通史 》 zhōng guó gǔ dài shè huì   》 （ sān） nóng mín duì guó jiā de fù dān 3 ． yì（ yáo yì、 bīng yì）      hé cí quán He Ciquan 　　hàn dài chéng nián nán zǐ， yī shēng yào fú bīng yì liǎng nián； yī nián zài jùn， chēng wéi cái guān、 qí shì hé lǒu chuán shì； yī nián zài jīng shī zuò wèi shì huò shù biān。《 hàn gōng yí》 zài： 　　 “ mín nián 'èr shí sān wéi zhèng， yī suì yǐ wéi wèi shì， yī suì wéi cái guān、 qí shì， xí shè yù、 qí chí、 zhèn zhàn。 bā yuè， tài shǒu、 dū wèi、 lìng cháng、 xiāng、 chéng、 wèi， huì dū shì， kè diàn zuì。 shuǐ jiā wéi lóu chuán， yì xí zhàn shè xíng chuán。 guò（ yǐ《 dà diǎn》 běn《 hàn jiù yí》，“ guò ” yìng zuò“ biān”） jùn tài shǒu gè jiāng wàn qí xíng zhàng sài fēng huǒ zhuī lǔ。 …… wèi shì、 cái guān、 lóu chuán， nián wǔ shí liù lǎo shuāi nǎi dé miǎn wèimín”（《 xù hàn zhì · bǎi guān zhì wǔ》 zhù yǐn）。 　　《 hàn yí zhù》 yòu dà tǐ xiāng tóng de yī duàn jìzǎi： 　　“ mín nián 'èr shí sān wéi zhèng， yī suì wéi wèi shì， yī suì wéi cái guān、 qí shì， xí shè yù、 qí chí、 zhàn zhèn。…… nián wǔ shí liù shuāi lǎo， nǎi dé miǎn wéi shù mín， jiù tián lǐ”（《 hàn shū · gāo dì jì》 èr nián zhù yǐn）。 　　 hàn cháo de bīng yì hé yáo yì zhì dù shì cóng qín zhì jì chéng xià lái de。 dǒng zhòng shū shuō： 　　“ zhì qín zé bù rán， yòng shāng yàng zhī fǎ， gǎi dì wáng zhī zhì。…… yòu jiā yuè wéi gēngzú， yǐ fù wéi zhèng yī suì， tún shù yī suì， lì yì sān shí bèi yú gǔ。…… hàn xīng， xún 'ér wèi gǎi”（《 hàn shū · shí huò zhì shàng》）。 　　 zhè jǐ tiáo jìzǎi， kě yǐ kàn zuò hàn dài bīng zhì hé yáo yì de dà gāng， chéng nián rén qǐ yì hé miǎn yì nián líng， bīng yì、 yáo yì nèi róng， dū jiǎng chū lái liǎo。 hàn dài de bīng zhì、 bīng quán hé yáo yì， dà tǐ rú shì。 wǒ men jiù yǐ cǐ wéi gāng， duì hàn dài bīng zhì、 bīng yì hé yáo yì zài zuò xiē bì yào de xù shù， duì yòu xiē yòu zhēng lùn de wèn tí yě gěi yǐ biàn xī。 　　“ mín nián 'èr shí sān wéi zhèng”。“ zhèng” zì hé yì？ 　　《 zhōu lǐ · dì guān · xiǎo sī tú》：“ fán qǐ tú yì， wú guò jiā yī rén， yǐ qí yú wéi xiàn。” zhù：“ zhèng sī nóng yún， xiàn， ráo yě。” jiǎ shū：“ yī jiā xiōng dì suī duō， chú yī rén wéi zhèng zú， zhèng zú zhī wài qí yú jiē wéi xiàn zú。” sūn yí ràng：“ sān shí yǐ shàng， shòu tián wéi zhèng fū。…… zhèng fū shòu yì， zé wéi zhèng tú；…… shòu bīng， zé wéi zhèng zú。” kàn lái，“ zhèng” biǎo shì chéng nián rén。“ mín nián 'èr shí sān wéi zhèng”， jiù shì shuō mín nián 'èr shí sān chéng wéi chéng nián rén， yào kāi shǐ fú yì。 chéng nián rén chēng zuò zhèng fū， shòu yì zé wéi zhèng tú， shòu bīng zé wéi zhèng zú。 zhèng， shì kāi shǐ fú bīng yì de nián líng。 　　 kāi shǐ fú yì， qín hàn chēng zuò“ fù”、“ shǐ fù”。《 hàn shū · gāo dì jì》 èr nián“ wǔ yuè， hàn wáng tún xíng yáng， xiāo hé fā guān zhōng lǎo ruò wèi fù zhě， xī yì jūn。” zhè shí liú bāng hé xiàng yǔ zuò zhàn， dà bài 'ér guī， tuì shǒu xíng yáng， gù xiāo hé fā guān zhōng lǎo ruò wèi fù zhě xī yì xíng yáng。 yán shī gǔ zhù：“ fù， zhù yě， yán zhù míng jiè gěi gōng jiā yáo yì yě。” yòng xiàn zài de huà shuō， jiù shì zài fú yì de míng cè shàng dēng jì。 　　“ mín nián 'èr shí sān wéi zhèng”， jiù shì mín nián 'èr shí sān shǐ bó， kāi shǐ fú yì。《 hàn guān yí》 hé《 hàn yí zhù》 zhè tiáo suǒ jì， dà yuē shì zhāo dì shí de guī dìng。《 yán tiě lùn · wèi tōng piān》：“ yù shǐ yuē： gǔ zhě shí wǔ rù dà xué， yǔ xiǎo yì； èr shí 'érguàn chéng rén， yǔ róng shì。…… jīn bì xià 'āi lián bǎi xìng， kuān lì yì zhī zhèng（ zhēng）， èr shí sān shǐ fù， wǔ shí liù 'ér miǎn， suǒ yǐ fǔ qí zhuàng 'ér xī lǎo 'ài yě。”“ èr shí sān shǐ fù” jiù shì ‘ mín 'èr shí sān wéi zhèng”， fù、 zhèng， dōushuō de shì zhù míng jí kāi shǐ fú yì。 　　 èr shí sān shǐ fù， zhè shì zhāo dì shí kāi shǐ de， yī zhí dào dōng hàn méi yòu biàn huà。 dàn zhāo dì yǐ qián， bìng fēi shì 'èr shí sān shǐ fù huò shǐ wéi zhèng。《 hàn shū · jǐng dì jì》 èr nián dōng shí 'èr yuè，“ jīn tiān xià nán zǐ nián 'èr shí shǐ fù。” èr shí sān kāi shǐ fú yì， bǐ 'èr shí kāi shǐ fú yì bǎ kāi shǐ fú yì de nián líng xiàng hòu tuī chí liǎo sān nián， zhè duì rén mín dāng rán shì hǎo shì。 zhāo dì zhè yàng zuò， suǒ yǐ yù shǐ jiù shuō，“ bì xià 'āi lián bǎi xìng， kuān lì yì zhī zhèng。” 　　 qí shí， jǐng dì“ lìng tiān xià nán zǐ nián 'èr shí shǐ fù”， duì dāng shí de bǎi xìng lái shuō yě shì huì zhèng， ér fēi kē zhèng。 