通史 》 zhōng guó gǔ dài shè huì   》 （ sì） shè huì gǎi gé      hé cí quán He Ciquan 　　shè huì shàng zhèng zhì jīng jì chū xiàn wèn tí de shí hòu， jiù huì chū xiàn gǎi gé yào qiú； chū xiàn gǎi gé jiā hé gǎi gé huó dòng。 　　 zhōng guó gǔ dài shè huì shí qī， qián hòu chū xiàn guò liǎng cì dà de shè huì gǎi gé， yī cì shì zhàn guó zhōng qī de shāng yàng biàn fǎ， yī cì shì xī hàn mò nián de tiān mǎng gǎi zhì。 liǎng cì gǎi gé， yī cì shì chéng gōng de， yī cì shì shī bài de。 duì liǎng cì de gǎi gé jiā， què yòu dōushì bēi jù。 　　 shāng yàng biàn fǎ shì chéng gōng de。 tā dé dào guó jūn de xìn rèn， tuī xíng tā de bào fù hé zhèng zhì zhù zhāng， jī běn shàng xíng suǒ yù xíng liǎo。 dàn jié jú shì bēi jù xìng de， tā bèi chē liè liǎo。 　　 wáng mǎng shì yòu yī lèi xíng。 tā zhī dài hàn qǔ tiān xià， kě wèi yìng tiān mìng shùn rén xīn de。 zhēn duì dāng shí suǒ cún zài de wèn tí， tí chū yī xì liè gǎi gé jìhuà。 tā shì gè zhù guān lǐ xiǎng zhù yì zhě， shì wèi huàn xiǎng jiā， tā dào sǐ dōubù zhī dào tā wèishénme huì sǐ de。 tā de shī bài， shì yī gè gǎi gé jiā de bēi jù， yī gè bì rán de bēi jù。 　　 zhōng guó gǔ dài shè huì， cún zài zhe sān gè dà shì lì： guó jūn huò huáng dì， zhǎng wò tǔ dì hé cái fù de háo fù jí tuán， nóng mín。 guān liáo duō bàn chū shēn yú zhǎng wò tǔ dì hé cái fù de jiā fù jí tuán。 shè huì gǎi gé de chéng bài， zhè gè jí tuán wǎng wǎng qǐ hěn dà zuò yòng。 gǎi gé jiù yào dòng dào tā men de lì yì， tā men pīn sǐ fǎn duì。 shāng yàng biàn fǎ suī chéng gōng， shāng yàng sǐ zài tā men shǒu lǐ。 wáng mǎng gǎi gé， yī bàn shī bài zài zhè gè jí tuán shǒu lǐ。 　　 xià miàn qiě kàn wáng mǎng gǎi gé： 　　 wáng mǎng de shàng tái， shì yìng tiān mìng shùn rén xīn de， tā de shī bài， yòu shì tiān nù rén yuàn de jiēguǒ。 zài gǔ dài rén de sī xiǎng lǐ， tiān xīn shì shùn yìng rén xīn de。 　　 wáng mǎng shàng tái zhī qián， hàn cháo tǒng zhì zhě yǐ tǒng zhì bù xià qù liǎo。 　　 xuān dì bèi chēng wéi xī hàn zhōng xīng zhī zhù， dàn jiù shì xuān dì shí qī yǐ shì wèn tí chóngchóng。 qián miàn yǐn yòng guò xuān dì wǎn nián jiù yòu gè zhào shū shuō： “ jīn tiān xià shì shǎo， yáo yì shěng jiǎn， bīng gé bù dòng， ér mín duō pín， dào zéi bù zhǐ， qí jiù 'ān zài？ ”（《 hàn shū · xuān dì jì》）。 tā yǐ jīng jìn xīn jìn lì liǎo， ér réng shì“ mín duō pín， dào zéi bù zhǐ” zhè zhēn shǐ tā bù míng bái。 yuán dì shí de qíng kuàng， yóu tā de jǐ gè zhào shū kě yǐ liǎo jiě；“ yuán yuán dà kùn， liú sàn dào lù， dào zéi bìng xīng”，“ bào měng zhī sú mí cháng， hé mù zhī dào rì 'āi， bǎi xìng chóu kǔ， mí suǒ cuò gōng。”“ lián nián bù shōu， sì fāng xián kùn， yuán yuán zhī mín， láo yú gēng yún， yòu wáng chéng gōng， kùn yú jī jǐn， wáng yǐ xiāng jiù。”“ bǎi xìng lǚ zāo xiōng jiù， jiā yǐ biān jìng bù 'ān， shī lǚ zài wài， fù liǎn zhuǎn shū， yuán yuán sāo dòng， qióng kùn wáng liáo， fàn fǎ dǐ zuì。”（ tóng jiàn《 hàn shū · yuán dì jì》）。 　　 yuán dì shí rén mín shēng huó qíng kuàng， dà chén de shàng shū zhōng yě duō tán jí。 gòng yǔ céng jīng zhǐ chū：“ mín qì běn zhú mò， gēng zhě bù néng bàn。”“ jīn mín dà jī 'ér sǐ， sǐ yòu bù zàng， wéi quǎn zhū shí， rén zhì xiāng shí。”（《 hàn shū · gòng yǔ chuán》）。 　　 zhè zhǒng mín bù liáo shēng de qíng shì， chéng dì shí jì xù fā zhǎn。 chéng dì bà miǎn chéngxiàng xuē xuān de cè shuō：“ zhèn jì bù míng， biàn yì shù jiàn。 suì bǐ bù dēng， cāng lǐn kōng xū。 bǎi xìng jī jǐn， liú lí dào lù。 jí yì sǐ zhě yǐ wàn shù。 rén zhì xiāng shí， dào zéi bìng xīng。”（《 hàn shū · xuē xuān chuán》）。 gǔ yǒng yě shuō：“ bǎi xìng cái jié lì jìn， chóu hèn gǎn tiān， zāi yì lǚ jiàng、 jī jǐn réng zhēn， liú sàn jiū shí， něi sǐ yú dào， yǐ bǎi wàn shù。 gōng jiā wú yī nián zhī chù， bǎi xìng wú xún rì zhī chǔ， shàng xià jù kuì， wú yǐ xiāng jiù。” ‘（《 hàn shū · gǔ yǒng chuán》）。 tiě guān tú bào dòng， nóng mín bào dòng， zài chéng dì shí shì bù duàn fā shēng de。 cān jiā bào dòng de rén shù hé dì qū， zài bù duàn kuò dà。 　　 āi dì shí， bào xuān shàng shū shuō， fán mín yòu qī wáng， qī wáng shàng kě， yòu yòu qī sǐ。 