zài yī zhǒng xiǎo zhōng、 xiǎo xiào de gè rén rén gé juàn juàn yǐ nèi！ 　　 tóng yàng， yóu qián miàn suǒ yǐn yòng tài bó、 zhòng yōng xiōng dì de gù shì， yǐ jí yán líng jì zǐ de zài sān tuī ràng， táo bì sān wèi gē gē yǐ cì yào chuán wèi gěi tā de xíng wéi， biàn kě shuō míng “ dì zhě， suǒ yǐ shì cháng yě ” de dào lǐ。 zhì yú “ cí zhě， suǒ yǐ shǐ zhòng yě ” de yào diǎn， wǒ men zhǐ yào zhēn shí lǐ jiě gǔ gōng dàn fù bì jū qí shān yǐ qián suǒ shuō de huà “ yòu mín lì jūn， jiāng yǐ lì zhī ”， yǐ jí “ mín zhī zài wǒ， yǔ qí zài bǐ， hé yì？ mín yù yǐ wǒ gù zhàn， shā rén fù zǐ 'ér jūn zhī， yú bù rěn wéi ”， biàn zhī qí zhōng de dào lǐ。 zhèng rú《 dà xué》 jiē zhe yǐn yòng《 kāng gào》 suǒ shuō “ rú bǎo chì zǐ ” bìng shuō míng “ xīn chéng qiú zhī， suī bù zhōng， bù yuǎn yǐ。 wèi yòu xué yǎng zǐ 'ér hòu jià zhě yě。 ” bù guò， jiǎng dào běn wén zuì hòu yī jù． wǒ bù miǎn yě yào duì Zēngzǐ yōu mò yī shēng shuō， Zēngzǐ zhēn shì luò hòu de gǔ rén。 tā méi yòu kàn dào 'èr qiān yú nián yǐ hòu de xiàn zài， hé jiāng lái de shí dài， dà duō shù dōushì “ xiān xué yǎng zǐ 'ér hòu jià ” de ní！ shèn zhì hái yòu zhuān mén jiào dǎo wèi jià 'ér xiān yǎng zǐ de jiào yù fǎ。 xī wàng Zēngzǐ zài yě bù yào tàn xī jīn bù rú gǔ cái hǎo ní！ 　　 tuī wèi ràng guó yǔ tǒng yī jiāng shān 　　 wǒ men jiǎng dào《 dà xué》 “ zhì guó xiān qí qí jiā ” yī jié， dōuyòu yǐn yòng kǒng zǐ zài sān tuī chóng yáo、 shùn hé zhōu wén wáng zǔ xiān de huà。 zài yòu yì wú yì zhī jiān， gèng shì zàn tàn zhōu wén wáng de dà bó fù wú tài bó hé 'èr bó fù zhòng yōng jǐ gè rén de “ tuī wèi ràng guó ” de wěi dà xíng wéi。 yīn cǐ， yǐn yòng shǐ shí， shuō míng zhè shì hěn liǎo bù qǐ de qiān gǔ diǎn xíng。 dàn shì， kǒng zǐ de běn yì， shì bù shì yào hòu shì de réndōu yào xiào fǎ wú tài bó xiōng dì yī yàng， yī dìng yào tuī wèi ràng guó cái suàn shì zhēn jūn zǐ ní？ kě yǐ shuō， bù lùn kǒng zǐ hé tā de dì zǐ men， dōuméi yòu míng què de shuō chū lái。 zhǐ shì zàn tàn jìng pèi， “ gāo shān yǎng zhǐ， jǐng xíng xíng zhǐ ” ér yǐ。 　　 tuī wèi ràng guó， shì zhōng guó shàng gǔ “ gōng tiān xià ” huò “ jiā tiān xià ” de lì shǐ zhōng， suǒ biǎo xiàn chū dì wáng tǐ zhì shí dài de zhēn mín zhù， yě shì zhèng zhì dào dé de zuì gāo pǐn dé。 rú guǒ “ gāo tuī shèng jìng ”， zhè shì yào qiú tā zài sān dài yǐ shàng de zhèng zhì qíng cāo， bìng bù bì guòfèn qiáng diào zài sān dài yǐ hòu de zuò wéi。 zhōu、 qín yǐ hòu， rú guǒ dū xū yǐ zhào gǔ gōng dàn fù de “ bì dì ”， huò shì wú tài bó、 jì zhá děng xiān xián de “ dùn shì wú mèn ”， nà me， qín、 hàn liǎng dài， zǎo yìng guī shùn yú xiōng nú； suí、 táng chū qī， yì yìng zǎo ràng gěi tū jué huò hú rén。 wèi、 jìn、 nán běi cháo shí qī “ wǔ hú luàn huá ” de fēn zhēng， nán dào shì wú lǐ qǔ nào de jú miàn má？ zhì yú wǔ dài yǐ hòu de sòng cháo hé liáo、 jīn、 yuán， yǐ jí míng cháo yǐ hòu de “ mǎn hàn ” míng biàn， dū biàn chéng shì duō yú de fēn rǎo luo？ 　　 qí shí， tuī wèi ràng guó de zuì gāo lǐ zé， bìng fēi rú cǐ。 tā de zhù zhǐ， zhǐ shì jú xiàn zài “ qí jiā ” fàn wéi de “ fù cí、 zǐ xiào、 xiōng yǒu、 dì gōng ” de lǐ ràng xíng wéi， bìng fēi shì jiā yú lǐng dǎo yòu guó zhě de dà jūn zhù， huò dà lǐng dǎo tǒng zhì zhě de yào qiú。 wǒ men zhǐ yào lěng jìng dú yī dú lì shǐ， cóng qín、 hàn yǐ hòu， zhí dào míng、 qīng， jīhū suǒ yòu “ jiā tiān xià ” de dì wáng jiā tíng， fù zǐ zhī jiān、 xiōng dì zhī jiān、 fū qī zhī jiān， wèile zhēng duó quán wèi 'ér hù xiāng cán shā， shèn zhì yīn cǐ 'ér wáng guó wáng jiā de， qǐ kě shèngshǔ。 　　 dào liǎo xiàn dài， zhè zhǒng tuī wèi ràng guó de jīng shén hé zhēn xiū yǎng， cháng shǐ yòng zài zhēn zhèng mín zhù zhèng zhì， hé zhēn zhèng mín xuǎn de zhèng zhì tuán tǐ， huò shì dà qǐ yè jí tuán de dà lǎo bǎn men， dǎo shì chéng wéi zhì gāo wú shàng de gè rén wéi zhèng pǐn dé liǎo！ 　　 rú guǒ shì yī tǒng dà guó de lǐng dǎo lǐ niàn， nà me， yòu xū lìng xíng cān dú sī mǎ qiān lùn shuō táng yáo、 yú shùn sān dài yǐ shàng de wáng dào dé zhì， hé qín、 hàn yǐ hòu de yī tǒng jiāng shān， dōubù shì cǎo cǎo cōng cōng， suí suí piánpián de shì。 shí zài zhí dé yī dú， bìng qiě xū yào shèn sī míng biàn， jiù dà yòu zhù yì zhī chù。 rú yún： 　　 xī yú、 xià zhī xīng， jī shàn lěi gōng shù shí nián， dé qià bǎi xìng， shè xíng zhèng shì， kǎo zhī yú tiān， rán hòu zài wèi。 tānɡ、 wǔ zhī wáng， nǎi yóu qì、 hòu jì xiū rén xíng yì shí yú shì， bù qī 'ér huì mèng jīn bā bǎi zhū hóu， yóu yǐ wéi wèi kě， qí hòu nǎi fàng shì。 　　 qín qǐ xiāng gōng， zhāng yú wén、 miù、 xiàn、 xiào zhī hòu， shāo yǐ cán shí liù guó， bǎi yòu yúzǎi， zhì shǐ huáng nǎi néng bìng guàndài zhī lún。 　　 yǐ dé ruò bǐ。 yòng lì rú cǐ。 gài yī tǒng ruò sī zhī nán yě。 qián miàn shuō dào táng yú chuán tiān xià zhī nán（ rén）， zài shuō dào qín “ gài zhī yī tǒng tiān xià， ruò sī zhī nán yě ”（ shì）。 dàn liú bāng zhī tiān xià， zì rèn mǎ shàng dé zhī， dàn wèi bì néng mǎ shàng zhì zhī。 suǒ yǐ shàng gǔ zhī shí， yòng “ dào ”、 “ dé ” lái lǐ tiān xià， zhàn guó yǐ hòu， lì dài dì wáng yǐ “ bà ” hé “ shù ” lái zhì tiān xià huò zhēng tiān xià。 suǒ wèi “ bà ” jiù shì wǔ lì hé quán wēi， ér “ shù ” jiù shì fāng fǎ、 shǒu duàn。 rú guǒ yǐ “ míng míng dé ”、 “ qīn mín ” wéi chū fā diǎn， nà jiù kě yǐ chéng wéi lì shǐ shàng de “ mín jūn ” liǎo， zhèng rú xī fāng mǎ dīng · lù dé suǒ shuō de， bù zé shǒu duàn， yǐ dá dào zuì gāo dào dé mùdì。 dàn shuō qǐ lái jiǎn dān， gǔ wǎng jīn lái， zuò dào de yòu yòu jǐ rén ní？ suǒ yǐ wán nòng shǒu duàn、 zì qī qī rén bì jìng shì hěn wēi xiǎn de。 　　 liú bāng yǐ yī wú lài zǐ dé tiān xià， cháng qī de chǔ hàn xiāng zhēng， chēng dì shí yǐ kuài liù shí suì， dào liǎo mù qì chén chén de shí hòu， jiā zhī běn rén bù xué wú shù， yě jiù méi shénme zuò wéi liǎo。 dàn shì liú jiā chū liǎo liǎng gè bù cuò de zǐ sūn —— wén、 jǐng 'èr dì， tā men cóng xiǎo suǒ chù de huán jìng jí suǒ shòu de jiào yù， shǐ tā men biàn chéng liǎo yī dài shǒu chéng zhī zhù， wéi hàn cháo hòu zhí liǎo guó lì jī chǔ。 suǒ yǐ cái yòu wǔ dì de jué qǐ， yòng liǎo liǎng dài de jī xù， lǚ fá xiōng nú， yī xǐ hàn cháo liù shí nián lái de qū rǔ wài jiāo； bìng jiě jué qín hàn yǐ lái de biān jiāng wèn tí， miè nán yuè， fá cháo xiān， diàn dìng liǎo zhōng guó chū qī de bǎn tú。 zhè jiù shì lì shǐ shàng zào chéng suǒ wèi “ hàn táng shèng shì ” zhī yī de hàn wǔ dì liú chè。 　　 wǔ dì běn shēn shì yī gè jì mí xìn 'ér yòu rèn xìng de rén， guān yú mí xìn de bù fēn， sī mǎ qiān zài《 xiào wǔ běn jì》 zhōng yī kāi shǐ jiù shuō： “ yóu hǎo guǐ shén zhī sì ”， jiē xià lái yòng liǎo dà bàn de wén zì， xù shuō wǔ dì de qiú xiān děng děng， suǒ yǐ wén yí shān cái yòu “ shén xiān bù dào qiū fēng kè ” zhī jù liǎo。 qí yú rú zūn rú shù、 tōng xī yù、 zhēng dàyuān děng， wú yī bù shì zì dà rèn xìng suǒ zào chéng de。 wéi yīn rú cǐ， cái yòu hàn cháo de shèng shì； yě yīn rú cǐ， cái zhǒng xià liǎo xī hàn mòluò de chū yīn。 zhēn zhèng tán lì shǐ de rén， hái bì xū shēn rù yán jiū， zì yòu qǐ fā zhī chù， zhè cái zhēn zhèng shì《 dà xué》 yī shū zuì hǎo de bàng zhèng。 　　 sì shí、 zhì guó dāng jiā de yuán zé 　　 Zēngzǐ zhù《 dà xué》， bǐng chéng kǒng zǐ yí jiào， cóng xià、 shāng、 zhōu yǐ hòu， yǐ “ zōng fǎ shè huì ” de “ jiā tiān xià ” wéi zhù， yóu “ zhì guó bì qí qí jiā ” wéi zhōng xīn， tè bié yǐn yòng zhōu shì wáng cháo shí dài《 kāng gào》 zhōng “ rú bǎo chì zǐ ” de yī jù， zuò wéi zhí zhèng zhì guó zhě de mù biāo hé xìn tiáo， gào jiè zhí zhèng zhě de nèi míng cún xīn， bì xū duì yú quán guó de rén mín， què qiē jù yòu “ rú bǎo chì zǐ ” de rén cí zhī niàn， bù kě tú yòu kǒu hào 'ér zì qī qī rén。 dàn shì lì lái bǐng guó zhí zhèng zhě de lǐng dǎo rén， huò zhě bèi cái néng hé dé xìng suǒ xiàn， huò shì bèi dāng shí de shè huì huán jìng tiáo jiàn suǒ qiān chè， shì fǒu jù yòu zhè zhǒng cún xīn， shèn zhì shì xīn yòu yú 'ér lì bù zú， zhè yě shì shì suǒ nán miǎn de shì。 yīn cǐ Zēngzǐ biàn tí chū “ xīn chéng qiú zhī， suī bù zhōng， bù yuǎn yǐ！ wèi yòu xué yǎng zǐ 'ér hòu jià zhě ” de míng yán， zuò wéi miǎn lì zhī cí。 　　 zì zhī yǔ zhī rén 　　 rán hòu tā biàn tí chū zuò wéi bǐng guó zhí zhèng zhě， huò shì shēn fù rèn hé shè huì tuán tǐ de zhù guǎn， yǐ jí shēn rèn dì fāng zhèng fǔ de lǐng dǎo zhě， bì xū yào yòu “ zhī rén zhī zhì ”、 “ zì zhī zhī míng ” de dào dé yuán zé。 ér qiě zhè gè dà yuán zé， bìng méi yòu shí dài de jú xiàn xìng， gèng bù shì rèn hé zhèng zhì zhù yì， huò shì wéi wù、 wéi xīn děng sī xiǎng luó ji， nǎi zhì rén zhì huò fǎ zhì de zhì lǐ fāng fǎ， yǐ jí dì wáng zhèng tǐ、 mín zhù zhèng tǐ děng lǐ niàn。 zhè jiù shì《 dà xué》 suǒ wèi： “ yī jiā rén， yī guó xīng rén。 yī jiā ràng， yī guó xīng ràng。 yī rén tān lì， yī guó zuò luàn。 qí jī rú cǐ， cǐ wèi yī yán fèn shì， yī rén dìng guó ” de dào lǐ。 　　 jiǎ rú wǒ men yòng Zēngzǐ suǒ shuō zhè jǐ jù míng yán zuò lì shǐ lùn wén de tí mù， jiù zhǐ yǐ zhōng guó liǎng qiān duō nián de lì shǐ lì lùn， jīhū kě yǐ fēn bié kāi lái， gè xiě yī bù yī liǎng bǎi wàn yán de zhuān zhù huò xiǎo shuō。 　　 xiàn zài wǒ men gū qiě jiǎn dān cóng qín、 hàn yǐ hòu shuō qǐ。 hàn cháo zì hàn wén dì chàng dǎo jié jiǎn， yī 'èr shí nián zhī jiān， jiù shǐ shè huì fù yòu fēng yù， cóng cǐ shǐ rén mín dé yǐ xiū yǎng shēng xī， chéng wéi lì shǐ shàng suǒ tuī chóng de wén jǐng shí dài。 yīn cǐ， dào liǎo hàn wǔ dì shǒu lǐ， cái néng fā huī hàn shì xióng wēi， kāi jiāng pìtǔ。 　　 jiē zhe， yóu hàn xuān dì de yǐ rú、 dào、 fǎ bìng yòng， zhěng dùn lì zhì， shí xíng tā liú jiā tiān xià de wáng dào hé bà dào bìng cún lǐ xiǎng， cái xíng chéng liǎo hàn shì qián qī de dà hàn guī mó。 　　 dào liǎo hàn yuán dì yǐ hòu， jiù kāi shǐ gēn zhí liǎo wáng mǎng yī liú de rú shēng zhèng zhì fēng qì， suǒ wèi： “ yī rén tān lì， yī guó zuò luàn ”， “ yī yán fèn shì ”， “ qí jī rú cǐ ”。 　　 zài zhōng guó liǎng qiān nián zuǒ yòu de lì shǐ shàng， bǐ jiào zhí dé chēng dào， néng gòu zuò dào qí jiā zhì guó de bǎng yàng， yǐ wǒ gè rén fū qiǎn de rèn dìng， dà gài suàn lái， zhǐ yòu dōng hàn zhōng xīng zhī zhù de guāng wǔ dì liú xiù yī rén。 ér qiě tā běn shēn suī rán lái zì tián jiān， dàn yě shì cóng rú xué chū shēn， duì yú《 shī jīng》 de wén huà jiào yù， gèng yòu xīn dé。 zhì yú tā de wén zhāng jiǎn liàn， suī rán zhǐ yòu duǎn duǎn jǐ piān zhào shū， biàn yǐ zú yǐ qǐ fā dōng hàn yǐ hòu hàn wén de xiān shēng。 　　 dōng hàn mò qī， wèi、 shǔ、 wú sān guó fēn lì， dàn shì cáo cāo fù zǐ fù yú zhé xué xìng de wén xué cái huá， kāi qǐ liǎo jiàn 'ān qī zǐ de wén cǎi fēng liú， yǐng xiǎng hòu shì hěn dà。 cáo mèng dé de chēng wáng chēng dì shì gōng， nǎ lǐ bǐ dé shàng tā zài zhōng guó wén tán shàng de qiān qiū jià zhí ní！ yīn cǐ， ér yòu wèi、 jìn chū qī lǎo、 zhuāng、 yì xué “ sān xuán ” de xīng qǐ。 qīng nián shì zǐ， rú wáng bì zhù《 lǎo zǐ》， guō xiàng zhù《 zhuāng zǐ》， hǎo huài bù shuō， dàn bù néng bù shuō dōushì shòu cáo jiā fù zǐ shēn fù zhé xué xìng de wén xué yǐng xiǎng 'ér lái。 　　 zài shuō， lì shǐ shàng de “ yǐ xiào dào zhì tiān xià ” de xuān chuán kǒu hào， hěn qí guài， qià qià shì lì shǐ zhèng zhì zuì zāo gāo yī dài de jìn cháo de gāo diào。 　　 zhì yú nán běi cháo shí dài de sòng、 qí、 liáng、 chén， nǎi zhì suí cháo hé chū táng zhī jì de wén xué， róu mí wǎn lì， jiù xiàng nán běi cháo de lì shǐ xíng tài yī yàng， yóu rú “ dōng fēng wú lì bǎi huā cán ” de bài jú， shí zài líng luàn bù kān。 rán 'ér， tā de fēng liú xiāo sǎ fēng qì， què yǐng xiǎng liǎo táng cháo kāi guó yī dài míng wáng lǐ shì mín。 　　 zhōng guó de lì shǐ， wǒ men zì jǐ duì guò qù zuì zhí dé chēng dào de jiù shì hàn、 táng。 