断代 》 chǔ guó shǐ   》 dì 'èr zhāng shāng zhōu shí qī chǔ guó de jiàn lì yǔ fā zhǎn      wèi chāng Wei Chang 　　yī、 shāng wáng cháo duì “ jīng chǔ ” de zhēng zhàn yǔ yǐng xiǎng 　　 shāng rén zhī xiān zǔ qì shì dì kù gāo xīn shì zhī hòu， yǔ chǔ zú yī yàng， tóng shì zhū xià zhī zú zhōng yòu zhe yōu jiǔ lì shǐ de mín zú zhī yī。《 shǐ jì · yīn běn jì》：“ yīn qì， mǔ yuē jiǎn dí， yòu 'é shì zhī nǚ， wéi dì kù cì fēi。 sān rén xíng yù， jiàn xuán wū duò qí luǎn， jiǎn dí qǔ tūn zhī， yīn yùn， shēng qì。”《 shī · shāng sòng · xuán wū》：“ tiān mìng xuán niǎo， jiàng 'ér shēng shāng， zhái yīn tǔ máng máng。” qì shì qí mǔ tūn shí xuán niǎo luǎn 'ér shēng， gù yòu“ xuán wáng” (《 lǚ shì chūn qiū · yòu shǐ lǎn》：“ běi fāng yuē xuán tiān。” gù yòu xué zhě rèn wéi xuán wáng， shì wéi běi fāng zhī wáng。 ) zhī chēng， yīn zuǒ yǔ zhì shuǐ yòu gōng， wéi dì shùn fēng zhī yú shāng， dāng shì yáo shùn zhī jì de zhòng yào jūn shì shǒu lǐng rén wù zhī yī。“ xuán wáng qín shāng， shí yòu sì shì 'ér xīng”（《 guó yǔ · zhōu yǔ xià》 )， yóu qì zhì tānɡ， gòng chuán shí sì dài， tānɡ xīng miè xià， zhù róng gè bù， huò zǎo chén xià bèi xià miè， huò kàng shāng bèi shāng miè， chǔ zhī zhí xì xiān zǔ jì lián bù jǔ zú nán xǐ， zài dān、 xī yī dài， bì kāi shāng de bīng fēng， qiú dé shēng cún yǔ fā zhǎn。 　　 shāng wáng cháo shì wǒ guó lì shǐ shàng dì 'èr gè nú lì zhì wáng cháo， zhèng zhì、 jīng jì、 jūn shì、 wén huà jūn yòu hěn dà de fā zhǎn。 tā zài gǒng gù wáng jī tǒng zhì de tóng shí， hái bù duàn dì duì zhōu biān dì qū jìn xíng zhēng fú zhàn zhēng。 xī běi zhòng duō de fāng guó bù luò， rú tǔ fāng、 qiāng fāng、 miàn fāng、 sháo fāng、 guǐ fāng děng jūn xiān hòu bèi zhēng fú。 duì jiāng huái zhì shān dōng yán hǎi yī dài de qún shū、 yí fāng hé jiāng hàn dì qū de jīng chǔ， yě cháng jǔ bīng zhēng tǎo， pò qí chén fú。《 shī · shāng sòng · yīn wǔ》：“ wéi nǚ jīng chǔ， jū guó nán xiāng， xī yòu chéng tānɡ， zì bǐ dī qiāng， mò gǎn bù lái xiǎng， mò gǎn bù lái wáng， yuē shāng shì cháng。” kě jiàn jīng chǔ shì shāng wáng cháo tǒng zhì xià“ nán xiāng” de yī bù， yě chén fú shāng wáng cháo。“ nán xiāng” zhū bù yóu yú bù kān rěn shòu shāng wáng cháo de bō xuē nú yì， yě cháng qǐ bīng fǎn kàng， zhōng shāng yī dài， zhè zhǒng zhēng fú hé fǎn zhēng fú de zhàn zhēng yī zhí shì cún zài de， zhì hòu qī， yě yù yǎn yù liè。 jiàn yú yīn xū bǔ cí jìzǎi de， rú“ □□ bǔ zhēn， fú què 'è zài nán ?”“ duō wáng huò zài nán tǔ ?” cǐ què、 duō zài nán tǔ zhèn shǒu， xiōng jí rú hé， shāng wáng cháo zhuì zhuì bù 'ān。 yòu rú：“ guǐ hài bǔ， wáng yuē： yú zì zhēng ? bù zhēng ?” yóu yú“ nán tǔ” (“ nán xiāng” ) fǎn kàng jī liè， shāng wáng cháo zuì gāo tǒng zhì zhě jìng bǔ wèn shì fǒu qīn zhēng ( bǔ cí jūn yǐn zì《 pán lóng chéng hé shāng de nán tǔ》 (《 wén wù》 1976 nián dì 2 qī )。 jiàn yú shǐ liào jìzǎi de shāng yǔ jīng chǔ zuì jī liè de yī cì zhàn zhēng， yě zhèng shì shàng shù《 shī · shāng sòng · yīn wǔ》 suǒ jì de：“ tà bǐ yīn wǔ， fèn fá jīng chǔ， shēn rù qí zǔ， póu jīng zhī lǚ。” kě jiàn zhè cì zhàn zhēng guī mó hěn dà， shāng wáng cháo shì lì yǐ jìn yī bù shēn rù dào gèng guǎng kuò de dì yù； dàn jīng chǔ lì liàng yě bù xiǎo， jìng yòu qiáng bīngjìng lǚ yǔ zhī kàng héng。 　　 suí zhe shāng wáng cháo duì zhōu biān dì qū de zhēng zhàn huò zhēng fú， xiān jìn de shāng wén huà yě chuán bō dào zhè xiē dì qū liǎo。 gēn jù jìn nián lái kǎo gǔ fā xiàn， zǔ guó xī běi、 dōng běi gè dì hé jīng chǔ dì qū de hàn dōng、 hàn xī yǐ jí xiāng gàn yī xiē dì fāng， yě fā xiàn shāng dài wén huà yí zhǐ hé yí wù， shuō míng shāng wáng cháo de zhèng zhì、 jūn shì shì lì hé wén huà yǐng xiǎng， bù jǐn kuò jí xī běi、 dōng běi yī dài， ér qiě yě yǐ shēn rù dào jīng chǔ jí cháng jiāng yǐ nán dì qū liǎo。 1954 nián， wǔ hàn dì qū rén mín zài fáng hóng qiǎng xiǎn zhōng， lí hàn kǒu běi yuē wǔ gōng lǐ chù， fā xiàn liǎo shāng dài yí zhǐ， yóu yú gāi chéng zhǐ wéi pán lóng hú suǒ huán bào， gù míng pán lóng chéng yí zhǐ。 yí zhǐ dōng xī cháng 1100 mǐ， nán běi kuān 1000 mǐ， dōng nán cán cún chéng yuán， bèn tǔ zhù chéng。 chéng yuán wài dǒu nèi bēi， wài yòu 14 mǐ kuān de shēn gōu huán hù。 chéng nèi dōng běi yòu sān zuò píng xíng pái liè de dà xíng gōng diàn jī zhǐ， qí zhù zhù、 zhù qiáng jì shù yǔ hé nán yǎn shī 'èr lǐ tóu zǎo shāng gōng diàn yí zhǐ wán quán yī zhì。 chéng wài sì zhōu fēn bù zhuóshǒu gōng zuōfáng、 xiǎo xíng mù zàng hé jiǎn lòu mín jū cán jì。 zuōfáng wéi niàng jiǔ、 yě liàn、 zhì táo gè yè。 chéng jiào yuǎn chù lìng yòu dà xíng mù zàng。 yí zhǐ chū tǔ liǎo dà liàng de qīng tóng qì， yòu lǐ qì、 bīng qì、 shēng chǎn gōng jù hé rì yòng qì děng。 qí zhōng yòu yī jiàn qīng tóng yuè hé yī jiàn dà yuán dǐng， kān chēng wéi shāng dài qīng tóng qì zhēn pǐn。 qīng tóng qì zài qì xíng、 zhì zuò gōng yì hé wén shì gè fāng miàn jūn yǔ 'èr lǐ gǎng chū tǔ de qīng tóng qì xiāng lèi sì。 yí zhǐ hái fā xiàn yòu liàn guō táo piàn、 tóng zhā、 kǒng què shí、 hóng shāo tǔ hé mù tàn děng， shuō míng pán lóng chéng chū tǔ de qīng tóng qì， shì jiù dì qǔ cái yě liàn de。 pán lóng chéng yí zhǐ shì shāng dài chéng zhǐ zhōng bǎo cún zuì wán hǎo de yī chù， tā chōng fēn shuō míng shāng wén huà yǐ shēn rù yǐng xiǎng dào jiāng hàn dì qū liǎo ( cān jiàn《 pán lóng chéng hé shāng de nán tǔ》、《 pán lóng chéng shāng dài 'èr lǐ gǎng qī de qīng tóng qì》 (《 wén wù》 1976 nián dì 2 qī )。 　　 cǐ wài， è xī yí dū qīng jiāng kǒu chū tǔ liǎo tóng máo (《 kǎo gǔ》 1986 nián dì 1 qī )， jiāng líng zhāng jiā shān chū tǔ liǎo tóng zú (《 jiāng hàn kǎo gǔ》 1980 nián dì 2 qī )， shù liàng suī shǎo， dàn shuō míng shāng qīng tóng wén huà yě yǐ chuán bō dào hàn shuǐ yǐ xī zhī dì liǎo。 zhì yú táo qì wén huà， yóu yú jiāng hàn dì qū xiān mín táo qì zhì zuò yī zhí hěn fā dá， shāng dài táo qì wén huà suī yǐ chuán rù， dàn tǔ zhù táo qì yǔ zhōng yuán táo qì réng shì bìng jià qí qū， gè lǐng fēng sāo。 jiàn yú jiāng líng jīng nán sì chū tǔ de táo qì， zhǒng lèi fán duō， fēng gé dú tè， àn qí tè zhēng bù tóng， kě guī lèi wéi liǎng zǔ。 yī zǔ wéi gé、 pén、 guǐ、 jué děng， cháng jiàn yú hé nán zhèng zhōu děng dì， shì diǎn xíng de shāng táo qì。 lìng yī zǔ wéi dòu、 dǐng、 wǎn、 guàn děng， zé wéi běn dì suǒ dú yòu ( cǐ wéi jīng zhōu bó wù guǎn suǒ zhǎn chū shí wù。 ) tā biǎo míng， tǔ zhù táo qì zhì zuò suī yī mài xiāng chuán， bǎo chí bù shuāi， dàn zhōng yuán de táo qì wén huà yě bù duàn dì chuán bō guò lái， zhè jiù jué dìng fā jì yú jiāng hàn dì qū de chǔ rén， bì rán huì cǎi xià yí zhī cháng jì， chuàng zào jù yòu zì jǐ tè sè de chǔ shì táo qì wén huà。 　　 yīn shāng shì yòu wén zì kě kǎo de cháo dài。 tā chú liǎo jiá gǔ wén wài， hái yòu kè zài táo qì shàng de táo wén、 zhù zài qīng tóng qì shàng de jīn wén， yǐ jí kè zài yù hé shí shàng de wén zì。 zhōng guó wén zì ( hàn zì ) qǐ yuán yú tú huà， dāng fēi shǐ zì shāng dài。 zǎo zài xīn shí qì shí dài de yǎng sháo cǎi táo wén huà qī， jiù chū xiàn liǎo zài táo qì shàng kè huá de fú hào。 zhè zhǒng táo fú，“ shì wén zì qǐ yuán jiē duàn suǒ chǎn shēng de yī xiē jiǎn dān wén zì” ( yú shěng wú《 guān yú wén zì yán jiū de ruò gān wèn tí》 (《 wén wù》 1973 nián dì 2 qī )。 　　 