中国新史

通史》 zhōng guó xīn shǐ 》 dì 1 zhāng　　 qǐ yuán： kǎo gǔ zhī fā xiàn fèi zhèng qīng John King Fairbank

　　jiù shí qì shí dài（ PaleolithicAge）
　　 xī fāng zǎo xiān duì zhōng guó suǒ chí de wén huà dì guó zhù yì de xíng tài zhī yī shì： mǒu xiē zhuān jiā dà shī jí kǎo gǔ xué zhě rèn wéi， zhōng guó wén míng yǎn huà bìng méi yòu zì jǐ de shǐ qián shǐ， ér shì jiè xī yà de xiǎo mài、 táo qì、 wén zì、 mǎ lā zhàn chē děng wén huà tè sè zhī liú chuán， tū rán jiù mào chū lái de。 shì suǒ wèi de 「 qián yí mò huà 'ér chéng de wén míng 」（ civilitionbyosmosis）， yī diǎn yī diǎn cóng xī biān jīng guò zhōng yà dì qū chuán lái de。 zhè zhǒng wú zhī de jiǎ shuō zǎo yǐ bèi tuī fān。 yǐ qián qiáng diào de wén huà tè zhēng liú chuán shuō zhàn bù zhù liǎo， qǔ 'ér dài zhī de shì： zì yuǎn gǔ shí qī qǐ kě néng jiù yòu xiāng dāng duō de jiē chù liǎo。
　　 zài zhōng guó， cóng wā jué gǔ wù zhōng yán jiū shǐ qián shǐ nǎi shì yī xiàng zuì xīn de fā zhǎn。 zhōng guó jīn rì de xiàn dài huà yě bāo kuò zì yī jiǔ 'èr nián dài qǐ jiù chí xù jìn bù de kǎo gǔ xué， zài guó mín dǎng yǔ gòng chǎn dǎng zhèng fǔ móu qiú jìn bù de xíng dòng zhōng， zhōng guó shǐ qián shǐ de kē xué huà yán jiū bìng bù céng shāo yòu luò hòu。 zhēn shí qíng xíng suí zhī bù duàn dì pī lù， yóu qí zhòng yào de shì， zhǎn xiàn liǎo zhōng guó wén huà de lián guàn xìng。 zhèng míng xiàn jīn zhōng guó shēng huó de tè yòu xíng mào -- rú zhuān zhì zhèng fǔ -- shì cóng shǐ qián shí dài yī zhí chuán xià lái de。
　　 zhōng guó yòu liǎng tiáo běi nán zǒu xiàng de shān xì； yī tiáo yán hǎi， cóng dōng běi jīng shān dōng shěng yǔ dōng nán hǎi 'àn， zhì xiāng gǎng yǔ hǎi nán dǎo。 lìng yī tiáo zài nèi lù zhōng yà gāo yuán dōng yuán， cóng shān xī shěng wǎng nán jīng sì chuān， dào xī nán shān qū。 wǎng dōng zǒu， běi biān shì huá běi píng yuán。 píng yuán biān yuán， jù xī nán de běi jīng sì shí sān gōng lǐ de shí huī yán shān zhōng， zài zhōu mén diàn fù jìn， yòu yī xiē dòng xué。 yòu yī gè tè bié dà de dòng yuē yòu yī gè zú qiú chǎng nà me dà（ cháng yuē yī bǎi wǔ shí gōng chǐ， kuān sì shí wǔ gōng chǐ， yòu yī gè dì fāng cóng dòng dǐng zhì dòng nèi dì miàn yuē sān shí liù gōng chǐ gāo）， dòng de dōng běi biān yòu yī gè xiǎo rù kǒu。 cóng jù jīn yuē sì shí wàn nián qián qǐ， zhì jù jīn yuē 'èr shí wàn nián qián， dòng zhōng chí xù yòu yuán shǐ rén jū zhù， zhí dào dòng nèi bèi rén men liú xià de lā jī zá wù dǔ mǎn shí wéi zhǐ。
　　 zhè shì wěi dà de kǎo gǔ fā xiàn！ yī jiǔ 'èr yī nián cóng cǐ dòng zhǎo dào de yī méi yá chǐ， zhèng míng shì yuán shǐ rén zhǒng de yá。 yī jiǔ 'èr jiǔ nián jiān， zhè 'ér jué chū liǎo dì yī jù rén tóu gǔ。 yī jiǔ 'èr yī zhì sān qī nián， yǐ jí zì yī jiǔ wǔ jiǔ nián qǐ de zǎi xì wā jué chéng guǒ， gòng yòu dà yuē shí wàn gè shí zhì qì jù、 yī bǎi duō méi yá chǐ、 shí sì gè tóu lú gǔ， yǐ jí qí tā xǔ duō gǔ tóu chū tǔ。 jì yòu sì shí duō gè zhí lì yuán rén（ Homoerectus）， shì yǔ zài zhǎo wā（ 1891）、 ōu zhōu、 zhōng dōng、 fēi zhōu fā xiàn de zǎo qī rén lèi tóng zhǒng de。
　　 zhè xiē běi jīng yuán rén hěn 'ǎi， nán zǐ shēn gāo yuē yī bǎi wǔ shí qī gōng fēn， nǚ zǐ yuē yī bǎi wǔ shí gōng fēn。 qí tóu gǔ hěn hòu， xià bā hòu suō， lú nèi róng liàng shì bā bǎi wǔ shí zhì yī qiān sān bǎi CC， hé zhǎo wā rén de qī bǎi qī shí wǔ zhì jiǔ bǎi CC yǐ jí zǎo qī rén lèi（ HomoSapiens） de yī qiān sān bǎi wǔ shí CC xiāngchà bù yuǎn。 běi jīng yuán rén bǔ liè lāo yú wéi shí， yòng huǒ zhào míng dòng xué、 shāo shú ròu chī。 shí yòng de ròu lèi zhōng lù ròu zhàn qī chéng， lìng wài yě yòu bào、 xióng、 jiàn chǐ hǔ、 tǔ láng、 xiàng、 xī niú、 luò tuó、 shuǐ niú、 mǎ de gǔ hǎi dòng xué nèi méi yòu mái zàng rén， yě méi yòu wán zhěng de rén tǐ gǔ gé， què yòu bèi dǎ biě de rén tóu gǔ。 kě jiàn běi jīng yuán rén yě chī yī diǎn rén ròu， yě kě néng xǐ huān liè rén tóu shí nǎo。 zǒng zhī， zhāng guāng zhí（ 1986） shuō guò， běi jīng rén huà shí shì「 gǔ rén lèi xué de zuì dà zhǎn huò」。
　　 suí hòu yòu yòu qí tā fā xiàn。 yī jiǔ sì jiǔ nián yǐ hòu， guǎng fàn jìn xíng dào lù、 shuǐ bà、 dì jī děng jiàn shè gōng chéng， jué chū shù yǐ bǎi jì de kǎo gǔ xīn jù diǎn。 yī jiǔ liù sì nián zài shǎn xī shěng fā xiàn lìng yī gè zhí lì yuán rén tóu gǔ， sì hū shì bǐ běi jīng yuán rén hái zǎo de rén zhǒng。 zài shí shù gè wā jué diǎn zhǎo chū de jù jīn sì shí wàn nián zhì 'èr shí wàn nián jiān（ jiù shí qì shí dài zǎo qī， Early 〔 Lower 〕 Paleolithicperiod） rén lèi de huà shí yǔ xiāojiān shí zhì de gōng jù， xiǎn shì zhí lì yuán rén shì sàn bù zài zhōng guó gè dì de， zhù yào shì zài xī bù shān qū de shěng fèn。 yī jiǔ bā zhì bā yī nián jiān， zài 'ān huī jué chū yī gè rén tóu gǔ。 bā sì nián zài liáo níng jué dào bù fēn rén tǐ gǔ gé。 yǐ hòu xù yòu qí tā fā xiàn。（ cān kǎo biǎo 2）
