|
|
军事类 》 bǎi zhàn qí lüè 》
dì yī juàn
liú jī Liu Ji
１。 jì zhàn【 tí shì】
《 jì zhàn》 shì《 bǎi zhàn qí lüè》 de kāi zōng shǒu piān， tā qǔ yì yú《 sūn zǐ bīng fǎ · jì piān》， zhuózhòng cóng zhàn lüè gāo dù chǎn shù shí dì zhàn zhēng móu huá duì yú yíng dé zuò zhàn shèng lì de zhòng yào xìng。 zhè lǐ de “ jì ” yǔ qí xià de“ jì liào” yì tóng， shì fēn xī、 pàn duàn qíng kuàng de yì sī。 tā rèn wéi， zài duì dí jiāo zhàn zhī qián， shǒu xiān yào mō qīng dí wǒ shuāng fāng jiàngshuài de yōu liè、 lì liàng de qiáng ruò、 bīng yuán de duō shǎo、 dì xíng de xiǎn yì、 liáng cǎo de zú fá。 zhǐ yòu duì shàng shù zhū duō qíng kuàng shǒu xiān fēn xī、 pàn duàn zhǔn què qīng chǔ liǎo， rán hòu zài chū bīng gōng zhàn， jiù méi yòu bù dǎ shèng zhàng de。 zhàn zhēng shì dí duì shuāng fāng zài yī dìng kè guān tiáo jiàn xià， yùn yòng zhù guān zhǐ dǎo de yī zhǒng yǐ wǔ lì jiě jué shèng fù de dǒu zhēng huó dòng。 zhàn zhēng shuāng fāng de rèn hé yī fāng， yào xiǎng zhàn shèng duì fāng， bì xū shǒu xiān fēn xī hé yán jiū dí wǒ shuāng fāng de gè fāng miàn qíng kuàng， bìng gēn jù zhè zhǒng kè guān shí jì， zhì dìng chū zhèng què de zuò zhàn jìhuà hé jūn shì bù shǔ。 zhǐ yòu shǐ zhù guān zhǐ dǎo yǔ kè guān shí jì xiāng fú hé， cái néng jiào duō dì dǎ shèng zhàng， ér jiào shǎo dì dǎ bài zhàng， kě jiàn， shú shí hé zhǎng wò dí wǒ shuāng fāng de gè fāng miàn qíng kuàng， shì zhì dìng zhèng què de zhàn lüè jìhuà jìn 'ér yíng dé zuò zhàn shèng lì de gēn běn qián tí。 běn piān néng gòu rèn shí dào zhè yī diǎn， bìng qiě jìn yī bù jiē shì liǎo“ yòng bīng zhī dào， yǐ jì wéi shǒu” de dào lǐ， zhè shì fēi cháng kě guì de sī xiǎng。
běn piān suǒ jǔ dōng hàn mò nián zhū gé liàng yǔ liú bèi tǎo lùn tiān xià dà shì 'ér chuán wéi lì shǐ jiā huà de“ lóng zhōng duì”， nǎi shì wǒ guó gǔ dài zhàn zhēng móu huá fā zhǎn shǐ shàng de tū chū diǎn xíng zhī yī。 dāng shí， zhū gé liàng yǐ jù duì cáo cāo、 liú bèi、 sūn quán sān fāng yǐ jí liú biǎo、 liú 'ā děng fāng de zhèng zhì、 jūn shì、 jīng jì、 dì lǐ zhū zhǒng tiáo jiàn de jīng bì fēn xī， wéi liú bèi de shēng cún yǔ fā zhǎn zhì dìng liǎo“ lián sūn kàng cáo” de zǒng zhàn lüè。 wèile shí xiàn zhè yī zhàn lüè jìhuà， zhū gé liàng tí chū shǒu xiān yào xiàng bó ruò fāng xiàng fā zhǎn， duó qǔ jīng、 yì 'èr zhōu yǐ jiàn lì wěn gù jī dì， ān fǔ xī nán gè zú， lián hé sūn quán， zhěng dùn nèi zhèng， jiā qiáng shí lì； ěr hòu dài tiáo jiàn chéng shú shí， cóng jīng、 yì liǎng lù běi fá cáo cāo， duó qǔ zhōng yuán， tǒng yī zhōng guó。 xiǎn rán， zhè shì yī gè bǐ jiào fú hé kè guān shí jì de jì wěn jiàn 'ér yòu yòu jìn qǔ jīng shén de zhàn lüè gòu xiǎng。 liú bèi hòu lái suī yīn tiáo jiàn suǒ xiàn 'ér wèi néng shí xiàn tǒng yī zhōng guó de jìhuà， dàn tā qià shì yǐ jù zhū gé liàng“ lián sūn kàng cáo” de zhàn lüè móu huá， ér jiàn lì liǎo shǔ hàn zhèng quán， chéng wéi yī dài sān zú dǐng lì zhě zhī yī。
【 yì wén】
dà fán yòng bīng zuò zhàn de fǎ zé， dōushì bǎ zhàn lüè móu huá fàng zài shǒu wèi。 méi yòu kāi zhàn zhī qián， xiān yào pàn míng jiàngshuài shì xián míng hái shì yú dùn， dí rén lì liàng shì qiáng dà hái shì ruò xiǎo， bīng yuán shù liàng shì zhòng duō hái shì guǎ shǎo， zhàn qū dì xíng shì xiǎn jùn hái shì píng tǎn， liáng cǎo gōng yìng shì kùn fá hái shì chōng zú。 bǎ dí wǒ shuāng fāng zhè xiē qíng kuàng dū pàn duàn qīng chǔ liǎo， rán hòu zài chū bīng gōng zhàn， biàn méi yòu bù shèng lì de。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ pàn duàn dí qíng shí jì， yán jiū zhì shèng jìhuà， kǎo chá dì xíng xiǎn yì， jì suàn dào lù yuǎn jìn， zhè shì gāo míng jiàngshuài zhǐ dǎo zhàn zhēng suǒ bì xū zhǎng wò de fǎ zé。”
dōng hàn mò nián， liú bèi zhù bīng yú xīn yě shí， céng sān cì qīn wǎng zhū gé liàng chù， qǐng jiào fù xīng hàn shì、 tǒng yī tiān xià de dà jì。 zhū gé liàng duì tā shuō：“ cóng dǒng zhuó zhuān quán luàn zhèng yǐ lái， háo jié zhī shì fēn fēn chéng jī qǐ bīng chēng xióng yī fāng， ér dì kuà zhōu jùn de gē jù zhě duō dé shǔbù shèngshǔ。 cáo cāo tóng yuán shào xiāng bǐ， zé shì míng wàng dī wēi， bīng lì ruò xiǎo， rán 'ér cáo cāo zhōng néng zhàn shèng yuán shào， yóu ruò zhě biàn wéi qiáng zhě， zhè bù zhǐ shì tiān shí yòu lì， yě shì rén de móu huá zhèng què。 rú jīn cáo cāo yǐ jīng yōng bīng bǎi wàn， bìng qiě xié zhì huáng dì 'ér xiàng zhū hóu fā hào shī lìng， zhè shí zài shì bù kě tóng tā zhí jiē jiào liàng de。 sūn quán zhàn yòu jiāng dōng dì qū， qí tǒng zhì yǐ lì sān shì， nà lǐ dì shì xiǎn yào， bǎi xìng guī fù， xián néng zhī réndōu yuàn yì fǔ zuǒ tā， zhè kě yǐ jié wéi méng yuán， ér bù kě yǐ tú móu tā。 jīng zhōu běi yòu hàn shuǐ、 féi shuǐ zuò píng zhàng， nán zhì hǎi biān yòu fēng fù zī yuán kě gōng lì yòng， dōng lián wú jùn、 kuàijī jùn， xī tōng bā jùn、 shǔ jùn。 zhè lǐ shì yòng bīng de zhàn lüè yào dì， dàn qí tǒng zhì zhě liú biǎo què wú lì shǒu zhù tā。 zhè dà gài shì shàng tiān zī zhù gěi jiāng jūn de bā， jiāng jūn kě yòu yì yú cǐ má？ yì zhōu dì shì xiǎn yào， tǔ dì féi wò guǎng dà， shì tiān rán fù ráo zhī dì， hàn gāo zǔ（ liú bāng） jiù shì kào zhè lǐ 'ér chéng jiù liǎo dì yè。 xiàn zài， yì zhōu mù liú zhāng hūn 'àn wú néng， zhāng lǔ yòu zài běi biān yǔ zhī zuò duì， jìn guǎn zhè lǐ rén kǒu zhòng duō、 zī yuán fù shù， dàn yīn qí bù zhī 'ài fǔ mín zhòng， zhì shǐ yòu cái néng de réndōu kě wàng dé dào yīng míng de jūn zhù。 jiāng jūn jì shì hàn shì de hòu dài， qiě yòu xìn yì xiǎn yáng sì hǎi， guǎng jiāo tiān xià yīng xióng， qiú xián rú jī sì kě， cháng ruò zhàn lǐng jīng、 yì 'èr zhōu， kòng 'ě xiǎn yào， xī yǔ zhū zú hé mù wéi lín， nán miàn fǔ suí yí yuè rén mín， duì wài jié méng sūn quán， duì nèi xiū míng zhèng zhì； tiān xià xíng shì yī dàn fā shēng biàn huà， jiù sì jī pài qiǎn yī yuán dàjiàng shuài lǐng jīng zhōu bù duì xiàng nán yáng、 luò yáng dì qū jìn jūn， ér jiāng jūn zé qīn shuài yì zhōu zhī bīng běi chū qín chuān， suǒ guò dì qū de bǎi xìng shuí hái bù dān zhe fēng shèng jiǔ shí lái yíng jiē jiāng jūn ní！
què shí néng zuò dào zhè yàng， nà me， tǒng yī dà yè jiù kě yǐ chéng gōng， hàn cháo tǒng zhì jiù kě yǐ fù xīng liǎo。” liú bèi tīng hòu gāo xīng dì shuō：“ jiǎng dé tài hǎo lā！” hòu lái de shí jiàn， guǒ rán shì 'àn zhào zhū gé liàng de móu huá jìn xíng de。
【 yuán wén】
fán yòng bīng zhī dào， yǐ jì wéi shǒu。 wèi zhàn zhī shí， xiān liào jiāng zhī xián yú， dí zhī qiáng ruò， bīng zhī zhòng guǎ， dì zhī xiǎn yì， liáng zhī xū shí。 jì liào yǐ shěn， rán hòu chū bīng， wú yòu bù shèng。 fǎ yuē：“ liào dí zhì shèng， jì xiǎn 'ài yuǎn jìn， shàngjiàng zhī dào yě”。 ① hàn mò， liú xiān zhù ② zài xīn yě ③， sān wǎng qiú jì yú zhū gé liàng ④。 liàng yuē：“ zì dǒng zhuó ⑤ yǐ lái， háo jié bìng qǐ， kuà zhōu lián jùn zhě bù kě shèngshǔ。 cáo cāo ⑥ bǐ yú yuán shào ⑦， zé míng wēi zhòng guǎ， rán cāo suì néng kè shào， yǐ ruò wéi qiáng zhě ⑧， fēi wéi tiān shí， yì yì rén móu yě。 jīn cāo yǐ yōng bǎi wàn zhī zhòng， xié tiān zǐ ⑨ yǐ lìng zhū hóu， cǐ chéng bù kě yǔ zhēng fēng。 sūn quán ⑩ jù yòu jiāng dōng ⑾， yǐ lì sān shì ⑿， guó xiǎn mín fù， xián néng wéi zhī fǔ， cǐ kě yǐ wéi yuán 'ér bù kě tú yě。 jīng zhōu ⒀ běi jù hàn、 féi ⒁， lì jìn nán hǎi ⒂， dōng lián wú、 huì ⒃， xī tōng bā、 shǔ ⒄、 cǐ yòng wǔ zhī guó， ér qí zhù ⒅ bù néng shǒu。
cǐ dài tiān suǒ yǐ zī jiāng jūn， jiāng jūn qǐ yòu yì hū？ yì zhōu ⒆ xiǎn sài， wò yě qiān lǐ， tiān fǔ zhī tǔ， gāo zǔ ⒇ yīn zhī yǐ chéng dì yè。 liú zhāng（ 21） àn ruò， zhāng lǔ（ 22） zài běi， mín fù（ 23） guó（ 24） fù， bù zhī cún xù， zhì néng zhī shì sī dé míng jūn。 jiāng jūn jì dì shì zhī zhòu， xìn yì zhù yú sì hǎi， zǒng lǎn（ 25） yīng xióng， sī xián rú kě， ruò kuà yòu jīng、 yì， bǎo qí yán zǔ， xī hé zhū róng（ 26）， nán fǔ yí yuè（ 27）， wài jié hǎo sūn quán， nèi xiū zhèng zhì； tiān xià yòu biàn， zé mìng yī shàngjiàng jiāng jīng zhōu zhī jūn yǐ xiàng wǎn、 luò（ 28）， jiāng jūn shēn shuài yì zhōu zhī zhòng chū yú qín chuān（ 29）， bǎi xìng shú gǎn bù dān shí hú jiāng（ 30） yǐ yíng jiāng jūn zhě hū？
chéng rú shì， bà yè kě chéng， hàn shì kě xīng yǐ。” xiān zhù yuē：“ shàn。” hòu guǒ rú qí jì（ 31）。
【 zhù shì】
① liào dí zhì shèng， jì xiǎn 'ài yuǎn jìn， shàngjiàng zhī dào yě： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · dì xíng piān》。“ jì xiǎn 'ài yuǎn jìn”
jù， mǎ běn、 táng běn jiē tuō“ jì”， jīn cóng wáng běn。
② liú xiān zhù： jí sān guó shǔ hàn de jiàn lì zhě liú bèi， dōng hàn yuǎn zhī huáng zú， zì xuán dé。 shì zhāo liè huáng dì， shǐ chēng“ xiān zhù”。
③ xīn yě： zhū běn jiē zuò“ xiāng yáng”， yǔ shǐ zài xiāng wéi， jīn jù《 sān guó zhì · shǔ shū · zhū gé liàng chuán》 jiàogǎi。
④ zhū gé liàng： sān guó zhù míng zhèng zhì jiā、 jūn shì jiā。 láng xié yáng dū（ jīn shān dōng yí nán nán） rén， zì kǒng míng。
⑤ dǒng zhuó： dōng hàn lǒng xī lín táo（ jīn gān sù mín xiàn） rén， zì zhòng yíng。 hàn líng dì shí， rèn bìng zhōu mù。 líng dì sǐ hòu， tā shuài bīng jìn rù luò yáng， fèi shǎo dì， lì xiàn dì， zì wéi tài shī， bǎ chí cháo zhèng， wú 'è bù zuò。 hòu wéi sī tú wáng yǔn děng rén shè jì suǒ shā。
⑥ cáo cāo： sān guó zhù míng zhèng zhì jiā、 jūn shì jiā、 shī rén。 qiáo xiàn（ jīn 'ān huī háo xiàn） rén， zì mèng dé， xiǎo míng 'ā mán。
⑦ yuán shào： dōng hàn mò fēng jiàn dì fāng gē jù shì lì zhī yī。 rǔ nán rǔ yáng（ jīn hé nán shāng shuǐ xī nán） rén， zì běn chū。
⑧ yǐ ruò wéi qiáng zhě： mǎ běn tuō“ qiáng”， jīn cóng táng běn。
⑨ tiān zǐ： gǔ chēng tǒng zhì tiān xià de dì wáng。 zhè lǐ zhǐ hàn xiàn dì liú xié。
⑩ sūn quán： sān guó shí wú guó de jiàn lì zhě。 wú jùn fù chūn（ jīn shǔ zhè jiāng） rén， zì zhòng móu。
⑾ jiāng dōng： cháng jiāng zài wú hú、 nán jīng jiànzuò xī nán nán、 dōng běi běi liú xiàng， suí táng yǐ qián， shì nán běi wǎng lái de zhù yào dù kǒu suǒ zài， xí guàn shàng chēng zì cǐ yǐ xià de cháng jiāng 'àn dì qū wéi jiāng dōng。
⑿ sān shì： zhǐ sūn jiān（ sūn quán fù）、 sūn cè（ quán xiōng）、 sūn quán sān shì。
⒀ jīng zhōu： hàn wǔ dì shí suǒ zhì de shí sān cì shǐ bù zhī yī。 xiá jìng yuē dāng jīn hú běi、 hú nán liǎng shěng jí hé nán、 guì zhōu、 guǎng dōng、 guǎng xī yī bù。 dōng hàn yīn zhī， zhì suǒ zài hàn shòu（ jīn hú nán cháng dé dōng běi）。
⒁ hàn、 féi： jí jīn zhī hàn shuǐ， gǔ dài tōng chēng hàn shuǐ wéi féi shuǐ。 jù《 shuǐ jīng zhù》 zài chēng： qí běi yuán chū zì jīn shǎn xī liú bà xī míng wéi jù shuǐ zhě chēng féi， xī yuán chū zì jīn níng qiáng běi zhě chēng hàn， èr yuán huì liú hòu tōng chēng féi shuǐ huò hàn shuǐ。