jiá gǔ wén， shàng chéng“ táo fú”，“ liù shū” jù bèi， diàn dìng liǎo hàn zì de jī chù chǔ dì qí shí qì jīn suī wèi fā xiàn zì jǐ de wén zì， dàn cóng hòu lái chǔ guó wén zì de tè diǎn kàn lái， tā yǔ zhōng yuán xiān qín wén zì jié gòu jī běn xiāng tóng， shǔ yú tóng yī gè wén zì xì tǒng。 　　 shāng wáng cháo shì dāng shí zhōng yuán yī wén míng dà guó。 yóu yú shè huì jīng jì de fā zhǎn， shǐ dé nú lì zhù guì zú tuō lí shēng chǎn， yǐ zhuān mén cóng shì guǎn lǐ guó jiā jūn zhèng dà shì、 chuán bō kē xué wén huà zhī shí hé chuán shòu míng jūn chén zhī yì cháng yòu zhī xù， zhè yàng， jiào yù de chǎng suǒ xué xiào yě jiù chǎn shēng liǎo。《 mèng zǐ》 zài：“ xià yuē xiào”、“ yīn yuē xù”，《 hàn shū · rú lín chuán xù》 zé jì“ yīn yuē xiáng”。“ xù” hé“ xiáng” dōushì xué xiào。 zài xué xiào lǐ， bù jǐn shāng wáng cháo de wáng qīn guì qī、 zhū hóu dà jiā zǐ dì kě yǐ jiē shòu jiào yù， jiù shì fāng guó bù luò hòu yì yì kě qián lái xué xí， yǐ lì yú jiā qiáng shāng wáng cháo de tǒng zhì。 jiàn yú yīn xū bǔ cí jìzǎi， yòu“ wù xū bǔ， què， ruò， jiào”、“ dīng yǒu bǔ， qí hū duō fāng xiǎo zǐ xiǎo xiǎo chén qí jiào jiè”、“ bǐng zǐ bǔ， duō zǐ qí [ zhēng ] zhǐ ]( tú ) xué”、“ duō zǐ xué” děng nèi róng， shuō míng shāng dài xué xiào shì jiē shòu zhōu biān fāng guó bù luò， qí zhōng yě bāo kuò jīng chǔ de guì zú jí qí zǐ dì qián lái xué xí de。 chǔ guó hòu lái zài yǔ yán、 wén zì jí wù zhì wén huà fāng miàn， yǔ zhū xià tóng bù fā zhǎn， xiǎn rán yǔ shāng wén huà de jìn rǎn shì fēn bù kāi de。 　　 èr、 shāng mò zhōu chū chǔ guó de jiàn lì 　　《 shǐ jì · chǔ shì jiā》：“ zhōu wén wáng zhī shí， jì lián zhī miáo yì yuē yù xióng。 yù xióng zǐ shì wén wáng， zǎo ( zǎo ) zú。” yù xióng shì mǐ xìng jì lián bù luò qiú cháng， zài shāng shuāi zhōu xīng shí， shěn shí duóshì， shuài zú jí shí tóu kào zhōu wén wáng， cān jiā liǎo miè shāng de dǒu zhēng， shòu dào zhōu wáng shì de zhòng shì， jǐyǔ“ zǐ” ( shāng zhōu shí qī， yǐ shí xíng gōng hóu bǎizǐ nán de bān jué zhì dù， yǐ míng què guì zú de děng jí hé fāng guó bù luò de dì wèi。 cǐ“ zǐ”， jí zhōu wáng shì jǐyǔ nèi fù yòu gōng de yì zú qiú cháng de fēng hào， hé qí tā bān jué fēng hào yī yàng， shì nú lì zhì guó jiā de yī zhǒng zǔ zhì xíng shì。 ) de fēng hào， chén shǔ yú zhōu。《 shǐ jì · zhōu běn jì》 yì zài zài zhōu wén wáng shí， yòu“ chǔ zǐ”“ wǎng guī zhī”。 zhè“ chǔ zǐ” yě jiù shì“ zǐ shì wén wáng” de yù xióng。《 péi jiě》 yǐn liú xiàng《 bié lù》 jì：“ yù zǐ， míng xióng， fēng yú chǔ。” suǒ yǐ， yù xióng shì chǔ guó de zuì zǎo dì zào zhě。 chǔ rén hòu lái gǎn niàn qí gōng， bǎ tā yǔ zhù róng yī yàng， zuò wéi zǔ xiān jì sì。《 zuǒzhuàn ·[ rén xǐ ] gōng 'èr shí liù nián》 dài：“ kuí zǐ bù sì zhù róng yǔ yù xióng， chǔ zǐ ràng zhī。” kuí shì jì lián de bié zhī， hòu lái bù jì sì zhù róng yǔ yù xióng， chǔ rén xiān qiǎn zé， hòu chú miè。 zhèng yīn wéi yù xióng yòu rú cǐ chóng gāo dì wèi， suǒ yǐ guān yú tā de chuán shuō yě hěn duō。 rú《 chǔ bǎo》 dài：“ yù xióng， …… nián jiǔ shí shǐ jiàn yú wén wáng， wáng yuē： ‘ ài， lǎo yǐ。 ’ yù yuē：‘ shǐ chén bǔ shòu zhú lù yǐ lǎo yǐ， ruò shǐ zuò cè guó shì， chén nián shàng shǎo。’ wén wáng shàn zhī， suì yǐ wéi shī。” jiǎ yì《 xīn shū》 shuō， zhōu wén、 wǔ、 chéng wáng sān dài dū yǐ yù xióng wéi shī， wèn yǐ guó shì。 guò sān bǎi yú nián， chǔ wǔ wáng hái wèicǐ zì háo dì shuō：“ wú xiān yù xióng， wén wáng zhī shī yě。” (《 shǐ jì · chǔ shì jiā》。 ) yù xióng jì shì zhōu wén wáng zhī shī， dāng yòu xǔ duō yán tán yì shì， gù hòu yòu ji chéng《 yù zǐ》 yī shū chuán shì。《 hàn shū · yì wén zhì》 jiù zài yòu《 yù zǐ》 èr shí 'èr piān， bìng jiā zhù shuō：“ yù zǐ， míng xióng， wéi zhōu shī， zì wén wáng yǐ xià wèn yān， zhōu fēng wéi shǐ zǔ。” dào jiā yuán yú chǔ guó， xiāng chuán yù xióng yòu shì dào jiā de xiān qū，《 hàn shū · yì wén zhì》 jiù bǎ tā liè wéi“ dào jiā”。 zhè yàng kàn lái， yù xióng bù jǐn shì chǔ guó de dì zào zhě， yòu shì dào jiā xué shuō de kāi tuò zhě， shì chǔ guó zuì zǎo de zhèng zhì jiā hé sī xiǎng jiā。 　　 yù xióng sǐ hòu， qí hòu xióng lì、 xióng kuáng réng chǔyú zhōu wén、 wǔ wáng shí qī。 dào xióng yì shí， zhōu chéng wáng“ jǔ wén、 wǔ qín láo zhī hòu sì， ér fēng xióng yì yú chǔ mán， fēng yǐ zǐ nán zhī tián， xìng mǐ xìng， jū dān yáng” ( tóng shàng。） xióng yì yǔ lǔ、 wèi、 jìn、 qí děng jī xìng guó huò yīn qīn guó yī yàng，“ jù shì chéng wáng”。 zhōu chéng wáng chū lì nián yòu， zhōu gōng dàn shè zhèng，“ guǎn、 cài qǐ shāng， [ gān / dà / xīn ] jiān wáng shì” (《 zuǒzhuàn · dìng gōng sì nián》 )， shāng zhòu zǐ wǔ gēng gòu jié guǎn、 cài， fā dòng pàn luàn。 zhōu gōng guǒ duàn dōng zhēng， lì shí sān nián， zuì hòu qǔ dé liǎo wán quán shèng lì。 zài cǐ jī chǔ shàng， yòu jiàn hóu wèi， yíng chéng zhōu， gǒng gù liǎo tǒng zhì， shǐ xī zhōu chéng wèiwǒ guó lì shǐ shàng dì sān gè zhōng yuán qiáng dà de nú lì zhì wáng cháo， bìng bǎ nú lì zhì tuī xiàng jí shèng jiē duàn。 zhōu wáng shì jiù shì zài zhè yī lì shǐ bèi jǐng xià， zài yī cì duì yù xióng zhī hòu xióng yì fēng yú chǔ mán zhī dì， bìng yòu míng què de xìng hé dū chéng。 suǒ yǐ yòu xué zhě yǐ wéi， cǐ shí cái yòu“ chǔ” zhè gè zhèng shì de guó hào jiān zú míng ( zhāng zhèng míng《 chǔ wén huà shǐ》。） cóng yù xióng zhì xióng yì lì dài jū dān yáng hòu， dān yáng jiù chéng wéi chǔ rén lì guó hòu de zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà zhōng xīn。《 shǐ jì · kǒng zǐ shì jiā》 jì chǔ zhāo wáng shí lìng yǐn zǐ xī yǔ：“ chǔ zhī zǔ fēng yú zhōu， hào wéi zǐ nán wǔ shí lǐ。” kàn lái chǔ rén chū jū dān yáng， zhǐ shì dàn wán zhī dì， qí hòu， jí yǐ cǐ wéi lì zú diǎn， xiàng nán tuī jìn， fā zhǎn chéng wéi xióng jù nán fāng de yāng yāng dà guó。 yīn cǐ， yī bù chǔ guó lì shǐ yǔ wén huà shǐ de qǐ diǎn， yìng cóng dān yáng shuō qǐ； ér dān yáng jiū zài hé chù， yě dāng rán jiù chéng wèiwǒ guó lì shǐ shàng cháng qī tǎo lùn de rè diǎn。《 hàn shū · dì lǐ zhì》 wèi dān yáng shǔ jīn 'ān huī dāng tú jìng，《 shuǐ jīng zhù》 jí yǐ fǒu rèn， gù cǐ shuō yǐ wéi hòu rén suǒ bù qǔ《 shuǐ jīng zhù》 fǒu dìng liǎo cǐ shuō hòu， chēng jīn hú běi zǐ guī wéi xióng yì zhī shǐ guó， gù dān yáng zài zǐ guī。 lìng wài，《 shǐ jì · chǔ shì jiā》 jí jiě yǐn xú guǎng yǔ、《 zuǒzhuàn · huán gōng 'èr nián》 zhèng yì yǐn sòng zhòng zǐ yǔ， wèi dān yáng zài jīn hú běi zhī jiāng。 zhè liǎng zhǒng shuō fǎ lái yuán jūn jiào zǎo， jīn tiān yì duō yòu xué zhě chí cǐ liǎng shuō。 qīng rén sòng xiáng fèng zài qí zhù《 guò yè lù》 juàn jiǔ《 chǔ yù xióng jū dān yáng · wǔ wáng tú yǐng kǎo》 zhōng， zé shǒu chàng dān yáng jīn hé nán xī chuān shuō。 xī zhōu zài dān jiāng zhī běi， fú hé dān yáng de dì wàng。 cǐ shuō rì jiàn shèng xíng， jīn rén cóng cǐ shuō zhě shèn duō。 zhāng zhèng míng、 yù zōng hàn yǐ jù gǔ wén xiàn jìzǎi hé shí dì kǎo chá， jìn yī bù rèn wéi， yù xióng suǒ jū dān yáng zài jīn dān shuǐ zhī yáng， xióng lì suǒ jū dān yáng zài tǎo huī shān zhī jiān (《 mò zǐ · fēi gōng xià》：“ xī zhě chǔ xióng lì shǐ tǎo cǐ huī shān zhī jiān。” )， jí jīn hú běi nán zhāng jìng， xióng yì suǒ jū dān yáng zé zài huī shān yǔ jīng shān (《 zuǒzhuàn · zhāo gōng shí 'èr nián》：“ xī wǒ xiān wáng xióng yì bì zài jīng shān。” ) zhī jiān， yì zài nán zhāng jìng， gù tā men rèn wéi， dān yáng dì wàng， shí wéi yì dì tóng míng ( zhāng zhèng míng、 yù zōng hàn《 xióng yì suǒ jū dān yáng kǎo》 (《 chǔ xué lùn cóng》 1990.9 jiāng hàn lùn tán zhuān kān )。 