中国古代社会

guānyúwǒmen dēnglù EN

通史》 zhōng guó gǔ dài shè huì 》（ yī） guì zú héng héng fù wài wēi hé cí quán He Ciquan

　　zhàn guó yǐ lái， lì shǐ fā zhǎn de zǒng xíng shì shì jiù de shì xí guì zú rì qū mòluò， xīn de yòu cái néng díshì de jiē jí xīng qǐ。 zhàn guó shí qī， biàn fǎ de bù zhǐ qín guó， wèi guó、 zhào guó、 chǔ guó、 hán guó、 qí guó dōuyòu shēn dù bù děng de biàn fǎ huò gǎi gé。 bǐ jiào qǐ lái， dōubù rú qín guó biàn fǎ chè dǐ。 qín guó jiù guì zú shì lì kuǎ liǎo， dōng fāng liù guó jiù guì zú shì lì bǎo cún xià lái。
　　 zhàn guó shí dài de dōng fāng liù guó jiù guì zú， suī rán bǎo cún xià lái tā men de zhèng zhì dì wèi， yě duō shì shī wèi sù cān 'ér yǐ， yōng yōng lù lù de duō， zhēn néng zuò shì de shǎo。《 shǐ jì》 lièzhuàn zhōng suǒ shōu zhàn guó shí dài de rén， jué dà duō shù shì xīn xīng shì jiē jí de rén wù。 mèng cháng jūn、 xìn líng jūn、 píng yuán jūn、 ráng hóu、 chū lǐ zǐ jǐ rén， kě yǐ shuō shì chū shēn jiù guì zú， dàn tā mendōu shì jiù guì zú zhōng yòu gé xīn sī xiǎng zhī dào yào hé xīn xīng shì jiē jí lián hé de rén wù， tā men yǐ bù shì wàng zì zūn dà、 sī xiǎng jiāng huà de jiù guì zú liǎo。
　　 zhàn guó sì gōng zǐ zhōng de mèng cháng、 xìn líng、 píng yuán sān réndōu shì guó jūn de zōng shì， dū shǔ yú jiù guì zú。 dàn zhè sān rén yòu gòng tóng de tè diǎn jiù shì néng hé xīn xīng díshì zhè jiē jí de rén jié hé， tā men néng yǐ shì zhī suǒ cháng héng héng cái néng lái bǔ zú tā men de bù zú， tā mendōu yǎng shì shù qiān， ér dū zhōng dé shì zhī lì 'ér chéng jiù gōng míng。
　　 mèng cháng jūn， xìng tián míng wén， qí wáng zōng shì。 fù qīn tián yīng wéi qí xiāng， fēng yú xuē。 mèng cháng jūn duì tā shuō： “ jūn yòng shì xiāng qí zhì jīn sān wáng yǐ， qí bù jiā guǎng 'ér jūn sī jiā fù lěi wàn jīn， mén xià bù jiàn yī xián zhě。 wén wén jiāng mén bì yòu jiāng， xiāng mén bì yòu xiāng。 jīn jūn hòu gōng dǎo qǐ hú 'ér shì bù dé duǎn hè， pú wàng yú liáng ròu 'ér shì bù yàn zāo kāng。 jīn jūn yòu shàng hòu jī yú cáng， yù yǐ yí suǒ bù zhī hé rén， ér wàng gōng jiā zhī shì rì sǔn ”（《 shǐ jì · mèng cháng jūn lièzhuàn》）。
　　 yú shì， tián yīng nǎi shǐ mèng cháng jūn zhù jiā zhèng，“ dài bīn kè， bīn kè rì jìn， míng shēng wén yú zhū hóu。 …… mèng cháng jūn zài xuē， zhāo zhì zhū hóu bīn kè jí wáng rén yòu zuì zhě jiē guī mèng cháng jūn。 mèng cháng jūn shěyè hòu yù zhī， yǐ gù qīng tiān xià zhī shì， shí kè shù qiān rén， wú guì jiàn， yī yǔ wén děng”（ tóng shàng）。
　　 zài shè huì dà biàn dòng de shí dài， wáng rén yòu zuì zhě zhōng hěn duō shì yòu cái néng de rén。 mèng cháng jūn néng gòu hé zhè xiē rén“ wú guì jiàn， yī yǔ wén děng”， shuō míng tā néng bǎi tuō jiù guì zú shēnfèn jià zǐ de shù fù hé xīn xīng jiē jí shì jié hé zài yī qǐ， bǎ shì de cái néng huà wèitā de cái néng。
　　 wèi gōng zǐ wú jì， shì wèi 'ān lí wáng yì mǔ dì， fēng wéi xìn líng jūn。 xìn líng jūn“ rén 'ér xià tǔ， shì wú xián bù xiào， jiē qiān 'ér lǐ jiāo zhī， bù gǎn yǐ qí fù guì jiāo shì， shì yǐ cǐ fāng shù qiān lǐ zhēng wǎng guī zhī， zhì shí kè sān qiān rén”（《 shǐ jì · xìn líng jūn lièzhuàn》）。