dàn shì， lǐ táng jiàn guó， wèishénme yī kāi shǐ jiù néng yòu tā de dú tè fēng gé ní？ nà biàn bù dé bù guī gōng yú táng tài zōng lǐ shì mín yī rén。 suǒ wèi táng shī、 shū fǎ， shèn zhì táng cháo chū qī yī dài cái zǐ xíng chéng de zhèng zhì fēng qì， yědōu shì shòu táng tài zōng de yǐng xiǎng 'ér lái。 cóng zhōng guó de shū fǎ lái jiǎng， 　　 chū táng shí qī de yú shì nán， shèn zhì shāo hòu de yán zhēn qīng、 liǔ gōng quán、 péi xiū děng rén， dū chāo bù guò lǐ shì mín běn rén de yùn wèi。 hé kuàng tā de shī jí wén zhāng， yě shì nán cháo liù dài yǐ lái de dì yī rén。 yīn cǐ cái yòu táng dài de wén xué， zhào yào gǔ jīn。 zhè jiù shì “ shàng yòu hǎo zhě， xià bì shèn yān ” de jiēguǒ。 tóng shí， yīn wéi tā xǐ hǎo zhé xué， zuānyán fó lǐ， cái shǐ zhōng guó de chán zōng， zài shèng táng yǐ hòu jué qǐ， yǐng xiǎng liǎo rì běn， ér qiě pǔ jí dào dōng nán yà gè guó。 zhí dào xiàn zài， réng wéi shì rén suǒ chuài mó cāi cè， mō bùzhuóbiānjì， zhèng rú xuě dòu chán shī suǒ wèi： liáo dǎo yún mén fàn tiě chuán， jiāng nán jiāng běi jìng tóu kàn。 kě lián duō shǎo chuí gōu zhě， suí lì máng máng shī diào gān。 　　 táng mò wǔ dài zhī luàn de hòu qī， jiù chū xiàn liǎo “ chén qiáo bīng biàn ”、 “ huáng páo jiā shēn ” de zhào sòng wáng cháo。 dàn hěn yí hàn， jiù shì kāi guó zhī chū de sòng tài zǔ zhào kuāng yìn hé sòng tài zōng zhào kuāng yì liǎng xiōng dì， què shì 'àihào wén shì de jūn rén 'ér jiān xué zhě de rén wù。 yóu qí shì sòng tài zōng zhào kuāng yì gèng wéi tè bié， zài tā dài bīng zuò zhàn de yī 'èr shí nián jiān。 suī zài mǎ shàng xíng jūn， hái shì shǒu bù shì juàn dú shū bù juàn。 yīn cǐ 'ér yǎng chéng “ shǒu wén ruò zhù ” de gé jú。 zhì shǐ nán běi sòng zhào jiā sān bǎi nián de zhōng guó tiān xià， shǐ zhōng shì hé liáo、 jīn、 yuán bìng cún gòng zhì。 děng yú zài lì shǐ shàng， chóngxīn chū xiàn yī gè nán běi cháo de shí dài， bìng bù néng suàn shì zhēn zhèng de jiāng shān yī tǒng， gù wú fǎ yǔ hàn、 táng liǎng dài bìng měi zhēng huī。 kě shì zài nán běi sòng sān bǎi nián zhī jiān de cháo tíng zhèng fǔ， zhòng shì wén rén xué zhě， lǐ yù zǎixiàng， zūn zhòng rú lín、 dào xué de fēng qì chāo yuè gǔ jīn。 yīn cǐ 'ér yòu “ wǔ dà rú ”， rú zhōu lián xī、 zhāng héng qú、 chéng yí、 chéng hào nǎi zhì zhū xī děng rén de chū xiàn， xíng chéng sòng rú tè yòu de “ lǐ xué ”， yǔ fó、 dào liǎng jiā， hù zhēng shèng chǎng。 rán 'ér shǐ zhōng nán miǎn sān bǎi nián lái， zhào jiā suǒ yòu de zhí yè huáng dì， zhào lì dōushì “ shǒu wén ruò zhù ” de yí fēng， zào chéng nián nián nà gòng、 suì suì juān shū běi guó de qí chǐ dà rǔ。 zhè kě bù néng wù jiě shì ‘ yī jiā ràng， yī guó xīng ràng ” de míng xùn。 sòng rú men suī rán pīn mìng jiǎng《 dà xué》、《 zhōng yōng》， shí zài dōuméi yòu jiào dǎo yǎng chéng “ yī rén dìng guó ” de lì shǐ chéng guǒ， yīnggāi shì nán miǎn kuì duì xiān shèng xiān xián bā！ 　　 jiē zhe 'ér lái， biàn shì měnggǔ zú suǒ jiàn lì de yuán cháo， tǒng zhì liǎo zhōng guó jiāng jìn bǎi nián de jú miàn。 dāng shí měnggǔ zú quē fá wén huà shuǐ píng， tè bié xìn fèng biān jiāng shǎo shù mín zú suǒ chóng bài de lá má jiào， shǐ yuán cháo bā shí nián jiān de zhèng zhì， wán quán shì yǔ lá má hé fān、 hú rén děng gòng zhì zhōng guó， shǐ táng、 sòng yǐ lái de rú、 fó、 dào sān jiā wén huà de jī chǔ， jīhū wán quán wéi zhī shāng cán dài jìn， àn rán shī sè。 　　 chū shǐ xīzàng de chán zōng dà shī 　　 hǎo zài hěn kuài yě jiù chū liǎo yī gè hé shàng huáng dì zhū yuán zhāng， tuī fān liǎo yuán cháo de zhèng quán， shǐ měnggǔ zú guī hái běn wèi， fǎn huí tā men de cǎo yuán dà zì rán zhī zhōng。 yīn wéi zhū yuán zhāng， céng jīng wèile shēng huó wú zhe 'ér zuò guò hé shàng， yīn cǐ tā duì zōng jiào， yóu qí shì fó jiào， dào dǐ bù tài wài xíng。 suǒ yǐ zài tā jiàn lì míng cháo， dēng wèi zuò huáng dì de chū qī， duì yú dōng nán yà xìn yǎng fó jiào děng dì qū， yǐ jí xīzàng zhǐ pài liǎo yī gè chán zōng dà shī de hé shàng chū shǐ “ fān bāng ”， xié diào xīzàng， jiù cǐ biàn shǐ xī chuí xiāng 'ān wú shì， gān xīn chén fú。 yǒng lè dì jí wèi， yòng lǎo bàn fǎ， chì fēng hā lì má lá má wéi “ dà bǎo fǎ wáng ”， yě jiù xiāng 'ān wú shì liǎo。 yòu guān xīzàng xiàn cún mì jiào zhōng de “ dà shǒu yìn ” yǔ “ dà yuán mǎn ” děng fǎ mén， dū yǔ sòng、 yuán、 míng shí qī shū jìn chán zōng fó fǎ， xī xī xiāng guān bù kě huò fēn。 bù guò， zhè gè 'ào mì shí zài “ zhǐ kě hé zhì zhě dào， nán yǔ yú chī zhě yán ”。 fó yuē： “ bù kě shuō！ bù kě shuō！ ” qí rán hū？ qí bù rán hū！ 　　 yòu wèn： míng chū zhū yuán zhāng suǒ pài 'ān fǔ xī fān de hé shàng dà shǐ shì shuí？ zài lì shǐ shàng bìng méi yòu míng què jìzǎi， qǐng shùn biàn yī jiǎng。 　　 dá： zhōng guó guò qù de lì shǐ， dōushì zì chēng wéi rú jiā de dà xué zhě suǒ biān zuǎn。 tā mendōu shì dài shàng yòu sè yǎn jìng， fán shì pèng dào fó、 dào liǎng jiā huò bù dǒng de shì， jiù háo bù kè qì dì shān chú。 mèng zǐ yuē： “ jìn xìn shū， zé bù rú wú shū ”， zhèng wéi cǐ gù。 　　 míng chū zài hóng wǔ sān nián、 sì nián zhī jiān， zhū yuán zhāng tè bié qǐng jīn líng（ nán jīng） tiān jiè sì jué yuán huì tán chán shī chū shǐ 'ān fǔ xīzàng， chán shī yuán jí zhè jiāng tái zhōu rén， sú xìng yáng， shí liù suì chū jiā wéi sēng， zài háng zhōu zhōng tiān zhú sì xiào yǐn dà xīn hé shàng chù cān chán wù dào。 wù hòu biàn shuō： “ zhǐ wéi fēn míng jí， fān lìng suǒ dé chí。 ” xiào yǐn wèn dào： “ rǔ jiàn hé dào lǐ？ ” tā biàn zhǎn kāi liǎng shǒu shuō： “ bù zhí bàn wén qián。 ” tā zài xīzàng qī jiān， jí shòu zūn zhòng， hòu lái biàn yuán jì（ sǐ） yú xīzàng。 zhū yuán zhāng hěn nán guò， qǐng zōng lè chán shī děng， shōu fèng huì tán chán shī liú zài tiān jiè sì zhōng de yī bō， jiàn tǎ zài yǔ huā tái de zuǒ biān yǐ biǎo chóng jìng。 zōng lè chán shī， yě shì zhū huáng dì suǒ zuì qīn jìng de hé shàng chán shī zhī yī， céng jīng yào tā hái sú zuò guān， chán shī bù kěn。 hòu lái yīn wéi shè jí zǎixiàng hú wéi yōng yī 'àn， bèi zhū yuán zhāng biǎn qiǎn dào tā de gù xiāng fèng yáng xiū jiàn fó sì sān nián。 kě shì zhū huáng dì yòu liǎo yí wèn， jiù hěn xiǎng tā。 yīn cǐ， yòu shī sòng tā shuō： “ lè wēng qù cǐ wèn shuí chán， zhāoxī cháng sī zài mù qián。 ” yòu zhào tā huí zhuǎn nán jīng， zài zhù tiān jiè sì。 　　 dàn cóng zhū yuán zhāng hé yǒng lè yǐ hòu， míng cháo sān bǎi nián de tiān xià， suǒ yòu zhū jiā wáng cháo hòu dài de zhí yè huáng dì， jīhū méi yòu yī gè xiàng yàng de rén jūn。 ér qiě dà duō dū rú tā de zǔ xiān zhū huáng dì yī yàng， nèi zài yòu jí kǒng jù de zì bēi gǎn， yīn cǐ qīng shì rú shēng wǔ rǔ chén liáo， shǐ zhū míng yī dài sān bǎi nián lái de zhèng quán， cāo zòng zài nà xiē bù nán bù nǚ de tàijiàn shǒu lǐ。 zhèng rú《 dà xué》 suǒ shuō： “ yī rén tān lì， yī guó zuò luàn ”， jí qí kě bēi。 wǒ yòu shí dú《 sòng shǐ》 de gǎn shòu， dà yòu rú běi sòng chū qī míng xiāng yàn shū de cí jù “ wú kě nài hé huā luò qù， sì céng xiāng shí yàn guī lái ” de wèi dào。 dāng wǒ dú《 míng shǐ》 de gǎn shòu， jiù wán quán bù tóng， hǎo xiàng shì “ luàn shí chuān kōng， jīng tāo pāi 'àn， juǎnqǐ qiān duī xuě ” de wèi dào。 zhào sòng hé zhū míng liǎng jiā de tiān xià， tóng yòu sān bǎi nián de zhí zhèng shí qī， shōu chǎng jīhū dōuhěn kě bēi。 lǐ chuǎng wáng jìn dào běi jīng， kàn dào chóng zhēn diào sǐ méi shān， hěn gǎn tàn dì shuō： “ jūn fēi wáng guó zhī jūn， ér chén jiē wáng guó zhī chén yě。 ” dàn yě yòu rén shuō， zhè shì chóng zhēn zài lín sǐ qián de zì yǔ。 bù lùn cǐ huà shì shuí jiǎng de， shí zài bù shì gōng píng de lùn duàn， zhǐ shì tuī guò yú rén de dùn cí 'ér yǐ！ zhū míng yī dài de wáng cháo， suī méi yòu yī gè chū sè de rén jūn， kě shì què shì jiāng shān yī tǒng de zhōng guó。 zhì yú zhào sòng yī dài， yóu qí zài běi sòng chū qī， zài wén shì zhèng zhì fāng miàn， jūn chén dōuyòu kě guān kě fǎ zhī chù， zhǐ bù guò jǐn shì bàn tǒng shān hé de jú miàn， bǐ zhī míng cháo bù miǎn dà yòu xùn sè。 　　 míng cháo hòu qī， mǎn zú xīng qǐ yú dōng běi。 zhè gè shí qī， yǐ xiàn zài guàn yòng gōng yuán lái jì suàn， yǐ shì shí liù shì jì hòu qī dào shí qī shì jì de zhōng qī jiē duàn。 rú guǒ bù tán sān bǎi nián qián “ fǎn qīng fù míng ” de mín zú yì shí， dàn cóng dà zhōng huá wén huà de huá xià wén míng lái jiǎng， zhèng rú mín guó chū nián kāi shǐ， zǎo yǐ liǎo jiě hàn、 mǎn、 méng、 huí、 cáng， nǎi zhì xǔ duō de shǎo shù mín zú děng， zài wǔ qiān nián qián， yóu huáng dì xuān yuán qián hòu shí qī， xún gēn jiū dǐ， yuán běn suàn shì yī jiā。 　　 bù guò， zài shí liù shì jì shí qī， mǎn zú zài dōng běi réng shǔ shǎo shù mín zú de yī xì。 dàn mǎn zú zài dōng běi jiàn guó de chū qī， suī rán shì “ cǎo mèi chū chuàng ”、 “ lì jiàn hóu ” de jiē duàn， ér zài yòu xíng wú xíng zhī zhōng， yě zǎo yǐ xī shōu zhōng yuán de wén huà， zhǐ shì shuǐ píng bù gāo， hái zài xué xí shì yìng de jiē duàn 'ér yǐ。 　　 dào liǎo míng cháo chuí wēi de zuì hòu shí qī， zhèng hǎo pèng shàng wú sān guì wàng xiǎng lì yòng mǎn qīng wǔ lì， fǎn jī lǐ chuǎng， cái shǐ huáng tài jí de gū 'ér guǎ fù， shuài lǐng shí lái wàn bā qí zǐ dì， yǎn rán xiàng shā zhèng yì zhī shī， qīng qīng yì yì jìn rù shān hǎi guān zuò qǔ běi jīng， cóng cǐ biàn tǒng zhì liǎo sì yì rén kǒu de zhōng guó yòu jiāng jìn sān bǎi nián de tiān xià。 zhè gè lì shǐ jìng tóu， shǐ rén xiǎng qǐ táng rén de shī jù， zhēn shì “ chén tǔ shí fēn guī jǔ zǐ， qián kūn dà bàn shǔ tōu 'ér ” de xiě zhào。 rú guǒ yòng《 shǐ jì》 de bǐ fǎ， biàn kě shuō： “ suī yuē rén shì， qǐ fēi tiān mìng zāi！ ” qí guài de shì “ shí wú yīng xióng， tú shǐ rú zǐ chéng míng ” ér yǐ！ 　　 yīn cǐ 'ér shǐ míng mò yí lǎo men， bù gān xīn mǎn zú shǎo shù mín zú de tǒng zhì， gāo hū “ huá yí zhī biàn ”、 “ mǎn hàn zhī fēn ”， chàng dǎo mín zú zhù yì， shǐ zhōng yǔ mǎn qīng liǎng bǎi yú nián lái de zhèng quán， huò míng huò 'àn fǎn kàng dǒu zhēng dào dǐ。 zhí dào sūn zhōng shān xiān shēng jué qǐ gǔ chuī gé mìng， bēn zǒu hǎi nèi wài， zhōng yú yíng dé liǎo xīn hài gé mìng de chéng gōng， cái tuī fān liǎo mǎn qīng zhèng quán， rán hòu tí chàng “ wǔ zú gòng hé ”， chóngxīn jiàn lì dà zhōng huá mín zú de gù guó。 　　 qí shí， chū qī mǎn qīng de rù zhù zhōng guó， shí zài shì “ chéng shí 'ér xīng ” jī huì jǐyǔ de shí dài xìng yùn， bìng fēi shì mǎn zú de wén zhì wǔ gōng， lìng yòu tè bié gāo míng zhī chù。 zhì yú hòu lái suǒ wèi de “ bā qí xióng fēng ”， shèn zhì bèi rén men zuì tòng hèn de “ yáng zhōu shí rì ”、 “ jiā dìng sān tú ” děng liè jì， dū hái bù shì yǐ shǐ lùn shǐ de guān jiàn suǒ zài。 　　 cóng qīng cháo dé dào de lì shǐ jiào xùn 　　 wǒ men rú guǒ yào rèn zhēn xī shōu lì shǐ de jiào xùn hé jīng yàn， “ jiàn wǎng 'ér zhī lái ”， nà jiù yào： 　　 yī、 yīnggāi yào qiē shí míng bái zhōng guó liǎng sān qiān nián de nèi yōu wài huàn， zhòng diǎn dōushì qǐ yú biān jiāng de biān zhèng、 biān fáng wèn tí。 yǐ zhōng guó de dì lǐ lì lùn， yóu xī dào dōng， suǒ wèi mǎn、 méng、 xī yù、 fān cáng děng wèn tí， zài lì shǐ de shí jiān、 kōng jiān shàng， yī zhí cún zài sān qiān duō nián， zhí dào xiàn zài， qí zhōng bāo kuò wén huà wèn tí、 mín zú wèn tí、 zōng jiào wèn tí， gèng shì hé xīn。 zhì yú yóu běi dào nán， zài hǎi jiāng wèn tí de hǎi fáng shàng， yě shì jí qí zhòng yào， dàn xū lìng zuò zhuān lùn。 yuán cháo de měnggǔ zú hé míng mò de mǎn qīng rù guān， dōushì zhōng guó sān qiān duō nián lái de lì shǐ duì yú zhì lǐ biān jiāng wèn tí shàng de bài bǐ， xī wàng hòu zhī lái zhě， zài yě bù yào chóngdǎo fù zhé。 　　 èr、 yòu guān mǎn qīng rù guān de zhàn lüè wèn tí， shí zài shì guò qù lì shǐ shàng de chuàng jǔ。 