jǐng dì yǐ qián， fù de nián líng yào zǎo yú 'èr shí。 yán shī gǔ zài zhè tiáo xià zhù yuē：“ jiù fǎ 'èr shí sān， jīn cǐ 'èr shí， gèng wéi yì zhì yě。” yán shī gǔ cuò liǎo。 jǐng dì yǐ qián de jiù fǎ bù shì 'èr shí sān shǐ fù， ér shì bù dào 'èr shí yǐ fù。 jǐng dì de 'èr shí shǐ fù， shì tuī hòu kāi shǐ fú yì de nián líng， ér bù shì tí qián。 duì zhè wèn tí， kě cóng zhàn guó shuō qǐ。 cóng zhàn guó kāi shǐ， fú yì（ jí shǐ fù） de nián líng shì zhú bù tuī hòu de。 　　 zhàn guó shí， qín shì shí qī shǐ fù。《 shuì hǔ dì qín mù zhú jiǎn》 zhōng de《 biān nián jì》（ wén wù chū bǎn shè 1978 nián bǎn）， jìzǎi liǎo qín zhāo wáng yuán nián（ gōng yuán qián 306 nián） dào qín shǐ huáng sān shí nián（ gōng yuán qián 217 nián） jiǔ shí nián jiān qín guó de dà shì， yě jìzǎi liǎo mù zhù xǐ de chū shēng hé jīng lì。 xǐ shēng yú qín zhāo wáng sì shí wǔ nián（ gōng yuán qián 262 nián）， qín shǐ huáng yuán nián（ gōng yuán qián 246 nián） xǐ fù。 suàn lái shì shí qī suì（ cān kàn huáng jīn yán jiào shòu《 qín hàn fù yì zhì dù yán jiū》 dì 259 yè）。 　　 ér shí wǔ suì kāi shǐ fú yì， zài zhàn guó yě shì cháng jiàn de。《 shǐ jì · bái qǐ lièzhuàn》， qín zhāo wáng sì shí qī nián， qín dàjiàng bái qǐ gōng zhào， zhào jūn zài cháng píng bèi wéi， liáng dào duàn jué。 qín wáng wèile zhī yuán bái qǐ，“ zì zhì hé nèi， cì mín jué gè yī jí， fā nián shí wǔ yǐ shàng xī yì cháng píng， zhē jué zhào jiù jí liáng shí。” xiàng yǔ gōng wài huáng， shù rì bù xià。 hòu jiàng， xiàng yǔ nù，“ xī lìng nán zǐ nián shí wǔ yǐ shàng yì chéng dōng， yù kēng zhī”（《 shǐ jì · xiàng yǔ běn jì》）。 wú chǔ qī guó fǎn shí， wú wáng bì lìng guó zhōng yuē：“ guǎ rén nián liù shí 'èr shēn zì jiāng， shàozǐ nián shí sì， yì wéi shì zú xiān”（《 shǐ jì · wú wáng bì lièzhuàn》）。 xiàng yǔ yù kēng wài huáng nán zǐ nián shí wǔ yǐ shàng zhě， dà yuē hé shí wǔ kě yǐ cóng jūn yòu guān。 wú wáng bì yǐ shǎo yú nián shí sì cóng jūn， yě hé shí sì、 wǔ kě yǐ cóng jūn yòu guān， tā lìng de xià wén jiù shuō：“ zhū nián shàng yǔ guǎ rén bǐ xià yǔ xiǎo zǐ děng zhě jiē fā”（ tóng shàng）。《 zhàn guó cè · chǔ cè 'èr》 chǔ shǐ zhāo cháng duì qí shǐ shuō：“ wǒ diǎn zhù dōng dì， qiě yǔ sǐ shēng， xī wǔ chǐ zhì liù shí， sān shí yú wàn。 zhěng jiá dùn bīng， yuàn chéng xià chén。” wǔ chǐ sì bǐ shí wǔ hái yào nián yòu。《 zhōu lǐ · dì guān · xiāng dà fū》 tiáo：“ yǐ suì shí dēng qí fū jiā zhī zhòng guǎ， biàn qí kě rèn zhě。 guó zhōng， zì qī chǐ yǐ jí liù shí； yě， zì liù chǐ yǐ jí liù shí yòu wǔ， jiē zhēng zhī。” jiǎ gōng yàn shū：“ qī chǐ wèi nián 'èr shí。…… liù chǐ wèi nián shí wǔ。 gù《 lùn yǔ》 yún kě yǐ tuō liù chǐ zhī gū。 zhèng xuán yún： liù chǐ zhī gū， nián shí wǔ yǐ xià。 bǐ liù chǐ， yì wèi shí wǔ。” liù chǐ yǐ wèi nián shí wǔ yǐ xià， wǔ chǐ zì rán bǐ shí wǔ hái yào nián qīng。 yòu《 hòu hàn shū · bān chāo chuán》， chāo mèi bān zhāo shàng shū hé dì shuō：“ qiè wén gǔ zhě， shí wǔ shòu bīng， liù shí hái zhī。” yòu qián yǐn《 yán tiě lùn · wèi tōng piān》：“ yù shǐ yuē， gǔ zhě， shí wǔ rù dà xué， yǔ xiǎo yì； èr shíguàn 'ér chéng rén， yǔ róng shì。” zhàn guó shí dài， gè guó jiān zhàn zhēng pín fán， yóu shí wǔ suì qǐ yì jiù bùzúwèi qí liǎo。 　　 yóu cǐ kàn lái， nán zǐ kāi shǐ fú yì de nián líng， zhàn guó shí céng zǎo dào shí wǔ suì， tōng cháng shì shí qī suì。 hàn gāo zǔ liú bāng 'èr nián， xiāo hé“ fā guān zhōng lǎo ruò wèi fù zhě xī yì jūn”， dāng shí suǒ xíng de dà yuē réng wéi qín zhì， jí shí qī suì shǐ fù， ér“ ruò wèi fù zhě” kě néng zǎo dào shí wǔ suì liǎo。 hàn jǐng dì dìng wéi 'èr shí shǐ fù。 zhāo dì shí yòu gǎi wéi 'èr shí sān suì， suì wéi hàn cháng zhì。 　　 zhì yú miǎn yì nián líng，《 hàn gōng yí》 suǒ wèi“ nián wǔ shí liù lǎo shuāi nǎi dé miǎn wèimín”， yě shì zhāo dì yǐ hòu de guī dìng。 yù shǐ duì zhāo dì suǒ shuō：“ jīn bì xià 'āi lián bǎi xìng， kuān lì yì zhī zhèng， èr shí sān shǐ fù， wǔ shí liù 'ér miǎn”， kě yǐ wéi zhèng。 yóu《 zhàn guó cè · chǔ cè》“ xī wǔ chǐ zhì liù shí” hé《 zhōu lǐ · dì guān · xiāng dà fū》“ guó zhōng zì qī chǐ yǐ jí liù shí， yě zì liù chǐ yǐ jí liù shí yòu wǔ” guān zhī， zhàn guó shí de miǎn yì nián líng shì liù shí hé liù shí wǔ。 duì rén mín lái shuō， bīng yì、 yáo yì fù dān shì jí cǎn zhòng de liǎo。 　　 