通史 》 zhōng guó gǔ dài shè huì   》 （ sān） nú lì zài zhōng guó gǔ dài shè huì zhōng de dì wèi      hé cí quán He Ciquan 　　zài yuán shǐ shè huì shì zú gōng shè jiě tǐ shí qī， gè mín zú de lì shǐ shàng dà yuē dū chū xiàn guò nú lì hé nú lì zhì。 bù guò nú lì de shù liàng hé nú lì láo dòng zài suí hòu chū xiàn de shè huì zhōng suǒ zhàn de dì wèi， shì yòu hěn dà chā bié de。 yòu de nú lì shù liàng duō xiē， zài shè huì jīng jì shēng huó zhōng suǒ chù de dì wèi zhòng yào xiē， suǒ qǐ de zuò yòng dà xiē； yòu de bù nà me zhòng yào， bù nà me dà。 　　 wǒ men tōng cháng rèn wéi xī là、 luó mǎ shì nú lì zhì fā zhǎn de diǎn xíng， nú lì shù liàng zhī duō、 zuò yòng zhī dà， yǐ zhì yú xī là、 luó mǎ shè huì bèi rèn wéi shì nú lì shè huì。 　　 jǐ shí nián lái， duì zhōng guó yòu méi yòu nú lì shè huì、 zhōng guó nú lì shè huì de qǐ qì shí qī， tǎo lùn de fēi cháng rè nào。 wǔ zhǒng shēng chǎn fāng shì shuō yī chū， nú lì shè huì gèng chéng wéi gè gè mín zú dū bì jīng de yī gè jiē duàn， bù xǔ zài yòu 'èr shuō。 　　 wǒ rèn wéi zhàn guó qín hàn shí qī， shì zhōng guó lì shǐ shàng nú lì shù liàng zuì duō de shí qī， yě shì zài shè huì jīng jì shēng huó zhōng qǐ zuò yòng zuì dà de shí qī。 dàn zhàn guó qín hàn shí qī néng fǒu jiào zuò nú lì shè huì， wǒ xiàn zài què yòu chí yí liǎo。 “ nú lì shè huì ” zhè gè cí huì， wǒ xiǎng zàn shù zhī gāo gé， wǒ zhè yàng xiǎng zhè yàng zuò de zhù yào yuán yīn shì yòng nú lì shè huì lái tì dài gǔ dài shè huì shì fǒu hé shì， dà kě yán jiū。 jiù shì mǎ kè sī běn rén zài《 zhèng zhì jīng jì xué pī pàn héng héng dǎo yán》 zhōng luó liè shè huì fā zhǎn de jǐ gè shùn xù shí dài yě méi yòu yòng“ nú lì shè huì” yī cí。 xiàn zài wǒ zhǐ xiǎng duì jǐ gè jù tǐ wèn tí， nú lì zài zhàn guó qín hàn shè huì jīng jì shēng huó zhōng de zuò yòng、 nú lì shù liàng wèn tí， shuō yī diǎn zì jǐ de xiǎng fǎ。 　　 zhàn guó qín hàn shí qī， shì jiāo huàn jīng jì bǐ jiào fā dá de shí qī。 suǒ wèi bǐ jiào fā dá shì hé qián cǐ de xī zhōu chūn qiū bǐ， hé hòu cǐ de wèi jìn nán běi cháo bǐ。 bù shì hé zī běn zhù yì shè huì bǐ。 tā bǐ qián yú tā hé hòu yú tā de shí dài jiāo huàn jīng jì dū fā dá。 　　 duì zhè gè jiāo huàn jīng jì bǐ jiào fā dá de shè huì， nú lì láo dòng shì tā fā dá de yī gè zhī zhù。 rú qián suǒ shù， zài zhè shí qī de shāng yè、 shǒu gōng yè、 yú yè、 kuàng yè hé nóng yè zhōng， dōuyòu nú lì láo dòng。 