chǔ rén nán xǐ dān、 xī yī dài hòu， zài shāng mò zhōu chū qī jiān， pò yú shāng、 zhōu de yā lì， shì nán yǐ xiàng dōng、 xiàng běi、 xiàng xī tuò zhǎn de， zhǐ néng xiàng nán tuī jìn， gù cóng yù xióng zhì xióng yì jǐ dài， yǐ gù dì dān yáng wéi zhōng xīn， yán dān、 xī shuǐ nán xià zhì huī shān、 jīng shān yī dài， jìn xíng kāipì， shì hěn fú hé chǔ rén zǎo qī de xíng zōng de。 dì miàn kuò dà liǎo， rán xióng yì dū dān yáng， réng yòu kě néng zài xī chuān。 shì shí shàng， jīn xī chuān fā jué chū liǎo zhòng duō de chǔ mù qún， chū tǔ liǎo hěn duō wén wù， kě jiàn qí dì què wéi chǔ guó zǎo qī de yī gè zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà zhōng xīn。 chú shàng shù gè shuō wài， hái yòu xué zhě rèn wéi， xī chuān shì xī zhōu mò zhì chūn qiū chū dedōu chéng， xióng yì suǒ jū dān yáng sì dāng zài jīn shǎn xī shāng xiàn de dān jiāng hé gǔ ( shí quán、 xú dé kuān《 chǔ dū dān yáng dì wàng xīn tàn》 (《 jiāng hàn lùn tán》 1982 nián dì 3 qī )。 　　《 zuǒzhuàn · zhāo jīn shí 'èr nián》 jì yòu yǐn zǐ gé dá chǔ líng wáng yǔ：“ xī wǒ xiān wáng xióng yì bì zài jīng shān， bì lù lán lǚ yǐ chù cǎo bēn， bá shè shān chuān yǐ shì tiān zǐ， wéi shì táo hú jí shǐ yǐ gòng yù wáng shì。”《 zuǒzhuàn · xuān gōng shí 'èr nián》 jì jìn luán wǔ zǐ yǔ：“ chǔ zì kè yōng yǐ lái，…… xùn zhī yǐ ruò 'áo 、 [ chóng fēn ] mào bì lù lán lǚ yǐ qǐ shān lín。” cǎo mǎng、 shān lín yì jìn， gù xióng yì bì zài jīng shān， shí shǔ shān lín mán huāng zhī dì。 bì lù， dù zhù：“ chái chē。” kǒng shū：“ yǐ jīng zhú zhì mén wèi zhī bì mén， zé bì lù yì yǐ jīng zhú biān chē， gù wèi bì lù wéi chái chē。” lán lǚ， dù zhù：“ bì yī”。《 fāng yán》 shuō：“ chǔ wèi fán rén pín yī bèi chǒu bì wéi lán lǚ。”“ bì lù lán lǚ”， shì shuō xióng yì děng xiān bèi chuān de shì bì yī， zuò de shì chái chē， dài lǐng bù zhòng zài shān lín cǎo mǎng zhī dì xīn qín kāi fā， jiàn guó lì yè， chōng fēn xiǎn shì liǎo chǔ rén bù wèi jiān kǔ， gǎn yú yǔ zì rán dǒu zhēng de jīng shén。 cóng yù xióng zhì xióng yì jǐ dài， suí zhe chǔ guó de jiàn lì， chǔ zú yě jiù cóng shì zú zhì jìn rù dào zǎo qī nú lì shè huì liǎo。 　　 chǔ rén lì guó hòu， yǔ zhōng yuán zhū hóu yī yàng， bì xū 'àn shí shù zhí jìn gòng。 shàng wén shuō de“ bá shè shān chuān yǐ shì tiān zǐ”， shì shuō xióng yì xié dài táo hú jí shǐ děng dì fāng tè chǎn， shè dù hàn shuǐ、 dān jiāng， fān yuè qín lǐng， fēng chén pú pú，“ yǐ shì tiān zǐ”， fèng chéng wéi jǐn。 chǔ rén chú gòng táo hú jí shǐ wài， hái gòng bāo máo。《 zuǒzhuàn ·[ rén xǐ ] gōng sì nián》 jì chǔ chéng wáng shí liù nián shí， qí huán gōng shuài zhōng yuán zhū guó nán xià gōng chǔ， lǐ yóu zhī yī shì“ ěr gòng bāo máo bù rù， wáng jì bù gòng ( gōng )， wú yǐ suō jiǔ”。 chǔ guó mǎ shàng rèn cuò， biǎo shì yǐ hòu zhào cháng jìn gòng jiù shì liǎo。 bāo máo， dù zhù：“ bāo ( bāo )， guǒ shù yě。 máo， jīng máo yě。 shù máo 'ér guàn zhī yǐ jiǔ wéi suō jiǔ。” suō jiǔ de“ suō” zì，《 shuō wén jiě zì》 zuò [ cǎo / yǒu ]， shì wéi“ lǐ jì shù máo jiā yú luǒ guī， ér guàn [ xiōng bǐ ] jiǔ， shì wéi [ cǎo / yǒu ]， xiàng shén xīn zhī yě。” [ cǎo / yǒu ]， cóng yǒu、 cǎo， yǒu jí gǔ jiǔ zì， cǎo jí máo， jì sì shí， shù máo 'ér lì， yǐ jiǔ zì shàng jiāo xià， qí zāo zé liú zài máo zhōng， jiǔ zhī jiàn jiàn shèn tòu xià qù， zhuàng shén zhī suǒ yǐn。 zhè jiù shì suō jiǔ de yí shì ( suō jiǔ zhī lǐ )。 jīng chǔ shèng chǎn máo，《 yǔ gòng》、《 hàn shū · dì lǐ zhì》 děng jiù yòu“ bāo guǐ jīng máo” de jìzǎi。 chǔ rén jū dān、 xī zhì bì jīng shān yī dài hòu， kě néng jiù zhǎng wò liǎo zhè zhǒng jì sì fāng fǎ， hòu lái zé chuán zhì zhōng yuán dì qū。《 zhōu lǐ · tiān guān》 shuō：“ jì sì gōng xiāo máo。”《 hán fēi zǐ · wài chǔ shuō zuǒ shàng》 shuō：“ chǔ zhī jīng máo bù gòng yú tiān zǐ sān nián yǐ。” suǒ yǐ， zhōu wáng shì yī zhí shì yǐ kào chǔ guó jìn gòng bāo máo lái jìn xíng jì sì de。 　　《 guó yǔ · jìn yǔ bā》：“ xī chéng wáng méng zhū hóu yú qí yáng， chǔ wéi jīng mán， zhì máo [ cǎo jué ]， shè wàng biǎo， yǔ xiān bēi shǒu liáo， gù bù yǔ méng。” wéi zhāo zhù：“ zhì， lì yě。 [ cǎo / jué ]， wèi shù máo 'ér lì zhī， suǒ yǐ suō jiǔ。” zài qí yáng méng huì shàng， xióng yì guǎn lǐ zhì máo suō jiǔ， bìng yǔ xiān bēi qiú cháng yī qǐ“ shǒu liáo”， shì wú zī gé cān jiā zhū hóu méng huì de。 zhè yī fāng miàn shuō míng xióng yì dì wèi zhī dī xià， lìng yī fāng miàn yě shuō míng chǔ guó bù jǐn yòu jìn gòng bāo máo de yì wù， qí guó jūn hái xū qīn zì zhù guǎn suō jiǔ yí shì hé“ shǒu liáo” jì tiān。 zài zhèng zhì shàng， chǔ guó guó jūn dì wèi bù gāo， zài suō jiǔ jì sì shàng què xiǎng yòu tè quán。 zhè kě néng yǔ chǔ dì dú chǎn bāo máo hé chǔ rén chuán tǒng de zhǎng tiān rén xiāng tōng de zhí zé yòu guān。 chǔ rén duì cǐ yì jí wéi zhòng shì， yǐn yǐ zì háo。 chǔ rén xìng mǐ， lì dài chǔ guó guó jūn dū guànyǐ“ xióng” zì， jí yǐ suō jiǔ wéi zhí， yǐ zhí wéi shì。“ xióng” cóng“ [ jīn ] yǒu ]” ( jiàn yú chǔ qì shàng， chǔ guó guó jūn ( wáng ) zì chēng“ [ jīn / yǒu ] mǒu， rú hú běi suí xiàn chū tǔ de chǔ wáng bo， míng wén yòu“ [ jīn / yǒu ] zhāng” èr zì， ān huī shòu xiàn chū tǔ de chǔ wáng dǐng， míng wén yòu“ [ jīn / yǒu ] kěn”、“ [ jīn / yǒu ][ yú / xīn ]” děng。 )，“ [ jīn / yǒu ]” jí“ [ cǎo / yǒu ]”， [ cǎo / yǒu ]， xiàng shén yǐn jiǔ；“ [ jīn / yǒu ]” xiàng rén yǐn jiǔ， shì“ [ cǎo / yǒu ]” de rén gé huà，“ xióng dú rù yù niǔ， [ jīn / yǒu ] dú rù yǐng niǔ， gǔ qīng zhuó bù fēn， yú shēng zhì jìn” ( shāng chéng zuò《 shòu xiàn xīn chū tǔ chǔ wáng dǐng kǎo shì》 (《 guó fēng》 dì 4 juàn， dì 3 qī )。 　　[ jīn / yǒu ]、 xióng tōng jiǎ， hòu lái yī lǜ bǎ“ [ jīn / yǒu ]” xiě zuò“ xióng” zì liǎo ( zhāng zhèng míng《 chǔ wén huà shǐ》。） suǒ yǐ chǔ rén xìng mǐ shì xióng， jí yǐ suō jiǔ jì tiān ( shén ) wéi shì。 zhè zài“ tiān rén hé yī” de fēn wéi xià， chǔ rén jìn gòng bāo máo、 zhù guǎn suō jiǔ jì sì， shì jí qí róng zūn de zhí zé。 dāng rán， yòu xué zhě yǐ wéi chǔ rén de tú téng shì xióng， gù shì xióng ( chí cǐ shuō xué zhě rèn wéi， chǔ rén shì huáng dì zhī hòu， ér huáng dì jù shuō yòu“ liù shòu zhī shī”， qí zhōng jiù yòu yǐ xióng hé pí wéi tú téng de shì zú bù luò， chǔ rén kě néng jiù shì yǐ xióng wéi tú téng chóng bài de bù luò zhī yī。 luó xiāng lín zài《 zhōng xià xì tǒng zhōng zhī bǎi yuè》 yī wén zhōng shuō：“ chǔ rén shǒu lǐng， shì shì guànyǐ xióng zì， sì xióng wéi zài chǔ rén yuán suǒ shì， yì jí yǐ xióng wéi tú téng zǔ yí yǐng。” )。 　　 sān、 zhōu zhāo wáng gōng chǔ jí qí shī bài 　　 chǔ guó shì xī zhōu hóu wèi tǒng zhì xià de“ nán guó” zhī yī。 shāng mò zhōu chū， yóu yú yù xióng jǔ zú tóu zhōu zhī hòu， chǔ yǔ zhōu wáng shì de guān xì yī bān shì liáng hǎo de。 zhōu wǔ wáng sǐ， zǐ chéng wáng lì，“ rén huò zèn zhōu gōng， zhōu gōng bēn chǔ” (《 shǐ jì · lǔ zhōu gōng shì jiā》。） hòu lái， liú yán chéng qīng， zhōu gōng yòu huí qù liǎo。 