tā bǎ zhè guī zhī yú gōng qīng tān wū、 fǔ bài， shuō zhè xiē guān yuán men，“ zhì dàn zài yíng sī jiā， chēng bīn kè wéi jiān lì 'ér yǐ”，“ qǐ yòu kěn jiā cè yǐn yú xì mín” zhě。（《 hàn shū · bào xuān chuán》）。 　　 rú qián suǒ shù， zhāo、 xuān、 yuán、 chéng dū céng yǐ cì pín mín hé jiǎ pín mín gōng tián yǐ jí dài gěi zhǒng liáng děng cuò shī lái bāng zhù nóng mín， dù guò kùn nán， chéng dì hái duō cì shè miǎn tiān xià tú， jiē bù néng jiě jué wèn tí。 　　 rén mín duì hàn zhèng quán yǐ shī qù xìn xīn。 rén xīn huáng huáng bù 'ān， shè huì shàng yī yòu liú yán fěi yǔ， jí róng yì qīng xìn。 chéng dì shí， guān dōng dà shuǐ， liú shā rén mín duō zhì qiān rén。 ér jīng shī què wú gù dǐ yán“ dà shuǐ zhì”， lì mín jīng kǒng， bēn zǒu chéng chéng。（《 hàn shū · chéng dì jì》）。 āi dì shí， guān dōng mín chuán xíng xī wáng mǔ chóu， jīng lì jùn guó， xī rù guān zhì jīng shī。 mín yòu huì jù， cí xī wáng mǔ， huò yè chí huǒ shàng wū， jī gǔ háohū xiāng jīng kǒng。（《 hàn shū · āi dì jì》）。 zhè zhǒng yáo yán liú chuán hé xiāng xìn yáo yán， dōushì rén mín duì dāng dài zhèng zhì、 shè huì shī qù xìn xīn de biǎo xiàn。 　　 dǒng shēn shū kāi shǐ dà jiǎng zāi yì。 zhāo xuān yǐ hòu， zāi yì sī xiǎng hé wǔ dé zhōng shǐ sī xiǎng dà shèng， chéng wéi zài zhèng zhì shè huì shàng zhàn zhī pèi dì wèi de shí dài sī cháo。 dāng shí rén de zhèng zhì xìn yǎng shì yǔ zhòu jiān yòu wǔ zhǒng dé zài lún liú， duì yǔ zhòu de yùn zhuǎn jìn xíng tǒng zhì， rén jiān tǒng zhì yě shì hé yǔ zhòu yī yàng， wǔ dé lún liú jìn xíng tǒng zhì， huáng cháo yì rú“ sì shí zhī yùn， chéng gōng zhě qù”。 zhè shí zhōng yú yī jiā yī xìng de sī xiǎng shì bù qiáng de， yōng hù liú jiā zhèng quán de liú xiàng shuō：“ wáng zhě bù kě bù míng sān tǒng， míng tiān dì suǒ shòu zhě bó， fēi dú yī xìng yě。”（《 hàn shū · liú xiàng chuán》）。 gǔ yǒng duì chéng dì shuō：“ chén wén tiān shēng zhēng mín， bù néng xiāng zhì。 wéi lì wáng zhě yǐ tǒng lǐ zhī， fāng zhì hǎi nèi fēiwèi tiān zǐ， liè tǔ fēng jiāng fēiwèi zhū hóu， jiē yǐ wéi mín yě。 tiān xià nǎi tiān xià zhī tiān xià， fēi yī rén zhī tiān xià yě。”（《 hàn shū · gǔ yǒng chuán》）。 zhè shì xiān qín mín zhù sī xiǎng de jì xù， zhè shì fǎn zhuān zhì fǎn bào jūn de yōu liáng sī xiǎng chuán tǒng。 　　 zhāo dì shí， tài shān yòu dà shí zì lì， shàng lín yuàn zhōng dà liǔ shù duàn kū wò dì， yì zì lì shēng。 yòu chóng shí shù yè chéng wén zì yuē“ gōng sūn bìng yǐ lì”。 rú shēng mù hóng yǐ wéi： shí liǔ jiē yīn lèi， xià mín zhī xiàng， tài shān zhě dài zōng zhī yuè， wáng zhě yì xìng gào dài zhī chù。 dà shí zì lì， jiāng liǔ fù qǐ， fēi rén lì suǒ wéi， cǐ dāng yòu cóng pǐ fū wéi tiān zǐ zhě。 tā shuō：“ xiān shī dǒng zhòng shū yòu yán， suī yòu jì tǐ shǒu wén zhī jūn， bù hài shèng rén zhī shòu mìng。 hàn jiā yáo hòu， yòu chuán guó zhī yùn。 hàn dì yí shuí chā tiān xià， qiú suǒ xián rén。 chán yǐ dì wèi。 …… yǐ chéng shùn tiān mìng。”（《 hàn shū · mù hóng chuán》）。 mù hóng yǐ 'ǎo yán huò zhòng， dà nì bù dào： fú zhū。 dàn wèn tí zài rén mín yǐ gēn jù zì jǐ de sī xiǎng xìn yì， gǎn yú dà dǎn de tí chū yào liú jiā huáng dì qiú xián ràng wèi。 　　 xuān dì shí， guān dōng sì shí jiǔ jùn tóng rì dì dòng， huò shān bēng， huài chéng guō shì wū。 xuān dì xià zhào shuō：“ gài zāi yì zhě， tiān dì zhī jiè yě。 zhèn chéng hóng yè， tuō shì mín zhī shàng， wèi néng hé qún shēng。 nǎng zhě dì zhèn běi hǎi、 láng xié， huài zǔ zōng miào， zhèn shèn jù yān。”（《 hàn shū · xià hóu shèng chuán》）。 huáng dì jiē shòu zāi yì lùn liǎo。 　　 chéng dì shí， zāi yì lǚ jiàn， chéng dì yě hěn hài pà。 tā wèn rú shēng gǔ yǒng， gǔ yǒng shuō：“ jiàn shǐ yuán nián yǐ lái， èr shí nián jiān， qún zāi dà yì， jiāo cuò fēng qǐ。…… bīng luàn zuò yǐ， jué qī bù jiǔ， lóng dé jù shàn， jù bù kè jì。”（《 hàn shū · gǔ yǒng chuán》）。 zhè shì shuō， hàn jiā gāi ràng wèi liǎo， jiù shì zài zuò hǎo yě yǐ wú jì yú shì liǎo。 　　 āi dì shí， yòu rén jiàn yì“ zài shòu mìng”。 zhè shì huáng dì kě yǐ jiē shòu de。 zài shòu mìng， biǎo shì yǐ jīng gǎi cháo huàn dài liǎo。 