⒂ nán hǎi： fàn zhǐ nán fāng yán hǎi yī dài， jí jīn guǎng dōng、 guǎng xī yī dài。
⒃ wú、 huì： dōng hàn shí fēn kuàijī jùn wéi wú jùn、 kuàijī 'èr jùn， hé chēng“ wú huì”， qí dì xiá jīn jiāng sū、 zhè jiāng dì qū。
⒄ bā、 shǔ： jí bā jùn、 shǔ jùn， xiá jìng dāng jīn sì chuān dì qū。⒅ qí zhù： zhǐ jīng zhōu tǒng zhì zhě liú biǎo。
⒆ yì zhōu： hàn wǔ dì shí suǒ zhì shí sān cì shǐ bù zhī yī。 xiá jìng yuē dāng jīn sì chuān quán jìng yǐ jí yún nán、 gān sù、 hú běi、 guì zhōu bù fēn dì qū。
⒇ gāo zǔ： zhǐ hàn gāo zǔ liú bāng。
（ 21） liú zhāng： hàn guāng wǔ dì liú xiù zhī zǐ zhōng shān wáng liú yān de hòu dài， zì jì yù， jì qí fù zhí wéi yì zhōu mù。 hòu liú bèi shuài jūn rù chuān， liú zhāng chū jiàng。
（ 22） zhāng lǔ： dōng hàn mò tiān shī dào shǒu lǐng。
（ 23） fù： jù《 sān guó zhì · shǔ shū · zhū gé liàng chuán》 yuán zuò“ yīn”；《 bǎi zhàn qí fǎ》 yuán zuò zhě yīn huì sòng tài zǔ zhào kuāng yìn fù míng（ hóng yīn） ér yuán yǐn shí gǎi“ yīn” wéi“ fù”。
（ 24） guó： mǎ běn jí táng běn jiē zuò“ gù”， xíng jìn wù， jīn cóng wáng běn、 wāng běn。
（ 25） lǎn： tōng“ lǎn”， cǎi zhāi、 shōu qǔ de yì sī。
（ 26） róng： wǒ guó gǔ dài zhōng yuán rén duì xī běi shǎo shù mín zú de fàn chēng zhī yī。
（ 27） yuè： wǒ guó gǔ dài duì cháng jiāng zhōng xià yóu yǐ nán dì qū shǎo shù mín zú de zǒng chēng。
（ 28） wǎn、 luò： jí jīn hé nán nán yáng、 luò yáng dì qū。
（ 29） qín chuān： gǔ dì qū míng。 fàn zhǐ jīn shǎn xī、 gān sù qín lǐng yǐ běi píng yuán dì qū， yīn zhàn guó shí dì shǔ qín guó 'ér dé míng。
（ 30） dān shí hú jiāng： yǔ chū《 mèng zǐ · liáng huì wáng xià》， yì sī shì mín zhòng wèi láo suǒ 'ài dài jūn duì shí yòng yǐ kào xiàn de jiǔ fàn shí wù。
（ 31） běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · shǔ shū · zhū gé liàng chuán》。
２。 móu zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 móu zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù rú hé cuò bài dí rén de zhàn zhēng tú móu wèn tí。 tā rèn wéi， dāng dí rén móu huá zhàn zhēng yī shǐ， wǒ jiù jí shí yùn yòng móu lüè cuò bài dí rén de zhàn zhēng tú móu， shǐ qí yīn tú móu bài lù 'ér xiàng wǒ qū fú。 běn piān yǐn zì sūn zǐ“ shàng bīng fá móu” yī yǔ， yì sī shì， yòng bīng de shàng cè shì cuò bài dí rén de zhàn zhēng tú móu。 huàn yán zhī， yě jiù shì yùn yòng móu lüè dǎ pò dí rén de zhàn zhēng qǐ tú， bǎ zhàn zhēng xiāo miè zài méng yá zhuàng tài， cóng 'ér dá dào sūn zǐ suǒ qiáng diào de“ bù zhàn 'ér qū rén zhī bīng” de“ quán shèng” mùdì。 suǒ wèi“ bù zhàn 'ér qū rén zhī bīng”， shì shuō bù yǐ bīng lì zhí jiē yǔ dí rén jiāo zhàn 'ér yòu néng gòu zhàn shèng dí rén。 kě yǐ rèn wéi， zhè shì sūn zǐ duì zhàn zhēng suǒ xī tú dá dào de lǐ xiǎng mù biāo。 dàn shì， bì xū kàn dào，“ bù zhàn 'ér qū rén zhī bīng” shì yòu tiáo jiàn de， zhǐ yòu zài lì liàng chǔyú yōu shì， xíng shì fēi cháng yòu lì， bìng qiě yòu fú hé kè guān shí jì de zhèng què zhù guān zhǐ dǎo， cái yòu kě néng bù jīng liúxuèxīshēng 'ér dá chéng“ quán shèng” zhè yī lǐ xiǎng mù biāo。 rú guǒ hū shì kè guān tiáo jiàn， piàn miàn qiáng diào“ móu zhàn” ér fǒu dìng“ bīng zhàn” de bì yào xìng， zé shì bì xiàn rù bùqiè shí jì de wéi xīn zhù yì ní nào zhī zhōng， ér gěi zì jǐ dài lái bù yìng yòu de sǔn shī。 zhè shì zhàn zhēng zhǐ dǎo zhě bù kě bù jiā zhù yì de wèn tí。
chūn qiū shí jìn píng gōng wèile jìn gōng qí guó， xiān pài fàn zhāo wǎng guān qí guó zhèng qíng。 qí xiāng yàn yīng yùn yòng qí zhì móu yú yàn yǐn zhī jiān cuò bài liǎo fàn zhāo de duō cì tiǎo xìn， cóng 'ér zǔ zhǐ liǎo jìn guó jí jiāng gōng qí de zhàn zhēng tú móu。 zhè kě yǐ shuō shì“ bù zhàn 'ér qū rén zhī bīng” de yī gè lì zhèng。 jìn guó zhī suǒ yǐ dǎ xiāo jìn gōng qí guó de zhàn zhēng qǐ tú， gù rán shì yàn yīng yǐ qí cōng míng cái zhì hé jì móu cuò bài jìn shǐ fàn zhāo sì yì tiǎo xìn de jiēguǒ， dàn yě bù néng bù kàn dào， qí guó zì huán gōng kāi chuàng de bà zhù dì wèi， suī rán dào liǎo jǐng gōng shí qī yǐ jīng sàng shī， dàn qí guó réng bù shī wéi zhōng yuán dà guó zhī yī。 jìn píng gōng yào fā dòng gōng qí zhàn zhēng， duì cǐ shì bù néng bù yòu suǒ gù jì de。 zhè yě zhèng shì tā shǒu xiān pài rén wǎng guān qí guó zhèng qíng， ěr hòu jué dìng jìn gōng yǔ fǒu de gēn běn yuán yīn。
【 yì wén】
fán zài dí rén kāi shǐ duì wǒ jìn xíng zhàn zhēng tú móu de shí hòu， wǒ yào jí shí yùn yòng móu lüè chuō chuān tā， shǐ qí yīn móu wú fǎ dé chěng 'ér bù dé bù qū fú。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yòng bīng de shàng cè shì yǐ móu lüè cuò bài dí rén de zhàn zhēng tú móu。”
chūn qiū shí qī， jìn píng gōng dǎ suàn jìn gōng qí guó， biàn pài dà fū fàn zhāo qù guān chá qí guó de zhèng zhì dòng tài。 qí jǐng gōng shè yàn jìn xíng zhāo dài， dāng jiǔ hē dé xīng zhì zhèng nóng shí， fàn zhāo jìng tí chū yòng qí jǐng gōng de jiǔ bēi zhēn jiǔ hē。 jǐng gōng shuō：“ nà jiù yòng wǒ de jiǔ bēi gěi kè rén jìn jiǔ bā。” dāng fàn zhāo hē wán zì jǐ bēi zhōng de jiǔ， zhèng xiǎng huàn bēi zhēn jiǔ shí， yàn zǐ lì jí chè diào jǐng gōng jiǔ bēi， réng yòng fàn zhāo suǒ yòng zhī bēi zhēn jiǔ jìn kè。 fàn zhāo jiǎ zhuāng hē zuì liǎo， bù gāo xīng dì tiào qǐ wǔ lái， bìng duì qí guó tài shī shuō：“ néng wéi wǒ yǎn zòu yī zhī chéng zhōu yuèqǔ má？ wǒ jiāng suí lè 'ér qǐ wǔ。” tài shī huí dá shuō：“ máng chén wèi céng xué guò。” fàn zhāo wú qù dì lí kāi yán xí hòu， qí jǐng gōng zé bèi chén xià shuō：“ jìn guó， shì gè dà guó 'ā。 pài rén lái guān chá wǒ guó zhèng jú， rú jīn nǐ men chù nù liǎo dà guó de shǐ chén， zhè kě zěn me bàn ní？” yàn zǐ lǐ zhí qì zhuàng dì shuō：“ fàn zhāo bìng bù shì bù dǒng lǐ fǎ， tā shì gù yì xiū rǔ wǒ guó， suǒ yǐ wǒ bù néng fú cóng nín de mìng lìng， yòng nín de jiǔ bēi gěi tā jìn jiǔ。” tài shī jiē zhe shuō：“ chéng zhōu zhī lè nǎi shì tiān zǐ xiǎng yòng de yuèqǔ， zhǐ yòu guó jūn cái néng suí zhī 'ér qǐ wǔ。 ér jīn fàn zhāo bù guò shì yī dà chén， què xiǎng yòng tiān zǐ zhī lè bàn wǔ， suǒ yǐ wǒ bù néng wèitā yǎn zòuyuè qū。” fàn zhāo huí dào jìn guó hòu， xiàng jìn píng gōng bào gào shuō：“ qí guó shì bù kě jìn gōng de。 yīn wéi， wǒ xiǎng xiū rǔ qí guó jūn， jiēguǒ bèi yàn zǐ kàn chuān liǎo； xiǎng mào fàn tā men de lǐ fǎ， yòu bèi qí tài shī shí pò liǎo。” kǒng zǐ tīng dào zhè jiàn shì hòu， zàn tàn shuō：“ bù yuè chū yán xí zhī jiān， ér néng dǐ yù qiān lǐ zhī wài dí rén de jìn gōng， yàn zǐ zhèng shì zhè yàng de rén。”
【 yuán wén】
fán dí shǐ yòu móu， wǒ cóng 'ér gōng zhī， shǐ bǐ jì shuāi 'ér qū fú。 fǎ yuē：“ shàng bīng fá móu。”① chūn qiū shí， jìn píng gōng② yù fá qí， shǐ fàn zhāo③ wǎng guān qí guó zhī zhèng。 qí jǐng gōng④ shāng⑤ zhī。 jiǔ hān， fàn zhāo qǐng jūn zhī zūn zhuó⑥。 gōng yuē：“ guǎ rén zhī zūn jìn kè。”
fàn zhāo yǐ yǐn， yàn zǐ⑦ chè⑧ zūn， gèng wéi zhuó。 fàn zhāo yáng zuì， bù yuè 'ér qǐ wǔ， wèi tài shī⑨ yuē：“ néng wéi wǒ zòu chéng zhōu zhī lè⑩ hū？ wú wéi wǔ zhī。” tài shī yuē：“ míng chén⑾ bù xí。” fàn zhāo chū。 jǐng gōng yuē：“ jìn， dà guó yě。
lái guān wú zhèng， jīn zǐ nù dà guó zhī shǐ zhě， jiāng nài hé？” yàn zǐ yuē：“ fàn zhāo fēi lòu yú lǐ zhě， qiě yù cán wú guó， chén gù bù cóng yě。” tài shī yuē：“ fū chéng zhōu zhī lè， tiān zǐ zhī lè yě， wéi rén zhù wǔ zhī。 jīn fàn zhāo rén chén， ér yù wǔ tiān zǐ zhī lè， chén gù bùwèi yě。”
fàn zhāo guī bào jìn píng gōng yuē：“ qí wèi kě fá， chén yù rǔ qí jūn， yàn zǐ zhī zhī； chén yù fàn qí lǐ， tài shī shí zhī。”
zhòng ní⑿ 〔 wén zhī 〕 yuē：“ bù yuè zūn zǔ⒀ zhī jiān， ér zhé chōng qiān lǐ zhī wài， yàn zǐ zhī wèi yě。”⒁【 zhù shì】
① shàng bīng fá móu： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · móu gōng piān》。
② jìn píng gōng： chūn qiū jìn guó guó jūn， dào gōng zhī zǐ， míng biāo， zài wèi 'èr shí liù nián。
③ fàn zhāo： chūn qiū jìn guó dà fū。
④ qí jǐng gōng： chūn qiū qí guó guó jūn， zhuāng gōng zhī dì， míng chǔ jiù， zài wèi wǔ shí bā nián。
⑤ shāng（ ｓ ｈ ā ｎ ｇ）： gǔ dài shèng jiǔ qì。 zhè lǐ zuò dòng cí， yǐ jiǔ zhāo dài de yì sī。
⑥ zūn zhuó： zūn（ ｚ ǔｎ）， běn zuò“ zūn”， jiǔ bēi； zhuó， zhēn jiǔ、 yǐn jiǔ de yì sī。
⑦ yàn zǐ： jí yàn yīng。 chūn qiū qí guó dà fū， yí wéi（ jīn shān dōng gāo mì） rén， zì píng zhòng。
⑧ chè： tōng“ chè”。
⑨ tài shī： tóng“ dà shī” zhōng guó gǔ dài yuèguān míng。
⑩ chéng zhōu zhī lè： mǎ běn jí zhū běn jiē zuò“ chéng zhōu gōng zhī lè”， yǔ shǐ zài bù fú， gù jù《 yàn zǐ chūn qiū · nèi piān zá shàng dì wǔ》 jiàogǎi。 chéng zhōu， gǔ dì míng， jí xī zhōu de dōng dū。 chéng zhōu zhī lè， wèi zhōu tiān zǐ zhī yuèqǔ。
⑾ míng chén： wèi yǎn jīng shī míng zhī chén。 chūn qiū jìn guó zhù míng yuèshī shī kuàng shēng 'ér mù máng， shàn biàn shēngyuè。 qí guóyuè guān tài shī yǐ“ míng chén” zì chēng， zì qiān zhī yì， wèi bì yě shì máng rén。
⑿ zhòng ní： jí kǒng zǐ。 chūn qiū lǔ guó zōu yì（ jīn shān dōng qū fù dōng nán） rén， míng qiū， zì zhòng ní。 chūn qiū mò zhù míng sī xiǎng jiā、 zhèng zhì jiā、 jiào yù jiā， rú jiā xué shuō chuàng shǐ zhě。
⒀ zūn zǔ： zǔ（ｚ ǔ）， gǔ dài jì sì shí yòng yǐ zài shēng de lǐ qì。 zūn zǔ， jí shèng jiǔ ròu de qì jù， zhè lǐ zhǐ yán xí。
⒁ běn piān shǐ lì chū zì《 yàn zǐ chūn qiū · nèi piān zá shàng dì wǔ》。
３。 jiān zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 jiān zhàn》 wéi tí， zhǐ zài cóng zhàn lüè gāo dù zhuózhòng chǎn shù shǐ yòng jiàndié zài zhàn zhēng zhōng de zuò yòng wèn tí。 tā rèn wéi， fán yào jìn gōng dí rén， bì xiān pài qiǎn jiàndié shēn rù dí jìng jìn xíng zhàn lüè zhēn chá， huò yǐ zhòng jīn shōu mǎi dí fāng rén yuán tí gōng qíng bào。 zhǐ yòu tōng guò jiàndié tàn míng dí guó bīng yuán duō shǎo、 lì liàng qiáng ruò、 jūn duì dòng jìng děng qíng kuàng hòu， zài chū bīng jìn gōng， cái néng dǎ shèng zhàng。 zhàn zhēng de lì shǐ jīng yàn biǎo míng， yào zhàn shèng dí rén， bì xū zuò dào“ zhī bǐ”， mō qīng dí qíng； ér yào zuò dào“ zhī bǐ”， jiù xū lì yòng yī qiē kě yǐ lì yòng de shǒu duàn， jìn xíng zhōu mì dì dí qíng zhēn chá。 zài zhēn chá jì shù bù fā dá de gǔ dài， pài qiǎn jiàndié zhēn chá dí qíng， biàn chéng wéi bīng jiā jīng cháng cǎi yòng de yī zhǒng zuì wéi yòu xiào de shǒu duàn。 běi cháo shí qī de běi zhōu dàjiàng wéi xiào kuān， jiù shì yǐ shàn yòng jiàndié 'ér zhù chēng yú shì de。 zài běi zhōu yǔ běi qí de duì kàng zhōng， tā cǎi qǔ pài dié rù qí hé shōu mǎi qí rén wéi dié děng shǒu duàn， bù jǐn suí shí zhǎng wò liǎo běi qí de nèi qíng hé dòng tài， ér qiě líjiàn liǎo qí hòu zhù yǔ qí xiāng hú lǜ guāng， yòu shǐ qí hòu zhù shā hài liǎo“ xián 'ér yòu yǒng” de hú lǜ guāng， wéi qí hòu běi zhōu chū bīng miè wáng běi qí、 tǒng yī běi fāng， sǎo qīng liǎo zhàng 'ài。