　　 sān gōng zǐ zhōng， píng yuán jūn wán kù gōng zǐ qì xī zhòng xiē。 tā suī rán mù yǎng shì zhī míng 'ér yì zhì bīn kè shù qiān rén， tú wù xū míng 'ér bù néng zhēn zhèng“ guì shì”， ér qiě bù shàn zhī rén， máosuí zài tā mén xià sān nián， tā bù zhī qí cái。 dàn tā yě zhōng dé bīn kè xián shì de yì。 máosuí shuō fú liǎo chǔ wáng， shǐ chǔ yǔ zhào hé zòng。 chǔ wèi jiù zhào， tuì qín shī， jiě hán dān zhī wéi。
　　 chū lǐ zǐ， míng jí， shì qín huì wáng de yì mǔ dì。 qín rén hào yuē zhì náng， céng wéi jiāng fá zhào bài chǔ， qǔ hàn zhōng dì。 sī mǎ qiān duì chū lǐ zǐ shì yòu zàn cí de， tā shuō：“ chū lǐ zǐ yǐ gǔ ròu zhòng gù qí lǐ， ér qín rén chēng qí zhì， gù pō cǎi yān”（《 shǐ jì · chū lǐ zǐ lièzhuàn》）。 suǒ wèi zhì， jiù shì duì shí dài xīn xíng shì yòu lǐ jiě。 xiàng chū lǐ zǐ zhè yàng de jiù guì， suǒ yǐ néng yòu dì wèi， bù shì kào shì xí shēnfèn 'ér shì kào cái néng zhì huì。
　　 ráng hóu， xìng wèi míng rǎn， shì qín zhāo mǔ xuān tài hòu zhī dì。 qín wǔ wáng sǐ， zhāo wáng lì， qín guó fā shēng zhēng wáng wèi de nèi luàn。 wèi rǎn píng dìng liǎo zhè cì nèi luàn， bǎo zhù liǎo zhāo wáng。《 shǐ jì · ráng hóu lièzhuàn》 shuō：“ zhāo wáng jí wèi， yǐ rǎn wéi jiāng jūn， wèi xián yáng， zhū jì jūn zhī luàn 'ér zhú wǔ wáng hòu zhī wèi， zhāo wáng zhū dì bù shàn zhě jiē miè zhī， wēi zhèn qín guó。 zhāo wáng shǎo， xuān tài hòu zì zhì， rèn wèi rǎn wéi zhèng。” ráng hóu fēng yú táo。 táo shì jīng jì dà dū shì， jū tiān xià zhī zhōng， jí fù shù。 táo shǐ“ ráng hóu zhī fù， fù yú wáng shì”（ tóng shàng）。 qín zhī míng jiāng bái qǐ， shì ráng hóu tuī jǔ de。 tā de zhèng zhì shì lì， duì zhāo wáng shì jí dà wēi xié。 fàn jū rù qín， yī xí huà dǎ dòng liǎo zhāo wáng， bà liǎo ráng hóu de guān。《 ráng hóu lièzhuàn》 shuō：“ fàn jū yán xuān tài hòu zhuān zhì， ráng hóu shàn quán yú zhū hóu，…… fù yú wáng shì。 yú shì qín wáng wù， nǎi miǎn xiàngguó。…… ráng hóu chū guān， zī chē qiānshèng yòu yú”（ tóng shàng）。 sī mǎ qiān gǎn kǎi de shuō：“ ráng hóu， zhāo wáng qīn jiù yě。 ér qín suǒ yǐ dōng yì dì， ruò zhū hóu， cháng chēng dì yú tiān xià， tiān xià jiē xī xiāng（ xiàng） qǐshǒu zhě， ráng hóu zhī gōng yě。 jí qí guì jí fù yì： yī fū kāi shuō， shēn zhé shì duó， ér yǐ yōu sǐ”（《 ráng hóu lièzhuàn》 tài shǐ gōng yuē）。
　　 ráng hóu zhī bài， shì tā“ zhèn zhù zhī wēi” de dì wèi shǐ rán， shì tā“ fù yú wáng shì” de jiēguǒ。 ráng hóu suī rán shì yǐ wáng jiù qǐ jiā， dàn tā de gōng yè què shì tā de cái néng zhēng lái de。