zhōu kāng wáng shí， chǔ yǔ zhōu guān xì yì shǔ zhèng cháng (《 zuǒzhuàn · zhāo gōng shí 'èr nián》 jì chǔ líng wáng yǔ：“ xī wǒ xiān wáng xióng yì yǔ lǚ rén jí、 wáng sūn móu、 xiè fù、 qín fù bìng shì kāng wáng。” )。 jiū qí yuán yīn， yī shì zhōu chǔ tóng yuán ( zhōu rén， jī xìng， chuán shuō shì dì yù zhī hòu )， yù xióng chén zhōu， diàn dìng liǎo qīn shàn guān xì de jī chù 'èr shì zhōu chū kè yīn， hòu yòu zhōu gōng dōng zhēng， zú jiàn yīn shāng cán yú shì lì yǔ dōng fāng fāng guó bù luò yī zhí pàn zhōu kàng zhōu， zhōu wáng zhāobù dé bù quán lì dōng xiàng， zhòng diǎn dǎ jī dōng fāng fāng guó bù luò。 sān shì chǔ rén bì zài mán huāng zhī dì， shì hú lì dān， zhǐ dé bēi shì zhōu tiān zǐ， dāng bù huì yǐn qǐ zhōu wáng shì de zhòng shì。 　　 dàn shì，“ zhōu zhī zōng méng， yì xìng wéi hòu” (《 zuǒzhuàn · yǐn gōng shí yī nián》 )， chǔ shì zhōu wáng cháo de yì xìng guó， yī kāi shǐ jiù shòu dào zhōu tiān zǐ de qí shì， shèn zhì zài zhū hóu méng huì shàng， dōuméi yòu yǔ méng de zī gé。 zhōu wáng shì duì qí、 jìn děng zhū hóu guó jūn yòu shǎng cì， ér chǔ guó zé wú。 shí guò wǔ bǎi duō nián， chǔ rén duì cǐ réng gěng gěng yú huái， fèn fèn bù píng。 rú chūn qiū zhōng hòu qī， chǔ líng wáng jiù shuō xiān wáng xióng yì yǔ qí、 jìn、 lǔ、 wèi děng guó jūn yī yàng bìng shì zhōu kāng wáng， sì guó kě dé zhēn bǎo zhī qì， ér chǔ guó zé wú fēn， yīn cǐ yào yǔ zhōu wáng shì“ qiú dǐng yǐ wéi fēn”。 yòu yǐn zǐ gé gào sù tā：“ qí， wáng jiù yě； jìn jí lǔ、 wèi， wáng mǔ dì yě。 chǔ shì yǐ wú fēn， ér bǐ jiē yòu。” (《 zuǒzhuàn · zhāo gōng shí 'èr nián》。 ) zhè zhǒng jiàn lì zài“ qīn qīn”、“ zūn zūn” de zōng fǎ děng jí jī chǔ shàng de zhù cóng guān xì， bì rán chǎn shēng shēn kè de máo dùn， cóng 'ér dǎo zhì zhēng fú hé fǎn zhēng fú zhàn zhēng。 shì shí shàng， zǎo zài zhōu chū， zhōu wáng shì wèile jiā qiáng duì chǔ guó hé jīng chǔ dì qū yōng、 lú、 péng、 pú děng fāng guó shì lì de kòng zhì， zài hàn dōng jiù fēn fēng liǎo yī xiē jī xìng guó， zài nán yáng pén dì， yòu yòu shēn、 lǚ děng jiāng xìng guó ( yīn qīn guó )。 chǔ guó shè yú zhōu wáng cháo de qiáng dà， bù dé bù jìn gòng bāo máo děng wù， biǎo shì chén fú。 　　 zhōu chéng、 kāng wáng shí qī， dōng dū luò yì jiàn chéng， dōng xī lián chéng yī piàn， cháng dá qiān lǐ yǐ shàng， chū bù gǒng gù liǎo duì“ dōng tǔ” de tǒng zhì。 zhōu gòng wáng shí， chǔ guó yī fāng miàn bēi shì zhōu wáng shì， yī fāng miàn“ bì lù lán lǚ”， xīn qín kāi fā， guó jiā yǐ chéng bó xīng zhī shì。 suǒ yǐ dào zhōu zhāo wáng shí qī ( yuē gōng yuán qián 1000 chāng ?77 nián )， zhōu、 chǔ guān xì kāi shǐ jǐn zhāng qǐ lái liǎo， zhōu zhāo wáng jí zhōng quán lì， dǎ jī chǔ guó。 jù shǎn xī fú fèng chū tǔ de《 qiáng pán》 míng wén jìzǎi：“ hóng lǔ zhào ( zhāo ) wáng， guǎng chī jīng chǔ， wéi shòu nán xíng。” kě jiàn zhōu zhāo wáng qīn lǐng jūn duì nán zhēng， shēng shì hào dà。 lìng jù《 zhú shū jì nián》 jìzǎi， zhōu zhāo wáng gōng chǔ， zhù yào yòu sān cì： 　　 dì yī cì， zhōu zhāo wáng shí liù nián ( yuē gōng yuán qián 985 nián )， zhōu zhāo wáng“ fá chǔ， shè hàn， yù dà sì”。 zhè cì， yī bān rèn wéi qí shí yǔ shàng shù《 qiáng pán》 jìzǎi xiāng tóng。 zhōu zhāo wáng lǐng jūn dù guò hàn shuǐ， shēn rù jīng chǔ yī dài。 dù hàn shuǐ shí hái yù jiàn“ dà sì” ( sì， gǔ dài xī niú yī lèi dòng wù。《 zuǒzhuàn · xuān gōng 'èr nián》：“ xī sì shàng duō。” )。 　　 dì 'èr cì， zhōu zhāo wáng shí jiǔ nián ( yuē gōng yuán qián 982 nián )， zhōu zhāo wáng pài jì gōng xīn bó gōng chǔ，“ tiān dà rì [ yī ]， zhì tù jiē zhèn， sàng liù shī yú hàn”。 zhè cì dù hàn shuǐ shí， yīn fēng zhòu qǐ， qì hòu 'è liè， jiàngshì jīng kǒng， jūn duì dà bù sàng shī。 zhè cì shī bài guī jiù yú tiān shí bù lì， shí jì shàng zhōu wáng cháo jūn duì dāng zāo dào chǔ jūn qiáng yòu lì de fú jī。 　　 dì sān cì，“ zhāo wáng mò nián， yè qīng， wǔ sè guāng guàn zǐ wēi， qí wáng nán xún bù fǎn”。 cǐ nián， jù lǔ jì nián tuī suàn， dāng wéi zhōu zhāo wáng 'èr shí sì nián ( yuē gōng yuán qián 977 nián )。 zhè cì gōng chǔ， zhōu zhāo wáng quán jūn fù méi， zhōu rén huì yán cǐ shì， mó hú dì shuō“ nán xún bù fǎn”。 zhōu zhāo wáng sǐ yīn，《 shǐ jì zhèng yì》 yǐn《 dì wáng shì jì》 shuō：“ zhāo wáng dé shuāi， nán zhēng jì yú hàn， chuán rén 'è zhī， yǐ jiāo zhōu jìn。 wáng yù chuán zhì zhōng liú， jiāo yè chuán jiě， wáng jí jì gōng jù méi yú shuǐ zhōng 'ér bēng。” zhè lǐ shuō de“ chuán rén”， jiù shì chǔ rén qǐ 'ér kàng zhōu， shè jì xiàn jiāo nián jiē de chuán zhǐ， chuán shǐ zhì zhōng liú， jiāo yè róng huà， chuán zhǐ jiě tǐ， zhōu zhāo wáng jí qí bù zhòng， nì shuǐ 'ér sǐ。 qū yuán zài《 tiān wèn》 zhōng xiě dào：“ zhāo hòu chéng yóu， nán tǔ yuán dǐ。 jué lì wéi hé ? féng bǐ bái zhì ?” zhōu zhāo wáng lěi lěi nán zhēng， dāng rán bù shì wèile tān qiú shénme， ér shì yóu yú chǔ guó de bó xīng， yǐn qǐ zhōu tiān zǐ de jīng kǒng， bù dé bù lǐng bīng qīn zhēng， qǐ tú 'è zhì chǔ guó de fā zhǎn。 　　 zhōu zhāo wáng gōng chǔ jí qí bài wáng， shì wǒ guó lì shǐ shàng yī jiàn dà shì。 cǐ hòu， zhōu wáng cháo yóu shèng 'ér shuāi， chǔ guó zé rì yì fā zhǎn qiáng dà， zhú bù zǒu shàng yǔ zhōu wáng shì fēn tíng kàng lǐ de dào lù。 　　 sì、 xióng qú duì zhōu wáng cháo de gōng kāi duì kàng 　　 zhōu zhāo wáng sǐ， zǐ mù wáng lì， xī zhōu shè huì máo dùn bù duàn jiā shēn， guó shì rì qū shuāi luò。 zài tǒng zhì jiē jí nèi bù， yóu yú zhèng zhì、 jīng jì fā zhǎn de bù píng héng， děng jí bù tóng de nú lì zhù guì zú， yǐ chéng xiàn shēng chén xīng shuāi de bō dòng， yuán lái dì wèi jiào gāo de guì zú， zhèng zhì shī shì， tián dì huāng wú， jiā jìng rì cù， ér yuán lái dì wèi dī xià de guì zú， zé zhù yì shēng chǎn， zhāo lái nú lì， jīng jì shí lì bù duàn zēngzhǎng。 zhè yàng jiù jiā shēn liǎo tǒng zhì jiē jí nèi bù de fēn liè hé dǒu zhēng。 zài zhè tóng shí， guǎng dà nú lì rén mín qún zhòng， yóu yú bù kān rěn shòu nú lì zhù guì zú de cán kù bō xuē nú yì， huò táo wáng， huò fèn qǐ kàng zhēng， nú lì zhì wēi jī yǐ rì yì jiā jù， jiāng hé rì xià。 　　 zhōu wáng cháo duì zhōu biān fāng guó huò chén shǔ mín zú， chú suǒ qǔ gòng wù wài， yòu bù duàn dì jìn xíng zhēng fú zhàn zhēng， lüè duó rén kǒu hé cái fù。 suǒ yǐ， zhōu wáng cháo yǔ zhōu biān gè bù yī zhí cún zài shēn kè de máo dùn。 zhōu biān gè bù suí zhe jīng jì、 jūn shì shí lì de zēngzhǎng， yǔ zhōu wáng cháo de jūn shì chōng tū yě zhú bù shēng jí， yǐ fēi xī rì zhōu wáng cháo néng qīng yì dì yú yǐ zhēng fú huò yā fú liǎo。 jù《 guó yǔ · zhōu yǔ shàng》 zài， zhōu mù wáng shí， xī běi jìng quǎn róng zhū bù rì yì qiáng dà qǐ lái， yòu shí jìng sāo rǎo dào zōng zhōu ( zhōu gōng dōng zhēng hòu， xī biān guān zhōng píng yuán， yǐ gǎo jīng wéi zhōng xīn， chēng wéi“ zōng zhōu”。 dōng biān de hé luò dì dài， yǐ dōng dū wáng chéng wéi zhōng xīn， chēng wéi“ chéng zhōu”。 ) fù jìn。 zhōu mù wáng qīn zì lǐng bīng gōng dǎ quǎn róng， jiēguǒ， zhǐ qǔ dé“ sì bái láng、 sì bái lù yǐ guī” ( bái láng、 bái lù huò xì shì zú huī hào。） cóng cǐ， zhōu wáng cháo yǔ xī běi quǎn róng gè bù guān xì gèng jiā jǐn zhāng。 zhèng dāng zhōu mù wáng xī zhēng shí， dōng tǔ de xú yǎn wáng lián hé xú yǎn zhū bù chéng jī fā dòng pàn luàn， jǔ bīng fá zhōu。 