【 yì wén】
dà fán yào chū bīng jìn gōng dí rén， bì xū shì xiān pài qiǎn jiàndié mì mì tàn míng dí jūn rén shǔzhī duō shǎo、 lì liàng zhī xū shí、 bù duì zhī xíng zhǐ， rán hòu zài chū bīng jìn gōng， jiù néng dà gōng kě lì， zhàn wú bù shèng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“（ duì dí zuò zhàn） wú shí wú chù bù kě yǐ shǐ yòng jiàndié。”
běi zhōu míng jiāng wéi shū yù， zì xiào kuān， píng jiè zì shēn zhī dé xíng 'ér cháng qī zhèn shǒu zài yù bì chéng。 tā shàn yú fǔ wèi hé guǎn lǐ shì zú， shèn dé bù zhòng yōng hù。 yīn cǐ， tā suǒ pài wǎng běi qí de jiàndié， dōunéng jìn lì sōu jí qíng bào。 yě yòu wèitā zhòng jīn shōu mǎi de běi qí rén， cóng yáo yuǎn de qí guó sòng lái shū miàn qíng bào。 suǒ yǐ， běi qí yòu shénme dòng jìng， běi zhōu cháo tíng dū liǎo rú zhǐ zhǎng。 běi qí zuǒ chéngxiàng hú lǜ guāng， zì míng yuè， jì xián míng yòu yǒng wǔ， shì wéi xiào kuān fēi cháng jì hèn de yī gè duì shǒu。 cān jūn qū yán pō dǒng zhàn bǔ zhī shù， tā duì xiào kuān shuō：“ míng nián， běi qí bì yīn xiāng hù cán shā 'ér dà luàn。” xiào kuān yīn cǐ mìng lìng qū yán biān zào gē yáo， shuō：“ bǎi shēng fēi shàng tiān， míng yuè zhào cháng 'ān。”“ bǎi shēng”， jiù chéng yī hú，（ yǐ cǐ yǐn yù hú lǜ guāng）。 yòu shuō：“ gāo shān bù tuī zì tuí， hú mù bù fú zì lì。” rán hòu mìng lìng jiàndié xié dài dà liàng xiě hǎo gē yáo de chuán dān， sàn fā dào qí dū yè chéng， běi qí shàng shū zuǒ pú shè zǔ xiào zhǐ yǔ hú lǜ guāng yòu máo dùn， tā dé cǐ chuán dān hòu zé gèng tiān yóu jiā cù dì bào gào liǎo qí hòu zhù gāo wěi， hú lǜ guāng zuì zhōng yīn cǐ 'ér cǎn zāo shā hài。 běi zhōu wǔ dì yǔ wén yōng huò xī hú lǜ guāng bèi shā shēn wáng de xiāo xī hòu， gāo xīng dé lì jí xiàng quán guó bān bù dà shè lìng。 hòu lái yòu chū dòng dà jūn， yī jǔ 'ér miè wáng liǎo běi qí。
【 yuán wén】
fán yù zhēng fá， xiān yòng jiàndié， chān dí zhī zhòng guǎ、 xū shí、 dòng jìng， rán hòu xīng shī， zé dà gōng kě lì， zhàn wú bù shèng。
fǎ yuē：“ wú suǒ bù yòng jiān yě。”① zhōu jiāng wéi shū yù②， zì xiào kuān， yǐ dé xíng shǒu zhèn yù bì③。 xiào kuān shàn yú fǔ yù， néng dé④ rén xīn， suǒ qiǎn jiàndié rù qí⑤ zhě， jiē wéi jìn lì。 yì yòu qí rén dé xiào kuān jīn huò zhě⑥， yáo tōng shū shū⑦。 gù qí dòng jìng， cháo tíng jiē zhī zhī。 qí xiāng hú lǜ guāng⑧， zì míng yuè， xián 'ér yòu yǒng， xiào kuān shēn jì zhī。 cān jūn qū yán pō zhī bǔ shì⑨， wèi xiào kuān yuē：“ lái nián dōng cháo⑩ bì dà xiāng shā lù。” xiào kuān yīn lìng yán zuò yáo gē yuē：“ bǎi shēng fēi shàng tiān， míng yuè zhào cháng 'ān。”⑾ bǎi shēng， hú yě。 yòu yán：“ gāo shān bù tuī zì tuí， hú mù bù fú zì lì。”⑿ lìng dié rén duō jī cǐ wén， yí zhī yú yè⒀。 zǔ xiào zhèng⒁ yǔ guāng yòu xì， jì wén gèng rùn sè zhī， míng yuè zú yǐ cǐ zhū。 zhōu wǔ dì⒂ wén guāng sǐ， shè qí jìng nèi， hòu dà jǔ bīng， suì miè qí⒃。
【 zhù shì】
① wú suǒ bù yòng jiān yě： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · yòng jiān piān》。
② wéi shū yù： běi zhōu dù líng（ jīn shǎn xī cháng 'ān xiàn dōng nán） rén， zì xiào kuān。 shàn yòng bīng， yòu zhàn gōng。 běi zhōu wǔ dì shí， guān zhì dà sī kōng、 shàng zhù guó。
③ yù bì： běi zhōu jūn shì zhòng zhèn， gù zhǐ zài jīn shān xī jì shān xī nán。
④ dé： mǎ běn zuò“ jiāng”， xiǎn wù； jīn cóng táng běn jí wáng běn、 wāng běn。
⑤ qí： jí běi cháo zhī yī。 gōng yuán ５５ ０ nián， gāo huān zhī zǐ gāo yáng qǔ dài dōng wèi zì lì wéi dì， gǎi guó hào wéi qí， shǐ chēng“ běi qí”。
⑥ jīn huò zhě： mǎ běn zuò“ jīn hè hái”， xiǎn wù。 jīn cóng wāng běn； táng běn zuò“ jīn bì”， yì tōng。
⑦ shū shū： jí“ shū hàn”， shū zhá zhī lèi； zhè lǐ zhǐ shū miàn qíng bào。
⑧ hú lǜ guāng： běi qí shuò zhōu（ jīn shān xī shuò xiàn） rén， gāo chē zú， zì míng yuè。 chū shēng jiāng mén， shàn qí shè， cháng qī cóng shì duì běi zhōu de zhàn zhēng。 guān zhì zuǒ chéngxiàng。 hòu yīn zhōu jiāng wéi shū yù shī líjiàn jì， wéi qí hòu zhù gāo wěi yí jì suǒ shā。
⑨ bǔ shì： gǔ shí yī zhǒng zhàn bǔ de mí xìn huó dòng， yǐ guī jiá zhàn bǔ jí xiōng de chēng“ bǔ”， yǐ shī cǎo zhàn bǔ jí xiōng de chēng“ shì”。
⑩ dōng cháo： zhǐ běi qí。 yīn běi qí wèi yú běi zhōu zhī dōng， gù chēng。⑾ bǎi shēng fēi shàng tiān， míng yuè zhào cháng 'ān： bǎi shēng（ jì shí dǒu） wéi yī hú， yǐng shè hú lǜ guāng zhī“ hú”； míng yuè， jí hú lǜ guāng de zì； cháng 'ān， jí běi zhōu dedōu chéng。 zhè liǎng jù huà de yì sī shì： hú lǜ guāng yào dāng huáng dì， bìng jiāng guī shùn běi zhōu。
⑿ gāo shān bù tuī zì tuí， hú mù bù fú zì lì：“ hú mù bù fú zì lì” jù，《 zhōu shū · wéi xiào kuān chuán》 yuán zuò“ hú shù bù fú zì shù”，《 bǎi zhàn qí fǎ》 yuán zuò zhě yīn huì sòng yīng zōng xián míng（ shǔ） ér yuán yǐn shí gǎi“ shù” wéi“ mù”， gǎi“ shù” wéi“ lì”。 gāo shān， yù zhǐ běi qí gāo shì zhèng quán； hú mù， yù zhǐ hú lǜ guāng。 zhè liǎng jù huà de yì sī shì： běi qí gāo shì tǒng zhì jí jiāng kuǎ tái， hú lǜ guāng jiù yào qǔ 'ér dài zhī。
⒀ yè： běi qí dū chéng， wèi yú jīn hé běi lín zhāng xiàn xī nán。
⒁ zǔ xiào zhèng：《 zhōu shū · wéi xiào kuān chuán》 yuán zuò“ zǔ xiào zhǐ”，《 bǎi zhàn qí fǎ》 yuán zuò zhě yuán yǐn shí yīn huì sòng rén zōng xián míng（ zhēn） ér gǎi“ zhǐ” wéi“ zhèng”。
⒂ zhōu wǔ dì： jí yǔ wén yōng， yǔ wén tài de dì sì zǐ。 gōng yuán５ ７７ nián， tā chéng běi qí guó shì shuāi wēi， chū bīng yī jǔ miè qí， tǒng yī liǎo huáng hé yǐ běi dì qū， wéi qí hòu suí cháo tǒng yī quán guó diàn dìng liǎo jī chǔ。
⒃ běn piān shǐ lì chū zì《 zhōu shū · wéi xiào kuān chuán》。
４。 xuǎn zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 xuǎn zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù xuǎn bá hé biān zǔ xiān fēng bù duì zài zuò zhàn zhōng de zhòng yào zuò yòng wèn tí。 tā rèn wéi， fán yǔ dí rén zuò zhàn， dū bì xū tiǎo xuǎn jīng bīng měngjiàng biān zǔ chéng xiān fēng bù duì， zhè yàng， yī fāng miàn kě yǐ cháng zì jǐ bù duì zhì qì， yī fāng miàn kě yǐ miè dí rén wēi fēng。“ bīng wú xuǎn fēng yuē běi” xì chū zì《 sūn zǐ bīng fǎ · dì xíng piān》， suǒ wèi“ xuǎn fēng”， jiù shì yóu xuǎn bá hé xùn liàn chū lái de jīng bīng měngjiàng zǔ chéng de xiān fēng duì；“ běi” zhě， bài yě。 yì sī shì， dǎ zhàng bù xuǎn jiǎn jīng ruì bù duì dān rèn xiān fēng dǎ tóu zhèn， zuò zhàn jiù yào shī bài。 zhàn zhēng， jiù qí quán guò chéng lái shuō， shì yóu yī xì liè zhàn yì zhàn dǒu zǔ chéng de。 shǒu zhàn de shèng fù， wǎng wǎng guān xì hé yǐng xiǎng zhěng gè zhàn zhēng de qián tú。 ér xiān fēng duì yòu shì shǒu zhàn de zhù yào dān dāng zhě。 yīn cǐ， tiǎo xuǎn shénme yàng de jiànglǐng hé bù duì chōng dāng xiān fēng ， zhí jiē guān xì dào shǒu zhàn de chéng bài。 gù lì dài bīng jiādōu shí fēn zhòng shì hé qiáng diào gǎo hǎo“ xuǎn zé” wèn tí。
sān guó shí qī de cáo cāo biàn shì yī gè bǐ jiào shàn yú“ xuǎn fēng” de zhù míng jūn shì jiā。 hàn xiàn dì jiàn 'ān shí 'èr nián， cáo cāo shuài jūn jìn tǎo wū huán， dāng shí zhèng zhí qiū jì hóng shuǐ fàn làn， dào lù bù tōng， nǎi záo shān kāi lù wǔ bǎi yú lǐ。 dāng bù duì jìn zhì bái láng shān shí， yǔ wū huán bīng tū rán zāo yù。 yóu yú duì fāng bīng duō， jǐ fāng“ bèi jiá zhě shǎo”， cáo cāo bù xià pǔ biàn chǎn shēng wèi jù qíng xù。
zhè shí， cáo cāo zhēn duì zì jǐ bù duì qíng kuàng， lì jí xuǎn pài yǒng gǎn shàn zhàn de dàjiàng zhāng liáo wéi qián fēng， chéng“ lǔ zhèn bù zhěng” zhī xì， zòng bīng jī zhī， jiēguǒ dà bài wū huán jūn， zhǎn qí shǒu lǐng tà dùn jí míng wáng duō rén， shōu jiàng hú、 hàn jūn mín 'èr shí yú wàn rén。
cǐ zhàn， cáo cāo zài zuò zhàn zhǐ dǎo shàng de chéng gōng zhī chù， zhù yào yòu 'èr： yī shì néng shì shí xuǎn pài dé lì zhàn jiāng shuài lǐng jīng bīng zuò xiān fēng dǎ tóu zhèn； èr shì néng zhèng què xuǎn zé jìn gōng shí jī， chéng“ lǔ zhèn bù zhěng” zhī xì， lì jí fā qǐ měng liè gōng jī， jiēguǒ shōu dào“ luàn 'ér qǔ zhī” de zuò zhàn xiào guǒ。
【 yì wén】
dà fán yǔ dí rén zuò zhàn， bì xū xuǎn bá yǒng jiāng、 jīng bīng， biān zǔ 'ér shǐ qí dān rèn xiān fēng 。 zhè yàng， yī zé néng gòu zhuàng dà wǒ jūn dǒu zhì， yī zé kě yǐ cuò shā dí rén wēi fēng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yòng bīng dǎ zhàng méi yòu yǒng jiāng jīng bīng dān rèn xiān fēng ， jiù yào zāo dào shī bài。”
dōng hàn xiàn dì jiàn 'ān shí 'èr nián（ gōng yuán２０７ nián）， yuán shào zhī zǐ yuán shàng、 yuán xī táo wǎng shàng gǔ jùn， gòu yǐn wū huán bīng duō cì jìn rù biān sài wéi hài。 cáo cāo shuài bīng zhēng fá， tóng nián xià jì wǔ yuè， bù duì jìn zhì wú zhōng。 qiū jì qī yuè， hóng shuǐ fàn làn， yán hǎi dào lù bù néng tōng xíng， suí jūn sī kōng hù cáo yuàn tián chóu qǐng qiú dān rèn xiàng dǎo， cáo cāo tóng yì liǎo， suì shuài jūn chū lú lóng sài。 sài wài dào lù yīn hóng shuǐ gé jué bù tōng， yú shì kāi shān tián gǔ wǔ bǎi duō lǐ， jīng bái tán， lì píng gāng， guò xiān bēi bù luò lǐng dì， xiàng dōng zhí qù liǔ chéng。 dāng jù liǔ chéng 'èr bǎi lǐ shí， dí rén cái fā xiàn cáo jūn de dào lái。 yuán shàng、 yuán xī yǔ wū huán chányú tà dùn yǐ jí liáo xī chányú lóu bān、 yòu běi píng chányú néng chén dǐ zhī děng rén， shuài lǐng shù wàn qí bīng yíng zhàn cáo jūn。 bā yuè， cáo cāo shuài jūn dēng yuè bái láng shān shí， tū rán yǔ dí rén zāo yù。 dí jūn bīng lì zhòng duō， cáo jūn yīn zī zhòng liú zài hòu miàn， pī guà kǎi jiá de hěn shǎo， gù cáo cāo zhōu wéi de réndōu hěn hài pà。 cáo cāo dēng shàng gāo chù guān chá dí qíng， fā xiàn dí jūn zhèn shì wěn luàn bù zhěng， yú shì huī jūn chū jī， bìng pài měngjiàng zhāng liáo dān rèn xiān fēng dǎ tóu zhèn， jiēguǒ dà bài dí jūn， jī zhǎn tà dùn jí zhù míng shǒu lǐng yǐ xià duō rén， shōu jiàng hú、 hàn bù zhòng 'èr shí duō wàn rén。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， xū yào xuǎn jiǎn yǒng jiāng、 ruì zú， shǐ wéi xiān fēng ， yī zé zhuàng qí zhì， yī zé cuò dí wēi。 fǎ yuē：“ bīng wú xuǎn fēng yuē běi。”① jiàn 'ān shí 'èr nián， yuán shàng、 xī② bēn shàng gǔ jùn③，〔 yǐn〕 wū huán④ shù rù sài wéi hài。 cáo cāo zhēng zhī。 xià wǔ yuè， zhì wú zhōng⑤； qiū qī yuè， dà shuǐ， bàng hǎi dào lù bù tōng。 tián chóu⑥ qǐng wéi xiāng dǎo， gōng cóng zhī， shuài bīng chū lú lóng sài⑦， shuǐlǎo， dào bù tōng， nǎi qiàn shān yīn gǔ⑧ wǔ bǎi yú lǐ， jīng bái tán⑨， lì píng gāng⑩、 xiān bēi tíng⑾， dōng xiàn liǔ chéng⑿。 wèi zhì 'èr bǎi lǐ， lǔ fāng zhī zhī。 shàng、 xī yǔ tà dùn⒀、 liáo xī chányú⒁ lóu bān、 yòu běi píng⒂ chányú néng chén dǐ zhī děng jiāng shù wàn qí nì jūn。 bā yuè， dēng bái láng shān⒃， zú⒄ yǔ lǔ yù， zhòng shèn shèng。 gōng zī zhòng zài hòu， bèi jiá zhě shǎo， zuǒ yòu jiē jù。 gōng dēng gāo， wàng lǔ zhèn bù zhěng， nǎi zòng bīng jī zhī， shǐ zhāng liáo⒅ wéi xiān fēng ， lǔ zhòng dà kuì， zhǎn tà dùn jí míng wáng yǐ xià， hú、 hàn jiàng zhě⒆ èr shí yú wàn kǒu。⒇【 zhù shì】