rú guǒ zhēn yào yán jiū mǎn zú zài guān wài dōng běi jué qǐ de chū qī， jiù shì mǎn zú duì měnggǔ gè qí de zhēng fú， díquè bìng bù jiǎn dān。 dào liǎo rù guān zhī hòu， ruò shuō mǎn zú shì yòng wǔ lì tǒng yī zhōng guó， nà shì gēn běn wén bù duì tí。 mǎn qīng de tǒng yī zhōng guó， suǒ yòng wǔ lì， wán quán shì yī zhǒng dài lǐ zhàn zhēng de zhàn lüè， bā qí bīng lì zhǐ shì zuò wéi zhǐ huī jiān dū de zuò yòng 'ér yǐ。 míng bái dì shuō， mǎn qīng shì lì yòng měnggǔ bīng hé hàn zú rén běn shēn lái zuò dài lǐ zhàn zhēng， tā zì zuò guān qí chéng tuò shǒu 'ér dé dì tǒng yī liǎo zhōng guó。 rú hóng chéng chóu hé wú sān guì、 shàng kě xǐ、 gěng jīng zhōng děng “ sān fān ”， dōushì hàn rén hàn bīng， zhèng rú hòu rén zài yá shān de diào gǔ shī suǒ wèi “ juān gōng jù shí zhāng hóng fàn， bù shì hú 'ér shì hàn 'ér ”， tóng chū yī zhé。 　　 sān、 mǎn qīng rù guān qián hòu， tā men de lǐng dǎo shàng céng， chū qī suǒ xī shōu de wén huà， shì shòu《 sān guó yǎn yì》 hé lǎo zǐ《 dào dé jīng》 de yǐng xiǎng zuì dà， bìng wèi rèn zhēn jiē shòu rú jiā de sī xiǎng（《 sān guó yǎn yì》 zhè bù xiǎo shuō， zài rì běn rú fēng chén xiù jí、 dé chuān jiā kāng děng mù fǔ， yědōu shòu tā yǐng xiǎng zuì dà， luó guàn zhōng xiān shēng zhēn yì zú yǐ qiān qiū yǐ）。 kě shì dào liǎo rù guān zhī hòu， yóu shùn zhì kāi shǐ， dào kāng xī、 yōng zhèng、 qián lóng sān sì dài yī bǎi duō nián zhī jiān， dōushì shòu fó xué chán zōng、 lǜ zōng de yǐng xiǎng， zhè yě shì zhōng guó wén huà shǐ shàng de qí jì ， dàn què wéi yī bān zhì lì shǐ xué zhě suǒ hū lüè、 qīng shì guò qù liǎo。 rú guǒ yòng yán gé de bǐ yù lái shuō， dà jiādōu zhī dào， xī hàn de “ wén jǐng zhī zhì ”， shì zhòng yòng huáng（ dì）、 lǎo（ zǐ） de dào jiā wén huà sī xiǎng。 hòu shì chēng tā shì “ nèi yòng huáng lǎo ”、 “ wài shì rú shù ”。 nà me， mǎn qīng zài kāng、 yōng、 qián sān dài， shì “ nèi yòng chán fó ”、 “ wài shì rú jiā ”。 zhè shì jué duì zhèng què de shì shí， rú jiǎ bāo huàn。 zhǐ kě xī hòu shì yī bān rén， duì chán fó zhī xué tài guò shēng shū， fǎn 'ér bù néng xué yǐ guàn tōng， zì bèi chéng jiàn suǒ mán liǎo。 　　 jiǎ dìng， nǐ néng míng bái qián miàn suǒ jiǎng de yào diǎn yǐ hòu， nǐ jiù kě yǐ liǎo jiě zài mǎn qīng chū qī yī bǎi duō nián， shèn zhì yǔ hòu lái bǎi yú nián lái， tā men bìng méi yòu xiàng hàn、 táng、 míng cháo gè dài suǒ wèi lì shǐ shàng zuì tóu tòng de wài qī、 nǚ huò、 huàn guān、 fān zhèn děng huò guó yāng mín de dà luàn chū xiàn， qǐ shì 'ǒu rán de xìng yùn má？ dāng rán bù néng yǐ tā zuì hòu mò dài de cí xǐ、 lǐ lián yīng， huò zhě， ná guò qù lì lái de “ fǎn qīng fù míng ”， yòu yì jìn liàng miáo hēi de “ qīng cháo gōng yān nèi mù ” děng xiǎo shuō lái jiǎng， nà jiù méi yòu shénme huà hǎo shuō liǎo。 　　 ér qiě zuì zhòng yào de， wǒ men zhǐ yào fǎn zhèng lì shǐ， yóu hàn、 táng yǐ lái de zhōng guó， suǒ wèi fú yuán zhī guǎng， bǎn tú zhī dà， shōu nèi wài měnggǔ、 xī yù xīn jiāng děng yú yī tǒng shān hé， quán xíng rú qiū hǎi táng yè de zhōng guó dì tú， biàn shì zhè gè shí qī de jié zuò。 zhè zǒng kě suàn shì gōng gāo yī děng， chāo yuè lì dài bā！ tóng shí， yóu kāng xī kāi shǐ， yì shōu yì fàng， sì jǐn yòu sōng dì màn tiān sàn bù fǎ wǎng， liú gěi yōng zhèng jí wèi， zài lái shōu jǐn wǎng luó， zhěng dùn lì zhì、 cái zhèng， diàn dìng hòu lái qián lóng yǐ lái jiāng jìn bǎi nián de chéng píng suì yuè， shǐ quán guó shàng xià de bǎi xìng hé zhī shí fènzǐ， dū zuì xīn zài wén zhāng huá lì、 cí fù fēng liú、 gōng míng jìng jiè zhī zhōng。 yīn cǐ 'ér yòu xiǎng shòu qián、 jiā shí dài de qīng nián shì zǐ men suǒ wèi “ bù zuò wú liáo zhī shì， hé yǐ qiǎn cǐ yòu yá zhī shēng ” de yōu mò huà。 qián lóng yě zhì dé yì mǎn dì zì zuò yù zhì chūn lián， chàng “ qián kūn chūn hào dàng， wén zhì rì guāng huá ” de gāo diào， zhè sì hū yě bù shì dà chuī niú pí， guòfèn kuā dà。 zhǐ shì tā què wàng liǎo， néng zuò dào zhè yàng de chéng guǒ， dōushì shòu zhī yú fù zǔ de yú yìn 'ér lái， bìng fēi wán quán shì tā yī shǒu suǒ zào chéng de dà gōng dé。 dàn shì lì shǐ hé rén shēng， bì jìng chāo yuè bù guò yīn guǒ de dìng lǜ， liǎng bǎi duō nián hòu de mǎn zú， réng rán shì yóu gū 'ér guǎ fù， xié zhe pí bāo， zuò shàng mǎ chē， àn rán chū guān 'ér qù， kě lián de zhǐ shì mò dài huáng dì pǔ yí， bù guò， tā de gù shì， xiàn dài dà jiādōu zhī dào， jiù bù bì huà shé tiān zú liǎo！ 　　 jiē zhe 'ér lái， wǒ men rú guǒ jiǎng xiàn dài shǐ， nà jiù bǐ yán jiū “ èr shí wǔ shǐ ” gèng wéi má fán。 xiàn dài shǐ bì xū yào cóng qīng cháo qián jiā shí qī kāi shǐ zhuī sù qián yīn。 tóng shí yòu xū hé xī yáng de wén huà shǐ dā pèi qǐ lái yán jiū， yóu shí wǔ shì jì yǐ hòu xī fāng wén míng de yǎn biàn， yǐ jí shí qī shì jì yǐ lái xī fāng wén huà de háng hǎi、 gōng shāng、 kē jì、 zhèng zhì、 jīng jì děng děng de gé mìng xìng wén míng， rú hé zhú jiàn yǐng xiǎng dōng fāng hé zhōng guó， dā pèi qǐ lái。 zhí dào xiàn zài， dōng xī wén huà suī hái wèi wán quán róng huà jié hé wéi yī tǐ， dàn yǐ yòu zhěng hé quán tǐ “ rén lèi wén huà ” de qū shì， yǐ biàn yíng jiē wèi lái “ tài kōng wén míng ” de dào lín。 gǔ rén shuō： “ rén wú yuǎn lǜ， bì yòu jìn yōu。 ” wéi xué wéi zhèng， qièbù kě mù guāng rú dòu， diào yǐ qīng xīn， zhǐ dāng zhè xiē shì kuáng wàng huàn xiǎng de wàng yǔ 'ér yǐ！ 　　 wèn： dàn shì， wǒ men xiàn zài wèile jiǎng《 dà xué》 de “ zhì guó bì qí qí jiā ” yī jié， ér qiě zhǐ zài yán jiū “ yī jiā rén， yī jiā ràng ” de yǐng xiǎng， hé “ yī rén tān dù， yī guó zuò luàn ”、 “ yī yán fèn shì， yī rén dìng guó ” de xiǎo duàn， wèishénme què luàn qī bā zāo dì yǐn chū lì shǐ lái “ jiǎng gǔ ”， yòu méi yòu bǎ lì shǐ de zhēn shí jīng guò hé měi yī xiǎo duàn huà yī yī duì zhèng shuō míng ní？ 　　 dá： shí zài shì wèile shí jiān hé jīng lì de yòu xiàn， zhǐ néng tí gāng qiè lǐng dì shuō yī diǎn néng gòu zuò wéi qǐ fā xìng de zuò yòng。 zhì yú “ wén yī 'ér zhī 'èr sān ”， kě yǐ zì qǐ “ lǜ 'ér hòu néng dé ” de xiào guǒ， nà jiù quán zài zhū jūn de huì lì liǎo！ zhì yú shuō， wèishénme dāng zài guò qù “ jiā tiān xià ” de dì wáng tǐ zhì shí dài， dà jiǎng qí “ zhì guó bì xiān qí jiā ” de dào lǐ， hū rán shǐ wǒ xiǎng qǐ zài suí mò de shí hòu， dāng lǐ shì mín guī quàn、 sǒng yǒng tā fù qīn lǐ yuān qǐ yì zào fǎn， lǐ yuān zuì hòu bèi shí shì suǒ pò， bù dé yǐ dì duì 'ér zǐ lǐ shì mín shuō： “ wú yī xī sī rǔ yán， yì dà yòu lǐ。 jīn rì， pò jiā wáng qū yì zì rǔ， huà jiā wèiguó yì yóu rǔ yǐ！ ” shān yú lǐ shì mín de jiàn yì， cái yòu lǐ táng yī dài sān bǎi yú nián de tiān xià。 zhè shì “ yī yán fèn shì， yī rén dìng guó ” de yàng bǎn， yě shì “ yī rén tān lì， yī guó zuò luàn ” de fǎn miàn duì zhào。 zhì yú lǐ táng jiā zú yòu guān “ zhì guó qí jiā ” de gōng guò dé shī， qí zhōng yīn guǒ， gū qiě zhì 'ér bù shuō， yǐ hòu kě yǐ zhuān lùn。 　　 qí shí， bù guǎn shì fēng jiàn de dì wáng shí dài， huò kāi míng de mín zhù shí dài， bù lùn shì wéi zhì guó、 wèijiā zú huò shè tuán， jí rú rèn hé yī gè rén， yào lì zhì zuò gōng shāng yè， huò qí tā de shì yè， yě suí shí kě néng huì yòu “ pò jiā wáng qū ” de wēi xiǎn， tóng shí yě yòu “ huà xiǎo jiā tíng 'ér lì bāng guó ” de kě néng。 suǒ yǐ duì yú “ yī rén tān lì， yī guó zuò luàn ”， yǐ jí “ yī yán fèn shì， yī rén dìng guó ” de yuán zé xiū yǎng， jiù bù néng bù shēn jiā tǐ huì。 “ tān lì ” yī jù， shì yī gè rén xīn zhì fā zhǎn de “ xíng wéi ” de yīn 'àn miàn， “ tān ” zì suǒ bāo kuò de xīn lǐ、 xíng wéi zuò yòng， dà xiǎo、 míng 'àn de wú suǒ bù yòu， yī shí chǎn shù bù wán， jiāng lái huò zhuān jiǎng “ xīn xìng ”、 “ nèi míng ” zhī xué shí zài shuō。 “ fèn shì ” yī jù， shì zhǐ yī gè rén zài yán yǔ shàng zuì xū jǐn shèn de guān jiàn。 zài zhè lǐ bì xū yào zuò bǔ chōng de shuō míng， yīn wéi zhè liǎng yàng xīn xíng， zài lì shǐ shàng， jí xiàn shí rén shēng de jīng lì shàng， shì lì tài duō， xī wàng dà jiā yòu suǒ huì xīn， biàn kě míng bái “ zhī zhǐ 'ér hòu yòu dìng ” de gōng yòng duì yú zì fǎn zìxǐng de zhòng yào， biàn huì hòu fú wú liàng liǎo！ 　　 sì yī、 fǎ zhì yǔ zhì fǎ 　　 xià wén suǒ jiǎng de， jiù shì shuō míng “ zhì guó 'ān bāng ” yòu guān wéi zhèng de “ fǎ zhì ” hé “ rén zhì ” de gòng tōng yào zhǐ。 Zēngzǐ jiù yǐn yòng shàng gǔ shǐ de jīng yàn lái zuò shuō míng， rú shuō： 　　 yáo shùn shuài tiān xià yǐ rén， ér mín cóng zhī。 jié zhòu shuài tiān xià yǐ bào， ér mín cóng zhī。 qí suǒ lìng fǎn qí suǒ hǎo， ér mín bù cóng。 　　 zhè shì hěn qiǎn xiǎn de gǔ wén， děng yú bái huó， wǒ men bù bì lìng jiā fā huī， dà jiā yī dú jiù huì míng bái。 xià wén jiē zhe， biàn shuō： 　　 shì gù jūn zǐ yòu zhū jǐ， ér hòu qiú zhū rén。 wú zhū jǐ， ér hòu fēi zhū rén。 suǒ cáng hū shēn bù shù， ér néng yù zhū rén zhě， wèi zhī yòu yě。 gù zhì guó zài qí qí jiā。 　　 zhè shì shuō míng zhì guó de yào zhǐ， wú lùn shì guò qù de jūn zhù tǐ zhì shí dài， huò shì hòu shì de mín zhù tǐ zhì shí dài， qí zhèng zhì hé fǎ lìng， dū bì xū xiān cóng zì jǐ běn shēn hé jiā rén kāi shǐ tǐ huì shè xiǎng， zěn yàng lǐng dǎo rén mín， zěn yàng zhì dìng fǎ lìng， bì xū wán quán shì hé yú rén qíng wù lǐ， cái néng xíng dé tōng。 jiǎ dìng suǒ lǐng dǎo de bàn fǎ hé suǒ zhì dìng de fǎ lìng， shǐ yòng zài zì jǐ běn shēn， huò zì jǐ de jiā rén， dū jué dé wú fǎ rěn shòu， wú fǎ kuān shù。 nà me， biàn yào qiú bié rén huò xià shǔ rén mín lái zūn shǒu， nà shì jué duì xíng bù tōng de。 suǒ yǐ shuō “ zhì guó zài qí qí jiā ”， biàn shì zhè gè dào lǐ， dú lái bìng bù nán lǐ jiě。 　　 wèishénme “ shuài tiān xià yǐ bào， ér mín cóng zhī ”？ 　　 dàn shì， rú guǒ ná lái duì zhào xiàn shí de shì jiān， wǒ dú tā dú liǎo liù qī shí nián， hái shì bù néng lǐ jiě。 yuán yīn shì shénme ní？ lì rú wǒ men dú lì shǐ， dāng rán yě bāo kuò wài guó shǐ， yǐ guò qù de jīng yàn lái shuō， bù lùn shì nǎ yī guó huò nǎ yī zhǒng zú de rén mín， tā men dāng shí zài hěn cháng yuǎn de yī duàn nián dài lǐ， wèishénme jiù néng gòu rěn shòu nà zhǒng bào zhèng， yī zhí yào děng dào “ rén wáng zhèng xī ”， cái yòu suǒ fǎn dàn qǐ 'ér gǎi gé？ jiù xiàng qián wén suǒ shuō， “ jié zhòu shuài tiān xià yǐ bào， ér mín cóng zhī ”。 dào dǐ shì wèile shénme？ xiàn dài shǐ shàng rú yì dà lì dāng shí xīng qǐ de mò suǒ lǐ ní yǔ dé guó de xī tè lè “ fǎ xī sī ”， wǒ mendōu shì qīn shēn 'ěr wén mù dǔ de shì shí。 dàn dāng shí duō shǎo rén wéi zhī fēng kuáng qīng dǎo， duō shǎo rén wéi zhī dǐng lǐ mó bài？ shèn zhì hái liú gěi xiàn shì de hòu rén， zài chōng jǐng xīn xiàn， nǎi zhì sī zì mó fǎng， zhè yòu shì wèile shénme？ kě yǐ shuō “ bǎi sī bù dé qí jiě ”。 hòu lái yuè shì yù jiǔ、 shè shì yù shēn， cái wán quán míng bái zhè shì yī gè rén xìng zhé xué shàng de dà wèn tí， bù shì zì rán kē xué huò shè huì kē xué suǒ néng chè dǐ míng bái de wèn tí。 rú yào cóng shè huì kē xué jiǎng qǐ， zuì hòu huí guī dào “ zhé xué de kē xué ” wèn tí shàng qù， duō shǎo nián、 duō shǎo zì yě jiǎng shuō bù wán， wǒ jiù bù bì zì zhǎo má fán liǎo， zì rán huì yòu jiāng lái de xián zhě qù chǎn shù míng bái。 　　 huà shuō huí lái， wǒ men zài qián miàn， shì zài tǎo lùn guò qù zài “ jiā tiān xià ” dì wáng zhì dù de gè gè shí dài lǐ， jí shǐ rú《 dà xué》 suǒ shuō， “ qí suǒ lìng， fǎn qí suǒ hǎo ”， ér rén men què yǐ rán fú cóng rěn shòu， hǎo xiàng yě shì hěn nán lǐ jiě de shì。 qí shí， bù zhǐ shì guò qù de lì shǐ shì rú cǐ， jí shǐ zài shí qī shì jì yǐ hòu， yóu 'ōu zhōu kāi shǐ， èr bǎi duō nián lái gāo chàng “ mín zhù ” hé “ rén（ mín） quán ” de xī fāng guó jiā， shèn zhì rú xiàn zài de měi guó， tā men zì jǐ rèn wéi shì shì jiè shàng zuì mín zhù、 zuì yòu rén（ mín） quán de guó jiā。 