yǐ zhào《 hàn gōng yí》 děng de shuō fǎ，“ mín nián 'èr shí sān wéi zhèng， yī suì yǐ wéi wèi【 200】 shì， yī suì wéi cái guān、 qí shì”， wèi shì hé cái guān、 qí shì dōushì zhèng zú。 dàn zhào dǒng zhòng shū suǒ shuō，“ yǐ fù wéi zhèng yī suì， tún shù yī suì”， sì hū zhǐ yòu cái guān、 qí shì yī nián shì zhèng zú， tún shù bù shì zhèng zú。 duō shù xué zhě dū rèn wéi wèi shì hé tún shù de shù zú， dū bāo kuò zài cái guān、 qí shì yǐ wài de yī nián fú yì lǐ， zuò wèi shì jiù bù zuò shù zú， zuò shù zú jiù bù zuò wèi shì。 yīn wéi rú guǒ wèi shì hé shù zú gè wéi yī nián， chéng nián rén fú bīng yì de shí jiān jiāng shì sān nián 'ér bù shì 'èr nián。 wèi shì hé shù zú shì bù shì zhèng zú， gǔ jīn de xué zhě jiān yòu bù tóng de yì jiàn。 yòu de tóng yì《 hàn gōng yí》 de shuō fǎ， rèn wéi wèi shì、 shù zú hé cái guān、 qí shì yī yàng shì zhèng zú； yòu de tóng yì dǒng zhòng shū de shuō fǎ， rèn wéi wèi shì、 shù zú bù shì zhèng zú。 　　 wǒ tóng yì《 hàn gōng yí》 de shuō fǎ， zài dì fāng zuò cái guān、 qí shì hé zài jīng shī zuò wèi shì huò zài biān jiāng zuò shù zú， dōushì zhèng zú。 zhèng zú yìng bāo kuò yī nián wèi shì hé yī nián cái guān、 qí shì。 jì rán wèi shì hé shù zú tè bié shì wèi shì hé cái guān、 qí tǔ yī yàng， dōushì zài bīng yíng fú yì dāng bīng， wèishénme yào bǎ wèi shì、 shù zú pái chì zài zhèng zú yǐ wài ní？ 　　 zhōng guó gǔ dài de shǐ xué jiā， dà duō rèn wéi wèi shì、 shù zú shì zhèng zú。 yán shī gǔ：“ zhèng zú， wèi jǐshìzhōng dū guān zhě yě”（《 hàn shū · shí huò zhì shàng》。 dǒng zhòng shū：“ wéi zhèng yī suì” jù zhù）。 sòng qián wén zǐ：“ zhèng zú， wéi wèi tǔ yī suì， wéi cái guān、 qí shì yī suì”（《 bǔ hàn bīng zhì》）。 mǎ duān lín tóng yì yán shī gǔ、 qián wén zǐ de yì jiàn， gěi zhōng dū guān yī suì， shì zhèng zú（《 wén xiàn tōng kǎo juàn 150 bīng kǎo 'èr bīng zhì》）。 zhè sān jiādōu rèn wéi wèi shì shì zhèng zú。 zhè sān jiādōu rèn wéi wèi shì、 shù zú hé cái guān、 qí shì、 lóu chuán shì yī yàng， dōushì zhèng zú。 zhèng zú yòu liǎng nián， yī nián zuò cái guān、 qí shì、 lóu chuán shì， zài dì fāng； yī nián zuò wèi shì huò shù zú， zài jīng shī huò biān dì。 dāng dài yī xiē xué zhě rú láo gàn zài《 hàn dài bīng zhì jí hàn jiǎn zhōng de bīng zhì》（ guó lì zhōng yāng yán jiū yuàn lì shǐ yǔ yán yán jiū suǒ《 jí kān》 dì shí běn） yī wén zhōng hé huáng jīn yán zài《 qín hàn fù yì zhì dù yán jiū》（ 1988 nián 4 yuè jiāng xī jiào yù chū bǎn shè chū bǎn） zhōng rèn wéi cái guān、 qí shì、 lóu chuán tǔ shì zhèng zú， wèi shì、 wù zú bù shì zhèng zú。 láo gàn jiào shòu méi yòu míng shuō wèi shì、 wù zú bù shì zhèng zú。 dàn tā yī zé shuō“ zhèng zú， yī shēng fú yì yī nián， àn dì fāng xìng zhì fēn wéi qí shì、 jūn shì、 cái guān（ bù bīng）、 lóu chuán”，“ shù zú yě shì yī shēng fú yì yī nián， yī zhǒng shì zài jīng shī tún shù， chēng zuò wèi shì， lìng yī zhǒng shì zài【 201】 biān jùn tún shù、 chēng wéi shù zú”； zài zé shuō“ rén mín 'èr shí sān suì yǐ hòu， yào fú liǎng nián de bīng yì， qí yī wéi zhèng zú， qí yī wéi tún shù”。 xiǎn rán， tā shì bù bǎ wèi shì、 shù zú kàn zuò zhèng zú de。 huáng jīn yán jiào shòu zé shuō：“ yǐ zhào dāng shí zhì dù， nán zǐ dào liǎo yī dìng nián líng， xū fú bīng yì liǎng nián， yī nián rèn dì fāng bīng， chēng wéi zhèng zú， lìng yī nián rèn jìn wèi jūn huò biān fáng bīng， chēng wéi wèi shì huò shù zú。”“ zhèng zú shì zhǐ bù bāo hán wèi tǔ huò shù zú zài nèi de jùn guó bīng。” 　　 jiū jìng rú hé lái lǐ jiě“ zhèng zú” hǎo， zhè wèn tí hái kě yǐ jìn yī bù yán jiū。 　　 zài dì fāng fú bīng tóu de cái guān、 qí tǔ， shì hàn dài bīng zhōng de zhù lì jūn。 cái guān shì bù bīng； qí tǔ shì qí bīng； lóu chuán shì shì shuǐ bīng。 píng shí xí yù shè、 qí chí、 zhàn chén， lóu chuán shì yì xí zhàn shè xíng chuán。 huì dū shì， kè diàn zuì。 jùn bīng píng shí yóu jùn wèi guǎn lǐ， yòu shì yóu jùn shǒu shuài lǐng chū zhēng。 cái guān、 qí tǔ、 lóu chuán shì de qū fēn， lái yuán yú dì qū fēn bù， dà lüè de shuō， xī běi biān jùn duō qí shì， xī qǐ bā shǔ yǐ jí zhōng yuán dì qū duō cái guān， huái shuǐ yǐ nán yán hǎi dì qū duō lóu chuán。 