lǐ shāng yǐn（ yuē 811 yī 859） ①， hào yù xī shēng， yòu hào fán nán shēng。 yuán jí huái zhōu hé nèi（ jīn hé nán qìn yáng xiàn）， zì qí zǔ bèi qǐ， yí jū zhèng zhōu xíng yáng。 tā de xiān zǔ shì lǐ táng wáng shì bàng zhī， rán 'ér zì qí gāo zǔ yǐ lái jiā jìng yǐ shuāi luò， zǔ bèi jǐ dài lì guān jūn bù guò xiàn lìng。 qí fù lǐ sì xiān rénxiàn lìng， hòu wéi shǐ fǔ mù liáo， xié jiā zài zhè jiāng dōng、 xī dào niǎn zhuǎn móu shēng， zuì hòu kè sǐ tā xiāng。
lǐ shāng yǐn bù dào shí suì shí， fù qīn qù shì。 tā suí mǔ hái xiāng， guò zhe qīng pín de shēng huó。 “ wǔ suì sòng jīng shū， qī suì nòng bǐ yàn ”， tā gēn cóng yī wèi jīng tōng wǔ jīng hé xiǎo xué de táng shū dú jīng xí wén。 shí liù suì biàn yīn shàn cháng gǔ wén 'ér dé míng。 dà hé sān nián（ 829） yí jiā luò yáng， jié shí bái jū yì、 lìng hú chǔ děng qián bèi。 lìng hú chǔ xīn shǎng tā de wén cái， ràng tā yǔ qí zǐ lìng hú táo děng jiāo yóu， bìng qīn zì shòu yǐ jīn tǐ（ pián lì） zhāng zòu zhī xué， ér qiě“ suì gěi zī zhuāng， lìng suí jì shàng dū”。 hòu yòu pìn qí rù mù wéi xún guān， céng xiān hòu suí wǎng yùn zhōu、 tài yuán děng dì。 zài zhè jǐ nián zhōng， lǐ shāng yǐn yī miàn jī jí yìng shì， yī miàn nǔ lì xué xí pián wén， zài kē jǔ shàng suī yī zài shī bài， dàn zài xiě zuò shàng zé wán chéng liǎo yóu sàn xiàng pián de zhuǎn biàn。 cǐ hòu tā hěn shǎo zài xiě sǎnwén。 dà hé liù nián（ 832） lìng hú chǔ diào rèn jīng zhí， shāng yǐn lí tài yuán fǎn xiāng， céng rù wáng wū shān xué dào 'èr、 sān nián。 zhè duì qí sī xiǎng hé chuàng zuò chǎn shēng yī dìng yǐng xiǎng。 kāi chéng 'èr nián（ 837） yòu fù kē chǎng， lìng hú táo yě wéi zhī yán yù bìng tuī jiàn， shāng yǐn dé zhōng jìn shì。
jí dì hòu， tā yī dù fù xīng yuán（ jīn shǎn xī hàn zhōng）， rù lìng hú chǔ mù。 chǔ sǐ， rù jīng yuán jié dù shǐ wáng mào yuán mù， bù jiǔ qǔ qí nǚ wéi qī。 dāng shí cháo zhōng“ niú lǐ dǎng zhēng” jiān ruì， lìng hú shǔ niú dǎng， wáng mào yuán bèi rén shì wéi lǐ dǎng。 shāng yǐn shì lìng hú mén rén， què yǔ wáng shì jié qīn， yǐn qǐ lìng hú táo děng rén bù mǎn， bèi gōng jī wéi“ bèi 'ēn”、“ wú xíng”。 cì nián tā yìng bó xué hóng cí kē kǎo shì， xiān yǐ lù qǔ， lì bù bào zhōng shū shěng fù shěn shí bèi shuà luò， lǐ yóu shì“ cǐ rén bù kān”， kě néng jí yǔ cǐ yòu guān。
kāi chéng sì nián（ 839）， lǐ shāng yǐn chū shì mì shū shěng， wéi jiàoshū láng， bù jiǔ diào hóng nóng wèi， yīn chù wǔ shàng sī， nù 'ér cí zhí。
huì chāng 'èr nián（ 842）， tā zài yìng shū pàn bá cuì kē shì， bèi shòu mì shū shěng zhèng zì， dàn hěn kuài yīn mǔ sàng qù zhí。 fúsāng qī mǎn， zhòng rù mì shū shěng。 bù jiǔ táng wǔ zōng sǐ。 xuān zōng jí wèi， niú dǎng dé shì， lǐ dǎng fēn fēn bèi biǎn zhú。 lǐ shāng yǐn fàng qì jīng zhí， suí lǐ dǎng zhèng yà yuǎn fù guì hǎi， rèn zhǎng shū jì zhī zhí， jié shù liǎo“ shí nián jīng shī hán qiě 'è” de shēng huó。
lǐ shāng yǐn zuì hòu shí 'èr、 sān nián， quán bù zài táng xuān zōng dà zhōng nián jiān dù guò。 tā sān cì lí jiā yuǎn yóu qù zuò mù liáo： dà zhōng yuán nián、 èr nián（ 847、 848） zài guì lín zhèng yà mù； sān nián zhì wǔ nián（ 849 héng 851） chūn， zài xú zhōu lú hóng zhǐ mù； wǔ nián dōng zhì shí nián（ 851--856）， zài zǐ zhōu（ jīn sì chuān sān tái xiàn） liǔ zhòng yǐng mù。 sān wèi fǔ zhù duì tādōu hěn qì zhòng， guān zhí pǐn jí yě zhú bù shēng qiān， dàn shǐ zhōng zhǐ bèi shì zuò yī gè wén dú zhī cái。 qí jiān yě céng zài cháng 'ān rèn jīng zhào fǔ yuàn cáo、 tài xué bó shì děng， wéi shí jūn bù jiǔ。
dà zhōng shí nián（ 856） tā suí liǔ zhòng yǐng lí kāi zǐ zhōu huí dào cháng 'ān， bù jiǔ bèi jiàn wéi yán tiě tuī guān， chū xún jiāng dōng。 zài zhè cì yóu lì zhōng， tā xiě liǎo yī xiē yǐ qī yán lǜ、 jué wéi zhù tǐ de wú tí shī hé yǒng shǐ shī， xíng chéng tā chuàng zuò huó dòng de zuì hòu yī gè gāo cháo。
dà zhōng shí 'èr nián（ 858）， lǐ shāng yǐn yīn bìng tuì zhí hái xiāng。 zhè nián suì wěi huò xià nián nián chū， jì mò dì zài zhèng zhōu shì shì， xiǎng nián bù zú wǔ shí。
lǐ shāng yǐn shēng qián céng zì biān《 fán nán sì liù jiá jí》 hé《 yǐ jí》 gè 'èr shí juàn， hòu jiē sàn yì。 hòu rén sōu jí qí yí wén（ bāo kuò pián、 sàn、 fù gè tǐ） bìng jiā jiān zhù， qí zhōng qīng rén féng hào《 fán nán wén jí xiáng zhù》、 qián zhèn lún《 fán nán wén jí bǔ biān》 jiào xiáng。 lǐ shāng yǐn de shī， jù《 xīn táng shū · yì wén zhì》 jìzǎi， yuán wéi sān juàn。 yuán běn zǎo yǐ yì shī， xiàn cún liù bǎi shǒu zuǒ yòu， shì hòu rén lù xù sōu qiú 'ér dé。 cóng sòng dài kāi shǐ jiù yòu rén wéi lǐ shāng yǐn shī zuò zhù， dàn zǎo qī zhù běn jūn yǐ yì shī。 xiàn cún de jiān jiě píng diǎn běn yǐ féng hào《 yù xī shēng shī jí jiān zhù》（ shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè 1979 nián chū bǎn biāo diǎn běn xià jiǎn chēng féng《 zhù》） hé jīn rén liú xué kǎi、 yú shù chéng《 lǐ shāng yǐn shī gē jí jiě》（ zhōng huá shū jú 1988 nián chū bǎn。 xià jiǎn chēng liú、 yú《 jí jiě》） zuì wéi xiáng jìn gāi bó。 cǐ wài hái yòu yè cōng qí《 lǐ shāng yǐn shī jí shū zhù》（ rén mín wén xué chū bǎn shè 1985 nián）。 lǐ shāng yǐn shàng yòu zá zhù shù zhǒng， qí zhōng chú《 zá zuǎn》 piàn duàn dì bǎo liú yú《 shuō fú》 wài， qí yú jūn yǐ yì shī。
① guān yú lǐ shāng yǐn de shēng nián yòu sān shuō： qīng féng hào《 yù xī shēng nián pǔ》（ xià jiǎn chēng féng《 pǔ》） dìng wéi yuán hé bā nián（ 813）； qīng qián zhèn lún《 yù xī shēng nián pǔ dìng wù》 dìng wéi yuán hé liù nián（ 811）； jìn rén zhāng cǎi tián《 yù xī shēng nián pǔ huì jiān》（ xià jiǎn chēng zhāng《 jiān》） dìng wéi yuán hé qī nián（ 812）。 jīn rén dǒng nǎi bīn《 lǐ shāng yǐn shēng nián wéi yuán hé liù nián shuō》（ zài《 wén xué yí chǎn zēng kān》 dì shí sì ji） rèn wéi qián shuō zuì wéi kě xìn。
chū shí sǔn chéng zuò zhōng
nèn tuò xiāng bāo chū chū lín①， yú líng lùn jià guì rú jīn ②。 huáng dū lù hǎi yìng wú shù ③， rěn jiǎn líng yún yī cùn xīn ④。
① nèn tuò： xiān nèn de sǔn ké。 xiāng bāo： cáng yú bāo zhōng zhī nèn sǔn。② yú líng： hàn xiàn míng， táng shí wéi cháng shān xiàn（ jīn shān dōng zōu píng xiàn dōng nán），《 yuán hé jùn xiàn zhì》 juàn shí yī《 zī zhōu》：“ zī zhōu cháng shān xiàn， běn hàn yú líng dì。”③ huáng dū： zhǐ jīng chéng cháng 'ān。 lù hǎi： dà piàn zhú lín。《 hàn shū · dì lǐ zhì》：“ qín dì yòu hù dù zhú lín， nán shān tán zhè， hào chēng lù hǎi， wéi jiǔ zhōu gāo yú。”④ líng yún cùn xīn： wèi nèn sǔn yī cùn， ér yòu líng yún zhī zhì。 cǐ shuāng guān yǔ， yǐ nèn sǔn yù shǎo nián。
cǐ shī jiè“ shí sǔn” yǐ yù shàonián zhuàng zhì wèi chóu zhī gǎn kǎi。 qián liǎng jù gǎn xiè zhù rén duì zì jǐ de qì zhòng， hòu liǎng jù 'àn fěng cháo tíng bù 'ài xī rén cái。 qián hòu duì bǐ， yǐ sǔn yù rén，“ líng yún cùn xīn” zhī yì kě wèi xīn yíng。 dàn shí rén zhī sǔn 'ér yún“ rěn jiǎn”， yòu shī yùn jiè。 zhāng《 jiān》 yuē：“ shī wú kě zhēng shí …… bì mù yóu wèi dì shí yě。” féng hào jù“ yú líng” tuī cè wéi wén zōng dà hé bā nián zuò yú yǎn hǎi cuī róng mù zhōng。 lǐ shāng yǐn yú dà hé liù nián（ 832） fù jīng yìng jǔ bù dì， bā nián（ 834） sān yuè， cóng biǎo shū cuī róng wéi yǎn hǎi guān chá shǐ， bì shāng yǐn wéi zhǎng shū jì。 rán cuī róng wǔ yuè dào yǎn， liù yuè bìng gù， zài yǎn bù zú yuè， qiě wǔ、 liù yuè jiān， yǐ fēi“ nèn tuò xiāng bāo chū chū lín” zhī shí， gù yǎn zuò kě yí。 liú、 yú《 jí jiě》 rèn wéi yě xǔ shì“ shàonián shí dài kè yóu luò xià děng dì shí， yú mǒu xiǎn huàn xí shàng suǒ fù。…… zì bǐ ‘ nèn tuò xiāng bāo ’ yì ruòguàn shàonián kǒu wěn。”
sù luò shì tíng， jì huái cuī yōng、 cuī ɡǔn①