　　 yī jiǔ qī nián dài wā jué de jǐ chù kǎo gǔ dì diǎn dū zhǎo dào zǎo qī rén lèi de yí hái， yuē wéi jù jīn 'èr shí wàn nián zhì wǔ wàn nián jiān de rén lèi， shǔ yú jiù shí qì shí dài zhōng qī（ Middlepaleolithicperiod）。 dà yuē zài jù jīn wǔ wàn nián zhì yī wàn 'èr qiān nián qián， jí jiù shí qì shí dài wǎn qī（ Latc〔 Upper〕 Paleolithicperiod）， wǎn qī rén lèi（ Homosapienssapiens） sàn bù zài zhōng guó gè dì shí duō gè dì fāng wén huà qū nèi。 tā men tōng cháng qī jū zài shān pō jiàn xiàng xià qīng yú píng yuán de dì xíng shàng， yǐ lì yú hùn hé dǎ liè、 bǔ yú、 cǎi jí yě guǒ de shēng cún fāng shì。 cóng qí yí liú de shí qì kě kàn chū， zhè xiē wén huà dì qū yòu gòng tóng de tè zhēng， què yě zài nà me jiǔ yuǎn yǐ qián jiù jù yòu gè zì míng xiǎn bù tóng de dì fāng tè sè。 yí jì suǒ zài dì bāo kuò huáng hé liú yù、 è 'ěr duō sī dì qū、 shǎn xī huáng tǔ gāo yuán、 huá běi píng yuán xī yuán。 zhōu kǒu diàn de shàng céng dòng xué sì hū céng shì jiù shí qì shí dài wǎn qī yòng zuò zàng shī de chǎng suǒ， gòng jué chū qī gè tóu gǔ， dōubèi zá pò ★ biǎo 2 zhōng guó shǐ qián shí dài★ liǎo。 kǎo gǔ xué jiā -- rú zhāng guāng zhí shì -- rèn wéi， zhōng guó de jiù shí qì shí dài rén lèi bù jǐn huì xuē shí tóu zuò gōng jù； qīn zú guān niàn、 quán wēi、 zōng jiào， yǐ jí zhì jīn réng kě zài zhōng guó zhǎo dào de huì huà， dōuyǐ jīng zài fā zhǎn liǎo。
　　 xīn shí qì shí dài（ NeolithicAge）
　　 yī wàn 'èr qiān nián qián zài zhōng guó kāi shǐ de xīn shí qì shí dài， qí tè zhēng shì dìng jū cóng shì nóng gēng de shè qún de pǔ biàn xíng chéng。 nà shí hòu， huáng hé yǔ cháng jiāng de chōng jī tǔ shàng wèi zào chéng xiàn zài dōng xī liǎng shān xì jiān de píng yuán qū。 xiàn zài shān dōng shěng yǔ shān xī shěng zhī jiān de huá běi píng yuán dà tǐ shàng hái zhǐ shì húpō hé zhǎo zé， ér shān dōng chàbù duō suàn shì lí 'àn de yī gè dǎo yǔ， xiàn zài de hé běi shěng yǔ hé nán shěng réng shì bù yí jū zhù de zhǎo dì。 nà shí hòu， huá zhōng zhè yī duàn de cháng jiāng shì yī piàn dà hú， hú běi hú nán liǎng shěng hái bù néng gēngzhòng zuò wù， lián zhǒng shuǐ dào yě bù chéng。
　　 shān qū fù mǎn sēn lín， qín shòu hěn duō。 xùn yǎng gǒu hé zhū zhī lèi de dòng wù bìng bù kùn nán， yuǎn bù rú jià yù zuò wù nán， kào yú liè yǔ cǎi guǒ wéi shēng de rén men běn lái yǐ jīng zài cóng nài hán de duō nián shēng zhí wù shàng xié qǔ shí wù， què dé xué xí gǎi yòng kě dìng qī zāizhòng shōu huò de yī nián shēng bōzhòng zuò wù， zhè jí shì nóng gēng。 jiù shí qì shí dài zhōng guó de qì hòu pō shī nuǎn， bù xiàng xiàn zài nà me gān lěng。 xīn shí qì shí dài de nóng gēng kě yǐ zài shān dì shù lín jiàn jiàn zhuǎn wéi kě gēng cǎo dì de biān jiè dì qū zuì qīng yì dì zhǎn kāi， zhè 'ér de zhí wù duō， jí biàn gēng zuò shī bài， rén yě bù zhì 'ái’è。
　　 kǎo gǔ fā jué de xīn shí qì shí dài yí jì xiǎn shì， dìng jū wù nóng shǐ yú huáng hé nán bù wān qū chù yǐ xià， zài yòu shù lín de gāo dì yǔ zhǎo zé dī dì zhī jiān de biān jiè shàng。 lì rú， shǎn xī bàn pō（ zài jīn xī 'ān shì nèi） de cūn mín zài dà yuē gōng yuán qián sì qiān nián shí shì yǐ xiǎo mǐ wéi zhù shí， yǐ shòu liè bǔ yú wéi fǔ， yòng dà má zhì bù。 fáng wū chéng xiǎo cù 'ér jù luò， xiàng shì yī gè gè jiā zú dān yuán。 jiàn zú xiǎn shì shòu liè yǐ shǐ yòng gōng jiàn。 cūn mín xùn yǎng de jiā chù yǐ zhū yǔ gǒu wéi zhù。 gǔ wù shōu cáng zài táo guàn zhōng， guàn zǐ shàng yòu yú、 shòu、 zhí wù tú 'àn， yǐ jí xiǎn rán shì dài biǎo jiā zú huò shì xì de tú yàng。 yǔ huá běi cǐ zhǒng「 cǎi táo」（ yǎng sháo） wén huà tóng qī bìng cún de hái yòu qí tā wén huà， yí zhǐ fēn bié zài dōng nán hǎi 'àn、 tái wān、 cháng jiāng xià yóu liú yù fā xiàn， qí zhōng yǐ kāi shǐ yòu dào mǐ gēngzhòng de huó dòng。
　　 fù gài zài cǎi táo wén huà yí jì zhī shàng de， shì yī céng bǐ jiào bó què gèng liàng lì de hēi táo（ lóng shān） wén huà yí jì。 qí sàn bù fàn wéi jiào guǎng， chú huá běi zhī wài， hái kuò jí cháng jiāng liú yù yǐ zhì dōng nán hǎi 'àn， chéng xiàn chū bāo hán xǔ duō dì yù xìng cì wén huà de yī gè guǎng dà de xīn shí qì shí dài nóng yè qū。 yóu cǐ kě tuī zhī， xīn shí qì shí dài de zhōng guó cóng jiù shí qì shí dài de fā yuán dì yán shēn， zài shù gè zhōng xīn dì tóng shí fā zhǎn。
　　 xīn shí qì shí dài zhōng guó de lìng yī xiàng chéng jiù shì zhì sī。 zhōng guó nóng cūn jīng jì zì gǔ zhì jīn dū shǎo bù liǎo chéng xù fán suǒ de yǎng cán yè。 cóng zhāi cǎi dà liàng sāng yè wèi cán qǐ， jīng guò cán de tuì pí、 tù sī、 zhì jiǎn， zhí zhì chōu sī bō jiǎn， dōushì jí wéi xīn kǔ de gōng zuò。 cán měi chī yī bǎi bàng（ sì shí wǔ gōng jīn） sāng yè， kě zhì chū shí wǔ bàng（ liù diǎn qī gōng jīn） de jiǎn， yóu cǐ kě chōu chū jǐn yī bàng（ líng diǎn sì gōng jīn yú） de shēng sī。 zhè xiàng jiā tíng gōng yè zì xīn shí qì shí huà qǐ jiù zài huá běi jìn xíng， yī zhí dào gōng yuán dì liù shì jì bèi zǒu sī dào xī fāng yǐ qián， dōushì zhōng guó rén de dú zhàn gōng yè。
　　 shāng xià yí zhǐ chū tǔ