qián wén zǐ《 bǔ hàn bīng zhì》 yún：“ dà dǐ jīn chéng、 tiān shuǐ、 lǒng xī、 ān dìng、 běi dì、 hé dōng、 shàng dǎng、 shàng jùn duō qí shì， sān hé、 yǐng chuān、 pèi jùn、 huái yáng、 rǔ nán、 bā shǔ duō cái guān（《 gāo jì》 shí yī nián，《 wǔ jì》 yuán dǐng liù nián，《 xuān jì》 shén jué yuán nián，《 zhào chōng guó chuán》）， jiāng huái yǐ nán duō lóu chuán shì（《 wǔ jì》 yuán dǐng wǔ nián，《 shí huò zhì》 yuán dǐng wǔ nián，《 zhū mǎi chén chuán》，《 yán zhù chuán》）。” zhè shì duì de。 dāng rán zhè zhǒng qū fēn， yě shì dà tǐ 'ér yán de。 biān dì duō qí shì， yě bù shì wú bù bīng； jiāng huái duō lóu chuán， yě yòu bù bīng。 　　 zhōu qín shí qī， huá xià zú duō yòng chē zhàn。 bù zú wéi zhù yào bīng lì， dàn zhàn chē què shì zhòng yào bīng zhǒng。 chē bǐ bù bīng kuài， zài zhàn zhēng zhōng qǐ zhù dǎo zuò yòng。 zhào wǔ líng wáng hú fú qí shè， cóng běi fāng yóu mù mín zú xué lái qí bīng zhàn， zhào chéng wéi qiáng guó。 qín hàn dōuyòu qí bīng。 chǔ hàn zhàn zhēng shí， xiàng yǔ yòu qí bīng、 qí jiāng， liú bāng yě yòu qí bīng qí jiāng。 xiàng yǔ tuì dào wū jiāng shí zhǐ yòu qí bīng liǎo， zhuī xiàng yǔ dào wū jiāng de hàn bīng yě shì qí bīng。 dàn qí bīng zài zhàn zhēng zhōng bù shì zhù lì。 hàn wǔ dì yǐ qián， hàn jiā shàng yòu chē bīng。《 hàn shū · féng táng chuán》 zài， wén dì shí， féng táng“ wéi chē qí dū wèi， zhù zhōng wèi jí jùn guó chē shì。”《 hàn shū · xiōng nú chuán》）：“ wén dì yǐ zhōng wèi zhōu shè、 láng zhōng lìng zhāng wǔ wéi jiāng jūn， fā chē qiānshèng、【 202】 shí wàn qí， jūn cháng 'ān yǐ bèi hú kòu。” jǐng dì shí wú chǔ qī guó fǎn， wú shàojiàng huán jiāng jūn hái duì wú wáng bì shuō：“ wú duō bù bīng， bù bīng lì xiǎn； hàn duō chē qí， chē qí lì píng dì。”（《 hàn shū · wú wáng bì chuán》）。 qí bīng fā zhǎn de guān jiàn shí kè shì wǔ dì shí， wǔ dì duì xiōng nú zuò zhàn bì xū yǐ qí bīng duì qí bīng； bù rán， xiōng nú yǐ qí bīng rù fàn， dǎ liǎo qiǎng liǎo jiù páo， bù bīng háo wú bàn fǎ。 zài gǔ dài zhàn zhēng zhōng， qí bīng qǐ zhe jìn dài zhàn zhēng zhōng jī xiè huà bù duì de zuò yòng。 　　 wèi shì shì yóu wài jùn fān shàng de， fú yì qī shì yī nián。《 hàn shū · gài kuān ráo chuán》：“ kuān ráo wéi wèi sī mǎ，…… gōng 'àn xíng shì zú， shèn yòu 'ēn。 jí suì jìn jiāo dài， shàng lín xiǎng bà wèi shì， wèi zú shù qiān rén， jiē kòu tóu zì qǐng， yuàn fù liú gèng yī nián yǐ bào kuān ráo dé。”《 hàn shū · wáng zūn chuán》：“ zhēngyuè lín qū tái lín xiǎng bà wèi shì， chéng xiāng héng yǔ zhōng 'èr qiān shí dà hóng lú cháng děng zuò yú diàn mén xià。”《 hàn shū · wèi xiāng chuán》：“ hòu rén yòu gào xiāng zéi shā bù gū， shì xià yòu sī， hé nán zú shù zhōng dū guān zhě 'èr、 sān qiān rén， zhē dàjiàng jūn zì yán yuàn liú zuò yī nián yǐ shú tài shǒu zuì。”《 hàn jiù yí》：“ zhēngyuè wǔ rì， dà zhì jiǔ xiǎng wèi shì。” 　　 cóng zhè jǐ tiáo cái liào kě yǐ kàn dào： wèi shì shì yóu dì fāng jùn xiàn lái fú yì de， qī xiàn shì yī nián， yī nián yī gèng， shí jiān shì zài zhēngyuè（ zhēngyuè wǔ rì）， huáng dì qīn lín xiǎng bà， tā men bèi chēng zuò wèi shì， yě chēng wéi shù zú、 wèi zú。 　　 wèi shì rén shǔbù duō， wǔ dì qián hòu， yuē wéi yī wàn rén dào liǎng wàn rén。《 hàn shū · wǔ dì jì》： jiàn yuán yuán nián qī yuè zhào yuē：“ wèi tǔ zhuǎn zhì sòng yíng 'èr wàn rén（ zhù yǐn zhèng shì yuē： qù gù zhì xīn cháng 'èr wàn rén）， qí shěng wàn rén。” wèi tǔ fú yì qī xiàn wéi yī nián， èr wàn jiù shì cháng zài wèi shì de quán bù rén shù。 wǔ dì shěng wàn rén， cháng zài wèi shì rén shù shì yī wàn rén。 　　 zài dì fāng zuò zhèng zú yǐ wài de yī nián bīng yì， yī bù fēn rén zuò wèi shì， dà bù fēn rén zé zài biān dì zuò shù zú。 wèi tǔ yě kě yǐ chēng zuò shù zú。 rú qián yǐn《 wèi xiāng chuán》“ hé nán zú shù zhōng dū guān zhě”。 suǒ yǐ《 hàn gōng yí》 shuō shì“ yī suì yǐ wéi wèi tǔ”， ér dǒng zhòng shū què shuō“ tún shù yī suì liǎo”。 shù zú， zài qíng kuàng xū yào shí， kě yǐ yán cháng bàn nián。《 hàn shū · gōu xù zhì》 jiàn shǐ sì nián zhù yǐn rú chún yuē：“ lǜ shuō： shù biān yī suì dāng bà， ruò yòu jí， dāng liú shǒu liù yuè。”【 203】 　　 lí kāi běn dì dào wài dì fú yì， chēng zuò wài yáo。《 hàn shū · jiǎ shān chuán》：“ jiǎn wài yáo wèi zú。” xiàng lái de zhù jiā， dū rèn wéi wài yáo bāo kuò shù zú。《 gōu xù zhì》 zhù yǐn mèng kāng yuē：“ wài yáo， wèi shù zú yě。”《 bǔ shì chuán》 zhù yǐn sū lín yě shuō：“ wài yáo， wèi shù biān yě。” 　　 