zhú wù wú chén shuǐ jiàn qīng②， xiāng sī tiáo dì gé zhòng chéng③。 qiū yīn bù sàn shuāng fēi wǎn， liú dé kū hé tīng yǔ shēng。
① luò shì tíng： bù xiáng hé chù。 cuī yōng、 cuī ɡǔn： xiōng dì liǎ， cuī róng zhī zǐ， shì zuò zhě de cóng biǎo xiōng dì， dāng shí dà yuē shàng wèi rù shì。 shāng yǐn kě néng nián cháng yú bǐ， gù zhí hū qí míng。② zhú wù： zhú yuán。 shuǐ jiàn： lín shuǐ de tíng xiè。③ tiáo dì： yáo yuǎn。 zhòng chéng： gāo chéng。 yī shuō zhǐ cháng 'ān。 sòng yù《 jiǔ biàn》：“ qǐ bù yù táo 'ér sī jūn xī， jūn zhī mén yǐ jiǔchóng”。 shuāng fēi wǎn： shí lìng jǐ rù shēn qiū。
féng hào《 nián pǔ》 biān cǐ shī yú dà hé jiǔ nián（ 835）， shí shāng yǐn shàng wèi jí dì。 zuò zhě jì sù zài yī wèi luò xìng rén jiā de yuán lín lǐ， yīn sī niàn liǎng wèi yǒu rén 'ér xiě liǎo zhè shǒu shī。 shī xiě huái yǒu zhī qíng， jiè jǐng yù qíng， piān fú suī duǎn xiǎo， dàn shēn qiū jǐng sè， què lì lì rú huà。“ liú dé kū hé tīng yǔ shēng” shì míng jù， hán xù dì xiě yīn sī niàn péng yǒu 'ér nán yǐ chéng mián， jìng jìng dì tīng zhe yǔ dǎ kū hé zhī shēng。 jì yún《 yù xī shēng shī shuō》：“ fēn míng zì jǐ wú liáo， què jiù kū hé yǔ shēng xuàn chū， jí yòu yú wèi。 ruò shuō pò yǔ yè bù mián， zhuǎn jìn yú yán xià yǐ。” liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ huái yǒu zhī qíng， gù kě yì dé， qí shēn shì xiāo tiáo jì mò zhī gǎn， yì zì yù yú yán wài。”
xī yáng lóu
huā míng liǔ 'àn rào tiān chóu， shàng jìn zhòng chéng gèng shàng lóu。 yù wèn gū hóng xiàng hé chù？ bù zhī shēn shì zì yōu yōu。
zì zhù：“ zài xíng yáng， shì suǒ zhī jīn suì níng xiāo shì láng mù xíng yáng rì zuò zhě”。 xíng yáng： zài jīn hé nán shěng chéng gāo xiàn xī nán yī dài。 shì： zhǐ xī yáng lóu。 suǒ zhī： suǒ shú xī de rén。 xiāo shì láng， míng huàn。《 jiù táng shū · wén zōng jì》：“ dà hé qī nián（ 833） sān yuè， yǐ jǐshìzhōng xiāo huàn wéi zhèng zhōu cì shǐ， rù wéi xíng bù shì láng。 jiǔ nián liù yuè， biǎn suì zhōu sī mǎ。”《 dì lǐ zhì》：“ suì zhōu suì níng jùn， shǔ jiàn nán dōng dào。” xiāo huàn biǎn suì zhōu sī mǎ， bù jiǔ bìng shì， shāng yǐn zuò yòu《 kū suì zhōu xiāo shì láng 'èr shí sì yùn》。
cǐ shī dà yuē zuò yú dà hé jiǔ nián（ 835） qiū。 jù zì zhù kě zhī， xiāo zhèng zài suì zhōu。 xī yáng lóu shì xiāo zài zhèng zhōu zuò cì shǐ shí suǒ jiàn。 shāng yǐn xī céng tóu kào xiāo huàn， yòu zhī yù zhī yì， gù chēng“ suǒ zhī”。 shāng yǐn cǐ shí dāng zài xíng yáng， wén zhī jiāo yuǎn zhé， ér dú shàng xī yáng lóu， fǔ jīn zhuī xī， nǎi yòu gū hóng líng luò， qián chéng wèi bǔ zhī tàn。 gù suī yòu huā míng liǔ 'àn zhī jǐng， què wú qiū gāo qì shuǎng zhī qíng， wéi jué chóu qíng rào tiān。 shī yǐ gū hóng yù rén， rán suǒ yù hé rén？ qián rén jiě shuō bù tóng。 huò yún zì yù， huò yún yù xiāo。 hú shì yàn yuē：“ shēn shì fāng zì yōu yōu， ér wèn gū hóng suǒ xiàng， bù jǐ yú bēi hū？‘ zì’ zì yí wán wèi， wǒ zì rú cǐ， hé wèn hóng wéi？ gǎn kǎi shēn yǐ。” jì yún yuē：“ jiè gū hóng duì xiě， yìng chū zì jǐ， tūn tù yòu zhì， dàn bù miǎn yòu zuò zuò tài， jué bù shí fēn shēn hòu 'ěr。” liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ sān sì qiǎo yú yán qíng， bù zhí yán jǐ zhī shēn shì rú yōu yōu gū hóng， ér wèi fāng jiāng tóng qíng gū hóng zhī yuǎn qù， hū wù jǐ zhī shēn shì yì fù rú bǐ。 shì lián rén zhě zhèng xū bèi lián， ér jìng bù zì zhī qí kě lián， yì wú rén fù lián zhī yě。 yùn sī gù jí wǎn qū， yán qíng yì jí qī wǎn， rán hún pǔ zhī qì yì yīn zhī 'ér zhuó xuē。 jì píng suī shāo kē， rán yǎn lì zì fēi zhāng shì zhī yī wèi chuī pěng zhě kě bǐ。”
ān dìng chéng lóu①
tiáo dì gāo chéng bǎi chǐ lóu②， lǜ yáng zhī wài jìn tīng zhōu③。 jiǎ shēng niánshào xū chuí tì④， wáng càn chūn lái gèng yuǎn yóu ⑤。
yǒng yì jiāng hú guī báifà， yù huí tiān dì rù piānzhōu⑥。 bù zhī fǔ shǔ chéng zī wèi， cāi yì yuān chú jìng wèi xiū ⑦。
① cǐ shī féng《 pǔ》、 zhāng《 jiān》 jù biān rù wén zōng kāi chéng sān nián（ 838）。 shāng yǐn yú kāi chéng sān nián yìng bó xué hóng cí kē bù zhōng， nǎi huí jīng yuán jié dù shǐ wáng mào yuán mù fǔ， fǔ zhì zài guān nèi dào jīng zhōu（ jīn gān sù shěng jīng chuān xiàn běi， cān《 jiù táng shū · dì lǐ zhì》）。 wáng mào yuán yú dà hé jiǔ nián（ 835） jié dù jīng yuán， zhì kāi chéng sì nián yóu zài jīng yuán。 yīn táng zhī jīng yuán zài suí dài wéi 'ān dìng jùn， gù cǐ shī yǐ jiù xí chēng“ ān dìng chéng lóu”。② tiáo dì： cǐ xíng róng lóu gāo 'ér qiě lián xù mián yán。 xiè tiǎo《 suí wáng gǔ chuī qū》：“ wēi yí dài lǜ shuǐ， tiáo dì qǐ zhū lóu。”③ tīng zhōu： tīng zhǐ shuǐ biān zhī dì， zhōu shì shuǐ zhōng zhī zhōu zhǔ。 cǐ jù xiě dēng lóu suǒ jiàn。④ jiǎ shēng： zhǐ xī hàn rén jiǎ yì。《 shǐ jì · jiǎ shēng chuán》：“ jiǎ shēng…… niánshào， pō tōng zhū zǐ bǎi jiā zhī shū。 wén dì zhào yǐ wéi bó shì…… yī suì zhōng zhì tài zhōng dà fū。” yòu《 hàn shū · jiǎ yì chuán》 zài： jiǎ yì rèn wéi“ shí shì kě wéi tòng kū zhě yī， kě wéi liú tì zhě 'èr， kě wéi tài xī zhě liù。” yīn cǐ“ shù shàng shū chén zhèng shì， duō suǒ yù kuāng jiàn”。 dàn wén dì bìng wèi cǎi nà tā de jiàn yì。 hòu lái tā 'ǒu xuè 'ér wáng， nián jǐn 33 suì。 shāng yǐn cǐ shí 27 suì， yǐ jiǎ shēng zì bǐ。⑤ wáng càn： dōng hàn mò nián rén， jiàn 'ān qī zǐ zhī yī。《 sān guó zhì · wèi shū · wáng càn chuán》 zài： wáng càn nián qīng shí céng liú yù jīng zhōu， yǐ fù liú biǎo， dàn bìng bù dé zhì。 tā céng yú chūn rì zuò《 dēng lóu fù》， qí zhōng yòu jù yún：“ suī xìn měi 'ér fēi wú tǔ xī， céng hé zú yǐ shǎo liú？” shāng yǐn cǐ yǐ jì rén lí xià de wáng càn zì bǐ。⑥ yǒng yì liǎng jù：《 shǐ jì · huò zhí lièzhuàn》： chūn qiū shí fànlǐ fǔ zuǒ yuè wáng gòu jiàn miè wú hòu， chéng piānzhōu guī yǐn wǔ hú。 shāng yǐn yòng cǐ shì， shuō zì jǐ zǒng xiǎng zhe nián lǎo shí guī yǐn jiāng hú， dàn bì xū děng dào bǎ zhì lǐ guó jiā de shì yè wán chéng， gōng chéng míng jiù zhī hòu cái xíng。⑦ bù zhī 'èr jù： yuān chú shì gǔ dài chuán shuō zhōng yī zhǒng xiàng fèng huáng de niǎo。《 zhuāng zǐ · qiū shuǐ》：“ huì zǐ xiāng liáng， zhuāng zǐ wǎng jiàn zhī。 huò wèi huì zǐ yuē：‘ zhuāng zǐ lái， yù dài zǐ xiāng。’ yú shì huì zǐ kǒng， sōu yú guó zhōng sān rì sān yè。 zhuāng zǐ wǎng jiàn zhī， yuē：‘ nán fāng yòu niǎo， qí míng wéi yuān chú。…… fā yú nán hǎi 'ér fēi yú běi hǎi， fēi wú tóng bù zhǐ， fēi liàn shí bù shí， fēi lǐ quán bù yǐn。 yú shì chī dé fǔ shǔ， yuān chú guò zhī， yǎng 'ér shì zhī yuē： hè！ jīn zǐ yù yǐ zǐ zhī liáng guó 'ér hè wǒ xié？’” shāng yǐn yǐ zhuāng zǐ hé yuān chú zì bǐ， shuō zì jǐ yòu gāo yuǎn de xīn zhì， bìng fēi jí jí yú guān wèi lì lù zhī bèi， dàn chán nìng zhī tú què yǐ xiǎo rén zhī xīn dù zhī。
lǐ shāng yǐn de qī lǜ zhōng， zhè shǒu shī xiěde jiào yòu qì bó， biǎo xiàn liǎo qīng nián shí qī de gāo yuǎn bào fù hé fèn fā jīng shén。 tā suī shì tú shòu zǔ， bìng zāo dào yī xiē rén de chán shāng， dàn bìng bù qì něi， fǎn 'ér bǐ shì hé cháo xiào chán nìng de xiǎo rén。 shī zhōng duō yòng diǎn gù， zhè shì tā zuò shī de tè sè， dàn cǐ shī liú chàng míng kuài。《 cài kuān fū shī huà》 zài：“ wáng jīng gōng wǎn nián zhè cì xǐ yì shān shī， yǐ wéi táng rén zhī xué lǎo dù 'ér dé qí fān lí zhě， wéi yì shān yī rén 'ér yǐ。 měi sòng qí……‘ yǒng yì…… piānzhōu’…… zhī lèi， suī lǎo dù wú yǐ guò yě。”《 lǐ yì shān shī jí ji píng》 yǐn zhū yí zūn yuē：“ tōng shǒu jiē shī yì yǔ， ér jié jù yóu xiǎn rán。…… dì liù jù yóu qí， hòu rén qǐ dàn bù néng zuò， qiě bù néng jiě。” jì yún yuē：“ cì tóng lǚ cāi jì zhī zuò。”《 zhāo mèi zhān yán》：“ cǐ shī mài lǐ qīng， jù gé sì dù。 wán mò jù， sì mù zhōng yòu jì jiān zhī zhě。 rán yòng shì huì zá， yǔ qián bù xiāngchèn。”