zhōu mù wáng wén xùn hòu jí máng huí jūn dōng xiàng， bìng bù dé bù xiàng chǔ guó qiú yuán。 chǔ guó dà jǔ chū bīng， yǔ zhōu wáng cháo yī qǐ gōng dǎ xú yǎn zhū bù， xú yǎn wáng bài wáng ( cǐ cóng《 hòu hàn shū · dōng yí chuán》、《 bó wù zhì》 suǒ jì。） zhāo、 mù zhī hòu， xī zhōu jìn rù gòng、 yì、 xiào、 yí、 lì zhū wáng tǒng zhì shí qī ( yuē gōng yuán qián 912-842 nián )。 zài zhè bàn gè duō shì jì lǐ， rén mín qún zhòng fǎn kàng dǒu zhēng dié qǐ， jǐng tián zhì kāi shǐ bēng kuì ( jù zhōu gòng wáng《 wèi dǐng》 míng wén zài： qiú wèi yǐ juàn bó děng jiāo huàn jǔ bó yī gè“ lǐ”， shuō míng xī zhōu jǐng tián zhì xià“ tián lǐ bù yù” de gé jú kāi shǐ wǎ jiě。 ) zhōu wáng cháo tǒng zhì gèng jiā fǔ xiǔ mòluò。 běi fāng de [ quǎn / yán ] yǔn、 xī fāng de quǎn róng、 dōng fāng de huái yí、 nán fāng de jīng chǔ， jiāo xiāng pàn zhōu gōng zhōu， xī zhōu tǒng zhì jí jí kě wēi。《 hàn shū · xiōng nú chuán》 shuō：“ zhì mù wáng zhī sūn yì wáng shí， wáng shì suì shuāi， róng dí jiāo qīn， bào nüè zhōng guó， zhōng guó bèi qí kǔ。 shī rén shǐ zuò， jí 'ér gē zhī， yuē： mǐshì mǐjiā， xiǎn yǔn zhī gù。 qǐ bù rì jiè， xiǎn yǔn kǒng jí。” yuē gōng yuán qián 895 nián ( zhōu yì wáng shí wǔ nián )， zhōu wáng cháo yī dù bèi pò zì gǎo xǐ dū quǎn qiū ( jīn shǎn xī xīng píng dōng nán )。 zhōu yí wáng shí，“ huāng fú bù cháo”， tiān zǐ shǐ xià táng jiàn zhū hóu， [ qín jiàn - lì ] lǐ fèi。 　　 yǔ zhōu wáng cháo nèi wài máo dùn chóngchóng、 guó shì qióng cù xiāng fǎn， chǔ guó jīng yī bǎi duō nián de jiān kǔ fèn dǒu， guó shì zé zhēng zhēng rì shàng， yóu ruò 'ér qiáng。 xióng yì xià chuán sì dài zhì xióng qú shí， chǔ guó yǐ gǒng gù liǎo zì jǐ de gēn jù dì， kāi shǐ xiàng zhōu wéi dì qū kāi tuò。 　　 xióng qú， yǒng lì guò rén， dǎn lüè fēi fán， shì chǔ guó lì shǐ shàng yī wèi zhù míng de guó jūn。 yóu yú tā gōng jì zhuó zhù， chǔ guó hòu rén yě shì bǎ tā zuò wéi shén qí rén wù chuán sòng de。 rú《 hán shī wàizhuàn》 shuō：“ xī zhě xióng qú yè xíng， qǐn shí， yǐ wéi fú hǔ， wān gōng 'ér shè zhī， méi jīn yīn yǔ， xià shì， zhī qí wéi shí。”《 shǐ jì · guī cè lièzhuàn》 shèn zhì hái shuō， lián hòu yì de shè jì yě bù jí xióng qú。 xióng qú bù jǐn shàn shè， zài zhàn chǎng shàng yǒng yú zuò zhàn， ér qiě zài zhèng zhì shàng yě hěn yòu tóu nǎo。 tā xiàng zhōu wéi dì qū de kāi tuò， dà zhì zhí xíng de shì jìn jiāo yuǎn gōng、 xiān lǐ hòu bīng de fāng zhēn。 chǔ guó fā jì yú dān、 xī， hòu xiàng huī shān、 jīng shān fā zhǎn， jí yán dān shuǐ 'ér xià， zhú bù zhì hàn shuǐ liú yù。 qí jiān guǎng kuò dì dài， zá jū zhe qún mán bǎi pú děng fāng guó bù luò。 cǐ wài， xī nán yòu bā rén， dōng nán hái yòu yáng yuè。 zài zhōu wáng cháo de yā pò xià， chǔ rén yī fāng miàn chén fú jī zhōu， yī fāng miàn qiǎo yǔ zhōu wéi fāng guó bù luò zhōu xuán， qiú dé shēng cún yǔ fā zhǎn。《 shǐ jì · chǔ shì jiā》 chēng xióng qú zài jiāng hàn dì qū shèn dé rén xīn，“ mán yí jiē shuài fú”， kě jiàn xióng yì yǐ hòu lì dài， wèile zhàn wěn jiǎo gēn， duì qún mán bǎi pú děng fāng guó bù luò shì xiǎo xīn yì yì de， bù gǎn yòu sī háo dài màn shū hū。 xióng qú chéng jì guó jūn hòu， guó lì zēng qiáng， hòu fāng wěn gù， kāi shǐ yòu zhòng diǎn yòu xuǎn zé dì gōng dǎ lín guó， kāi tuò biān jìng。 　　《 shǐ jì · chǔ shì jiā》： 　　 zhōu yí wáng zhī shí， wáng shì wēi， zhū hóu huò bù cháo， xiāng fá。 xióng qú shèn dé jiāng hàn jiān mín hé， nǎi xīng bīng fá yōng、 yáng yuè， zhì yú 'è。” 　　 yōng， dù yù zhù wéi shàng yōng， jí jīn hú běi zhú shān， zài jīng shān xī， gù dì chù chǔ guó xī chuí。 tā lì shǐ yōu jiǔ， céng suí tóng zhōu wǔ wáng miè shāng。 xióng qú gōng yōng， chú liǎo wéi gǒng gù zì jǐ de hòu fāng wài， hái zài yú xuē ruò yōng zhè yī gǔ guó dì wèi， yǐ bō yáng chǔ guó de shēng wēi。 yáng yuè， jí yáng yuè ( cǐ yáng yuè ( yuè )， dì chù jīng chǔ。《 zhōng huá dì tú xué shè》 chū bǎn de《 zhōng guó lì shǐ dì tú jí》， biāo míng yáng yuè ( yuè ) zài gǔ yáng shuǐ yǐ dōng、 yǐ nán、 dòng tíng hú dì qū。 jiù jiě yáng yuè yīn yáng zhōu dé míng， shì yīn zhàn guó hòu yuè rén sàn bù gǔ yáng zhōu gè dì， shuō míng chūn qiū zhàn guó hòu， yáng yuè yóu xī 'ér dōng， xiàng yáng zhōu liú xǐ。 )， zhǐ gǔ yáng shuǐ yǐ dōng yǐ nán、 dòng tíng hú qū yù de yuè rén。 xióng qú xiàng xī gōng dǎ yōng hòu， jí yán hàn shuǐ 'ér xià gōng dǎ cháng jiāng liú yù de yuè rén， yī zhí gōng dǎ dào 'è ( jīn hú běi 'è zhōu shì jìng )( è， yòu xī 'è、 dōng 'è zhī bié。《 kuò dì zhì》 shuō：“ dèng zhōu xiàng chéng xiàn nán 'èr shí lǐ， xī 'è gù chéng， shì chǔ xī 'è。” gù xī 'è zài jīn hé nán dèng xiàn jìng。 dōng 'è， zé zài jīn hú běi 'è zhōu shì jìng。 cǐ 'è， dāng zhǐ dōng 'è。 jù《 shǐ jì zhèng yì》 shuō， yuán dèng zhī xī 'è， shì hòu lái dōng xǐ zhì 'è zhōu de。） è， jiāo tōng fāng biàn， wù chǎn fēng fù， shì dāng shí liàn tóng yè de zhōng xīn。 zài 'è jìng nèi， jīn dà yě tóng lǜ shān yòu zhe fēng fù de tóng kuàng zī yuán， shāng zhōu shí qī yī zhí jiù shì yī gè zhù míng de liàn tóng jī dì。 xióng qú gōng dǎ yuè yáng， bīng fēng zhí dǐ 'è， zhù yào yuán yīn jiù shì wèile duó qǔ nà lǐ fēng fù de qīng tóng yuán liào， bìng shì tú bǎ yáng yuè zhì 'è yī dài， nà rù chǔ guó guǎn xiá fàn wéi zhī nèi。 dāng zhè yī zhàn lüè mùdì chū bù shí xiàn hòu， xióng qú bù mǎn zú yuán lái zǐ nán zhī guó de dì wèi， gōng kāi xuān chēng：“ wǒ mán yí yě， bù yǔ zhōng guó zhī hào shì。” gōng rán yě yǐ tiān zǐ zì jū， fēng zhǎngzǐ kāng wéi jù wáng， zhōng zǐ hóng wéi 'è wáng， shàozǐ zhí cī wéi yuè zhāng wáng (《 shǐ jì · chǔ shì jiā》。） jù ， péi [ mǎ yīn ])。 xióng qú bǎ rú cǐ guǎng kuò de“ jiāng shàng chǔ mán zhī dì” shì wéi zì jǐ de shì lì fàn wéi， jiù shì lì tú bǎ chǔ guó zhèng zhì、 jīng jì zhōng xīn nán yí， zēng qiáng guó lì， yǐ yǔ zhōu wáng shì duì kàng。 　　 chǔ rén cháng qī chén shāng， hòu yòu cóng zhōu lì guó， suǒ yǐ zài zhèng zhì shàng， yě fǎng xiào shāng zhōu， shí xíng yǐ wáng wéi shǒu、 fēn fēng zhū hóu de nú lì zhù guì zú zhèng tǐ。 dāng rán， xióng qú de fēn fēng， zhǐ shì yī zhǒng cháng shì， hòu lái suí zhe zhōu wáng cháo de shuāi bài， zhōu chū dà fēn fēng de xíng shì zài chǔ guó bìng wèi shí xíng， dàn qí nú lì zhù guì zú zhèng tǐ de jī chǔ ---- cǎi yì zhì zé shì pǔ biàn tuī guǎng de。 chǔ guó hòu lái chū xiàn de xǔ duō dà guì zú， rú ruò 'áo shì、 [ cǎo / wéi ] shì、 qū shì děng， jiù shì cóng zuì chū shí xíng cǎi yì zhì fā zhǎn 'ér lái de， [ cǎo / wéi ] shì、 qū shì bìng yǐ cǎi yì wéi shì。 　　 zhōu lì wáng shí， qiáng huà guó jiā jī qì， lǒng duàn guó jiā zī yuán， duì zhōu biān“ huāng fú” dì qū， bù duàn gōng fá， jīng chǔ yì bù lì wài。《 shǐ jì · chǔ shì jiā》 shuō：“ jí zhōu lì wáng zhī shí， bào nüè， xióng qú wèi qí fá chǔ， yì qù qí wáng。” xióng qú wèile bǎo cún shí lì， bì miǎn yǔ zhōu wáng cháo zhèng miàn chōng tū， yú shì zì dòng qù qí wáng wèi， qǔ xiāo duì 'ér zǐ de fēn fēng， jì xù chén fú yú zhōu。 cóng xióng yì zhì xióng qú ( yuē gōng yuán qián 1027-963 nián ) de yī bǎi duō nián jiān， chǔ guó yóu ruò biàn qiáng， yǔ zhōng yuán gè zhū hóu guó yī yàng， zhú bù bǎi tuō zhōu wáng shì de shù fù， zǒu shàng dú lì fā zhǎn de dào lù。 