yú kūn qí tóng zhì zài tā de bó shì lùn wén《 qín hàn xiǎo nóng yǔ xiǎo nóng jīng jì》 zhōng tí chū wài yáo bù bāo kuò wèi shì hé shù zú。 tā de lǐ yóu shì： qín lǜ zhōng jì yòu yáo lǜ， yě yòu shù lǜ（ yún mèng shuì hǔ dì chū tǔ qín lǜ）， hàn yòu wèi lǜ hé shù zú lìng。 yáo yì hé bīng yì gè yòu fǎ lǜ。 yáo yì měi nián yī gè yuè， shù zú yī shēng yī nián。 yáo yì shī qī， bù guò fá kuǎn， shù biān shī qī zé shì sǐ xíng。 rú《 shǐ jì · chén shè shì jiā》 chén shèng、 wú guǎng zhé shù yú yáng， tún dà zé xiāng。“ huì tiān dà yǔ， dào bù tōng， dù yǐ shī qī， shī qī fǎ jiē zhǎn。” wài yáo shì zài běn jùn běn xiàn yǐ wài de qín lǜ suǒ wèi de“ shàng zhī suǒ xīng” zhī yáo hé“ bāng zhōng zhī yáo”。 　　 yú kūn qí tóng zhì de yì jiàn， yòu dào lǐ。 rú guǒ tā de yì jiàn néng gòu chéng lì，《 jiǎ shān chuán》“ jiǎn wài yáo wèi zú” zhōng de wài yáo hé wèi zú yìng duàn kāi zuò“ jiǎn wài yáo、 wèi zú”。 　　 jiǎ yì gěi wén dì de yī gè shàng shū lǐ， céng shuō dào yuǎn dì rén dào cháng 'ān fú yáo yì， tā shuō：“ jīn huái nán dì yuǎn zhě， huò shù qiān lǐ yuè liǎng zhū hóu 'ér xiàn shǔ yú hàn。 qí lì mín yáo yì wǎng lái cháng 'ān zhě， zì xī 'ér bǔ zhōng dào yī bì， qián yòng zhū shǎng chēng cǐ。 qí kǔ shǔ hàn 'ér yù dé wáng zhì shèn， bū táo 'ér guī zhū hóu zhě yǐ bù shǎo yǐ”（《 hàn shū · jiǎ yì chuán》）。 fú yì zhě yào zì jǐ fù dān fú yì zhōng de fèi yòng。 zhè shì cóng yuǎn dì dào cháng 'ān de。 zhè shì yī bān yáo yì hái shì bīng yì bù qīng chǔ。 lóu jìng lù guò luò yáng dào guān zhōng fú yì， míng yán“ shù lǒng xī， guò luò yáng”（《 hàn shū · lóu jìng chuán》）。 lóu jìng shì shù biān。 jiǎ yì suǒ shuō“ lì mín yáo yì wǎng lái cháng 'ān zhě” zé bù míng què shì yáo yì hái shì bīng yì。 　　 wén dì shí， lìng yī zhì móu dà chén cháo cuò céng jiàn yì xǐ mín shí biān yǐ dài tì yī nián yī gèng de shù zú。 zhè shì wén dì yīzhāo de dà shì。 xiàn lù cháo cuò de jiàn yì yú xià。 cháo cuò shuō： 　　“ bì xià xìng yōu biān jìng， qiǎn jiāng lì fā zú yǐ zhì sài， shèn dà huì yě。 rán lìng yuǎn fāng zhī zú shǒu sài， yī suì 'ér gèng， bù zhī hú rén zhī néng。 bù rú xuǎn cháng jū zhě， jiā shì tián zuò， chén yǐ bèi zhī。 yǐ biàn wéi zhī gāo chéng shēn qiàn， jù lìn shí， bù qú dá。 fù wéi yī chéng qí nèi、 chéng jiān bǎi wǔ shí bù。 yào hài zhī chù， tōng chuān zhī dào， diào lì chéng yì， wú xià qiān【 204】 jiā， wéi zhōng zhōu hǔ luò。 xiān wéi shì wū， jù tián qì， nǎi mù zuì rén jí miǎn tú fù zuò lìng jū zhī， bù zú， mù yǐ xià nú bì shú zuì jí shū nú bì yù yǐ bài jué zhě； bù zú， nǎi mù mín zhī yù wǎng zhě。 jiē cì gāo jué， fù qí jiā。 yú dōng fù yī， lǐn shí， néng zìjǐ 'ér zhǐ。 jùn xiàn zhī mín， dé mǎi qí jué， yǐ zì zēng zhì qīng。 qí wáng fū ruò qī zhě， xiàn guān mǎi yú zhī。 rén qíng fēi yòu pǐ dí， bù néng jiǔ 'ān qí chù。 sài xià zhī mín， lù lì bù hòu， bù kě shǐ jiǔ jū wēinàn zhī dì。 hú rén rù qū 'ér néng zhǐ qí suǒ qū zhě， yǐ qí bàn yú zhī， xiàn guān wéi shú qí mín。 rú shì， zé yì lǐ xiāng jiù zhù， fù hú bù bì sǐ。 fēi yǐ dé shàng yě， yù quán qīn qī 'ér lì qí cái yě。 cǐ yǔ dōng fāng zhī shù zú bù xí dì shì 'ér xīn wèi hú zhě， gōng xiāng wàn yě。 yǐ bì xià zhī shí， xǐ mín shí biān， shǐ yuǎn fāng wú tún shù zhī shì， sài xià zhī mín fù zǐ xiāng bǎo， wáng xì lǔ zhī huàn， lì shī hòu shì， míng chēng shèng míng， qí yǔ qín zhī xíng yuàn mín， xiāng qù yuǎn yǐ”（《 hàn shū · cháo cuò chuán》）。 　　 wén dì jiē shòu liǎo cháo cuò de jiàn yì， mù mín xǐ sài xià。 　　 cháo cuò zhè duàn jiàn yì， nèi róng shì xiāng dāng fēng fù de， tán dào xǔ duō wèn tí。 mù xǐ biān dì de yòu jǐ zhǒng rén： yī shì zuì rén； èr shì miǎn tú fù zuò， gāng gāng zǒu chū zuì rén biān xiàn de rén； sān shì zhù rén yòng yǐ shú zuì de dīng zhuàng nán nǚ nú lì； sì shì zhù rén yòng yǐ mǎi jué 'ér shū guān de nú lì； wǔ shì zì yuàn xǐ biān de rén。 duì yú zhè wǔ zhǒng xǐ biān de rén， jiē cì gāo jué， fù qí jiā。 ér qiě hái gěi yī shí， dào néng zìjǐ 'ér zhǐ。 zhè lǐ miàn， bāo kuò zuì rén de miǎn zuì， yě bāo kuò nú lì de jiě fàng。 yòng yǐ shú zuì de nú lì hé yòng yǐ bài jué de nú lì， yuán dōushì nú lì， dàn xǐ biān yǐ hòu dōuchéng wéi shǒu biān de shù mín， bù jǐn chéng wéi zì yóu píng mín， ér qiě kě yǐ shòu“ gāo jué， fù qí jiā”。 zhè shì hàn dài nú lì jiě fàng de yī gè tú jìng。 　　 