yuè shì dà de chǎn yè jīng yíng， nú lì láo dòng de zuò yòng yuè xiǎn zhù。 　　 qín cháo duì guān sī nú lì láo dòng de fā zhǎn， dōushì cǎi qǔ tuī dòng hé gǔ lì tài dù de、 shāng yàng biàn fǎ， shì mò yè hé pín 'ér dài zhě jǔ yǐ wéi shōu nú， wǔ jiá shǒu 'ér lì wǔ jiā， dōushì zhèng fǔ tuī dòng nú lì zhì fā zhǎn de zhèng cè。 zài zhè zhǒng zhèng cè xià， qín cháo de xíng tú、 nú lì shù liàng měng liè zēngzhǎng。 rú dǒng zhòng shū suǒ shuō，“ zhě yī bàn dào， duàn yù suì yǐ qiān wàn shù”。“ hàn xīng xún 'ér wèi gǎi。” 　　 nú lì wèn tí chéng wéi wèn tí， shì zài hàn chū chū xiàn de。 zhè dà yuē hé chén shè、 wú guǎng lǐng dǎo de nóng mín bào dòng yòu guān xì。 bù shǎo xué zhě rèn wéi chén shè、 wú guǎng bào dòng shì nú lì bào dòng。 jiǎ yì jiù shuō chén shè shì：“ wèng yǒu shéng shū zhī zǐ， méng lì zhī rén 'ér qiān xǐ zhī tú”（《 guò qín lùn》 jiàn《 shǐ jì · qín shǐ huáng běn jì》）。 zhāng hán shuài lǐng de zhèn yā nóng mín bào dòng de zuì chū yī zhī qín jūn jiù shì yòng miǎn nú chǎn zǐ hé lì shān tú zǔ chéng de。 liú bāng lǐng dǎo de fǎn qín jūn duì zhōng yě yòu xíng tú。 tā duì xiàng yǔ shuō， wú yǐ yì bīng cóng zhū hóu zhū cán zéi， shǐ xíng yú zuì rén jī gōng， hé kǔ yǔ gōng tiǎo zhàn！ zǒng zhī， qín mò zhè chǎng nóng mín bào dòng duì wǔ zhōng hé fǎn bào dòng de duì wǔ zhōng dū yòu xíng tú nú lì cān jiā。 zhè zì rán huì yǐn qǐ rén men duì nú lì wèn tí de zhòng shì。 　　 shǒu xiān zhù yì nú nóng wèn tí de shì dà sī xiǎng jiā jiǎ yì。 jiǎ yì guān chá dāng shí shì shì， rèn wéi kě wéi tòng kū zhě yī， kě wéi liú tì zhě 'èr， kě wéi cháng tài xī zhě liù。 nú lì wèn tí， jiù shì kě wéi cháng tài xī zhě liù zhōng zhī yī。 tā shuō：“ jīn mín mài tóng zhě， wéi zhī xiù yī sī lǚ piān zhū yuán， nèi zhī xián zhōng。 shì gǔ tiān zǐ hòu fú， suǒ yǐ miào 'ér bù yàn zhě yě， ér shù rén dé yǐ yī bì qiè。 bái hú zhī biǎo， bó wán zhī guǒ， jī yǐ piān zhū， měi zhě fǔ xiù， shì gǔ tiān zǐ zhī fú， jīn fù rén dà jiǎ jiā huì zhào kè zhě yǐ bèi qiáng”（《 hàn shū · jiǎ yì chuán》）。 　　 jiǎ yì hái zhǐ shì cóng jiàn yuè shàng kàn wèn tí， zhǐ shì cháng tài xī de liù xiàng wèn tí zhī yī。 dàn cháo cuò yǐ cóng shāng rén jiān bìng， nóng mín liú wáng lún wéi nú lì fāng miàn， kàn dài nú lì wèn tí liǎo。 cháo cuò kàn dào nóng mín zài zhèng fǔ、 shāng rén shuāngchóng yā zhà xià，“ yòu mài tián zhái yù zǐ sūn yǐ cháng zé zhě yǐ”，“ cǐ shāng rén suǒ yǐ jiān bìng nóng rén， nóng rén suǒ yǐ liú wáng zhě yě”（《 hàn shū · shí huò zhì shàng》 cháo cuò duì wén dì shuō de huà）。 