通史 》 zhōng guó gǔ dài shè huì   》 （ sān） miè shāng hòu shāng zhōu liǎng zú de guān xì      hé cí quán He Ciquan 　　wǔ wáng fá zhòu， shì yǐ jī、 jiāng liǎng dà bù luò wéi zhōng xīn lián hé zhōu wéi qí tā bù luò duì shāng de zhàn zhēng。《 zhōu shū · mù shì》 zài： “ wáng yuē： jiē wǒ yǒu bāng zhǒng jūn， yù shì、 sī tú、 sī mǎ、 sī kōng， yà lǚ、 shī shì， qiān fū cháng、 bǎi fū cháng， jí yōng、 shǔ、 qiāng、 máo、 wēi、 lú、 péng、 pú rén， chēng 'ěr gē， bǐ 'ěr gān， lì 'ěr máo， yú qí shì： …… ” zhè lǐ jiǎng huà de duì xiàng yòu sì zhǒng rén： yǒu bāng zhǒng jūn， kě lǐ jiě wéi lián méng gè bù luò de shǒu【 20】 lǐng； sī tú、 sī mǎ、 sī kōng hé yà lǚ、 shī shì， kě lǐ jiě wéi wáng zuǒ yòu de jìn chén； qiān fū cháng、 bǎi fū cháng， shì shuài lǐng shì zú bù luò chéng yuán chū zhēng de dà dà xiǎo xiǎo de shì zú cháng； yōng、 shǔ、 qiāng、 máo、 wēi、 lú、 péng、 pú rén shì cān jiā zhàn zhēng de xī nán dì qū de shǎo shù zú。 jiāng zú de shǒu lǐng jiāng shàng， bèi chēng zuò shī shàng fù。 tā shì fá zhòu zhàn zhēng zhōng de zhù yào zhǐ huī zhě。《 shī · dà yǎ · dà míng》， qí zhōng jiù yòu yī shǒu shì gē sòng jiāng shàng zài fá zhòu zhàn zhēng zhōng de gōng jì de。 　　 wǔ wáng dǎ bài liǎo shāng wáng zhòu， zhòu zì fén shēn sǐ。 dàn shāng zài dōng fāng de shì lì réng hěn dà。 wǔ wáng ràng zhòu zǐ lù fù、 wǔ gēng tǒng zhì dōng fāng de shāng zú， bìng yǐ zì jǐ de xiōng dì guǎn shū、 cài shū、 huò shū dài bīng jiù jìn jiān shì， chēng wéi“ sān jiān”。 wǔ wáng bù jiǔ sǐ liǎo， dì zhōu gōng dàn shè zhèng。 guǎn shū、 cài shū duì cǐ bù mǎn。 wǔ gēng chéng jī hé guǎn shū、 cài shū yǐ jí dōng fāng xú、 yǎn、 huái yí děng shí duō gè zú lián hé qǐ lái fǎn duì zhōu。 zhōu gōng 'èr cì dōng zhēng， yòng liǎo sān nián duō shí jiān cái bǎ fǎn pàn píng dìng xià qù。 　　 wèile tǒng zhì guǎng dà dōng fāng， zhōu rén cǎi qǔ liǎo liǎng xiàng cuò shī。 yī shì zài luò yì（ jīn hé nán luò yáng） jiàn lì liǎo yī gè jīng yì， chēng zuò chéng zhōu， zuò wéi kòng zhì dōng fāng de hé xīn； èr shì pài jī、 jiāng liǎng zú de guì zú zǐ dì dài lǐng tā men de jiā zú dào dōng fāng qù jiàn lì guó jiā， zuò wéi zhōu de píng fān。 zhè jiù shì wén xiàn zhōng suǒ shuō de“ shòu mín shòu jiāng tǔ”。 jù shǐ shū jìzǎi， zhōu chū pài dào dōng fāng qù jiàn lì de guó jiā yòu qī shí yī guó， qí zhōng jī xìng guó yòu wǔ shí sān gè， jiāng xìng guó yě bù shǎo。 zhè xiē fēn jiàn de guó jiā zhōng， zài dōng fāng jū zhòng yào dì wèi de yòu lǔ、 wèi、 qí děng guó。 lǔ de fēng dì yuán zài jīn hé nán lǔ shān， dài， hòu lái qiān dào yǎn， jīn shān dōng qū fù； wèi de fēng dì， shì yīn shāng jīng jī， jí suǒ wèi yīn xū， zài jīn hé nán běi bù hé hé běi nán bù； qí yuán zài jīn hé nán zhōng bù， hòu qiān lín zī， zài jīn shān dōng dōng bù（ cān kàn fù sī nián xiān shēng《 dà dōng xiǎo dōng shuō héng héng jiān lùn lǔ、 yàn、 qí chū fēng zài chéng zhōu dōng nán hòu nǎi dōng qiān》， jiàn zhōng yāng yán jiū yuàn lì shǐ yǔ yán yán jiū suǒ《 jí kān》 dì 'èr běn dì yī fēn cè）。 lìng wài， fēng táng shū yú táng， zài jīn shān xī fén shuǐ liú yù， hòu lái chéng wéi chūn qiū shí qī de dà guó héng héng jìn guó。 　　 zhōu rén bǎ dà pī yīn shāng yí mín qiān dào luò yì， fàng zài zhōu wáng zhí jiē kòng zhì zhī xià。 tóng shí， bǎ dà pī yīn rén fēn gěi dào dōng fāng jiàn guó de jī jiāng guì zú。 fēn gěi kāng shū de yòu yīn shì qī zú， fēn gěi lǔ de yòu yīn shì liù zú， fēn gěi táng shū de yòuhuái xìng jiǔ zōng。 xīn guó suǒ dào【 21】 de dì fāng de yuán yòu jū mín， yě chéng wéi xīn guó de zǔ chéng bù fēn。《 shī · dà yǎ · sōng gāo》：“ wáng mìng shēn bó， shì shì nán bāng， yīn shì xiè rén， yǐ zuò 'ěr yōng。”《 shī · dà yǎ · hán yì》：“ pǔ bǐ hán chéng， yàn shī suǒ wán， yǐ xiān zǔ shòu mìng， yīn shí bǎi mán。 wáng xī hán hóu， qí zhuī qí mò， yǎn shòu běi guó， yīn yǐ qí bó。” xiè rén、 bǎi mán， jiù shì dāng dì de yuán yòu jū mín， yědōu zuò liǎo xīn guó de yī bù fēn。 　　 