① bīng wú xuǎn fēng yuē běi： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · dì xíng piān》。
② yuán shàng、 xī： jí yuán shào zhī zǐ yuán shàng、 yuán xī。
③ shàng gǔ jùn： gǔ jùn míng， zhàn guó yàn zhì。 dōng hàn shí zhì suǒ zài jù yáng（ jīn hé běi huái lái dōng nán）， gāi jùn xiá jìng xiāng dāng jīn hé běi zhāng jiā kǒu、 xiǎo wǔ tái shān yǐ dōng， chì chéng、 běi jīng shì yán qìng xiàn yǐ sì， yǐ jí nèi cháng chéng hé chāng píng xiàn yǐ běi dì qū。
④ wū huán： gǔ zú míng。 yì zuò“ wū wán”。 shǔ dōng hú zú yī zhī。 qín mò， dōng hú bèi xiōng nú jī bài hòu， bù fēn qiān wū huán shān， yīn yǐ wéi míng。 hàn wǔ dì hòu， yǐ fù hàn cháo， qiān zhì shàng gǔ、 yú yáng、 yòu běi píng、 liáo xī、 liáo dōng děng jùn。
⑤ wú zhōng： gǔ xiàn míng， qín zhì。 zhì suǒ zài jīn tiān jīn shì jì xiàn。
⑥ tián chóu： dōng hàn wú zhōng rén， zì zǐ tài。 hǎo dú shū， shàn jī jiàn。 cáo cāo běi zhēng wū huán， tā suí jūn rèn sī kōng hù cáo yuàn。
⑦ lú lóng sài： gǔ guān sài míng， gù zhǐ zài jīn hé běi xǐ fēng kǒu yī dài。
⑧ qiàn shān yīn gǔ： wèi kāi shān tián gǔ。
⑨ bái tán： gǔ xiàn míng， xī hàn zhì。 gù chéng zài jīn hé běi chéng dé xī。
⑩ píng gāng： mǎ běn zuò“ gāng píng”， hù yǐ， gù gǎi。 hàn shí wéi yòu běi píng jùn jùn zhì， gù zhǐ zài jīn liáo níng líng yuán xī nán。
⑾ xiān bēi tíng： jí xiān bēi rén guǎn xiá dì qū。 qín hàn shí。 qí xiá dì zài jīn dōng běi xī lá mù lún hé yǔ táo 'ér hé zhī jiān。
⑿ liǔ chéng： gǔ xiàn míng， xī hàn zhì。 gù zhǐ zài jīn liáo níng cháo yáng nán。
⒀ tà dùn： dōng hàn liáo xī jùn wū huán zú shǒu lǐng。
⒁ chányú（ ｃｈ áｎ ｙ ú）： jí xiōng nú、 xiān bēi、 wū huán děng hú zú zuì gāo shǒu lǐng de chēng hào。
⒂ yòu běi píng： mǎ běn jí táng běn jiē zuò“ bǐ zhī”， xiǎn wù， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⒃ bái láng shān： yì míng bái lù shān huò bù hù tú shān， wèi yú jīn liáo níng líng yuán dōng nán。⒄ zú（ｃ ù）： tóng“ cù”， yì wèi tū rán。
⒅ zhāng liáo： cáo cāo de dàjiàng。 yàn mén mǎ yì（ jīn shān xī shuò xiàn） rén， zì wén yuǎn。 xiān cóng lǚ bù， hòu guī cáo cāo。 zuò zhàn yǒng gǎn， shù yòu zhàn gōng。 guān zhì zhēng dōng jiāng jūn， fēng jìn yáng hóu。
⒆ hú、 hàn jiàng zhě： mǎ běn zuò“ jiàng hàn zhě”， táng běn jí wáng běn、 wāng běn jiē zuò“ hú jiàng hàn zhě”。 jiē wù， jīn jù shǐ zài jiàogǎi。
⒇ běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · wèi shū · wǔ dì jì dì yī》。
５。 bù zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 bù zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù bù bīng duì chē、 qí bīng zuò zhàn yīngdāng zhù yì bǎ wò de zhǐ dǎo yuán zé。 tā rèn wéi， bù bīng duì chē、 qí bīng zuò zhàn shí， yī yào chōng fēn lì yòng yòu lì dì xíng， rú wú xiǎn yào dì xíng kě zī lì yòng， jiù yào shǐ yòng jiù biàn qì cái shè zhì zhàng 'ài wù。 èr yào qū bié bù tóng qíng kuàng， cǎi qǔ xiāng yìng yòu xiào zhàn fǎ， zhū rú duì yú cóng yī miàn xiàng wǒ jìn gōng zhī dí，“ wǒ liǎng shào chū bīng， cóng bàng yǐ yǎn zhī”； duì yú sì miàn xiàng wǒ jìn gōng zhī dí， zé yìng“ fēn bīng sì chū” hái jī zhī； duì yú bài tuì zhī dí， zé yìng fèn lì zhuī jiān zhī， děng děng。 zhè xiē dū tǐ xiàn liǎo cóng shí jì chū fā， bù tóng qíng kuàng cǎi qǔ bù tóng zhàn fǎ zhè yī zhòng yào jūn shì yuán zé。
wǔ dài chū qī， jìn（ hòu táng qián shēn） jiāng zhōu dé wēi， yóu yú shì yǒng qīng dí， bù xiū biān bèi， ér wéi qì dān suǒ chéng， sàng shī yú guān zhī xiǎn， bèi wéi kùn yú yōu zhōu cháng dá 'èr bǎi duō tiān bù dé jiě tuō。 hòu dé lǐ sì yuán、 lǐ cún shěn děng yuán bīng jiù zhù， jī bài qì dān bīng， suì jiě yōu zhōu zhī wéi。 zōng guān jìn bīng zuì hòu zhàn shèng qì dān bīng zhī yuán yīn， gù rán yǔ bīng lì zēng qiáng、 jiàngshì yǒng gǎn yòu zhí jiē guān xì， ér jìn jiāng lǐ cún shěn zài zuò zhàn zhǐ dǎo shàng néng gòu gēn jù dí qíng、 dì xíng shí jì， cǎi qǔ qiǎo miào zhàn fǎ， shí shī líng huó yòng bīng， nǎi shì jìn jūn pò dí qǔ shèng de zhù yào yuán yīn。 tā cóng shí jì chū fā， xiān shì“ mìng bù bīng fá mù wéi lù jiǎo zhèn”， bìng“ fā wàn nǔ qí shè zhī”， yǐ zǔsè qì dān qí bīng qián jìn zhī lù； jì zé mìng bù bīng chū dí zhèn hòu， yǐ“ léi bīng yè chái、 rán cǎo” ér shī fàng yān chén， zhì shǐ“ qì dān mò cè qí duō shǎo”， zuì hòu chéng dí mí huò hú yí zhī jì， huī jūn zhí qū qì dān hòu zhèn， yī jǔ 'ér bài zhī， qǔ dé liǎo fú zhǎn wàn jì， jiě chú yōu zhōu zhī wéi de huī huáng zhàn jì。
【 yì wén】
dà fán yǐ bù bīng duì dí zhàn chē、 qí bīng zuò zhàn shí， bì xū yǐ tuō qiū líng、 xiǎn 'ài huò lín mù cóng shēng zhī dì xíng 'ér zhàn， cái néng qǔ dé shèng lì。 cháng ruò yù dào kāi kuò wú xiǎn de dì xíng， bì xū shǐ yòng jù mǎ qiāng pái chéng fāng zhèn， zhì bù bīng yú zhèn nèi， zài bǎ qí、 bù bīng fēn bié biān wéi zhù duì hé zhàn duì jiāo tì zhàn shǒu。 zhù duì shǒu zhèn shí， zhàn duì chū zhàn； zhàn duì shǒu zhèn shí， zhù duì chū zhàn。 dāng dí rén gōng wǒ yī miàn shí， wǒ jiù cóng liǎng yì chū jī， cè xí jìn gōng zhī dí； dí rén gōng wǒ liǎng miàn shí， wǒ jiù fēn bīng yū huí dí hòu xí jī zhī； dí rén gōng wǒ sì miàn shí， wǒ jiù liè chéng yuán zhèn， fēn bīng sì miàn fèn lì zǔ jī zhī。 dí rén rú guǒ bài zǒu， wǒ jiù lì jí shǐ yòng qí bīng zhuī jī zhī， ér jīn bù bīng suí hòu gēn jìn， zhè shì bù bīng duì dí chē qí bīng zuò zhàn de bì shèng zhàn fǎ。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ bù bīng yǔ chē、 qí bīng zuò zhàn， bì xū píng jù qiū líng、 xiǎn yào dì xíng liè zhèn， rú wú xiǎn yào kě zī lì yòng， jiù lìng wǒ shì zú zhì zuò xíng mǎ、 mù jí lí zuò wéi píng zhàng。”
《 jiù wǔ dài shǐ》 jìzǎi： jìn wáng lǐ cún xù de dàjiàng zhōu dé wēi chū rèn lú lóng jié dù shǐ shí， yóu yú shì yǒng qīng dí， fàng sōng biān bèi， ér shī xiàn yú guān zhè yī xiǎn yào guān 'ài。 zhì shǐ qì dān rén dé yǐ nán xià fàng mù yú yíng zhōu yǔ píng zhōu zhī jiān， bìng chéng xì gōng zhàn liǎo xīn zhōu， zhōu dé wēi shuài bīng fù duó wèi kè， bài guī yōu zhōu chéng。 qì dān bīng chéng shèng jìn wéi yōu zhōu cháng dá 'èr bǎi tiān， pò shǐ chéng zhōng xiàn rù wēi jìng。 jìn jiāng lǐ sì yuán huò cǐ xiāo xī hòu， biàn yuē lǐ cún shěn děng jiāng shuài lǐng bù qí bīng qī wàn rén huì shī yú yì zhōu， zhǔn bèi yuán jiù wēi kùn zhōng de zhōu dé wēi。 tā men cóng yì zhōu běi chū， yuè guò dà fáng lǐng， yán zhe shān jiàn xiàng dōng qián jìn。 sì yuán yǔ qí yǎng zǐ cóng kē shuài sān qiān qí bīng wéi xiān fēng ， dāng jìn zhì shān kǒu zhī shí， qì dān yǐ yī wàn qí bīng lán jié zài qián， jìn jūn jiàngshì jīng jù shī sè； lǐ sì yuán shuài lǐng bǎi míng qí bīng xiān xíng qián jìn， tā zhāi diào hù shǒu tóu kuī， gāo gāo yáng qǐ mǎ biān， yòng qì dān yǔ lì shēng zhǐ chì dí rén shuō：“ nǐ men wú gù qīn fàn wǒ guó jiāng tǔ， jìn wáng mìng lìng wǒ shuài lǐng bǎi wàn qí bīng， zhí dǎo nǐ men xī lóu lǎo cháo， miè diào nǐ men qì dān zhǒng zú！” shuō wán， lì jí yuè mǎ fèn jī， sān cì chōng rù dí zhèn， jī shā yī míng qì dān qiú cháng。 jìn jūn hòu xù bù duì chéng shì qí tóu bìng jìn， qì dān bīng xiàng hòu bài tuì， jìn jūn zhè cái dé yǐ yuè chū shān kǒu xiàng yōu zhōu jìn fā。 lǐ cún shěn mìng lìng bù bīng kǎn fá shù mù shè zhì lù jiǎo zhèn， měi rén shǒu chí yī zhī jié chéng yíng zhài。 qì dān bīng rào zhài 'ér guò shí， zhài zhōng wàn jiàn qí fā， jiàn shǐ gài tiān zhē rì， qì dān chù jiàn 'ér sǐ shāng de rén mǎ dǔsè liǎo dào lù。 dāng jìn jūn jí jiāng jìn zhì yōu zhōu shí， qì dān bù duì yòu liè hǎo zhèn shì děng dài zhī。 cún shěn bǎ bù bīng bù shǔ zài dí jūn bèi hòu， jiè lìng tā men bù dé xiān dòng； yòu lìng yī xiē lǎo ruò cán bīng tuō zhe shù zhī， diǎn rán chái cǎo qián jìn， dùn shí yān chén màn kōng bì rì， zhì shǐ qì dān bīng wú fǎ cè zhī jìn jūn jiū jìng duō shǎo。 jìn jūn chéng jī léi gǔ jiāo zhàn， lǐ cún shěn jí qū dí jūn zhèn hòu， qīn shuài shì xiān bù shǔ zài nà lǐ de bù bīng fā qǐ tū xí， qì dān jūn bèi dǎ dé dà bài， qí shǒu lǐng xíjuǎn qí yú zhòng cóng běi shān kǒu xiàng běi táo qù。 cǐ zhàn jìn jūn fú zhǎn qì dān jūn yǐ wàn jì， yōu zhōu zhī wéi dé yǐ jiě chú。
【 yuán wén】
fán bù bīng yǔ chē qí zhàn zhě， bì yǐ qiū líng、 xiǎn zǔ、 lín mù 'ér zhàn zé shèng。 ruò yù píng yì① zhī dào， xū yòng jù mǎ qiāng② wéi fāng zhèn， bù bīng zài nèi。 mǎ jūn、 bù bīng zhōng fēn wéi zhù duì、 zhàn duì。 zhù duì shǒu zhèn， zhàn duì chū zhàn； zhàn duì shǒu zhèn， zhù duì chū zhàn。 dí gōng wǒ yī miàn， zé wǒ liǎng shào chū bīng， cóng bàng yǐ yǎn zhī； dí gōng wǒ liǎng miàn， wǒ fēn bīng cóng hòu yǐ dǎo zhī； dí gōng wǒ sì miàn， wǒ wéi yuán zhèn， fēn bīng sì chū yǐ fèn jī zhī。 dí ruò bài zǒu， yǐ qí bīng zhuī zhī， bù bīng suí qí hòu， nǎi bì shèng zhī fāng。
fǎ yuē：“ bù bīng yǔ chē qí zhàn zhě， bì yǐ qiū líng、 xiǎn zǔ， rú wú xiǎn zǔ， lìng wǒ shì zú wéi xíng mǎ、 jí lí。”③《 wǔ dài shǐ》： jìn jiāng zhōu dé wēi④ wéi lú lóng jié dù shǐ， shì yǒng bù xiū biān bèi， suì shī yú guān⑤ zhī xiǎn。 qì dān⑥ měi chú mù yú yíng、 píng⑦ zhī jiān， xiàn xīn zhōu⑧， dé wēi fù qǔ bù kè， bēn guī yōu zhōu⑨。 qì dān wéi zhī 'èr bǎi rì， chéng zhōng wēi kùn。 lǐ sì yuán⑩ wén zhī， yuē lǐ cún shěn⑾ bù qí qī wàn， huì yú yì zhōu⑿ jiù zhī， nǎi zì yì zhōu běi xíng， yú dà fáng lǐng⒀， xún jiàn 'ér dōng。 sì yuán yǔ yǎng zǐ cóng kē jiàngsānqiān qí wéi xiān fēng ， jìn zhì shān kǒu， qì dān yǐ wàn qí zhē qí qián， jiàngshì shī sè； sì yuán yǐ bǎi qí xiān jìn， miǎn zhòu yáng biān， hú yǔ wèi qì dān：“ rǔ wú gù fàn wǒ jiāng chǎng， jìn wáng⒁ mìng wǒ jiāng bǎi wàn qí zhòng， zhí dǐ xī lóu⒂， miè rǔ zhǒng zú。” yīn yuè mǎ fèn wō， sān rén qí zhèn， zhǎn qì dān qiú cháng yī rén。 hòu jūn qí jìn， qì dān bīng què， jìn bīng shǐ dé chū。 lǐ cún shěn mìng bù bīng fá mù wéi lù jiǎo zhèn⒃， rén chí yī zhī yǐ chéng zhài。 qì dān huán zhài 'ér guò， zhài zhōng fā wàn nǔ qí shè zhī， liú shǐ bì rì， qì dān rén mǎ sǐ shāng sài lù。 jiāng zhì yōu zhōu， qì dān liè zhèn dài zhī。 cún shěn mìng bù bīng zhèn yú hòu， jiè wù xiān dòng， lìng léi bīng yè chái、 rán cǎo 'ér jìn， yān chén bì tiān， qì dān mò cè qí duō shǎo； yīn gǔ rù zhàn， cún shěn nǎi qū hòu zhèn， qǐ 'ér chéng zhī， qì dān dà bài， xíjuǎn qí zhòng zì běi shān kǒu dùn qù， fú zhǎn wàn jì， suì jiě yōu zhōu zhī wéi。⒄【 zhù shì】