zhè yǐ zhuā zhù liǎo hàn dài shè huì wèn tí de hé xīn。 　　 wǔ dì shí， nú lì zhù dà shāng rén dà tǔ dì suǒ yòu zhě yǐ kào nú lì láo dòng jiān bìng nóng mín shǐ xiǎo nóng pò chǎn de xíng shì gèng fā zhǎn gèng qīng chǔ。 dǒng zhòng shū yǐ kàn dào liǎo wèn tí， tā shuō： guì zú guān liáo men，“ zhòng qí nú bì， duō qí niú yáng， guǎng qí tián zhái， bó qí chǎn yè， chù qí jī wěi， wù cǐ 'ér wú yǐ， yǐ pò cù mín， mín rì xuē yuè juān， jìn yǐ dà qióng”（《 hàn shū · dǒng zhòng shū chuán》）。 tā yòu shuō：“ jǐng tián fǎ suī nán zú xíng， yí shǎo jìn gǔ。 xiàn mín míng tián， yǐ dàn bù zú， sài bìng jiān zhī lù， yán tiě jiē guī yú mín， qù nú bì。 chú zhuān shā zhī wēi”（《 hàn shū · shí huò zhì shàng》）。 　　 wǔ dì yǐ hòu， huò bì jiāo huàn jīng jì fā zhǎn， tǔ dì jiān bìng， nóng mín liú wáng lún wéi nú lì， yī lù fā zhǎn xià qù。 zài zhè gè shè huì lǐ， xiǎo nóng、 zuì rén、 nú lì shì yī tǐ de。 xiǎo nóng shòu jiān bìng 'ér pò chǎn， zuò liǎo zuì rén， lún wéi nú lì， shì xiǎo nóng de bì rán mìng yùn。 　　 zhè shì zhèng fǔ hé sī xiǎng jiā men suǒ miàn duì de wèn tí。 huò bì、 tǔ dì、 nú lì， sān wèi yī tǐ。 cóng jiǎ yì、 cháo cuò、 wǔ dì dào gòng yǔ、 āi dì、 shī dān， dū jiǎo jìn nǎo jīn， xiǎng jiě jué zhè gè wèn tí。 wáng mǎng shì xī hàn mò qī xī tú quán miàn jiě jué zhè gè wèn tí de rén。 　　 nú lì wèn tí de yán zhòng xìng， fǎn yìng nú lì zhì duì zhàn guó qín hàn shè huì jīng jì gān rǎo de yán zhòng。 　　 qín hàn shí qī， guān sī nú lì de shù liàng dōushì xiāng dāng dà de。 qín tǒng yī qián， céng duō cì shè zuì rén， bǎ tā men pài dào xīn dé de dì qū qù。 qín tǒng yī hòu， běi zhú xiōng nú yǐ wéi sān shí sì xiàn， xǐ zhé yǐ shí zhī。 nán zhēng nán yuè， shè nán hǎi、 xiàng jùn、 guì lín sān jùn， yǐ zhé qiǎn shù wǔ shí wàn rén。 xíng tú nú lì xiū 'ēpáng gōng hé lì shān líng mù qī shí wàn rén。 　　 hàn dài xíng tú nú lì， shù liàng yě shì hěn dà de。 rú qián suǒ shù， xī hàn zhèng fǔ yě shì dà liàng shǐ yòng xíng tú shù biān hé duì wài zuò zhàn， shǐ yòng xíng tú xiū chéng chí， zhì líng mù。 xī hàn hòu qī， huáng dì yī cì cì de shè miǎn tiān xià xíng tú。 rú： 　　 xuān dì yuán kāng yuán nián，“ shè tiān xià tú”（《 hàn shū · xuān dì jì》）。 　　 chéng dì jiàn shǐ sān nián，“ shè tiān xià tú”（《 chéng dì jì》）。 　　 hé píng sì nián，“ shè tiān xià tú”（ tóng shàng）。 　　 āi dì jiàn píng 'èr nián，“ shè tiān xià tú”（《 āi dì jì》）。 　　 