bèi qiān dào luò yì qù de yīn rén， zài“ shòu mín shòu jiāng tǔ” de xíng shì xià bèi fēn gěi gè guó guì zú dào dōng fāng jiàn lì xīn guó de yīn shāng qī zú、 liù zú、 huái xìng jiǔ zōng， yǐ jí xīn guó jiàn lì dì fāng de yuán yòu jū mín rú xiè rén、 bǎi mán， hé zhōu rén de guān xì rú hé？ tā men jiān shì nú lì hé nú lì zhù de guān xì 2 nóng nú、 yǐ fù mín hé fēng jiàn zhù de guān xì？ yì huò shì qí tā xíng de guān xì？ zhè shì lǐ jiě zhōu chū shè huì xìng zhì hé guó jiā xìng zhì de guān jiàn wèn tí。 　　 jìzǎi tā men jiān guān xì de wén xiàn zī liào， zhù yào yòu《 shàng shū》 de《 duō shì》、《 duō fāng》 hé《 zuǒzhuàn》 dìng gōng sì nián de yī tiáo。 lìng wài jiù shì kǎo gǔ jīn wén zī liào， zhè xiē dì yī shǒu de dāng shí zī liào， zài shuō míng wèn tí shí gèng jù yòu shuō fú lì。 　　《 duō shì》 hé《 duō fāng》 shì zhōu gōng dài biǎo zhōu wáng duì qiān dào luò yì qù de yīn rén de jiǎng huà；《 zuǒzhuàn》 dìng gōng sì nián de jìzǎi， jì de shì bǎ yīn shì qī zú、 liù zú、 huái xìng jiǔ zōng fēn gěi lǔ gōng、 kāng shū hé táng shū shí de qíng kuàng。 tā fǎn yìng liǎo zhōu rén yǔ yīn rén děng bèi fēn qù de gè zú de guān xì。 yīn wéi duì zhè xiē cái liào de lǐ jiě shì yòu zhēng lùn de， zuì hǎo shì duō zhēng yǐn jǐ duàn yuán wén， ràng dú zhě zì jǐ duì cái liào jìn xíng fēn xī， píng jià bié rén de lǐ jiě dé chū zì jǐ de lǐ jiě。 　　《 duō shì》 piān zài： 　　“ wéi sān yuè， zhōu gōng chū yú xīn yì luò， yòng gào shāng wáng shì。 wáng ruò yuē： ěr yīn yí duō shì， fú diào， mín tiān dà jiàng sàng yú yīn。 wǒ yòu zhōu yòu mìng， jiāng tiān míng wēi， zhì wáng fá， chì yīn mìng， zhōng yú dì。 sì 'ěr duō shì， fēi wǒ xiǎo guó gǎn yì yīn mìng， wéi tiān bù bì， yǔn wǎng gù luàn， bì wǒ， wǒ qí gǎn qiú wèi。…… 　　 wáng yuē： yóu， gào 'ěr duō shì， yú wéi shí qí qiān jū xī 'ěr。 fēi wǒ yī rén fèng dé bù kāng níng， shí wéi tiān mìng。 wú wéi， zhèn bù gǎn yòu hòu， wú wǒ yuàn。 wéi 'ěr zhī， wéi yīn xiān rén， yòu cè yòu diǎn， yīn gé xià mìng。 jīn 'ěr yòu yuē： xià dí tǒng zài wáng tíng， yòu fú zài bǎi liáo。 yú yī rén wéi tīng yòng dé， sì yú gǎn qiú nián yú tiān yì【 22】 shāng。 yú wéi shuài sì jīn 'ěr， fēi yú zuì， shí wéi tiān mìng。 　　 wáng yuē： duō shì， xī zhèn lái zì yǎn， yú dà jiàng 'ěr sì guó mín mìng， wǒ nǎi míng zhì tiān fá， yí 'ěr xiá tì， bǐ shì chén wǒ zōng duō xùn。 　　 wáng yuē： gào 'ěr yīn duō shì， jīn yú wéi bù 'ěr shā， yú wéi shí mìng yòu shēn。 jīn zhèn zuò dà yì yú cí luò， yú wéi sì fāng wǎng yōu bīn， yì wéi 'ěr duō shì yōu fú bēn zǒu chén wǒ duō xùn。 ěr nǎi shàng yòu 'ěr tǔ， ěr nǎi shàng níng gàn zhǐ。 ěr kè jìng， tiān wéi bì jīn 'ěr； ěr bù kè jìng， ěr bù chì bù yòu 'ěr shì， yú yì zhì tiān zhī fá yú 'ěr gōng。 jīn 'ěr wéi shí zhái 'ěr yì， jì 'ěr jū， ěr jué yòu gàn yòu nián yú cí luò。 ěr xiǎo zǐ nǎi xīng， cóng 'ěr qiān。” 　　《 duō fāng》 piān： 　　“ wáng lái zì yǎn， zhì yú zōng zhōu。 zhōu gōng yuē： wáng ruò yuē： yóu， gào 'ěr sì guó duō fāng， wéi 'ěr yīn hóu yǐn mín， wǒ wéi dà jiàng 'ěr mìng， ěr wǎng bù zhī。…… 　　 wū hū！ wáng ruò yuē：…… jīn wǒ hé gǎn duō gào， wǒ wéi dà jiàng 'ěr sì guó mín mìng， ěr hé bù chén yù zhī yú 'ěr duō fāng， ěr hé bù jiā jiè yòu wǒ zhōu wáng， xiǎng tiān zhī mìng？ jīn 'ěr shàng zhái 'ěr zhái， tián 'ěr tián， ěr hé bù huì wáng xī tiān zhī mìng？ ěr nǎi dí lǚ bù jìng， ěr xīn wèi 'ài， ěr nǎi bù dà zhái tiān mìng， ěr nǎi xiè bō tiān mìng， ěr nǎi zì zuò bù diǎn， tú chén yú zhèng。 wǒ wéi shí qí jiào gào zhī， wǒ wéi shí qí zhàn yào qiú zhī。 zhì yú zài， zhì yú sān。 nǎi yòu bù yòng wǒ jiàng 'ěr mìng， wǒ nǎi qí dà fá jí zhī。 fēi wǒ yòu zhōu bǐng dé bù kāng níng， nǎi wéi 'ěr zì sù gū。 　　 wáng yuē： wū hū！ yóu， gào 'ěr yòu duō fāng shì， jì yīn duō shì， jīn 'ěr bēn zǒu chén wǒ jiān wǔ sì， yuè wéi yòu xū bó xiǎo dà duō zhèng， ěr wǎng bù kè niè。 zì zuò bù hé， ěr wéi hé zāi！ ěr shì bù mù， ěr wéi hé zāi！ ěr yì kè míng， ěr wéi kè qín nǎi shì。 ěr shàng bù jì yú xiōng dé， yì zé yǐ mù mù zài nǎi wèi， kè yuè， yú nǎi yì móu jiè。 