　　 jiù guì de quán shì jī chù shì tā men de fēng yì。 dàn fēng yì zū shuì shōu rù， zhǐ néng gōng tā men guò zhe 'ān shì nǎi zhì shē chǐ háo huá de shēng huó。 zhè yī qiē kě guī zhī wéi mòluò shēng huó。 yī xiē yòu gé xīn qì xiàng de jiù guì， rú chū lǐ zǐ、 ráng hóu、 sì gōng zǐ， chú kào fēng yì zū shuì shōu rù wài， réng lìng yòu suǒ kào， kào yòu rén de zhī chí。 zhàn guó shí qī， bù 'ān yú yī shí zū shuì guò qǐ xiǎng lè shēng huó de guì zú， duō néng yǎng shì， huàn yǎng zhe dà pī bīn kè。 sì gōng zǐ tè qí tū chū de lì zǐ。 dào zhàn guó mò nián， hán fēi suǒ wèi：“ xī zū shuì， zhuān mín lì， suǒ yǐ bèi nán chōng cāng fǔ yě， ér shì zú zhī táo shì fú nì， fù tuō yòu wēi zhī mén yǐ bì yáo fù 'ér shàng bù dé zhě wàn shù”（《 hán fēi zǐ · guǐ shǐ piān》）。 hán fēi suǒ shuō de“ yòu wēi” zhī mén， dāng rán bù xiàn yú guì zú， dàn bāo kuò guì zú， ér qiě zhù yào shì guì zú。 zhè xiē fù tuō dào yòu wēi zhě mén xià de táo wáng shì zú， zì rán shì guì zú yòu lì de shè huì jī chù
　　 jiù guì zú bì jìng shì gè guò shí de jiē jí liǎo， fēn fēng zhì yě shì gè guò shí de zhì dù liǎo。 dàn liú bāng zǒng jié qín wáng de jiào xùn， què wù yǐ qín bù fēn fēng tóng xìng wáng hóu wéi miè wáng de yuán yīn。 liú bāng zuò liǎo huáng dì， yú xiāo miè yì xìng wáng hòu， dà fēng zǐ zhí wéi wáng。“ hàn chéng qín zhì”， zhè shuō fǎ shì méi yòu cuò de， zài guān zhì、 jùn xiàn zhì、 fǎ zhì děng fāng miàn， hàn dū shì jì chéng qín zhì de。 dàn zài fēng guó fāng miàn， hàn méi yòu jì chéng qín zhì， tā jì chéng de shì zhōu zhì。 tóng shí， zài zhì guó sī xiǎng fāng miàn， hàn yě méi yòu jì chéng qín zhì， qín shì fǎ jiā， hàn shì dào jiā、 zá jiā、 rú jiā。
　　 hàn chū de fēng guó， jiāng tǔ hěn dà， zhèng zhì shàng shì bàn dú lì de。《 hàn shū · zhū hóu wáng biǎo》 xù shuō：“ fān guó dà zhě， kuā zhōu jiān jùn， lián chéng shù shí， gōng shì bǎi guān， tóng zhì jīng shī。” rú liú bāng liù nián， lì cóng fù xiōng liú jiǎ wéi jīng wáng，“ wáng huái dōng wǔ shí 'èr chéng”， lì shǎo dì liú jiāo wéi chǔ wáng，“ wáng huái xī sān shí liù chéng”。（《 shǐ jì · jīng yàn shì jiā》）； lì shù cháng zǐ liú féi wéi qí wáng，“ shí qī shí chéng， zhū mín néng qí yán zhě jiē yú qí wáng”（《 shǐ jì · qí dào huì wáng shì jiā》）。 shí yī nián， lì xiōng zǐ liú bì wéi wú wáng，“ wáng sān jùn， wǔ shí 'èr chéng”（《 shǐ jì · wú wáng bì lièzhuàn》）。 cháo cuò duì jǐng dì shuō：“ xī gāo dì chū dìng tiān xià，…… dà fēng tóng xìng。 gù niè zǐ dào huì wáng wáng qí qī shí 'èr chéng， shù dì yuán wáng wáng chǔ sì shí chéng， xiōng zǐ wáng wú wǔ shí yú chéng。 fēng sān shù niè， fēn tiān xià bàn”（《 hàn shū · jīng yàn wú chuán》）。
　　 chú chéngxiàng huò xiàngguó wài， zhū hóu wáng dé zì zhì bǎi guān。《 hàn shū · gāo wǔ wáng zhuànzàn》 shuō：“ yǐ hǎi nèi chū dìng， zǐ dì shǎo， jī qín gū lì wáng fān fǔ， fàng dà fēng tóng xìng yǐ zhèn tiān xià。 shí zhū hóu dé zì zhì yù shǐ dà fū yǐ xià zhòng guān rú hàn cháo， hàn dú wéi zhì chéngxiàng。” zhū hóu wáng guó yòu zì jǐ de jūn duì， yě yòu zì jǐ de zū shuì shōu rù， zhèng rú liú bāng yī gè zhào shū suǒ shuō：“ jiē lìng zì zhì lì， dé fù liǎn”（《 hàn shū · gāo zǔ jì xià》）。