cháo cuò de huà，“ hú rén rù qū 'ér néng zhǐ qí suǒ qū zhě， yǐ qí bàn yú zhī， xiàn guān wéi shú qí mín”， shuō míng hàn dài xiōng nú rù sài lǔ lüè rén mín shì lüè qù zuò nú lì de， ér hàn rén lǔ lüè xiōng nú rén yě shì zuò wéi nú lì de。 bù dàn fú lǔ de xiōng nú rén yào zuò nú lì， jiù shì hàn rén bèi xiōng nú rén qū qù 'ér bèi hàn rén duó huí lái de， yě yào zuò wéi nú lì， yīn wéi tā men yī bèi xiōng nú suǒ lüè qū， jiù jué dìng liǎo tā men de nú lì mìng yùn。 tā men bèi qū duó huí lái， yě jiù chéng liǎo qū duó zhě de nú lì。 yào xiǎng gǎi biàn tā men de nú lì shēnfèn， xū yào zhèng fǔ yòng qián lái shú。 zhè duì lǐ jiě hàn rén hé xiōng nú zuò zhàn shì fǒu fú lǔ xiōng nú rén zuò nú【 205】 lì， shì hěn hǎo cái liào。 tā shuō míng hàn hé xiōng nú shì hù yǐ fú lǔ wéi nú lì de。 　　 fú yì de nán zǐ， bìng bù shì cóng 'èr shí sān kāi shǐ fú yì zhī nián qǐ lián xù fú yì liǎng nián， cóng jū yán hàn jiǎn lǐ kě yǐ kàn dào cóng nèi dì dào biān jiāng zuò shù zú de yòu gè zhǒng nián líng de rén。 　　 liǎng nián bīng yì yǐ wài， chéng nián nán zǐ měi nián yào fú yī gè yuè de gèng yáo， yě chēng gèng yì。 qù fú gèng yáo yì de rén chēng zuò gēngzú， yóu zhī zuò wèi shì de chēng wèi shì、 shù biān de chēng shù zú yī yàng。 dǒng zhòng shū jiù shuō“ yòu jiā yuè wéi gēngzú”。 yán shī gǔ zhù shuō：“ gēngzú， wèi gěi jùn xiàn yī yuè 'ér gèng zhě”（《 hàn shū · shí huò zhì shàng》）， dōushì duì gēngzú de shuō míng。 　　 yīnggāi fú gèng yì jiù qīn zì qù fú yì de jiào zuò jiàn gèng。 zì jǐ bù qù， chū qián yóu bié rén dài tì qù de chēng zuò guò gèng。《 hàn shū · wú wáng bì chuán》“ qí jū guó yǐ tóng yán gù bǎi xìng wú fù， zú jiàn gèng zhé yú píng jiǎ。” yán shī gǔ zhù zhè jù huà shí， yǐn fú qián de huà shuō：“ yǐ dāng gēngzú chū qián sān bǎi， wèi zhī guò gèng； zì xíng wéi zú， wèi zhī jiàn gèng。” fú qián de jiě shì， qīng chǔ、 míng bái、 jiǎn yào。 duì yú jiàn gèng、 guò gèng， gǔ lái de zhù shì jiù hěn hùn luàn， jìn dài xué zhě de jiě shì gèng shì fēn tán mò zhōng yī shì。 wǒ rèn wéi fú qián duì guò gèng、 jiàn gèng de zhù shì zuì wéi dé qí zhēn yì。 jiàn， shí jiàn yě； jiàn gèng jiù shì zì jǐ qīn zì qù fú yì。 guò， zhuǎn yí yě； guò gèng jiù shì zì jǐ gāi qù fú yì 'ér bù qù， chū qián bǎ gèng yì zhuǎn yí gěi bié rén。 　　 fú qián yòu zhù shì“ zú jiàn gèng zhé yú píng jiǎ” zhè jù huà shuō：“ wú wáng yù dé mín xīn， wéi zú zhě gù qí yōng， suí shí yuè yǔ píng jiǎ yě。” zhè duì“ zú jiàn gèng” de zhù shì yě shì zhèng què de。 zì jǐ yìng fú gèng yì 'ér bù qù fú bǎ gèng yì zhuǎn yí gěi shuí ní？ dà gài hàn dài de xí guàn shàng qīn zì fú gèng yì de rén， yī bān bù shì 'àn qī yī yuè yī gèng， ér shì yán cháng fú gèng yì de shí jiān， qí yán cháng de shí jiān jiù shì dài tì bié rén qù fú yì， zhè jiù shì guò gèng。 tā kě yǐ ná dào guò gèng de qián， děng yú bèi gù yōng。 dàn tā bìng bù shì zhí jiē cóng guò gèng rén shǒu lǐ ná qián， guò gèng rén chū qián jiāo gěi zhèng fǔ， yóu zhèng fǔ tǒng yī bǎ guò gèng de qián zhī gěi jiàn gèng de rén。 wú wáng bì wèile shōu mǎi rén xīn， zǒng shì 'àn shì chǎng láo lì jià gé zhī gěi guò gèng qián， ér bù shì 'àn dī yú shì chǎng jià gé gěi qián， suǒ yǐ chēng zuò“ zhé yú píng jià”。 dāng shí gēngzú ná dào de guò gèng qián， yī dìng piān dī yú píng jià。 píng jià jiù yī dìng shì yōu huì zhī jià liǎo。【 206】 　　 qín hàn shí qī， chéng nián réndōu yào fù dān gèng fù。 chéng nián rén yī nián yào zài zhèng fǔ fú yì yī yuè， chēng zuò gēngzú， bù qù fú yì de yào chū qián， jiù jiào zuò gèng fù。 zhè yóu zhī suí táng zū yōng tiáozhì xià de yōng。 yǐ fú qián suǒ shuō， suǒ chū de qián shì sān bǎi。《 hàn shū · píng dì jì》 yuán shǐ yuán nián，“ tiān xià nǚ tú yǐ lùn guī jiā， gù chū qián yuè sān bǎi。” yán shī gǔ zhù shuō：“ wèi nǚ tú lùn zuì jì dìng， bìng fàng guī jiā， bù qīn yì zhī， dàn lìng yuè chū qián sān bǎi yǐ gù rén yě。” yī yuè sān bǎi qián， dà yuē shì dāng shí gèng fù shù 'é。 biān hù qí mín chéng nián rén de suàn fù shì yī bǎi 'èr shí qián， gèng fù sān bǎi yě bù suàn shǎo liǎo。 lǐ kuī gū jì dāng shí sù de jià qián shì“ shí， sān shí”（《 hàn shū · shí huò zhì shàng》）。 sī mǎ qiān gū jì wǔ dì shí de sù jià shì“ tiào 'èr shí bìng nóng， jiǔ shí bìng mò。