píng dì yuán shǐ yuán nián，“ shè tiān xià tú”（《 píng dì jì》）。 　　 èr nián，“ shè tiān xià tú”（ tóng shàng）。 　　 bǎ zhè yī cì cì de shè tiān xià tú hé chéng dì shí de tiě guān tú bào dòng lián xì qǐ lái kàn， tú yǐ wēi xié dào hàn jiā zhèng quán， zhè shuō míng xíng tú de shù liàng bù zài shǎo shù。 　　 zhàn guó qín hàn sī nú lì de shù liàng yě shì bù shǎo de。 guì zú、 guān liáo、 shāng rén， bǎo yòu bǎi shù、 qiān shù shèn zhì shàng wàn de nú lì。 xiàn zài bǎ yòu guān qín hàn shí qī sī jiā nú lì shù zì de jìzǎi， chāo lù rú xià： 　　《 xī jīng zá jì》：“ mào líng fù rén yuán guǎng hàn， cáng qiáng wàn yì， jiā tóng bā jiǔ bǎi rén。 yú máng shān xià zhù yuán， dōng xī sì lǐ， nán běi wǔ lǐ”（《 tài píng yù lǎn》 juàn 472 yǐn）。 　　《 shǐ jì · lǚ bù wéi lièzhuàn》：“ lǚ bù wéi zhě， yáng dí dà jiǎ rén yě。 wǎng lái fàn jiàn mài mǎi， jiālèi qiān jīn。 …… zhuāng xiāng wáng yuán nián， yǐ lǚ bù wéi wéi chéngxiàng， fēng wéi wén xìn hóu， shí hé nán luò yáng shí wàn hù。…… tài zǐ zhèng lì wéi wáng， zūn lǚ bù wéi wéixiàng guó， hào chēng zhòng fù。…… bù wéi jiā tóng wàn rén。” 　　《 shǐ jì · liú hóu shì jiā》：“ hán pò， liáng jiā tóng sān bǎi rén， dì sǐ bù zàng， xī yǐ jiā cái qiú kè cì qín wáng wéi hán bào chóu， yǐ dà fù、 fù wǔ shì xiāng hán gù。” 　　《 shǐ jì · lǚ bù wéi lièzhuàn》：“（ lào 'ǎi） suì dé shì tài hòu，…… shǎng cì shèn hòu， shì jiē jué yú lào 'ǎi， lào 'ǎi jiā tóng shù qiān rén。” 　　《 shǐ jì · huò zhí lièzhuàn》：“ shǔ zhuó shì，…… jí tiě shān gǔ zhù， yùn chóu cè， qīng diān shǔ zhī mín， fù zhì tóng qiān rén。” 　　《 hàn shū · sī mǎ xiāng rú chuán》：“ lín qióng duō fù rén， zhuó wáng sūn tóng kè bā bǎi rén， chéng zhèng yì shù bǎi rén。” 　　《 shuǐ jīng zhù · gǔ shuǐ zhù》：“ hàn yuán dǐng sān nián， lóu chuán jiāng jūn yáng pú， shù yòu dà gōng， chǐ jū guān wài， qǐng yǐ jiā tóng qī bǎi rén zhù sài， xǐ guān yú xīn 'ān。” 　　《 hàn shū · zhāng tānɡ chuán》 fù zǐ《 ān shì chuán》：“ ān shì jiā tóng qī bǎi rén， jiē yòu shǒu jì zuò shì。” 　　《 hàn shū · wǔ wǔ zǐ chuán · chāng yì wáng hè chuán》：“ shān yáng tài shǒu zhāng chǎng，…… tiáo zòu hè jū chù， zhù qí fèi wáng zhī xiào yuē： chén chǎng dì jié sān nián wǔ yuè shì shì， gù chāng yì wáng jū gù gōng， nú bì zài zhōng zhě bǎi bā shí sān rén。” 　　《 hàn shū · wáng shāng chuán》：“ wáng shāng zōng zú quán shì， hé zī jù wàn jì， sī nú yǐ qiān shù。” 　　《 hàn shū · shǐ dān chuán》：“ dān jìn dé fù cái， shēn yòu shí dà guó yì，…… shǎng cì lěi qiān jīn， tóng nú yǐ bǎi shù， hòu fáng qī qiè shù shí rén。” 　　