① píng yì： mǎ běn jí táng běn zuò“ píng yáng”， dàn yǔ xià piān《 qí zhàn》 duì zhào， yǐ“ píng yì” wéi hǎo， gù cóng wáng běn jí wāng běn。
② jù mǎ qiāng： gǔ dài zuò zhàn zhōng shǐ yòng de yī zhǒng néng yí dòng de zhàng 'ài wù， xì yǐ mù cái zuò chéng rén zì jià， jiāng qiāng tóu chuān zài héng mù shàng， shǐ qiāng jiān xiàng wài， shè yú yào hài chù， zhù yào yòng yǐ fáng yù qí bīng tū jī， gù míng jù mǎ qiāng。
③“ bù bīng yǔ chē qí zhàn zhě” yǐ xià zhū jù： yǔ chū《 liù tāo · quǎn tāo · zhàn bù dì liù shí》。 dàn běn piān shì zhāi yào yǐn zhèng， bìng fēi quán wén。 yǐn wén zhōng tí dào de“ xíng mǎ”、“ jí lí”
jūn xì gǔ dài zuò zhàn zhōng shǐ yòng de fáng yù gōng jù。
④ zhōu dé wēi： wǔ dài hòu táng qián shēn jìn de míng jiāng， guān zhì jié dù shǐ。 gōng yuán ９１ ８ nián zài yǔ hòu liáng jūn zuò zhàn zhōng zhèn wáng。
⑤ yú guān： yì chēng“ yú guān”， jí jīn zhī shān hǎi guān。
⑥ qì dān： zhōng guó gǔ zú míng jiān zhèng quán míng。
⑦ yíng、 píng： jí yíng zhōu、 píng zhōu； qián zhě zhì suǒ zài jīn liáo níng cháo yáng， hòu zhě zhì suǒ zài jīn hé běi lú lóng。
⑧ xīn zhōu： zhì suǒ zài jīn hé běi zhuō lù。
⑨ yōu zhōu： zhì jì xiàn， wèi yú jīn běi jīng chéng xī nán。
⑩ lǐ sì yuán： dài běi yìng zhōu（ jīn shān xī yìng xiàn） rén、 shā tuó zú。 běn míng miǎo jí liè， hòu wéi lǐ kè yòng shōu wéi yǎng zǐ， cì xìng míng lǐ sì yuán。 céng rèn fān hàn nèi wài mǎ bù jūn zǒng guǎn。 hòu táng tóng guāng sì nián（ gōng yuán９２ ６ nián）， zhuāng zōng lǐ cún xù zài luò yáng bīng biàn zhōng bèi shā， lǐ sì yuán chéng luàn jìn rù luò yáng chēng dì， shì wéi míng zōng， gǎi míng yuē dàn， chéng wéi wǔ dài hòu táng de dì 'èr gè huáng dì。
⑾ lǐ cún shěn： mǎ běn jí zhū běn jiē wù zuò“ lǐ cún xù”， jīn jù shǐ zài jiàogǎi。 lǐ cún shěn， hòu táng míng jiāng， běn xìng fú， jìn wáng lǐ kè yòng shōu wéi yǎng zǐ， cì xìng lǐ。 cóng lǐ cún xù pò hòu liáng jūn， yǔ dàjiàng zhōu dé wēi qí míng， guān zhì jié dù shǐ。
⑿ yì zhōu： zhì yì xiàn， jīn shǔ hé běi。
⒀ dà fáng lǐng： jīn běi jīng shì fáng shān xiàn xī běi de dà fáng shān。
⒁ jìn wáng： zhè lǐ zhǐ lǐ cún xù， shā tuó zú shǒu lǐng lǐ kè yòng zhī zǐ。 táng xī zōng zhōng hé 'èr nián（ gōng yuán８８２ nián）
hòu， lǐ kè yòng yīn zhù táng zhèn yā huáng cháo qǐ yì， bèi fēng wéi jìn wáng。 hòu liáng kāi píng 'èr nián（ gōng yuán９０８ nián）， lǐ kè yòng bìng sǐ， lǐ cún xù jí wáng wèi， lóng dé sān nián（ gōng yuán９２３ nián） chēng dì， shì wéi zhuāng zōng， dū luò yáng， guó hào dà táng， shǐ chēng“ hòu táng”。
⒂ xī lóu： qì dān zhī dū chéng， gù zhǐ zài jīn liáo níng bā lín zuǒ qí zhī bō luó hé tún。⒃ lù jiǎo zhèn： jí yǐ xíng sì lù jiǎo de shù zhī shè zhì de zhèn dì， yǐ zǔ dǎng dí rén qián jìn。
⒄ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù wǔ dài shǐ · táng shū · zhuāng zōng běn jì dì 'èr》， yòu jiàn《 zī zhì tōng jiàn》 juàn２７０《 hòu liáng jì wǔ · jūn wáng zhēn míng sān nián》。
６。 qí zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 qí zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù qí bīng duì bù bīng zuò zhàn shí yìng zhù yì zhǎng wò de yuán zé。 tā rèn wéi， qí bīng duì bù bīng zuò zhàn shí， yìng bì kāi shān lín、 xiǎn yào huò zhǎo zé de dì xíng， yīn wéi cǐ zhòngdì xíng bù lì yú qí bīng jī dòng， róng yì dǎ bài zhàng； yìng xuǎn zé kāi kuò píng tǎn zhī dì， yīn wéi cǐ zhòngdì xíng lì yú qí bīng jī dòng， jìn tuì wú 'ài， yì yú qǔ shèng。 zhàn zhēng de lì shǐ biǎo míng， rèn hé bīng zhǒng zuò zhàn dōuyào shòu yī dìng de dì xíng tiáo jiàn de zhì yuē。 qí bīng shì gǔ dài zuò zhàn zhōng jī dòng lì zuì qiáng、 tū jī lì zuì měng de yī gè bīng zhǒng。 dàn shì， zhǐ yòu zài kāi kuò píng tǎn de dì xíng tiáo jiàn xià， cái néng chōng fēn fā huī qí bīng kuài sù jī dòng、 měng liè tū jī de wēi lì。 ér shān lín、 xiǎn 'ài jí zhǎo zé zhī dì， què shì fáng hài qí bīng zuò zhàn néng lì chōng fēn fā huī de tiān rán zhàng 'ài。
běn piān néng gòu rèn shí dào zhè yī diǎn， bìng qiě zhuózhòng chǎn shù dì xíng tiáo jiàn duì bīng zhǒng zuò zhàn de zhòng yào xìng， zhè shì hěn kě guì de。
wǔ dài hòu liáng kāi píng sì nián（ gōng yuán９１０ nián）， jìn yǔ hòu liáng de bǎi xiāng zhī zhàn， shì shuāng fāng zhēng duó hé běi jìn 'ér duó qǔ zhōng yuán tǒng zhì quán de yī cì guān jiàn xìng zuò zhàn。 dāng shí， cóng bīng lì duì bǐ kàn， liáng jūn shù liàng duō yú jìn jūn， dàn jié jú què shì jìn shèng liáng bài。 jìn jūn suǒ yǐ néng yǐ shǎo shèng duō， qí zuò zhàn zhǐ dǎo de chéng gōng shì zhù yào yuán yīn。 liáng jiāng wáng jǐng rén shuài bīng bā wàn， zhā yíng yú bǎi xiāng fù jìn de yě hé zhī běi， qǐ tú yǐ yōu shì bīng lì yǔ jìn jūn jué zhàn， yī jǔ 'ér zhàn lǐng zhào dì。 jìn jiāng zhōu dé wēi shí pò qí qǐ tú hòu， jí shí shuō fú jìn wáng lǐ cún xù fàng qì guò zǎo yǔ dí jué zhàn de dǎ suàn， bìng gēn jù dí qíng、 dì xíng de shí jì， cǎi qǔ liǎo zhù dòng hòu chè、 yòu dí chū zhàn de zhèng què fāng zhēn， pò shǐ liáng jūn tuō lí yíng lěi zhī hòu， chōng fēn fā huī qí bīng kuài sù jī dòng、 měng liè tū jī de wēi lì， yī jǔ jī bài liáng jūn yú kuàng yě yùn dòng zhī zhōng， chuàng zào liǎo gǔ dài qí bīng zuò zhàn lì yòng yòu lì dì xíng 'ér huò shèng de diǎn xíng zhàn lì， wèicǐ hòu miè wáng hòu liáng、 duó qǔ zhōng yuán tǒng zhì quán diàn dìng liǎo jī chǔ。
【 yì wén】
dà fán qí bīng duì bù bīng zuò zhàn shí， rú guǒ yù dào shān lín xiǎn 'ài、 zhǎo zé shuǐ wǎng de dì xíng， jiù yào kuài sù lí kāi cǐ dì。 yīn wéi zhè shì duì qí bīng zuò zhàn bù lì 'ér yì qǔ bài de bù lì dì xíng， bù kě zài cǐ zhòngdì yù duì dí jiāo zhàn。 rú yào duì dí jiāo zhàn， bì xū xuǎn zé kāi kuò píng tǎn dì yù， zhè yàng， fāng kě jìn tuì zì rú， zhàn 'ér bì shèng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ zài kāi kuò píng tǎn dì yù zuò zhàn， jiù yào shǐ yòng qí bīng bù duì。”
《 xīn wǔ dài shǐ》 jìzǎi： jìn wáng lǐ cún xù shuài bīng yuán jiù zhào wáng wáng róng， yǔ hòu liáng jūn duì zhì yú jù bǎi xiāng wǔ lǐ de dì fāng， zhā yíng yú yě hé zhī běi。 dāng shí， jìn jūn bīng shǎo， ér liáng jiāng wáng jǐng rén suǒ shuài zhī bīng suī duō， dàn jīng ruì bù duì yě shǎo。 jìn jūn kàn dào duì fāng bīng duō， yòu xiē wèi qiè shī sè， jìn jiāng zhōu dé wēi zhēn duì cǐ qíng 'ér miǎn lì bù duì shuō：“ liáng jūn zhè xiē rén bù guò shì cóng biàn sòng dì qū lín shí gù yōng lái de wū hé zhī zhòng，（ róng yì dǎ bài！）” dàn dé wēi huí dào zhàng zhōng xiàng jìn wáng bào gào shí， què shuō：“ liáng jūn bǐ jiào jīng ruì， bù kě lì jí yǔ zhī jué zhàn， yīngdāng xiàng hòu shāo tuì yǐ děng dài yòu lì shí jī。” jìn xià shuō：“ wǒ shuài gū jūn qiān lǐ 'ér lái， lì yú sù zhàn sù jué。 rú jīn ruò bù chéng shì xùn sù jìn gōng tā， yī dàn ràng dí rén mō qīng wǒ jūn de shí lì qíng kuàng， wǒ men jiù wú jì kě shī liǎo。” dé wēi fǎn bó shuō：“ shì qíng bìng fēi zhè yàng。 zhào wáng zhī jūn shàn yú shǒu chéng 'ér bù shàn yú yě zhàn，（ liáng jūn shàng nán zài duǎn shí jiān nèi pò chéng）。 wǒ jūn lài yǐ qǔ shèng de yòu lì tiáo jiàn zài yú qí bīng， zhǐ yòu zài píng yuán kuàng yě dì yù zuò zhàn， cái néng fā huī qí kuài sù jī dòng、 měng liè tū jī de tè cháng。 xiàn zài wǒ jūn zhā yíng yú hé biān， lín jìn dí rén yíng mén， zhè bù shì biàn yú fā huī wǒ jūn cháng chù de dì fāng 'ā！” pǔ wáng tīng hòu hěn bù gāo xīng， huí dào zhàng zhōng jiù wò chuáng xiū xī liǎo。 zhòng jiāng jiàn cǐ qíng xíng， wú yī rén gǎn yú rù zhàng qǐng qiú jìn jiàn。 zhōu dé wēi wú nài， zhǐ hǎo duì jiān jūn zhāng chéng yè shuō：“ jìn wáng shēng wǒ qì liǎo。 wǒ bù zhù zhāng sù zhàn sù jué， bìng bù shì yīn wéi wǒ wèi dí qiè zhàn， zhù yào kǎo lǜ wǒ jūn bīng shǎo 'ér yòu lín jìn dí rén yíng mén， suǒ yǐ shì de jǐn jǐn yī shuǐ zhī gé bà liǎo。 jiǎ shǐ liáng jūn dé dào chuán fá dù guò hé lái， wǒ men jiù jiāng wú yī xìng miǎn yú nán liǎo。 sì cǐ qíng kuàng， bù rú tuì bīng dào hào yì， yǐ yǐn yòu dí rén tuō lí yíng lěi， sāo rǎo tā men shǐ qí pí bèi bù kān， rán hòu jiù kě yǐ yùn yòng jì móu zhàn shèng tā liǎo。” chéng yè tīng wán， lì jí rù jiàn jìn wáng shuō：“ dé wēi shì yuán lǎo jiāng， shēn zhī yòng bīng dǎ zhàng。 xī wàng nín bù yào hū shì tā de zhù zhāng yì jiàn。” jìn wáng tīng hòu zhòu rán zuò qǐ shuō：“ wǒ zhèng sī kǎo zhè gè wèn tí ní。” bù jiǔ， dé wēi zhuā huò liǎo hòu liáng de xún shào bīng， wèn tā wáng jǐng rén xiàn jīn zài zuò shénme？ tā huí dá shuō：“ yǐ zào chuán shù bǎi sōu， jiāng yòng yǐ dā shè fú qiáo dù hé。” dé wēi yú shì xié tóng liáng jūn shì bīng yī qǐ qù jiàn jìn wáng。 jìn wáng xiào zhe shuō：“ guǒ rán rú nǐ suǒ liào dào de nà yàng。” suí hòu xià lìng tuì jūn dào hào yì。（ jiāo zhàn zhī rì） zhōu dé wēi qīng chén pài chū sān bǎi qí bīng qián wǎng liáng yíng tiǎo zhàn， tā zì jǐ qīn shuài sān qiān jīng bīng suí hòu gēn jìn。 liáng jiāng wáng jǐng rén jiàn cǐ dà nù， suì xià lìng liáng jūn quán bù chū jī， tóng zhōu dé wēi bù zhuǎn zhàn shù shí lǐ， jìn zhì hào yì zhī nán， shuāng fāng dū liè zhèn yǐ dài jué zhàn。 liáng jūn yǐ zhàng bīng duō， héng pái liè zhèn liù、 qī lǐ zhī cháng。 cǐ shí， jìn wáng cè mǎ dēng shàng gāo chù guān chá dí zhèn， xǐ chū wàng wài dì shuō：“ cǐ dì píng yuán cǎo 'ǎi， jì biàn yú qián jìn， yòu biàn yú tuì què， zhēn shì wǒ men zhàn shèng dí rén de hǎo dì fāng。” yú shì pài rén gào sù dé wēi shuō：“ wǒ dàngzuò nǐ de xiān fēng ， nǐ kě suí hòu gēn jìn。” dé wēi quàn zǔ shuō：“ liáng jūn qīng zhuāng yuǎn lái tóng wǒ niǎn zhuǎn jiāo zhàn， jì rán tā men lái dé zhè me kuài， bì dìng lái bù jí xié dài gān liáng， zòng rán néng dài gān liáng， yě méi yòu shí jiān chī。 zhè yàng， děng bù dào zhōng wǔ， tā men jiù huì rén jī mǎ fá， qí jūn bì dìng tuì què。 chéng qí tuì què 'ér gōng jī tā men， yī dìng néng huò dé shèng lì。” dào liǎo wǔ hòu sì、 wǔ diǎn shí fēn， liáng jūn zhèn dì guǒ yīn rén mǎ hòu tuì 'ér yān chén dà qǐ， dé wēi chéng jī léi gǔ nà hǎn， fā qǐ měng liè gōng jī， jiēguǒ dà bài hòu liáng jūn。
【 yuán wén】