　　 jié zhì yī jiǔ 'èr nián dài yǐ qián， zhōng guó gǔ shǐ suǒ shuō de xià shāng zhōu「 sān dài」， zhǐ yòu zhōu dài zhí jiē yòu wén zì jì lù shǐ liào kě xún。 shāng dài de sān shí wèi dì wáng yǔ qī gè jiàn dū chù， dū zài yú zhōu dài yǔ shāo wǎn shí qī biān zuǎn de shǐ shū zhī zhōng。 dào liǎo sòng dài， yán jiū gǔ wén wù de rén jiàn jiàn duì yú shāng dài chuán xià lái de juān yòu wén zì de lǐ qì chǎn shēng xīng qù。 dàn shì， chí zhì yī bā jiǔ jiǔ nián， xué zhě cái zhù yì dào， hàn yào diàn zài chū shòu kè yòu gǔ wén de「 lóng gǔ」 wéi yào cái。 dào liǎo yī jiǔ 'èr nián dài wǎn qī， sī rén shōu gòu zhě yǐ jīng zhuī zōng chū zhè xiē「 lóng gǔ」 shì cóng hé nán shěng huáng hé yǐ běi 'ān yáng fù jìn jué dé de。 zhōng yāng yán jiū yuàn de kǎo gǔ xué zhě biàn yú yī jiǔ 'èr bā nián kāi shǐ zài 'ān yáng jìn xíng shāng dài zuì hòu yī chù dū chéng de wā jué， zhì yī jiǔ sān qī nián rì běn qīn lüè zhōng guó shí zhōng duàn。 yī jiǔ wǔ nián hòu， zài jīn zhèng zhōu fù jìn yòu jué chū liǎo shāng dài chū qī de yī chù dū chéng。
　　 zhè xiē yīn xū zhī zhōng yòu huáng gōng hé gōng qīng zhái dì， wéi zhù zài tǔ tái shàng de liáng zhù shì jiàn zhù， qí jī běn jié gòu yǔ shòu xī fāng rén zhān yǎng de zǐ jìn chéng xiāng sì。 zài 'ān yáng fā jué liǎo wǔ shí sān gè jiān ruò shuǐ ní de fáng wū tǔ tái， qí zhōng hái yòu xǔ duō shí zhù de jī zuò。 fù jìn yòu dòu jiào， xiǎn jiàn shì gōng zhù cáng yòng huò nú pú zhù yòng。 guì zú yì shǐ de gè lèi gōng jiàng zhuān jīng yú gāo dù fā zhǎn de yě tóng、 zhì táo， yǐ jí qí tā shǒu yì。 shāng dài qīng tóng zhì zuò jì shù jǔ shì wú shuāng， dào xiàn zài réng kě chēng shì rén lèi yī dà yì shù chéng jiù。
　　 shāng dài dì wáng lìng bǔ zhě chǔlǐ jiá gǔ zhàn bǔ yǔ bǔ cí shū xiě de shì wù（ jí zhuó shāo dòng wù jiān jiǎ gǔ shǐ zhī shēng liè hén， zài 'àn liè hén jiě shì zǔ xiān yì zhǐ， jiāng qí kè zài gǔ shàng）， yīn 'ér liú xià dǎo zhì 'ān yáng yí zhǐ kāi jué de bǔ cí jiá gǔ。 rén men shōu jí de jiá gǔ zǒng gòng yuē yòu shí wàn piàn。 àn suǒ kè de bǔ cí kě zhī， shāng dài guì zú shēng huó tiáo jiàn yōu yuè， zuò zhàn shí chéng mǎ lā de zhàn chē， yǐ dǎ liè wéi yú lè， yòu sì diǎn yí lǐ， shòu gè lèi gōng jiàng de shì hòu， xiǎng yòng dū chéng zhōu wéi cūn zhuāng nóng mín gēng zuò de fèng yǎng， nóng mín men què jū zhù zài bàn dì xué shì de shù xué zhōng。 shāng dài shè huì de jiē jí huàfēn yǐ jīng xiāng dāng sēn yán liǎo。
　　 zài dāng shí jiào shī nuǎn de qì hòu xià， shuǐ niú nǎi shì zuì zhù yào de jiā chù。 cóng jiá gǔ zhī duō yǔ dòng zhé shàng bǎi de shēng jì suǒ xū， kě zhī shēng chù sì yǎng shù liàng bì rán hěn dà。 shāng rén de zǔ xiān chóng bài， kě cóng dì wáng shī xíng de zhěng tào bài jì yí shì zhōng kàn chū， shēn jué rù dì xià de dì wáng mù xué lǐ yědōu yòu gè zhǒng zhēn bǎo， yǐ jí xǔ duō péi zàng de dòng wù hé rén。 zhāng guāng zhí rèn wéi， zhè xiē zàng xué zhèng míng shāng dài shè huì fēn céng sēn yán， xià jiē céng de rén wǎng wǎng yào chōng dāng shàng jiē céng de shēng jì yòng pǐn。 ān yáng yí zhǐ dà yuē zhǐ shì fàn wéi gèng dà dedōu chéng qū nèi de huáng shì guì zhòu hé xīn suǒ zài， huá běi yǔ sì chuān lìng yòu xǔ duō shāng dài yí zhǐ fā jué。
　　 shāng dài gōng gòng jiàn zhù dòng yòng rén lì zhī dà， kě yǐ zhèng míng dì wáng quán wèi yòu duō gāo。 zhèng zhōu yīn xū yòu wéi chéng dà zhì wéi cháng fāng xíng de chéng qiáng， cháng liù gōng lǐ bàn， gāo yuē bā gōng chǐ， shì yǐ bèn tǔ zhù chéng。 zhè zhǒng jiāng tǔ fàng zài huó dòng mù mó lǐ bèn dǎ chéng jiān rú shuǐ ní bān de jì shù， zuì chū shì zài lóng shān yí zhǐ fā xiàn， yǐ hòu yǐ rán wéi zhōng guó rén yìng yòng。 sān qiān nián hòu míng dài（ yī 'èr liù bā ～ yī liù sì sì） zài běi jīng nán jīng liǎng dì dedōu chéng yě shì bèn tǔ zhù chéng， chéng qiáng gāo yuē liù diǎn qī gōng chǐ， zhōu wéi fēn bié yuē wéi sān shí qī gōng lǐ yǔ sān shí sì gōng lǐ cháng。 zhè bǐ yīn xū lái dé dà， ér qiě tiē liǎo zhuān， dàn réng rán shì yòng hào dà rén lì zhù chéng。 qí tā gǔ wén míng yě yòu dòng yòng dà liàng rén lì jiàn chéng qí jǐng de lì zǐ， rú 'āi jí jīn zì tǎ。 dàn shì zhōng guó dào liǎo xiàn zài réng yòu zhè zhǒng rén hǎi zhàn shù de xíng shì fǎ。
　　 yī jiǔ wǔ jiǔ nián zài 'èr lǐ tóu（ zài jù luò yáng bù yuǎn de yǎn shī， wèi zài huáng hé zhī nán） jué chū yòu dà gōng diàn de yí zhǐ， jí xiàng shì xià dài dedōu chéng。 èr lǐ tóu wén huà biàn bù zài hé nán xī běi yǔ shān xī nán bù gè dì， nǎi shì jǐn jiē lóng shān hēi táo wén huà zhī hòu， zài shāng dài yǐ qián de wén huà lèi xíng， àn tàn -14 nián dài cè dìng fǎ， shí jiān zài dà yuē gōng yuán qián 'èr yī zhì yī bā nián jiān。 yòu cǐ jīhū kě duàn dìng de biàn rèn jiēguǒ， chuán shuō sān dài zhōng de xià dài hé shāng dài， yǐ jīng chéng wéi lì shǐ de zhēn shí。 zhè yī qiē gào sù liǎo wǒ men shénme？