āi dì jiē shòu zhè yī jiàn yì， xià zhào gǎi yuán yì hào，“ dà shè tiān xià， yǐ jiàn píng 'èr nián wéi tài chū yuán nián， hào yuē chén shèng liú tài píng huáng dì。”（《 hàn shū · āi dì jì》） 　　 zhè zhǒng hàn jiā dāng qiú xián ràng wèi de sī xiǎng， hàn jiā yùn shù yǐ jìn de sī xiǎng， shǐ dé wáng mǎng qǔ dì wèi yòu zhe guǎng fàn de yú lùn jī chǔ， rén mín jī chù tā dà dà de yòu zhù yú wáng mǎng qǔ dài hàn jiā zhèng quán。 　　 wáng mǎng jiā zú de dì wèi hé wáng mǎng gè rén shēng huó jīng lì， yě shì wáng mǎng pá shàng huáng dì bǎo zuò de zhòng yào tiáo jiàn。 　　 wáng mǎng de gū mǔ wáng zhèng jūn， wéi yuán dì huáng hòu， shēng zǐ chéng dì。 chéng dì shí， wáng mǎng de bó fù wáng jiā xiōng dì wáng fèng、 wáng yīn、 wáng shāng、 wáng gēn xiāng jì fǔ zhèng。 shì wèi sì dà sī mǎ。 wáng tán、 wáng shāng、 wáng lì、 wáng gēn、 wáng féng xiōng dì wǔ rén tóng rì fēng hóu。 wáng shì zǐ dì， jiē qīng dà fū shì zhōng zhū cáo fēn jù shì guān mǎn cháo tíng。 wáng shì zài cháo tíng shàng de zhuān héng， jǔ yī shì yǐ wéi lì。“ guāng lù dà fū liú xiàng shàozǐ xīn， tōng dá yòu yì cái。 shàng zhào jiàn xīn， sòng dú shī fù， shèn yuè zhī， yù yǐ wéi zhōng cháng shì。 zhào qǔ yī guān。 lín dāng bài， zuǒ yòu jiē yuē： wèi xiǎo dàjiàng jūn。 shàng yuē： cǐ xiǎo shì， hé xū guān dàjiàng jūn。 zuǒ yòu kòu tóu zhēng zhī。 shàng yú shì yǔ fèng， fèng yǐ wéi bù kě。 nǎi zhǐ。 qí jiàn dá rú cǐ。”（《 hàn shū · yuán hòuzhuàn》）。 　　 wáng mǎng chū shēn zhè gè jiā tíng， dàn tā de yòu nián zāo yù què bù tóng yú tā zhè xiē bó shū xiōng dì men。 wáng mǎng de fù qīn wáng màn， zǎo sǐ， wèi dé fēng hóu。 mǎng qún xiōng dì， jiē jiāng jūn wǔ hóu zǐ， shēng huó chǐ mí， yǐ yú mǎ shēng sè yì yóu xiāng gāo。 mǎng dú gū pín， yīn dǐ jié wéi gōng jiǎn， shòu lǐ jīng， shī shì pèi jùn chén cān。 qín shēn bó xué， bèi fú rú rú shēng。 shì mǔ jí guǎ sǎo， yǎng gū xiōng zǐ， xíng shèn chéng bèi。 　　 wáng mǎng zhè duàn zǎo nián zāo yù， duì tā yǐ hòu zài zhèng zhì shàng de fā zhǎn， què hěn yòu guān xì。 tā de wài qī jiā zú， shǐ tā yòu liǎo zhèng zhì píng jiè， tā zǎo nián de“ gū pín” hé zhé jié dú shū， shǐ tā jiē jìn shè huì zhōng céng hé zhī shí jiè， liǎo jiě dāng rì de shè huì wèn tí， bìng néng liǎo jiě yī bān zhōng xià céng jiē jí de wèn tí hé yào qiú， qǔ dé shè huì de yōng hù。 　　 wáng mǎng bó fù dà sī mǎ wáng fèng bìng， mǎng shì jí， qīn cháng yào， péng shǒu gòu miàn， yī bù jiě dài lián yuè。 wáng mǎng de xíng wéi， hé tā wáng jiā zhòng xiōng dì wán kù wán lè zhě bù tóng， wáng fèng hěn shòu gǎn dòng。 wáng fèng jiāng sǐ， tè xiàng wáng mǎng de gū mǔ huáng tài hòu jí chéng dì tuī jiàn wáng mǎng。 suì bài wéi huáng mén láng， qiān shè shēng xiào wèi。 　　 kào liǎo zhè xiē， wáng mǎng zài guān liáo、 tǔ dà fū jiē céng qǔ dé hěn hǎo de shēng yù。 dāng shì míng shì， wēi wéi mǎng yán。 chéng dì hěn qì zhòng wáng mǎng， fēng mǎng xīn dū xiāng hòu， qiān qí dū wèi、 guāng lù dà fū、 shì zhōng。 sù wèi jǐn chéng。 jué wèi yì zūn， jié cāo yù qiān。 　　 wáng gēn yīn qǐ hái gǔ， jiàn mǎng zì dài。 chéng dì suì yǐ wáng mǎng wéi dà sī mǎ， bá chū tóng liè， jì“ sì fù 'ér fǔ zhèng。 wáng mǎng wèile shǐ míng wàng chāo guò qián rén， kè jǐ bù juàn。 shēng huó yù jiā jiǎn yuē。“ mǔ bìng， gōng qīng liè hóu qiǎn fū rén wèn jí。 mǎng qī yíng zhī， yī bù yè dì， bù bì xī。 jiàn zhī zhě yǐ wéi tóng shǐ， wèn zhī qí fū rén， jiē jīng。”（《 hàn shū · wáng mǎng chuán shàng》）。 　　 chéng dì sǐ， āi dì jí wèi。 chéng dì wú zǐ， āi dì shì chéng dì de dì dì dìng táo wáng de 'ér zǐ， bù shǔ yú wáng huáng hòu zhè yī zhī。 suí zhe chéng dì zhī sǐ， wáng mǎng yě xià tái。 āi dì shí qī， wáng jiā de zhèng zhì dì wèi xiāng dāng jǐn zhāng。 āi dì de zǔ mǔ fù tài hòu（ yuán dì fēi） hé tā de mǔ qīn（ dìng táo gōng wáng dīng fēi） dōuhěn xiǎng zhuā quán， wáng mǎng hé wáng shì jiā zú zì rán zài bèi pái chì zhī liè。 wáng mǎng cí guān hòu， bù jiǔ jí bèi“ qiǎn jiù guó” huí fēng yì xīn dū。 zhè duàn shí jiān， wáng mǎng shì hěn jǐn zhāng de。 fù、 dīng liǎng jiā， rú guǒ shì bǐ jiào chéng shú de zhèng zhì dǒu zhēng zhě， yòu kě néng bǎ wáng mǎng chú diào。 