ěr nǎi zì shí luò yì， shàng yǒng lì， tián 'ěr tián， tiān wéi bì jīn 'ěr， wǒ yòu zhōu wéi qí dà jiè lái 'ěr， dí tǒng zài wáng tíng， shàng 'ěr shì， yòu fú zài bǎi liáo。” 　　 wǒ bǎ《 duō shì》 hé《 duō fāng》 de wén zì yǐn liǎo zhè me duō， shì xiǎng shǐ dú zhě néng cóng zhè lǐ zì jǐ xiǎng yī xiǎng shāng zhōu jiān de guān xì。 xià miàn xiān tán tán wǒ de yì jiàn。 　　 cóng《 duō shì》、《 duō fāng》 zhè liǎng piān shū lǐ， shǒu xiān kàn dào de shì shāng zhōu liǎng zú【 23】 de guān xì shì bù píng děng de。 yī jiā shì zhēng fú zhě， yī jiā shì bèi zhēng fú zhě。 rú guǒ yīn rén bù mǎn yì zhōu rén de duì dài yào jìn xíng fǎn kàng， zhōu rén jiù suí shí kě yǐ bǎ fǎn kàng zhě shā sǐ。 　　 dàn shāng zhōu liǎng zú de guān xì， bìng bù lǎo shì yī tiān dào wǎn shā qì téng téng de， jīn tiān shā zhè gè， míng tiān shā nà gè。 zhōu rén duì yīn rén jiǎng huà， yī fāng miàn shì wēihè， bù tīng huà jiù yào shā tóu， yī fāng miàn què yòu hěn kè qì， zì chēng“ wǒ xiǎo guó”， chēng yīn wéi“ tiān yì shāng”。 shuō zì jǐ xiǎo guó， zěn gǎn qǔ yīn， shì tiān mìng lái qǔ yīn de。 　　 shāng suī bèi miè， hái duì zhōu rén shuō xī rì shāng miè xià， céng bǎ xià rén“ dí jiǎn zài wáng tíng， yòu fú zài bǎi liáo”， xī wàng zhōu rén yě zhè yàng duì dài yīn rén。 zhōu rén yě jiù dāyìng liǎo yīn rén de yào qiú， bǎ yīn rén“ dí jiǎn zài wáng tíng， shàng 'ěr shì， yòu fú zài bǎi liáo”。 zhè jiù shì shuō， shāng rén de guì zú réng bǎo chí tā men de guì zú dì wèi。 　　 shāng zú guì zú bù jǐn wéi chí zhe tā men de guì zú dì wèi， ér qiě bǎo yòu tǔ dì， bǎo yòu zì jǐ de jū zhù dì qū，“ ěr nǎi shàng yòu 'ěr tǔ”，“ jīn 'ěr wéi shí zhái 'ěr yì， jì 'ěr jū”， ér qiě tā men shì zú bù luò zǔ zhì yě wèi bèi dǎ pò， shāng guì zú hái bǎo chí zhe tā men shì zú cháng、 bù luò cháng de dì wèi， réng guǎn lǐ běn zú de shì，“ zì zuò bù hé， ěr wéi hé zāi”！ tā men de yuán yòu shè huì jié gòu méi yòu gǎi biàn。 　　 kǎo gǔ zī liào yě shuō míng zhè zhǒng qíng kuàng， luò yáng dōng jiāo zhōu dài yí zhǐ de cán cún zhōng yòu 'èr shí jǐ zuò yīn yí mín de mù， qí bǎn zhù、 mù zhì、 yāo kēng、 quǎn gǔ、 táo qì、 bàng qì、 huà màn děng， réng duō bǎo chí yīn sú， fā jué rén guō bǎo gōu děng rèn wéi zhè zhǒng qíng kuàng fǎn yìng liǎo yīn yí mín réng bǎo liú tián tián jì jū、 zì chéng jù luò de qíng xíng（ guō bǎo jūn děng：《 yī jiǔ wǔ 'èr nián qiū jì luò yáng dōng jiāo fā jué bào gào》， jiàn《 kǎo gǔ xué bào》 dì 7 qī）。 　　 qiān dào chéng zhōu qù de yīn rén sì hū hái fú bīng yì， zuò zhàn tǔ。 chéng zhōu zhù jūn zhōng yòu yīn bā shī， zhè kě néng shì yóu yīn rén zǔ chéng de。 dāng rán， zhè xiē yóu yīn rén zǔ chéng de bā shī， bù shì yīn rén dú lì de jūn duì， ér shì nà rù zhōu jūn de jūn duì， dàn tā shuō míng yīn rén fú bīng yì。 xǔ zhuō yún jiào shòu duì cǐ céng yǐn zhèng jīn wén kǎo gǔ cái liào zuò guò jīng bì lùn shù。 xǔ jiào shòu yǐ wéi： zhù tún zài chéng zhōu de yīn bā shī， cháng cháng dān rèn zhèn fǔ dōng nán de zhàn dǒu rèn wù。 lì rú xiǎo chén [ yán sù ] guǐ：“ [ cuó yòu ] dōng yí dà fǎn， bái mào fù yǐ yīn bā shī zhēng dōng yí。” yǔ dǐng：“ yì wéi 'è hóu ● fāng， shuài nán huái yí dōng yí， guǎng fá nán guó dōng guó。 zhì yú lì hán， wáng □ mìng xī liù shī yīn bā shī yuē□ fá 'è hòu● fāng， wù yí shòu jūn， ■ shī mí [ mián shú ] gé ▲ fú kè fá 'è。” cǐ zhōng xī liù shī【 24】 kě néng shì zhōu wáng de bù duì， yīn shī jì míng bái guànyǐ yīn hào， dài wéi yīn rén de bù duì。 yǎo hú yòu“ zuò zhǒng sì tǔ yú chéng zhōu bā shī” zhī yǔ， ér xiǎo kè dǐng yòu“ shěmìng yú chéng zhōu yù zhèng bā shī zhī nián” de jìzǎi。 yǎo hú wéi yì xiào zhī qì， xiǎo kè dǐng gèng shì wǎn dào lì wáng shí。 bā shī 'ér yòu chéng zhōu zhī chēng， dāng zhǐ zài chéng zhōu de yuán lái de yīn bā shī。 