　　 dì yī， lóng shān wén huà de wú shù gè xīn shí qì shí dài cūn zhuāng xiāng dāng píng shùn dì zhuǎn rù liǎo qīng tóng qì shí dài de xià shāng dū chéng， wǒ men kě yǐ shì zhī wéi yī gè dān yī wén huà de qián hòu jiē duàn。 ruò shì guān chá gōng jù yǔ wǔ qì、 táo hú yǔ tóng dǐng、 zuò wù gēngzhòng yǔ shēng chù xùn yǎng、 jū wū jiàn zhù yǔ mù xué、 zōng jiào huó dòng yǔ tǒng zhì zhì dù， yě kě kàn chū qí zhōng wén huà de tóng gòu xíng yǔ chí xù xìng。 cháo dài de gēngtì shì jīng zhàn zhēng 'ér wán chéng de， rán 'ér què zhǎo bù dào shòu wài lái wén huà qiáng lì rù qīn de zhū sī mǎ jì。 cǐ wài， xià、 shāng、 zhōu cóng sān gè bù tóng de dì qū kuà rù lì shǐ（ jiàn dì tú 6）， sān zhě sì hū céng jīng bìng cún。 xià shāng de「 gēngtì」 shì zhǐ shāng jì xià zhī hòu zài huá xià dì qū chéng wéi zhù dǎo de zhōng xīn。
　　 dì 'èr， zhè xiē gǔ dū yí zhǐ zhèng míng， wáng quán de jī chǔ shì lù wéi de（ bù jìn hǎi de） jìng zhǐ de nóng yè， ér bù shì yǔ qí tā qū yù jiān liú dòng de shuǐ shàng mào yì。 díquè， ān yáng yí zhǐ zhōng yòu hǎi 'àn lái de hǎi bèi； xīn shí qì shí dài dōng yà rén yòu jī huì yě céng háng hǎi。 tái wān běi bù yī chù yuē wéi gōng yuán qián sì zhì 'èr wǔ nián de xīn shí qì shí dài yí zhǐ（ yǐ jí tái wān nán bù yī chù gōng yuán qián 'èr wǔ nián zhì gōng yuán qián sì nián de xīn shí qì shí dài wǎn qī yí zhǐ）， yuǎn zài jù fú jiàn shěng hǎi 'àn yī bǎi liù shí gōng lǐ zhī wài de dǎo shàng。 tái wān yǔ dà lù jì méi yòu xiāng xián jiē de lù qiáo， hǎi de shēn dù yě wèi céng gǎi biàn dào zú yǐ shǐ gǔ shí dù hǎi bǐ jīn tiān róng yì， wǒ men bù dé bù guī jié shuō： xīn shí qì shí dài jū yú hǎi biān de rén， fā zhǎn liǎo yǔ xīn shí qì shí dài nóng gēng shēng chǎn lì chàbù duō de háng hǎi jì shù。
　　 nà me， zhōng guó wèishénme méi yòu chǎn shēng xiàng zhōng dōng yǔ dì zhōng hǎi dì qū nà yàng wàng shèng de hǎi shàng mào yì ní？ zhè nǎi shì dì lǐ shàng de 'ǒu rán zào chéng de： bù lùn cóng yán 'àn háng xíng huò hǎi shàng mào yì， zhōng guó dōubù yì dá dào gǔ dài de dōng yà qí tā bāng guó。 zhōng guó de shuǐ shàng yùn shū zài cháng jiāng yǐ jí shān dōng dào dōng běi nán bù de yán hǎi fā zhǎn， jì rán yù bù dào kě dǎ jiāo dào de wài guó， yě jiù méi yòu dà guī mó de hǎi shàng mào yì kě yán liǎo。
　　 zhōng yāng quán wēi de xīng qǐ
　　 yǎng sháo yǔ lóng shān táo qì zài huá běi píng yuán、 huáng hé liú yù、 cháng jiāng xià yóu de qī、 bā gè yí zhǐ de cán liú， xiǎn shì dì qū wén huà de biàn yì。 zhè xiē xīn shí qì shí dài de nóng cūn zhī jiān jiē chù zēng duō zhī jì， qīn shǔ guān xì wǎng yǔ jié méng guān xì zhì zào liǎo jī huì， shǐ zhōng yāng dū chéng néng gòu jìn xíng gèng dà fàn wéi de tǒng zhì。 cóng hòu lái de qíng xíng kàn， sì hū shì dà bù luò zōng zú fēn chū de jiā zú zhī xì gè zì jiàn lì liǎo yòu wéi qiáng de chéng yì。 shāng dài jiá gǔ jiù jì liǎo zǒng gòng yuē yī qiān gè chéng yì de míng chēng。 yǐ yī wèi zú cháng wéi shǒu de zōng zú， kě yǐ jiè tōng hūn yǔ qí tā wéi qiáng chéng yì de qí tā zōng zú jiàn lì guān xì。 jiā zú zhī xì yě kě qiān dào xīn jù diǎn lìng jiàn xīn chéng yì。 fán fù de shàng xià wèi zhù cóng guān xì yě cóng 'ér chǎn shēng。
　　 gōng yuán qián dì sān gè qiān nián qī jiāng jié shù shí， lì yòng huáng tóng yǔ huá běi gè dì cǎi chū de xī kuàng lái zhì qīng tóng de xíng wéi， yǔ xià shāng liǎng cháo chū yòu zài guǎng dà dì qū nèi de zhōng yāng zhèng fǔ tóng shí fā shēng。 qīng tóng yě liàn yě xǔ shì shùn yìng yǎng sháo jí lóng shān sù táo jì shù 'ér shēng de， kě néng shì zài sù shāo guò chéng huò zhì zào xiǎo dāo zhī lèi de huáng tóng qì wù shí， zì rán 'ér rán xiàng qián kuà chū de yī bù。 gū bù lùn yě liàn qīng tóng de jì shù shì běn shàng fā zhǎn de huò shì wài lái de（ huò liǎng zhě jūn shì）， shēng chǎn qīng tóng de yī xiàng zhòng yào shì shí shì： wéi yòu qiáng dà de quán wēi kě yǐ què bǎo cǎi kuàng jìn xíng。 yǐ shí jiǔ shì jì de lì zǐ wéi zhǔn， dāng shí de cǎi kuàng xū yòng rén gōng、 kuàng gōng pā guì zài kēng nèi， zài xiá xiǎo 'ér wú tōng fēng kǒu de suì dào nèi tuō dòng zhuāng kuàng shā de huá qiāo。 zhè shì nú lì huò qiú fàn cái kěn zuò de shì。 zài kàn yòng duō kuài táo fàn zhù tóng qì de guò chéng， bì xū yòu shàng bǎi míng gōng jiàng cái néng tiáopèi chǔlǐ róng róng de jīn shǔ。 qīng tóng lǐ qì de zhì zuò yīn 'ér yǐn hán liǎo duō zhǒng yì yì -- dì yī， wáng quán yǔ biǎo zhāng wáng quán de gè shì yí lǐ mìqiè xiāng guān； dì 'èr， wáng quán néng gòu zhǐ pài rén lì qù bàn cǎi kuàng yǔ yě liàn de chén zhòng gōng zuò。
　　 wǒ men zhī dào， xià shāng dì wáng dū lì yòng fán suǒ 'ér xì jù huà de yí lǐ lái què lì qí tǒng zhì quán。 yóu qí shì jì guǐ yí shì zhōng， wū zhě huò dì wáng běn rén huì yǔ xiān wáng yīn líng gōu tōng， qí qiú qí bì yòu zhǐ diǎn。 zài cǐ lèi yí shì zhōng， wū zhě shàng xū jiè zhù yú mǒu zhǒng yǔ xiān zǔ yòu tú téng guān xì de dòng wù。 shāng dài lǐ qì shàng yīn 'ér yòu dòng wù tú 'àn zhī chéng xiàn， cháng jiàn de rú zhù yòu tāo tiè shòu miàn wén zhě（ hòu lái měi zhōu yìn dì 'ān rén de tú téng zhù yǔ cǐ yìqǔ tóng gōng）。 dì fāng shàng de tǒng zhì zhě jiè zhe shí shī zǔ xiān chóng bài de zōng jiào， shǐ zì jǐ de dì wèi hé fǎ huà。 yòu xiē dì fāng tǒng zhì zhě jìn 'ér guǎn xiá dào qí tā chéng yì qún， yú shì yī qún chéng zhèn yǔ lìng yī qún chéng yì xiāng zhēng， yī gè dì qū yǔ lìng yī dì qū xiāng zhēng， zhōng zhì mǒu gè dì fāng xīng qǐ yī gè jū zhī pèi dì wèi de wáng cháo。