　　 wén jǐng shí qī， shì zhū hóu wáng shì lì zuì qiáng dà de shí hòu。 zhè jiù dāng rán yào yǐn qǐ zhū hóu wáng hé huáng dì jiān de máo dùn。 wén dì shí， jiǎ yì shàng shū zhǐ chén shí shì， yǐ wéi dāng shí shì shì yòu kě wéi tòng kū zhě yī， kě wéi liú tì zhě 'èr， kě wéi zhǎngdà xī zhě liù。 qí kě wéi tòng kū zhě， jiù shì zhū hóu wáng shì lì de qiáng dà。 tā xiàng wén dì jiàn yì，“ yù tiān xià zhī zhì 'ān， mò ruò zhòng jiàn zhū hóu 'ér shǎo qí lì。 lì shǎo zé yì shǐ yǐ yì， guó xiǎo zé wú xié xīn”（《 hàn shū · jiǎ yì chuán》）。 jǐng dì shí， cháo cuò jiàn yì xuē fān， jiēguǒ yǐn qǐ wú chǔ qī guó zhī luàn。
　　 wú chǔ luàn hòu， fēng guó wèn tí jī běn shàng jiě jué。 fēng guó zài yě wú duì kàng zhōng yāng de lì liàng。 wǔ dì shí， yòu cǎi qǔ zhù fù yǎn de jiàn yì。 yòng“ tuī 'ēn” de bàn fǎ， shǐ fēng guó zhú jiàn yóu dà biàn xiào zhù fù yǎn shuō：“ yuàn bì xià lìng zhū hóu dé tuī 'ēn fènzǐ dì yǐ dì hóu zhī， bǐ rén rén xǐ dé suǒ yuàn， shàng yǐ dé shī， shí fēn qí guó， bì shāo zì xiāo ruò yǐ”（《 hàn shū · zhù fù yǎn chuán》）。
　　 duì yú zhū hóu wáng quán lì de xuē ruò，《 hàn shū · bǎi guān gōng qīng biǎo》 yòu yī duàn gài kuò de lùn shù shuō：“ zhū hóu wáng， gāo dì chū zhì， jīn xǐ， lì shòu， zhǎng zhì qí guó。 yòu tài fù， fǔ wáng； nèi shǐ， zhì guó mín； zhōng wèi， zhǎng wǔ zhí； chéngxiàng， tǒng zhòng guān。 qún qīng dà fū dū guān rú hàn cháo。 jǐng dì zhōng wǔ nián， lìng zhū hóu wáng bù dé fù zhì guó， tiān zǐ wéi zhì lì。 gǎi chéngxiàng yuē xiāng， shěng yù shǐ dà fū、 tíng wèi、 shàofǔ、 zōng zhèng、 bó shì guān， dà fū、 yè zhě、 láng， zhū guān cháng、 chéng jiē sǔn qí yuán。 wǔ dì gǎi hàn nèi shǐ wéi jīng zhào yǐn， zhōng wèi wéi zhí jīn wú， láng zhōng lìng wéi guāng lù xūn， gù wáng guó rú gù。 sǔn qí láng zhōng lìng zhì qiān shí。 gǎi tài pú yuē pú， zhì yì qiān shí。 chéng dì suí hé yuán nián， shěng nèi shǐ， gèng lìng xiāng zhì mín rú jùn tài shǒu， zhōng wèi rú jùn dū wèi。”
　　 wǔ dì yǐ hòu，“ zhū hóu wéi dé yī shí zū shuì， bù yǔ zhèng shì。 zhì yú 'āi píng zhī jì， jiē jì tǐ miáo yì， qīn shǔ shū yuǎn， shēng yú wéi qiáng zhī zhōng， bùwèi shì mín suǒ zūn， shì yǔ fù shì wáng yì。”（《 hàn shū · zhū hóu wáng biǎo xù》）“ zhū hóu pín zhě， huò chéng niú chē yě”（《 shǐ jì · wǔ zōng shì jiā》）。
　　 shuō tā men qióng huò chéng niú chē， kě néng shì yòu de， dàn duō shù kǒng pà zhì shǎo hái shì“ yǔ fù shì wáng yì”。 wǔ dì yǐ hòu， tā men de quán shì dà jiǎn， méi yòu hé huáng dì zhēng tiān xià de lì liàng liǎo， dàn jiù shì yī shí zū shuì yě hái shì hěn fù yòu de。 shī zhī dōng yú， shōu zhī sāng yú。 tā men méi yòu liǎo quán shì， hái yòu jīng jì。 tā men lì yòng shǒu zhōng de cái fù hé hái yòu de diǎn quán， zú gòu dǒu kuǎ xiǎo nóng de。 zhè zhèng shì kāi tóu suǒ yǐn 'āi dì de zhào shū suǒ shuō，“ zhū hóu wáng、 liè hóu…… duō chù nú bì， tián zhái wú xiàn， yǔ mín zhēng lì， bǎi xìng shī zhí， zhòng kùn bù zú” liǎo。 tā men dí bù guò huáng dì， què dí dé guò xiǎo mín。 tā men wǎng wǎng yǐ gāo yā shǒu duàn， qiáng duó rén mín tǔ dì cái chǎn， rú héng shān wáng cì，“ shù qīn duó rén tián， huài rén zhǒng yǐ wéi tián”（《 hàn shū · héng shān wáng cì chuán》）。 huái nán wáng 'ān“ hòu chá、 tài zǐ qiān jí nǚ líng， shàn guó quán， duó mín tián zhái， wàng zhì xì rén”（《 hàn shū · huái nán wáng 'ān chuán》）。 