qí shí， chǔ guó suī rán yǐ dān、 xī zhì hàn shuǐ shàng yóu wéi gēn jù dì， dàn qí shì lì yǐ jiàn nán xià， bìng kuò dà liǎo duì zhōu wéi dì qū de tǒng zhì。 xióng qú bīng fēng xiàng nán 'ér dōng， biǎo míng tā zhàn lüè fā zhǎn de zhòng diǎn zài nán fāng， qǐ tú xiān zài cháng jiāng liú yù què lì yī qiáng guó dì wèi hòu， rán hòu běi shàng zhēng xióng， jué xīn zǒu yǔ zhōu wáng cháo fēn tíng kàng lǐ de dào lù。 xióng qú de zhè yī fāng zhēn， duì hòu lái chǔ guó guó jūn yǐng xiǎng hěn dà， diàn dìng liǎo hòu lái chǔ guó lì zú yú jiāng hàn、 zhēng bà zhōng yuán de zhàn lüè jī chù xióng qú zì chēng“ mán yí”，“ bù yǔ zhōng guó zhī hào shì”， chéng wéi chǔ rén yī dà jīng shén zhī zhù。 chǔ rén cháng qī yǐ lái shī xià shī yí、 yǐ xià biàn yí， chuàng zào chū jù yòu qiáng dà shēng mìng lì de jīng chǔ wén míng， yǔ zhè yī zhàn lüè sī xiǎng shì fēn bù kāi de。 xióng qú bù kuì shì chǔ guó lì shǐ shàng de zhòng yào kāi tuò zhě zhī yī。 　　 wǔ、 xī zhōu mò nián zhōu、 chǔ máo dùn de jì xù fā zhǎn yǔ“ hàn yáng zhū jī” 　　 zhōu lì wáng mò nián，“ zhuān lì zuò wēi， zuǒ lǐ jìn huò”， zhì shǐ guó rén cái lì qióng jìn，“ mín bù kān mìng”。 gōng yuán qián 841 nián ( zhōng guó lì shǐ shǐ yòu zhǔn què jì nián )，“ bāng rén” ( guó rén )、“ zhèng rén” ( bǎi gōng zhèng cháng suǒ shǔ zhī rén )、“ shī shì rén” ( sù wèi wáng gōng de jūn zú )， nù bù kě 'è， chōng jìn wáng gōng， zhōu lì wáng láng bèi chū táo， cháo zhèng yóu zhū hóu zhǎng guǎn (《 shǐ jì · zhōu běn jì》 shuō zhào gōng、 zhōu gōng 'èr xiāng xíng zhèng，《 zhú shū jì nián》 zé wèi“ gòng bó hé gān wèi”。 )。 chǔ guó zì xióng qú zhī hòu， lì jīng xióng zhì hóng、 xióng yán、 xióng yǒng、 xióng yán sì dài guó jūn， zhí zhèng shí jiān dōubù cháng ( yuē gōng yuán qián 857 nián， zhōu lì wáng lì， xióng qú zì qù qí wáng hào ( xióng qú zú nián bù xiáng )， qián 828 nián， xióng yán zú， qián hòu gòng yuē 29 nián。 zài cǐ qī jiān， lì jīng sì jūn， chú yǐ zhī xióng yǒng、 xióng yán fēn bié zhí zhèng shí nián wài， xióng zhì hóng、 xióng yán liǎng dài bù zú shí nián )， qí shì shǐ liào jìzǎi yì quē fá。 gōng yuán qián 827 nián， zhōu xuān wáng lì， chǔ guó yě qià wéi xióng shuāng chū lì。 zài zhōu xuān wáng chū lì、 lì tú“ fù wén wǔ zhī jìng tǔ” shí， chǔ guó zé yī dù zhèng zhì bō dòng， fā shēng liǎo zhēng duó jūn wèi shì jiàn。 jù《 shǐ jì · chǔ shì jiā》 zài：“ xióng shuāng liù nián， zú， sān dì zhēng lì。 zhòng xuě sǐ， shū kān wáng， bìnàn yú pú； ér shǎo dì jì xùn lì， shì wéi xióng xún。” xióng shuāng liù nián ( gōng yuán qián 822 nián )， yóu yú chǔ rén réng yán xí mǔ quán zhì yí fēng，“ chǔ guó zhī jǔ， héng zài shǎo zhě” (《 zuǒzhuàn · wén gōng yuán nián》。， jūn wèi chuán xí bìng wèi què lì dí zhǎngzǐ jì chéng zhì， gù xióng shuāng sǐ hòu， jūn wèi wèi néng chuán qí zǐ， chū xiàn liǎo“ sān dì zhēng lì”。 zài zhēng duó jūn wèi dǒu zhēng zhōng， zhòng xuě sǐ， shū kān táo wáng， zài pú dì bìnàn。 pú shì yī gè yòu zhe yōu jiǔ lì shǐ de fāng guó bù luò。《 shàng shū · mù shì》 jì cānyù zhōu wǔ wáng fá zhòu miè shāng zhàn zhēng de， yòu“ yōng、 shǔ、 qiāng、 [ biāo / máo ]、 wēi、 lú、 péng、 pú rén”。 kě jiàn pú shì jī zhōu de zhòng yào méng guó hé shǔ guó。 xī zhōu shí qī， pú rén sàn jū chǔ zhī dōng、 xī、 nán jìng， jí hàn shuǐ liǎng cè， hào chēng bǎi pú。 chǔ rén wéi néng zài chǔ mán zhī dì lì zú shēng gēn， yǔ pú rén guān xì dāng shǔ liáng hǎo， gù shū kān zhēng jūn wèi shī bài， táo dào pú dì， biàn fú cóng sú。“ mǐ xìng yòu luàn， bì jì shì lì” (《 zuǒzhuàn · zhāo gōng shí sān nián》 )， jūn wèi réng chuán dào shǎo dì jì xùn， jí xióng xùn， chǔ guó zhèng jú cái wěn dìng liǎo xià lái。 zhōu xuān wáng yīn jīng gòng hé shí qī de xiāng duì wěn dìng， jì wèi hòu jí pín fán duì wài yòng bīng， hào chēng“ zhōng xīng”。 xióng xùn zài wèi 22 nián， guó shì yī dù fù zhèn， yú gōng yuán qián 800 nián ( zhōu xuān wáng 'èr shí 'èr nián ) zú， zǐ xióng [ è - lì ] lì。 gōng yuán qián 791 nián ( zhōu xuān wáng sān shí qī nián )， xióng [ è - lì ] zú， zǐ xióng yí lì， hào ruò 'áo ， zhōu xuān wáng tǒng zhì jìn rù hòu qī， shè huì máo dùn hé mín zú máo dùn jìn yī bù jī huà， guó shì fù yòu zhuǎn shuāi。 chǔ guó zhè shí kě néng yóu shǒu zhuǎn gōng， duì wài fā zhǎn， yǔ zhōu guān xì zhòng yòu jǐn zhāng liǎo qǐ lái。 gōng yuán qián 789 nián ( zhōu xuān wáng sān shí jiǔ nián， xióng yí 'èr nián )， zhōu xuān wáng gōng fá jiāng shì zhī róng， zhàn yú qiān mǔ ( jīn shān xī jiè xiū nán )， zhōu jūn dà bài。 zài cǐ tóng shí， duì nán fāng yě fā dòng liǎo dà guī mó zhàn zhēng， jiēguǒ yě shī lì。 jù《 shǐ jì · zhōu běn jì》 zài：“ xuān wáng jì sàng nán guó zhī shī， nǎi liào mín yú tài yuán。” nán guó， sān guó wú rén táng gù shuō zài nán yáng。 qián shǔ rén wéi zhuāng yǐ wéi zài jiāng、 hàn zhī jiān。 cóng xī zhōu cháng qī duì dōng nán yí hé jīng chǔ de yòng bīng kàn， cǐ“ nán guó zhī shī”， yě dāng zhǐ dōng nán hé jīng chǔ dì qū。 zhōu wáng cháo duì jīng chǔ děng nán guó yòng bīng shī bài， zhǐ dé yòu zài tài yuán yī dài qīng chá hù kǒu rén dīng， bǔ chōng jūn duì。 kě jiàn zhè cì shī bài shì hěn cǎn zhòng de。《 shī jīng》 yòu guān piān zhāng， duì zhōu、 chǔ jiān de zhēng zhàn， yě yòu fǎn yìng。 rú《 shī · xiǎo yǎ · cǎi [ cǎo / yǐ ]]》：“ chǔn 'ěr mán jīng， dà bāng wéi chóu ! fāng shū wú lǎo， kè zhuàng qí yóu。 fāng shū shuài zhǐ， zhí xùn huò chǒu。”《 dà yǎ · jiāng hàn》：“ jiāng hàn fú fú， wǔ fū tāo tāo。 fěi 'ān fěi yóu， huái yí lái qiú。”“ jiāng hàn tānɡ tānɡ， wǔ fū [ shuǐ guāng ][ shuǐ guāng ]。 jīng yíng sì fāng， gào chéng yú wáng。”“ jiāng hàn zhī hǔ， wáng mìng zhào hǔ， shì bì sì fāng， chè wǒ jiāng tǔ。 fěi jiù fěi jí， wáng guó lái jí， yú jiāng yú lǐ， zhì yú nán hǎi。” zhè xiē shī piān suī rán dōushì gē sòng zhōu xuān wáng wǔ gōng zhī zuò， bù miǎn yòu kuā dà chéngfèn， dàn què yě fǎn yìng liǎo chǔ guó yǔ zhōu wáng cháo jī liè chōng tū de shì shí。 　　 zhōu wáng cháo wèile jiā qiáng duì jīng chǔ de kòng zhì，“ yǐ fān píng zhōu”， lù xù zài hàn shuǐ yǐ dōng yǐ běi hé jiāng、 huái jiān， fēn fēng liǎo bù shǎo jī xìng huò yīn qīn zhū hóu guó， jí suǒ wèi“ hàn yáng zhū jī” ( qīng rén yì běn huǒ liáng《 chūn qiū chǔ dì wèn dá》 shuō“ hàn yáng zhū jī”“ xī zì hàn shuǐ yǐ dōng， nán zì hàn shuǐ yǐ běi， dōng zhì yú guāng、 huáng， běi zhì yú huái rǔ”。）“ hàn yáng zhū jī”， zhòng yào de yòu rú xià yī xiē zhū hóu guó： 　　 suí ( jīn hú běi suí zhōu shì jìng )。《 shì běn》：“ suí guó， jī xìng， bù zhī shǐ fēng zhě wéi shuí。” yuán zài fén shuǐ liú yù， zhāo、 mù shí qī， bù duàn gōng dǎ jīng chǔ， suí yì bèi xǐ fēng yú jiāng huái hàn shuǐ zhī jiān。 tóng shū yè zhǐ chū： 　　 fén shuǐ liú yù fù jìn zhī guó míng dì míng cháng chū xiàn yú jiāng huái hàn shuǐ zhī jiān， rú jiāng huái hàn shuǐ jiān yòu suí、 è、 shěn、 huáng、 táng děng guó， fén shuǐ liú yù fù jìn yì yòu zhī ( tóng shū yè《 chūn qiū zuǒzhuàn yán jiū》。） 　　 suí guó guó lì zuì qiáng， shì hàn dōng dà guó， bìng wéi hàn yáng zhū jī méng guó zhī shǒu。 　　 táng ( jīn hú běi suí zhōu shì xī běi jìng de táng xiàn zhèn )( hé guāng yuè《 chǔ miè guó kǎo》 ( shàng hǎi rén mín chū bǎn shè chū bǎn， 1990 nián 2 yuè dì 1 bǎn )。 