　　 wáng cháo zhèng fǔ zài jìn xíng kuò quán de shí hòu， huì jiāng réng rán tíng liú zài qián qīng tóng shí dài de xīn shí qì jiē duàn de xiǎo qū bāo wéi， zhè shí hòu qīng tóng wǔ qì biàn dà yòu bāng zhù liǎo。 wǒ men yě zhī dào， shāng dài wǎn qī zài dà yuē gōng yuán qián yī 'èr nián yǐ hòu， céng yú zhēng tǎo zhī shí shǐ yòng shuāng mǎ lā de zhàn chē。 zhè zhǒng zhàn chē zì dà yuē gōng yuán qián yī wǔ nián jiù shì xī yà zhēng fú zhě de yòu xiào zhàn lì， zhàn chē de guān niàn wú yí shì jīng zhōng yà xì yà chuán lái de。 bàn suí zhe de hái yòu bù bīng de máo yǔ jiàn。 yīn wéi zhàn chē yào pèi bèi sān rén -- zhōng jiān shì jià chē zhě， zuǒ yòu wéi jǐ bīng yǔ gōng jiàn shǒu。 qīng tóng zhuāng bèi shǐ zhàn chē néng gòu nán zhēng běi fá。 tóng yī zōng xì jù jū de jiā zú sì hū céng gè zì xíng chéng jūn shì dān yuán。 céng yòu jìzǎi zhǐ shàng qiān jūn shì jiù fú lǔ liǎo shàng qiān dí rén， bèi fú zhě zhī zhōng kě néng yòu shàng bǎi rén bèi dāng zuò jì sì shēng pǐn。 dì wáng suī rán zì chēng shì yǐ cái dé fú rén， dàn jūn shì lì liàng bāng de máng yě bù xiào
　　 chú liǎo zhēng zhàn zhī wài， xià shāng yě jiè zhe jiàn lì xīn chéng yì lái kuò dà zì jǐ de jiāng yù。 chéng yì bìng bù shì yīn wéi mào yì huò gè rén jiā tíng qiān xǐ 'ér wú shì xiān jìhuà jiù xíng chéng de， dōushì yóu dì fāng tǒng zhì zhě jìhuà hòu chì jiàn de。 tōng cháng shì jūn wáng xià lìng zài mǒu gè yào kāipì nóng tián de xīn qū yù jiàn xīn chéng， rán hòu xuǎn zhōng mǒu chéng de rén qù wán chéng rèn wù。《 shī jīng》〈 dà yǎ 〉 yòu yī duàn miáo shù jiàn yì guò chéng de jìzǎi， yǔ měi guó tuò huāng shí qī zhù gǔ cāng de wèi kuàng pō xiāng sì：
　　 …… nǎi zuǒ nǎi yòu， nǎi jiāng nǎi lǐ， nǎi xuān nǎi mǔ， zì xī cú dōng， zhōu yuán zhí shì。 nǎi zhào sī kōng， nǎi zhào sī tú， bǐ zhù shì jiā。 qí shéng zé zhí， suō bǎn yǐ zài…… qiú zhī réng réng， dù zhī hōng hōng， zhù zhī dēng dēng…… nǎi lì gāo mén， gāo mén yòu kàng。 nǎi lì yìng mén， yìng mén jiàngjiàng。 nǎi lì zhǒng tǔ， róng chǒu yōu xíng……
　　 zǒng kuò lái shuō， zuò wéi kuò zhāng xíng wéi zhī yīn sù de zhēng zhàn yǔ mào yì， qí zhòng yào xìng sì hū bù rú dì wáng zài qí qiú zǔ zōng yǔ zì rán shén lì de yí shì jì bài zhōng nà zhǒng gāo yú yī qiē de dì wèi。 yě xǔ hé fǎ guó jiā luò lín wáng cháo（ Carolingian） zǎo qī de guó wáng xiāng sì， rú kǎi tè lì（ DavidKeightley） suǒ shuō， yuǎn zhēng bá shè xiǎn shì shì xí zhèng tǐ de guó jiā shàng wèi chōng fēn guān liáo huà， zhèng fǔ shī xíng de réng jiào shǔ yú shén quán zhèng zhì 'ér bù gòu shì sú huà。
　　 xī zhōu
　　 zhōu miè shāng yǐ hòu， zhōng guó de guó jiā zhèng fǔ zhōng yú chū xiàn。 zài cǐ fāng miàn， qīng tóng qì de míng wén yǔ xīn jìn chū tǔ de zhōu dài jiá gǔ tí gōng de kǎo gǔ zhèng jù， qì hé liǎo yòu guān gǔ dài dì míng rén wù de wén xué jì lù， yǐ jí jīng diǎn gǔ jí zhōng zǎo yǐ yòu de shǐ jì jìzǎi。
　　 zhōu rén chū xīng shí de rén shǔbù duō， yǔ běi fāng yóu mù mín zú yǐ jí xī biān de qiāng rén pín yòu wǎng lái， hěn zǎo jiù xué huì yǔ bù tóng wén huà de rén gòng róng。 zhōu rén yǐ wèi shuǐ liú yù wéi gēn jù dì， zhú jiàn zhuó zhuàng hòu chéng wéi shāng de zhū hóu。 zhōng yú qiáng dà zhì néng gòu yú gōng yuán qián yī sì nián zài jiāo zhàn shí jiāng shāng jī bài。 dāng shí shāng zhōu shuāng fāng dū dòng yuán liǎo qī、 bā bǎi gè「 xiǎo guó」 de bīng lì。 zhōu kè shāng zhī hòu， zài cháng 'ān（ xī 'ān） jiàn xīn dū， lìng yīn shāng dà zú qiān xǐ bìng zhù guǎn jiàn zhù shì wù， yòu zài yí lǐ yǔ zhèng fǔ zhì dù fāng miàn yùn yòng shāng de zhāng fǎ。 lìng yòu yī xiē yīn shāng jiā zú bèi qiān wǎng xī biān qù fán yǎn kāi fā。 xǔ zhuō yún yǔ lín dù fū（ KatherynLinduff） rèn wéi， yīn shāng yí zú céng yǔ zhōu de tǒng zhì jiē jí hé bìng。
　　 zhōu bīng gōng kè dōng bù de píng yuán hòu， zài jī bài xī běi yóu mù mín zú， xiàng nán gōng rù hàn shuǐ cháng jiāng liú yù， xiàng dōng nán yán huái hé tuī jìn， shì lì gèng jiā kuò zhāng。 zhōu de tǒng zhì diàn lì yú fēng jiàn de jī chǔ， fēn fēng liǎo zhōu de jī shì zǐ sūn fēn zhì wǔ shí duō gè zhū hóu guó。 zhōu de fēn fēng yí shì shì hán qì yuē xìng zhì de xiáng jìn de quán wēi wěi tuō xíng wéi。 tiān zǐ chú liǎo yào shǎng cì jù xiàng zhēng yì yì de qì wù， hái yào「 shòu mín」。 bèi「 shòu」 de chén mín bǐ tiān zǐ shòu de「 tǔ」 gèng wéi zhòng yào， zhū hóu dài liǎo zhè zhěng pī jiā zú de chén mín dào liǎo fēng dì shàng， jiā shàng fēng dì shàng yuán lái jū zhù de rén mín， kě yǐ chéng lì yī gè zhū hóu guó。
　　 zhōu yán xù shāng de bàn fǎ， yòng zōng zú wéi zhèng zhì tǒng lǐ de jī běn yuán zé。 bìng qiě yǐ zhèng quán dé zì tiān mìng zhī shuō wéi gǒng gù wáng quán de xīn lì liàng。 shāng wáng jìng bài xiān gōng xiān wáng， qiú zǔ zōng bì yòu zhǐ diǎn。 zhōu rén què chēng tiān xià dé zì gèng wéi guǎng dà 'ér wú gè rén xìng de「 tiān」， ér zhōu zhī suǒ yǐ dé「 tiān mìng」， shì yīn wéi yòu dé。 zhè zhǒng lǐ lùn duàn yán jūn wáng yìng jù yòu wéi quán mín biǎo shuài de zhì gāo dào dé lì liàng。 xī fāng tǒng zhì zhě dēng wèi píng yǐ de jūn quán shén shèng shuō， lǐ yóu zhǐ zài tā yòu xiān wáng zhī zǐ de shēnfèn。 zhōng guó de tiān mìng shuō què wéi dāng quán zhě lì xià liǎo dào dé biāo zhǔn。