dàn fù、 dīng liǎng jiā bù shì zhè zhǒng rén wù。 wáng mǎng zài xīn dū hóu yì， xiǎo xīn jǐn shèn， tāo guāng yǐn huì， dù mén bù chū。 qí zǐ huò shā nú， mǎng qièzé huò， lìng zì shā。 shā nú shì fàn zuì de。 wáng mǎng pà yīn cǐ yǐn chū wèn tí， bù dé bù pò lìng 'ér zǐ zì shā。 　　 wáng mǎng jiù guó sān nián， guān“ lì shàng shū yuān sòng mǎng zhě yǐ bǎi shù”（ tóng shàng）。 āi dì zhēng mǎng huí cháng 'ān。 　　 yī nián duō， āi dì sǐ。 zhè shí fù、 dīng liǎng tài hòu jiē yǐ sǐ。 zhǎng quán de dà sī mǎ dǒng xián， zhǐ shì 'āi dì chǒng 'ài de yī gè shàobùgēngshì de yōng cái。 wáng mǎng gū mǔ huáng tài hòu，“ jí rì jià zhì wèi yāng gōng， shōu qǔ xǐ shòu， yí shǐ zhě chí zhào mǎng， zhào shàng shū：“ zhū fā bīng fú jié、 bǎi guān zòu shì、 zhōng huáng mén、 qī mén bīng jiē shǔ mǎng。 mǎng bái dà sī mǎ gāo 'ān hóu dǒng xián niánshào， bù hé zhòng xīn， shōu yìn shòu。 xián jí rì zì shā。”（ tóng shàng）。 　　 wáng tài hòu bài mǎng wéi dà sī mǎ， lì nián jǐn jiǔ suì de píng dì， tài hòu lín cháo chēng zhì， wěi zhèng yú wáng mǎng。 　　 cóng cǐ， zhèng quán luò zài wáng mǎng shǒu lǐ， yóu 'ān hàn gōng 'ér zǎi héng、 jū shè、 jiǎ huáng dì 'ér zhēn huáng dì。 　　 wáng mǎng dài hàn， bù dàn dé dào zhěng gè guān liáo xì tǒng de zhī chí， yě dé dào mín jiān shì dà fū de zhī chí。 tuī jiàn tā wéi zǎi héng shí，“ mín shàng shū zhě bā qiān yú rén”。（《 hàn shū · wáng mǎng chuán shàng》）。 hòu lái“ lì mín yǐ mǎng bù shòu xīn yě tián 'ér shàng shū zhě， qián hòu sì shí bā wàn qī qiān wǔ bǎi qī shí 'èr rén， jí zhū hóu wáng gōng liè hóu zōng shì jiàn zhě jiē kòu tóu yán yí jí jiā shǎng yú 'ān hàn gōng。”（ tóng shàng）。 zhè lǐ miàn hěn kě néng yòu wáng mǎng de shòu yì qún xià de fèng yíng， dàn jìn dài shǐ yǐ qián， hěn shǎo rén gǎo zhè zhǒng“ mín yì cè yàn”。 zhè shì zhōng guó gǔ dài shè huì lǐ yī cì mín yì de fǎn yìng， yě shì zhōng guó gǔ dài shè huì lǐ“ mín zhù” yì shí de cán jì。 zhòng yào de shì tā fǎn yìng wáng mǎng dé dào shì dà fū jiē céng de guǎng fàn zhī chí。 　　 wáng mǎng shì zài shè huì máo dùn jiān ruì huà de yán zhòng jú shì xià qǔ dé zhèng quán de。 yōng hù tā de rén， bǎ tā kàn zuò jiù xīng。 wáng mǎng shàng tái yǐ hòu， xíng shì yào qiú tā bì xū ná chū yī tào gǎi gé bàn fǎ。 rú qián suǒ shù， dāng shí de wèn tí shì： shāng rén dà tǔ dì suǒ yòu zhě jiān bìng tǔ dì， nóng mín pò chǎn liú wáng lún wéi nú lì。 shāng rén zī běn cāo zòng shè huì jīng jì。 wáng mǎng gǎi gé， jiù jí zhōng zài zhè sān gè wèn tí： tǔ dì wèn tí、 nú lì wèn tí hé huò bì wèn tí。 　　 zhè sān gè wèn tí， shì xī hàn chū nián jí kāi shǐ chéng wéi wèn tí de wèn tí， ér qiě shì yuè lái yuè yán zhòng de wèn tí。 jiǎ yì yǐ jīng zhǐ chū tā de shí dài“ bèi běn 'ér qū mò， shí zhě shèn zhòng， shì tiān xià zhī dà cán”，“ yín chǐ zhī sú rì rì yǐ cháng， shì tiān xià zhī dà zéi”，“ suì 'è bù rù， qǐng mài jué zǐ。” tā xī wàng wén dì jí zǎo zhù yì， jí zǎo jiě jué。 jiě jué zhī dào， tā tí chū“ ōu mín 'ér guī zhī nóng， jiē zhù yú běn， shǐ tiān xià gè shí qí lì， mò jì yóu shí zhī mín， zhuǎn 'ér yuán nán mǔ。” cháo cuò gèng zhǐ chū：“ jīn fǎ lǜ jiàn shāng rén， shāng rén yǐ fù guì yǐ； zūn nóng fū， nóng fū yǐ pín jiàn yǐ”，“ yú shì yòu mài tián zhái yù zǐ sūn yǐ cháng zé zhě yǐ”。 tā zhǐ chū shāng rén jiē jí“ dà zhě jī zhù bèi xī， xiǎo zhě zuò liè fàn mài， cāo qí jīyíng， rì yóu dū shì。”“ yīn qí fù hòu， jiāo tōng wáng hóu， lì guò lì shì， yǐ lì xiāng qīng。” zhǐ chū“ cǐ shāng rén suǒ yǐ jiān bìng nóng rén， nóng rén suǒ yǐ liú wáng zhě yě。” tā zhǐ chū“ fāng jīn zhī wù， mò ruò shǐ mín wù nóng。” tā tí chū jiě jué wèn tí de bàn fǎ shì“ guì sù”，“ mù tiān xià rù sù xiàn guān， dé yǐ bài jué， dé yǐ chú zuì”，“ rú cǐ fù rén yòu jué， nóng mín yòu qián， sù yòu suǒ xiè”。 rú cǐ，“ kě shí shè， wù shōu nóng mín zū”。 wén dì jiē shòu tā men de jiàn yì， cǎi qǔ liǎo zhòng nóng、 guì sù， jiǎn tián zū de cuò shī， dàn méi yòu jiě jué wèn tí， wèn tí què gèng rì qū yán zhòng。 　　 dào wǔ dì shí， yǐ shì“ wǎng shū 'ér mín fù， yì cái jiāo yì， huò zhì bìng jiān”。 