xiāo hé shì cōng míng rén， tā“ zhì tián zhái bì jū qióng chù， wèijiā bù zhì yuán wū。 yuē： lì shì xián， shī wú jiǎn， bù xián， wú wéi háo jiā suǒ duó。”（《 shǐ jì · xiāo xiāng guó shì jiā》） xiāo hé suǒ wèi“ háo jiā”， bù zhǐ shì guì zú zhī jiā， dàn bì rán bāo kuò zhū hóu wáng、 gōng zhù、 liè hóu děng guì zú háo fù jiā zú。 āi dì de zhào shū， zhèng shuō míng tā men shì hé lì 'èr qiān shí jí háo fù mín yī qǐ qī yā bǎi xìng， shǐ bǎi xìng shī yè de。“ yǔ fù shì wáng yì” zhī hòu， tā men shī zhī dōng yú yǔ huáng quán dǒu， gèng yào shōu zhī sāng yú zài jīng jì cái fù fāng miàn cóng xiǎo mín shōu dé bǔ cháng。
　　《 shǐ jì》 yòu《 wài qī shì jiā》， yóu hàn gāo zǔ、 lǚ hòu kāi shǐ， shuō：“ qín yǐ qián shàng lüè yǐ， qí xiáng mí dé 'ér jì yān。” dàn tā réng rán zhǐ chū，“ xià zhī xīng yě yǐ tú shān， yīn zhī xīng yě yǐ yòu sōng， zhōu zhī xīng yě yǐ jiāng yuán jí dà rèn”； tā yě zhǐ chū，“ jié zhī fàng yě yǐ wèi xǐ， zhòu zhī shā yě bì dá jǐ， ér yōu wáng zhī qín yě yín yú bāo sì。” bǎ xià shāng zhōu de xīng wáng dū hé wài jiā lián xì qǐ lái。
　　 wài wēi zhī xīng， shì hé wáng quán de fā zhǎn yòu guān xì de。 wáng quán fā zhǎn hé shì xí guì zú dà chén jiān chǎn shēng máo dùn， zuǒ yòu jìn chén hé wài qī quán lì chéng shí fā zhǎn。 zhàn guó yǐ qián， jī jiāng liǎng xìng shì shì hūn。 guó jūn zhī dé shì， yě yòu yóu wài jiā zhī 'ào yuán de， dàn wú suǒ wèi wài qī。 yǐ wài qī 'ér zhǎng quán de， qín guó de ráng hóu wèi rǎn dǎo shì dì yī rén。 dàn tā shì yǐ gōng xīng qǐ de， sī mǎ qiān méi yòu bǎ tā dāng wài wēi kàn dài，
　　 wǒ men xiàn zài jiù gēn suí sī mǎ qiān， wài qī yóu xī hàn gāo zǔ de huáng hòu lǚ hòu shuō qǐ。
　　 lǚ hòu， dān fù rén。 fù lǚ gōng， bì chóu yǐ pèi lìng wéi kè suì yí jū pèi。 lǚ gōng shàn xiàngrén， tā duì liú bāng shuō： chén shàohǎo xiàngrén， xiàngrén duō yǐ， wú rú jì xiāng。 suì bǎ nǚ 'ér jià gěi liú bāng， shí liú bāng wéi sì shàng tíng cháng。
　　 lǚ hòu bǐ liú bāng hěn yú shā lù。 hán xìn、 péng yuè， dū sǐ yú lǚ hòu shǒu xià。“ rén zhì” zhī cǎn， gèng shì lì shǐ shàng chū míng de。
　　 huì dì sǐ hòu， lǚ hòu lì huì dì hòu gōng zǐ wéi dì， lǚ hòu lín cháo chēng zhì， lì xiōng zǐ lǚ tái、 lǚ chǎn、 lǚ lù jí tái zǐ tōng sì rén wéi wáng， bìng fēng zhū lǚ liù rén wéi liè hóu。 lǚ hòu sǐ qián， yǐ zhào wáng lǚ lù wéi shàngjiàng jūn jū běi jūn， liáng wáng lǚ chǎn wéixiàng guó jū nán jūn， jiè lù、 chǎn yuē：“ jīn wáng lǚ shì， dà chén bù píng， wǒ jí bēng， kǒng qí wéi biàn， bì jù bīng wèi gōng， shèn wú sòng sàng， wéi rén suǒ zhì”（《 hàn shū · wài qī chuán》）。
　　 dàn lǚ lù、 lǚ chǎn dōushì xiē yōng rén， quē fá xióng cái dà lüè。 liú xìng zhū hóu wáng qí wáng、 zhū xū hóu liú zhāng hé gōng qīng dà chén， tài wèi zhōu bó、 chéngxiàng chén píng lián hé qǐ lái， duó liǎo tā men de bīng quán，“ zhū lǚ nán nǚ wú shàozhǎng， jiē zhǎn zhī”（ tóng shàng）。
　　 wài qī zhū lǚ zhǐ shì zhèng zhì shàng yī zhèn xiǎn hè， hái méi yòu jiàn lì qǐ háo fù jiā zú de jī chǔ jiù bèi xiāo miè liǎo。