shì shí shàng， jiù cún zài zhe yòu xǔ duō fǎ lìng， duō shì fǎn qí rén mín de suǒ hǎo。 dàn shì， rén men yǐ rán zài zūn shǒu liú xíng， bìng wèi wán quán gǎi zhèng guò lái shǐ qí wán shàn。 zǎi xì kàn lái， gǔ jīn zhōng wài shàn 'è měi chǒu de shì shí dōushì yī yàng， zhǐ shì gè gè shí dài、 gè gè dì qū de rén men， bǎ shàn 'è měi chǒu de wài xíng， fěn shì dǎ bàn dé gè yòu bù tóng 'ér yǐ。 　　 dāng wǒ zài měi guó jū liú zuò guò kè de liǎng sān nián zhī shí jiān， shěn shèn guān chá yán jiū tā men de gè jiē céng shè huì， rén men zuì yàn 'è de biàn shì lǜ shī。 qí cì， zuì kǒng jù de shì yī shēng hé yī yào。 hào chēng wéi shì jiè mín zhù、 wén míng de měi guó， yě nán miǎn rú lǎo zǐ suǒ shuō “ fǎ lìng zī zhāng， dào zéi duō yòu ” de shè huì。 tā men de fǎ lìng yě duō rú niú máo， gè zhōu de lì fǎ， yòu de hé lián bāng fǎ lǜ yòu suǒ bù tóng nán miǎn dǐ chù。 fǎ guān men duì yú fǎ lǜ de jiě shì， yòu shí hòu yě fàn liǎo rú zhōng guó lì dài kù lì yī yàng de cuò wù， “ zhōu nà luó zhì ”， rù rén yú zuì de yě bù shǎo。 yīn cǐ， zuò wéi lǜ shī de yīháng， jiù yòu bù shǎo dǒng dé zuàn fǎ lǜ de lòu dòng， yóu rú zhōng guó míng、 qīng shí dài de yī xiē diāo zuàn shī yé huò 'è sòng shī yī yàng， yě huì shǐ dǎ guān sī de dāng shì rén， nòng dé jiā pò rén wáng de shì què yě bìng bù tài shǎo。 yóu qí yòu guān shuì fǎ fāng miàn， zhuī jiǎo、 zhuī bǔ de duō， táo shuì、 lòu shuì de yě hěn gōng kāi pǔ biàn。 zhè yě jiù shì měi guó shì de mín zhù “ rén（ mín） quán ” yī miàn de rè nào shì。 diǎn dào wéi zhǐ， yě shì yī yán nán jìn。 　　 yòu guān yú měi guó yī xué jiè fāng miàn de “ fǎ lìng ”， yě shì bù kān lǐng jiào。 yī shēng、 yī yào de fèi yòng， áng guì dé hěn nán xiǎng xiàng。 děng hòu pái shí jiān zhì liáo， yòu shí chāo guò yī liǎng gè yuè， kě yǐ tuō sǐ bìng rén， yě hěn píng cháng。 tā men jiànjiē zài yā zhà bìng rén de fèi yòng， shí jì shàng shì bǎ chí yī yào fǎ lìng， zhí jiē zài qiāo zhèng fǔ wèi shēng bù mén， yóu qí bǎo xiǎn gōng sī de zhú gàng。 rú shì sī rén chū qián， xiàng yī shēng、 yī yuàn qiú zhì， nà jiù “ guì bù kě yán ” liǎo！ dàn wú lùn shì jiànjiē huò zhí jiē de yào qián， qí shí， jiù shì jué qǔ rén mín shè huì de cái fù 'ér guī yú yǐ yòu。 dàn tā men shì “ yú fǎ yòu jù ”， xí yǐ wéi cháng， bù rèn wéi zǎo yǐ gēn běn wéi fàn yī dé hé yī yào duì yú rén lèi jiù kǔ jiù nán de jī běn yuán zé liǎo。 　　 rú zhào wǒ zài guò qù zhōng guó jǐ shí nián qián， qīn yǎn kàn dào nà gè gǔ lǎo de nóng cūn shè huì， xiàn zài rén suǒ wèi de fēng jiàn shè huì de yī shēng huòyào diàn， jīhū hé xiàn dài xī fāng huò měi guó de yī shēng、 yào diàn wán quán xiāng fǎn。 yī shēng rú guǒ tài bǎi jià zǐ， tuō yán shí jiān qù kàn bìng rén， dāng chǎng huì wéi bìng jiā jí dà zhòng suǒ zhòu mà。 yào diàn zài guò xīn nián de zhēngyuè chū yī， jué duì bù kě guān mén， ér qiě yě bù xǔ guān mén， nà shì qiān duō nián lái de fēng sú xí guàn。 bù lùn bàn yè sān gèng， zhēngyuè chū yī huò chú xī， qǐng yī shēng kàn bìng， huò dào yào diàn mǎi yào， jué duì méi yòu tuī chí tuō yán de xíng wéi， bù rán jiù huì bèi shè huì qún zhòng suǒ tuò qì de。 zhì yú mín jiān shè huì， bù lùn fù nǚ cūn nóng， dǒng dé jǐ gè zǔ chuán piān fāng huò zhì bìng fāng fǎ， gěi rén fāng biàn zhì liáo， dé dào yī bān lǎo bǎi xìng de 'ài dài， nà shì tiān jīng dì yì de shì。 dāng rán， huò yào bù duì zhèng， yōng yī shā rén， bù miǎn yòu zhī， dàn dào dǐ shì shǎo zhī yòu shǎo。 jué bù xiàng měi guó shì de “ mín zhù ” fǎ lìng， yǐ bǎo zhàng rén mìng zuò jiè kǒu， suí biàn zhǐ wéi “ wú zhào yī shēng ”， jiù shéng zhī yú fǎ。 wǒ zài měi guó， yě suí shí kàn dào yòu xiē bìng rén， míng míng shì bèi tā men yī yào cuò wù， dàn yě jué duì bù gǎn shī zhī yuán shǒu， shèn zhì yě bù gǎn duō shuō， shāo yī bù shèn， jiù huì chù fàn tā men de fǎ lìng， bù kān shè xiǎng。 guó jì jiān néng bǎ xīn jiù zhōng wài yī yào yī lì gōng fèi， jiǎn shǎo rén mín fù dān de guó jiā， jù wǒ suǒ zhī， zhǐ yòu zài bā shí nián dài qián de zhōng guó， yǐ jīng zuò dào， suī rán bìng wèi wán shàn。 nà yě què shì dāng shí lì shǐ shàng yī gè nán néng kě guì de shàn zhèng liǎo。 　　 zǒng zhī， wǒ men zhǐ shì lüè jǔ měi guó shì de mín zhù “ rén（ mín） quán ” yòu guān fǎ zhì de yī xiē biǎo miàn pí máo xiàn xiàng， shuō míng “ qí suǒ lìng， fǎn qí suǒ hǎo ” ér rén mín yǐ rán fú cóng yě shì cháng shì。 zhǐ shì yī bān lái zì wài guó， jiǔ jū qí bāng， huò wéi qiáo mín de rén men， shǐ zhōng zài xīn lǐ shàng， cún yòu zhù、 kè zhī bié， qián zài yì shí de kè qì， bìng méi yòu wán quán shēn rù guān chá， jiù bù jué dé tā men mín zhù、 fǎ zhì de shè huì， réng rán hái yòu xǔ duō tài bù wén míng de yīn 'àn miàn， bù yào zhǐ jiàn qí “ qiū háo zhī mò， ér bù jiàn yú xīn ” liǎo！ bù guò， tā men dào dǐ shì lì shǐ wén huà nián qīng de guó jiā， xiàng yī bān rén qún zhōng de qīng nián rén yī yàng， róng yì fàn yòu zì 'ào zì mǎn、 qīng shì yī qiē de xí qì。 dàn yě què yòu “ zhī guò bì gǎi， shàn mò dà yān ” de hǎo chù， dǎo hěn xī wàng tā men zhēn néng chǎn shēng yī gè xióng cái dà lüè de lǐng dǎo rén， hé shì jiè shàng gè gè mín zú、 guó jiā， xiāng hù hé zuò， gòng tóng wéi rén lèi móu fú zhǐ。 　　 jiǎng dào zhè lǐ， ràng wǒ chuān chā yī zé wǎng shì。 zài yī jiǔ bā wǔ nián de dōng tiān， wǒ dào měi guó hái bù dào sì gè yuè， yòu yī wèi dān rèn měi guó cái zhèng bù fù bù cháng jí de rén， jīng guò péng yǒu jiè shào tè lái fǎng wèn。 zài xián tán de shí hòu， tā wèn wǒ duì yú měi guó de guān gǎn， wǒ shuō， wǒ gāng lái guì guó， chàbù duō měi tiān dōuzài zhǎo fáng zǐ， yóu zuì piányí de shí wàn měi yuán yīzhuàng fáng wū kàn qǐ， dào dá liǎng bǎi duō wàn měi yuán yīzhuàng de， dà yuē kàn liǎo dà xiǎo liǎng bǎi duō chuáng fáng wū， dū xū yào dēng táng rù shì kàn gè jiū jìng； tóng shí yě hé shè huì fú lì de shè tuán yòu suǒ jiāo wǎng， hěn máng， méi yòu liǎo jiě qīng chǔ。 dàn tā jiù cóng zhè gè wèn tí shàng， zài sān zhuī wèn。 wǒ jiù hěn suí biàn duì tā shuō， jù wǒ de chū bù guān chá suǒ liǎo jiě， xiàn zài de guì guó， zhǐ yòu sān jù huó： “ zuì fù yòu de guó jiā、 zuì pín qióng de shè huì， yě shì shì jiè shàng fù zhài zuì dà de guó jiā。 ” dàn nǐ men bù pà， yīn wéi guó lì hěn qiáng 'ā！ tā tīng wán liǎo wǒ de huó， tè bié zhàn qǐ lái hé wǒ wò shǒu shuō， nǐ shuō dé zhēn tòu chè， nǐ de guān chá lì tài mǐn ruì liǎo！ wǒ men hěn xiǎng nǐ néng liú zài měi guó。 wǒ shuō， qǐng bù yào jiàn guài， wǒ shì suí biàn shuō shuō， bùzúwèi píng。 wǒ yuán shì guò kè， dào liǎo guì guó， néng dé hé fǎ de jū liú， ān xīn zàn zhù yī shí， yǐ hěn gǎn xiè shèng qíng liǎo！ wǒ huān yíng nǐ cháng lái wǒ jiā zuò kè， hē zhōng guó chá、 chī zhōng guó cài， yě shì yī lè yě。 yú shì， bǐ cǐ xiāng hù huān xiào 'ér sàn。 　　 zhì dìng fǎ lìng de jī běn yuán zé 　　 wǒ men zài huí zhuǎn dào《 dà xué》 běn jié zhōng suǒ tí， yòu guān jiàn lì hé bān bù fǎ lìng de jī běn yuán zé， suǒ wèi： 　　 shì gù jūn zǐ yòu zhū jǐ， ér hòu qiú zhū rén。 wú zhū jǐ， ér hòu fēi zhū rén。 suǒ cáng hū shēn bù shù， ér néng yù zhū rén zhě， wèi zhī yòu yě。（ “ zhū ” zì gǔ dài shì tōng “ yú ” zì yòng） 　　 zhè shì shuō， cóng shì zhèng zhì de dāng quán zhě huò lì fǎ zhě， dāng nǐ yào fā bù mìng lìng， huò jiàn lì fǎ zhì de shí hòu， bù yào wàng liǎo zì jǐ yě shì yī gè zuì jī céng de píng mín qún zhòng， yě shì duì xiàng de dāng shì rén。 zhǐ shì xiàn zài lì chǎng bù tóng， chǔjìng bù yī yàng 'ér yǐ。 rú guǒ yào shì wǒ zì jǐ jiē shòu zhè gè mìng lìng， shì bù shì kě yǐ zuòde dào、 xíng dé tōng ní？ jiǎ dìng rén rén shì wǒ， rú guǒ zài wǒ zì jǐ de xīn zhōng， yě shì yòu suǒ 'ài nán， yě shì hěn bù tuǒdàng de， nà jiù bù néng suí biàn xià lìng huò lì fǎ 'ér yào qiú bié rén zūn shǒu liǎo。 bù guò， zhè jǐ jù huó de nèi hán hěn guǎng yě hěn zhòng yào， tā shì yòu guān fǎ lǜ hé zhèng lìng de fǎ lǐ wèn tí， yě jiù shì fǎ lǜ xué de zhé xué wèn tí。 rén lèi de shè huì yuán běn wú fǎ， “ fǎ yóu rén zào ”， “ lìng zì rén xīng ”。 yǐ chuán tǒng de wén huà lì shǐ lái shuō， sān dài dào xī zhōu de shí qī， gū qiě tǒng guī zài lǐ zhì de shè huì。 suǒ wèi lǐ zhì de jīng shén， shǒu xiān de yuán zé， zhù zhòng zài jiào huà。 yīn wéi nà gè shí qī， wén huà zhī shí jiào yù， zhǐ shǔ yú guān fǔ hé shì dà fū suǒ yòu， jiào yù bìng bù pǔ jí。 píng cháng de rén men， kè qì yī diǎn dū jiào zuò “ shù mín ”， bù kè qì yī diǎn， dū suàn shì yú máng， yòng sú huà lái jiǎng， yě jiào zuò “ xì mín ”。 “ xì ” zì， jiù shì xiǎo de yì sī。 “ xì rén ” jiù shì xiǎo rén。 rú yào yán jiū zhè gè zì de dú yīn， yīnggāi zhào kè jiā huà、 guǎng dōng huà lái fā yīn， jiù hé yú gǔ yīn liǎo。 nà me， suǒ wèi “ shù mín ”， biàn shì “ xì mín ” de biàn yīn 'ér yǐ， bìng méi yòu shénme tè bié de yì sī。 lǐ zhì， bù dàn zài yú yào qiú shàng céng jiē jí díshì dà fū men， tóng shí yě shì yào jiào huà yī bān de shù mín。 suǒ wèi “ bù jiào 'ér zhū zhī ”， zé guò zài shì dà dà men suǒ cóng zhèng dāng quán de guān fǔ， bìng bù wán quán zhòng zé yú shù mín， zhè shì lǐ zhì wén huà zuì zhòng yào de jīng shén suǒ zài。 　　 dào liǎo dōng zhōu yǐ hòu， gū qiě yǐ qín shǐ huáng shàng bèi qín xiāng gōng shí dài zuò dài biǎo， lái huàdìng jiè xiàn， cóng shāng yàng biàn fǎ kāi shǐ， cái shǐ zhù zhāng fǎ zhì de fǎ jiā zhī xué， zhǎn rán lù qí fēng máng。 yīn cǐ， dào liǎo qín shǐ huáng jiàn lì dì wáng zhèng quán， zhuān mén zhù zhòng fǎ zhì， fǎ lìng yán mì。 cái yòu lì shǐ shàng suǒ chēng qín fǎ qí yán de shuō fǎ。 dàn dì wáng zhèng tǐ de fǎ zhì， zhǐ shì duì huáng dì yǐ xià de shàng xià yī qiē rén děng lái shuō； dú yòu huáng dì běn shēn， zì yòu tè quán， bù shòu tā zì jǐ suǒ zhì dìng bān bù de fǎ lǜ suǒ guǎn。 huáng dì shì “ chū yán wéi jīng ”、 “ tù yǔ wéi fǎ ” de yī gè guài dōng xī。 suǒ yǐ qín、 hàn yǐ hòu de xǔ duō dì wáng， běn láidōu shì qián cháo yǐ fǎ suǒ chēng de dào zéi huò pàn chén chū shēn， yī dàn qǔ dé tiān xià， dēng shàng bǎo zuò yǐ hòu， biàn zì yòu bān dìng fǎ lìng， yǐ fǎ guǎn lǐ chén mín liǎo。 zǎo zài chūn qiū mò qī de zhuāng zǐ， jiù shuō guò zhè yàng de huà： “ qiè gōu zhě zhū， qiè guó zhě hóu。 hóu zhī mén， rén yì chū yān。 ” ér zài táng dài de lì shǐ shàng， jìzǎi zhe kāi guó gōng chén xú（ lǐ） shì jì de zì bái， yòng zhuāng zǐ zhè jǐ jù míng yán zuò zhù jiě， biàn hěn qiàdàng， yě lìng jù yòu shuāng xiàng de nèi hán。 xú shì jì shuō： 　　 wǒ nián shí sān shí wéi wáng（ wáng yīn wú） lài zéi， féng rén zé shā。 shí sì wǔ wéi nán dāng zéi， yòu suǒ bù qiè zé shā rén。 shí qī bā wéi jiā zéi， lín zhèn nǎi shā zhī。 èr shí wéi dàjiàng， yòng bīng yǐ jiù rén sǐ。 　　 qiān gǔ yīng xióng， dà dū bù wài yú cǐ lì， zhǐ shì xú shì jì kěn shuō tǎn bái huà， réng rán bù shī qí yīng xióng běn sè。 rú cóng fǎ lǜ de guān diǎn lái pàn jué tā de zuì xíng， wǒ men yě xǔ kě yǐ shuō xú shì jì zài shí sān suì shí， shì yī gè shī qù jiào yǎng de wú lài 'ér tóng， suí biàn jiù fàn shā rén zuì。 shí sì wǔ suì yòu suǒ gǎi biàn， dàn pèng dào duì tā bù hé lǐ de rén， yīn qì fèn cái dòng shǒu shā rén。 shí qī bā suì， gǎi xié guī zhèng， chú fēi zài zhàn chǎng shàng， cái shā dí rén。 èr shí suì zhèng shì cān jūn， yīn gōng fēng wéi dàjiàng， què shì yòng bīng lái jiù rén liǎo。 tā zài shí sān suì dào shí sì suì shí qī， niánshào shī xué， qǐ wú bèi shā zhě yòu guān yuán gào tí chū gào sù， yú fǎ wú jù， jiā tíng shè huì zì yìng fù zé。 jīn yòu zì shǒu tǎn chéng gǎi guò cóng xīn， yǐ lì（ pàn lì） bù wèn。 tā zì shí qī bā dào 'èr shí suì shí， cān jiā qǐ yì yòu gōng bèi fēng wéi dàjiàng， lín zhèn shā dí gōng zài “ dǎng guó ”， yìng jī hé qí lǚ cì lěi jī zhàn gōng， yǐ fǎ jiā fēng “ yīng guó gōng ”， yǐ bāo zhōng jìn。 