…… shàng bù guò bā shí， xià bù jiǎn sān shí， zé nóng mò jù lì”（《 shǐ jì · huò zhí lièzhuàn》）。 yǐ sān shí qián yī shí jì， sān bǎi qián shì shí shí sù jià。“ shí， rén yuè yī shí bàn”（《 hàn shū · shí huò zhì shàng》）。 shí shí shì liù gè rén yī gè duō yuè de shí liáng。 yǐ wǔ shí qián yī shí jì， sān bǎi qián shì liù shí sù jià， shì sì gè rén yī yuè de shí liáng。 yī gè rén yī yuè de suǒ dé néng gòu 4 héng 6 rén de chī shí， shì hé lǐ de。 　　 zhè gè sān bǎi qián， dà yuē jiù shì hàn dài gèng fù de shù 'é。 gèng fù běn lái shì yòu fú yì zī gé de rén cái fù dān de， dàn jì rán shì 'àn rén tóu jiāo nà， jiēguǒ hàn dài yòu cán jí de rén yě yào chū gèng fù。 wáng mǎng yī gè zhào shū shuō：“ hàn dài jiǎn qīng tián zū， sān shí 'ér shuì yī， cháng yòu gèng fù， bà lóng xián chū。” wáng mǎng zé hàn jiā kē zhèng。 　　 yào tí yī xià rú chún de gèng sān pǐn shuō。 　　《 hàn shū · zhāo dì jì》 yuán fèng sì nián zhēngyuè“ wù shōu kǒu fù、 gèng fù” tiáo xià， shī gǔ zhù yǐn rú chún yuē：“ gèng yòu sān pǐn， yòu zú gèng、 yòu jiàn gèng、 yòu guò gèng。 gǔ zhě zhèng zú wú cháng， rén jiē dāng dié wéi zhī。 yī yuè yī gèng， shì wéi zú gèng。 pín zhě yù dé gù gèng qián zhě， cì zhí zhě chū qián gù zhī， yuè 'èr qiān， shì wéi jiàn gèng yě。 tiān xià rén jiē zhí biān shù sān rì， yì míng wéi gèng， lǜ suǒ wèi yáo shù yě。 suī chéngxiàng zǐ yì zài shù biān zhī diào。 bù kě rén rén zì xíng sān rì shù， yòu xíng zhě dāng zì shù sān rì， bù kě wǎng biàn hái， yīn biàn zhù yī suì yī gèng， zhū bù xíng zhě chū qián sān bǎi rù guān， guān yǐ gěi shù zhě， shì wéi guò gèng yě。 lǜ shuō： zú jiàn gèng zhě， jū yě。 jū gèng xiàn zhōng， wǔ yuè nǎi gèng yě， hòu cóng wèi lǜ， zú jiàn gèng yī yuè， xiū shí yī yuè yě，”【 207】 　　 rú chún zhè duàn huà， shì cháng cháng bèi yǐn yòng de。 zhè duàn huà wèn tí zuì duō。 yī、 hàn dài de gèng， zhǐ yòu liǎng pǐn， méi yòu sān pǐn。 yìng fú gèng yì dào shí jiù qù de， zhè jiào“ jiàn gèng”。 zì jǐ bù qīn qù fú gèng yì 'ér shì chū qián yóu zhèng fǔ gù bié rén qù yìng yì de， jiào zuò“ guò gèng”。 zhè zhèng shì fú qián suǒ shuō de“ yǐ dāng gēngzú chū qián sān bǎi， wèi zhī guò gèng； zì xíng wéi zú， wèi zhī jiàn gèng”。 fú qián de huà shì duì de。 zú， shì fú yì de rén； gèng， shì lún huàn。 fú yì yòu qī xiàn， dào qī gēnghuàn。 zhǐ yòu gēngzú， wú suǒ wèi“ zú gèng” zhè yī pǐn。 èr、“ pín zhě yù dé gù gèng qián zhě， cì zhí zhě chū qián gù zhī， yuè 'èr qiān， shì wéi jiàn gèng yě。” zhè huà yě bù duì。 cì zhí zhě chū qián gù pín zhě dài fú gèng yì， zhè shì guò gèng。 pín zhě dé rén zhī gù qián dài rén fú yì， zhè shì guò gèng zhōng de liǎng zào zhī yī， bù shì gèng yòu 'èr pǐn zhōng de jiàn gèng。 tā shì dé dào bié rén guò gèng de qián dài bié rén qù jiàn gèng， bù shì yìng gèng rén“ zì xíng wéi zú” de jiàn gèng。 sān、“ tiān xià rén jiē zhí biān shù sān rì， yì míng wéi gèng。” zhè huà yě bù duì。 hàn dài de bīng yì shì liǎng nián， yī nián shǒu wèi jīng shī huò shù biān， yī nián zài dì fāng wéi cái guān、 qí shì huò lóu chuán shì。 gēn běn wú biān shù sān rì de zhì dù。 gǔ shí xiǎo guó guǎ mín shí dài“ shǐ mín bù guò sān rì” yǐ shì lǐ xiǎng， qín hàn dà dì guó， biān dì yuǎn zài shù qiān lǐ wài， yì qī sān rì， méi yòu rén zhè yàng chǔn， yě gēn běn méi yòu shù biān sān rì de jìzǎi。 sì、 rú chún zhè duàn huà， yī kāi tóu jiù shuō“ gǔ zhě”， hǎo xiàng tā xià miàn jiǎng dedōu shì gǔ dài de zhì dù。 bù zhī rú chún de“ gǔ zhě” zhǐ de shì shénme shí hòu。 xiān qín shāng zhōu sì dōuwú cǐ zhì dù。 chūn qiū shí qī， fú yì shù biān yǐ shì yī nián liǎo。 qián yǐn《 zuǒzhuàn》 zhuāng gōng bā nián：“ qí hóu（ xiāng gōng） shǐ lián chēng、 guǎn zhì fù shù kuí qiū， guā shí 'ér wǎng， guā shí 'ér dài。 qī shù， gōng wèn bù zhì； qǐng dài， fú xǔ。” guā shí 'ér wǎng， guā shí 'ér dài， jiù shì yī nián。《 shǐ jì · qí gōng shì jiā》 jiù shuō：“ chū， xiāng gōng shǐ lián chēng、 guǎn zhì fù shù kuí qiū， guā shí 'ér wǎng， guā shí 'ér dài， wǎng shù yī suì。” zhàn guó shí yě shì yī nián，《 yùliáozǐ》：“ bīng shù guò yī suì， suì wáng； bù hòu dài zhě， fǎ bǐ wáng jūn。” qín shí shù qī， rú dǒng zhòng shū suǒ shuō：“ tún shù yī suì” yǐ hěn qīng chǔ shì yī nián（ cān kàn huáng jīn yán tóng zhì《 qín hàn fù yì zhì dù yán jiū》 dì 277 yè）。 