chéng zhōu de yīn yí duō shì sì hū yòu yī dìng de bīng yì yì wù， shī qí dǐng jìzǎi liǎo zhè me yī jiàn guī bì chū zhēng rèn wù de shì：“ wéi sān yuè dīng mǎo， shī qí zhòng pú bù cóng wáng zhēng yú fāng， ▓ lì [ shì shí ] yǒu hóng， yǐ gào yú bái mào fù zài [ cǎo nǎi gǒng ]， bái mào fù nǎi fá dé [ wǎng yāo yāo ] gǔ sān bǎi luè， jīn fú kè [ shì shí ] fá， mào fù mìng yuē xī [ cǎi zhǐ ]： [ cuó yòu ] shì bù cóng [ shì shí ] yòu zhēng， jīn wú [ cǎi zhǐ ] qí yòu nèi yú shī qí， hóng yǐ gào zhōng shǐ shū， qí duì jué yú zūn yí。” bái mào fù shì chéng wáng shí dàjiàng， céng rèn běi zhēng tǒng shuài， shī qí dà yuē shì zhēng yú fāng shí bái mào fù shǒu xià de jiànglǐng。 zhè xiē“ zhòng pú” yīngdāng lì shǔ“ yòu” duì， shī qí kě néng jí shì yòu duì de zhù jiāng，“ zhòng pú” méi yòu chū zhēng， yīn cǐ gāi shòu fá jiāo fá jīn gěi shī qí。 zōng hé yán zhī， chéng zhōu jiàn lì hòu， bù shǎo yīn yí guì zú qiān jū， tā men bìng wèi lún wéi nú lì， ér réng bǎo liú zì jǐ de tián zhái， lǐng dì bìng chén shǔ。 yīn yí duō shì shì yīn bā shī de chéng yuán， zài píng shí yě bǎo chí jūn duì de biān zhì yǔ zhǐ huī tǐ xì， lì rú shī qí shì yòu jūn de zhù jiāng， shǒu xià yòu ruò gān bì xū cóng zhēng de zhòng pú。 zhè zhī yīn yí de jūn duì zài zhōu rén gāo jí jiànglǐng（ rú bái mào fù） de shuài lǐng xià， jīng cháng cān jiā zhōu wáng zài dōng fāng yǔ nán fāng de zhēng tǎo。 yóu zhōu chū dào xī zhōu wǎn qī， shí jiàn jìzǎi。（ xǔ zhuō yún：《 xī zhōu shǐ》 dì 121 yī 122 yè）。 　　 zhè shì zhōu wáng tǒng zhì xià luò yì zhōu shāng liǎng zú de guān xì。 zài kàn fēn gěi qí tā zhū hóu guó de shāng rén hé zhōu zú de guān xì。《 zuǒzhuàn》 dìng gōng sì nián zài： 　　“ xī wǔ wáng kè shāng， chéng wáng dìng zhī， xuǎn jiàn míng dé， yǐ píng fān zhōu。 gù zhōu gōng xiàngwáng shì， yǐ yǐn tiān xià， yú zhōu wéi mù。 　　 fēn lǔ gōng yǐ dà lù dà qí， xià hòu shì zhī huáng， fēng fù zhī fán ruò， yīn mín liù zú héng héng tiáo shì、 xú shì、 xiāo shì、 suǒ shì、 cháng sháo shì、 wěi sháo shì， shǐ shuài qí zōng shì， ji qí fēn zú， jiāng qí lèi chǒu， yǐ fǎ zé zhōu gōng， yòng jí mìng yú zhōu， shì shǐ zhī zhí shì yú lǔ， yǐ zhāo zhōu gōng zhī míng dé。 fēn zhī tǔ tián péi dūn， zhù zōng bǔ shǐ， bèi wù cè diǎn， guān sī yí qì。 yīn shāng yǎn zhī mín， mìng yǐ bó qín， ér fēng yú shǎo hào zhī xū。【 25】 　　 fēn kāng shū yǐ dà lù shǎo bó， qiàn fá、 zhān jīng、 dà lǚ， yīn mín qī zú héng héng táo shì、 shī shì、 fán shì、 qí shì、 fán shì、 jī shì、 zhōng cài shì， fēng zhěn tǔ lüè， zì wǔ fù yǐ nán jí pǔ tián zhī běi jìng。 qǔ yú xiāng tǔ zhī dōng dū， yǐ huì wáng zhī dōng sōu。 dān jì shòu tǔ， táo shū shòu mín。 mìng yǐ kāng gào 'ér fēng yú yīn xū。 　　 jiē qǐ yǐ shāng zhèng， jiāng yǐ zhōu suǒ。 　　 fēn táng shū yǐ dà lù， mì xū zhī gǔ， jué gǒng gū xǐ， huái xìng jiǔ zōng， zhí guān wǔ zhèng。 mìng yǐ táng gào 'ér fēng yú xià xū。 qǐ yǐ xià zhèng， jiāng yǐ róng suǒ。” 　　 zhè duàn cái liào fǎn yìng xīn guó shì yǐ bù luò wéi jī chǔ de guó jiā， zuì qīng chǔ bù guò liǎo。 　　 wáng guó wéi rèn wéi huái xìng jiǔ zōng shì guǐ fāng de xìng， huái yǔ kuí、 huái xiāng tōng。（《 guān táng jí lín》 juàn shí sān《 guǐ fāng kūn yí xiǎn yǔn kǎo》） 　　 yīn rén hé huái xìng jiǔ zōng shì yī zú zú de bèi fēn chū qù de。 dào liǎo xīn guó yǐ hòu， tā men hé jī xìng shì zú guì zú shuài lǐng de jī xìng shì zú shì gè zì jù zú 'ér jū de， yīn cǐ tā men cái néng“ shuài qí zōng shì， ji qí fēn zú， jiāng qí lèi chǒu”， cái néng fēn bié“ qǐ yǐ shāng zhèng” hé“ qǐ yǐ xià zhèng”。 rú guǒ bù shì jù zú 'ér jū， ér shì hé zhōu rén hùn zá qǐ lái jū zhù， nà me“ shuài qí zōng shì， ji qí fēn zú， jiāng qí lèi chǒu” jiù bù kě néng， yě shī qí yì yì， yě jiù hěn nán guàn chè“ qǐ yǐ shāng zhèng” hé“ qǐ yǐ xià zhèng” liǎo。 　　 lǔ gōng、 kāng shū yú yīn mín liù zú、 qī zú zhī wài， hái yòu dāng dì de shāng yǎn zhī mín， táng shū yú huái xìng jiǔ zōng zhī wài hái yòu dāng dì de xià rén hé róng dí。 zhè xiē dāng dì de shāng yǎn zhī mín hé xià rén de shè huì jiē duàn， yě bù huì chāo chū shì zú bù luò jiē duàn。 