《 hàn shū · yuán hòuzhuàn》：“ wǔ hóu qún dì， zhēng wéi shē chǐ， lù yí zhēn bǎo， sì miàn 'ér zhì， hòu tíng jī qiè， gè shù shí rén， tóng nú yǐ qiān bǎi shù。” 　　《 hòu hàn shū · dòu róng chuán》：“ dòu róng zì zǔ jí sūn， gōng fǔ dǐ dì， xiāng wàng jīng shī， nú bì yǐ qiān shù。” 　　《 hòu hàn shū · mǎ yuán chuán》：“ mǎ fáng xiōng dì guì shèng， nú bì gè qiān rén yǐ shàng。” 　　《 hòu hàn shū · guāng wǔ shí wǔ lièzhuàn · Jǐnán 'ān wáng kāng chuán》：“ kāng suì duō zhí cái huò， dà xiū gōng shì， nú bì zhì qiān sì bǎi rén， jiù mǎ qiān 'èr bǎi pǐ， sī tián bā bǎi qǐng。 shē chǐ zì yù， yóu guān wú jié。” 　　《 hòu hàn shū · fāng shù lièzhuàn · zhé xiàng chuán》：“ qí xiān zhāng jiāng zhě fēng zhé hóu。 zēngsūn yīn wéi yù lín tài shǒu， xǐ guǎng hàn， yīn fēng， shì yān。 guó shēng xiàng。 guó yòu zī cái 'èr yì， jiā tóng bā bǎi rén。” 　　《 sān guó zhì · shǔ zhì · méi zhú chuán》：“ méi zhú zì zǐ zhòng， dōng hǎi qú rén yě。 zǔ shì huò zhí， tóng kè wàn rén， zī chǎn jù yì。 xiān zhù zhuǎn jūn guǎng líng hǎi xī， zhú yú shì jìn mèi yú xiān zhù wéi fū rén， nú kè 'èr qiān、 jīn yín huò bì yǐ zhù jūn zī。” 　　《 chāng yán》：“ háo rén zhī shì， lián dòng shù bǎi， gāo tián mǎn yě， nú bì qiān qún， tú fù wàn jì”（《 hòu hàn shū · zhòng cháng tǒng chuán》 yǐn zài）。 　　 zhè xiē rén wù zhōng， yòu guì zú， yòu guān liáo， yòu fù shāng。 zhǐ jiù zhè xiē cái liào suǒ biǎo xiàn de kàn， zhàn yòu nú lì shù liàng zuì gāo de shì shāng rén。 lǚ bù wéi yòu nú lì wàn rén， méi zhú yě yòu tóng kè wàn rén。 háo rén zhī shì， shì“ nú bì qiān qún， tú fù wàn jì。” qí cì shì guì zú， Jǐnán wáng kāng yòu nú lì yī qiān sì bǎi rén。 guān liáo yáng pú yòu nú lì zhì shǎo qī bǎi rén， zhāng 'ān shì yòu nú lì bā bǎi rén。 yòu shì guì zú wài qī yòu shì guān liáo de wáng shāng、 yuán dì wáng huáng hòu jiā wǔ hóu， gè yòu nú lì yǐ qiān shù。 　　 xù yǎng nú lì， shì zhàn guó qín hàn shí qī shè huì shàng jí wéi pǔ biàn de xiàn xiàng， jiā yòu nú lì duō zhì shàng wàn， huò shù qiān huò qiān huò shù bǎi， zhè xiē shì zhàn guó qín hàn shí qī de gāo céng nú lì zhù。 wǒ men zài kàn kàn zhōng xià jiā zú zhàn yòu de qíng kuàng。 　　 hú běi jiāng líng fèng huáng shān chū tǔ hàn mù de mù zhù shì gè wǔ dà fū， shì gè zhōng céng xiǎo guì zú。 shuō tā shì gè xiǎo guì zú， yīn wéi tā zhè gè wǔ dà fū zhǐ shì 'èr shí děng jué de dì jiǔ jí， zhōng jiān piān xià。 