mǎ wéi 'èr shǒu（ qí 'èr）①
hǎi wài tú wén gèng jiǔ zhōu②， tā shēng wèi bǔ cǐ shēng xiū③。 kōng wén hǔ lǚ chuán xiāo tuò， wú fù jī rén bào xiǎo chóu④。
cǐ rì liù jūn tóng zhù mǎ⑤， dāng shí qī xī xiào qiān niú⑥。 rú hé sì jì wéi tiān zǐ⑦， bù jí lú jiā yòu mò chóu ⑧？
① mǎ wéi：《 tōng zhì》：“ mǎ wéi pō， zài xī 'ān fǔ xīng píng xiàn 'èr shí wǔ lǐ。”《 jiù táng shū · yáng guì fēi chuán》：“ ān lù shān pàn， tóng guān shī shǒu， cóng xìng zhì mǎ wéi。 jìn jūn dàjiàng chén xuán lǐ mì qǐ tài zǐ zhū guó zhōng fù zǐ， jì 'ér sì jūn bù sàn， yuē‘ zéi běn shàng zài’。 zhǐ guì fēi yě。 dì bù huò yǐ， yǔ guì fēi jué， suì yì sǐ yú fó shì， shí nián sān shí bā。”② hǎi wài jù： cǐ yòng bái jū yì《 cháng hèn gē》“ hū wén hǎi wài yòu xiān shān” yì， zhǐ yáng guì fēi sǐ hòu jū zhù zài hǎi wài xiān shān shàng， suī rán tīng dào liǎo táng wáng cháo huī fù jiǔ zhōu de xiāo xī， dàn rén shén xiāng gé， yǐ jīng bù néng zài yǔ xuán zōng tuán jù liǎo。 cǐ shī yuán zhù： zōu yǎn yún：“ jiǔ zhōu zhī wài， fù yòu jiǔ zhōu。”《 shǐ jì · zōu yǎn chuán》：“ zhōng guó zhě， yú tiān xià bā shí yī fēn jū qí yī fēn。 zhōng guó míng yuē chì xiàn shén zhōu。 zhōng guó wài rú chì xiàn shén zhōu zhě jiǔ， suǒ wèi jiǔ zhōu yě。 yú shì yòu bì hǎi huán zhī， yī qū zhōng wéi yī zhōu。 rú cǐ zhě jiǔ， nǎi yòu dà yíng hǎi huán qí wài。”③ tā shēng jù： chén hóng《 cháng hèn gē chuán》： táng xuán zōng yǔ yáng guì fēi céng yú qī xī yè bàn，“ mì xiāng shì xīn， yuàn shì shì wéi fū fù， zhí shǒu gè wūyè。” dàn lái shì rú hé shàng bù kě zhī， ér cǐ shēng de fū qī yǐ jīng wán jié liǎo。④ kōng wén liǎng jù： zhuī shù xuán zōng táo shǔ shí de qíng jǐng。 hǔ lǚ： zhǐ gēn suí xuán zōng rù shǔ de jìn jūn。 xiāo tuò： yè jiān bào gèng de diāo dǒu。 jī rén： huáng gōng zhōng bào shí de wèi shì。 hàn dài zhì dù， gōng zhōng bù dé chù jī， wèi shì hòu yú zhū què mén wài， chuán jī chàng。 chóu： jì shí de yòng jù。⑤ liù jūn tóng zhù mǎ： cān zhù 1。 bái jū yì《 cháng hèn gē》：“ liù jūn bù fā wú nài hé， wǎn zhuǎn 'é méi mǎ qián sǐ。”⑥ dāng shí jù： dāng nián lǐ、 yáng zài cháng shēng diàn méng shì 'ēn 'ài， cháo cháo mù mù， ér tiān shàng de niú láng zhì nǚ yī nián zhǐ néng xiāng huì yī gè yè wǎn。⑦ sì jì： sì shí bā nián。 gǔ rén yǐ shí 'èr nián wéi yī jì。 xuán zōng shí zài wèi sì shí wǔ nián。⑧ lú jiā mò chóu： xiāng chuán gǔ dài luò yáng nǚ zǐ。 nán cháo yuèfǔ gē cí《 hé dōng zhī shuǐ gē》：“ mò chóu shí sān néng zhì qǐ， shí sì cǎi sāng nán mò tóu， shí wǔ jià wéi lú jiā fù， shí liù shēng 'ér zì 'ā hóu。” cǐ yǐ píng mín nǚ zǐ mò chóu hūn jià shēng huó de xìng fú yǔ dì、 fēi de 'ài qíng bēi jù duì bǐ。
cǐ shī nǎi yǒng shǐ zhī zuò。 liú、 yú《 jí jiě》 yuē xì wéi jīng yuán wáng mù zhī zuò。 lǐ、 yáng jiù shì zhì cǐ yǐ lì bā shízǎi， rén men tán xiào zhī， yǒng tàn zhī， ér lì yì huò yīn rén 'ér yì。 shāng yǐn zhī qián， yòu bái shì《 cháng hèn gē》， chén shì《 cháng hèn gē chuán》 děng míng piān。 jiù zhù duō yǐ cǐ shī wéi“ fěng cì táng xuán zōng” zhī zuò。 shí nǎi pí xiāng zhī lùn。 shāng yǐn cǐ shī， yì zài gǎn kǎi rén shēng wú cháng， fù guì nán 'ān。 zhè shì rén lèi shēng cún zhōng de liǎng gè zhòng yào mìng tí， jí biàn guì wéi tiān zǐ， yì nán bì miǎn。 suǒ wèi wú cháng， yī shì wú cháng tài， èr shì nán yù liào， sān shì nán kàng jù。 zhè shì yǒng yuǎn kùn huò zhe rén lèi de shēng mìng zhù tí， yīn 'ér yě shì wén xué de yǒng héng huà tí。 cǐ shī dì yī shǒu zhǐ yòu sì jù：“ jì mǎ yàn xī dòng dì lái， zì mái hóng fěn zì chéng huī。 jūn wáng ruò dào néng qīng guó， yù niǎn hé yóu guò mǎ wéi？” jiù shì jiǎng mìng yùn zhī nán yǐ kàng jù， miàn duì bù qī rán 'ér rán de mìng yùn， jūn wáng yě cháng cháng wú kě nài hé。 zhì yú wèishénme huì fā shēng biàn gù？ nà shí zài shì lì shǐ xué jiā hé zhèng zhì jiā gèng yìng guān zhù de shì qíng。 běi sòng rén fàn wēn《 qián xī shī yǎn》 chēng cǐ shī“ shēn wěn jiàn lì”， yuē：“‘ hǎi wài…… xiū’， yǔ jì qīnqiè gāo yǎ， gù bù yòng chóu yuàn zhuì lèi děng zì， ér wén zhě wéi zhī shēn bēi。‘ kōng wén…… xiǎo chóu’， rú qīn hù míng huáng， xiě chū dāng shí wù sè yì wèi yě。‘ cǐ rì…… qiān niú’， yì qí。 yì shān shī hòu rén dàn chēng qí qiǎo lì， zhì yǔ wēn tíng yún qí míng， gài sú xué zhǐ jiàn qí pí fū， qí gāo qíng yuǎn yì jiē bù shí yě。” cǐ shī měi lián jiē yǐ duì bǐ shǒu fǎ chū zhī， ér quán shī zé zǒng kuò yú yòu qíng rén yǔ wú qíng shì shì de duì bǐ zhī zhōng， cóng 'ér tū xiàn rén shēng wú cháng zhī yì。
wú tí①
zuó yè xīng chén zuó yè fēng， huà lóu xī pàn guì táng dōng②。 shēn wú cǎi fèng shuāng fēi yì， xīn yòu líng xī yī diǎn tōng③。
gé zuò sòng gōu chūn jiǔ nuǎn④， fēn cáo shè fù là dēng hóng⑤。 jiē yú tīng gǔ yìng guān qù， zǒu mǎ lán tái lèi zhuǎn péng⑥。
① wú tí： zuò zhě duì suǒ xiě de nèi róng yòu suǒ yǐn huì， bù yuàn huò bù biàn biāo tí。② huà lóu： yòu cǎi huà zhuāng shì de lóu。 guì táng： yòng xiāng mù gòu zhù de tīng táng。③ líng xī： gǔ rén bǎ xī niú jiǎo zhōng xīn yòu yī tiáo bái wén guàn tōng de jiào zuò“ tōng tiān xī”， kàn zuò shì shén líng qí yì zhī wù。④ sòng gōu：《 hàn wǔ gù shì》：“ gōu yì fū rénshào shí shǒu quán， dì pī qí shǒu， dé yī yù gōu， shǒu dé zhǎn。 gù yīn wéi cáng gōu zhī xì。” hòu rén xiào zhī， chéng wéi jiǔ yàn xí shàng yī zhǒng jiǔ lìng， cáng gōu yú shǒu zhōng， lìng rén cāi， bù zhōng yǐn jiǔ。⑤ fēn cáo： fēn zǔ。 shè fù： cāi cè cáng zài qì mǐn xià de dōng xī， cāi bù zhōng zhě yǐn jiǔ。⑥ lán tái： jí mì shū shěng。《 jiù táng shū · zhí guān zhì》：“ mì shū shěng， lóng shuò chū gǎi wéi lán tái”。 zhuǎn péng： yī zhǒng cǎo， péng shēng rú yuán qiú zhuàng， qiū hòu gān kū， bèi fēng chuī lí gēn bù， suí fēng piāo zǒu。
yǐ“ wú tí” wéi shī tí， shì lǐ shāng yǐn de chuàng zào。 cǐ shī xiàng lái jiě shì fēn qí， huò yuē yán qíng， huò yún tuō yì jūn chén zhī nán yù。 jí yǐ yán qíng 'ér lùn， yì nán zhī qí zhǔqíng zhě wèihé rén。 liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ cǐ 'èr shǒu xiǎn wéi fù tǐ， ér fēi bǐxìng yù yán zhī zuò。…… suǒ shù dài wéi zuò zhě qīn shēn jīng lì zhī shì qíng。 ér fēi tuō shì yù huái， jiè měi rén yǐ yù jūn zǐ zhī yù yán。…… cǐ 'èr zhāng zhī shí xiě yàn yǐn chǎng miàn， jù tǐ jiāo dài‘ wǒ’ zhī shì lǚ xíng jì…… shǒu zhāng xì zhuī yì zuó yè suǒ cān yù zhī yī cì guì jiā hòu táng yàn huì。 xīng chén hǎo fēng， xuàn rǎn liáng yè qì fēn； huà lóu xī pàn guì táng dōng， shèng yàn liáng huì zhī suǒ。 shēn wú yī lián， wèi bǐ cǐ shēn suī bù néng xiāng qīn xiāng jiē， xiào cǎi fèng zhī shuāng fēi， xīn zé gù rú líng xī yī xiàn， xiāng tōng xiāng yìng。 fù lián sòng gōu shè fù， jiǔ nuǎn dēng hóng， zhèng xiě shèng yàn rè nào qíng jǐng， ér gōng chóu jiāo cuò zhī jiān， shuāng fāng mù chéng xīn huì zhī qíng kě xiǎng。…… mò lián zé wèi chén gǔ cuī rén， bù dé jiǔ liú qí jiān， zǒu mǎ yìng guān， fù zhí lán tái zhī jì， bù jìn yòu shēn rú zhuǎn péng zhī tàn yě。‘ tīng gǔ yìng guān’ yǔ xià shǒu‘ yī yè’ xiāng yìng， gài zuó yè zhī yàn， jìng chè yè dá xiǎo yǐ。…… èr shī zuò yú yì shān rèn zhí mì shěng qī jiān， zé kāi chéng sì nián chūn、 huì chāng 'èr nián chūn、 liù nián chūn sì jūn yòu kě néng， pō nán dìng biān。 féng xì kāi chéng sì nián chū rù mì shěng shí， zhāng xì huì chāng 'èr nián zhòng guān mì shěng shí， jūn wú què jù。 shì shǒu zhāng mò lián yǐ‘ zǒu mǎ lán tái’ wéi zhuǎn péng bù dìng zhī shēng huó， sì dài shēn shì chén lún gū jié zhī gǎn， yǔ《 ǒu chéng zhuǎn yùn qī shí 'èr jù zèng sì tóng shè》‘ wǒ shí qiáo cuì zài shū gé， wò zhěn yún xiāng chūn yè lán。 míng nián fù bì xià zhāo guì dōng jiāo tòng kū cí xiōng dì’ děng jù qíng diào fǎng fó， huò zuò yú huì chāng liù nián chūn。 rán zhōng fá què zhèng。 gū yǐ zhāng jiān zàn xì huì chāng 'èr nián chūn。”