dǒng zhòng shū jiàn yì“ xiàn mín míng tián， yǐ dàn bù zú， sài bìng jiān zhī lù， yán tiě jiē guī yú mín， qù nú bì， chú zhuān shā zhī wēi， bó fù liǎn， shěng yáo yì， yǐ kuān mín lì。” wǔ dì suī rán méi yòu zhí jiē cǎi nà dǒng zhòng shū de yì jiàn， tā dǎ jī shāng rén háo qiáng suǒ cǎi qǔ de bàn fǎ， chāo guò liǎo dǒng zhòng shū de jiàn yì。 tā mòshōu liǎo shāng rén de tǔ dì、 nú lì hé zī běn。 suī rán rú cǐ， réng rán méi yòu jiě jué wèn tí。 zhāo xuān yǐ hòu， tǔ dì jiān bìng， nóng mín liú wáng、 tú nú bào jié yī lù fā zhǎn xià qù， yù yǎn yù liè。 　　 yuán dì shí， rén men duì shè huì wèn tí chǎn shēng de gēn yuán， rèn shí zhú jiàn shēn kè， mō dào qí yuán jiē zài yú qián。 gòng yǔ yǐ kàn dào“ fù rén jī qián mǎn shì， yóu wáng yàn zú”，“ shāng jiǎ qiú lì， dōng xī nán běi， gè yòng zhì qiǎo”， nóng mín“ qì běn zhú mò， gēng zhě bù néng bàn。 pín mín suī cì zhī tián yóu jiàn mài yǐ jiǎ， qióng zé qǐ wéi dào zéi”。 hé yǐ zhì cǐ ní？ tā shuō：“ mò lì shēn 'ér huò yú qián yě”，“ shì yǐ jiān xié bù kě jìn， qí yuán jiē qǐ yú qián yě”。 gòng yǔ jiàn yì， bà“ zhù qián zhī guān， wáng fù yǐ wéi bì、 shì jǐng wù dé fàn mài”，“ zū shuì lù cì jiē yǐ bù bó jí gǔ。 shǐ bǎi xìng yī guī yú nóng”。 yòu jiàn yì zhū guān nú bì shí wàn yú rén，“ yí miǎn wéi shù rén”。 　　 gòng yǔ jiàn yì shè miǎn nú lì， yuán dì méi yòu shī xíng。 dàn chéng dì què yī zài“ shè tiān xià tú”。 āi dì gèng tí chū yī gè xiàn tián xiàn nú de sī xiǎng。 tā de yī gè zhào shū， wǒ men qián miàn yǐ yǐn yòng guò。 dà chén shī dān děng gēn jù zhào shū zhǐ yì tí chū xiàn tián、 xiàn nú bàn fǎ，“ zhū hóu wáng、 liè hóu、…… gōng zhù…… jí guān nèi hóu lì mín míng tián jiē wú guò sān shí qǐng， zhū hóu wáng nú bì 'èr bǎi rén， liè hóu、 gōng zhù bǎi rén， guān nèi hóu、 lì、 mín sān shí rén。” dàn yóu yú 'āi dì de fù、 dīng liǎng tài huáng tài hòu、 huáng tài hòu de fǎn duì 'ér wèi néng shī xíng。 　　 wéi shè huì wèn tí suǒ kùn rǎo 'ér yòu kě qiú jiě jué wèn tí de rén， bǎ xī wàng jì tuō zài wáng mǎng shēn shàng， yǎn wàng zhe wáng mǎng ná chū bàn fǎ lái。 　　 wáng mǎng de gǎi gé shì cóng qián bì kāi shǐ de。 jū shè 'èr nián：“ gèng zào huò， cuò dāo yī zhí wǔ qiān， qì dāo yī zhí wǔ bǎi， dà qián yī zhí wǔ shí， yǔ wǔ zhū qián bìng xíng。”（《 hàn shū · wáng mǎng chuán shàng》，《 shí huò zhì xià》 yún“ fán sì pǐn bìng xíng”。） mín duō dào zhù zhě。 jìn liè hóu yǐ xià bù dé xié huáng jīn， shū yù fǔ shòu zhí。 rán zú bù yǔ zhí。”（《 hàn shū · wáng mǎng chuán shàng》）。 　　 shǐ jiàn guó yuán nián：“ gèng zuò xiǎo qián， jìng liù fēn， zhòng yī zhū， wén yuē‘ xiǎo qián zhí yī ’， yǔ qián dà qián wǔ shí zhě wéi 'èr pǐn， bìng xíng。 yù fáng mín dào zhù， nǎi jìn bù dé xié tóng tàn。”（《 hàn shū · wáng mǎng chuán zhōng》） 　　“ èr pǐn bìng xíng”， yǐ《 shí huò zhì xià》，“ mǎng jí zhēn（ jí shǐ jiàn guó yuán nián）， yǐ wéi shū liú zì yòu jīn dāo， nǎi bà cuò dāo、 qì dāo jí wǔ zhū qián。” yún“ èr pǐn bìng xíng” zhě， bà cuò dāo、 qì dāo、 wǔ zhū qián， ér zhǐ xíng dà qián、 xiǎo qián yě。 　　 zhè yī nián， zài gǎi gé bì zhì de tóng shí， duì tián zhì hé nú lì zhì yě tí chū gǎi gé。 tā pī píng qín hàn de tián zhì nú zhì shuō： 　　“ gǔ zhě shè lú jǐng bā jiā， yī fū yī fù tián bǎi mǔ， shí yī 'ér shuì， zé guó gěi mín fù 'ér sòng shēng zuò。 cǐ táng yú zhī dào， sān dài suǒ zūn xíng yě。 qín wéi wú dào， hòu fù yì yǐ zì gòngfèng， bà mín lì yǐ jí yù。 huài shèng zhì， fèi jǐng tián， shì yǐ jiān bìng qǐ， tān bǐ shēng， qiáng zhě guī tián yǐ qiān shù， ruò zhě céng wú lì zhuī zhī jū。 yòu zhì nú bì zhī shì， yǔ niú mǎ tóng lán。 zhì yú mín chén， zhuān duàn qí mìng。 jiān nüè zhī rén， yīn yuán wéi lì， zhì lüè mài rén qī zǐ。 nì tiān xīn， bèi rén lún， miù yú tiān dì zhī xìng rén wéi guì zhī yì。《 shū》 yuē： yú zé nú lù nǚ！ wéi bù yòng mìng zhě， rán hòu bèi cǐ gū yǐ。 hàn shì jiǎn qīng tián zǔ， sān shí 'ér shuì yī。 cháng yòu gèng fù， bà lóng xián chū。 ér háo mín qīn líng， fēn tián jié jiǎ， jué míng sān shí shuì yī， shí shí shuì wǔ yě。 fù zǐ fū fù， zhōng nián gēng yún， suǒ dé bù zú yǐ zì cún。 