　　 wén dì mǔ bó jī， fù wú rén， yǔ wèi wáng zōng nǚ wèi 'ǎo tōng shēng bó jī。 qín mò zhū hóu bìng qǐ， wèi 'ǎo nèi qí nǚ yú wèi wáng bào。 bào bài， bó jī shū zhì shì。 liú bāng rù zhì shì， jiàn bó jī， yòu zhào nèi hòu gōng。 hòu shēng wén dì。 wén dì jí dì wèi， zūn wéi huáng tài hòu。 tài hòu dì bó zhāo， yòu gōng， wéi chē qí jiāng jūn， fēng zhǐ hóu。 shí nián hòu， bó zhāo shā hàn shǐ zhě， bèi pò zì shā。
　　 bó shì jiā zú， chū shēn shì wēi jiàn de， yě méi yòu fā zhǎn dào háo fù jiù bài xià qù liǎo。 bó zhāo sǐ shí， qí zǐ tài hòu shàng zài， méi yòu jìzǎi shuō tā duì bó zhāo zhī sǐ yòu hé yú yù， zhè yī jiā hái shì shǒu fǎ de。
　　 wén dì dòu huáng hòu， jǐng dì mǔ yě。 yǐ liáng jiā zǐ xuǎn rù gōng。 yòu xiōng cháng jūn dì shàojūn。 shàojūn nián sì wǔ suì shí， jiā pín wéi rén suǒ lüè mài。 zhōu bó、 guàn yīng děng yì yuē：“ cǐ liǎng rén suǒ chū wēi， bù kě bùwèi zé shī fù， yòu fù fàng（ fǎng） lǚ shì dà shì yě。 yú shì nǎi xuǎn zhǎngzhě zhī yòu jié xíng zhě yǔ jū， dòu zhǎngjūn、 shàojūn yóu cǐ wéi tuì ràng jūn zǐ， bù gǎn yǐ fù guì jiāo rén”（《 hàn shū · wài qī chuán · xiào wén dòu huáng hòuzhuàn》）。
　　 dòu shì jiā zú zhōng chēng dé qǐ háo fù jiā zú de shì dòu yīng。 tā shì dòu hòu de cóng kūn dì zǐ。 wú chǔ qī guó fǎn shí， tā chū rèn dàjiàng jūn， pò wú chǔ yòu gōng， fēng wéi wèi qí hóu。 bù néng shuō tā de qǐ jiā hé wài qī méi yòu guān xì， dàn tā de fēng hóu què shì kào jūn gōng， ér bù shì kào wài qī。 wǔ dì shí， dòu yīng bèi shā， zài xī hàn zhèng zhì wǔ tái shàng hé shè huì shàng jí wèi zài jiàn yòu dòu jiā xiāo xī。
　　 jǐng dì wáng huáng hòu， wǔ dì mǔ yě。 hòu mǔ jiǎn 'ér， xiān jià wáng zhòng， shēng hòu； wáng zhòng sǐ， yòu jià cháng líng tián shì， shēng tián fén。
　　 wǔ dì chū， tián fén rèn chéngxiàng。“ chéngxiàng rù zòu shì， zuò yǔ yí rì， jiàn rén huò qǐ jiā zhì 'èr qiān shí， quán yí rén zhù”（《 shǐ jì · wèi qí · wǔ 'ān hóu lièzhuàn》）。 wǔ dì yòu shí shuō：“ jūn chú lì yǐ jìn wèi？ wú yì yù chú lì。”（ tóng shàng） huà yǐ jīng bù gāo xīng。 hòu yòu“ qǐng kǎo gōng dì yì zhái。 shàng nù yuē： jūn hé bùsuí qǔ wǔ kù １（ tóng shàng）， dà yuē tián fén yòu diǎn qī wǔ dì niánshào， cái zhè yàng pò rén。 dàn wǔ dì bù shì ruò zhě， pèng liǎo liǎng cì dīng zǐ， tián fén cái shōu liǎn liǎo xiē。
　　 tián fén rè zhōng yú zhì chǎn yè， tā“ zhì zhái jiá zhū dì， tián yuán jí gāo yú”。 tā shōu yǎng bīn kè， tiān xià lì shì qū shì lì zhě jiē guī wǔ 'ān，“ wǔ 'ān rì yì héng”。 zài wǔ dì shí shōu yǎng bīn kè hái gǎn héng xíng bà dào， shì bù huì yòu hǎo xià chǎng de。 tián fén suī rán shì bìng sǐ de， dàn sǐ hòu wǔ dì fā xiàn tā de wèn tí hái shuō：“ shǐ wǔ 'ān hóu zài zhě， zú yǐ１（《 shǐ jì · wèi qí · wǔ 'ān hóu lièzhuàn，》）。
　　 wǔ dì gōu yì fū rén shēng zhāo dì， shí wǔ dì yǐ nián lǎo。 yú lì zhāo dì wéi tài zǐ qián， xiān cì gōu yì fū rén sǐ。 wǔ dì shuō：“ wǎng gǔ guó jiā suǒ yǐ luàn yě， yóu zhù shàomǔ zhuàng yě。”（《 shǐ jì · wài qī shì jiā》 chǔ shǎo sūn bǔ） zhāo dì lì shí nián bā suì， yóu huò guāng、 shàng guān jié、 sāng hóng yáng děng fǔ zhèng。 zhāo dì wú wài jiā， dà quán zài huò guāng shǒu。 huò guāng cháng nǚ wéi shàng guān zǐ 'ān qī， shēng nǚ wéi zhāo dì huáng hòu。 shàng guān fù zǐ yǔ huò guāng zhēng quán， wéi huò guāng zhū shā。