fù cǐ shī zhī dì 'èr shǒu：
wén dào chāng mén 'ě lǜ huá， xī nián xiāng wàng dǐ tiān yá。 qǐ zhī yī yè qín lóu kè， tōu kàn wú wáng yuàn nèi huā。
cǐ 'èr shī suī bù néng què xì yú mǒu nián， dàn bì shì shāng yǐn zài cháng 'ān mì shū shěng shí suǒ zuò。 shāng yǐn yǐ qǔ wáng shì， ér shī zhōng liàn qíng fēiwèi wáng shì 'ér fā， zé bì wéi hūn wài liàn qíng wú yí。 cóng shī zhōng miáo xiě de shēng huó nèi róng kàn lái， qí suǒ 'ài mù zhě， dāng wéi guì jiā nǚ zǐ， dàn zhǐ néng 'àn tōng qíng yì。 sān、 sì jù shì míng jù， yě shì zhè shǒu shī de zhòng xīn。
yáo chí
yáo chí 'ā mǔ qǐ chuāng kāi①， huáng zhú gē shēng dòng dì 'āi②。 bā jùn rì xíng sān wàn lǐ， mù wáng hé shì bù zhòng lái③？
① yáo chí 'ā mǔ：《 mù tiān zǐ chuán》 juàn sān：“ tiān zǐ bīn yú xī wáng mǔ， tiān zǐ shāng xī wáng mǔ yú yáo chí zhī shàng。 xī wáng mǔ wéi tiān zǐ yáo yuē：‘ bái yún zài tiān， shān líng zì chū。 dào lǐ yōu yuǎn， shān chuān jiān zhī。 jiāng zǐ wú sǐ， shàng néng fù lái。’ tiān zǐ dá zhī yuē：‘ yú guī dōng tǔ， hé zhì zhū xià。 wàn mín píng jūn， wú gù jiàn rǔ。 bǐ jí sān nián， jiāng fù 'ér yě。’”《 wǔ dì nèi chuán》 chēng wáng mǔ wéi“ xuán dū 'ā mǔ”。② huáng zhú gē shēng：《 mù tiān zǐ chuán》 juàn wǔ：“ rì zhōng dà hán， běi fēng yǔ xuě， yòu dòng rén。 tiān zǐ zuò shī sān zhāng yǐ 'āi mín yuē：‘ wǒ cú huáng zhú， □ yuán bì hán’ yún yún。”③ bā jùn： chuán shuō zhōu mù wáng yòu bā pǐ jùn mǎ， kě rì xíng sān wàn lǐ。《 liè zǐ》、《 mù tiān zǐ chuán》 děng jìzǎi bù yī。
cǐ shī fěng cì qiú xiān zhī xū wàng。 shǒu jù xiě xī wáng mǔ yǐ chuāng zhù wàng， hòu mù wáng 'ér bù zhì。 cì jù jiè huáng zhú gē shēng 'àn shì mù wáng yǐ sǐ。 sān sì jù zé xiě xī wáng mǔ yīn mù wáng bù lái 'ér xīn shēng yí wèn。 chì shén xiān 'ér yǐ shén xiān（ wáng mǔ） de kǒu qì xiě chū， jù jù duì bǐ， yǐ jiàn cháng shēng zhī xū wàng， qiú xiān zhī huāng dàn。《 lǐ yì shān shī jí jiān zhù》 yǐn chéng mèng xīng yuē：“ cǐ zhuī tàn wǔ zōng zhī bēng yě。 wǔ zōng hǎo xiān， yòu hǎo yóu liè， yòu chǒng wáng cái rén。 cǐ shī róng zhù qí shì 'ér chū zhī， zhǐ yòng mù wáng yī shì， zú gài wǔ zōng sān duān。 yòng sī zuì shēn， cuò cí zuì qiǎo。”
mèng zé①
mèng zé bēi fēng dòng bái máo②， chǔ wáng zàng jìn mǎn chéng jiāo③。 wèi zhī gē wǔ néng duō shǎo？ xū jiǎn gōng chú wéi xì yāo。
① mèng zé： chǔ dì yòu yún、 mèng 'èr zé， yún zé zài jiāng běi， mèng zé zài jiāng nán， jí jīn dòng tíng hú yī dài。② bēi fēng dòng bái máo： yī shuō wéi qiū jì。 sòng yù《 jiǔ biàn》：“ bēi zāi qiū zhī wéi qì yě， xiāo sè xī cǎo mù yáo luò 'ér biàn shuāi。” yī shuō wéi chūn xià zhī jiāo， bái máo huā kāi zhī jì。 bái máo：《 zuǒzhuàn》 dù zhù：“ máo， jīng máo yě。 shù máo 'ér guàn zhī yǐ jiǔ， wéi suō jiǔ。” zhōu shí chǔ guó měi nián xiàng zhōu tiān zǐ jìn gòng bāo máo， yǐ gōng jì sì shí lǜ jiǔ yòng。 shāng yǐn guò chǔ dì， gù yán chǔ wù。 yòu bái máo yì xiàng zhēng nǚ xìng。《 shī · zhào nán · yě yòu sǐ jūn》：“ bái máo chún shù， yòu nǚ rú yù。”③ chǔ wáng： chǔ líng wáng， shì chūn qiū shí dài zhù míng de huāng yín wú dào zhī jūn。《 mò zǐ》：“ chǔ líng wáng hǎo xì yāo， qí chén jiē sān fàn wéi jié。”《 hán fēi zǐ · èr bǐng》：“ chǔ líng wáng hǎo xì yāo， ér guó zhōng duō 'è rén。”《 hòu hàn shū · mǎ liào chuán》：“ chuán yuē： chǔ wáng hǎo xì yāo， gōng zhōng duō 'è sǐ。”
cǐ shī féng《 pǔ》 biān yú dà zhōng 'èr nián（ 848） qiū shāng yǐn lí guì běi guī tú jīng dòng tíng hú yī dài shí suǒ zuò。 liú、 yú《 jí jiě》 dìng wéi dà zhōng yuán nián（ 847） chūn xià zhī jiāo fù guì tú jīng dòng tíng suǒ zuò。 shī zhī yì zhǐ， jiù shuō yǐ wéi jiè fěng cì chǔ líng wáng huāng yín wú dào 'ér jǐng jiè dāng shì。 rán liú、 yú《 jí jiě》 zhī shuō gēngshēn yī céng：“ shī zhōng suǒ kǎi suǒ fěng zhě， wéi mí màn yú dāng shí chǔ guó gōng tíng shàng xià zhī‘ xì yāo’ fēng。 cǐ fēng gù chàng zì‘ hǎo xì yāo’ zhī chǔ líng wáng， rán shī rén yòng bǐ zhī zhòng diǎn zé bù zài‘ hǎo xì yāo’ zhě， ér zài wéi‘ xì yāo’ ér jiǎn gōng chú zhě。 ér yú hòu zhě， yòu fēi jǐn fěng qí yíng hé yāo chǒng， nǎi fěng qí shēn xiàn bēi jù 'ér bù zì zhī， wéi rén qiāng hài 'ér bù zì zhī， zì wǒ qiāng hài 'ér bù zì zhī。…… yú chǔn 'ér má mù。…… zuò zhě yú cǐ jìng wéi xì yāo zhī xiàn xiàng zhōng suǒ fā jué zhě， nǎi yī zhǒng zì yuàn 'ér máng mù dì zǒu xiàng fén mù zhī bēi jù。”
wǎn jīng
shēn jū fǔ jiā chéng①， chūn qù xià yóu qīng②。 tiān yì lián yōu cǎo③， rén jiān zhòng wǎn qíng。
bìng tiān gāo gé jiǒng④， wēi zhù xiǎo chuāng míng⑤。 yuè niǎo cháo gān hòu， guī fēi tǐ gèng qīng⑥。
① shēn jū： cǐ wèi yōu jū。 qiě jū chù jiào gāo， kě fǔ shì chéng chí。 jiā chéng： yī shuō shì liǎngchóng chéng qiáng， zhōng jiān yòu tōng dào。 yī shuō shì wèng chéng， jí dà chéng mén wài de yuè chéng， yòng yǐ zēng qiáng chéng chí de fáng wèi gōng néng。② gāng rù chū xià， shàng wèi yán rè， réng rán gǎn dào qīng shuǎng。③ yōu cǎo： cǐ yòu zì yù zhī yì。 bìng： gèng。 jiǒng： yuǎn。⑤ wēi zhù jù： xiě xī yáng zhào jìn xiǎo chuāng。⑥ yuè niǎo jù： guì lín shǔ bǎi yuè zhī dì， gù chēng qí niǎo wéi yuè niǎo。 zhè liǎng jù xiě tiān jīng hòu， niǎo cháo gān zào， niǎo de yǔ máo yě gān liǎo， guī fēi de tǐ tài gèng jiā qīng yíng。
zhè shǒu shī dà yuē xiě yú táng xuān zōng dà zhōng yuán nián（ 847） de chū xià， zuò zhě rèn guì guǎn guān chá shǐ zhèng yà de mù liáo， gāng dào guì lín bù jiǔ， zài yī gè yǔ hòu chū qíng de bàng wǎn， dēng lóu shǎng jǐng， nǎi yǐ cǐ shī jì yī shí zhī guān gǎn。 shī de qíng diào bǐ jiào qīng sōng lè guān。“ tiān yì lián yōu cǎo， rén jiān zhòng wǎn qíng” shì míng jù， qíng jǐng hún róng， jì xiě chū dà zì rán de shī yì měi， yòu shēn hán shēng huó gǎn shòu hé rén shēng zhé lǐ， ér chū yǔ zì rán tiān chéng， xiě jǐng jì xīng miào zài yòu yì wú yì zhī jiān。《 wǎng shī yuán táng shī jiān》 yún：“ yù xī yǒng wù， miào néng tǐ tiē， shí yòu jiā jù， zài kě jiě bù kě jiě zhī jiān。 fēng rén bǐxìng zhī yì， chún zì yì jiàng jīng yíng zhōng dé lái。”
yè yì
lián chuí mù bàn juàn， zhěn lěng bèi yóu xiāng。 rú héwèi xiāng yì， hún mèng guò xiāo xiāng？
liú、 yú《 jí jiě》：“ shī yòu‘ hún mèng guò xiāo xiāng’ yǔ， dāng shì dà zhōng yuán nián（ 847） jū guì mù shí yì nèi zhī zuò。 yī、 èr xiě shēn yè mèng xǐng， zhěn lěng rén yǎo， sì wén yú xiāng zhī kuàng。 sān sì xì gǎn niàn zhī cí， wèi duì fāng nài hé yǐ xiāng sī zhī gù， mèng hún jìng bù dá wàn lǐ， yuǎn shè xiāo xiāng， yǔ wǒ xiāng huì yú mèng zhōng yě。 gòu sī pō sì dù fǔ《 mèng lǐ bái》‘ sān yè pín mèng jūn， qíng qīn jiàn jūn yì’。”
guò chǔ gōng①
wū xiá tiáo tiáo jiù chǔ gōng， zhì jīn yún yǔ 'àn dān fēng。 wēi shēng jìn liàn rén jiān lè②， zhǐ yòu xiāng wáng yì mèng zhōng。
①《 huán yǔ jì》：“ chǔ gōng zài wū shān xiàn běi 'èr bǎi bù， zài yáng tái gǔ chéng nèi， jí xiāng wáng suǒ yóu zhī dì。” dù fǔ《 yǒng huái gǔ jì》（ qí 'èr）“ zuì shì chǔ gōng jù mǐn miè， zhōu rén zhǐ diǎn dào jīn yí” zhī chǔ gōng yì zhǐ cǐ。② wēi shēng： pǔ tōng rén shēng。