cǐ pàn！ 　　 hàn dài jiàn guó chū qī， dà dū zhǐ zhù yì liú bāng chū rù xián yáng， hái jūn bà shàng， xī zhào fù lǎo háo jié wèi yuē： “ fù lǎo kǔ kē qín fǎ jiǔ yǐ。 suì yǔ fù lǎo yuē fǎ sān zhāng： shā rén zhě sǐ、 shāng rén jí dào dǐ zuì， yú xī chú qù。 ” 　　 zhè zhǐ shì liú bāng zài tiān xià wèi dìng， shōu mǎi rén xīn de zhàn lüè zuò wéi shàng de cuò shī， bìng fēi shì zhèng shì jiàn lì liú hàn de huáng quán yǐ hòu， dōushì yòng dāng shí de yuē fǎ sān zhāng lái zhì lǐ tiān xià guó jiā de。 hàn dài jiàn guó yǐ hòu， chū qī suǒ yòng de fǎ lǜ， hái shì yīn xí “ qín fǎ ”， dàn qǔ qí biàn mín lì guó zhě， shāo jiā xiū zhěng 'ér yǐ。 rú hàn chū de kāi guó chéngxiàng xiāo hé、 cáoshēn， dōushì yuán zài qín dài de xiàn jí dān wèi dān rèn guān lì、 shī yé， tā men yědōu shì cóng xiǎo xué xí qín fǎ， bìng yòu cóng zhèng zhí fǎ de jīng yàn， yě kě miǎnqiǎng dì shuō， dōushì fǎ jiā chū shēn， bìng fēi qí lǔ rú shēng yī yàng jiǎng jiū shī lǐ， tā mendōu shì fǎ jiā de mén tú。 　　 dào liǎo hàn wén dì jí wèi yǐ hòu， zhòng shì rén shēn， duì yú yuán yòu xíng fǎ shàng de cán kù yòu suǒ bù rěn， xià lìng jiā yǐ cái jiǎn xiū zhèng， yīn cǐ， jiù yíng dé lì shǐ shàng wàn gǔ liú fāng， yòu “ hàn wén chú ròu xíng ” de dé zhèng shèng míng。 dàn zài tā 'ér zǐ hàn jǐng dì jí wèi yǐ hòu， duì tā fù qīn huáng dì de kuān dà zhèng cè， fā xiàn liú bì， yòu shāo jiā shōu jǐn， zhòng shì fǎ zhì， zhè jiù shǐ hòu lái de lì shǐ， suī rán zàn měi “ wén jǐng zhī zhì ”， dàn duì hàn jǐng dì， biàn yào jiā shàng yī gè “ yán kù ” de wēi cí liǎo。 gēn zhe 'ér lái de hàn wǔ dì yě hěn zhù zhòng fǎ zhì， lì rú yòu guān lǐ líng bài jiàng xiōng nú yī 'àn， sī mǎ qiān bàng guān bù píng， shāo wéi biàn jiě， wǔ dì yī nù， biàn bèi jiàng zuì 'ér tuǒ fǔ xíng（ yān gē liǎo nán xìng shēng zhí qì）， nǐ shuō zhè yòu duō me yuān wǎng。 ér qiě kě jiàn， hàn fǎ zhī yán， bìng méi yòu bǐ qín fǎ hǎo guò duō shǎo 'ā！ suǒ yǐ hàn xuān dì biàn shuō： “ hàn jiā zì yòu zhì dù。 běn yǐ bà、 wáng、 dào zá zhī， nài hé chún rèn dé jiào， yòng zhōu zhèng hū！ ” zhè shì zhēn huà。 zhù zhòng fǎ zhì de guǎn lǐ， biàn shì bà dào de xiào yòng。 wáng dào de lǐ zhì hé dào jiā de “ cí jiǎn ”， gù rán shì yìng shí liáng yào wēn hé qīng qín， yòu shí díquè nán yǐ zhì yù zhòng bìng huò jí zhèng。 　　 wǒ men rú yào liǎo jiě lì dài chuán tǒng de fǎ lìng、 fǎ lǜ， dà duō yǐ jīng bù kě kǎo。 dàn《 táng lǜ》、《 míng lǜ》 hé《 dà qīng lǜ lì》， bìng wèi sàn shī， wǒ jué dé hěn zhí dé yán jiū， yě zhǐ yòu cóng zhè xiē wén xiàn xià shǒu， cái kě yǐ cóng tā de fǎn miàn， zhī dào dāng shí shè huì yòu guān de gè zhǒng qíng kuàng， zěn me kě yǐ zhǐ xiàng “ fǎ lǜ ” běn kē yī miàn qù kàn ní！ dàn zì běn shì jì yǐ lái， wǒ men wèile tuī fān jǐ qiān nián lái dì wáng zhuān zhì de zhèng tǐ， biàn xiàng xī fāng wén huà zhōng xué xí xī yáng de fǎ lǜ， chū qī yǐn jìn， hé rì běn chàbù duō， shì xué xí 'ōu zhōu de “ dà lù fǎ xì ” wéi zhù， shāo yòu cān kǎo yǐ yīng guó wéi shǒu de “ hǎi yáng fǎ xì ” de jīng shén。 zhì yú rú 'āi jí、 yìn dù、 ā lā bó、 luó mǎ、 bā bǐ lún、 yóu tài、 bō sī、 xī là děng fǎ xì， zhǐ dāng zuò xué shù shàng de shì， bìng bù shí jì cǎi yòng， ér qiě yě wán quán bù gù wǒ guó chuán tǒng fǎ xì yōu liè hǎo huài de jīng shén。 jīng guò bàn gè shì jì yǐ shàng de yǎn biàn， hái shì xiāng dāng wěn luàn， yī yán nán jìn。 zǒng zhī， zhí dào zhè gè shì jì de mò qī， duì yú fǎ zhì、 zhèng tǐ děng děng， kě yǐ shuō yě shì yī gè yīn qíng wèi dìng de jú miàn。 sī zhī！ sī zhī！ wèi miǎn shén shāng！ 　　 duì bù qǐ， yīn wéi jiǎng dào fǎ lìng wèn tí， biàn yǐn qǐ yī xiē yòu guān fǎ lìng de gǎn kǎi。 wéi kǒng qiān shè tài guǎng， lí tí tài yuǎn， biàn zhǐ néng rú qīng tíng diǎn shuǐ yī yàng， lüè wēi yī tí， jiù cǐ shā zhù。 bù rán， yòu biàn chéng wéi “ liǎng gè huáng lí míng cuì liǔ， yīháng bái lù shàng qīng tiān ”， yù fēi yù yuǎn， bù zhī shuō dào nǎ lǐ qù liǎo！ 　　 duō zuò hǎo shì cái shì zhēn xiū xíng、 zhēn xué wèn 　　 wǒ xiǎng， lìng yòng yī gè jiǎn jié de fāng fǎ， lái shuō míng “ suǒ cáng hū shēn bù shù， ér néng yù zhū rén zhě ” de dào lǐ。 dà jiā zhī dào， xǔ duō réndōu hěn qiān xū kè qì， jiào wǒ yī shēng lǎo shī， qí shí， wǒ nǎ lǐ gòu dé shàng kě wéi rén shī de zī gé。 yòu yī cì， yī wèi zài xiāng cūn dān rèn duō nián jǐng chá de rén lái kàn wǒ， tán dào zhí xíng qín wù de kǔ chù， tā biàn shuō： “ lǎo shī 'ā！ wǒ hěn xiǎng tí zǎo tuì xiū， néng zài nǐ shēn biān zuò shì， suí biàn dǎ sǎo qīng jié， duān chá sòng fàn dōukě yǐ。 ” wǒ shuō： “ nǐ shì yī gè chéng shí jūn zǐ， duō dān dài yī xiē fán nǎo kǔ tòng， wéi dì fāng shè huì lǎo bǎi xìng zuò diǎn hǎo shì， cái shì zhēn xiū xíng， cái shì zhēn xué wèn。 ” 　　 yīn cǐ， tā jiù tán dào yóu tái wān dāng jú gè bù mén xiàng xià fā bù mìng lìng， yī céng yī céng lái gè “ děng yīn ”、 “ fèng cǐ ” zhào zhuǎn， yě xǔ jiā tiān shàng yī xiē yì jiàn， huò wú yì jiàn， zhào zhuǎn bù wù。 yòu fēn fā chū qù， dào dá xiāng zhèn zuì jī céng， yào wǒ men yán gé zhí xíng。 dàn shì nà xiē zuò zài bàn gōng shì lǐ de lǎo yé men， gēn běn jiù bù shì cóng jī céng gān qǐ de rén， xiān bù yào shuō tā jiào yù xué shí shuǐ píng de biāo zhǔn rú hé， dàn tā men zhì shǎo shì bù zhī dào rén mín shè huì hé gè gè dì qū de bù tóng qíng kuàng， jiù bì mén zào chē， luàn chū zhù yì， jiù zì jǐ gēn jù lǐ xiǎng de lǐ yóu， nǐ chū bàn fǎ biàn chéng tiáo wén， yào wǒ men lái zhí xíng。 nǐ shuō zěn yàng xíng dé tōng ní？ rú guǒ ná dào zhè xiē fǎ lìng， xiàng lǎo bǎi xìng qiāo zhú gàng， nà dǎo hǎo， xíng bù tōng de yě dé tōng， yào tōng de yě kě yǐ shǐ tā bù tōng。 qū wǒ shì sǐ bù kěn zuò de， shí zài shì yú xīn bù 'ān má！ bù guò， yòu shí yě yòu hěn hǎo de bàn fǎ， jiù shì duō fāng miàn zǎi xì kàn kàn， yán jiū tā men xià dá de fǎ lìng hé mìng lìng， jiù kě fā xiàn tā men shàng miàn de máo dùn chóngchóng。 yòu shí jiān， yòu jīng shén， gāo xīng qǐ lái， bù xiǎng shēng guān jiù dǐng huí qù。 bù rán， jiù zhì zhī bù lǐ， fǎn zhèng shì shàng liáng bù zhèng xià liáng wāi má！ wèishénme kě yǐ zhè yàng zuò ní？ yīn wéi shàng miàn de fǎ lìng， zài tā men gāo céng de nèi bù， jiù méi yòu gōu tōng lián xì hǎo、 lì rú guǎn jīng jì de xià dá de fǎ lìng， hé guǎn jiào yù de huò guǎn nóng lín de děng děng suǒ bān bù de fǎ lìng， shèn zhì hé dì lì xíng zhèng jī gòu de jué cè， jiù bǐ cǐ shàng xià máo dùn hù xiāng dǐ chù， nà jiào wǒ men zuì jī céng de gànbù， yòu zěn me qù zhí xíng 'ā！ 　　 zài cóng sī fǎ fāng miàn lái shuō， fǎ yuàn fāng miàn de tōng jī lìng， shuō nǐ men běn dì mǒu mǒu shì dà liú máng， bì xū jī bǔ guī 'àn bù kě zòng róng。 wǒ men jiù bù pà jiān xiǎn， fèi liǎo jiǔ niú 'èr hǔ zhī lì， bǎ tā jī ná guī 'àn sòng jìn fǎ yuàn。 dàn zài jīng fǎ tíng de shěn lǐ xuān pàn， gēn jù shénme “ mín zhù ” ā， “ rén quán ” ā， huò shì zhè gè rén shì xīn lǐ bù zhèng cháng， huò shì jīng shén bìng zhuàng tài 'ā， qīng qīng yī pàn， guān liǎo yī liǎng nián jiù chū lái liǎo。 rán hòu， tā biàn dài zhe yī bǎ dāo huò shì yī bǎ shǒu qiāng， fǎn lái bài fǎng wǒ men， èr láng tuǐ yī qiáo， bǎ dāo qiāng zài bàn gōng zhuō shàng yī pāi shuō， lǎo xiōng， lǎo zǐ méi shì lā！ nǐ duì wǒ de hǎo chù zěn me suàn， wǒ men zǒu zhe qiáo bā！ lǎo shī 'ā！ nǐ shuō wǒ men shuō shì wèirénmín de bǎo mǔ， yuán lái nà xiē lì fǎ hé sī fǎ、 zhí fǎ de lǎo yé men， yòu shì nà me kuān róng， qǐ bù shì jiào wǒ men hé huài rén jié yuàn？ dǎo méi de shì wǒ men， tā men què zuàn dào liǎo liǎo gè kuān dà rén cí de hǎo míng。 nǐ shuō zěn yàng cái hǎo zuò rén zuò shì 'ā？ 　　 tā wèn： “ guò qù de lì shǐ shàng， xiǎng lái yě shì tóng yàng de bā？ ” wǒ shuō： “ duì liǎo。 lì shǐ de xīng shuāi chéng bài， jīhū dōushì tóng yī bǎn běn de xīn xiū huā yàng。 sòng cháo de wáng 'ān shí shū dú duō liǎo， dàn bù shēn rù dāng shí de shè huì huán jìng。 jiù xiǎng biàn fǎ gǎi gé， lǐ xiǎng shì gāo yuǎn de， dàn tā zuò zài bàn gōng shì、 shū fáng lǐ， suǒ zhì dìng de fǎ lìng bìng bù hé shí yí。 ér qiě xià dá yǐ hòu， yòu bèi wěi pài zhí xíng de guān lì hé zhōng xià céng qū jiě liǎo， yīn cǐ jiù nào dé shēn bài míng liè， shǐ běi sòng wáng cháo cóng cǐ yī jué bù zhèn。 dāng rán， zhù yào zé rèn yě yóu yú dāng shí de huáng dì sòng shén zōng de jí gōng hǎo lì zhī suǒ zhì。 zhè biàn shì lì shǐ shàng gěi tā de shì hào ‘ shén zōng ’ de ‘ shén ’， yù biǎn yú bāo zhī yì。 ” dāng rán luo！ qí tā hái tán liǎo hěn duō， tā yě tí liǎo xǔ duō zài cóng zhèng shàng， suǒ wèi gōng hé sī zhī jiān de wèn tí， shǐ wǒ lǐn rán jǐng jué dào， tā shì yī gè hěn yòu jiàn jiě， gān xīn yú “ shǐ yǐn ” de hǎo gōng wù yuán， bù jìn sù rán qǐ jìng， gǎn kǎi wàn qiān liǎo！ rú guǒ yào wǒ qù zuò jǐng chá， wèi bì néng gǎn dé shàng tā hǎo。 chú fēi wǒ shì xiǎo shuō《 bāo gōng 'àn》 lǐ de nán xiá zhǎn zhāo， huò shì《 qī xiá wǔ yì》 lǐ de běi xiá 'ōu yáng chūn，《 shī gōng 'àn》 lǐ de huáng tiān bà。 dàn cóng hé tā de tán huà lǐ， huì 'ér tōng zhī， biàn kě liǎo jiě fǎ lìng、 zhèng cè hé bù hé yú mín xīn， yǐ jí lì shǐ shàng suǒ shuō lì zhì de zhòng yào， jiù shì jī céng gànbù de hǎo huài hé yī gè zhèng quán de guān xì， shì duō me de yán zhòng 'ā！ jiǎn dān dì shuō， tōng guò zhè gè gù shì， jiù kě míng bái《 dà xué》 suǒ shuō de “ yòu zhū jǐ， ér hòu qiú zhū rén。 wú zhū jǐ， ér hòu fēi zhū rén。 suǒ cáng hū shēn bù shù， ér néng yù zhū rén zhě， wèi zhī yòu yě。 gù zhì guó zài qí qí jiā ” de yì yì suǒ zài。 　　 dàn yào néng zuò dào “ yòu zhū jǐ 'ér qiú zhū rén ”、 “ cáng shēn 'ér shù 'ér yù zhū rén ” de zuò wéi， shuō lái róng yì， zuò dào bù yì。 yīn wéi rén réndōu yòu jí qiáng liè zhù guān、 wǒ jiàn wán gù de xí qì， yòu shí míng zhī gù fàn， què yě dǐ sǐ bù gǎi。 suǒ yǐ kǒng zǐ gào jiè dì zǐ men， yào xué wèn xiū yǎng zuò dào “ wú yì、 wú bì、 wú gù、 wú wǒ ” de sì wú zuì wéi zhòng yào。 dàn zěn yàng cái néng xiū yǎng dào sì wú de jìng jiè ní？ wǒ men kě yǐ yǐn yòng《 dà xué》 de shí xiū shí zhèng de huà shuō， bì xū yào néng “ zhī zhǐ 'ér hòu yòu dìng ”， yóu dìng 'ér hòu céng céng zhuǎn jìn， dá dào “ jìng、 ān、 lǜ、 dé ” de zào yì cái xíng 'ā！ 　　 sì 'èr、 xiān kàn《 shī jīng》 zěn me shuō 　　 yán tǎo《 dà xué》 dào jīn tiān， wǒ men hái tíng liú zài “ zhì guó bì xiān qí jiā ” de jiē duàn。 duì yú《 dà xué》 de yuán wén， guò qù yǐ yòu rén pī píng， jīhū wán quán bù gù luó ji de tiáo lǐ， kě yǐ shuō shì zá luàn wú zhāng。 lì rú běn duàn yuán wén， jì rán shì jiǎng “ zhì guó hé qí jiā ” guān xì de zhuǎn jìn， hái suàn dé shàng shì yòu cì xù。 dàn zhèng zài shuō dào fǎ lìng wèn tí， hū rán yòu wú tóu wú wěi， chā jìn lái nán nǚ hūn yīn de wèn tí， zài tā shàng xià wén de xián jiē chù， yòu méi yòu jiāo dài qīng chǔ， shí zài yòu diǎn hán hú bù qīng。 rú guǒ zài míng、 qīng liǎng cháo jǐ bǎi nián jiān， kǎo “ bā gǔ wén ” de duì bǐ wén zhāng，《 dà xué》 zhè yī duàn de xiě zuò zhāng fǎ， kǒng pà yě shì kǎo bù qǔ jǔ rén、 jìn shì liǎo！ 　　 qí shí， chūn qiū、 zhàn guó shí qī de zhū zǐ wén zhāng， què shì shì hé yú dāng shí lǐ jiě de xí guàn， yòu shí hòu yǐ yī liǎng jù， jiù gào yī duàn luò， gēn zhe biàn rú yì fēng tū qǐ， yòu jiē zhe lìng yī gè guān niàn lái liǎo。 lì rú zhuāng zǐ de wén zhāng， gèng wéi fàng sì， dàn yīn wèitā wén bǐ tài měi liǎo， yòu shì gǔ dài míng xián， rén men jiù bù gǎn suí biàn pī píng， fǎn shuō tā shì “ wāng yáng chǎng huǎng， lǐ qù yōu shēn ” ní！ Zēngzǐ zhù《 dà xué》， zài zhè duàn “ zhì guó hé qí jiā ” de guān jiàn lǐ， hǎo xiàng shì shǎo liǎo gè jiè cí。 