gù fù zhě quǎn mǎ yú shū sù， jiāo 'ér wéi xié。 pín zhě bù yàn zāo kāng、 qióng 'ér wéi jiān， jù xiàn yú gū， xíng yòng bù cuò。”（ tóng shàng）。 　　 zhè gè zhào shū shì wáng mǎng duì qín hàn shè huì wèn tí de gài kuò， yě shì yī gè shēng tǎo shū。 　　 tā tí chū gǎi tiān xià tián yuē wáng tián， nú bì yuē sī shǔ de bàn fǎ， lái jiě jué tǔ dì jiān bìng hé nú lì wèn tí。 tā shuō：“ jīn gēngmíng tiān xià tián yuē wáng tián， nú bì yuē sī shǔ， jiē bù dé mài mǎi。 qí nán kǒu bù yíng bā 'ér tián guò yī jǐng zhě， fēn yú tián yú jiǔ zú lín lǐ xiāng dǎng。 gù wú tián jīn dāng shòu tián zhě， rú zhì dù。 gǎn yòu fēi jǐng tián shèng zhì wú fǎ huò zhòng zhě， tóu zhū sì yì yǐ yù chī mèi。”（ tóng shàng）。 　　 tǔ dì yuē wáng tián， nú bì yuē sī shǔ， wáng hé sī shì duìchèn de。 tǔ dì shǔ yú wáng yòu， suǒ yǐ chēng wéi wáng tián， nú lì réng shǔ yú sī rén suǒ yòu， suǒ yǐ chēng wéi sī shǔ。 dàn yǐ bù xǔ mài mǎi。 zhè duì yú nú lì shēnfèn dài yù yòu hěn dà tí gāo。 dāng shí de nú lì shì hé niú mǎ tóng lán chū mài de， gǎi nú lì yuē sī shǔ， bù xǔ mài mǎi， zhì shǎo bǎ nú lì cóng yǔ niú mǎ tóng lán zhōng tí chū lái liǎo。 dàn nú lì bìng méi yòu jiě fàng， réng rán shǔ yú zhù rén， suǒ yǐ jiào sī shǔ。 gǎi tiān xià tián yuē wáng tián， zhè shì wáng mǎng suǒ xiǎng wàng de gǔ dài shèng wáng jǐng tián zhì de huī fù。 　　 wèile fáng zhǐ shāng rén jiān bìng nóng mín， wáng mǎng yòu shè shē dài、 wǔ jūn、 liù guǎn。 mùdì zài yì zhì jiān bìng。 tā xià zhào shuō：“ jīn kāi shē dài， zhāng wǔ jūn， shè zhū wò zhě， suǒ yǐ qí zhòng shù yì bìng jiān yě。”（《 hàn shū · shí huò zhì xià》） 　　 zhāng wǔ jūn de bàn fǎ shì：“ yú cháng 'ān jí wǔ dū lì wǔ jūn guān， gēngmíng cháng 'ān dōng xī shì lìng jí luò yáng、 hán dān、 lín zī、 wǎn、 chéng dū shì cháng， jiē wéi wǔ jūn sī shì chēng shī。 dōng shì chēng jīng， xī shì chēng jī， luò yáng chēng zhōng， yú sì dū gè yòng dōng xī nán běi wéi chēng。 jiē zhì jiāo yì chéng wǔ rén， qián fǔ chéng yī rén。”“ zhū sī shì， cháng yǐ sì shí zhōng yuè shí dìng suǒ zhǎng， wéi wù shàng zhōng xià zhī jiǎ， gè zì yòng wéi qí shì píng， wú jū tā suǒ。 zhòng mín mài mǎi wǔ gǔ、 bù bó、 sī mián zhī wù， zhōu yú mín yòng 'ér bù chóu zhě， jūn guān yòu yǐ kǎo jiǎn jué shí， yòng qí běn jiǎ qǔ zhī， wú lìng shéqián。 wàn wù 'áng guì guò píng yī qián， zé yǐ píng jiǎ mài yǔ mín， qí jiǎ dī jiàn jiǎn píng zhě， tīng mín zì xiāng yǔ shì， yǐ fáng guì yǔ zhě。”（ tóng shàng）。 　　 shē dài shì mín yòu jí xū， yóu guān jiā dài yǔ qián， dī shōu lì xī， yǐ miǎn shòu gāo lì dài bō xuē。 shē dài de bàn fǎ shì：“ mín yù jì sì、 sāngjì 'ér wú yòng zhě， qián fǔ yǐ suǒ rù gōng shāng zhī gòng， dàn shē zhī。 jì sì wú guò xún rì， sāngjì wú guò sān yuè。 mín huò fá jué， yù dài yǐ zhì chǎn yè zhě， jūn shòu zhī， chú qí fèi， jì suǒ dé shòu xī， wú guò suì shí yī。”（ tóng shàng）。 shí fēn zhī yī de lì xī， bǐ dāng shí yī bān shāng rén gāo lì dài de lì xī dī liǎo hǎo duō。 sī rén fàng zhài， yī bān de lì xī shì shí fēn zhī sān、 sì， gāo de dào shí fēn zhī wǔ、 liù hé shí fēn zhī shí。 　　 liù guǎn shì： míng shān dà zé、 yán、 tiě、 qián、 bù bó wǔ gōu shē dài， wò zài xiàn guān。 hòu lái， yòu jiā shàng jiǔ。 　　 wáng mǎng shí xíng liù guǎn de yòng yì， kě yǐ yòng tā zì jǐ de huà lái shuō míng。 tā de yī gè zhào shū shuō：“ fū yán， shí yáo zhī jiāng。 jiǔ， bǎi yào zhī cháng， jiā huì zhī hǎo。 tiě yuē nóng zhī běn。 míng shān dà zé， ráo yǎn zhī zāng。 wǔ jūn、 shē dài， bǎi xìng suǒ qǔ píng， áng yǐ gěi dàn。 tiě bù tóng yě， tōng xíng yòu wú， bèi mín yòng yě。 cǐ liù zhě， fēi biān hù qí mín suǒ néng jiā zuò， bì yǎng yú shì， suī guì shù bèi， bù dé bù mǎi， háo mín fù jiǎ， jí yào pín ruò。 xiān shèng zhī qí rán yě， gù guǎn zhī。”（《 hàn shū · shí huò zhì xià》，）。 　　 yòng wáng mǎng zì jǐ de huà shuō， liù guǎn de mùdì zài：“ qí zhòng shù， yì bìng jiān。”（ tóng shàng）。 　　 zhè shì wáng mǎng de quán bù gǎi gé cuò shī。 wèile jiě jué shāng rén jiān bìng nóng mín， nóng mín liú wáng pò chǎn lún wéi nú lì wèn tí， wáng mǎng de shè xiǎng， bù néng shuō bù shì zhēn duì xìng hěn qiáng de， xiǎng jiě jué wèn tí de。 