zhōu rén lái dào yǐ hòu， zhè xiē dāng dì rén hé zhōu rén de guān xì dà yuē yě hé yīn rén hé zhōu rén de guān xì chàbù duō， réng shì bù luò duì bù luò de guān xì， fēn zú 'ér jū， gè guǎn gè de shì。 　　 kǎo gǔ zī liào hé tóng qì míng wén， gèng yòu lì de shuō míng zhōu rén hé yīn rén yǐ jí xīn jiàn guó jiā dāng dì yuán lái de jū mín de guān xì shì zú yǔ zú de lián hé， gè zú de zú qún zǔ zhì réng rán wéi chí bù biàn， gè zú guì zú réng shì guì zú。 xǔ zhuō yún jiào shòu duì kǎo gǔ jīn wén zī liào zuò liǎo hěn hǎo de gài kuò）。 cān kàn xǔ zhù《 xī zhōu shǐ》 dì sì zhāng《 huá xià guó jiā de xíng chéng》）。 　　 zhào gōng fēng yú yàn， zhào gōng shì fǒu hé bó qín、 kāng shū、 táng shū yī yàng fēn yòu yī bù yīn rén suī rán wèi jiàn zhū wén xiàn jìzǎi， dàn jīn wén cái liào què xiǎn shì， yàn guó shì yě yòu yīn rén de， yīn de guì zú yě cān jiā zhàn zhēng， jiē shòu shǎng cì。 běi jīng jìn jiāo chāng píng bái fú cūn chū tǔ【 26】 yòu xī zhōu mù guǒ mù， shì xī zhōu chū qī de mù zàng。 fáng shān liú lí hé huáng tǔ pō xī zhōu mù zàng chū tǔ yòu yǎn hóu shǎng cì de ruò gān tóng qì。 dài yòu yǎn hóu zì yàng de tóng qì， yě chū tǔ yú dà líng hé liú yù。 dù zhèng shèng gēn jù chū tǔ zhū qì míng wén wén mò de zú huī， rèn wéi zuò qì zhě duō shì yīn shāng jiù zú。 zhū qì xíng zhì huā wén yě yǔ yīn qì xiāng lèi。 míng wén zhōng de fù mǔ míng huì， yě cháng jiàn gān zhī mìng míng， rú fù yǐ、 fù xīn、 fù rèn、 mǔ jǐ， réng yán yīn shāng jiù sú。 zài yīn qì wén gōng dīng guǐ zéngshēn jiā zhēng rén fāng zhī yì de●， zài běi dòng chū tǔ de ◆ fāng dǐng míng wén lǐ yòu shì yàn hóu shǒu xià de dàjiàng liǎo。 fáng shān liú lí hé huáng tǔ pō chū tǔ de fù zūn míng wén：“ yǎn hóu shǎng fù jiōng yī、 chén qiè、 bèi， yòng zuò fù yǐ bǎo zūn yí。” míng wèi yòu■ zú huī。 mù zhōng chū tǔ suí zàng pǐn jí duō， yòu dà liàng bīng qì， bìng yòu rén xùn yī rén。（ liú lí hé kǎo gǔ gōng zuò duì：《 běi jīng fù jìn fā xiàn de xī zhōu nú lì xùn zàng mù》， jiàn《 kǎo gǔ》 1974 nián dì 5 qī）。 dù zhèng shèng gēn jù zhè yī lèi lì zhèng， tuī duàn dāng shí de yǎn hóu shǒu xià， yòu ruò gān dōng fāng jiù zú， cóng zhēng yōu yàn， yě jiù zàng zài běi fāng。 zhè xiē rén yòu chén qiè zhī cì， yòu péng bèi zhī shǎng， mù zàng nèi róng pō wéi fēng fù。 yīn yí dōng fāng jiù zú zài yàn guó kě néng réng bǎo chí yuán yòu de shì zú zǔ zhì。 zhè xiē zài běi tǔ de dōng fāng jiù zú yǔ zhōu rén gòng tóng xiǎng yòu tǒng zhì zhě de dì wèi。（ dù zhèng shèng：《 fēng jiàn yǔ zōng fǎ》， 1979 nián《 lì shǐ yǔ yán yán jiū suǒ jí kān》 dì 50 běn dì 3 fēn）。 xǔ zhuō yún jiào shòu xì chēng zhōu rén zài gè dì yǔ yīn rén jiù zú hé dāng dì tǔ zhù suǒ jiàn lì de guān xì wéi“ sān jié hé” de zhèng zhì quán lì guān xì。 suǒ wèi“ sān jié hé” shì sān gè zú qún（ zhōu rén、 yīn rén、 dāng dì tǔ zhù） de jié hé。 zài zhè gè“ sān jié hé” guān xì zhōng， zhōu rén de zú qún dài tì jiù rì yīn shāng zú qún jū yú zhù yào de dì wèi。 zhōu rén zú qún hé tǔ zhù zú qún de guān xì， shì tǒng zhì zú qún yǔ gè dì tǔ zhù zú qún de chóngdié guān xì。 bù guò， xǔ zhuō yún jiào shòu suī rán yě shuō“ zhōu rén zài běi fāng huáng tǔ dì dài de yōu shì suī rán shì zhēng fú”， dàn què rèn wéi“ bù yìng dāng zuò yì mín zú jiān de zhēng fú yǔ bèi zhēng fú， ér shì dà wén huà juàn nèi zú qún jiān guān xì de zhòng zǔ hé”。 wǒ rèn wéi hái shì bǎ zhēng fú de yīn sù fàng jìn qù hǎo。“ sān jié hé” de běn shēn， jiù shì zhēng fú de jiēguǒ。 méi yòu zhēng fú， zhōu rén jiù bù huì jū yú tǒng zhì dì wèi， yīn rén yě bù huì zì dòng ràng wèi。 zhè zhǒng“ sān jié hé” de guān xì， bù shì jiǎn dān de jìng huà de“ dà wén huà juàn nèi zú qún jiān guān xì de zhòng zǔ hé”， ér shì tōng guò zhēng fú 'ér jiàn lì de bù píng děng de zú qún jiān de chóngdié guān xì， zhōu rén zài shàng， yīn rén jū zhōng， tǔ zhù jū mín zài zuì xià céng。【 27】 　　 zhōu wáng guó hé zhū hóu guó dōuyòu suǒ wèi guó、 yě zhī fēn hé xiāng suì zhì dù。 