dàn zǒng suàn shì shè huì shàng de zhōng céng。 tā yòu sì gè nán nú hé sì gè nǚ nú， lìng wài hái yòu xiǎo nú lì。 hàn cháo zuò xiǎo guān de， zǒng shì yào yòu gè nú lì de。 cuī shí shuō， bǎi lǐ zhǎnglì，“ suī yù chóng yuē， yóu dāng yòu cóng zhě yī rén。 jiǎ lìng wú nú， dāng fù qǔ kè”（《 zhèng lùn》， jiàn《 quán hòu hàn wén》 juàn 46）。“ jiǎ lìng wú nú”， shuō míng bǎi lǐ zhī cháng yòu gè nú lì shì zhèng cháng xiàn xiàng。 cuī shí shuō yī gè bǎi lǐ zhī cháng de fèng lù， qǔ yī gè kè， yǐ jīng kùn nán， gèng wú lì liàng yǎng fù mǔ xù qī zǐ。 cóng shōu rù shuō， bǎi lǐ zhī cháng lì shǔ yú qióng rén。 dàn bǎi lǐ zhī cháng kě yǐ mài guān yù yù， bù shì zhēn qióng， zhēn zhèng qióng rén， zì rán shì wú lì yǎng nú lì de。 dàn nú lì shì láo dòng lì， yòu liǎo nú lì kě wéi tā láo dòng， bù shì chī xián fàn。 páng jiǎn táo jǐng dé liǎo xiē qián， shǒu xiān jiù shì qù mǎi nú lì，“ zhù niú mǎ gēngzhòng”。 suǒ yǐ yě bù néng dī gū pǔ tōng jiā tíng kě yǐ yòu nú lì de kě néng xìng。 qín cháo jiǎng lì gēng zhàn， gōng shǎng xiāng cháng， wǔ jiá shǒu 'ér lì wǔ jiā de， jiù zhèng shì pǔ tōng nóng jiā。 　　 gēn jù dāng shí dà xiǎo nú lì zhù suǒ bǎo yòu de nú lì shù liàng xíng shì lái gū jì， wǒ men kě bù kě yǐ shuō： shè huì de shàng céng gāo céng rú jīng shī de dà guì zú、 dà guān liáo、 gè dì de dà shāng rén， dà shǒu gōng yè、 kuàng yè、 yú yè jiā， gè yòu chéng qiān shèn zhì shàng wàn de nú lì。 shè huì de zhōng chǎn jiē jí、 zhōng děng guì zú、 guān liáo、 gōng shāng yè jiā děng， kě néng yòu shí jǐ、 jǐ shí hé shàng bǎi de nú lì。 zhōng chǎn jiē jí de xià céng jiā tíng， kě néng yòu yī gè liǎng gè nú lì。 rú bǎi lǐ zhī cháng， yǐ shì“ jiǎ lìng wú nú”， zhè yàng de jiā tíng yī bān yòu nú lì， dàn yě cháng wú。 gòng yǔ yòu tián yī bǎi sān shí mǔ， zì shuō shì“ nián lǎo pín qióng， jiā zī bù mǎn wàn qián， qī zǐ kāng dòu bù shàn， shù hè bù wán”（《 hàn shū · gòng yǔ chuán》）。 tā méi shuō tā jiā yòu wú nú lì， gū jiǎ dìng tā jiā méi yòu nú lì。 　　 gēn jù shàng miàn yī xiē qíng kuàng， wǒ men kě yǐ zuò yī gè píng jūn shù de gū jì： hàn dài shí zhī qī、 bā de jiā méi yòu quán lì， shí zhī 'èr、 sān de jiā tíng（ bǎ yòu chéng bǎi shàng qiān nú lì de dà nú lì zhù jiā de nú lì hé yòu yī gè yǐ shàng nú lì jiā tíng de nú lì dū píng jūn dào zhè gè shí 'èr、 sān de jiā tíng） měi jiā píng jūn yòu liǎng gè nú lì， nà me， hàn dài de hù shù， zhǐ yòu píng dì yuán shǐ 'èr nián de tǒng jì， yuē wéi yī qiān 'èr bǎi wàn yòu qí， zhè shì“ hàn zhī jí shèng”。