fán qí bīng yǔ bù bīng zhàn zhě， ruò yù shān lín、 xiǎn zǔ、 bēi① zé zhī dì， jí xíng jí qù， shì bì bài zhī dì， wù dé yǔ zhàn。 yù zhàn zhě， xū dé píng yì zhī dì， jìn tuì wú 'ài， zhàn zé bì shèng。 fǎ yuē：“ yì dì zé yòng qí。”②《 wǔ dài shǐ》： táng zhuāng zōng③ jiù zhào④， yǔ liáng jūn⑤ xiāng jù yú bǎi xiāng⑥ wǔ lǐ， yíng yú yě hé⑦ běi。 jìn bīng shǎo， liáng jiāng wáng jǐng rén⑧ suǒ jiàngbīng suī duō， ér jīng ruì zhě yì shǎo。 jìn jūn wàng zhī sè dòng。 zhōu dé wēi miǎn qí zhòng yuē：“ cǐ biàn、 sòng yōng fàn⑨ ěr。” tuì 'ér gào zhī〔 zhuāng zōng yuē：“ liáng bīng shèn ruì， wèi kě yǔ zhēng， yí shǎo tuì yǐ dài zhī。”〕 zhuāng zōng yuē：“ wú tí gū bīng chū qiān lǐ， lì zài sù zhàn， jīn bù chéng shì 'ér jí jī zhī， shǐ dí zhī wǒ zhòng guǎ， zé jì wú suǒ shī yǐ。” dé wēi yuē：“ bù rán， zhào rén jiē néng chéng shǒu 'ér bù néng yě zhàn； wú zhī qǔ shèng， lì zài qí bīng， píng yuán kuàng yě， qí bīng zhī suǒ cháng yě。 jīn wú jūn yú hé shàng， pò jìn yíng mén， fēi wú yòng cháng zhī dì yě。” zhuāng zōng bù yuè， tuì wò zhàng zhōng， zhū jiāng wú gǎn rù jiàn zhě。 dé wēi nǎi wèi jiān jūn zhāng chéng yè⑩ yuē：“ wáng nù lǎo jiāng。 bù sù zhàn zhě， fēi qiè yě。 qiě wú bīng shǎo 'ér lín zéi yíng mén， suǒ shì zhě yī shuǐ gé 'ěr。 shǐ liáng dé zhōu fá dù hé， wú wú lèi⑾ yǐ。 bù rú tuì jūn hào yì⑿， yòu dí chū yíng， rǎo 'ér láo zhī， kě yǐ cè shèng yě。” chéng yè rù yán yuē：“ dé wēi lǎo jiāng zhī bīng， yuàn wú hū qí yán。” zhuāng zōng jù qǐ yuē：“ wú fāng sī zhī 'ěr。” yǐ 'ér， dé wēi huò liáng yóu bīng， wèn jǐng rén héwèi？ yuē：“ zhì zhōu shù bǎi， jiāng yǐ wéi fú liáng。” dé wēi nǎi yǔ jù jiàn。 zhuāng zōng xiào yuē：“ guǒ rú gōng suǒ liào。“ nǎi tuì jūn hào yì。 dé wēi nǎi qiǎn qí sān bǎi kòu liáng yíng tiǎo zhàn， zì yǐ jìngbīng sān qiān jì zhī。 jǐng rén nù， xī yǐ qí jūn chū， yǔ dé wēi zhuǎn dǒu shù shí lǐ， zhì yú hào nán， liǎng jūn jiē zhèn。 liáng jūn héng gèn liù、 qī lǐ。 zhuāng zōng cè mǎ dēng gāo wàng 'ér xǐ yuē：“ píng yuán qiǎn cǎo， kě qián kě què， zhēn wú zhì shèng zhī dì yě。” nǎi shǐ rén gào dé wēi yuē：“ wú dāng wéi gōng〔 xiān， gōng kě jì jìn。〕” dé wēi jiàn yuē：“ liáng jūn qīng chū 'ér yuǎn lái， yǔ wú zhuǎn zhàn， qí lái jì sù， bì bù xiá jī liáng qiǔ⒀； zòng qí néng jī， yòu bù xiá shí， bù jí rì wǔ， rén mǎ jī kě， qí jūn bì tuì。 tuì 'ér jī zhī， bì huò shèng yān。” zhì shēn⒁ shí， liáng jūn zhōng chén qǐ， dé wēi gǔ zào 'ér jìn， liáng jūn dà bài。⒂【 zhù shì】
① bēi（ ｂ ē ｉ）： shān pō。
② yì dì zé yòng qí： yǔ chū《 tōng diǎn · bīng shí 'èr》 yǐn lǐ jìng yǔ； dàn zhè lǐ shì zhāi yào yǐn zhèng。
③ táng zhuāng zōng： jí wǔ dài hòu táng huáng dì lǐ cún xù。 tā shuài bīng jiù zhào shì zài hòu liáng kāi píng sì nián（ gōng yuán９１０ nián）， cǐ shí shàng wèi chēng dì， réng wéi jìn wáng。
④ zhào： wǔ dài chū hé běi de gē jù shì lì zhī yī， yóu chéng dé jié dù shǐ wáng róng wéi zhào zhèng， jù shǒu zhèn zhōu（ zhì jīn hé běi zhèng dìng）， chū shì hòu liáng zhū wēn， hòu shì jìn wáng lǐ kè yòng fù zǐ。
⑤ liáng jūn： jí hòu liáng zhū wēn de jūn duì。
⑥ bǎi xiāng： jīn shǔ hé běi。
⑦ yě hé： jí huái hé de bié míng。 yuán yú jīn hé běi zàn huáng xiàn xī nán zhī zàn huáng shān。
⑧ wáng jǐng rén： hòu liáng hé féi（ jīn shǔ 'ān huī） rén， chū cóng wú wáng yáng xíng mì qǐ bīng yú huái nán， hòu guī hòu liáng， guān zhì huái nán zhāo tǎo shǐ。 wéi jiāng xiāo yǒng gāng hàn。
⑨ biàn、 sòng yōng fàn： biàn、 sòng， jí biàn zhōu（ zhì jīn hé nán kāi fēng）、 sòng zhōu（ zhì jīn hé nán shāng qiū）。 yōng fàn， jí gù yōng lái de shāng fàn， mǎ běn jí táng běn、 wāng běn jiē wù zuò“ yōng bài”， jīn jù shǐ zài jiàogǎi； wáng běn zuò“ yōng nú” sì yì kě。
⑩ zhāng chéng yè： táng xī zōng shí huàn guān， běn xìng kāng， wéi nèi cháng shì zhāng tài yǎng zǐ， gǎi xìng zhāng。
táng zhāo zōng shí bèi pài wǎng jìn wáng lǐ kè yòng chù rèn hé dōng jiān jūn， kè yòng bìng wáng hòu， réng wéi lǐ cún xù de jiān jūn。
⑾ wú lèi： wèi wú yí lèi， jí wú yī xìng miǎn zhī yì。
⑿ hào yì： gǔ xiàn míng， hàn zhì。 gù zhǐ zài jīn hé běi bǎi xiāng zhī běi。
⒀ qiǔ（ ｑｉ ǔ）： chǎo shú de mǐ mài děng shí wù， jí gān liáng。
⒁ shēn： jiù lì shí 'èr shí chén zhī yī， jí shí wǔ shí zhì shí qī shí。
⒂ běn piān shǐ lì chū zì《 xīn wǔ dài shǐ · táng shū · zhōu dé wēi chuán》。
７。 zhōu zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 zhōu zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù shuǐ shàng zuò zhàn rú hé zhèng què lì yòng zì rán dì lǐ tiáo jiàn de wèn tí。 tā rèn wéi， fán yǔ dí rén zài jiāng hú shuǐ shàng zuò zhàn， bì xū yǐ kào jiàn chuán zhuāng bèi， qiě yìng xuǎn zé shàng fēng shàng liú chù。 yīn wéi， wèi yú shàng fēng， kě yǐ lì yòng fēng shì zòng huǒ fén huǐ dí rén； zhàn jù shàng liú， kě yòng zhàn jiàn chéng liú 'ér xià chōng jī dí rén。 lì shǐ de jīng yàn biǎo míng， zhàn zhēng zǒng shì zài yī dìng kōng jiān jìn xíng de， yīn 'ér dì lǐ tiáo jiàn duì zuò zhàn shuāng fāng dōuyòu zhòng yào zhì yuē zuò yòng。 zài wǔ qì zhuāng bèi bù fā dá de gǔ dài， tè bié shì lěng bīng qì shí dài， jiè zhù fēng lì、 shuǐ shì duì dí rén zuò zhàn， zhè shì gǔ dài zhàn zhēng zhǐ dǎo zhě jīng cháng cǎi yòng de zhàn fǎ zhī yī。 chūn qiū shí qī de wú chǔ cháng 'àn（ wèi yú jīn 'ān huī dāng tú xī nán sān shí lǐ de dōng、 xī jiā jiāng chù） zhī zhàn， biàn shì jiè zhù shuǐ shì zuò zhàn de yī lì。
zhōu jǐng wáng 'èr shí nián（ gōng yuán qián５２５ nián）， wú guó gōng zǐ guāng shuài jūn jìn gōng chǔ guó， shuāng fāng xiāng chí yú cháng 'àn， chǔ lìng yǐn yáng gài yòng zhàn bǔ yù cè shèng fù， rèn wéi jiāo zhàn duì chǔ bù lì； dàn sī mǎ zǐ yú què rèn wéi chǔ jūn dì chù jiāng shuǐ shàng liú， kě jiè zhù shuǐ shì chōng jī wú jūn。 yú shì， tā zhǐ huī chǔ guó shuǐ jūn chéng liú 'ér xià měng chōng wú jūn， yī zhàn 'ér bài zhī， bìng lǔ huò wú guó xiān wáng chéng zuò de yī sōu míng jiào“ yú huáng“ de dà chuán。
chǔ jūn de huò shèng， shuō míng liǎo zhèng què lì yòng zì rán dì lǐ tiáo jiàn， shì zhàn zhēng zhǐ dǎo zhě bù kě bù jiā zhù yì de wèn tí。
【 yì wén】
dà fán yǔ dí rén jiāo zhàn yú jiāng hé húpō zhī shàng， yī dìng yào bèi yòu jiàn chuán， bìng qiě bì xū zhàn jù shàng fēng tóu hé shàng yóu chù。 yīn wéi， jū yú shàng fēng tóu， kě yǐ jiè zhù shùn fēng zhī shì， yòng huǒ shāo huǐ dí chuán； jū yú shàng yóu chù， kě yǐ chéng zháoshuǐ liú zhī shì， yòng zhàn chuán chōng jī dí chuán。 zhè yàng， jiù néng zhàn wú bù shèng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yào yǔ dí rén shuǐ shàng jiāo zhàn， jiù bù yào nì liú yíng dí。”
chūn qiū shí qī， wú guó gōng zǐ guāng shuài jūn gōng dǎ chǔ guó，（ shuāng fāng xiāng chí yú jiā jiāng chù de cháng 'àn）。 chǔ guó lìng yǐn yáng gài zhàn bǔ zhàn zhēng shèng bài， jiēguǒ xiǎn xiàn bù jí lì zhī zhào。 dàn sī mǎ zǐ yú què shuō：“ wǒ men dì chù shàng yóu， wèishénme shuō bù jí lì？” yú shì， huī jūn chéng liú chōng jī wú jūn， jiēguǒ dà bài wú jūn，（ bìng jiǎo huò yī sōu míng wéi“ yú huáng” de dà chuán）。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn yú jiāng hú zhī jiān， bì yòu zhōu jí①， xū jū shàng fēng、 shàng liú。 shàng fēng zhě， shùn fēng， yòng huǒ yǐ fén zhī； shàng liú zhě， suí shì， shǐ zhàn jiàn yǐ chōng zhī， zé zhàn wú bù shèng。 fǎ yuē：“ yù zhàn zhě， wú yíng shuǐ liú。”② chūn qiū， wú zǐ③ fá chǔ。 chǔ lìng yǐn④ bǔ zhàn， bù jí。 sī mǎ zǐ yú⑤ yuē：“ wǒ dé shàng liú， hé gù bù jí？”
suì zhàn， wú shī bài jì。⑥【 zhù shì】
① zhōu jí： chuán zhǐ。 jí（ ｊ í）， huá chuán de jiǎng。
② yù zhàn zhě， wú yíng shuǐ liú： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · xíng jūn piān》， dàn zhè lǐ shì zhāi yào yǐn lù。
③ wú zǐ： jí chūn qiū shí wú guó gōng zǐ guāng， yì jí hòu lái zhǐ shǐ zhuān zhū cì shā wú wáng liáo 'ér zì lì wéi jūn de wú wáng hé lǘ。
④ lìng yǐn： zhí guān míng。 chūn qiū zhàn guó shí qī chǔ guó suǒ shè， wéi chǔ guó de zuì gāo xíng zhèng zhǎngguān。 zhè lǐ jù tǐ zhǐ yáng gài， jí chǔ mù wáng zēngsūn zǐ xiá。
⑤ sī mǎ zǐ yú： sī mǎ， guān míng， xī zhōu shǐ zhì， zhù guǎn jūn zhèng hé jūn fù。 chūn qiū、 zhàn guó shí réng yán yòng wèi biàn。 zǐ yú， jí chǔ gōng zǐ fáng。
⑥ běn piān shǐ lì chū zì《 zuǒzhuàn · zhāo gōng shí qī nián》， yòu jiàn《 shǐ jì · wú tài bó shì jiā dì yī》。
８。 chē zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 chē zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù chē zhàn suǒ yìng jù bèi de tiáo jiàn jí qí zài zuò zhàn zhōng de zuò yòng wèn tí。 tā rèn wéi， fán yǔ dí bù、 qí bīng jiāo zhàn yú píng yuán kuàng yě shí， yào shí shī chē zhàn， jí yòng piān xiāng chē huò lù jiǎo chē bù liè chéng fāng zhèn duì dí， qí zuò yòng zhù yào yòu： yī kě zēng qiáng bù duì zhàn dǒu lì， èr kě zǔ dǎng dí rén chōng jī， sān kě zhěng chì hé yuē shù duì wǔ bù luàn。
ēn gé sī zài lùn jí 'ōu zhōu qí bīng fā zhǎn de lì shǐ shí， míng què zhǐ chū：“ zhì shǎo zài jūn shì shǐ shàng， zhàn chē bǐ wǔ zhuāng qí shǒu de chū xiàn zǎo dé duō。”（ jiàn《 mǎ kè sī 'ēn gé sī jūn shì wén jí》 juàn１《 qí bīng》， zhàn shì chū bǎn shè１９８１ nián７ yuè dì１ bǎn） wǒ guó gǔ dài yě shì rú cǐ。 jù wén xiàn jìzǎi， chē zuò wéi zuò zhàn zhuāng bèi 'ér yòng yú zhàn zhēng zhī zhōng， zài wǒ guó zhì chí zài shāng zhōu shí dài yǐ jīng bǐ jiào pǔ biàn liǎo。 dàn cóng zhàn guó yǐ hòu， yóu yú shè huì shēng chǎn de fā zhǎn， wǔ qì zhuāng bèi de jìn bù， zhàn chǎng tiáo jiàn de biàn huà， cǐ zhǒng zhǐ lì yú zài píng yuán kuàng yě xíng dòng de chē bīng， zhú jiàn wéi bù、 qí bīng suǒ dài tì； zhàn chē yóu zhù yào yòng yú chōng fēng xiàn zhèn de jìn gōng xìng zhuāng bèi， biàn wéi yùn shū zī zhòng huò zuò wéi fáng yù zuò zhàn de zhàng 'ài wù liǎo。
běn piān zhèng shì cóng fáng yù zhàng 'ài wù de jiǎo dù， chǎn shù liǎo piān xiāng chē、 lù jiǎo chē zài zuò zhàn zhōng de zuò yòng wèn tí。 zhè yǔ zhàn guó yǐ qián suǒ jiǎng dào de zhàn chē hé chē zhàn wèn tí， shì bù jìn xiāng tóng de。
xī jìn xián níng wǔ nián（ gōng yuán２７９ nián）， wǔ wēi tài shǒu mǎ lóng shuài jūn jìn tǎo qiāng bīng de liáng zhōu zhī zhàn， jiù shì gēn jù dì xíng tiáo jiàn yǐ piān xiāng chē、 lù jiǎo chē liè zhèn zhàn shèng qiāng bīng de yī gè chéng gōng zhàn lì。 dāng shí， jìn bīng zhǐ yòu sān qiān wǔ bǎi rén， qiāng bīng zé yòu wàn yú rén， jīhū sān bèi yú jìn bīng， bìng qiě lì yòng yòu lì dì xíng duì jìn bīng shí shī qián dǔ hòu jié。 miàn duì cǐ zhǒng tài shì， mǎ lóng yī fāng miàn chōng fēn fā huī jìn bīng de yǒng gǎn jīng shén， yī fāng miàn zhì zuò piān xiāng chē， shè zhì lù jiǎo chē zhèn，“ qiě zhàn qiě qián， gōng shǐ suǒ jí， yìng xián 'ér dǎo”， gěi qiāng bīng yǐ zhòng dà shā shāng， zhōng yú qǔ dé liǎo píng pàn zuò zhàn de shèng lì。
【 yì wén】