zǒng zhī， rú chún de gèng sān pǐn shuō， duō wú zú qǔ zhě。 　　 wú lùn shì bīng yì huò yáo yì， dū zhǐ shì biān hù mín de rèn wù， guì zú shì bù fú yì de。 zhàn guó shí qī， guì zú de zūn guì dì wèi dòng yáo， jūn gōng xīn guì qǐ 'ér dài zhī， jūn gōng【 208】 guì zú réng yòu miǎn yì de tè quán。 qín guó shāng yàng biàn fǎ duì jiù guì zú de dǎ jī bǐ jiào chè dǐ， fǎ lìng guī dìng，“ zōng shì fēi yòu jūn gōng lùn， bù dé wéi shǔ jí”（《 shǐ jì · shāng jūn lièzhuàn》）。 bù dé wéi shǔ jí， jiù shì bù dé wéi guì zú。 hàn cháo zōng shì yòu shǔ jí jiē dé miǎn yì。 wén dì yī gè zhào shū shuō：“ fù zhū liú yòu shǔ jí， jiā wú suǒ yǔ。” 　　 qín hàn yòu 'èr shí děng jué， guī dìng jūn gōng guì zú dào liǎo yī dìng jué wèi jiù kě yǐ miǎn yì。“ bù gèng” jué dì sì。 yán shī gǔ zhù：“ bù gèng”， yán bù yù lì zú zhī shì yě。（《 hàn shū · bǎi guān biǎo》）。 bù gèng jiù shì miǎn zuò gēngzú。 jué dì qī shàng、 xià tè quán gèng duō。 gāo dì wǔ nián yī gè zhào shū shuō：“ qí qī dà fū yǐ shàng jiē lìng shí yì， fēi qī dà fū yǐ xià jiē fù qí shēn jí hù wù shì。”（《 hàn shū · gāo dì jì》）。 zhù yǐn rú chún yuē：“ shì， wèi yì shì yě。” shī gǔ yuē：“ fù qí shēn jí yī hù zhī nèi， jiē bù yáo fù yě。” dàn yán shī gǔ zài lìng yī chù què shuō：“ wǔ dà fū， jiù 'èr shí děng jué zhī dì jiǔ jí yě。 zhì cǐ yǐ shàng， shǐ miǎn yáo yì。”（《 hàn shū · shí huò zhì xià》 zhù）。《 jū yán hàn jiǎn》 zhōng fā xiàn jué dì bā gōng chéng fú yì de。 huò zhě“ wù shì” yǔ“ miǎn yáo yì” hán yì bù tóng？ 　　 chú qù huáng dì zōng shì hé yòu gāo jué zhě wài， hái yòu yī xiē rén kě yǐ dé dào fù chú。 sòng rén xú tiān lín céng jīng zhǐ chū：“ hàn zhī yòu fù chú， yóu《 zhōu guān》 zhī yòu shīshě， jiē chú qí fù yì zhī wèi yě。 xī zhōu shí， huò yǐ cóng jūn， huò yǐ sān lǎo， huò yǐ xiào tì、 lì tián， huò yǐ míng jīng， huò yǐ bó shì dì zǐ， huò yǐ gōng chén hòu yǐ zhì mín chǎn zǐ zhě， dà fù mǔ、 fù mǔ zhī gāo nián zhě， gěi chóng gāo zhī chóng zhě， mò bù dé fù。” miǎn yì zhě zhī duō， zhì shǐ zhèng fǔ gǎn dào lì yì bù zú。《 shǐ jì · píng zhǔn shū》 shuō： wǔ dì shí，“ bīng gé shù dòng， mín duō mǎi fù jí wǔ dà fū， zhēng fā zhī shì yì xiān。”《 hàn shū · yuán dì jì》：“ yǐ yòng dù bù zú， mín duō fù chú， wú yǐ gěi zhōng wài yáo yì。” 　　 cóng yáo yì fāng miàn kàn， hàn dài yī fāng miàn yòu“ suī chéngxiàng zǐ yì zài shù biān zhī diào”， zhè fǎn yìng biān hù qí mín de píng děng jīng shén， lìng yī fāng miàn yòu yòu guì zú、 jūn gōng guì zú、 yòu dé zhě、 shòu chóng jìng zhě děng děng， yòu miǎn chú yáo yì de tè quán。 yòu fǎn yìng guì zú yǔ píng mín de duì kàng。 lì shǐ de fā zhǎn cháng cháng hé rén mín kāi wán xiào。 zhàn guó kāi shǐ de gǔ dài shè huì， běn yòu fǎn tè quán zhù zhāng píng děng de jīng shén， dàn xī zhōu chūn qiū shì zú guì zú de tè quán sī xiǎng hé tè quán zhì dù què bù fēn de bǎo liú xià lái。 hé yǐ gù？ xīn guì xū yào tā。【 209】 请欣赏:  请给我换一个看看！  拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！      << qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>

xù yán yī yóu bù luò dào guó jiā yī、 zǎo qī guó jiā de chū xiàn（ yī） yīn shāng shè huì hé jīng jì （ èr） zhōu rén de zǎo qī shēng huó （ sān） miè shāng hòu shāng zhōu liǎng zú de guān xì èr、 jiē jí fēn huà hé yǎn biàn（ yī） guì zú （ èr） guó rén （ sān） zhòng、 shù、 mín （ sì） sī tú shǔ （ wǔ） lì chén qiè （ liù）《 shī jīng》 zhōng suǒ jiàn gè jiē jí de shēng huó sān、 jǐng tián hé tǔ dì zhì dù（ yī） tǔ dì gōng yòu zhì de shǐ yǐng （ èr） zhōu wáng、 zhū hóu、 guì zú tǔ dì suǒ yòu zhì （ sān） gōng tián hé sī tián （ sì） guó yǔ yě de bù tóng tián zhì （ wǔ） nóng yè shēng chǎn gōng jù hé jì shù sì、 zǎo qī guó jiā xíng shì（ yī） wáng tíng hé qún liáo （ èr） chéng bāng guó jiā （ sān） guó（ dì yuán） yǔ jiā（ xuè yuán） liǎng xì de hé yī （ sì） lǐ、 xíng、 bīng、 shuì、 yì èr gǔ dài shè huì yī、 chūn qiū zhàn guó zhī jì de jīng jì shè huì biàn huà yǐn yán （ yī） nóng yè shēng chǎn lì de fēi yuè fā zhǎn （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 1． jiāo huàn hé shāng rén de huó yuè （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 2． huò bì hé chéng shì xīng qǐ （ èr） chéng shì jiāo huàn jīng jì de xīng qǐ 3． jiāo huàn zài jīng jì shēng huó zhōng de dì wèi

dì   I   [II]   [III]   [IV]   yè

pínglún (0)