zhōu wáng yòu liù xiāng liù suì。 gè guó gè dì yòu shí míng chēng bù yī yàng， dàn nèi róng dà tǐ shì yī zhì de， yī guó zhī nèi yòu gè nèi juàn hé wài wéi de qū bié。《 zhōu lǐ》 hé《 mèng zǐ》 shū zhōng yī xiē jìzǎi， dū fǎn yìng liǎo zhè zhǒng qíng kuàng。《 zhōu lǐ · xiǎo sī guān》 xiāng shì tiáo： 　　“ xiāng shì， zhǎng guó zhōng， gè zhǎng qí xiāng zhī mín shù 'ér jiū jiè zhī。” 　　 zhèng xuán zhù shuō： 　　“ zhèng sī nóng yún： wèi guó zhōng zhì bǎi lǐ jiāo yě。 xuán wèi qí dì zé jù wáng chéng bǎi lǐ nèi yě。 yán zhǎng zhōu zhōng， cǐ zhù guó zhōng yù yě。 liù xiāng zhī yù zài guó zhōng。” 　　 suì shì tiáo： 　　“ suì shì zhǎng sì jiāo， gè zhǎng qí suì zhī mín shù 'ér jiū jiè zhī。” 　　 zhèng xuán zhù shuō： 　　“ zhèng sī nóng yún： wèi bǎi lǐ wài zhì sān bǎi lǐ yě。 xuán wèi： qí dì zé jù wáng chéng bǎi lǐ yǐ wài zhì 'èr bǎi lǐ。 yán zhǎng sì jiāo zhě， cǐ zhù sì jiāo yù yě。 liù suì zhī yù zài sì jiāo。” 　　《 zhōu lǐ》 yī shū dà yuē shì zhàn guó shí rén biān zhuàn de， liú xīn dà yuē céng zhěng lǐ guò， dàn jué bù shì tā wěi zào de。《 zhōu lǐ》 jí shǐ shì zài zhàn guó cái biān zhuàn chéng shū de， qí zhōng bāo kuò liǎo yī xiē zhàn guó yǐ qián de gǔ shǐ cái liào。 　　《 zhōu lǐ》 guān yú guó nèi qū huá de jìzǎi xiāng dāng hùn luàn， yú xiāng suì zhī wài， yòu yòu guó zhōng、 jiāo、 yě、 dū bǐ děng。 dàn zōng hé qǐ lái kàn， yī guó zhī zhōng yòu gè nèi juàn、 wài juàn shì yī zhì de。 　　 mèng zǐ yě tán dào guó yǔ yě， yě shì bǎ nèi juàn chēng zuò guó， wài juàn chēng zuò yě。 téng wén gōng pài rén wèn tā rú hé zhì lǐ téng guó， tā shuō： 　　“ xià hòu shì wǔ shí 'ér gòng， yīn rén qī shí 'ér zhù， zhōu rén bǎi mǔ 'ér chè， qí shí jiē shí yī yě。…… fū téng rǎng dì biǎn xiǎo， jiāng wéi jūn zǐ yān。 wú jūn zǐ mò zhì yě rén， wú yě rén mò yǎng jūn zǐ。 qǐng yě jiǔ yī 'ér zhù， guó zhōng shí yī shǐ zì fù。”（《 mèng zǐ · téng wén gōng shàng》） 　　 mèng zǐ zhè xiē huà， hái bǎ guó、 yě zhī fēn hé mín zú guān xì lián xì qǐ lái liǎo。 yīn rén xíng de shì zhù fǎ， mèng yú xiàng téng wén gōng jiàn yì qǐng yě jiǔ yī 'ér zhù， zhè shuō míng yuán lái yě zhōng【 28】 zhù de shì yīn rén， guó zhōng shì zhōu rén， liǎng zú shì gè zì jù zú 'ér jū de。 zài wǎng kàn kàn， kǒng zǐ yě tán dào yě。《 lùn yǔ · xiān jìn》： 　　“ zǐ yuē： xiān jìn yú lǐyuè， yě rén yě； hòu jìn yú lǐyuè， jūn zǐ yě。” 　　 xiān jìn zǒng bǐ hòu jìn yào wén míng， wèishénme fǎn 'ér shì xiān jìn yú lǐyuè de shì yě rén， hòu jìn yú lǐ lè de fǎn shì jūn zǐ？ zhè zhǐ yòu cóng zú de guān xì shàng lái jiě shì， cái néng jiě shì de tōng。 yīn rén bǐ zhōu rén shì xiān jìn de， dàn shāng bèi miè hòu， yīn zhōu liǎng zú gòng tóng zǔ chéng xīn de guó jiā， zhōu rén jù zú 'ér jū zài guó zhōng， yīn rén zé jù zú 'ér jū zài yě。 xiān jìn yú lǐ lè de yīn rén chéng liǎo yě rén liǎo， hòu jìn yú lǐ lè de zhōu rén fǎn chéng liǎo jūn zǐ liǎo！ suǒ wèi jūn zǐ， bù shì cóng dào dé pǐn zhì shàng shuō de， shì cóng zhèng zhì dì wèi lái shuō de。 zhōu rén shì tǒng zhì zhě， shì bō xuē zhě， chēng wéi jūn zǐ。 zhè jiù shì mèng zǐ suǒ shuō，“ wú jūn zǐ mò zhì yě rén， wú yě rén mò yǎng jūn zǐ。”（ tóng shàng） yě rén jiù shì yīn rén。（ jìn dài xué zhě tán shāng zhōu liǎng zú guān xì de wén zhāng， shǒu xiān dāng tuī fù sī nián xiān shēng de《 zhōu dōng fēng yǔ yīn yí mín》， jiàn zhōng yāng yán jiū yuàn lì shǐ yǔ yán yán jiū suǒ《 jí kān》 dì sì běn dì sān fēn cè）。 　　 zōng hé yǐ shàng de cái liào kàn， wú lùn shì zhōu wáng hé luò yì de yīn rén de guān xì， hái shì lǔ gōng、 kāng shū、 táng shū yǐ jí qí tā zhū hóu guó hé fēn gěi tā men de gǔ mín liù zú、 qī zú、 huái xìng jiǔ zōng yǐ jí tǔ zhù zú de guān xì， sì hū dōubù xiàng nú lì zhù hé nú lì de guān xì， yě bù xiàng fēng jiàn lǐng zhù hé nóng nú de guān xì。 shāng、 zhōu liǎng zú， shì gè zì jù zú 'ér jū de。 yī gè zài nèi juàn， zài guó zhōng， zài jìn jiāo qū； héng gè zài wài juàn， zài yě。 liǎng zú bìng bù hùn jū。 yīn rén huò huái xìng jiǔ zōng de shì zú zǔ zhì bìng wèi dǎ pò。 