dàn cóng gǔ wén de xiě zuò xí guàn lái jiǎng， jiē zhe 'ér lái， tā yòng “ shī yún ” kāi shǐ， jiù yǐ biǎo shì zài zhè gè dà wèn tí zhōng， yòu xū tào chū lìng yī gè zuì yòu xiāng guān de wèn tí lái liǎo。 zhè gè xiāng guān de wèn tí shì shénme ní？ jiù shì hòu shì rén men suǒ shuō de “ nán nǚ hūn jià ” ér chéng jiā shì de wèn tí。 yě jiù shì xiàn dài rén suǒ shuō de hūn yīn wèn tí hé jiā tíng wèn tí děng。 　　 wèile yán jiū běn duàn wén zì suǒ bāo róng de nèi hán， qiě ràng wǒ men xiān lái liǎo jiě Zēngzǐ suǒ yǐn yòng sān chù《 shī jīng》 shàng de shī jù， rán hòu huí zhuǎn lái xiáng xì liǎo jiě tā de nèi róng。 　　“ yí shì yí jiā ” de shēn yì 　　“ táo zhī yāo yāo． qí yè zhēn zhēn。 zhī zǐ yú guī， yí qí jiā rén。 ” zhè sì jù shī， chū zài《 shī jīng · guó fēng · táo yāo》 sān piān zhōng。 qí shí， zài《 dà xué》 lǐ， tā suǒ yǐn yòng de zhòng diǎn， zuì zhòng yào shì zài zuì hòu yī jù “ yí qí jiā rén ”。 shì shí shàng， shàng miàn liǎng piān zuì hòu dōuyòu tóng yàng liǎng jù， dōushì hěn yòu shēn yì de， nà biàn shì “ yí qí shì jiā ” hé “ yí qí jiā shì ”。 yīn cǐ， wǒ men hòu shì yòng zài jié hūn xǐ shì de chéng yǔ shàng， biàn yòu “ yí shì yí jiā ” de sòng cí。 zhì yú yuán shī de “ táo zhī yāo yāo， qí yè zhēn zhēn ” de nèi hán， shì zhǐ nà gè yào chū jià de gū niàn， jì yòu nián qīng jiàn měi de wài xíng， tóng shí yě yòu shēn cáng bù lù de cái néng hé liáng hǎo de dé xìng。 “ zhī zǐ ” liǎng gè zì， jiù děng yú xiàn dài yǔ suǒ shuō de “ zhè gè hái zǐ ”。 huàn yán zhī， zuì hòu liǎng jù shì shuō， zhè gè nǚ hái zǐ jià guò qù liǎo， yī dìng hěn hé shì yú zhè gè jiā tíng。 tā jiā lǐ huì fā dá liǎo， qǔ liǎo yī gè hǎo xí fù。 　　 yě xǔ nǐ men yào wèn， “ táo yāo ” liǎng jù， jiǎn jiǎn dān dān， zhēn yòu bāo hán suǒ shuō de nà xiē yì sī má？ jiǎng shí zài de， zhè jiù shì《 lǐ jì · jīng jiě piān》 suǒ shuō de “ wēn róu dūn hòu， shī zhī jiào yě ” de dào lǐ。 shī gē dōushì kǒu yǔ hěn hǎo zuò， shùn kǒu liù biàn shì。 dàn hǎo de shī gē， tài nán liǎo。 rú guǒ yào jiù “ táo yāo ” de liǎng jù nèi hán lái fā huī， yòu qǐ mǎ yào jiǎng shuō yī liǎng gè zhōng diǎn， wǒ men bù yào lí tí tài yuǎn， jiù xué táo yuān míng de “ hǎo dú shū， bù qiú shèn jiě ” bā！ nǐ zhǐ yào cóng hòu shì wén xué shàng guàn yòng de chéng yǔ “ yàn rú táo lǐ ”， bìng méi yòu jiā shàng “ lěng ruò bīng shuāng ” de fǎn miàn cí， biàn kě zhī dào “ yāo táo ” hé nà zhēn zhēn de táo yè pèi zài yī kuài， rú shuō “ mǔ dān suī hǎo， hái xū lǜ yè hù chí ”， zhè yàng biàn kě míng bái “ měi zài qí zhōng yǐ ” de wén xué jìng jiè liǎo！ 　　 zhì yú “ yí xiōng yí dì ” yī jù， tā shì yǐn yòng《 shī jīng · xiǎo yǎ · liǎo xiāo piān》 lǐ de yī jù。 shì shí shàng， jù lì lái gè jīng xué zhuān jiā de yán jiū， zhè sì zhāng shī shì zhǐ zhōu gōng shè zhèng dì liù nián， “ zé jí sì hǎi， tǒng yī huá yí ”， yīn “ huái yuǎn rén ”、 “ róu wàn bāng ” de shèng dé suǒ gǎn， zhū hóu yàn huì bìng wú cāi jì， dōushì rú xiōng rú dì xiāng qīn xiāng 'ài。 shǐ rén dú hòu， biàn huì yòuhuái niàn “ chéng zhōu yī huì， yǎn rán wèi sàn ” zhī sī。 　　 dàn Zēngzǐ zài běn jié lǐ dān dān yǐn yòng zhè yī jù， shì jiè tā lái yī yǔ shuāng guān。 duì zhì guó píng tiān xià 'ér yán， shì zhǐ néng zuò dào “ róu wàn bāng ”、 “ huái yuǎn rén ” de chéng guǒ。 duì jiā tíng 'ér yán， shì zhǐ xiōng dì zǐ mèi、 zhì qīn gǔ ròu zhī jiān de hé mù kāng lè， hù xiāng jìng 'ài de zuò yòng。 　　 suǒ wèi shī yún “ qí yí bù tè， zhèng shì sì guó ” liǎng jù， zhè shì《 shī jīng · guó fēng · shī jiū piān》 zhōng de jù zǐ。 “ tè ” zì， yòu zhèng xīn bù biàn de yì yì。 zhè shì zhǐ zài zhù tǐ dāng quán de rén， duì yú chéng yì、 zhèng xīn de chū zhōng， bì xū yào zuò dào biǎo lǐ nèi wài rú yī zhōng shēn bù biàn． cái néng zhèng jǐ、 zhèng rén． zài jiā tíng、 jiā zú zhōng rú cǐ， duì zhì guó píng tiān xià yě shì rú cǐ， cái kě yǐ zì lì、 lì rén， xiāng shuài tiān xià yǐ zhèng liǎo！ 　　 wēn róu dūn hòu de shī jiào 　　 guān yú běn jié suǒ yǐn yòng “ shī yún ” de wèn tí， xiàn zài yǐ jīng liǎo jiě liǎo， hòu miàn biàn kě shěng diào chā qū de má fán。 dàn zài《 dà xué》、《 zhōng yōng》、《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》 de sì shū lǐ， wèishénme huì cháng cháng pèng dào “ shī yún ”、 “ zǐ yuē ” děng jù zǐ ní？ 　　 dì yī， yīn wéi zài Zēngzǐ tā men nà gè shí dài， lì shǐ jīng yàn suǒ liú xià de wén xiàn， bìng bù rú hòu dài wǒ men nà me duō。 nà gè shí hòu， kǒng zǐ suǒ zhù de《 chūn qiū》 hái gāng hǎo xīn chū lóng。 suǒ wèi gè guó shǐ liào de《 guó yǔ》， yǐ jí《 zuǒzhuàn》 hé《 gōng yáng》、《 gǔ liáng》 děng《 chūnqiūsānzhuàn》 hái wèi liú xíng， chú liǎo《 shàng shū》 suàn shì shǐ liào yǐ wài， rú yào yǐn yòng qián rén de lì shǐ jīng yàn， zhǐ hǎo yǐ《 shī jīng》 suǒ shōu jí de zī liào， zuì wéi qiàdàng。 yīn cǐ， xiě dào huò shuō dào yào “ yǐn gǔ yǐ míng jīn ” de shí hòu， biàn cháng cháng chū xiàn “ shī yún ”、 “ zǐ yuē ” liǎo！ dào liǎo hòu shì， xué zhě men biàn jìn yī céng， zhī dào tí chū “ liù jīng jiē shǐ yě ” de guān niàn liǎo！ 　　 dì 'èr， shī jù， wǎng wǎng shì nóng suō jiǎn liàn liǎo lì shǐ shè huì shàng， xǔ duō fù zá de shì shí hé hěn duō qíng xù shàng de gǎn kǎi， gòu chéng shǎo shù de zì hé jù zǐ de jīng suǐ， bāo hán nèi hán yì wèi wú qióng， dàn yòu bù shì pò kǒu dà mà， huò shì rèn yì de pī píng， huò shì suí biàn de gōng wéi。 lì rú dà jiādōu chēng táng dài de dù fǔ shì “ shī shèng ”， rú tā suǒ zuò “ shǔ xiāng zhū gé liàng ” de sān gù pín fán tiān xià jì， liǎng cháo kāi jì lǎo chén xīn。 chū shī wèi jié shēn xiān sǐ， cháng shǐ yīng xióng lèi mǎn jīn。 　　 shì duō me de yǐn qǐ gòng míng 'ā！ dàn zuì guān jiàn de gǎn kǎi zài nǎ lǐ ní？ zài “ pín fán ”、 “ kāi jì ” de sì gè zì， gèng kě yǐ wéi zhū gé yī shēng de zāo yù 'ér tòng kū liú tì liǎo！ tā jué dé zhū gé liàng de yī shēng tài huá bù lái， tài kě xī。 tā běn lái shì “ gōng gēng yú nán yáng， gǒu quán xìng mìng yú luàn shì， bù qiú wén dá yú zhū hóu ” de rén， shì duō me de qīng xián zì zài。 dàn piān pèng shàng yī gè liú bèi， sān gù máo lú， fán sǐ rén， bù dàn shì yī cì， hái shì sān cì de “ pín fán ”， zhǐ hǎo gào sù tā dāng shí yī dài de jú miàn， shì zhù dìng tiān xià sān fēn de gé jú。 dàn bù xìng bèi liú bèi yìng lā chū shān liǎo， qíng bù kě què， zhǐ hǎo bāng tā yī bǎ。 “ liú lǎo bǎn ” yǐ jīng bù suàn tài gāo míng， dàn tā huì yòng bàn fǎ bǎ zhū gé liàng wěn zhù， lín sǐ hái bī tā zài bāng tā zì jǐ de 'ér zǐ。 kě shì 'ā dǒu zhēn shì gè bèn dǒu， dàn jūn chén zhī fēn yǐ dìng， yǐ shì méi nài hé de shì。 zhū gé liàng bāng liú bèi kāi guó chēng dì， yòu yào bāng 'ā dǒu gǎo “ ān nèi rǎng wài ”、 “ jīng guān jì shì ” de “ zhěng tǐ quán chéng jīng jì ”。 jì yǐ kāi guó， hái yào kāi jì qí hòu dài， duǎn duǎn de fù zǐ liǎng dài， hào jìn liǎo zhè gè lǎo chén de xīn xuè， dào dǐ hái shì bái fèi。 bù dé yǐ， wèile biǎo míng xīn jì， zhǐ hǎo “ liù chū qí shān ”“ sǐ 'ér hòu yǐ ”。 chū shī bù jié shì míng zhī gù fàn， nà shì zhū gé gōng zài qiú dé qí sǐ suǒ de shàng cè。 suǒ yǐ míng bái qí zhōng yì yì de rén， jiù huì “ cháng shǐ yīng xióng lèi mǎn jīn ”。 wéi zhū gé yī shēng de jì “ bù yù qí shí ”， yòu “ yù rén bù shū ” ér tòng kū liú tì liǎo！ zhè yàng liǎo jiě， cái kě míng bái “ shī zhī jiào ” de “ wēn róu dūn hòu ” zhī zhǐ。 bù kě shuō， nǐ zhēn kě lián 'ā！ bǐ wǒ dù fǔ hái cǎn 'ā！ nà biàn jiào zuò “ sī ”， bù néng jiào zuò “ shī ” liǎo！ 　　 sì sān、 liàn shí bǔ tiān kào mǔ xìng 　　 xiàn zài wǒ men huí dào《 dà xué》 suǒ yǐn yòng shī yún “ táo zhī yāo yāo， qí yè zhēn zhēn ” kāi shǐ。 wǒ men yào liǎo jiě zhōng guó wén huà zhōng， xiān lái kàn kàn dài biǎo rú jiā de suǒ wèi wàn shì shī biǎo de kǒng zǐ， tā duì yú rén lèi shè huì de kàn fǎ shì rú hé ní？ dà jiādōu zhī dào， tā céng jīng shuō guò yī jù： “ yǐn shí nán nǚ， rén zhī dà yù cún yān ” de míng yán。 yóu qí zài tā suǒ yán jiū de《 yì jīng · xù guà》 xià piān， biàn gèng míng bái dì shuō： “ yòu tiān dì， rán hòu yòu wàn wù。 yòu wàn wù， rán hòu yòu nán nǚ。 yòu nán nǚ， rán hòu yòu fū fù。 yòu fū fù， rán hòu yòu fù zǐ ”， děng děng。 huàn yán zhī， tā bì shēng zhù zhāng jìn “ rén dào ” yǐ míng “ tiān dào ”， dàn cóng rén lèi shè huì de xiàn shí kāi shǐ， “ tiān dào yuǎn， ér rén dào 'ěr（ jìn） ”。 hòu lái dài biǎo dào jiā de zhuāng zǐ yě tí chū， “ liù hé zhī wài， cún 'ér bù lùn ” de lǐ niàn， dōuyòu lèi tóng zhī chù。 yīn cǐ， kǒng zǐ zài tā suǒ zhěng biān de《 shī jīng》 dì yī bù fēn de “ guó fēng ” lǐ， kāi tóu jiù yǐn chū yǔ nán nǚ fū fù zuì yòu guān xì de《 guān jū》 yī piān， suǒ wèi “ guān guān jū jiū， zài hé zhī zhōu。 yǎo tiǎo shū nǚ， jūn zǐ hǎo qiú ”， nǎi zhì “ qiú zhī bù dé ”， yòu shì “ wù mèi sī fú ” luo！ “ niǎn zhuǎn fǎn cè ” luo！ bǐ qǐ xiàn dài nán nǚ liàn 'ài de qíng gē， jī qíng dōushì yī yàng， bìng méi yòu shénme qiáng diào gǔ rén duō shì “ shèng rén ”， hòu réndōu shì “ shèng rén ” de yàng zhì。 　　 cóng “ zhǐ zhī yòu mǔ ” dào “ nǚ zhù nèi ” de yǎn biàn 　　 jiǎn dān 'ě yào dì jiǎng， zhè dū shì shuō míng， zhè gè rén lèi shè huì de tiān xià， zhù yào de shì nán rén yī bàn， nǚ rén yī bàn， píng děng！ píng děng！ nǚ rén bìng fēi shì cóng nán rén ná chū de yī gēn lē gǔ biàn huà chū lái， suǒ yǐ nǚ rén bìng fēi shì yǒng yuǎn fù shǔ yú nán rén de。 zhè dū shì chuán tǒng wén huà hěn míng xiǎn píng shí de jī běn yuán lǐ。 dàn shì dōng xī fāng de rén lèi wén huà， zì gǔ yǐ lái， rú “ zōng jiào xué lǐ ”， yǐ jí “ lún lǐ dào dé ” děng de xué shuō， shèn zhì dū bǎ zì rán shè huì guān niàn biàn chéng tóng yàng de “ zhòng nán qīng nǚ ”， biàn chéng liǎo yǐ nán xìng shè huì wéi zhōng xīn de xiàn xiàng。 　　 qí shí， wǒ guó de lì shǐ chuán tǒng wén huà， zì yòu shàng gǔ de jìzǎi kāi shǐ， biàn hěn gōng píng dì rèn wéi yuǎn gǔ rén lèi de shè huì “ zhǐ zhī yòu mǔ， bù zhī yòu fù ”。 kāi chū yuán láidōu shì yǐ mǔ xìng wéi zhōng xīn de shè huì。 dàn yīn nán nǚ tiān rán de shēng lǐ bù tóng， zài nǚ xìng de shēng lǐ zhōu qī， yǐ jí zuì wéi zhòng yào de huái yùn hé shēng yù shí qī， fá lì zài qù zì móu yǐn shí hé qí tā láo wù， hěn zì rán dì bì xū yào nán xìng de bāng zhù hé zhào gù， yīn cǐ， jiù jiàn jiàn xíng chéng xí guàn， màn màn jiàn lì liǎo nán nǚ liǎng xiāng jié hé gòng tóng shēng huó de “ jiā ”。 yīn wéi yòu liǎo “ jiā ” de xíng chéng， yòu jiàn jiàn yǎn biàn chéng “ nán zhù wài、 nǚ zhù nèi ” de chū bù xí sú。 rán hòu wèile yǐn shí hé shēng huó， cái zì rán dì zhī dào xū yào shōu cáng、 chǔ xù、 zhàn yòu、 kāi fā děng xíng wéi， jiù chū bù xíng chéng liǎo rú hòu shì suǒ wèi de “ sī yòu cái chǎn ” huò “ jiā tíng jīng jì ” de jī běn xíng tài， zhè zhèng shì hé yú wéi wù shǐ guān fā zhǎn de yuán lǐ。 dàn zhè shì méi yòu jiā rù rén xìng xīn lǐ biàn huà chéngfèn de guān niàn， tóng shí， gèng méi yòu shè jí rén lèi shè huì fā zhǎn de “ zì rán ” hé “ bì rán ” de guī lǜ。 yòu guān zhè zhǒng zōng hé xìng de “ rén lèi shè huì ” de fā zhǎn biàn huà jìn chéng， yǐ jí tā de xún huán wǎng fù de fǎ zé， zài kǒng zǐ suǒ zhù《 yì jīng · xù guà》 lǐ， dū zǎo yǐ yòu liǎo hěn kē xué xìng de luó ji lǐ niàn liǎo！ 　　 yīn cǐ， zài zhōng guó chuán tǒng wén huà zhōng， duì yú yuǎn gǔ， shàng gǔ shǐ shàng， biàn dōuyòu duì “ mǔ xìng shè huì ”、 “ mǔ xì wéi zhōng xīn ” de jiǎn dān jìzǎi， chēng zhī wéi “ shì ”。 wǒ men gū qiě bì kāi tiān huáng shì、 dì huáng shì、 rén huáng shì lái shuō， yòu cháo shì、 suì rén shì， nǎi gèng fú xī shì、 shén nóng shì， zhí dào huáng dì yòu xióng shì， yīn qí mǔ shēng “ dì ” yú xuān yuán zhī qiū（ hé nán xīn zhèng）， yīn míng “ xuān yuán ”。 cháng yú jī shuǐ， gù yòu yǐ “ jī ” wéi xìng。 dàn cóng huáng dì yǐ hòu， réng chēng zhuān Xū gāo yáng shì、 dì kù gāo xīn shì。 