　　 zhōu de zhōng yāng quán shì kuò zhāng xíng dòng bāo kuò tóng huà xiàng zhōu chēng chén de gè fāng zǐ mín， fán yòu guān zhōng guó wén zì xì tǒng、 yí lǐ、 xíng zhèng tǐ zhì zhī tuī guǎng， dōushì bù kě qīng hū de。 zhōng yuán wén huà nǎi shì zhù liú。「 zhōng yuán」 zhǐ de shì shāng zhōu tǒng xiá shí dài de hé xīn qū， qí zhōu biān wài wéi dū shǔ yì zú， bāo kuò běi biān、 dōng běi、 xī nán de bàn yóu mù mín zú yǐ jí nán fāng de bù luò。 cóng sì fāng yì zú de míng chēng bù shì hàn zì 'ér shì yīn yì kě zhī， yí dí wén huà yǔ zhōng tǔ de dì wèi shì bù yī yàng de。 jīng lián yīn、 tóng huà、 guān liáo zhèng zhì shī xíng， jì shāng zhōu zhī hòu qǔ dé zhī pèi dì wèi de zhū hóu jiàn jiàn xīng qǐ。 zhè xiē zhū hóu guó chéng jì liǎo duō zhǒng wén huà de róng hé yí chǎn， zài zhàn guó shí qī（ yuē shǐ yú gōng yuán qián sì nián） chéng wéi gè zì dú lì de zhèng zhì shí tǐ。
　　 xīn kǎo gǔ jì lù zhī hán yì
　　 kǎo gǔ zī liào xiǎn xiàn de gǔ zhōng guó wén huà de tóng gòu xíng， yǔ gǔ zhōng dōng rén zhǒng、 lì guó、 wén huà zhī biàn huà duō duān， chéng xiān míng de duì bǐ。 zì gōng yuán qián sān nián qǐ， āi jí rén、 sū měi rén（ Sumerians）、 shǎn zú rén（ Semites）、 ā kǎ dé rén（ Akkadians）、 yà mó lì rén（ Amorites， shòu bā bǐ lún wáng hàn mó lā bǐ tǒng zhì）、 yà shù rén（ Assyrians）、 féi ní jī rén（ Phoenicians）、 xī tái rén（ Hittites）、 mǐ dī yà rén（ Medcs）、 bō sī rén（ Persians） děng děng， zài zhōng dōng lián mián bù jué de zhàn zhēng zhèng zhēng zhōng hù xiāng jiào jìn， liú xià jī liè duō yuán zhèng zhì de jì lù。 ní luó hé、 yòu fā lā dǐ yǔ dǐ gé lǐ sī hé、 yìn dù hé gǔ gè nóng yè qū dōuyòu guàn gài xì tǒng， mào yì yǔ háng hǎi yī tóng xīng wàng。 gè zhǒng yǔ yán、 wén zì、 zōng jiào xīn xīn xiàng róng。 zhè yǔ gǔ zhōng guó shí yòu tiān rǎng zhī bié。
　　 cǐ wài， zhōng dōng de gōng jì fā zhǎn zài duō fāng miàn zǎo yú zhōng guó。 cǎi táo、 qīng tóng zhī shǐ yòng、 mǎ lā de zhàn chē， yǐ jí hòu lái de tiě qì， zài zhōng dōng chū xiàn de shí jiān dū bǐ zhōng guó zǎo。 cǐ zhǒng xiān hòu zhī bié gù rán xiǎn shì zhè xiē dōushì zhōng dōng chuán rù zhōng guó de。 dàn gǔ zhōng guó yǔ zhōng dōng jiū jìng yòu hé guān xì， xiàn zài réng bù qīng chǔ 'ér yòu zhēng yì。 wǒ men dǎo hěn qīng chǔ yòu xiē shì wù bìng méi yòu cóng zhōng dōng chuán rù zhōng guó。 lì rú， jìn guǎn 'āi jí、 měi suǒ bù dá mǐ yà、 yìn dù， yòu guàn gài wǎng de shí lì zài xiān， huáng hé liú yù huá běi píng yuán shàng qǐ chū bìng wèi zhào zuò。 xià shāng shí qī de zhōng guó rén wèi céng shǐ yòng jīn shǔ de nóng jù， yě wèi shǐ yòng gēng chù hé lí。 mǎ lā de shuāng lún zhàn chē yú shāng dài wǎn qī bèi yòng wéi guì zú de jiāo tōng gōng jù hé zuò zhàn zhù lì， dàn shì， xī fāng lì shǐ xué zhě zhí zhì zuì jìn yǐ qián suǒ chí de jiǎ shuō -- shì zài zāo shòu xī běi dà cǎo yuán róng dí mǎ zhàn chē qīn lüè hòu cái kāi shǐ yòng tā， què méi yòu zhèng jù kě xún。
　　 nán fāng chuán rù zhōng yuán de yǐng xiǎng yě shì xiāng dāng mó hú de。 lì rú， qīng tóng yě liàn shù sì hū yú gōng yuán qián sān nián yǐ qián shǐ yú tài guó， yǔ zhōng guó qīng tóng yòu wú guān xì què bù què zhī。 zhěng tǐ 'ér lùn， zhōng dōng shǐ qián wén huà zhī jiān xiāng hù guǎng fàn jiāo tōng de zhèng jù， bìng bù néng zuò wèiyòu wú xiàng zhōng guó liú chuán de yǐ jù。 měi gè zhòng yào wén huà dōushì dāng dì de chéng jiù， dàn wén huà nán yǐ gū lì。 wǒ men bù fáng guī jié shuō： xī yà fāng miàn què shí yòu zhòng yào de yǐng xiǎng「 qián yí mò huà」 bān dì lái dào zhōng guó， dàn shì jué bù zhì yú qiáng liè dào zú yǐ pò huài zhōng guó wén huà tóng gòu xíng de dì bù。
　　 zhè zhǒng jié lùn fǎn duì xiān qū kǎo gǔ xué zhě -- duō bàn shì xī fāng rén -- zǎo qī de zhù zhāng。 qí zhù zhāng shì， jīng yóu zhōng yà shèn tòu guò lái de zhōng dōng yǐng xiǎng gěi liǎo gǔ zhōng guó bù xiàng wén míng jué duì bì yào de tuī dòng lì。 jiào hòu lái de kàn fǎ shì： gǔ zhōng guó wén míng shì cóng huá běi zhè yī gè hé xīn qū xíng chéng de， xià shāng de fā zhǎn shì dú tè de， àn hé bǐng dì suǒ shuō， shì「 dōng fāng de yáo lán」。 xīn de zhèng jù yě duì zhè gè shuō fǎ bù lì。 bì xū chéng rèn， yòu guān xià shāng zhōu sān dài de zhōu dài shǐ shū yǐ jí yī jiǔ 'èr nián yǐ hòu de chū tǔ yí zhǐ， zú yǐ ràng「 sān dài」 wěn jū zhōng guó gǔ shǐ de wǔ tái zhōng yāng。 dàn shì zhěng gè dōng yà dì qū de kǎo gǔ wā jué， suī rán gāng kāi shǐ， yǐ jīng jiē lù liǎo cháng jiāng yǐ nán、 zhōng guó dōng nán hǎi 'àn、 yuè nán běi fāng xiāng guān lián què gè bù xiāng tóng de táo qì wén huà。