yīn rén huò huái xìng jiǔ zōng zú nèi de shì， réng yóu zhè xiē zú de shì zú cháng lái guǎn lǐ。 yīn rén、 huái xìng jiǔ zōng de shì zú guì zú， réng shì guì zú， réng kě yǐ“ dí jiǎn zài wáng tíng”， dào zhōu wáng cháo qù zuò guān。 kàn lái， yòng bù píng děng bù luò jié hé de guān xì lái jiě shì shāng zhōu shāng zú de guān xì sì hū gèng fú hé shí jì xiē。 zài gǔ dài， shì zú bù luò hé shì zú bù luò yǐ bù píng děng de guān xì jié hé zài yī qǐ shì cháng jiàn de。 mǎ kè sī guān yú gǔ dài mín zú guān xì de yī duàn huà：“ bù luò zhì dù běn shēn dǎo zhì qū fēn wéi gāo jí hé dī jí de shì zú héng héng zhè zhǒng chā bié yòu yóu yú shèng lì zhě yǔ bèi zhēng fú bù luò hùn hé děng děng 'ér gèng jiā fā zhǎn。”（《 zī běn zhù yì shēng chǎn yǐ qián gè xíng tài》， 1958 nián rén mín chū bǎn shè zhōng wén bǎn dì 8 yè）， hěn shì hé wǒ men lái lǐ jiě shāng zhōu liǎng zú de guān xì。 wǒ kàn， zhōu rén hé shāng rén、 huái xìng jiǔ zōng děng bèi zhēng fú de【 29】 gè zú de guān xì， jiù shì zhè zhǒng bù píng děng de bù luò jié hé guān xì。 gè zì de shì zú bù luò tǐ réng rán cún zài， dàn què yīn zhēng fú guān xì， yǐ bù píng děng de dì wèi jié hé zài yī qǐ。 　　 zhōu cháo chū nián， gāng gāng miè shāng zhī hòu， liǎng zú guān xì bǐ jiào jǐn zhāng， zhēng fú guān xì bǐ jiào qiáng xiē。 dào liǎo xī zhōu mò nián hé chūn qiū shí qī， liǎng zú hé píng xiāng chù liǎo jǐ bǎi nián， lián méng de guān xì jiù bǐ jiào xiǎn zhù hé tū chū liǎo。 xuān wáng fēng tā dì dì huán gōng yǒu yú zhèng shí， shāng zhōu liǎng zú de guān xì yǐ bù xiàng zhōu chū nà me yòu shā qì。 zhèng huán gōng dài zhe fēn gěi tā de shāng rén zài zhèng dì qù jiàn lì xīn guó shí， shāng zhōu liǎng zú guān xì yǐ shì kào“ méng” lái wéi chí liǎo。《 zuǒzhuàn》 zhāo gōng shí liù nián zhèng zǐ chǎn duì jìn hán xuān zǐ shuō： 　　“ xī wǒ xiān jūn huán gōng yǔ shāng rén jiē chū zì zhōu， yōng cì bǐ 'ǒu， yǐ 'ài shā cǐ dì， zhǎn zhī péng hāo lí huò 'ér gòng chù zhī。 shì yòu méng shì yǐ xiāng xìn yě， yuē： ěr wù wǒ pàn， wǒ wú qiáng jiǎ， wú huò gài duó。 ěr yòu lì shì bǎo huì， wǒ wù yǔ zhī。 tè cǐ zhì shì， gù néng xiāng bǎo yǐ zhì yú jīn。” 　　 zhè lǐ de shāng rén， shì zuò shēng yì de rén， cóng“ wǒ wú qiáng jiǎ” kě zhī。 dàn tā men yě shì nóng mín， cóng“ yōng cì bǐ 'ǒu， yǐ 'ài shā cǐ dì， zhǎn zhī péng hāo lí huò 'ér gòng chù zhī” kě zhī。 dàn gèng zhòng yào de shì tā men shì shāng zú rén。 dà yuē zài zhōng guó gǔ dài， shāng zú rén huì zuò shēng yì。《 shàng shū · jiǔ gào》：“ zhào qiān chē niú， yuǎn fú jiǎ， yòng xiào yǎng jué fù mǔ。” àn： mèi tǔ shì shāng zhī dū yì， mèi tǔ jū mín shì shāng zú。《 jiǔ gào》 shì duì mèi tǔ rén jiǎng huà。 cǐ zhèng shāng rén huì zuò shēng yì。 shāng rén huì zuò shēng yì， shǐ hòu shì zuò shēng yì de rén jiù yòu liǎo shāng rén de míng chēng。 bù yìng gāi bǎ zhè tiáo cái liào jiě shì wéi zhèng huán gōng dài zhe zuò shēng yì de rén“ yōng cì bǐ 'ǒu， yǐ 'ài shā cǐ dì” qù jiàn lì xīn guó， yīngdāng lǐ jiě wéi huán gōng dài zhe fēn gěi tā de shāng（ zú） rén qù jiàn lì xīn guó。 　　 zhè shí， jù lí zhōu chū yǐ yòu jǐ bǎi nián， shāng zhōu liǎng zú de guān xì yǐ xiāng dāng huǎn hé， shāng zhōu liǎng zú de guān xì yǐ kào“ méng” lái wéi xì。 zhè zhǒng“ méng” de guān xì， bù shì xīn xíng shì de kāi chuàng， ér shì jiù xíng shì de biàn xiāng de yán xù。 tā shì shì zú bù luò lián méng shí qī“ lián méng” xíng shì de yí cún。《 chūn qiū · zuǒzhuàn》 suǒ zài， guó yǔ guó zhī jiān， zú yǔ zú zhī jiān，“ méng” de guān xì shì bù jué yú shū de， zhè zhǒng“ méng” dōushì shì zú bù luò lián méng de yí cún。 　　 xī zhōu chū nián fēn gěi táng shū de“ huái xìng jiǔ zōng， zhí guān wǔ zhèng”， tā men de zú cháng【 30】 men yī zhí réng shì shì zú guì zú， zài chūn qiū chū qī yǐ hé jìn guó guì zú yī qǐ cān jiā zhèng zhì huó dòng， yōng lì jìn guó guó jūn。 