　　 zhāo dì sǐ， chāng yì wáng hè fèi， huò guāng yòu yíng lì xuān dì。 xuān dì nǎi lì tài zǐ sūn， wǔ dì zēngsūn。 lì tài zǐ zài fǎn jiāng chōng wū gǔ shì jiàn shī bài hòu， cóng wèi huáng hòu qǐ yī jiā quán sǐ， zhǐ liú xià yī gè huáng zēngsūn yǎng zài yè tíng， zhè jiù shì xuān dì。 huò guāng de qī zǐ dú sǐ xuān dì de xǔ huáng hòu， bǎ zì jǐ de nǚ 'ér sòng jìn gōng qù lì wéi huáng hòu。
　　 shàng guān jié de sūn nǚ jí huò guāng de wài sūn nǚ wéi zhāo dì hòu， huò guāng de nǚ 'ér yòu wéi xuān dì hòu。 dàn huò guāng hé shàng guān jié de zhèng zhì dì wèi hé quán lì bù lái zì wài qī shēnfèn 'ér shì lái zì tā men de néng lì， tā men yǐ cái néng qǔ dé wǔ dì de xìn rèn。
　　 xuān dì qǐ zì mín jiān， háo wú zhèng zhì píng jiè。 huò guāng yě zhèng yīn wèitā zhèng zhì shàng wú píng jiè cái lì tā。 jiàn yú huò guāng lì liǎo chāng yì wáng hè 'èr shí qī tiān yòu bǎ tā fèi diào， xuān dì duì huò guāng shì hěn pà de。 tā hé huò guāng zài yī qǐ hěn bù zì 'ān。《 hàn shū · huò guāng chuán》 shuō：“ xuān dì shǐ lì， yè jiàn gāo miào， dàjiàng jūn guāng cóng， cān chéng。 shàng nèi yán dá zhī， ruò yòu máng cì zài bèi。 hòu chē qí jiāng jūn zhāng 'ān shì dài guāng cān chéng， tiān zǐ cóng róng sì tǐ， shèn 'ān jìn yān。 jí guāng shēn sǐ， ér zōng zú jìng zhū。 gù sú chuán zhī yuē： wēi zhèn zhù zhě bù chù， huò shì zhī huò， méng yú cān chéng。”
　　 yuán dì wáng huáng hòu， wáng mǎng gū mǔ yě。 chéng dì shí， wéi huáng tài hòu。 tài hòu xiōng wáng fèng wéi dà sī mǎ dàjiàng jūn lǐng shàng shū shì， fǔ zhèng， wáng shì zhī xīng， zì cǐ shǐ， fèng yǐ jì fù wéi yáng píng hóu， jí zēng yì wǔ qiān hù， yòu fēng tài hòu tóng mǔ dì chóng wéi 'ān chéng hóu， shí yì wàn hù。 chéng dì hé píng 'èr nián， yòu fēng zhū jiù tán wéi píng 'ā hóu、 shāng chéng dū hóu、 lì hóng yáng hóu、 gēn qū yáng hóu、 féng shí gāo píng hóu。 wǔ rén tóng rì 'ér fēng， gù shì wèi zhī wǔ hóu。 wáng shì zǐ dì， jiē qīng dà fū shì zhōng， zhū cáo fēn jù shì guān mǎn cháo tíng。 jùn guó shǒu xiāng cì shǐ， jiē chū qí mén。 ér wǔ hóu qún dì， zhēng wéi shē chǐ。 lù yí zhēn bǎo， sì miàn 'ér zhì。 hòu tíng jī qiè， gè shù shí rén， tóng nú yǐ qiān bǎi shù。 dà zhì dì zhái， qǐ tǔ shān jiàn tái， dòng mén、 gāo kuò、 gé dào， lián shǔ mí wàng。 bǎi xìng gē zhī yuē：“ wǔ hóu chū qǐ， qū yáng zuì nù， huài jué gāo dū， lián jìng wài dù， tǔ shān jiàn tái xī bái hǔ。”（《 hàn shū · yuán hòuzhuàn》）
　　 wáng fèng sǐ hòu， wáng yīn、 wáng shāng、 wáng gēn、 wáng mǎng xiāng jì wéi dà sī mǎ、 huò wéi chē qí jiāng jūn、 huò wéi dàjiàng jūn、 huò wéi piàoqí jiāng jūn， fǔ zhèng， qián hòu 'èr shí yú nián。 wáng jiā shì xī hàn wài qī zhōng quán shì zuì dà de yī jiā dà háo fù jiā zú。
　　 xī hàn wài qī de tè diǎn shì， duō bàn chū shēn pín jiàn jiā tíng， zài huáng shì zhōng sī háo méi yòu shēnfèn mén dì guān niàn， gèng wú suǒ wèi lǐ fǎ。