yì shān shī cháng shè rén shēng zhé lǐ， bìng yǔ rén shēng qíng gǎn tǐ yàn róng huì。 cǐ shī《 táng shī pǐn huì》 yǐn xiè fāng dé yuē：“ gāo táng yún yǔ běn shì shuō mèng， gǔ jīn jiē yǐ wéi shí shì。 cǐ shī jī xiāng wáng zhī yú， qián rén wèi dào pò。” yáo péi qiān《 lǐ yì shān shī jí jiān zhù》 yún：“ fǎn huàn miào jué。 wēi shēng nǎ yī gè bù zài mèng zhōng， què yào xiào xiāng wáng yì mèng yé？ qǐng sī‘ zhǐ yòu’ èr zì， hái shì huàn xǐng xiāng wáng？ hái shì huàn xǐng zhòng shēng？” liú、 yú《 jí jiě》：“ cǐ shī gǎn qíng nèi hán， shí jiào fù zá。 rén jiān zhī lè yǔ yún yǔ zhī mèng， sì dài biǎo xiàn shí yǔ lǐ xiǎng liǎng zhǒng bù tóng jìng jiè。 shì huàn hūn yīn zhī shùn suì， jiā shì rén lún zhī lè qù， jiē cháng rén suǒ jīng yíng suǒ yǐ liàn zhě。 rán tú yòu cǐ zé rén shēng bù miǎn bēi suǒ。 gù zuò zhě nǎi kè yì zhuī qiú gèng měi hǎo zhī rén shēng lǐ xiǎng。 ér cǐ zhǒng lǐ xiǎng jìng jiè yòu zhèng rú yún yǔ mèng sī， xū huàn huǎng hū， nán yǐ xún qiú， qiě bìng zhuī qiú lǐ xiǎng zhī gāo qíng yuǎn yì， yì bùwèi shì suǒ lǐ jiě。 rén jiān zhī lè， yì yīn jǐ zhī jiān chí lǐ xiǎng 'ér bù néng xiǎng yòu。 shì zé lǐ xiǎng zhī jìng， xiàn shí zhī lè， liǎng jiē luò kōng， cǐ shí lǐ xiǎng zhù yì zhě zhī mò dà bēi jù。‘ wēi shēng jìn liàn rén jiān lè’， yú‘ rén jiān lè’ gù yòu suǒ bù zú， rán qí zhōng yòu yù yòu bìng cǐ yì bù néng xiǎng shòu zhī bēi 'āi；‘ zhǐ yòu xiāng wáng yì mèng zhōng’， yú jǐ zhī dú chí lǐ xiǎng gù hán zì fù， rán yòu bù miǎn tòu chū gū jié yǔ zì shāng。 qū yuán《 lí sāo》：‘ mín shēng gè yòu suǒ lè xī， yú dú hǎo xiū yǐ wéi cháng’。 yì shān cǐ shī， shí zǔ qū zǐ zhī yì 'ér róng zhù zì shēn dú tè shēng huó tǐ yàn yǔ sī xiǎng xìng gé。 qū yuán jiān xìn qí rén shēng lǐ xiǎng， yì shān zé jì xiàng wǎng yòu shēn gǎn qí xū huàn， biǎo xiàn wéi huàn miè zhōng zhī zhuī qiú。 zhì yú‘ mín shēng gè yòu suǒ lè’， zé bìng qū yuán yì wèi fǒu dìng。 gù yǐ wéi yì shān yú‘ rén jiān lè’ yòu suǒ bù zú zé kě， yǐ wéi jí shì yōng sú zhī dài chēng， zé sì wèi qiē。 jiù quán shī lùn， zì shāng zhī qíng gù duō yú zì fù。 shī yòu‘ dān fēng’ yǔ，…… sì shì zì kuí zhōu shǒu tú suǒ jīng。” lìng《 chǔ gōng 'èr shǒu》“ mù yǔ zì guī shān qiào qiào， qiū hé bù dòng yè yàn yàn” jù， yì kě zhī chǔ gōng zhū zuò zài qiū jì。
chǔ yín①
shān shàng lí gōng gōng shàng lóu②， lóu qián gōng pàn mù jiāng liú。 chǔ tiān cháng duǎn huáng hūn yǔ③， sòng yù wú chóu yì zì chóu④。
① cǐ shī dāng yǔ qián shǒu wéi tóng shí xiān hòu zhī zuò。② shān shàng lí gōng jí qián piān suǒ xiě zhī chǔ gōng。③ cháng duǎn： wú lùn cháng duǎn。 jí jīn yán“ zǒng zhī”。④ sòng yù《 jiǔ biàn》：“ yú wěi yuē 'ér bēi chóu。” shī rén yǐ sòng yù zì kuàng， gǎn kǎi shēn shì zhī bēi。 zhāng《 huì jiān》 yún：“ cǐ yì jīng chǔ gǎn yù zhī zuò。” yì shān yòu yòu《 sòng yù》 shī yún：“ hé shì jīng tái bǎi wàn jiā， wéi jiào sòng yù shàn cái huá？” yì shān měi yǐ sòng yù zì bǐ， jiē zì fù cái huá 'ér gǎn kǎi bù yù zhī yì。 liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ zuò zhě suǒ gǎn běn fēi yī shì。 shēn shì chén lún， shì huàn kǎn kě， dōng xī lù sài， máng máng wú zhī， zhí cǐ chǔ tiān mù yǔ， jiāng liú miǎo miǎo， bù jué chù xù fēn lái， bēi liáng wú xiàn。”
jiāo 'ér shī
ɡǔn shī wǒ jiāo 'ér， měi xiù nǎi wú pǐ①。 wén bǎo wèi zhōu zuì， gù yǐ zhī liù qī②。
sì suì zhī xìng míng， yǎn bù shì lí lì③。 jiāo péng pō kuī guān， wèi shì dān xué wù④。
qián cháo shàng qì mào， liú pǐn fāng dì yī⑤。 bù rán shén xiān zī， bù 'ěr yàn hè gǔ⑥。
ān dé cǐ xiāng wèi？ yù wèi shuāi xiǔ zhì。 qīng chūn yán hé yuè， péng xì hún shēng zhí⑦。
rào táng fù chuān lín， fèi ruò jīn dǐng yì。 mén yòu zhǎngzhě lái， zào cì qǐng xiān chū⑧。
kè qián wèn suǒ xū， hán yì bù tù shí ⑨。 guī lái xué kè miàn， bài bǐng yé hù。
huò xuè zhāng fēi hú， huò xiào dèng 'ài chī ⑩。 háo yīng máo zè lì， měng mǎ qì jí lì。
jié dé qīng yún dāng， qí zǒu zì táng tū ⑾。 hū fù xué cān jūn， àn shēng huàn cāng gú ⑿。
yòu fù shā dēng bàng， qǐshǒu lǐ yè fó ⒀。 yǎng biān juàn zhū wǎng， fǔ shǒu yǐn huā mì ⒁。
yù zhēng jiá dié qīng， wèi xiè liǔ xù jí ⒂。 jiē qián féng 'ā zǐ， liù jiá pō shū shī ⒃。
níng zǒu nòng xiāng lián， bá tuō jīn qū shù ⒄。 bào chí duō fǎn cè， wēi nù bù kě lǜ。
qū gōng qiān chuāng wǎng， kè tuò shì qín qī ⒅。 yòu shí kàn lín shū， tǐng lì bù dòng xī ⒆。
gǔ jǐn qǐng cái yī， yù zhóu yì yù qǐ ⒇。 qǐng yé shū chūn shèng， chūn shèng yí chūn rì 21。
bā jiāo xié juàn jiān， xīn yí dī guò bǐ 22。 yé xī hǎo dú shū， kěn kǔ zì zhù shù。
qiáo cuì yù sì shí， wú ròu wèi zǎo shī。 ér shèn wù xué yé， dú shū qiú jiá yǐ 23。
ráng jū sī mǎ fǎ， zhāng liáng huáng shí shù 24。 biàn wéi dì wáng shī， bù jiǎ gèng xiān xī 25。
kuàng jīn xī yǔ běi， qiāng róng zhèng kuáng bèi。 zhū shè liǎng mò chéng， jiāng yǎng rú gù jí 26。
ér dāng sù zhǎngdà， tàn chú rù hǔ kū 27。 dāng wéi wàn hù hóu， wù shǒu yī jīng zhì 28！
① ɡǔn shī： zuò zhě de 'ér zǐ de míng zì， dà yuē shēng yú huì chāng liù nián（ 846）， cǐ shí yuē sì suì。 jiāo 'ér： chǒng 'ài de nán hái。 wú pǐ： wú bǐ。② wén bǎo： bāo guǒ yīng 'ér yòu de xiù huā xiǎo bèi。 bǎo tóng bǎo。 zhōu zuì： zhōu suì。 zhī liù qī： zhī dào liù、 qī de shù mù。③ zhè jù shuō tā hé yī bān 'ér tóng bù yī yàng， bù rè xīn yú shí wù。 zhè lǐ fǎn yòng liǎo táo qián《 zé zǐ》 shī：“ yōng duān nián shí sān， bù shí liù yǔ qī。 tōng zǐ chuí jiǔ líng， dàn mì lí yǔ lì” zhī yì。④ kuī guān： cóng bàng 'àn zì guān chá。 dān xué wù： zhǐ fēng huáng。《 shān hǎi jīng》 dān xué shān shàng yòu fèng huáng。 zhè lǐ bǐ yù ɡǔn shī。⑤ qián cháo： zhǐ wèi jìn nán běi cháo。 fāng： bǐ。 cǐ yán wèi jìn nán běi cháo rén hěn kàn zhòng yí biǎo fēng dù。 rú guǒ ɡǔn shī shēng zài dāng shí， dìng huì píng bǐ wéi dì yī liú。⑥ bù rán、 bù 'ěr： lèi sì“ yào me shì…… yào me shì……” yàn hè gǔ： guì rén xiāng。 yǐ shàng liù jù shì kè rén men de zàn měi huà。 yǐ xià liǎng jù zì qiān。⑦ yán hé yuè： wēn nuǎn de jì jié。 hún shēng zhí： bèi fèn luàn liǎo。⑧ zào cì： cōng máng jiān bù gù lǐ jié。⑨ wèn suǒ xū： wèn tā xiǎng yào shénme。⑩ guī lái sì jù： sòng kè hòu， ɡǔn shī chōng jìn mén lái， ná qǐ fù qīn de hù bǎn， mó fǎng kè rén de miànxiàng。 bù shì cháo xiào kè rén cháng dé xiàng zhāng fēi nà yàng hēi， jiù shì dǎ qù kè rén xiàng dèng 'ài yī yàng kǒu chī。⑾ zè lì： gāo sǒng。 jí lì： jiàn zhuàng。 yún dāng： zhú zǐ。 zhè sì jù xiě tā yòu shí xué xióng yīng， yòu shí xué jùn mǎ， yòu shí zhé gēn zhú zǐ dāng mǎ qí。 táng tū： héng chōng zhí zhuàng。⑿ cān jūn、 cāng hú： táng dài cān jūn xì zhōng de zhùjué hé pèijué。⒀ qǐshǒu： kòu bài。⒁ juàn： guà。⒂ zhēng： bǐ。 xiè： ràng。⒃ liù jiá： yī zhǒng qí lèi yóu xì。 zhè liǎng jù shuō tā chán zhe jiě jiě wán liù jiá， dàn zǒng shū。⒄ níng zǒu： yìng shì páo guò qù。 jīn qū shù： shū zhuāng xiá shàng de tóng kòu huán。⒅ bào chí sì jù： bié rén bào tā lí kāi， tā zhēngzhá fǎn kàng。 dà rén fā huǒ tā yě bù pà。 yòng lì lā zhù chuāng zǐ， yòng tuò mò qù cā qín shàng de qī。⒆ lín shū： lín mó shū fǎ。 shāng yǐn néng shū fǎ， zì tǐ sì《 huáng tíng jīng》。⒇ gǔ jǐn liǎng jù： xiě tā xǐ huān shū juàn。 jiàn dào gǔ jǐn jiù qǐng qiú yǔn xǔ tā cái jiǎn shū yī。 kàn dào juàn shū yòng de yù zhóu yě yào suǒ tǎo。 21、 yé： fù qīn。 cǐ duì zhe 'ér zǐ zì chēng。 chūn shèng： gǔ shí zài lì chūn zhè yī tiān， shì dà fū jiā lǐ jiǎn cǎi chóu zuò chéng xiǎo fān， shàng xiě“ yí chūn” èr zì， guà zài huā zhī shàng， jiào zuò chūn shèng。 22、 zhè liǎng jù shuō xié juàn zhe de jiān zhǐ xiàng wèi zhǎn kāi de bā jiāo yè。 dī dī dì guò lái de bǐ xiàng wèi kāi fàng de xīn yí huā。 xīn yí huā yòu míng mù bǐ huā， hán bāo wèi fàng shí xíng sì máo bǐ tóu。 yǐ shàng bā jù xiě ɡǔn shī xǐ huān wén zì shū jí。 23、 jiá yǐ： táng cháo kē jǔ zhì dù， lù qǔ jìn shì fēn wéi jiá、 yǐ liǎng dì， míng jīng kē zé fēn jiá yǐ bǐng dīng sì děng。 24、 ráng jū sī mǎ fǎ： ráng jū shì chūn qiū shí qí guó de míng jiāng， xǐ huān yán jiū bīng fǎ。 yīn tā céng rèn dà sī mǎ， tōng chēng wéi sī mǎ ráng jū。 qí wēi wáng mìng rén zhěng lǐ gǔ dài sī mǎ bīng fǎ， bǎ ráng jū bīng fǎ yě fù zài qí zhōng， chēng wéi sī mǎ ráng jū bīng fǎ， jiǎn chēng sī mǎ fǎ（ cān《 shǐ jì · sī mǎ ráng jū lièzhuàn》）。 zhāng liáng huáng shí shù：《 shǐ jì · liú hóu shì jiā》 zài： zhāng liáng nián qīng shí céng zài xià pī qiáo shàng yù dào yī wèi lǎo rén（ jí huáng shí gōng）， sòng tā yī bù《 tài gōng bīng fǎ》， bìng qiě duì tā shuō：“ nǐ dú liǎo zhè bù shū， biàn kě yǐ zuò dì wáng zhī shī liǎo”。 25、 jiǎ： yǐ kào， píng jiè。 xiān xī： xì wēi， zhè lǐ zhǐ fán suǒ de rú jiā jīng shū jí qí zhù shì。 26、 qiāng róng： zhǐ dǎng xiàng、 huí gē jí tǔbō guì zú。 zhè sì jù shuō xī běi yì zú zuò luàn， zhēng tǎo huò 'ān fǔ dōuwú xiào guǒ， jiù xiàng rén shēng liǎo bìng， jiǔ nán zhì yù。 27、 chú： cǐ zhǐ xiǎo lǎo hǔ。 zhè jù 'àn yòng hàn dài míng jiāng bān chāo“ bù rù hǔ xué， yān dé hǔ zǐ” zhī yì， xī wàng ɡǔn shī zhǎngdà wèiguó 'ān biān。 28、 yī jīng zhì： jīng jí rú jiā de jīng diǎn。 zhì： shū yī。