dà fán chē bīng tóng bù、 qí bīng jiāo zhàn yú píng yuán kuàng yě zhī shàng shí， bì xū yòng piān xiāng、 lù jiǎo chē zǔ chéng fāng zhèn， píng jiè cǐ fāng zhèn duì dí zuò zhàn， jiù néng qǔ dé shèng lì。 yǐ piān xiāng、 lù jiǎo chē zǔ chéng fāng zhèn zuò zhàn， qí zuò yòng jiù shì tōng cháng suǒ shuō de： yī néng bǎo chí dǒu lì bù shuāi， èr néng zhèng miàn kàng jù dí rén， sān néng wéi xì duì xíng bù luàn。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ zài kāi kuò dì yù zuò zhàn， jiù yào shǐ yòng zhàn chē bù duì。”
xī jìn shí qī， liáng zhōu cì shǐ yáng xīn yīn yǔ qiāng zú guān xì bù hé mù， ér bèi qiāng rén suǒ shā， zhì shǐ hé xī dì qū yǔ zhōng yuán cháo tíng duàn jué lián xì。 jìn wǔ dì sī mǎ yán cháng wéi xī bù biān jìng 'ān quán yōu lǜ， měi cì lín cháo yì zhèng dū tàn xī dì shuō：“ shuí néng wèiwǒ dǎ kāi tōng wǎng liáng zhōu zhī lù， ér tǎo píng qiāng dí ní？” cháo chén méi yòu yìng dá zhě。 wéi yòu sī mǎ dū mǎ lóng shàng qián zòu dào：“ bì xià rú néng rèn yòng wǒ， wǒ néng tǎo píng liáng zhōu pàn luàn。” jìn wǔ dì shuō：“ nǐ ruò néng xiāo miè cǐ dí， zěn me huì bù rèn yòng nǐ ní？ zhǐ shì bù zhī jiāng cǎi qǔ shénme bàn fǎ？” mǎ lóng shuō：“ bì xià rú néng rèn yòng wǒ， jiù yīngdāng tīng rèn chén xià de zì wǒ zhù zhāng。” wǔ dì wèn dào：“ qǐng jiǎng jiǎng nǐ jiāng cǎi yòng shénme bàn fǎ？” mǎ lóng huí dá shuō：“ wǒ qǐng qiú bì xià zhǔn xǔ zhāo mù yǒng shì sān qiān rén， dàn bù yào guò wèn tā men yǐ wǎng shì gànshénme de， wǒ jiāng shuài lǐng tā men dà zhāng qí gǔ dì xiàng hé xī dì qū kāi jìn。 píng jiè bì xià de chóng gāo wēi dé， cǐ dí hé chóu bù néng xiāo miè！” jìn wǔ dì dāyìng liǎo mǎ lóng de qǐng qiú， bìng rèn mìng tā wéi wǔ wēi tài shǒu。 mǎ lóng shòu mìng hòu， lì jí zhāo mù yǒng shì， qí tiáo jiàn shì， néng kào yāo bù lì liàng lā kāi sān shí liù jūn qiáng nǔ de rén， bìng qiě dāng chǎng lì bà cè shì。
zì qīng chén zhì zhōng wǔ， gòng zhāo dào zhè zhǒng yǒng shì sān qiān wǔ bǎi rén。 mǎ lóng zì xìn dì shuō：“ zú gòu yòng liǎo。” yú shì， qīn shuài qí suǒ mù yǒng shì xiàng xī jìn fā， dù guò wēn shuǐ hòu， yǔ dí xiāng yù。 qiāng zú yī bù luò shǒu lǐng shù jī néng děng yǐ wàn jīn qí bīng， huò zhě píng jù xiǎn yào zǔ dǎng， mǎ lóng qián jìn， huò zhě mái shè fú bīng jié jī jìn jūn hòu lù。 zhēn duì cǐ qíng， mǎ lóng yǐ jù gǔ fǎ bā zhèn tú zhì zuò liǎo piān xiāng chē， jìn rù kāi kuò dì yù shí， jiù shè zhì lù jiǎo chē yíng， yù dào xiá lù dì duàn， jiù zuò mù wū zhuāng zài chē shàng， yī biān zhàn dǒu yī biān qián jìn， jìn jūn jiàn shǐ suǒ shè zhī chù， qiāng bīng fēn fēn yìng xián 'ér dǎo。 jìn jūn zhuǎn zhàn qiān lǐ zhī yáo， shā shāng dí zhòng shù yǐ qiān jì。 mǎ lóng shuài bīng dǐ dá wǔ wēi hòu， qiāng zú bù luò shǒu lǐng cù bá hán、 qiě wàn néng děng rén shuài zhòng wàn yú bù zhàn 'ér guī jiàng， mǎ lóng qián hòu jī shā hé shōu jiàng de qiāng bīng dá shù wàn rén。 qí hòu， mǎ lóng yòu shuài qiāng zú guī shùn de bù luò shǒu lǐng méi gǔ néng děng zhòng， dà zhàn shù jī néng， bìng jiāng qí jī zhǎn， liáng zhōu pàn luàn wán quán píng dìng。
【 yuán wén】
fán yǔ bù、 qí zhàn yú píng yuán kuàng yě， bì xū yòng piān xiāng、 lù jiǎo chē① wéi fāng zhèn， yǐ zhàn zé shèng。 suǒ wèi yī zé zhì lì， yī zé qián jù， yī zé zhěng shù bù wǔ yě。 fǎ yuē：“ guǎng dì zé yòng jūn chē。”②。
jìn liáng zhōu③ cì shǐ yáng xīn shī qiāng róng④ zhī hé， wéi lǔ suǒ méi。 hé xī duàn jué， dì⑤ měi yòu xī gù zhī yōu， lín cháo 'ér tàn yuē：“ shuí néng wèiwǒ tōng liáng zhōu tǎo cǐ lǔ zhě hū？” cháo chén mò duì。 sī mǎ dū mǎ lóng⑥ jìn yuē：“ bì xià ruò néng rèn chén， chén néng píng zhī。” dì yuē：“ ruò néng miè zéi， héwèi bù rèn， gù qīng fāng lüè rú hé 'ěr！” lóng yuē：“ bì xià ruò néng rèn chén， dāng tīng chén zì rèn。” dì yuē：“ yún hé？” duì yuē⑦：“ chén qǐng mù yǒng shì sān qiān rén， wú wèn suǒ cóng lái， shuài zhī gǔ xíng 'ér xī， bǐng bì xià wēi dé， chǒu lèi hé zú miè zhě！” dì xǔ zhī， nǎi yǐ lóng wéi wǔ wēi tài shǒu。 lóng mù〔 xiàn〕 yāo kāi nǔ sān shí liù jūn⑧， lì biāo jiǎn shì， zì dàn zhì rì zhōng， dé sān qiān wǔ bǎi rén。 lóng yuē：“ zú yǐ。” lóng yú shì shuài qí zhòng xī dù wēn shuǐ⑨， lǔ mù jī néng⑩ děng yǐ zhòng wàn qí， huò chéng xiǎn yǐ 'è lóng qián， huò shè fú yǐ jié lóng hòu。 lóng yǐ bā zhèn tú⑾ zuò piān xiāng chē， dì guǎng yòng lù jiǎo chē， lù xiá zé wéi mù wū⑿ shī yú chē shàng， qiě zhàn qiě qián， gōng shǐ suǒ jí， yìng xián 'ér dǎo。 zhuǎn zhàn qiān lǐ， shā shāng yǐ qiān shù。 lóng dào wǔ wēi， lǔ dà rén cù bá hán、 qiě wàn néng⒀ děng shuài wàn jīn zhòng guī， lóng qián hòu zhū shā jí jiàng fù zhě shù wàn。
yòu shuài shàn róng méi gǔ néng⒁ děng yǔ mù jī néng děng zhàn， zhǎn zhī， liáng zhōu suì píng。⒂【 zhù shì】
① piān xiāng、 lù jiǎo chē： jiē wéi zhōng guó gǔ dài de zuò zhàn bīng chē。 piān xiāng chē de chē xiāng xì mù bǎn zhì chéng， zhì fàng bīng qì yú qí shàng。 zuò zhàn shí， chē yǔ chē xiāng lián， qián hòu xiāng jiē， lián chéng fāng zhèn， kě yòng yú píng yuán kuàng yě shàng zuò zhàn。 lù jiǎo chē， zé shì yòng xiāojiān de shù zhī chā zài piān xiāng chē qián hòu， yǐ fáng dí jiē jìn。
② guǎng dì zé yòng jūn chē： yǔ chū《 táng tài zōng lǐ wèi gōng wèn duì》 juàn shàng， dàn yǔ yuán wén lüè yì， yuán wén zuò“ dì guǎng zé yòng lù jiǎo chē yíng”。
③ liáng zhōu： zhì suǒ zài jīn gān sù wǔ wēi。
④ qiāng róng： gǔ zú míng。 qiāng， zhù yào fēn bù zài jīn gān sù、 qīng hǎi、 sì chuān yī dài。 róng， jiù shí zhōng yuán rén duì xī běi shǎo shù mín zú de fàn chēng。⑤ dì： zhǐ xī jìn wǔ dì sī mǎ yán。
⑥ mǎ lóng： xī jìn míng jiāng。 píng lù（ jīn shān dōng mén shàng běi） rén， zì xiào xīng。 shǎo 'ér zhì yǒng。 jìn wǔ dì shí， rèn dōng qiāng xiào wèi， fēng fèng gāo xiàn hóu。
⑦ duì yuē： mǎ běn jí táng běn、 wáng běn jiē tuō， jīn cóng wāng běn bǔ。
⑧ jūn： zhōng guó gǔ dài zhòng liàng dān wèi zhī yī。 yī jūn wéi sān shí jīn。
⑨ wēn shuǐ： jí wǔ wēi dōng zhī wēn wéi shuǐ。
⑩ mù jī néng： qiāng zú de yī gè bù luò shǒu lǐng。 shǐ zài yuán zuò“ shù jī néng”，《 bǎi zhàn qí fǎ》 yuán zuò zhě yīn bì huì sòng yīng zōng xián míng（ shǔ） ér yuán yǐn shí gǎi“ shù” wéi“ mù”。
⑾ bā zhèn tú： zhōng guó gǔ dài zuò zhàn de yī zhǒng zhèn fǎ。
⑿ mù wū： jí yòng mù liào zhì chéng， sì miàn kāi kǒng， zhì yú chē shàng， jì biàn yú guān chá dí qíng， yòu kě dǐ yù shǐ shí jī shāng。
⒀ cù bá hán、 qiě wàn néng： jiē wéi qiāng zú de bù luò shǒu lǐng， dàn《 zī zhì tōng jiàn》 juàn８０《 jìn jì 'èr》 chēng qí wéi xiān bēi rén。
⒁ méi gǔ néng： qiāng zú de yī gè bù luò shǒu lǐng。
⒂ běn piān shǐ lì chū zì《 jìn shū · mǎ lóng chuán》。
９。 xìn zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 xìn zhàn》 wéi tí nǎi qǔ“ xìn yì” zhī yì， qí yào zhǐ shì chǎn shù jiàngshuài yǐ“ xìn” zhì jūn de zhòng yào xìng。 tā rèn wéi， zài duì dí zuò zhàn zhōng， shì zú suǒ yǐ néng gòu shěshēng wàng sǐ dì qù fèn yǒng shā dí， dōushì yóu yú píng shí jiàngshuài dài bīng yǐ“ xìn” de jiēguǒ。 zhè lǐ suǒ yǐn“ xìn zé bù qī” nǎi shì《 liù tāo · lùn jiāng piān》 tí chū de jiàngshuài bì bèi de wǔ zhǒng tiáo jiàn zhī yī（ jí“ suǒ wèi wǔ cái zhě： yǒng， zhì， rén， xìn， zhōng yě。 yǒng zé bù kě fàn， zhì zé bù kě luàn， rén zé 'ài rén， xìn zé bù qī， zhōng zé wú 'èr xīn。”）。 jūn shì yǔ zhàn zhēng shí jiàn de lì shǐ zhèng míng，“ xìn zé bù qī”， bù jǐn shì hǎo de jiàngshuài suǒ yìng jù bèi de měi dé zhī yī， yě shì jiàngshuài zhì jūn suǒ yìng bǎ wò de zhòng yào yuán zé。 jiàngshuài zhǐ yòu“ xìn zé bù qī”， jí qièshí zuò dào： xíng shǎng fá， jiǎng qiú xìn yòng； yán jì lǜ， bù xùn sī qíng， cái néng qǔ dé guǎng dà shì zú de yōng hù， cái néng shǐ bù duì shàng xià yī xīn， tuán jié duì dí， wú wǎng bù shèng。
běn piān suǒ yǐn zhū gé liàng tǒng bīng dǎ zhàng yǐ xìn wéi běn de shì lì， chū zì《 sān guó zhì · shǔ shū · zhū gé liàng chuán》 péi sōng zhī zhù yǐn“ guō chōng wǔ shì”： wèi míng dì pài qiǎn xuān wáng sī mǎ yì dū tǒng dàjiàng zhāng hé děng bù sān shí yú wàn jīng bīng， mì mì xiàng shǔ guó jiàn gé jìn fā， cǐ shí shǔ xiāng zhū gé liàng zhèng shuài bīng shù shǒu zài qí shān， bìng qiě zhèng zhí bù duì huàn fáng biàn dòng zhī shí， jiāng shí fēn zhī 'èr de shǔ bīng huàn xià děng dài fǎn xiāng， ér liú xià zhě jǐn yòu bā wàn rén。 cóng shuāng fāng bīng lì duì bǐ kàn， wèi jūn sān bèi yú shǔ jūn。 yòu jiàn yú cǐ， zhū gé liàng shēn biān cān móu rén yuán jiē quàn liàng bǎ huàn fáng dài guī de bù duì zàn liú yī yuè， yǐ zhuàng dà shǔ jūn lì liàng。 dàn zhū gé liàng què yǐ“ wú tǒng wǔ xíng shī， yǐ dà xìn wéi běn” wéi yóu， wèi yú cǎi nà， qiě cuī lìng qí jìn kuài fǎn xiāng。 shǔ jūn jiàngshì wéi zhū gé liàng yǐ xìn yì wéi běn de kě guì jīng shén suǒ gǎn dòng， yú shì， qù zhě yuàn liú yī zhàn， ér liú zhě yuàn xiào sǐ mìng。 lín zhàn zhī rì， wú bù bá jiàn zhēng xiān， yǐ yī dāng shí， yī jǔ jī bài wèi jūn， shā sǐ zhāng hé， dǎ tuì sī mǎ yì。 péi sōng zhī zài zhù yǐn zhī hòu， duì cǐ zhàn de zhēn shí xìng tí chū zhì yí， kàn qù suī rán bù wú dào lǐ， dàn zōng guān zhū gé liàng yī shēng tǒng jūn zuò zhàn nǎi zhì zhì guó lǐ mín de shí jiàn，“ yǐ dà xìn wéi běn” què shì fú hé qí shí jì hé lìng rén xiào fǎ de。
【 yì wén】
dà fán duì dí jiāo zhàn shí， shì zú men tà shàng wàn sǐ yī shēng de zhàn chǎng， ér wú hòu huǐ wèi jù zhī xīn de， dōushì yóu yú jiàngshuài píng shí zhēn chéng bù qī de sī xiǎng pǐn gé gǎn huà 'ér shǐ tā men zhè yàng zuò de。 jiàngshuài jiǎng qiú xìn yì yǐ chéng dài rén， nà me， shì zú biàn huì bào zhī yǐ jìn xīn yòng lì 'ér wú yóu yù zhī yì。 suǒ yǐ， dǎ qǐ zhàng lái jiù néng wú wǎng 'ér bù shèng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ wéi jiāng shuài zhě yīngdāng jù bèi chéng xìn 'ér bù qī zhà de sī xiǎng pǐn gé。”