jī xìng， yǔ suí yī yàng， yuán zài fén shuǐ liú yù， hòu xǐ fēng yú hàn dōng。 　　 shēn ( jīn hé nán nán yáng shì běi jìng )。 jiāng xìng， jī zhōu yīn qīn guó。《 guó yǔ · zhōu yǔ zhōng》：“ qí、 xǔ、 shēn、 lǚ， yóu tài jiāng。” gù dì yìng zài jīn shǎn xī jīng wèi jiān。《 zuǒzhuàn · yǐn gōng yuán nián》 kǒng shū：“ shēn zhī shǐ fēng， yì zài zhōu xīng zhī chū， qí hòu shēn jué。 zhì xuān wáng shí， shēn bó yǐ wáng jiù gǎi fēng yú xiè。” cǐ xiè，《 guó yǔ · zhèng yǔ》 shuō zài nán yáng，《 hàn shū · dì lǐ zhì》 shuō zài wǎn běi，《 dà qīng yī tǒng zhì》 shuō zài nán yáng běi， gù shēn zài jīn nán yáng shì běi jìng。 　　 lǚ ( jīn nán yáng shì xī běi jìng )。 lǚ yǔ shēn tóng wéi jiāng xìng guó。《 guó yǔ · zhèng yǔ》：“ dàngchéng zhōu zhě， nán yòu shēn、 lǚ。” suǒ yǐ， lǚ yǔ shēn yī yàng xǐ fēng yú nán yáng yī dài。“ lǚ”， yì zuò“ fǔ”， lǚ hóu shòu mìng zhì《 lǚ xíng》， yì chēng《 fǔ xíng》。 kě jiàn lǚ guó lì shǐ yōu jiǔ， lǚ rén yòu hěn gāo de wén huà xiū yǎng hé zhì guó jīng yàn。 　　 céng ([ céng fù ]、 zèng， jīn nán yáng shì běi yī dài )。《 guó yǔ · zhèng yǔ》 wéi zhāo zhù：“ zèng， sì xìng， shēn zhī yǔ guó yě。” gù zèng、 shēn guān xì mìqiè， dāng dì chù jīn nán yáng shì běi yī dài ( nán yáng shì běi fāng chéng yòu zèng guān， lì dài shǐ jiā rèn wéi cǐ jí céng de shǐ fēng dì。） guō mò ruò《 zhōng guó shǐ gǎo》 shuō hú běi xiào gǎn dì qū fā xiàn de zhōu chéng wáng shí dài de qīng tóng qì， jìzǎi zhe zhōu chéng wáng nán zhēng jīng guò de céng， hòu lái fēng yòu jī xìng hóu， cóng cǐ yòu xué zhě rèn wéi zhōu chū zhī céng， hái shì jī xìng zhī céng， yuán sì xìng céng， yǐ dōng qiān qí dì。 céng cóng zhāo、 mù yǐ hòu yě shì“ hàn yáng zhū jī” de zhòng yào gǔ guó。 　　 lì ( lài， jīn suí zhōu shì dōng běi )。 jī xìng， yǔ suí、 táng bǐ lín， tóng wéi zhōu de zhòng yào shǔ guó。 　　 èr ( jīn hú běi yìng shān jìng )。 yǎn xìng， zhōu zhī fēng guó， yǔ suí、 yún bǐ lín。 　　 zhěn ( jīn hú běi yìng chéng jìng )。 yǎn xìng， zhōu zhī fēng guó， fā zhěn guān xì mìqiè。《 zuǒzhuàn · huán gōng shí yī nián》：“ chǔ qū xiá jiāng méng zhēn fá” yún ([ yún fù ]， jīn hú běi 'ān lù jìng )。《 tōng zhì · shì zú lüè》：“ [ yún fù ] shì， yì zuò [[ nǚ yún ]， yì zuò yún， yòu yì zuò yún。” [[ nǚ yún ] xìng， zhù róng bā xìng zhī yī， yǔ chǔ tóng zǔ。《 lù shǐ · hòu jì》 shuō：“ yún jìn chǔ， ruò 'áo fù zǐ qǔ yān， hòu miè zhī。” àn tóng xìng bù hūn yí zhì， yìng fēi [[ nǚ yún ] xìng， gù yòu xué zhě rèn wéi shì jī xìng guó。 　　 liǎo ( jīn hé nán táng hé jìng )。 yǎn xìng， dì chù shēn、 lǚ nán， táng、 suí běi。 　　 yǐ shàng zhū hóu guó， dì chù hàn dōng、 hàn běi， yóu rú hàn dōng běi yī dào píng zhàng， jǐn jǐn dì shù fù zhù chǔ guó， zǔ 'è zhe chǔ guó de běi shàng yǔ dōng jìn， bìng kě suí shí pèi hé zhōu wáng cháo dǎ jī chǔ guó。 　　 zài huái shuǐ liú yù， zhōu wáng cháo de zhù yào fēng guó huò shǔ guó yòu： jiāng ( yíng xìng， jīn hé nán zhèng yáng xī nán )、 xī ( jī xìng， jīn hé nán xī xiàn jìng )、 xián ( jī xìng， jīn hé nán xī xiàn nán )、 huáng ( yíng xìng， jīn hé nán huáng chuān jìng )、 jiǎng ( jī xìng， gǔ qī sī xiàn， jīn hé nán gù shǐ jìng )、 liǎo ( yǎn xìng， jīn hé nán gù shǐ dōng， fēi qián shù táng hé jìng de liǎo ) děng。 zài huái běi jí jiāng、 huái jiān， yì yòu zhòng duō de fēng guó yǔ shǔ guó， wú yí dū yán zhòng dì zǔ zhàng zhe chǔ guó de fā zhǎn。 　　 liù、 chǔ guó zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà de chū bù fā zhǎn 　　 shāng mò zhōu chū chǔ guó de jiàn lì， biāo zhì zhe chǔ guó yǐ cóng shì zú zhì jìn rù zǎo qī nú lì zhì。 zǎo qī nú lì zhì de jī běn tè diǎn， shì xuè yuán guān xì yǔ děng jí guān xì jǐn mì dì jié hé zài yī qǐ， liú yòu shì zú zhì yí fēng。 chǔ guó de guó jūn， jì shì yī guó zhī zhù， yòu shì chǔ zú yī zú zhī cháng。 xié zhù guó jūn liào mín lǐ guó de shì dà guì zú ----“ áo”。 áo jí háo ( shì zú qiú háo )， shì shì zú guì zú tuì biàn guò lái de， chéng wéi chǔ guó tǒng zhì jí tuán de zhī zhù。 rù chūn qiū hòu， xuān hè yī shí de ruò 'áo 、 [ cǎo / wéi ] áo， jiù shì“ áo” quán lì péng zhàng de jiēguǒ。 chǔ lì guó hòu， guó jūn yóu“ áo” yōng dài， ér yòu de guó jūn běn shēn yì chēng“ áo”。 rú xī zhōu mò nián xióng yí， chēng ruò 'áo 、 xióng yí zǐ xióng kǎn， chēng xiāo 'áo。 chǔ guó guó jūn de jì chéng zhì dù， yě yǐ què lì。 cóng yù xióng kāi shǐ， yī bān shì fù sǐ zǐ jì ( bìng wèi què lì dí zhǎngzǐ jì chéng zhì， ér shì“ héng zài shǎo zhě”， rú qián suǒ shù )， yě bàn yǐ xiōng zhōng dì jí。 rú xióng zhì hóng chuán dì xióng yán、 xióng yǒng chuán dì xióng yán děng。 cóng zhè zhǒng jūn wèi jì chéng qíng kuàng kàn， jūn zú yǐ láo láo dì zhǎng wò liǎo zuì gāo tǒng zhì quán， guó jūn jí zhèng quán、 zú quán yú yī shēn， yǐ fēi xī rì shì zú zhì mín zhù tuī jǔ shì zú shǒu lǐng huò jūn shì shǒu lǐng liǎo。 　　 chǔ rén shì zài chén fú shāng zhōu， yòu yǔ shāng zhōu wáng cháo dǒu zhēng zhōng fā zhǎn qǐ lái de， suǒ yǐ chǔ guó yě jiàn lì liǎo jūn duì， bìng rì yì qiáng dà。 shāng wáng wǔ dīng shí qī， shāng wáng cháo jūn duì gōng dǎ jīng chǔ，“ póu jīng zhī lǚ”， kě jiàn qí shí jīng chǔ yǐ yòu yī zhī kě guān de jūn shì lì liàng。 dāng rán， zhè lǐ de jīng chǔ， shì fàn zhǐ jū zhù zài jiāng hàn dì qū de bāo kuò chǔ rén zài nèi de zhòng duō fāng guó bù luò， bìng fēi zhǐ chǔ rén yī zú。 xī zhōu shí qī， suí zhe chǔ guó de jiàn lì yǔ fā zhǎn， chǔ guó jūn shì lì liàng yě rì qū qiáng shèng。 zhōng zhōu yī dài， zhōu wáng cháo shì chǔ guó wéi dí guó qiáng guó， bù xī qīng quán guó lì liàng， lěi lěi gōng dǎ， zhèng míng chǔ guó què shí cún zài yòu wán shàn de zǔ zhì xì tǒng， shēn 'ān zuò zhàn fāng fǎ de jūn duì。 xióng qú de xī jī nán zhēng， zhèng zhì、 jūn shì mùdì fēi cháng míng què， biǎo míng chǔ guó jūn duì wú lùn zài zhǐ huī zuò zhàn huò zǔ zhì xíng dòng fāng miàn， jūn yǐ jiàn qū chéng shú。 　　 xī zhōu shì jì xià、 shāng hòu dì sān gè tǒng yī nú lì zhì wáng cháo， qí xiān jìn de jīng jì、 wén huà duì gè chén shǔ zhī bāng dū yòu shēn kè de yǐng xiǎng， jīng chǔ dì qū yě bù lì wài。 jù mù qián kǎo gǔ cái liào suǒ jiàn， zài hàn shuǐ yǐ dōng de jīn hú běi qí chūn jìng nèi， 1958 nián fā xiàn liǎo xī zhōu shí qī de dà xíng mù gòu jiàn zhù yí zhǐ (《 hú běi qí chūn máo jiā jǔ xī zhōu mù gòu jiàn zhù》 (《 kǎo gǔ》 1962 nián dì 1 qī ))， qí zhōng yòu mù zhù、 mù bǎn、 mù zhì de lóu tī， shì cháng jiāng liú yù tè yòu de mù gòu jiàn zhù。 yí zhǐ hái chū tǔ liǎo táo qì、 gǔ qì、 tóng qì、 qī mù qì、 bǔ jiá gǔ děng。 1960 nián zài qí chūn zhī xī běi、 suí zhōu zhī dōng de hóng 'ān jīn pán yí zhǐ， fā jué chū liǎo fēng fù de wén wù。 qí zhōng táo qì yòu gé、 dǐng、 [ fǒu běn ]、 guàn děng， qīng tóng qì yòu dāo、 máo、 zú， hái yòu tóng fàn děng (《 hú běi jīn pán yí zhǐ shì jué》 (《 kǎo gǔ》 1960 nián dì 4 qī )。 jīn huáng shí shì jìng nèi tóng lǜ shān tóng kuàng de yě liàn， jì xù dé dào fā zhǎn。 　　 zài hàn shuǐ liú yù fù jìn， 1966 nián zài jīng shān píng bà sū jiā lǒng chū tǔ liǎo yī pī xī zhōu wǎn qī zhì chūn qiū zǎo qī de qīng tóng qì， gòng 97 jiàn， qí zhōng 7 jiàn yòu míng wén， míng wén yòu“ céng hóu zhōng zǐ [ chì cái yóu - shuǐ - fāng ] wén”、“ céng zhōng [ chì cái yóu - shuǐ - fāng ] fù” děng nèi róng， shuō míng tóng qì zhù rén wéi céng guó guó jūn。 