zhè shǒu shī xiě yú dà zhōng sān nián（ 849）， shì wéi zì jǐ de 'ér zǐ ɡǔn shī xiě de。 shī zhōng miáo huì chū yī gè tiān zhēn huó pō、 cōng míng líng qiǎo de 'ér tóng xíng xiàng。 zhè qià yǔ shī rén“ qiáo cuì yù sì shí， wú ròu wèi zǎo shī” de pín hán xíng chéng xiān míng de duì zhào。 tā shí fēn dān xīn 'ér zǐ jiāng lái huì chóngfù zì jǐ de zāo yù， yīn 'ér xī wàng tā xué bīng fǎ， zhǎngdà wèiguó 'ān biān， bù yào sǐ kěn jīng shū， nòng dé yī shì wú chéng。 shī de dà bù fēn piān fú xiě 'ér zǐ， qiè yì、 zì háo zhī qíng yì yú bǐ duān； xiě zì jǐ piān fú suī bù duō， dàn gǎn kǎi mí shēn， zì cháo zì yuàn， shēn yù huái cái bù yù zhī bēi fèn。 rán 'ér shuō dào guó shì， yòu liú lù chū zhēn chéng 'ér shēnqiè de dān yōu。 cǐ shī zhù yào yòng xù shì bǐ fǎ， xì jié miáo xiě ráo yòu qíng qù， shēng dòng bī zhēn。
dù sī xūn①
gāo lóu fēng yǔ gǎn sī wén②， duǎn yì chàchí bù jí qún③。 kè yì shāng chūn fù shāng bié④， rén jiān wéi yòu dù sī xūn。
① dù sī xūn： jí dù mù， céng yú dà zhōng 'èr nián（ 848） sān yuè rù cháo wéi sī xūn yuán wài láng、 shǐ guǎn xiū zhuàn（ jiàn《 fán chuān jí》 zhōng《 shàng zhōu xiànggōng qǐ》 jí《 sòng zhōu níng líng xiàn jì》）。②《 shī · zhèng fēng · fēng yǔ》：“ fēng yǔ rú huì， jī míng bù yǐ。” shū xiě fēng yǔ huái rén zhī qíng。 cǐ jiè yì yǐ huái dù mù， bìng yǐ fēng yǔ mí máng zhī jǐng xiàng zhēng shí jú zhī hūn 'àn。 sī wén： cǐ wén。 jí dì sān jù suǒ wèi“ kè yì shāng chūn fù shāng bié” zhī zuò。 wáng xī zhī《 lán tíng jí xù》：“ hòu zhī lǎn zhě， yì jiāng yòu gǎn yú sī wén。”③《 shī · bèi fēng · yàn yàn》：“ yàn yàn yú fēi， chàchí qí yǔ。” cǐ wèi zì jǐ chì duǎn lì wēi， bù néng yǔ zhòng niǎo qún fēi bǐ yì。 cǐ zì qiān cái duǎn， yòu zì shāng bù néng fèn fēi yuǎn jǔ。④ kè yì： yòu yì wéi zhī， cǐ zhǐ bié yòu jì tuō。
cǐ shī zuò yú dà zhōng sān nián（ 849） chūn， shí yì shān fāng cóng guì lín zhèng yà mù fǔ guī jīng， zàn wéi jīng zhào fǔ yuàn cáo。《 ǒu chéng zhuǎn yùn》 shī zì xù qí shí chǔjìng：“ guī lái jì mò líng tái xià， zhe pò lán shān chū wú mǎ。 tiān guān bǔ lì fǔ zhōng qū， yù gǔ shòu lái wú yī bǎ。” liú、 yú《 jí jiě》：“ cǐ nǎi gāo lóu fēng yǔ zhī shí shì dú dù mù shī wén， shēn yòu huì xīn， bié yòu jì kǎi zhī zuò。 dù mù sù yǐ cái lüè zì fù， xǐ yì bīng lùn zhèng， zhǐ chén lì bìng， ér shí zhí shuāi shì， guó yùn rì tuí， shì tú yǎn jiǎn， bào fù bùsuí。 qí yōu guó shāng shí zhī kǎi， kùn dùn shī yì zhī gǎn， bù tè fā zhī yú《 gǎn huái》、《 jùn zhāi dú zhuó》 děng zhí jiē shū huái yì lùn zhī zuò， yì měi jì yù yú shāng chūn shāng bié、 shēn qíng jié chán mián zhī zuò zhōng。 dāng shí dú zhě， huò yòu tú shǎng qí fēng liú qǐ mí， ér hū qí‘ kè yì shāng chūn yòu shāng bié’ zhī zhēn zhǐ zhě， gù yì shān tè jiè cǐ yǐ fā míng zhī。‘ shāng chūn’‘ shāng bié’， zhū jiā jūn wèi dé qí běn yì， shí zé yì shān yǐ yú yī 'èr jù zhōng zì zuò zhù jiě yǐ。‘ gāo lóu fēng yǔ’， zhèng hūn 'àn shí jú zhī xiàng zhēng。 yīn‘ gāo lóu fēng yǔ’ ér mí yòu gǎn yú sī wén， yǐ míng shì qí shī wén duō yōu guó shāng shí zhī gǎn， cǐ jí suǒ wèi‘ shāng chūn’。……‘ shāng bié’， yì fēi dān chún zhǐ xún cháng yán bié， ér jiān bāo kǎi tàn‘ duǎn yì chàchí’， zhuàng zhì bùsuí。”
shāng yǐn rèn wéi：“ kè yì” xiě zuò“ shāng chūn shāng bié” zhī zuò， jì tuō shēn yuǎn zhě， dāng shí wéi dù mù yī rén。 ér zhī dù mù zhī shī zhě， wéi jǐ kě dāng。 èr rén nǎi dāng shí cái jùn， rán jiē fú chén xià liáo， huái cái bù yù， kě wèi qióng tú zhī jǐ。 shāng yǐn wéi dù mù zuò shī gòng liǎng shǒu， lìng yī shǒu shì qī lǜ《 zèng sī xūn dù shí sān yuán wài》， cí lù yú xià cān dú：
dù mù sī xūn zì mù zhī， qīng qiū yī shǒu《 dù qiū》 shī。 qián shēn yīngshì liáng jiāng zǒng， míng zǒng hái céng zì zǒng chí。
xīn tiě yǐ cóng gān mò lì， bìn sī xiū tàn xuě shuāng chuí。 hàn jiāng yuǎn diào xī jiāng shuǐ， yáng hù wéi dān jìn yòu bēi。
liú yīng
liú yīng piào dàng fù cēncī①， dù mò lín liú bù zì chí②。 qiǎo zhuàn qǐ néng wú běn yì？ liáng chén wèi bì yòu jiā qī。
fēng zhāolù yè yīn qíng lǐ， wàn hù qiān mén kāi bì shí③。 céng kǔ shāng chūn bù rěn tīng， fèng chéng hé chù yòu huā zhī④。
cēncī： bù zhěng qí。 cǐ xiě yīng fēi zhī zhuàng tài。 bù zì chí： bù néng zì zhù。 suī yù liáng chén， dàn wèi bì yòu hǎo de jī yù。③《 hàn shū · jiāo sì zhì》：“ zuò jiàn zhāng gōng， dù wéi qiān mén wàn hù。”《 hàn shū · dōng fāng shuò chuán》：“ qǐ jiàn zhāng gōng， zuǒ fèng jué， yòu shén míng， hào qiān mén wàn hù。” cǐ lián xiě jīng huá yīng shēng， wú lùn fēng lù yīn qíng、 mén hù kāi bì， jiē piào dàng tí zhuàn bù yǐ。④ fèng chéng： cǐ zhǐ jīng chéng cháng 'ān。 féng zhù yǐn zhào cì gōng zhù dù shī：“ nòng yù chuī xiāo， fèng jiàng qí chéng， yīn hào dān fèng chéng。 qí hòu yuē jīng shī zhī shèng yuē fèng chéng”。 cǐ yán fèng chéng suī yòu huā zhī， ér liú yīng nán yǐ jiè yù， gù yòu shāng chūn zhī kǔ yín， ér lìng rén bù rěn zú tīng。
zhāng《 huì jiān》 xì cǐ shī wéi dà zhōng sān nián（ 849） chūn cháng 'ān zhī zuò。 cǐ shī nǎi kǔ mèn zhī cí， xiě zì jǐ shì tú qióng kùn， piào bó wú dìng suǒ， huái cái bù yù zhī yīn， xīn yì wú rén lǐ jiě。 quán shī yǒng wù shū qíng， jiè liú yīng zì yù， jì tuō shēn shì zhī gǎn。 qīng lù kūn céng《 lǐ yì shān shī jiě》 yún：“ cǐ zuò zhě zì shāng piào dàng， wú suǒ guī yǐ， tè tuō liú yīng yǐ fā tàn 'ěr。 dù mò lín liú， yù jǐ zhī dōng chuān、 lǐng biǎo， shēn bù yóu jǐ yě。” cǐ shī fēng gé qīng qiàn liú měi， qíng sī shēn wǎn。 zhāng《 huì jiān》 yuē：“ hán sī wǎn zhuǎn， dú jué jīn gǔ。”
kū liú fén①
shàng dì shēn gōng bì jiǔ hūn②， wū xián bù xià wèn xián yuān③。 huáng líng bié hòu chūn tāo gé④， pén pǔ shū lái qiū yǔ fān⑤。
zhǐ yòu 'ān rén néng zuò lěi， hé céng sòng yù jiě zhāo hún⑥？ píng shēng fēng yì jiān shī yǒu⑦， bù gǎn tóng jūn kū qǐn mén⑧。