（《 hàn shū · dì lǐ zhì xià》）。 yǐ yī qiān wàn hù jì， shí fēn zhī 'èr、 sān jí 'èr bǎi wàn dào sān bǎi wàn hù。 yī jiā yòu liǎng gè nú lì， hàn dài shè huì de sī jiā nú lì yuē wéi sì bǎi wàn dào liù bǎi wàn rén。 guān nú lì guān xíng tú yǐ wǔ shí wàn jì， hàn dài de nú lì zǒng shù yuē wéi sì bǎi wǔ shí wàn rén， huò liù bǎi wǔ shí wàn rén zuǒ yòu。 　　 zhè gè gū jì， kě néng chàbù duō。 　　 zhè gè sì bǎi wǔ shí wàn dào liù bǎi wǔ shí wàn nú lì， bǐ qǐ wǔ qiān duō wàn de biān hù qí mín lái shì shǎo duō liǎo。 dàn rú qián suǒ shù， tā men de néng liàng què bù néng dī gū。 chú yī bù fēn jiā nèi nú lì wài， tā men suǒ cān jiā de chǎn yè yī bān shì shāng pǐn shēng chǎn， shì dà chǎn yè， zài jiāo huàn jīng jì zhōng qǐ zhe zhòng yào de zuò yòng。 yīn cǐ， wǒ men bù yòng nú lì shè huì zhè gè míng cí， dàn duì nú lì zài shè huì zhōng suǒ qǐ de zuò yòng， yě bù néng guòfèn dī gū， shuō shí me zhàn guó qín hàn zhǐ yòu jiā nèi nú lì。 请欣赏:  请给我换一个看看！  拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！      << qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>

xù yán yī yóu bù luò dào guó jiā yī、 zǎo qī guó jiā de chū xiàn（ yī） yīn shāng shè huì hé jīng jì （ èr） zhōu rén de zǎo qī shēng huó （ sān） miè shāng hòu shāng zhōu liǎng zú de guān xì èr、 jiē jí fēn huà hé yǎn biàn（ yī） guì zú （ èr） guó rén （ sān） zhòng、 shù、 mín （ sì） sī tú shǔ （ wǔ） lì chén qiè （ liù）《 shī jīng》 zhōng suǒ jiàn gè jiē jí de shēng huó sān、 jǐng tián hé tǔ dì zhì dù（ yī） tǔ dì gōng yòu zhì de shǐ yǐng （ èr） zhōu wáng、 zhū hóu、 guì zú tǔ dì suǒ yòu zhì （ sān） gōng tián hé sī tián （ sì） guó yǔ yě de bù tóng tián zhì （ wǔ） nóng yè shēng chǎn gōng jù hé jì shù sì、 zǎo qī guó jiā xíng shì（ yī） wáng tíng hé qún liáo （ èr） chéng bāng guó jiā （ sān） guó（ dì yuán） yǔ jiā（ xuè yuán） liǎng xì de hé yī （ sì） lǐ、 xíng、 bīng、 shuì、 yì èr gǔ dài shè huì yī、 chūn qiū zhàn guó zhī jì de jīng jì shè huì biàn huà yǐn yán （ yī） nóng yè shēng chǎn lì de fēi yuè fā zhǎn （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 1 ． jiāo huàn hé shāng rén de huó yuè （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 2． huò bì hé chéng shì xīng qǐ （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 3． jiāo huàn zài jīng jì shēng huó zhōng de dì wèi

dì   [I]   II   [III]   [IV]   yè

pínglún (0)