　　 xià shāng guó lì de lái yuán zhī yī shì qí xuè yuán guān xì jiā zhū shè huì de zhì xù yǔ zōng fǎ zhì dù zào chéng de jiē jí huàfēn， jí shì， yán shēn chū lái de zōng zhī bì chén fú yú fù bèi de zōng xì。 měi yī gè réndōu yòu qí zài jiā zú zhōng yìng jū de wèi fèn， zōng xì jiān yī céng céng de zūn bēi zhù cóng guān xì sù zhì zuì zūn， jí shì zài wèi de jūn zhù。 tǒng zhì zhě de zhì zūn dì wèi， xì yú tā zài shǐ yòng qīng tóng lǐ qì de zǔ zōng chóng bài yǐ jí yùn yòng zhàn chē yǔ qīng tóng wǔ qì de zhēng fá zhī zhōng de zuì gāo quán wēi。 zài zhè jiē jí huàfēn yǐ hěn sēn yán de shè huì zhōng， dì wáng bìn zàng shí hái yào yòng huó rén péi zàng。
　　 huàn gè jiǎo dù lái kàn， zài wú shèn háng hǎi huó dòng de qíng kuàng xià， mào yì yǔ gōng jì gé xīn duì yú zhōng yāng zhèng zhì quán wēi kuò zhǎn 'ér yán， sì hū xiāng dāng cì yào。 kǎo gǔ xué jiā de zhè xiàng fā xiàn， xī fāng lì shǐ xué zhě bù dà róng yì lǐ jiě。 xī fāng lì shǐ， yóu qí shì dì zhōng hǎi lì shǐ， zǎo yǐ lào xià de zhèng jù yìn hén shì， zǎo qī de bāng chéng dū shì zài mào yì háng xiàn shàng xīng qǐ de， dì guó yě shì píng kòng zhì shāng mào -- yóu qí shì hǎi shàng de -- ér qiáng dà。 gǔ dài zhōng guó quē fá hǎi shàng mào yì， yǐ zhì shāng rén bù zhòng yào， shāng jiǎ shēnfèn bù shòu zūn zhòng。 yě yīn cǐ gù， qín yǔ hàn de tǒng zhì zhě shàng tái yǐ hòu， bǐ jiào bù nán kòng zhì dì wèi jiàn jiàn shēng gāo de shāng jiǎ。
　　 mò liǎo， tǒng zhì zhě de zhì gāo dì wèi， bù dàn xì yú tā yī rén dú lǎn lǐ jì yǔ zuò zhàn shí de lǐng dǎo dà quán， jiá gǔ bǔ cí yǔ shǐ liào de shū xiě yě shì yóu tā zhù dǎo。 shāng dài wén zì xì tǒng yǐ jīng yòu「 zhù cí -- dòng cí -- shòu cí」 de yǔ fǎ， zhōng guó zào zì yǐ jù de xiàng xíng、 zhǐ shì、 xíng shēng děng jī běn fǎ zé yě yǐ chū xiàn。 zhōng guó zì zuì chū wéi xiàng xíng wén， rú「 mù」 zhǐ yī kē shù，「 lín」 zhǐ cóng shù， ér「 sēn」 zhǐ sēn lín。 zhōng wén de「 yī、 èr、 sān」 yě bǐ yīng wén zì de one， two， three yào jiǎn dān yì shí。 yòu rú「 wéi」（ wu ˊ） shì bāo wéi、 huán rào zhī yì， xiě xiǎo liǎo jiù shì「 kǒu」， kě yǐ zhǐ zuǐ， yě kě yòng yú「 dòng kǒu」、「 rù kǒu」、「 gǎng kǒu」 děng cí。
　　 zhǐ píng xiàng xíng yuán zé（ rú mù、 lín、 sēn） kě zào de zì yòu xiàn， bì xū jìn 'ér cóng zì yīn shàng shè fǎ。 yīn cǐ， dà duō shù zhōng guó zì shì yòu piān bàng de zǔ hé tǐ。 tōng cháng dān zì de mǒu yī bù fēn zhǐ yì， lìng yī bù fēn biǎo shēng。
　　 cí jǔ lì shuō míng。 yóu yú zhōng guó zì dōushì dān yīn zì， zǒng gòng bù guò sì bǎi duō gè zì yīn， cháng huì yù dào yīn tóng zì bù tóng de wèn tí。 xiàng yīng wén zì de soul（ líng hún） yǔ sole（ xié dǐ） yǐ jí all（ quán bù） yǔ awl（ jiān chuí）， yě shì tóng yīn bù tóng zì。 yǐ「 dōng」 wéi lì， yǔ「 dòng」 hé「 dòng」 shì tóng yīn de。 zào zì zhě biàn shì què dōng」 de shēng， jiā shàng「 bīng」 de piān bàng jiù chéng wéi biǎo bīng lěng de「 dòng」； jiā shàng「 mù」 zì bàng jí shì zào wū de「 dòng」 liáng。
　　 zhè gè lì zǐ hěn jiǎn dān。 qí shí zhōng guó yǔ wén dōubù nán， nán de shì yào jì de zì tài duō， zì de yòng fǎ hán yì yě tài duō。 hòu dài wén zì xué zhě yào biān zuǎn zì diǎn de shí hòu， bù néng yòng lā dīng zì mǔ zhè tào jiǎn biàn de pái liè fǎ， bì xū yán jiū chū 'èr bǎi yī shí sì gè「 bù shǒu」， jiāng suǒ yòu de zì yǐ bù shǒu guī lèi。 bù guò bù shǒu chá fǎ yòng qǐ lái bù rú 'èr shí liù gè zì mǔ de chá fǎ míng bái kuài sù。 shāng dài wén zì yǐ jīng yòu mù、 kǒu、 xīn、 shǒu děng bù shǒu guī lèi。 cóng yī kāi shǐ， zhèng fǔ zhǎng lǐ zào zì shū xiě de dà quán jiù wò yú dì wáng zhī shǒu。 ér wén zì zhù yào sì hū shì wéi yīn yìng zōng fǎ zhì xù yǔ zhèng fǔ tǒng zhì de xū yào 'ér shēng， wéi shāng mào fú wù de dòng jī jiào xiào
　　 wǒ men ruò jiāng sī jì wū zhě、 zhàn shì、 kè xiě bǔ cí zhě、 shì zú zōng zhù、 jiān dū jì yì gōng jiàng zhě huì jí， jiù kě kàn chū hòu dài tǒng zhì jiē jí shì rén jīng yīng zuì chū de fā zhǎn chú xíng。 zhèng zhì de zhì lǐ fāng fǎ lì yòng liǎo lǐ yí、 yì shù、 zuò zhàn、 xiě zuò、 qīn zú guān xì， zhè xiē dōushì zǔ chéng wén huà lǐ niàn de yào sù。 xià miàn yī bù jí shì， jiāng wèi rèn kě zhōng yāng zhèng fǔ zhì shàng quán wèi de bù zú zhǐ wéi mán yí， yǐ duàn dìng zhōng tǔ wén huà zhī yōu yuè。 yīn cǐ， zhōng yuán sì zhōu de yì zú fēn bié wéi dōng yí、 xī róng、 nán mán、 běi dí（ zhí zhì shí jiǔ shì jì wǎn qī， guān fāng réng yǐ「 yí」 zhǐ cóng hǎi shàng lái de xī fāng rén）。 zì cóng yòu liǎo yǐ「 zhōng guó」 chēng hū tǒng zhì「 zhōng yuán」 zhě de dìng míng fǎ， yě jiù yòu liǎo zhè zhǒng「 zhōng」、「 wài」 fēn míng de guān niàn。 zhōu dài zuǎn ji de sì shū wǔ jīng tè bié zhù zhòng rú cǐ de dìng wèi， yǐ zhì zhōng xī lì shǐ xué zhě cháng bǎ「 sān dài」 shí qī de zhōng guó miáo shù chéng yī gè「 wén huà de gū dǎo」， sì zhōu shì qiàn quē zhōng guó wén huà suǒ hán wén míng tè zhì de yī piàn「 mán yí」 wāng yáng。
　　 xīn de kǎo gǔ shù jù què xiǎn shì， qíng xíng bìng bù zhè me dān chún。 xī zhōu yīn wéi yǐ jīng hé běi biān xī biān yì zú róng hé， zài zhōng yuán zì jū wén huà méng zhù de shí hòu， biàn kě jià qīng jiù shú dì róng nà wén huà chā yì。 qí bù zhòu bù shì zhí jiē yòng wǔ lì zhēng tǎo， ér shì yǐ zhōng guó shēng huó xí guàn tǒng zhì fāng shì wéi jī chǔ de zhú bù tóng huà。 zhèng zhì qū de huàfēn shàng， wén huà yǐ jù yě zhòng yú bǎn tú de yǐ jù。