qí zhù yào lǐ qì zǔ hé wéi jiǔ dǐng bā guǐ ( quē yī guǐ )， cǐ wài， hái yòu gé、 dòu děng qì wù ( bǐ zhě zài jīng zhōu bó wù guǎn suǒ jiàn。） 　　 zài hàn shuǐ yǐ xī， 1961 nián zài jiāng líng wàn chéng chū tǔ liǎo xī zhōu zǎo qī qīng tóng qì 17 jiàn， yòu guǐ、 dǐng、 gē、 gū、 jué、 zūn、 zhì、 yǒu děng。 qí zhōng 9 jiàn yòu míng wén， wén zhōng“ bèi zǐ”、“ bèi zuò” zì yàng， dāng wéi bèi guó de yí wù ( tóng shàng。） bèi， gǔ bèi guó。《 shuō wén》：“ bèi， gǔ shāng yì， zì hé nèi zhāogē yǐ běi shì yě。” zhèng xuán《 shī pǔ · běi [ yōng fù ] wèi pǔ》。 xióng [ è - fù ] shì xióng xùn zhī zǐ， yú gōng yuán qián 800-791 nián zài wèi， shí zhí zhōu xuān wáng wǎn qī。 　　 cǐ wài， 1980 nián zài hú nán má yáng fā xiàn liǎo xī zhōu zhī jì de gǔ tóng kuàng jǐng， kě jiàn xī zhōu mò chǔ rén yǐ jìn rù zhè lǐ kāi cǎi tóng kuàng liǎo。 lìng jù xī zhōu mǒu xiē tóng qì míng wén zhōng， yòu guān yú zhōu wáng cháo nán zhēng“ fú jīn” de jìzǎi ( rú zhōu zhāo wáng shí《 guò bó guǐ》， qí míng wén shuō：“ guò bó cóng wáng fá fǎn jīng， fú jīn， yòng zuò zōng shì bǎo zūn yí。” )， chǔ guó yòu kě néng zài xióng qú zhī qián jiù huì zhù zào qīng tóng qì liǎo。 liú bīn wēi shuō：“ jiù xiàn yòu zī liào 'ér yán， yǐ fā xiàn de qīng tóng qì， qí nián dài shàng xiàn hái dào bù liǎo xī zhōu chū qī chǔ rén lì guó zhī shí。 zuì zǎo de chǔ tóng qì nián dài suī kě shàng sù zhì xī zhōu zhōng qī， dàn xī zhōu zhōng wǎn qī de chǔ tóng qì shù liàng shèn shǎo，……。” ( zhāng zhèng míng zhù biān《 chǔ wén huà zhì · tóng qì hé tiě qì》 ( hú běi rén mín chū bǎn shè chū bǎn， 1988 nián 7 yuè dì 1 bǎn )。 kě jiàn zhōng xī zhōu yī dài， chǔ guó qīng tóng qì de yě liàn yǔ zhù zào shàng bù chéng shú， guī mó yě bù dà。 　　1975 nián dōng zhì 1979 nián qiū， hú běi shěng yòu guān kǎo gǔ rén yuán zài hú běi dāng yáng zhào jiā hú， fā jué liǎo xī zhōu wǎn qī zhì zhàn guó zhōng qī de chǔ mù gòng 297 zuò。 mù zàng xíng zhì jūn wéi shù xué tǔ kēng， guān guǒ dà duō bǎo cún jiào hǎo， fēn yī guān yī guǒ mù、 dān guān mù、 wú guān mù sān lèi。 suí zàng qì wù zhù yào wéi táo qì， zǔ hé yòu dǐng、 gé、 dòu、 guàn； gé、 yú、 dòu、 guàn； gé、 yú、 guàn； gé、 mèng、 cháng jǐng guàn； dǐng、 dūn； dǐng、 dūn děng。 tóng qì zǔ hé yòu dǐng、 guǐ； dǐng、 guǐ、 zhǎn； dǐng、 dūn děng。 hái chū liǎo yī dìng shù liàng de bīng qì hé shǎo liàng de qī mù qì。 gāo yìng qín、 wáng guāng gǎo bǎ mù zàng fēn wéi sì lèi qī qī。 sì lèi， jí jiá lèi、 yǐ A lèi、 yǐ B lèi hé bǐng lèi。 jiá lèi mù chū tóng lǐ qì hé fǎng tóng táo lǐ qì。 yǐ A lèi chūn qiū zhàn guó hòu， xiān chū táo shēng huó yòng qì， hòu chū fǎng tóng táo lǐ qì。 yǐ B lèi zé zì shǐ zhì zhōng chū táo shēng huó yòng qì。 bǐng lèi mù wú suí zàng qì wù。 qí zhōng shǔ yú xī zhōu hòu qī hé liǎng zhōu zhī jì mù zàng， shì qì jīn gè dì fā xiàn de chǔ mù shí dài zuì zǎo de yī pī ( gāo yìng qín、 wáng guāng gǎo《 dāng yáng zhào jiā hú mù zàng de fēn lèi yǔ fēn qī》 (《 zhōng guó kǎo gǔ xué huì dì 'èr cì nián huì lùn wén jí》， wén wù chū bǎn shè chū bǎn， 1982 nián bǎn )。） cóng mù zàng xíng shì hé suí zàng qì wù fēn xī， wáng guāng gǎo rèn wéi， jiá lèi mù chún shǔ zhōng yuán fēng gé， jí jī zhōu wén huà yīn sù。 yǐ A lèi mù zhōu shì duō yú mán shì， yǐ B lèi zé mán shì duō yú zhōu shì。 cǐ mán shì， jí zhǐ jiāng hàn tǔ zhù gé wén huà， gé chēng“ mán shì gé” huò“ miáo shì gé”， bìng fēi míng fú qí shí de“ chǔ shì gé”。 chǔ wén huà yīn sù de tóng lǐ qì hé fǎng tóng táo lǐ qì， zé shǐ zì chūn qiū wǎn qī， cái zài jiá lèi mù hé yǐ lèi mù zhōng suǒ jiàn ( wáng guāng gǎo《 chǔ wén huà yuán liú xīn zhèng》。） yīn cǐ， xī zhōu hòu qī zhào jiā hú mù qún zhōng， shàng bù jiàn yòu chǔ guó jīng jì、 wén huà fā zhǎn de míng xiǎn jì xiàng。 　　 zhāng zhèng míng rèn wéi， zhào jiā hú chǔ mù chū tǔ qì wù jiù zhǒng lèi、 xíng zhì 'ér yán， suī yǔ zhōng yuán wén huà yīn sù dà tóng xiǎo yì， dàn bì jìng shì chǔ wén huà yí wù， shuō míng cóng xī zhōu wǎn qī dào zhàn guó zhōng qī， zhè lǐ shì chǔ rén de jù luò。 jiá lèi mù chū yòu tóng lǐ qì dǐng hé guǐ， táo lǐ qì yòu dǐng、 guǐ、 gé、 guàn、 dòu děng， qí mù zhù shì chǔ guó guó rén zhōng de xià děng bù luò guì zú。 tā men shòu huá xià wén huà jìn rǎn， zǒng shì mó fǎng huá xià lǐ zhì。 yǐ A mù wú tóng lǐ qì chū tǔ， táo lǐ qì jī běn zǔ hé wéi gé、 yú、 guàn、 dòu， mù zhù shì píng mín hé xià děng bù luò guì zú， jì shòu huá xià wén huà yǐng xiǎng， yòu xī shōu liǎo mán yí wén huà yīn sù。 yǐ B lèi mù zhù dà dǐ shì tǔ zhù mán yí， dāng shǔ yě rén。 bǐng lèi mù wú suí zàng pǐn， mù zhù dì wèi dāng gèng dī xià。 yóu yú mù zàng guī gé de bù tóng， shuō míng dāng shí yǐ cún zài guó yě、 guì jiàn、 pín fù de fēn huà， yuán shǐ shè huì zhèng zài jiě tǐ， jiē jí shè huì jí jiāng xíng chéng ( zhāng zhèng míng《 chǔ wén huà shǐ》。） cóng shàng shù liǎng wèi xué zhě lùn shù zhōng， kě zhī chǔ rén jiàn guó hòu， jì mó fǎng huá xià wén huà， yòu xī shōu tǔ zhù jū mín wén huà yīn sù， zhú jiàn xíng chéng jù yòu zì jǐ gè xìng tè sè de jīng chǔ wén huà。 zhōng xī zhōu yī dài， chǔ guó jīng jì、 wén huà huò dé chū bù fā zhǎn， wéi rù chūn qiū hòu de jué qǐ， diàn dìng liǎo jī chù ( jù《 zuǒzhuàn · xuān gōng shí 'èr nián》 zài， xī zhōu mò、 chūn qiū chū chǔ guó jūn ruò 'áo 、 chóng fēn mào shí qī， hái zài“ bì lù lán lǚ， yǐ qǐ shān lín”。《 zuǒzhuàn · zhāo gōng 'èr shí sān nián》 yòu shuō：“ ruò 'áo 、 chóng fēn mào， zhì yú wǔ、 wén， tǔ bù guò tóng。” cóng zhè xiē jìzǎi kàn， chǔ guó shàng zài jiān kǔ chuàng yè， shì lì hái bù qiáng dà， réng shǔ suǒ wèi“ jīng mán” jiē duàn。 dàn cóng xióng qú xī jī nán zhēng、 shì lì zhí dǐ cháng jiāng liú yù kàn， yòu zhèng míng chǔ guó jīng jì shí lì yǐ dà wéi zēng qiáng， zhèng zhì、 jīng jì zhōng xīn yì kāi shǐ nán yí。 shàng shù suǒ yǐn yòu guān kǎo gǔ fā jué cái liào， yǔ《 zuǒzhuàn》、《 shǐ jì》 yòu guān jìzǎi， dà zhì shì wěn hé de， fǎn yìng liǎo xī zhōu shí qī chǔ guó jīng jì、 wén huà chū bù fā zhǎn de cū lüè zhuàng kuàng。 ) 请欣赏:  请给我换一个看看！  拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！      << qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>

biàn yán xù yán dì yī zhāng chǔ rén de zǎo qī lì shǐ yǔ wén huà dì 'èr zhāng shāng zhōu shí qī chǔ guó de jiàn lì yǔ fā zhǎn dì sān zhāng chūn qiū shí qī chǔ guó de jué qǐ dì sì zhāng chǔ chéng、 mù wáng zhēng bà zhōng yuán dì wǔ zhāng chǔ zhuāng wáng lì wēi dìng bà dì liù zhāng jìn、 chǔ bìng bà yǔ mǐ bīng dì qī zhāng wú pò yǐng yǔ chūn qiū mò chǔ guó de fù xīng dì bā zhāng chūn qiū shí qī chǔ guó shè huì jīng jì de fā zhǎn hé fēng jiàn shēng chǎn guān xì de chǎn shēng dì jiǔ zhāng chūn qiū shí qī chǔ guó wén huà de fā zhǎn dì shí zhāng zhàn guó chū chǔ guó de nèi wài xíng shì yǔ wú qǐ biàn fǎ dì shí yī zhāng chǔ xuān、 wēi wáng tǒng zhì shí qī chǔ guó de dǐng shèng dì shí 'èr zhāng zhàn guó zhōng hòu qī chǔ guó de zhú bù shuāi luò dì shí sān zhāng chǔ guó de bài wáng dì shí sì zhāng zhàn guó shí qī chǔ guó jīng jì de xùn sù fā zhǎn dì shí wǔ zhāng zhàn guó shí qī chǔ guó wén huà de zhòng dà chéng jiù dì shí liù zhāng chǔ guó mín zú guān xì

pínglún (0)