zhí dào dì yáo kāi shǐ， rén lèi shè huì de wén míng jiàn shèng， cái gǎi biàn yǐ mǔ xì wéi zhōng xīn de xí guàn， cóng qí fēng dì kāi shǐ， gǎi chēng wéi “ táng yáo ”。 nǎi zhì “ yú shùn ”。 kě yǐ shuō， cóng yáo、 shùn yǐ hòu， yǐ nán xìng wéi zhōng xīn de “ zú xìng ” fēng sú， cái kāi shǐ jiàn lì。 zhì yú rèn wéi “ shì ” jí shì “ xìng ”， “ xìng ” jí shì “ shì ” de guān diǎn， nà shì hàn dài rú jiā men， cóng “ zhòng nán qīng nǚ ” de xiá 'ài sī xiǎng kāi shǐ， cái bǎ mǔ xì wéi zhōng xīn de “ shì ”， qīng yì qū jiě gǎi biàn guò lái de。 shì shí shàng， zhōng guó lì dài lì cháo de zhèng fǔ suǒ xí yòng de， dōushì yī zhí bǐng chéng shàng gǔ chuán tǒng wén huà de xí guàn 'ér yòu fēn bié， zhí dào qīng cháo mò dài， hái shì rú cǐ。 rú nán rén guān “ xìng ”， nǚ rén guān “ shì ”， nán rén chēng “ dīng ”， nǚ rén chēng “ kǒu ”， hòu lái cái tǒng tǒng hùn hé tōng yòng， jiù jiào mǒu mǒu “ xìng shì ” de “ rén dīng ” huò “ rén kǒu ”。 qí shí， zhè zhǒng qū fēn de chēng hū， bù shì jiē jí de guān niàn zuò yòng， shì shì hé luó ji de fēn lèi 'ér yǐ。 　　 rú guǒ zài xiàng yuǎn gǔ shǐ shàng sù， nà jiù bì xū yào rú hé mǎ de shǐ shī《 ào dé sài》、《 yī lì yà tè》 huò qū yuán de《 lí sāo》 yī yàng， yào tuī dào yuǎn gǔ liú chuán de shén huó， biàn shì dài biǎo lì shǐ de gēn yuán shàng qù liǎo。 lì rú wǒ men chuán tǒng de gǔ shǐ shén huà zhī yī， jiù shuō dào huáng dì hé chī yóu de zhàn zhēng， nà wèi bèi hòu shì chēng wéi “ zhàn shén ” de chī yóu， tóu chù bù zhōu zhī shān， yīn cǐ 'ér shǐ “ tiān tā xī běi ”、 “ dì xiàn dōng nán ”， suǒ yǐ shǐ zhōng guó biàn chéng liǎo xiàn zài de dì shì， xī běi gāo， duō shā mò， dōng nán dī， duō hǎi yáng。 hǎo zài gǎn dòng liǎo wǒ men dà jiā de lǎo zǔ mǔ nǚ wā shì， kàn bù xià qù liǎo， cái chū lái “ liàn shí bǔ tiān ” li！ nǚ wā chēng “ shì ”， réng shì dài biǎo liǎo shàng gǔ yǐ mǔ xì wéi zhōng xīn de yì yì。 ér qiě rén men suǒ shēng cún de zuì wěi dà de tiān dì， yòu liǎo yán zhòng de quē hàn， hái shì yào kào zhè wèi rén shén zhī jiān de lǎo zǔ mǔ chū shǒu chēng chí， cái néng wǎn huí rén lèi de hào jié。 nǚ wā shì， cái shì dài biǎo liǎo rén lèi mǔ xìng de zuì wěi dà de guāng róng hé gōng dé。 　　 hǎo liǎo， wǒ yòu shuō lěi liǎo， yě jué dé zì jǐ yù shuō yù yuǎn liǎo， jiù dào cǐ dǎ zhù。 wèishénme wǒ yào cóng yuǎn gǔ shuō qǐ， yǐ mǔ xì shè huì wéi zhōng xīn de dào lǐ ní？ jiǎn dān zǒng kuò de yī jù， wǒ yào tè bié tí chū shēng míng， wǒ shì rèn wéi zhōng guó wén huà chuán tǒng jì xù bǎo chí liǎo wǔ qiān nián， dà bàn shì kào guò qù lì shǐ shàng nǚ xìng wěi dà de xī shēng， yǐ jí tā men suǒ fù chū de “ rěn rǔ fù zhòng ” de gōng láo。 huàn yán zhī， nǚ xìng duì zhōng guó chuán tǒng de shè huì wén huà， díquè yóu rú nǚ wā shì “ liàn shí yǐ bǔ tiān ” de gōng dé。 dàn zhè shì shuō guò qù， jīn hòu shì rú hé？ wǒ yě hé dà jiā yī yàng， zhǐ néng zhī guò qù， bìng bù néng zhī wèi lái， gèng bù míng bái xiàn zài。 　　 kě shì wǒ men chuán tǒng de lì shǐ wén huà， rú cóng huáng dì kāi shǐ， xià zhì xià、 shāng、 zhōu sān dài qián hòu， dōushì yǐ xún yǐ “ zhòng nán qīng nǚ ” de nán xìng shè huì guān niàn wéi zhōng xīn， guān yú nǚ xìng， dà duō zhǐ jì qí fǎn miàn。 duì yú yīn dé lì yú mǔ jiào de jìzǎi， shǎo zhī yòu shǎo， zhǐ yòu zài shāng tānɡ yǐ yī lǚ zhōng xīng bāng guó de gù shì， hái shāo wēi biǎo zhāng liǎo shāng tānɡ gé mìng de chéng gōng， shì dé lì yú mǔ jiào de chéng jiù。 qí tā suǒ jìzǎi de， dōushì duì yīn nǚ huò 'ér pò jiā wáng guó de gù shì， fǎn jiā jí lì miáo xiě。 rú xià jié yīn bì mèi xǐ 'ér guó wáng， shāng zhòu yīn bì dá jǐ 'ér guó wáng， zhōu yōu wáng yīn bì bāo sì 'ér guó wáng。 kàn lái xià jié、 shāng zhòu、 yōu wáng， hái yuǎn yuǎn bǐ bù shàng hòu shì de táng míng huáng， tā què shì： kōng yì cháng shēng diàn shàng méng， jiāng shān qíng zhòng měi rén qīng。 huá qīng chí shuǐ mǎ wéi tǔ， xǐ yù mái xiāng zǒng yī rén。 　　 měi nǚ zǐ hé měi nán rén， nà shì tiān dì fù mǔ zì rán shēng chéng de yì shù pǐn， tā běn shēn bìng bù yī dìng yòu shàn 'è hǎo huài de zuò wéi， wú lùn shì pǔ tōng lǎo bǎi xìng， huò shì yī gè dì wáng， yīn wéi yòu liǎo měi nǚ 'ér zhōng zhì yú guó pò jiā wáng， nà shì nán rén běn shēn méi chū xī， zhuān mén ná fù nǚ lái zuò dài zuì gāo yáng， zhè bù suàn shì gōng yǔn bā！ 　　 dàn dào liǎo xī zhōu de gǔ gōng dàn fù dōng qiān qí shān， zài dào zhōu wén wáng、 wǔ wáng de xīng qǐ， zǒng suàn zài lì shǐ shàng yòu liǎo gōng píng de jìzǎi， jí lì zàn yáng liǎo zhōu cháo chū qī de “ sān tài ”（ gǔ gōng dàn fù de hòu fēi tài jiāng、 wén wáng de shēng mǔ tài rèn、 yǐ jí wén wáng de hòu fēi tài sì， shì jiàn qián shù）， wài dài jí zhōu wǔ wáng de xián hòu yì jiāng， tā shì tài gōng wàng zhī nǚ， “ xián yú zhì nèi， fǔ zuǒ wǔ wáng。 yòu rèn， lì bù bǒ， zuò bùchà， xiào bù xuān， dú chù bù jù， suī nù bù lì ”， shēng tài zǐ sòng， jiù shì hòu lái de zhōu chéng wáng。 yīn cǐ zài kǒng zǐ de sī xiǎng guān niàn lǐ， nǚ xìng de gōng láo duì yú “ zhì guó qí jiā ” shí fēn zhòng yào， tā hái jí lì zàn sòng liǎo zhōu chū jī jiā mǔ jiào hé mǔ yí de wěi dà， duì yú zhōu wǔ wáng gé mìng shì yè de chéng gōng、 zhōu cháo de xīng qǐ jí lì tuī suì， yīn tā yòu liǎo shí wèi zuì zhòng yào de xián chén， qí zhōng yī wèi， hái shì nǚ xìng ní！ 　　 zhōu wǔ shì de gé mìng chéng gōng、 jiàn lì liǎo zhōu shì wáng cháo de zhèng quán yǐ hòu， kāi shǐ zhěng lǐ zì shàng gǔ yǐ lái yī mài xiāng chéng de dào tǒng wén huà， yě jiù shì wǒ men xiàn zài cháng shuō de chuán tǒng wén huà de， shì zhōu wǔ wáng de dì dì zhōu gōng。 hòu shì suǒ wèi de “ sān lǐ ”， jí zhōu lǐ、 yí lǐ、 lǐ jì， jù shuō dōushì zhōu gōng jī dàn huì jí zhù biān， rán hòu cái guī dìng fā bù de。 dāng rán luo， yě xǔ yòu xiē shì chū yú tā rén zhī shǒu， hòu lái yòu jīng guò kǒng zǐ shān dìng gǎi biān 'ér chéng de。 zhè yàng shuō shì shǔ yú kǎo jù xué zhuān jiā bó shì de shì， wǒ shì “ hòu jìn yú lǐyuè ” de yě rén， yě shì cū rén， jiù bù bì xì xīn zhuān shuō liǎo。 bù guǎn rú hé， yóu zhōu chū zhōu gōng “ zhì lǐ ” kāi shǐ， cóng kǒng zǐ de guān niàn lái shuō， zhōng guó rén， cái zhēn zhèng kāi shǐ yòu liǎo yī tào zhěng tǐ de wén huà tǐ xì liǎo。 yīn cǐ tā zhèng zhòng zàn tàn zhōu cháo shì “ yù yù hū wén zāi ” de kāi shǐ。 sān lǐ zhì dìng liǎo zhèng zhì、 shè huì、 jīng jì děng děng lǐ yí， kě shuō shì yī bù “ xiàn fǎ ” fǎ lǐ de dà yuán zé。 tóng shí zài hūn sàng děng děng lǐ yí yǐ wài， zhì dìng nán rén chéng nián de “ guànlǐ ”（ děng yú hòu shì de fǎ dìng， yòu liǎo chéng rén zī gé， kě yǐ xíng shǐ xuǎn jǔ quán huò rén quán liǎo） yǐ jí “ hūn lǐ ”， nǎi zhì nǚ zǐ de “ jī lǐ ” děng děng， jīhū xiāng dāng fán suǒ， bié chéng yī tào tǐ xì de xué wèn。 dàn rú zǎi xì “ hàoxué、 shěn wèn、 shèn sī、 míng biàn ” yī fān， qí zhōng suǒ bāo hán de shēng lǐ、 wù lǐ， yǐ jí rén hé zì rán jiè de guān xì děng xué wèn dōuyòu， bìng bù shì yī bù chén fǔ bù kān de lǎo zhàng bù。 　　“ sān cóng sì dé ” de shí dài yì yì 　　 hǎo liǎo， dān shuō wǒ men guò qù suǒ yào dǎ dǎo de “ kǒng jiā diàn ” lǐ yòu guān nǚ xìng de wèn tí bā！ “ wǔ sì ” dāng shí， gǎo fù nǚ yùn dòng de rén， yī tīng dào nǚ zǐ yào yòu “ sān cóng ”、 “ sì dé ”， jiù dà hǎn dǎ dǎo， ér qiě dū máng mù dì guī zuì dào “ kǒng jiā diàn ” lǐ qù。 qí shí zhè dū chū yú《 lǐ jì》 zhōng《 yí lǐ》 shàng de jìzǎi。 ér qiě “ sān cóng ”、 “ sì dé ” de nèi hán， bìng méi yòu yī diǎn qīng shì nǚ xìng、 huò shì yā pò nǚ xìng de yì sī。 suǒ wèi “ zài jiā cóng fù， chū jià cóng fū， fū sǐ（ huò wèi lǎo lái） cóng zǐ ”， jiù jiào “ sān cóng ”， nà yòu shénme cuò？ nǐ bǎ “ cóng ” zì huàn zuò xiàn zài liú xíng de fǎ lǜ shù yǔ， biàn chéng “ fù dān ” huò “ fù zé ” lái xiǎng xiǎng jiù tōng liǎo， nà zhēn shì duì nǚ xìng de zūn zhòng 'ā！ nǚ zǐ zài wèi jià zhī qián， yīnggāi yóu fù mǔ fù dān shēng huó， fù zé jiào yǎng， yòu shénme bù duì？ jié hūn chū jià yǐ hòu， zuò wéi zhàng fū de nán rén， jiù yīnggāi fù dān qǐ qī zǐ yī qiē de shēng huó fèi yòng， fù zé qī zǐ de 'ān quán， nà yòu yòu shénme bù duì？ chú fēi shì fǎn guò lái， nán rén yào kào qī zǐ shēng huó de cái duì má？ zhàng fū sǐ liǎo， dāng rán qī zǐ zì shēn de fù mǔ yě lǎo liǎo， bù kào zǐ nǚ de zhào yìng， zěn me bàn？ 　　 dāng rán luo！ cóng xiàn zài lái shuō， kě yǐ kào zhèng fǔ suǒ bàn de shè huì fú lì， dàn zhēn shì yī gè nán zǐ hàn huò hǎo 'ér nǚ， bǎ fù mǔ yǎng lǎo de gǎn qíng hé zé rèn， wán quán tuī zhī yú shè huì， yě wèi miǎn yòu diǎn nà gè bā！ yóu qí zài fù mǔ zǐ nǚ de qíng gǎn shàng shuō， kǒng pà bù shì wèi dào bā！ wéi bié rén、 wéi dà zhòng zhēng fú lì de yǎng lǎo shì dà hǎo shì， rú guǒ shì zhǐ wéi zì jǐ， nà biàn bù suàn shì “ mín zhù ” de běn yì， zhǐ néng suàn shì gè rén zì yóu（ zì sī） zhù yì de shénme bā？ yě xǔ wǒ yòu cuò liǎo！ bù guò， nǐ rú cóng shàng gǔ de lì shǐ shè huì lái shè xiǎng， sān qiān nián qián， jiào yù bìng bù pǔ jí， yóu qí nǚ xìng， gēn běn wú fǎ shòu jiào yù， bù shì wán quán wú quán shòu jiào yù。 ér qiě jī běn shàng， shàng gǔ shì quán kào rén lì de gǔ lǎo nóng yè jīng jì shè huì， nǚ xìng gèng méi yòu zì yóu dú lì móu shēng de néng lì， nà me， zài jiā bù cóng fù， yòu yào cóng shuí ní？ chū jià， dāng rán yě jiù shì yào yòu qǔ dé cháng qī fàn piào de xū yào， bù cóng wèi， yòu rú hé ní？ zhì yú fū sǐ cóng zǐ， shì shí hěn míng xiǎn， jiù bù yào duō shuō liǎo。 dàn shì hái yào zhī dào， fū sǐ、 zǐ xiǎo， hái yào “ mǔ jiān fù zhí ”， fǔ yǎng zǐ nǚ chéng rén， shì xiǎng nà yòu shì jiū jìng shuí cóng shuí ní？ rú guǒ nǐ bǎ “ cóng ” zì zhǐ dāng zuò “ fú cóng ”、 “ máng cóng ” de yì yì lái jiě shì， nà biàn shì nǐ zhè gè zhōng guó rén， hái méi yòu nòng tōng zhōng guó zì de nèi hán， hái xū yào zài huí qù zài “ kǒng fū zǐ shī mǔ ” nà lǐ duō xué xí xué xí bā！ 　　 shuō dào “ fù dé、 fù yán、 fù róng、 fù gōng ” de “ sì dé ”， zhè shì yòu guān fù nǚ rén gé hé rén pǐn yǎng chéng jiào yù de mù biāo， bù zhǐ shì hé yú nǚ xìng， jí shǐ shì yī gè nán 'ér， yě tóng yàng xū yào yòu zhè zhǒng jiào yǎng。 yī gè rén de pǐn dé yòu liǎo wèn tí， bù lùn shì nán nǚ， dāng rán shì bù shòu rén huān yíng。 yán yǔ cū bào， huò shì kè bó pín zuǐ， huò shì chū yán bù dāng děng děng， yě jiù shì yī bān rén suǒ wèi de méi yòu kǒu dé， nà yě dāng rán bù xíng。 zhì yú “ fù róng ” yī xiàng， gèng bù yào wù jiě shì zài xuǎn měi。 gǔ wén jiǎn lüè， tā suǒ wèi “ róng ”， shì zhǐ píng cháng de “ yí róng ” zhěng jié， bù yào gù zuò fēng sāo， gěi rén zuò xiào liào。 “ fù gōng ” yī xiàng， guò qù zài yòu de shū shàng， yào bǎ “ gōng ” zì dú chéng “ hóng ” zì de yīn， nà shì zhuān zhǐ cì xiù， huò cái féng yī fú hé jīng gōng fǎng zhì de jì néng。 yóu qí zài guò qù yǐ nóng yè jīng jì wéi zhù de nóng cūn shè huì lǐ， zhè duì yú chōng shí jiā tíng jīng jì de zuò yòng gèng wéi zhòng yào， jí shǐ dào xiàn zài “ sì dé ” zhōng de zhè yī xiàng， wǒ jué dé duì yú xiàn dài hé jiāng lái shè huì zhōng de nǚ xìng， gèng wéi zhòng yào。 jiǎn dān dì shuō， hái zài 'èr shí duō nián yǐ qián， wǒ yòu yī gè péng yǒu de nǚ 'ér， dà xué bì yè liǎo， hé yī wèi zài wài guó de huá qiáo qīng nián jié hūn， tā men zài chū guó yǐ qián， fèng fù mǔ zhī mìng xiàng wǒ cí xíng。 wǒ jiù duì nà wèi péng yǒu de nǚ 'ér shuō， nǐ chū guó dì yī jiàn zuì zhòng yào de shì， hái yào qù qiú xué。 wǒ bù shì jiào nǐ qù dú yī gè shénme bó shì huò shuò shì de xué wèi， wǒ xī wàng nǐ qù xué xí yī zhǒng gè rén dú lì móu shēng de jì shù， rú yǐ yī bān nǚ xìng lái shuō， xué huì jì yě hǎo。 yīn wéi shí dài dào liǎo xiàn zài， yóu qí shì jiāng lái hūn yīn zhì dù kuài yào pò chǎn liǎo， ài qíng shì dǐ bù guò miàn bāo hé mǐ fàn de。 