gù shì jiàn zhī《 zuǒzhuàn》， yǐn gōng liù nián zài：“ yì jiǔ zōng wǔ zhèng qǐng fù zhī zǐ jiā fù nì jìn hóu yú suí， nà zhū 'è， jìn rén wèi zhī 'è hóu。” suǒ wèi jiǔ zōng wǔ zhèng， jiù shì chéng wáng fēng táng shū shí de huái xìng jiǔ zōng wǔ zhèng。 xī zhōu chū nián fēn gěi lǔ guó de yīn rén liù zú， dào liǎo chūn qiū kǒng zǐ shí hòu yǐ jīng dōuchéng liǎo lǔ guó de guó rén。 dìng gōng liù nián， lǔ guó de guì zú yáng hǔ“ méng gōng jí sān huán yú zhōu shè， méng guó rén yú bó shè”。（《 zuǒzhuàn》 dìng gōng liù nián）。 zhōu shè shì zhōu rén de shè， yáng hǔ méng dìng gōng hé sān jiā dà guì zú yú zhōu shè。 bó shè shì yīn rén de shè， guó rén shì shàng céng zì yóu mín。 méng guó rén yú bó shè， shuō míng yáng hǔ suǒ méng de guó réndōu shì yīn rén， jí yīn rén yǐ shì lǔ guó de guó rén。 　　 néng bù néng shuō， zhōu miè shāng hòu， bǎ shāng réndōu zuò chéng liǎo zhǒng zú quán lì。 tā men de shì zú bù luò zǔ zhì wèi bèi dǎ pò， dàn tā men què shì zhěng gè zú zuò liǎo zhōu rén de nú lì。 zhǐ shì guò liǎo jǐ bǎi nián dào liǎo chūn qiū shí qī， tā men dì wèi cái tí gāo liǎo。 wǒ kàn hái bù hǎo zhè yàng shuō， yīn wéi rú guǒ tā men shì zuò liǎo nú lì， nà me wén xiàn zhōng suǒ zài zhōu gōng duì yīn duō shì suǒ shuō de huà， tā men kě yǐ dào zhōu wáng tíng zuò bǎi liáo， tā men zú nèi bù hé yóu tā men zì jǐ chǔlǐ， tā men hái shì tā men de tǔ dì、 jū yì， biàn bù hǎo jiě shì。 rú guǒ shuō zhè réng kě jiào zuò nú lì， nú lì de yì yì sì hū jiù yào lìng lùn liǎo。 　　 tōng cháng wǒ men shì bǎ zhōu wáng cháo hé zhū hóu guó dū zuò wéi guó jiā lái kàn dài de。 cóng yǐ shàng cái liào de fēn xī lái kàn， wǒ men kàn dào zhè shí de guó jiā shì zài bù luò de bù píng děng jié hé de jī chǔ shàng jiàn lì qǐ lái de， shì zài bù luò duì bù luò de zhēng fú de jī chǔ shàng jiàn lì qǐ lái de。 kě yǐ chēng zhī wéi“ bù luò guó jiā”， tā shì guó jiā xíng chéng de chū qī， shì méng yá shí qī de guó jiā。 　　 zǒng zhī， zhōu miè shāng hòu shāng zhōu liǎng zú de guān xì shì bù píng děng de， dàn jué bù shì nú lì zhù hé nú lì de guān xì。 shāng zú bèi zhēng fú liǎo， dàn tā men de shì zú bù luò zǔ zhì hái bǎo cún xià lái。 shāng zú de guì zú réng bǎo chí tā men de shì zú guì zú shēnfèn， tā men hái kě yǐ bèi jiǎn xuǎn dào zhōu wáng tíng qù zuò bǎi liáo huò dà liáo。 tā men zú nèi de shì， réng yóu zì jǐ qù guǎn lǐ， zhōu rén bù jiā gān shè。 tōng guò zhēng fú， shāng zhōu liǎng zú suǒ jiàn lì de guó jiā， yòu diǎn xiàng zǎo qī xī là hé luó mǎ de guó jiā， dōushì zǎo qī guó jiā， zhèng yóu shì zú bù luò xiàng guó jiā guò dù。【 31】 请欣赏:  请给我换一个看看！  拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！      << qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>

xù yán yī yóu bù luò dào guó jiā yī、 zǎo qī guó jiā de chū xiàn（ yī） yīn shāng shè huì hé jīng jì （ èr） zhōu rén de zǎo qī shēng huó （ sān） miè shāng hòu shāng zhōu liǎng zú de guān xì èr、 jiē jí fēn huà hé yǎn biàn（ yī） guì zú （ èr） guó rén （ sān） zhòng、 shù、 mín （ sì） sī tú shǔ （ wǔ） lì chén qiè （ liù）《 shī jīng》 zhōng suǒ jiàn gè jiē jí de shēng huó sān、 jǐng tián hé tǔ dì zhì dù（ yī） tǔ dì gōng yòu zhì de shǐ yǐng （ èr） zhōu wáng、 zhū hóu、 guì zú tǔ dì suǒ yòu zhì （ sān） gōng tián hé sī tián （ sì） guó yǔ yě de bù tóng tián zhì （ wǔ） nóng yè shēng chǎn gōng jù hé jì shù sì、 zǎo qī guó jiā xíng shì（ yī） wáng tíng hé qún liáo （ èr） chéng bāng guó jiā （ sān） guó（ dì yuán） yǔ jiā（ xuè yuán） liǎng xì de hé yī （ sì） lǐ、 xíng、 bīng、 shuì、 yì èr gǔ dài shè huì yī、 chūn qiū zhàn guó zhī jì de jīng jì shè huì biàn huà yǐn yán （ yī） nóng yè shēng chǎn lì de fēi yuè fā zhǎn （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 1 ． jiāo huàn hé shāng rén de huó yuè （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 2． huò bì hé chéng shì xīng qǐ （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 3． jiāo huàn zài jīng jì shēng huó zhōng de dì wèi

dì   I   [II]   [III]   [IV]   yè

pínglún (0)