dàn shí xíng de jiēguǒ， què shì shì yǔ yuàn wéi de， quán dū yǐ shī bài gào zhōng。 　　 wáng mǎng gǎi gé shī bài de yuán yīn shì duō fāng miàn de， zhù yào de yuán yīn， wǒ xiǎng kě yǐ guī nà wéi sān。 　　 yī、 shǒu xiān shì zhè xiē gǎi gé dōushì kōng xiǎng de， méi yòu wù zhì jī chǔ de， ér qiě shì wéi fǎn lì shǐ fā zhǎn qū shì de。 　　 bǎ tǔ dì shōu wéi wáng yòu， huī fù gǔ jǐng tián zhì dù， yóu guó jiā píng jūn fēn pèijǐ nóng mín gēngzhòng， zhè shì wáng mǎng de lǐ xiǎng。 rú guǒ zhēn néng rú cǐ， nà dāng rán shì zuì hǎo bù guò。 dàn zhè shì bù kě néng de。 shì zú gōng shè shí qī de jǐng tián zhì， gù yǐ zǎo jiù xiāo shī， jiù shì xī zhōu chūn qiū yǐ lái de wáng yòu tǔ dì xià de jǐng tián zhì yě zǎo yǐ pò huài liǎo。 shāng yè fā zhǎn， jiāo huàn fā zhǎn， tǔ dì sī yòu zhì díquè lì， zhè shì rén lèi shè huì bì rán de fā zhǎn qū shì。 zhè qū shì shì bù kě kàng jù de， shuí yào fǎn qí dào 'ér xíng， shuí jiù yào shòu lì shǐ de chéng fá。 wáng mǎng guī dìng gǎn yòu fēi jǐng tián shèng zhì wú fǎ huò zhòng zhě， tóu zhū sì yì yǐ yù chī mèi， dàn wáng tián mìng lìng fā bù bù jiǔ，“ zuò mài mǎi tián zhái nú bì zhù qián， zì zhū hóu qīng dà fū zhì yú shù mín dǐ zuì zhě bù kě shèngshǔ。”（《 hàn shū · shí huò zhì xià》）。 　　 shǐ jiàn guó sì nián 'èr yuè， zhōng láng qū bó duì wáng mǎng shuō：“ jǐng tián suī shèng wáng fǎ， qí fèi jiǔ yǐ。 zhōu dào jì shuāi， ér mín bù cóng。 qín zhī shùn mín zhī xīn kě yǐ huò dà lì yě， gù miè lú jǐng 'ér zhì qiān mò， suì wáng zhū xià。 qì jīn， hǎi nèi wèi yàn qí bì。 jīn yù wéi mín xīn zhuī fù qiānzǎi jué jì， suī yáo shùn fù qǐ， ér wú bǎi nián zhī jiàn， fú néng xíng yě。 tiān xià chū dìng， wàn mín xīn fù， chéng wèi kě shī xíng。”（《 hàn shū · wáng mǎng chuán zhōng》）。 qū bó hái shì yòu xiē lì shǐ yǎn guāng de。 tā zhī dào jǐng tián suī shì shèng wáng fǎ， dàn qí fèi jiǔ yǐ。 qín zhī miè lú jǐng 'ér zhì qiān mò， shì“ shùn mín zhī xīn de。” xiàn zài xíng jǐng tián， shì“ wéi mín xīn” de， suī“ yáo shùn fù qǐ， fú néng xíng yě”。 　　 wáng mǎng zhī dào rén mín yuàn hèn， suì xià shū：“ zhū míng shí wáng tián， jiē dé mài zhī， wù jū yǐ fǎ。 fàn sī mǎi mài shù rén zhě， qiě yī qiē wù zhì。”（ tóng shàng）。 　　 cóng xià zhào shū gèng tiān xià tián yuē wáng tián， nú bì yuē sī shǔ， dào zhū míng shí wáng tián jiē dé mài zhī， bù dào sān nián。 wáng mǎng de jǐng tián jiū jìng shí xíng dào shénme chéng dù， yǐ wú cóng xiáng kǎo。 dàn wú lùn shí xíng dào shénme chéng dù， qí bù dé mín xīn shì dìng liǎo de。 dà tǔ dì suǒ yòu zhě gù rán bù yuàn yì fàng qì tā men tǔ dì de suǒ yòu quán， xiǎo nóng yě lè yú tǔ dì sī yòu， bù yuàn tǔ dì wáng yòu。 tǔ dì wáng yòu yě wéi fàn liǎo xiǎo nóng sī yòu guān niàn， yǐng xiǎng tā men de shēng chǎn jī jí xìng。 　　 èr、 zhì dù de běn shēn yòu wèn tí。 yǐ qián bì de gǎi gé lái shuō， tā bù zhī dào qián bì de jià zhí shì yào yóu tā suǒ bāo hán de láo dòng liàng lái jué dìng de， ér bù shì fǎ lìng kě yǐ jué dìng de。 yòu yī cì bì zhì gǎi gé shí de dà qián yǔ xiǎo qián zhòng liàng shì shí 'èr bǐ yī。 dà qián zhòng shí 'èr zhū， xiǎo qián zhòng yī zhū。 ér jià qián què shì wǔ shí bǐ yī。 zhè jiù bì rán yǐn qǐ dào zhù。 wáng mǎng bì zhì gǎi gé yī cì， dào zhù qíng kuàng jiù yán zhòng yī cì。 dà qián、 xiǎo qián， èr pǐn bìng xíng de fǎ zhì yī guī dìng， dào zhù qián zhě jí bù kě zhì zhǐ。 wáng mǎng nǎi zhòng qí fǎ， yī jiā zhù qián wǔ jiā zuò zhī， mòrù wéi nú lì。（《 hàn shū · wáng mǎng chuán zhōng》）。 yú shì“ zuò lín wǔ zhù qián xié tóng， jiān lì yīn yǐ chóu mín， mín qióng xī qǐ wéi dào chéng。”（《 hàn shū · wáng mǎng chuán xià》）。“ měi yī yì qián， mín yòng pò chǎn 'ér dà xiàn xíng。 mǎng yǐ sī zhù qián sǐ jí fēi jù bǎo huò tóu sì yì fàn fǎ zhě duō， bù kě shèng xíng， nǎi gèng qīng qí fǎ。 sī zhù zuò bó bù zhě， yǔ qī zǐ mòrù wéi guān nú bì。 lì jí bǐ wǔ zhī 'ér bù jǔ gào， yǔ tóng zuì。 fēi jù bǎo huò， mín fá zuò yī suì， lì miǎn guān。 fàn zhě yù zhòng。 jí wǔ rén xiāng zuò， jiē mòrù。 