suǒ yǐ xiàn dài de nǚ xìng， cóng xiǎo kāi shǐ， bì rán yào xué huì yī xiàng zhuān yè dú lì móu shēng de zhuān cháng， cái néng bǎo zhàng zì jǐ hé fū qī de guān xì， zhè jiù shì “ fù gōng ” de zhòng yào。 zhè wèi xiǎo jiě， hòu lái zhào wǒ de huà zuò dào liǎo， gù rán bù fù suǒ wàng， yě bù chū suǒ liào。 　　 zài yǐ nóng yè jīng jì wéi zhù de gǔ lǎo shè huì lǐ， suī rán bù shì zhèng fǔ de míng wén guī dìng， dàn zài zì rán xíng chéng de fēng sú zhōng， duì yú yòu xiǎo nán nǚ de jiào yù， yóu qí shì “ fù gōng ” fāng miàn， zǎo yǐ zì chéng wéi yī zhǒng dāng rán de xíng wéi。 cháng huà duǎn shuō， wǒ men zhǐ jǔ nán sòng shī rén fàn chéng dà yī shǒu《 tián jiā》 shī， biàn kě chéng xiàn chū yī fú jiāng nán nóng cūn shè huì jiào yù de zhēn shí huà miàn liǎo： zhòu chū yún tián yè jì má， cūn zhuāng 'ér nǚ gè dāng jiā。 tóng sūn wèi jiě gōng gēng zhì， yě bàng sāng yīn xué shēng guā。 　　 lìng rú qīng mò de míng chén zēngguófān， dāng liǎo nà me dà de guān， dàn shì duì jiā zhōng de nǚ 'ér xí fù， měi tiān yào jì duō shǎo má（ zuò bù de yuán liào）， zhì duō shǎo bù， huò zhě zuò xié dǐ， dōuyòu hěn yán gé de guī dìng。 qí yú de lì zǐ bù shèng méi jǔ， yě jiù bù yòng duō shuō liǎo。 　　 sì sì、 zhì guó qí jiā xū nǚ bǎo 　　 zǒng zhī，《 dà xué》 suǒ jiǎng “ zhì guó zài qí qí jiā ”， shǒu xiān suǒ tí chū de “ zhī zǐ yú guī， yí qí jiā rén， ér hòu kě yǐ jiào guó rén ”， biàn shì yǐ zhào chuán tǒng wén huà《 zhōu lǐ》 de jīng shén， yào diǎn shì jiǎng yī gè jiā zú、 jiā tíng zhōng， shǒu xiān xū yào yòu yī gè jù yòu fù dé de nǚ zhù rén， cái néng shǐ zhè gè jiā tíng、 jiā zú fù zǐ xiōng dì， shàng xià lǎo yòu， gè dé qí “ yí ”。 zhè yàng， dāng rán kě yǐ shǐ zhè gè jiā tíng zhōng de nán rén men， xiàng wài fā zhǎn shì yè， bù dàn wú nèi gù zhī yōu， tóng shí hái kě yǐ dé dào xián nèi zhù de zhù lì liǎo！ dàn jiù xià yī jù de “ ér hòu kě yǐ jiào guó rén ” de jié yǔ lái shuō， tā de zhòng diǎn hái shì zài zhǐ “ jiā tiān xià ” shí qī de dì shì jiā tíng， yǐ jí wáng hóu jiàngxiàng， nǎi zhì dāng quán shì dà dà men de jiā zú 'ér yán。 yīn wéi shàng gǔ de shí dài， hái zài “ xíng bù shàng dà fū ”、 “ lǐ bù xià shù rén ” de fēng jiàn zhì dù de shè huì， suǒ yǐ duì yú shàng céng lǐng dǎo de yào qiú， gèng wéi zhòng yào。 zhè jiù shì suǒ wèi de “ chūn qiū zé bèi xián zhě ”。 　　 cóng “ fù dé ” dào “ mǔ yí tiān xià ” 　　 qí shí zì gǔ yǐ lái， cóng dōng fāng de wén huà lái jiǎng， dāng zài zhōu、 qín shí qī， bù dàn cóng kǒng zǐ kāi shǐ tuī suì《 zhōu lǐ》 de wén huà， zhòng shì wáng cháo dì shì “ qí jiā 'ér hòu zhì guó ”、 “ fù dé ” hé “ mǔ yí tiān xià ” de zhù zhǐ； jiù rú yǐ “ rù shì 'ér hòu shān shì ” de yìn dù shèng rén shì jiā móu ní fó lái jiǎng， yě shì tóng yàng tuī chóng zhì shì de “ zhuànlún shèng wáng ”， jiāng tā děng tóng yú fó。 tóng shí tā yě qiáng diào suǒ wèi zhì shì “ lún wáng ” de fú dé， bì xū tóng shí jù bèi “ qī bǎo ”（ lún bǎo、 xiàng bǎo、 mǎ bǎo、 zhū bǎo、 nǚ bǎo、 zhù cáng chén bǎo、 zhù bīng chén bǎo）。 dàn zài rén dào shàng de dì yī zhòng bǎo， jiù shì “ nǚ bǎo ”， yě jiù shì xián liáng yòu dé de hòu fēi。 suǒ wèi “ lún bǎo ”， yòu liǎngchóng yì yì， yī shì zhǐ yóu rú xiàn dài jīng mì kē jì de hǎi lù kōng děng wǔ qì。 èr shì zhǐ lì shǐ shí dài de jù lún， děng yú sú huà suǒ shuō de yòu hǎo yùn qì， hé “ tiān mìng yōu guī ” de yì yì。 “ xiàng bǎo ”、 “ mǎ bǎo ” shì zhǐ jiāo tōng hé zhēng zhàn suǒ yòng de kuài sù jiāo tōng gōng jù。 “ zhū bǎo ” shì zhuān zhǐ jīng jì、 cái zhèng jí fā dá de cái fù。 dàn shàng miàn suǒ shuō de sì zhǒng， dū shǔ wù zhì wén míng fāng miàn。 jiǎng dào rén shì fāng miàn， dì yī xū yào yòu xián dé zhì huì de hòu fēi “ nǚ bǎo ”。 lìng yī jiù xū yào yòu shàn yú lǐ cái de jīng jì、 cái zhèng de néng shǒu “ zhù cáng chén bǎo ”。 nǐ men zhī dào má？ rì běn rén jiào cái zhèng dà chén “ dàzàngxiàng ”， jiù shì chū diǎn zài fó xué zhōng。 lìng yī zuì zhòng yào de jiù shì shàn yú zhī bīng， tǒng lǐng dà zhòng suǒ xiàng wú dí de dà yuán shuài “ zhù bīng chén bǎo ” liǎo。 　　 suī rán rú cǐ， dàn yìn dù de gǔ dài xìn shǐ， yǐ hěn nán jī kǎo， lì rú zhù míng de 'ā yù wáng huò kǒng què wáng cháo de hǎo huài hòu fēi， gèng shì méi yòu xìn shǐ kě zhēng。 zài zhōng guó chuán tǒng de “ èr shí liù shǐ ” zhōng， chú liǎo zhōu shì chū qī， jiē lián jìzǎi zhe sì dài de xián dé hòu fēi yǐ wài， zì qín、 hàn yǐ hòu， kě yǐ chēng wéi dì wáng tǐ zhì shí dài jiào wéi xián liáng de hòu fēi， wéi shù shí zài liáo liáo wú jǐ。 yǐ kāi guó chuàng yè de nà xiē dì wáng lái shuō， chú liǎo hàn guāng wǔ de yīn huáng hòu（ yīn lì huá） hé zhū yuán zhāng de mǎ huáng hòu yǐ wài， jí rú lǐ shì mín de zhǎngsūn huáng hòu， hái dāng tuì jū qí cì cái duì。 yóu qí shì zhū míng kāi guó de mǎ huáng hòu， tā shì yī gè jī běn shàng méi yòu shòu guò jiào yù de xiāng cūn fù nǚ chū shēn， dàn tā de dé xíng， què yuǎn yuǎn chāo guò lì dài de xián hòu zhī shàng。 ér qiě tā zài zhū yuán zhāng chēng dì fēng hòu de shí hòu， yán jǐn dì tí chū jǐng gào shuō： 　　 fū fù xiāng bǎo yì， jūn chén xiāng bǎo nán。 　　 zú jiàn tā duì zhū yuán zhāng gè xìng de liǎo jiě hé guī quàn， shì duō me de gāo míng 'ā！ tā bǐ fànlǐ jǐng gào wén zhǒng， yuè wáng zhī wéi rén “ zhǐ kě gòng huànnàn， bù kě yǐ gòng 'ān lè ” de huà， gèng yòu shēn dù。 yīn wéi tā cóng rén shēng jiān kǔ de jīng lì zhōng， liǎo jiě dào rén xìng de fǎn miàn。 dàn shì， tā shì zhū yuán zhāng tóng gān gòng kǔ de qī zǐ， tā yě shēn 'ài zhè gè zhàng fū， zhǐ hǎo zài tā dé yì huān lè dēng shàng huáng dì bǎo zuò de shí hòu， liú zhe yǎn lèi， duì zhàng fū shuō liǎo zhè yàng jǐng gào xìng de lì shǐ míng yán。 duǎn duǎn de shí gè zì， bǐ qǐ nà xiē wén zhāng qiān gǔ de dà chén “ jiàn shū ”， gèng wéi yòu lì， zhēn kě yǐ shuō shì zhì dì yòu shēng de jīn yù liáng yán 'ā！ 　　 xià miàn， jiē zhe “ yí qí jiā rén， ér hòu kě yǐ jiào guó rén ” zhī hòu， biàn shì “ yí xiōng yí dì， ér hòu kě yǐ jiào guó rén ” liǎo。 duì yú “ yí xiōng yí dì ” de chū diǎn lái yuán hé nèi róng， qián miàn yǐ jīng shuō guò， huà bù zhòng tí。 dàn tā yǐn yòng zhè jù zài “ zhì guó zài qí qí jiā ” de yī duàn lǐ， nà shì yòng lái zhuān zhǐ zài jiā tíng、 jiā zú zhōng xiōng dì zǐ mèi， hù xiāng zhēng chǒng， hù xiāng zhēng dǒu， yóu qí zài quán wèi hé cái lì zhī jiān de zhēng duó， shèn zhì hái bù jí lù rén hé wài rén， bǐ cǐ hù xiāng cán shā de， lì dài lì shǐ suǒ jìzǎi de tài duō liǎo。 qǐ zhǐ yòu chū táng kāi guó shí dài de “ xuán wǔ mén shì jiàn ”， sòng cháo kāi guó shí dài de zhào kuāng yìn xiōng dì de “ zhú yǐng fǔ shēng ”， nǎi zhì qīng dài yōng zhèng duó dí de yí 'àn děng děng。 jí shǐ xiàng yī bān píng mín lǎo bǎi xìng， shāo fù yù de jiā tíng， shèn zhì rú sān jiā cūn lǐ bó yòu jǐ fēn bàn mǔ tián dì， huò jǐ jiān dōng dǎo xī wāi de pò wū de xiōng dì zǐ mèi wèile zhēng chǎn fēn cái， nào dé nǐ sǐ wǒ huó， shí zài yě shì bù kě shèngshǔ。 rú guǒ tuī guǎng “ sì hǎi zhī nèi jiē xiōng dì yě ” zhè gè guān niàn， rú xiàn dài shè huì shàng de zhèng dǎng、 shè tuán、 gōng sī、 diàn hào děng de tóng zhì hé tóng rén， dū rú xiōng dì zǐ mèi， bǐ cǐ dōunéng gòu “ tóng xīn yī dé ”， hù xiāng zūn zhòng， hù xiāng guān 'ài， nà shì guǎng gào zhōng yán yǔ wén zì de “ měi shēng ”， shì shí shàng， kǒng pà bǐ shuǐ miàn shàng huà huā wén、 xiǎo hái zǐ de chuī qì pào hái yào nán dé。 　　 yīn cǐ， Zēngzǐ zhǐ hǎo zhù zhī yú shū， gào jiè fèng quàn tiān xià hòu dài， zhēn zhèng rú jiā “ kǒng mén ” suǒ jiào yù de xué wèn zhòng diǎn， duì yú “ zhì guó qí jiā ” zhī dào， shǒu xiān zhòng shì yòu “ xián qī liáng mǔ ” de “ yí qí jiā rén ”。 tóng shí jiù shì xiōng dì zǐ mèi zhī jiān， hé zhóu lǐ、 gū sǎo zhī jiān de “ yí xiōng yí dì ”， jiù shì rú cǐ 'ér sì。 yóu qí rú xiàn dài rén， yǐ jīng kāi shǐ yòu liǎo “ sìhǎiwéijiā ” de xí guàn liǎo。 jiǎ shǐ pèng dào wèile gè rén de lì yì guān xì， hé xiōng dì zǐ mèi、 péng yǒu zhī jiān zhēng dé tài guòfèn tòng kǔ de shí hòu， wǒ zǒng shì cháng cháng tí xǐng tā men yī jù huà， gǔ rén shuō de “ yī huí xiāng jiàn yī huí lǎo， néng dé jǐ shí wéi dì xiōng ”。 tuì yī bù， fàng yīzhāo， jiù kě zì qiú duō fú liǎo。 huà suī rú cǐ， rú guǒ méi yòu “ zhī zhǐ ”、 “ chéng yì ” de píng rì hán yǎng gōng fū， yī pèng dào shì qíng， jiù jué nán zuò dào liǎo。 　　“ wéi zhèng ” bù děng yú “ zhèng zhì ” 　　 jiē zhe 'ér lái de， zài “ zhì guó zài qí qí jiā ” de běn jié mò hòu， jiù yòu yǐn yòng shī yún “ qí yí bù tè， zhèng shì sì guó ” de míng yán， yòng lái shuō míng “ zhì guó ” yǔ “ qí jiā ” de “ yí qí jiā rén ” hé “ yí xiōng yí dì ”， dōubù shì zhǐ zài yào qiú qī zǐ hé xiōng dì zǐ mèi lái zuò dào de。 zhēn zhèng néng gòu zuò dào shǐ qī zǐ hé xiōng dì zǐ mèi dōunéng héyuè xiāng 'ān xiāng chù de， dōuyào yóu yú zì jǐ běn shēn yī rén de pǐn dé xíng wéi hé xué yǎng jiào huà de yǐng xiǎng cái xíng。 zhè biàn shì《 dà xué》 kāi duān suǒ shuō de “ yì chéng 'ér hòu xīn zhèng， xīn zhèng 'ér hòu shēn xiū， shēn xiū 'ér hòu jiā qí ” xiào guǒ de fā huī liǎo。 “ qí yí bù tè ”， shì shuō zì jǐ běn shēn “ chéng yì、 zhèng xīn、 xiū shēn ” de bǎng yàng， shǐ zhōng yī zhì， biǎo lǐ rú yī， cóng lái méi yòu yán xíng xiāng wéi、 kǒu shì xīn fēi de bài dé。 nà me， zì rán 'ér rán dì huì “ zhèng shì sì guó ”， kě yǐ gǎn huà pǔ jí yú guó rén liǎo。 　　 suǒ yǐ tā zài zuò zuì hòu de jié lùn biàn shuō： “ qí wéi fù zǐ xiōng dì zú fǎ， ér hòu mín fǎ zhī yě。 cǐ wèi zhì guó zài qí qí jiā。 ” dàn xū zhù yì， zài zhè lǐ suǒ yòng de “ fǎ ” zì， bù shì zhǐ fǎ lǜ de fǎ， ér shì zuò xiào fǎ de fǎ lái yòng。 zhè shì shuō， jiǎ rú nǐ néng zuò dào， shǐ fù zǐ xiōng dì mendōu yào xiào fǎ yǐ hòu， jiàn jiàn jiù kě shǐ rén mín yědōu lái xiào fǎ liǎo。 zhè jiù shì kǒng mén rú xué suǒ shuō de “ wéi zhèng ” de dào lǐ。 “ wéi zhèng ” shì zhèng jǐ rán hòu zhèng rén de jiào huà， yóu jūn dào、 fù dào 'ér tóng shí jiān jù shī dào de dào dé， gǎn huà rén mín de zuò yòng， bù shì “ zhèng zhì ”； “ zhèng zhì ”， shì yǐ fǎ guǎn lǐ hé zhì lǐ rén mín de zuò yòng。 rú guǒ wàng wén shēng yì， kàn láidōu shì tóng yī míng cí， hǎo xiàng yì yì dū chàbù duō。 shì shí shàng， tā shì dà yòu chā bié de。 　　 lì rú， dōng zhōu yǐ qián， zhōu（ jiāng） tài gōng lǚ wàng de “ zhì qí ”， yǐ jí hòu lái guǎn zhòng de “ zhì qí ”， tā liǎng wèi dōushì zhēn zhèng dà zhèng zhì jiā de zuò fǎ， ér shāo wēi jiān jù yòu “ wéi zhèng ” de fēng fàn。 qí tā rú zhōu gōng 'ér zǐ bó qín de “ zhì lǔ ”， bǐ jiào zhòng shì “ wéi zhèng ” de dé huà， kě shì què shǐ lǔ guó zài chūn qiū、 zhàn guó mò qī， shǐ zhōng sì xián nuò ruò。 kě shì dào liǎo qín wáng、 hàn shì chū xīng de jiē duàn， dōng lǔ rú shēng shǐ zhōng hái cún yòu bǎo quán rú jiā chuán tǒng wén huà de fēng yí， yǐng xiǎng liǎng hàn 'ér liú chuán yú hòu shì。 suǒ yǐ shuō， wén huà shì rén lèi mín zú de líng hún， yóu qí shì yī gè guó jiā mín zú， qièbù kě zì huǐ líng hún、 dàn qǔ qūqiào dì zāo tà wén míng， gèng bù kě zì huǐ qiān qiū de wén huà dà yè， ér piān qǔ hòu shì de yī jiā zhī yán， biàn dāng zuò jīn kē yù lǜ。 nà shì bì yòu zì chàn mèng làng， hòu huǐ mò jí de yí hàn 'ā！ 请欣赏:  请给我换一个看看！  拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！      << qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>

dǎo dú dì yī piān kāi zōng míng yì dì 'èr piān qī zhèng de xiū yǎng gōng fū dì sān piān nèi míng zhī xué dì sì piān wài yòng zhī xué dì wǔ piān nèi wài jiān xiū zhī dào dì liù piān qí jiā zhì guó dì qī piān zhì guó píng tiān xià dì bā piān rú xué yǎn huà yǔ guó jiā fā zhǎn dì jiǔ piān xī fāng wén huà yǔ zhōng guó

pínglún (0)