　　 wǒ men cóng dú shǐ zhī dào，「 yí dí」 zì gǔ jiù zài zhōng guó de biān jìng shàng chū méi。 yóu cǐ yìng zhī， sì yí zì shǐ jiù shì zhèng zhì tǐ xì lǐ de jī běn xiàng mù。 wǒ men bù kě hū shì， gǔ zhōng guó yòu rèn wéi wén huà yǔ xiàn shì quán shì dāng rán gòng shēng de kàn fǎ。 xiàng mǒu cháo de tǒng zhì chēng chén liǎo， jiù bì xū jiē shòu qí lǐ zhì yǐ jí shòu yú dāng cháo zhì rén tiān mìng de yǔ zhòu lùn。 bù jiē shòu zhè zhǒng zhèng zhì huà liǎo de wén huà， jiù bù zú yǐ wéi zhōng guó rén。 bù guò rú guǒ shì shēng lái jiù shǐ yòng zhōng guó yǔ wén de rén， sì shū wǔ jīng hé yán tán zhōng yòng de cí yǔ kě yǐ dà zhì dǔ dìng tā yǐ jīng jiē shòu liǎo。 xīn shí qì shí dài wǎn qī zhōng guó yě pǔ biàn cún zài xiǎn rán lèi sì de shēng huó tài dù。
　　 qīng tóng shí dài xià shāng zhōu sān cháo zhōng， zēng qiáng guó lì de rèn wù nǎi shì yào bù duàn móu qiú gèng duō rén shùn cóng jiē nà zhōng yāng dāng quán de wáng cháo。 tǒng zhì zhě yǐ shè huì jié gòu dǐng fēng、 zǔ xiān chóng bài zōng jiào zhù jì zhě、 shǎng fá cái jué zhě、 gōng gòng jiàn shè yǔ zhàn zhēng yǐ jí wén xué zhī lǐng xiù de shēnfèn yùn zuò。 zài qí wú suǒ bù néng de shēn fēn zhōng， zhāng guāng zhí hái qiáng diào tǒng zhì zhě「 yī rén dú yòu de tōng tiān dì guǐ shén」 de zī gé。 jiēguǒ shì， tǒng zhì zhě yī shǒu zào chéng liǎo wén huà de zhěng tǐ tǒng yī xìng， zhè gè zhěng tǐ tǒng yī xìng jí shì zài dān yī gòng tóng guó jiā nèi zhèng zhì tǒng yī de jī chù zhōng guó dāng rán bù shì jiāng cǐ zhǒng tǒng yī xìng shì wéi lǐ xiǎng de wéi yī guó jiā， xǔ duō gǔ dài dì guó dū zhuī qiú guò zhè gè mù biāo。 dàn shì zhōng guó gū lì de dì lǐ huán jìng yī kāi shǐ jiù shǐ zhè zhǒng lǐ xiǎng gèng néng xíng dé tōng， hòu lái yě gèng yì huò dé zhèng fǔ yǔ shè huì de zhī chí。
　　 yǐ shàng de kǎo lǜ yě xǔ kuā dà liǎo， què yě dài biǎo zhōng guó kǎo gǔ xué chéng xiàn de yī jiàn zhòng yào shì shí。 jí shì， zài yòu wén zì jì shǐ shí dài zhī shǐ， zhōng guó rén yǐ jīng dá zhì mǒu zhǒng chéng dù de wén huà tóng gòu xíng yǐ jí yǔ wài jiè gé lí de lián guàn xìng。 zhè shì bié chù dōuméi yòu de。 ér nóng yè、 gōng jì、 shāng yè、 jūn shì、 wén xué、 zōng jiào、 yì shù děng gè fāng miàn de huó dòng， dū yǐ zhěng tǐ zhōng cóng shǔ fènzǐ de zī tài yī tóng pèi hé。
　　 rán 'ér， zǎo yǐ guàn zhī jìn dài mín zú zhù yì qíng cāo de wǒ men， rú guǒ xiàn zài chí yòu gǔ zhōng guó shì méng yá qī dān yī mín zú guó jiā de xiǎng fǎ， kě jiù cuò liǎo。 wǒ men bù rú yǐn yòng wén huà zhù yì（ culturalism） de guān niàn， jiāng gǔ zhōng guó kàn zuò jìn sì xī fāng jī dū jiào shì jiè（ fǎ、 yīng děng dān yī mín zú guó jiā shì zài qí zhōng gòng yòu 'ōu zhōu wén huà de cóng shǔ zhèng zhì dān yuán）。 zài zhě， yīn wéi wǒ men yǐ jīng tài qīng chǔ 'èr shí shì jì jí quán guó jiā zǒng lǎn yī qiē de quán wēi， zuì hǎo bì miǎn mào rán zuò shí xù cuò wù de pàn duàn 'ér zhǐ shāng zhōu dì wáng de tè quán bù kě bì miǎn dì cù zhì mǒu zhǒng jí quán zhèng zhì。 wǒ men bù fáng zhào bái lè rì（ EtienneBalazs， 1964） de shuō fǎ， chēng zhī wéi yǐ「 jī guān zhì dù」（ officialism） zhì lǐ de zhèng fǔ。 rú shǐ dū huá · shī lán mǔ（ StuartSchram， 1964） céng shuō：「 zhèng fǔ zì shǐ jiù shì zhōng guó shè huì de zhōng xīn lì liàng， ér jiē mó xíng wéi、 yí lǐ、 dào dé、 jiào huà zài zhōng guó cóng láidōu bèi rèn wéi shì zhì lǐ de shǒu duàn。」 wǒ men zhǐ xū zài jiā shàng yī jù： lǐ jiào yùn zuò zhī wài， tǒng zhì zhě yě dú lǎn jūn shì qiáng quán de yùn yòng。

我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！

<< qiányīzhānghuí hòuyīzhānghuí >>

zǒng xù	yú xù
zì xù	lǐ jiě zhōng guó lì shǐ de fāng fǎ
dì yī juàn jūn zhù zhuān zhì de xīng shuāi	dì 1 zhāng　　 qǐ yuán： kǎo gǔ zhī fā xiàn
dì 2 zhāng　　 shǒu dù tǒng yī： dì wáng de rú xué	dì 3 zhāng　　 fó jiào shí dài de zài tǒng yī
dì 4 zhāng　　 zhōng guó zuì wěi dà de shí dài： běi sòng yǔ nán sòng	dì 5 zhāng　　 sòng dài zhōng guó yǔ nèi yà xì yà de máo dùn
dì 6 zhāng　　 míng dài de zhèng fǔ	dì 7 zhāng　　 qīng cháo zhì shì
dì 'èr juàn　　 dì zhì zhōng guó de wǎn qī（ 1600-1911）	dì bā zhāng　　 chéngzhǎng 'ér wú fā zhǎn zhī máo dùn
dì jiǔ zhāng　　 biān jìng sāo dòng yǔ mén hù kāi fàng	dì shí zhāng　　 zào fǎn yǔ zhōng xīng
dì shí yī zhāng　　 zǎo qī jìn dài huà yǔ qīng cháo shuāi wēi	dì shí 'èr zhāng　　 gòng hé gé mìng　 yī jiǔ líng yī -- yī jiǔ yī liù
dì sān juàn　 zhōng huá mín guó（ yī jiǔ yī 'èr -- yī jiǔ sì jiǔ）	dì shí sān zhāng　　 zhuī xún zhōng guó de wén míng shè huì
dì shí sì zhāng　　 guó mín gé mìng yǔ nán jīng zhèng fǔ	dì shí wǔ zhāng　　 zhōng guó gòng chǎn dǎng zhī fù lín
dì shí liù zhāng　　 zhōng guó de kàng rì zhī zhàn（ yī jiǔ sān qī -- yī jiǔ sì wǔ）	dì shí qī zhāng　　 nèi zhàn yǔ guó mín dǎng zài tái wān

dì I [II] yè

pínglún (0)