sān guó shí qī， wèi míng dì cáo ruì zhēng tǎo shǔ guó， qīn zì cóng luò yáng lái dào cháng 'ān， pài qiǎn xuān wáng sī mǎ yì dū tǒng zuǒ jiāng jūn zhāng hé suǒ bù jí yōng、 liáng 'èr zhōu děng jīng bīng sān shí wàn rén， yǐn bì jìn fā， kuī xiàng shǔ dì jiàn gé。 shǔ guó chéngxiàng zhū gé liàng dāng shí zhù tún zài qí shān， tā bǎ jīng liáng wǔ qì zhuāng bèi， dū yòng zài 'ě shǒu xiǎn yào zhī chù， bù duì jiāng yòu shí fēn zhī 'èr de rén huàn fáng lí qù， liú zài zhàn chǎng de jiàngshì zhǐ yòu bā wàn rén。 zhèng dāng wèi jūn kāi shǐ bù zhèn zhī shí， qià zhí shǔ jūn huàn fáng jiāo jiē guò chéng， zhū gé liàng de cān móu rén yuán dū rèn wéi dí jūn qiáng shèng， méi yòu zú gòu de bīng lì shì zhì shèng bù liǎo duì fāng de， yīn cǐ fēn fēn jiàn yì bǎ huàn xià lái de bù duì zàn liú yī yuè， yǐ biàn zhuàng dà shǔ jūn shēng wēi。 dàn zhū gé liàng què shuō：“ wǒ tǒng bīng dǎ zhàng， yī xiàng yǐ xìn yì wéi gēn běn， nà zhǒng ‘ dé yuán shī xìn ’ de zuò fǎ， shì wéi gǔ rén tòng xī 'ér bù qǔ de。 xiàn zài， huàn fáng gāi qù de shì zú yǐ jīng xùn sù dǎ diǎn hǎo xíng zhuāng děng dài guī qī， tā men de qī zǐ zé yǐn lǐng qièpàn 'ér zhú rì jì suàn zhe zhàng fū guī lái de shí jiān。 yīn cǐ， mù qián wǒ men suī rán miàn lín zhēng zhàn de kùn nán， dàn kè shǒu xìn yì de yuán zé bù kě fèi qì。” shuō wán， biàn xià lìng cuī cù huàn fáng xià lái díshì zú jìn kuài qǐ chéng fǎn xiāng。 yú shì， gāi zǒu dedōu hěn gāo xīng， yuàn yì liú xià cān jiā zhàn dǒu； gāi liú de zé dǒu zhì 'áng yáng， jué xīn pàn sǐ yī zhàn。 tā men hù xiāng miǎn lì shuō：“ zhū gé chéngxiàng duì wǒ men de 'ēn dé， wǒ men jí shǐ pàn shàng xìng mìng yě bào dá bù wán！” dào liǎo jiāo zhàn nà tiān， shǔ jūn wú bù bá jiàn zhēng xiān， chōng fēng xiàn zhèn， yǐ yī dāng shí， jī shā liǎo wèi jiāng zhāng hé， dǎ tuì liǎo zhù shuài sī mǎ yì。 shǔ jūn yī zhàn 'ér huò dà shèng， zhè zhèng shì zhū gé liàng yǐ xìn yì wéi zhì jūn gēn běn suǒ qǔ dé de chéng xiào。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， shì zú dǎo wàn sǐ yī shēng zhī dì， ér wú huǐ jù zhī xīn zhě， jiē xìn lìng shǐ rán yě。 shàng hǎo xìn yǐ rèn chéng， zé xià yòng qíng 'ér wú yí， gù zhàn wú bù shèng。 fǎ yuē：“ xìn zé bù qī。”① sān guó wèi míng dì② zì zhēng shǔ， guī cháng 'ān③， qiǎn sī mǎ yì④ dū zhāng hé⑤ zhū jūn， yōng、 liáng jìngzú sān shí wàn⑥， qián jūn mì jìn， kuī xiàng jiàn gé⑦。 shǔ xiāng zhū gé liàng shí zài qí shān， jīng qí lì qì、 shǒu zài xiǎn yào， shí 'èr gèng xià⑧， zài⑨ zhě bā wàn。 shí wèi jūn shǐ zhèn， fān bīng⑩ shì jiāo， cān zuǒ xián⑾ yǐ zéi zhòng qiáng shèng， fēi lì bù zhì⑿， yí quán tíng xià bīng yī yuè， yǐ bìng shēng shì。 liàng yuē：“ wú tǒng wǔ xíng shī， yǐ dà xìn wéi běn， dé yuán shī xìn⒀， gǔ rén suǒ xī； qù zhě shù zhuāng yǐ dài qī， qī zǐ hú lì⒁ ér jì rì， suī lín zhēng nán， yì suǒ bù fèi。” jiē cuī lìng qù。 yú shì， qù zhě jiē yuè， yuàn liú yī zhàn； zhù zhě fèn yǒng， sī zhì sǐ mìng。 xiāng wèi yuē：“ zhū gé gōng zhī 'ēn， sǐ yóu wèi bào yě。” lín zhàn zhī rì， mò bù bá jiàn zhēng xiān， yǐ yī dāng shí， shā zhāng hé， què sī mǎ yì， yī zhàn dà kè， xìn zhī yóu yě。⒂【 zhù shì】
① xìn zé bù qī： yǔ chū《 liù tāo · lóng tāo · lùn jiāng dì shí jiǔ》。
② wèi míng dì： jí wèi guó huáng dì cáo ruì， wèi wén dì cáo pī zhī zǐ。
③ cháng 'ān： gǔ dū chéng， hàn huì dì shí zhù。 gù zhǐ zài jīn shǎn xī xī 'ān xī běi。
④ sī mǎ yì： sān guó wèi míng jiāng。 hé nèi wēn xiàn（ jīn shǔ hé nán） rén， zì zhòng dá。 chū wéi cáo cāo zhù bù。 wèi míng dì shí， guān zhì dàjiàng jūn， duō cì shuài jūn duì kàng zhū gé liàng， yǐ qí gōng zhù， fēng xuān wáng。 hòu qí sūn sī mǎ yán dài wèi chēng dì， jiàn lì jìn cháo， zhuī zūn sī mǎ yì wéi jìn xuān dì。
⑤ zhāng hé： sān guó hé jiān yì xiàn（ jīn hé běi rénqiū běi） rén， zì jùn yì。 chū suí hán fù zhèn yā huáng jīn qǐ yì， fù bài， hé yǐ bīng fù yuán shào； guān dù zhī zhàn hòu guī cáo cāo， guān zhì zuǒ jiāng jūn。
⑥ sān shí wàn： mǎ běn jí zhū běn jiē wù zuò“ èr shí wàn”， jīn jù shǐ zài jiàogǎi。
⑦ jiàn gé： guān 'ài míng。 wèi yú jīn sì chuān jiàn gé xiàn běi， suǒ chù zhī jiàn mén guān， dì shì xiǎn yào， yòu“ yī fū dāng guān， wàn fū mò kāi” zhī chēng。
⑧ shí 'èr gèng xià： wèi shí fēn zhī 'èr de rén huàn fáng xiū xī。
⑨ zài： mǎ běn jí zhū běn jiē tuō， jīn jù shǐ zài bǔ zhèng。
⑩ fān bīng： mǎ běn jí zhū běn jiē zuò“ dài bīng”， bù jìn yuán yì， jīn jù shǐ zài jiàogǎi。 fān， tóng“ fān”， jīng qí； fān bīng， zhǐ zhèng zài huàn fáng de bù duì， yīn bù tóng bù duì yòu bù tóng qí hào， gù bù duì huàn fáng， suǒ chí qí hào yě suí zhī biàn huàn。
⑾ cān zuǒ xián： mǎ běn jí táng běn jiē wù zuò“ qín zuǒ chéng”， jīn cóng wáng běn jí wāng běn。
⑿ fēi lì bù zhì： mǎ běn jí zhū běn jiē wù zuò“ fēi lì suǒ zhì”， yī zì zhī chā， qí yì wán quán bù tóng。 jīn jù shǐ zài jiàogǎi。
⒀ dé yuán shī xìn： diǎn chū《 zuǒzhuàn · xī gōng 'èr shí wǔ nián》： gōng yuán qián６３５ nián dōng， jìn wén gōng shuài bīng wéi gōng yuán guó， yù dìng sān tiān gōng xià， dàn jiè qī wèi kè， jìn wén gōng jí xià lìng tuì bīng。
zhè shí， zhēn chá rén yuán bào gào shuō：“ yuán rén zhǔn bèi tóu jiàng liǎo。” jūn lì yě jiàn yì bù yào chè bīng。 jìn wén gōng shuō：“ xìn yì shì guó jiā zhī bǎo， bǎi xìng kào tā lái bǎo hù。 rú guǒ dé dào yuán guó 'ér shī diào xìn yì， yòng shénme lái bǎo hù bǎi xìng？ zhè yàng zuò shì yīn xiǎo 'ér shī dà。” yú shì， tuì bīng sān shí lǐ， ér yuán guó yě guī jiàng liǎo。
⒁ hú lì： hú jǐng cháng， néng yuǎn wàng， yīn yù yǐn lǐng qièpàn zhī yì。
⒂ běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · shǔ shū · zhū gé liàng chuán》 péi sōng zhī zhù yǐn“ guō chōng wǔ shì”。
１０。 jiào zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 jiào zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù jiā qiáng bù duì jiào yù xùn liàn de zhòng yào xìng。 tā rèn wéi， yào xīng bīng dǎ zhàng， bì xū shǒu xiān jiā qiáng bù duì jiào yù xùn liàn。 zhǐ yòu píng shí gǎo hǎo xùn liàn， shǐ quán jūn zhǎng wò zhàn shù fāng fǎ， shú xī zuò zhàn hào lìng， cái néng shǐ bù duì zài shí zhàn zhōng kàn dào zhǐ huī qí zhì de biàn huà 'ér cǎi qǔ xiāng yìng xíng dòng， tīng dào míng jīn jī gǔ de shēng xiǎng 'ér jìn tuì zì rú。 zhàn zhēng de jīng yàn gào sù rén men， dǎ zhàng gù rán yào kào yǒng gǎn jīng shén， dàn shì， guāng píng yǒng gǎn 'ér bù dǒng zhàn shù jì shù， yě shì bù néng dǎ shèng zhàng de。“ cóng zhàn zhēng xué xí zhàn zhēng”， zhè shì zài zhàn zhēng huán jìng xià tí gāo bù duì zuò zhàn jì néng de zhòng yào fāng fǎ， dàn zài hé píng tiáo jiàn xià， zhuā hǎo píng shí de jiào yù xùn liàn， nǎi shì tí gāo bù duì jūn shì sù zhì de jī běn tú jìng。 píng shí jiào yù xùn liàn zhuó yòu chéng xiào， zhàn shí cái néng duō dǎ shèng zhàng， fǒu zé， jiù yào chī bài zhàng。 kǒng zǐ suǒ shuō“ yǐ bù jiào mín zhàn， shì wèi qì zhī”， zhèng shì zhè gè dào lǐ。
wú qǐ shì zhàn guó chū qī de zhù míng jūn shì jiā， tā zài cháng qī de jūn shì shí jiàn huó dòng zhōng， jī lěi liǎo zhì jūn yǔ zuò zhàn de fēng fù jīng yàn， bìng zhuàn xiě bīng fǎ《 wú zǐ》 yī shū liú chuán hòu shì。 běn piān suǒ yǐn wú qǐ guān yú jiào yù xùn liàn wèn tí de lùn shù， suī rán yóu yú shí dài de fā zhǎn biàn huà， tā dāng shí suǒ zhù zhāng de mǒu xiē xùn liàn nèi róng， yǐ jīng bù néng shí yòng yú jīn tiān， dàn shì， tā suǒ qiáng diào de“ jiào jiè wéi xiān”， jí bǎ jiào yù xùn liàn bǎi zài zhì jūn shǒu wèi de zhàn lüè sī xiǎng； tā suǒ chuàng zào de“ yī rén xué zhàn， jiào chéng shí rén …… wàn rén xué zhàn， jiào chéng sān jūn” de zhuā gǔgàn dài quán tǐ de xùn liàn fāng fǎ， duì wǒ men jīn tiān zhuā bù duì jiào yù xùn liàn， réng yòu shí fēn zhòng yào de jiè jiàn yì yì。
【 yì wén】
dà fán yào xīng bīng dǎ zhàng， bì xū shǒu xiān xùn liàn bù duì xué huì zěn yàng zuò zhàn。 quán jūn jiàngshì zhǐ yòu píng shí jīng guò yán gé xùn liàn， quán miàn zhǎng wò shū kāi、 shōu lǒng、 jí jié、 fēn sàn de zhàn shù fāng fǎ， wán quán shú xī tíng zhǐ、 xíng dòng、 qián jìn、 hòu tuì de zuò zhàn hào lìng， nà me， shǐ yòng zhè yàng de bù duì duì dí zuò zhàn shí， tā men zài kàn dào zhǐ huī qí zhì de bù tóng huī dòng 'ér yìng biàn zì rú， tīng jiàn míng jīn jī gǔ de bù tóng shēng xiǎng 'ér jìn tuì dé dāng。 zhè yàng， jiù néng zhàn wú bù shèng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ shǐ yòng wèi jīng xùn liàn de mín zhòng qù zuò zhàn， jiù yì wèi zhe bái bái pāo qì tā men de shēng mìng。”
zhàn guó shí qī， wèi guó jiànglǐng wú qǐ shuō：“ jiàngshì cháng cháng zhàn sǐ yú méi yòu dǎ zhàng de běn lǐng， shī bài yú quē fá líng huó de zhàn shù。 suǒ yǐ， yòng bīng de fǎ zé， yǐ jiào yù xùn liàn wéi xiān jué tiáo jiàn。 yī rén xué huì dǎ zhàng， kě yǐ jiào huì shí rén； shí rén xué huì dǎ zhàng， kě yǐ jiào huì bǎi rén； bǎi rén xué huì dǎ zhàng， kě yǐ jiào huì qiān rén； qiān rén xué huì dǎ zhàng， kě yǐ jiào huì wàn rén； wàn rén xué huì dǎ zhàng， kě yǐ jiào huì quán jūn。
zhàn fǎ xùn liàn yào jiào huì bù duì yùn yòng yǐ jìn dài yuǎn， yǐ yì dài láo， yǐ bǎo dài jī； zhèn fǎ yǔ zhàn shù xùn liàn yào jiào huì bù duì dǒng dé zěn yàng yóu yuán zhèn biàn fāng zhèn， yóu guì zī biàn lì zī， yóu qián jìn biàn tíng zhǐ， yóu xiàng zuǒ zhuànxiàng yòu， yóu xiàng qián zhuànxiàng hòu， yóu fēn sàn biàn shōu lǒng， yóu jí jié biàn shū kāi。 gè zhǒng zhàn fǎ、 zhèn fǎ hé zhàn shù biàn huà dū jìn xíng rèn zhēn xùn liàn zhī hòu， cái kě yǐ gěi bù duì pèi fā bīng qì。 zhè jiù shì wéi jiàngshuài zhě de zhí zé。”
【 yuán wén】
fán yù① xīng shī， bì xiān jiào zhàn。 sān jūn② zhī shì， sù xí lí、 hé、 jù、 sàn zhī fǎ， bèi 'ān③ zuò、 zuò、 jìn、 tuì zhī lìng， shǐ zhī yù dí， shì jīng huī④ yǐ yìng biàn， tīng jīn gǔ 'ér jìn tuì。 rú cǐ， zé zhàn wú bù shèng。 fǎ yuē：“ yǐ bù jiào mín zhàn， shì wèi qì zhī。”⑤ zhàn guó shí， wèi jiāng wú qǐ⑥ yuē：“ fū rén cháng sǐ qí suǒ bù néng， bài qí suǒ bù biàn。 gù yòng bīng zhī fǎ， jiào jiè wéi xiān。
yī rén xué zhàn， jiào chéng shí rén； shí rén xué zhàn， jiào chéng bǎi rén； bǎi rén xué zhàn， jiào chéng qiān rén； qiān rén xué zhàn， jiào chéng wàn rén； wàn rén xué zhàn， jiào chéng sān jūn。 yǐ jìn dài yuǎn， yǐ yì dài láo， yǐ bǎo dài jī。 yuán 'ér fāng zhī， zuò 'ér qǐ zhī⑦， xíng 'ér zhǐ zhī， zuǒ 'ér yòu zhī， qián 'ér hòu zhī， fēn 'ér hé zhī， jié 'ér jiě zhī。 měi biàn jiào xí， nǎi shòu qí bīng， shì wéi jiāng shì。”⑧【 zhù shì】
① yù： mǎ běn jí táng běn、 wáng běn jiē wù zuò“ yǔ”， jīn cóng wāng běn。
② sān jūn： chūn qiū shí qī， dà guó duō shè sān jūn， rú jìn shè shàng、 zhōng、 xià sān jūn， yǐ zhōng jūn zhī jiāng wéi sān jūn zhī tǒng shuài。 chǔ zé shè zuǒ、 zhōng、 yòu sān jūn。 běn piān suǒ chēng“ sān jūn”， shì duì quán jūn de tǒng chēng。
③ ān（ āｎ）： shú jì， shú xī。
④ jīng huī（ｊ īｎｇｈ ｕ ī）： wèi gǔ shí yòng yǔ máo zhuāng shì de jūn qí， zhù jiāng yòng yǐ zhǐ huī jūn duì zuò zhàn。
⑤ yǐ bù jiào mín zhàn， shì wèi qì zhī： yǔ chū《 lùn yǔ · zǐ lù dì shí sān》。
⑥ wú qǐ： zhàn guó chū qī zhù míng jūn shì jiā。 zhù yòu《 wú zǐ》 liú chuán hòu shì。
⑦ zuò 'ér qǐ zhī： mǎ běn jí táng běn、 wāng běn jiē zuò“ zuò 'ér jìn zhī”， bù fú《 wú zǐ》 yuán yì， jīn cóng wáng běn。
⑧ běn piān shǐ lì chū zì《 wú zǐ · zhì bīng dì sān》。
请欣赏:
请给我换一个看看！ 拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
<< qiányīzhānghuí hòuyīzhānghuí >>
|
|
|
| mù lù | qián yán | biān xiě shuō míng | dì yī juàn | dì 'èr juàn | dì sān juàn | dì sì juàn | | dì wǔ juàn | dì liù juàn | dì qī juàn | dì bā juàn | dì jiǔ juàn | dì shí juàn | |
|
|
|
|