　　 jǐng dì wáng huáng hòu， wǔ dì mǔ。 huáng hòu fù wáng zhòng， mǔ zāng 'ér。 wáng zhòng sǐ， jiǎn 'ér yòu jià wéi tián shì fù， tián fén jiù shì tā zài tián jiā shēng de 'ér zǐ。 zāng 'ér zài wáng jiā shēng de cháng nǚ， jià wéi jīn wáng sūn fù， yǐ shēng yī gè nǚ 'ér。 zāng 'ér yòu bǎ tā nǚ 'ér cóng jīn wáng sūn jiā duó huí lái， sòng rù tài zǐ gōng， shí jǐng dì wéi tài zǐ， shēng wǔ dì。 wǔ dì shǐ lì shí， tā de xìng chén gào sù tā， huáng tài hòu wēi shí suǒ wéi jīn wáng sūn shēng nǚ réng zài mín jiān。 wǔ dì shuō：“ héwèi bù zǎo yán？” nǎi jià chē zì wǎng yíng zhī， zhí zhì qí mén。 jiā rén jīng kǒng， nǚ táo nì， fú jiāng chū bài， wǔ dì xià chē yuē： dà zǐ， hé cáng zhī shēn yě。 zài zhì cháng lè gōng， yǔ jù yè tài hòu。 dì fèng jiǔ wéi tài hòu shòu， qián qiān wàn， nú bì sān bǎi rén， gōng tián bǎi qǐng， jiá dì， yǐ cì zǐ。 tài hòu xiè yuē： wéi dì fèi。
　　 wǔ dì wèi huáng hòu， zì zǐ fū。 zǐ fū chū shēn wēi jiàn， wéi píng yáng hóu 'ōu zhě。 wǔ dì guò píng yáng zhù jiā， ōu zhě jìn， dú yuè zǐ fū， dé xìng。 píng yáng gōng zhù sòng zǐ fū rù gōng， hòu lì wéi huáng hòu。 tā de dì dì wèi qīng yě yóu qí nú jī gōng zhì dàjiàng jūn， chéng wéi xiǎn hè jiā zú， wū gǔ shì jiàn zhōng sǐ。
　　 sī mǎ qiān zài《 shǐ jì》 suī wéi wài chéng lì shì jiā， xī hàn de wài qī hái méi yòu shì jiā shēnfèn。 rán 'ér， xī hàn yī xiē huáng hòu de chū shēn wēi jiàn hé tā men jiā zú de yī xiē gù shì， què shuō míng xī hàn shí dài de gǔ dài shè huì xìng zhì， chūn qiū yǐ qián de shì xí guì zú děng jí zhì hé nán běi cháo de“ shì shù zhī fēn， běn zì tiān gé” de mén fá děng jí zhì， hàn dài shì méi yòu de。

我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！

<< qiányīzhānghuí hòuyīzhānghuí >>

xù yán	yī yóu bù luò dào guó jiā yī、 zǎo qī guó jiā de chū xiàn（ yī） yīn shāng shè huì hé jīng jì
（ èr） zhōu rén de zǎo qī shēng huó	（ sān） miè shāng hòu shāng zhōu liǎng zú de guān xì
èr、 jiē jí fēn huà hé yǎn biàn（ yī） guì zú	（ èr） guó rén
（ sān） zhòng、 shù、 mín	（ sì） sī tú shǔ
（ wǔ） lì chén qiè	（ liù）《 shī jīng》 zhōng suǒ jiàn gè jiē jí de shēng huó
sān、 jǐng tián hé tǔ dì zhì dù（ yī） tǔ dì gōng yòu zhì de shǐ yǐng	（ èr） zhōu wáng、 zhū hóu、 guì zú tǔ dì suǒ yòu zhì
（ sān） gōng tián hé sī tián	（ sì） guó yǔ yě de bù tóng tián zhì
（ wǔ） nóng yè shēng chǎn gōng jù hé jì shù	sì、 zǎo qī guó jiā xíng shì（ yī） wáng tíng hé qún liáo
（ èr） chéng bāng guó jiā	（ sān） guó（ dì yuán） yǔ jiā（ xuè yuán） liǎng xì de hé yī
（ sì） lǐ、 xíng、 bīng、 shuì、 yì	èr gǔ dài shè huì yī、 chūn qiū zhàn guó zhī jì de jīng jì shè huì biàn huà yǐn yán
（ yī） nóng yè shēng chǎn lì de fēi yuè fā zhǎn	（ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 1 ． jiāo huàn hé shāng rén de huó yuè
（ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 2． huò bì hé chéng shì xīng qǐ	（ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 3． jiāo huàn zài jīng jì shēng huó zhōng de dì wèi

dì I [II] [III] [IV] yè

pínglún (0)

dēnglù EN