jùn guó jiàn chē tiě suǒ， chuán sòng cháng 'ān zhōng guān， chóu kǔ sǐ zhě shí liù、 qī。”（《 hàn shū · shí huò zhì xià》）。 　　 qián bì dà xiǎo bǐ jià de bù hé lǐ， yǐn qǐ dào zhù， dào zhù yǐn qǐ qiān bǎi wàn rén de fàn zuì、 fá zuò、 sǐ wáng。 　　 sān、 guān liáo jī gòu de huài shì。 wáng mǎng de gǎi gé zhèng cè， dōushì duì dà shāng rén dà tǔ dì suǒ yòu zhě bù lì de。 dàn shì， zhèng fǔ guān lì lái zì zhè liǎng gè jiē jí， jué dà duō shù lái zì tǔ dì suǒ yòu zhě jiē jí， yī bù fēn shì shāng rén。 shāng rén dì zhù jiē jí， lì zài tǔ dì sī yòu， nóng mín yòu chū mài tǔ dì de zì yóu， shāng rén jiān bìng zhī jiā yòu shōu mǎi tǔ dì de zì yóu。 chū shēn shāng rén jiān bìng zhī jiā de guān liáo， rú hé huì tuī xíng yī zhǒng duì tā bù lì de zhèng cè？ wáng mǎng de zhèng cè， jí shǐ běn shēn shì hǎo de， rú wǔ jūn、 shē dài、 liù guǎn， dàn yī jīng guān liáo jī gòu qù tuī xíng， hǎo de yě jiù biàn chéng huài de liǎo， guān liáo men de tān wū fǔ bài， shénme shǐ dōng xī zài tā men shǒu lǐ yī guò dū biàn liǎo zhì。 hòu shì wáng 'ān shí de gǎi gé， yě yòu hěn dà chéngfèn shì shī bài zài guān liáo jī gòu de fǔ bài。 wáng 'ān shí de gǎi gé biàn fǎ， zhì dù běn shēn、 sī xiǎng jìng jiè dōushì hǎo de。 tā hé wáng mǎng yī yàng， yòu wěi dà de bào fù， xiǎng duì shè huì wèn tí yòu suǒ jiě jué。 gǎi gé zǒng yào yòu rén qù zhí xíng， tú fǎ bù zú yǐ zì xíng。 bù néng bù yǐ kào guān liáo jī gòu。 dàn yī dào guān liáo shǒu lǐ， shì qíng jiù biàn zhì liǎo， hǎo shì biàn chéng huài shì。 　　 wáng mǎng zài wèi， cóng píng dì yuán shǐ yuán nián rèn dà sī mǎ zhǎng quán suàn qǐ， gòng 'èr shí sān nián（ gōng yuán hòu 1 nián dào gōng yuán hòu 23 nián）。 tā yǐ jué dà bù fēn tǒng zhì jiē jí de dài biǎo rén wù héng héng guān liáo、 shì dà fū de zhī chí shàng tái， yǐ shì dà fū dì zhù de fǎn duì hé rén mín bào gōng 'ér gào zhōng。 chéng rú dāng shí yī gè bǔ zhě wáng kuàng suǒ shuō：“ xīn shì jí wèi yǐ lái， mín tián nú bì bù dé mài mǎi， shù gǎi qián huò， zhēng fā fán shù， jūn lǚ sāo dòng， sì yí bìng qīn， bǎi xìng yuàn hèn， dào zéi bìng qǐ。”（《 hàn shū · wáng mǎng chuán xià》）。 tā qīn fàn liǎo shè huì gè jiē jí de lì yì， zài shì jiā háo zú fǎn duì hé nóng mín bào dòng xià kuǎ tái。 　　 zhè wèi ní gǔ bù huà yú 'ér zì yòng de gǎi gé jiā， zài hàn bīng rù cháng 'ān， huǒ fén gōng diàn， sǐ zài lín tóu de shí hòu， hái“ gàn jūn fú， dài xǐ fú， chí yú dì bǐ shǒu。 tiān wén láng shì yú qián， rì shí jiā mǒu， mǎng xuán xí suí dǒu bǐng 'ér zuò， yuē： tiān shēng dé yú yú， hàn bīng qí rú yú hé？”（《 hàn shū · wáng mǎng chuán xià》）。 wáng mǎng bèi luàn bīng hài shā。 　　 yī dài gǎi gé jiā， luò liǎo gè bēi jù xià cháng 请欣赏:  请给我换一个看看！  拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！      << qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>

xù yán yī yóu bù luò dào guó jiā yī、 zǎo qī guó jiā de chū xiàn（ yī） yīn shāng shè huì hé jīng jì （ èr） zhōu rén de zǎo qī shēng huó （ sān） miè shāng hòu shāng zhōu liǎng zú de guān xì èr、 jiē jí fēn huà hé yǎn biàn（ yī） guì zú （ èr） guó rén （ sān） zhòng、 shù、 mín （ sì） sī tú shǔ （ wǔ） lì chén qiè （ liù）《 shī jīng》 zhōng suǒ jiàn gè jiē jí de shēng huó sān、 jǐng tián hé tǔ dì zhì dù（ yī） tǔ dì gōng yòu zhì de shǐ yǐng （ èr） zhōu wáng、 zhū hóu、 guì zú tǔ dì suǒ yòu zhì （ sān） gōng tián hé sī tián （ sì） guó yǔ yě de bù tóng tián zhì （ wǔ） nóng yè shēng chǎn gōng jù hé jì shù sì、 zǎo qī guó jiā xíng shì（ yī） wáng tíng hé qún liáo （ èr） chéng bāng guó jiā （ sān） guó（ dì yuán） yǔ jiā（ xuè yuán） liǎng xì de hé yī （ sì） lǐ、 xíng、 bīng、 shuì、 yì èr gǔ dài shè huì yī、 chūn qiū zhàn guó zhī jì de jīng jì shè huì biàn huà yǐn yán （ yī） nóng yè shēng chǎn lì de fēi yuè fā zhǎn （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 1 ． jiāo huàn hé shāng rén de huó yuè （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 2． huò bì hé chéng shì xīng qǐ （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 3． jiāo huàn zài jīng jì shēng huó zhōng de dì wèi

dì   [I]   II   [III]   [IV]   yè

pínglún (0)