① liú fén， zì qù huá， chāng píng（ jīn běi jīng chāng píng xiàn） rén。 táng jìng zōng bǎo yìng 'èr nián（ 826） jìn shì。 wén zōng dà hé 'èr nián（ 828） jǔ xián liáng fāng zhèng， duì cè tòng lùn huàn guān zhuān quán， wēi hài guó jiā， quàn huáng dì zhū miè jiān huàn， gǎi gé cháo zhèng。 kǎo guān zàn shǎng tā de wén zhāng， què yīn jù pà huàn guān， bù gǎn lù qǔ。 lìng hú chǔ zài xīng yuán， niú sēng rú zài xiāng yáng， dū zhào yòng tā wéi cóng shì。 hòu dé shòu mì shū láng。 yīn huàn guān wū xiàn， bèi biǎn wéi liǔ zhōu sī hù cān jūn。 cǐ shī wéi liú fén bìng gù， shāng yǐn chū wén 'è hào 'ér zuò。 rán liú zhī zú nián， shǐ wú míng zài。 féng pǔ dìng zài huì chāng 'èr nián（ 842）， liú、 yú《 jí jiě》 zé dìng zài dà zhōng sān nián（ 849） qiū。 cǐ yǐ hòu shuō。② jiǔ hūn： jiǔchóng gōng mén。《 lí sāo》：“ wú lìng dì hūn kāi guān xī， yǐ chāng hé 'ér wàng yú。” sòng yù《 jiǔ biàn》：“ jūn zhī mén yǐ jiǔchóng。”③ cǐ yán dì gōng shēn yáo。 wū xián： chuán shuō zhōng tiān dì de shǐ zhě wū yáng。《 gān quán fù》：“ xuǎn wū xián xī jiào jiǔ hūn， kāi tiān tíng xī yán qún shén。” cǐ yán cháo tíng bù pài rén lái liǎo jiě liú fén de yuān wǎng。④ huáng líng：《 kū liú sī hù fén》“ qù nián xiāng sòng dì， chūn xuě mǎn huáng líng”。 huáng líng： zài jīn hú nán xiāng yīn xiàn běi。《 shuǐ jīng zhù》：“ xiāng shuǐ yòu běi jīng huáng líng tíng xī， yòu hé huáng líng shuǐ kǒu。 qí shuǐ shàng chéng tài hú， hú shuǐ xī liú， jìng 'èr fēi miào nán， shì wèi zhī huáng líng miào。”《 fāng yú shèng lǎn》：“ miào zài tán zhōu xiāng yīn xiàn běi jiǔ shí lǐ。”《 tōng diǎn》：“ yuè zhōu xiāng yīn xiàn yòu dì míng huáng líng， jí 'èr fēi suǒ zàng zhī dì。” chūn tāo gé： yán qù nián huáng líng bié hòu， fāng lì yīzǎi。 shí shāng yǐn zài cháng 'ān， yǔ fén suǒ chù zhī dì yáo gé dà jiāng， gù yún“ chūn tāo gé”。⑤ pén pǔ： zhǐ jiāng zhōu。《 lú shān jì》：“ jiāng zhōu yòu qīng pén shān， gù qí chéng yuē pén chéng， pǔ yuē pén pǔ。” liú fén kě néng zú yú cǐ dì。 shū： cǐ zhǐ fù shū。 cóng jiāng zhōu chuán lái liú fén de sǐ xùn， zhèng shì qiū yǔ jiàng luò zhī shí。⑥ ān rén： xī jìn pān 'ān de zì， tā cháng yú xiě zuò 'āi lěi wén。《 chǔ cí》 yòu《 zhāo hún》 piān， wáng yì rèn wéi shì“ sòng yù lián qū yuán hún bó fàng yì， jué mìng jiāng luò， gù zuò《 zhāo hún》。” cǐ 'èr jù yǐ 'ān rén、 sòng yù zì yù， shuō zì jǐ zhǐ néng xiě zuò shī wén yǐ zhì 'āi dào， ér wú fǎ shǐ sǐ zhě fù shēng。⑦ fēng yì： fēng gǔ qì jié。 cǐ wèi yǐ jiāo qíng 'ér lùn， wǒ men shì péng yǒu； dàn yǐ fēng gǔ qì jié 'ér lùn， wǒ zé jìng zhī wéi shī。⑧ qǐn mén： nèi shì de mén。《 lǐ jì · tán gōng shàng》 zài： kǒng zǐ shuō：“ shī， wú kū zhū qǐn； péng yǒu， wú kū zhū qǐn mén zhī wài。” jí shī zhòng yú yǒu zhī yì。 shāng yǐn jìng zhòng liú fén de wéi rén， suǒ yǐ shuō bù gǎn zì jū yú péng yǒu zhī liè 'ér zài qǐn mén yǐ wài kū diào tā。
cǐ shī chén tòng dòng rén， jì shāng dào péng yǒu， yòu wéi zhī míng yuān， shēn qíng 'ér zhèng yì。 tóng shí suǒ zuò shāng dào liú fén de shī gòng sì shǒu。 lìng fù sān shǒu rú cì：
kū liú sī hù fén
lù yòu lùn yuān zhé， yán jiē zài zhōng xīng。 kōng wén qiān jiǎ yì， bù dài xiāng sūn hóng。
jiāng kuò wéi huí shǒu， tiān gāo dàn fǔ yīng。 qù nián xiāng sòng dì， chūn xuě mǎn huáng líng。
kū liú sī hù 'èr shǒu
lí jū xīng suì yì， shī wàng sǐ shēng fēn。 jiǔ wèng níng yú guì， shū qiān lěng jiù yún。
jiāng fēng chuī yàn jí， shān mù dài chán xūn。 yī jiào qiān huí shǒu， tiān gāo bùwèi wén。
yòu měi fú huáng yùn， wú shuí jiàn zhí yán。 yǐ wéi qín zhú kè， fù zuò chǔ yuān hún。
pén pǔ yìng fēn pài， jīng jiāng yòu huì yuán。 bìng jiāng tiān hèn lèi， yī sǎ wèn qián kūn。
ǒu chéng zhuǎn yùn qī shí 'èr jù zèng sì tóng shè
pèi guó dōng fēng chuī dà zé， pú qīng liǔ bì chūn yī sè①。 wǒ lái bù jiàn lóng zhǔn rén， lì jiǔ kòngyú miào zhōng kè②。
zhēng dōng tóng shè yuān yǔ luán， jiǔ hān quàn wǒ xuán zhēng 'ān③。 lán shān bǎo sì bù kě rù， yù zhōng réng shì qīng láng xuān④。
wǔ wēi jiāng jūn shǐ zhōng xiá， shàonián jiàn dào jīng yáng yè⑤。 zhàn gōng gāo hòu shù wén zhāng， lián wǒ qiū zhāi mèng hú dié⑥。
jié dàn tiān mén chuán zòu zhāng， gāo chē dà mǎ lái huáng huáng⑦。 lù féng zōu méi bù xiá yī， là yuè dà xuě guò dà liáng⑧。
yì xī gōng wéi huì chāng zǎi， wǒ shí rù yè xū huái dài⑨。 zhòng zhōng shǎng wǒ fù《 gāo táng》， huí kàn qū sòng yóu nián bèi⑩。
gōng shì wǔ huáng wéi tiě guān， lì tīng qǐng wǒ xiāng suǒ nán⑾。 wǒ shí qiáo cuì zài shū gé， wò zhěn yún xiāng chūn yè lán⑿。
míng nián fù bì xià zhāo guì， dōng jiāo tòng kū cí xiōng dì⒀。 hán gōng duī shàng bá mǎ shí， huí wàng qín chuān shù rú jì⒁。
yǐ xī nán zhǐ yáng tái yún， lǐ yú shí gōu yuán shī qún⒂。 xiāng fēi miào xià yǐ chūn jìn， yú dì chéng qián chū rì xūn⒃。
xiè yóu qiáo shàng chéng jiāng guǎn⒄， xià wàng shān chéng rú yī dàn。 zhè gū shēng kǔ xiǎo jīng mián， zhū jǐn huā jiāo wǎn xiāng bàn。
qǐng zhī shī zhí cí nán fēng， pò fān huài jiǎng jīng jiāng zhōng⒅。 zhǎn jiāo pò bì bù wú yì， píng shēng zì xǔ fēi cōng cōng⒆。
guī lái jì mò líng tái xià， zhù pò lán shān chū wú mǎ⒇。 tiān guān bǔ lì fǔ zhōng qū， yù gǔ shòu lái wú yī bǎ 21。
shǒu fēng bì láo tún zhì qiú， zhí tīng yìn suǒ huáng hūn chóu 22。 píng míng chì tiē shǐ xiū biǎo， shàng hè piáo yáo shōu zéi zhōu 23。
jiù shān wàn rèn qīng xiá wài， wàng jiàn fú sāng chū dōng hǎi 24。 ài jūn yōu guó qù wèi néng， bái dào qīng sōng liǎo rán zài 25。
cǐ shí wén yòu yàn zhāo tái， tǐng shēn dōng wàng xīn yǎn kāi 26。 qiě yín wáng càn cóng jūn lè， bù fù yuān míng guī qù lái 27。
péng mén shí wàn jiē xióng yǒng， shǒu dài gōng 'ēn ruò shān zhòng 28。 tíng píng rì xià wò líng shé， shū jì mián shí tūn cǎi fèng 29。
zhī zǐ fū jūn zhèng yǔ péi， hé shēng xiè jiù dāng shì cái 30。 qīng páo bái jiǎn fēng liú jí， bì zhǎo hóng lián qīng dǎo kāi 31。
wǒ shēng cū shū bù zú shù， liáng fù 'āi yín qú yù wǔ 32。 héng xíng kuò shì yǐ gōng lián， kuáng lái bǐ lì rú niú nǔ 33。
jiè jiǔ zhù gōng qiān wàn nián， wú tú lǐ fēn cháng zhōu xuán 34。 shōu qí wò gǔ xiàngtiān zǐ， xiāng mén chū xiāng guāng qīng shǐ 35。
① pèi guó： jí pèi jùn（ zài jīn jiāng sū xú zhōu yī dài）， dōng hàn shí chēng pèi guó。 hàn gāo zǔ liú bāng shì pèi xiàn（ jīn jiāng sū pèi xiàn） rén， zài cǐ dì qǐ bīng， chēng pèi gōng。 tā niánshào shí yòu yī cì chéng zuì yè xíng dà zé zhōng， bá jiàn zhǎn shā lán lù de dà shé。 tǒng yī tiān xià hòu， tā céng huí dào gù xiāng， zhào fù lǎo zǐ dì gòng yǐn， chàng《 dà fēng gē》：“ dà fēng qǐ xī yún fēi yáng， wēi jiā hǎi nèi xī guī gù xiāng， ān dé měng shì xī shǒu sì fāng！” zhè liǎng jù xiě zì jǐ zài chūn tiān lái dào liǎo xú zhōu。② lóng zhǔn rén： zhǐ liú bāng。《 hàn shū · gāo dì jì》 shuō tā“ lóng zhǔn 'ér lóng yán”。 lóng zhǔn： gāo bí zǐ。 lì jiǔ： jí lǜ jiǔ。 miào zhōng kè： zuò zhě zì zhǐ。 miào shì gāo zǔ miào。③ zhēng dōng： hàn dài shè yòu zhēng dōng jiāng jūn。 zhè lǐ jiè zhǐ zuò zhèn xú zhōu de wǔ níng jūn jié dù shǐ lú hóng zhǐ。 tóng shè： zhǐ mù fǔ tóng liáo。 yuān yǔ luán： yuān yāng hé luán fèng。 cǐ yǐ yù tóng shè， zàn měi tā men cái gāo pǐn jié。 xuán zhēng 'ān： bǎ mǎ 'ān guà qǐ， bù zài qián xíng。 yì wèi quàn tā liú zài cǐ dì。④ lán shān： lán tián shān de jiǎn chēng， zài jīn shǎn xī lán tián xiàn， shì zhù míng de chǎn yù zhī dì。 bǎo sì： chū shòu zhēn bǎo de pū zǐ。 láng gān： sì yù de měi shí。 zhè liǎng jù zàn měi lú hóng zhǐ mù fǔ lǐ rén cái hěn duō， rú tóng yù shān bǎo sì， ér zì qiān shì yī kuài qīng shí tóu， qǐ gǎn càn zá qí zhōng。⑤ wǔ wēi jiāng jūn： zhǐ lú hóng zhǐ， shǐ： jié dù shǐ。 xiá： xíng róng xìng gé háo shuǎng， yòu xiá gān yì dǎn。 jiàn dào jīng yáng yè：《 zhàn guó cè》 zài： chǔ guó yòu shén shè shǒu yǎng yóu jī，“ qù yáng yè bǎi bù shè zhī， bǎi fā bǎi zhōng”。 táng dài rén duō yòng chuān yáng bǐ yù zài kē jǔ kǎo shì zhōng dé shǒu。 zhè jù zàn měi lú niánshào jí zhōng jìn shì。 cǐ jù zàn měi lú jì yòu zhàn gōng， yòu cháng yú wén zhāng。 shù： shǔyīshǔ 'èr zhī yì。 yī shuō shù wén zhāng zhǐ shàn yú jiàn bié wén zhāng， xuǎn bá wén shì。⑥ qiū zhāi mèng hú dié：《 zhuāng zǐ · qí wù lùn》：“ zhuāng zhōu mèng wéi hú dié， xǔ xǔ rán hú dié yě； zì yù shì zhì yǔ！ bù zhī zhōu yě。 é rán jué， zé qú qú rán zhōu yě。 bù zhī zhōu zhī mèng wéi hú dié yǔ？ hú dié zhī mèng wéi zhōu yǔ？” cǐ yǐ zhuāng zhōu zì yù， yán huái cái 'ér kùn dùn。 xìng dé lú shǎng shí bìng yán qǐng dào mù fǔ rèn zhí。⑦ jié dàn： míng zǎo。 tiān mén： huáng gōng zhī mén。 chuán zòu zhāng： zhǐ lú zài gěi huáng dì de zòu zhāng zhōng qǐng qiú pī zhǔn shāng yǐn rù mù fǔ。 gāo chē jù： yán lú pài chē mǎ yíng jiē shāng yǐn qù xú zhōu shàng rèn。⑧ zōu、 méi： zōu yáng hé méi chéng， dōushì xī hàn zhù míng de wén rén， céng wéi liáng xiào wáng de bīn kè， zhù zài liáng yuán。 zhè lǐ jiè zhǐ biàn liáng yī dài de wén shì。 dà liáng： jí biàn zhōu（ jīn hé nán kāi fēng shì）。 zhè liǎng jù xiě yìng pìn fù lú mù， jí yú gǎn lù， tú jīng dà liáng shí dōulái bù jí dòu liú。⑨ gōng： duì lú hóng zhǐ de zūn chēng。 huì chāng zǎi： huì chāng shì zhāo yìng xiàn de jiù míng， jí jīn shǎn xī lín tóng xiàn。 zǎi： xiàn lìng。 lú hóng zhǐ zài dà hé bā nián（ 834） céng rèn zhāo yìng xiàn lìng。 yǐ xià huí yì jiù shì jí yǔ lú hóng zhǐ de jiāo yì。 xū huái dài： yǐ qiān xū de xiōng huái dài rén。⑩《 gāo táng》： zhàn guó shí chǔ rén sòng yù zuò《 gāo táng fù》， cǐ jiè zhǐ zì jǐ de shī fù zuò pǐn。 huí kàn jù： shuō lú rèn wéi shāng yǐn zhī cái kě shàng bǐ qū yuán yǔ sòng yù。⑾ wǔ huáng： zhǐ táng wǔ zōng lǐ yán。 tiě guān： yù shǐ de dài chēng。 gǔ dài yù shǐ dài de guān mào yòng tiě zuò mào gǔ。 lì tīng： chuān guò tīng táng。 xiāng suǒ nán： bāng zhù jiě jué yí nán wèn tí。⑿ qiáo cuì： zhǐ shī yì。 shū gé： jí mì gé， mì shū shěng， gǔ dài huáng jiā cáng shū zhī dì。 yún xiāng： yī zhǒng xiāng cǎo， gǔ rén cáng shū， cháng yòng tā lái qū chóng。 lán： jìn。⒀ bì： zhēng pìn。 zhāo、 guì： zhāo zhōu（ jīn guǎng xī píng lè xiàn）、 guì zhōu（ jīn guì lín shì）。 cǐ yán dà zhōng yuán nián（ 847） zuò zhě yìng pìn rù guì guǎn guān chá shǐ zhèng yà mù。 xiōng dì： zhǐ zuò zhě zhī dì lǐ xī sǒu， zhè yī nián gāng zhōng jìn shì， zhèng zài cháng 'ān， gù dào dōng jiāo sòng bié shāng yǐn。⒁ hán gōng duī： yì zhàn míng， zài shǎn xī lán tián xiàn nán。 bá mǎ： lè mǎ huí zhuǎn。 qín chuān： guān zhōng píng yuán， cǐ zhǐ cháng 'ān yī dài。 jì： jì cài。⒂ yáng tái yún： sòng yù《 gāo táng fù》 xù yún：“ xī xiān wáng cháng yóu gāo táng， mèng jiàn yī fù rén， wáng yīn xìng zhī。 qù 'ér cí yuē：‘ qiè zài wū shān zhī yáng， gāo qiū zhī zǔ， dàn wéi cháo yún， mù wéi xíng yǔ， cháo cháo mù mù， yáng tái zhī xià。” zhè sì jù xiě lí jiā fù guì， yī lù shàng xīn qíng bù hǎo， jiù xiàng lǐ yú tūn gōu， yuán hóu shī qún yī yàng tòng kǔ gū dú。⒃ xiāng fēi miào： é huáng hé nǚ yīng de miào， zài hú nán xiāng yīn xiàn běi。 yú dì chéng， zài guì lín。 guì lín dōng běi yòu yú shān， xià yòu shùn cí。 xūn： yán rè。 shāng yǐn xià sì yuè dào guì， qì hòu yǐ jīng yòu xiē rè liǎo。⒄ xiè yóu qiáo、 chéng jiāng guǎn： yī shuō zài guì lín， yī shuō zài cháng shā。 xiè zhǐ hé rén？ qí shuō yì bù yī。 féng hào rèn wéi shì xiè líng yùn， tā jū guǎng zhōu shí kě néng céng yóu guì lín。 yī shuō rèn wéi shì xiè tiǎo， tā kě néng yě dào guò guì lín。 yòu xiè tiǎo《 wǎn dēng sān shān hái wàng jīng yì》 yòu míng jù“ chéng jiāng jìng rú liàn”， chéng jiāng guǎn zhī míng huò yuán yú cǐ。⒅ qǐng zhī： bù jiǔ。 shī zhí： shī qù zhí wù。 dà zhōng 'èr nián 'èr yuè zhèng yà bèi biǎn wéi xún zhōu cì shǐ， shāng yǐn zhǐ hǎo qù zhí běi guī。 jīng jiāng： zhǐ cháng jiāng zì hú běi zhī jiāng dào hú nán chéng líng jī yī duàn。⒆ zhǎn jiāo pò bì： jìn zhāng huá《 bó wù zhì》 zài： chuán shuō gǔ shí yòu gè míng jiào dàn tái zǐ yǔ de rén， dài zhe jià zhí gān jīn de yù bì dù hé， yù dà fēng làng， liǎng tiáo jiāo lóng chán rào zhe chuán， bù néng qián xíng。 tā zuǒ shǒu chí bì， yòu shǒu huī jiàn， shā sǐ liǎo jiāo lóng。 guò hé zhī hòu， sān cì tóu bì rù hé， hé shén sān cì tiào chū shuǐ miàn， bǎ bì sòng hái zhì tā。 tā huǐ bì 'ér qù。 píng shēng jù： yán zì jǐ sù yòu xióng xīn dà zhì， bìng fēi yī shí chōng dòng。⒇ líng tái： jí sī tiān tái， gǔ dài shè zài shǒu dū de tiān wén tái。 hàn dài dì wǔ jié zuò jiàn yì dà fū shí， jiā wú tián chǎn fáng zhái， jì jū zài líng tái zhōng（ jiàn《 hòu hàn shū · dì wǔ lún chuán》 zhù yǐn）。 zuò zhě yǐ zhī zì bǐ。 lán shān： qīng páo。 táng dài guī dìng bā、 jiǔ pǐn de guān chuān qīng páo。 shāng yǐn huí cháng 'ān hòu， rèn zhōu zhì xiàn wèi， jí bié dī， shì zhèng jiǔ pǐn xià jiē， suǒ yǐ chuān qīng páo。 21、 tiān guān： jí lì bù。 bǔ lì： bǔ xuǎn guān lì。 22、 bì láo： jiān yù。 chuán shuō lóng shēng jiǔ zǐ， qí yī míng bì 'àn， gǔ dài zài láo mén shàng huà tā de xíng zhuàng。 tún： jù jí。 zhì qiú： huáng dì zhào lìng kòu yā de fàn rén。 zhí tīng： zài fǔ tīng zhí yè bān。 yìn suǒ： suǒ mén。 23、 chì tiē： xiě hè biǎo de hóng zhǐ。 piáo yáo： xī hàn huò qù bìng， céng rèn piáo yáo dū wèi。 cǐ jiè zhǐ dāng shí dǎ tuì tǔbō qīn rǎo de yòu gōng jiànglǐng。 shōu zéi zhōu：《 jiù táng shū》：“ dà zhōng sān nián（ 849） zhēngyuè， tǔbō zǎixiàng lùn kǒng rè yǐ qín、 yuán、 ān lè sān zhōu jí shí mén děng qī guān jūn mín guī guó。 zhào líng wǔ jié dù shǐ zhū shū míng、 bīn níng jié dù shǐ zhāng jǐng xù děng gè chū bīng yìng jiē。” 24、 jiù shān： zhǐ zuò zhě gù xiāng huái zhōu fù jìn de wáng wū shān， zhè shì dāng shí de dào jiào shèng dì。 shāng yǐn shǎo nián shí céng zài cǐ qiú xiān xué dào。 fú sāng： shén huà zhōng de hǎi shàng shén shù， shì tài yáng qī xī de dì fāng。 25、 qù wèi néng： xiǎng lí zhí guī yǐn dàn hái bù néng。 bái dào： bái shí qì de shān lù。 26、 yàn zhāo tái： zhàn guó shí yàn zhāo wáng jiàn huáng jīn tái yǐ zhāo nà rén cái。 cǐ yù lú hóng zhǐ chū zhèn xú zhōu， qiú xián rú kě。 tǐng shēn dōng wàng： dāng shí zuò zhě zài cháng 'ān gòngzhí， xú zhōu zài dōng。 27、 wáng càn cóng jūn lè： hàn mò， wáng càn zài jīng zhōu bì luàn， yǐ fù liú biǎo， hěn bù dé zhì， hòu lái tóu guī cáo cāo， zuò《 cóng jūn shī》：“ cóng jūn yòu kǔ lè， dàn wèn suǒ cóng shuí”。 yuān míng guī qù lái： táo yuān míng zuò《 guī qù lái cí》， biǎo shì cí guān guī yǐn zhī zhì。 cǐ yán xīn rán yuàn wǎng lú mù， gù bù yán guī yǐn。 28、 péng mén： xú zhōu gǔ míng péng chéng。 cǐ jù yǐ xià zàn lú hóng zhǐ， xiě zài lú mù shì。 xiān yán lú dài bīng shí wàn， dé dào bù xià yōng dài。 29、 tíng píng： jí dà lǐ píng shì guān。 táng dài de mù fǔ guān cháng dài yòu“ shì dà lǐ píng shì” de guān xián。 wò líng shé： gǔ dài chuán shuō yòu yī líng shé， hán zhū yǐ bào suí hóu xiāng jiù zhī 'ēn。 cáo zhí《 yǔ yáng dé zǔ shū》：“ rén rén zì wèi wò líng shé zhī zhū”， bǐ yù zhǎng wò liǎo gāo chāo de wén zhāng mì jué。 shū jì： zhǐ jié dù shǐ mù fǔ zhōng de zhǎng shū jì。 tūn cǎi fèng： chuán shuō jìn rén luó hán yòu yī cì mèng jiàn yī zhǐ wǔ cǎi fèng niǎo fēi jìn tā de zuǐ lǐ， cóng cǐ wén sī rì xīn。 zhè liǎng jù zàn měi lú mù de wén zhí mù liáo。 30、 zhī zǐ、 fū jūn：《 shī jīng · zhōu nán · táo yāo》：“ zhī zǐ yú guī， yí qí shì jiā。” fū jūn：《 chǔ cí · jiǔ gē · yún zhōng jūn》：“ wàng fū jūn xī wèi lái。” zhè lǐ jiè zhǐ měi hǎo de rén。 hé shēng： zhǐ dōng jìn de hé wú jì。 tā shì míng jiāng liú láo zhī de wài shēng， hěn xiàng tā de jiù jiù， xiāo yǒng shàn zhàn。 xiè jiù： dōng jìn de xiè 'ān。 tā shì zhù míng de zǎixiàng， céng chóu huà féi shuǐ zhī zhàn。 yáng tán shì tā de wài shēng， hěn shòu tā qì zhòng。 zhè liǎng jù chēng zàn zuò zhě zèng shī de sì wèi tóng shì。 zhèng、 fěi、 hé、 xiè shì tā men sì rén de xìng。 31、 qīng páo bái jiǎn： mù fǔ guān de jí bié dī， àn guī dìng shì chuān qīng páo， ná zhú mù hù bǎn de。 bì zhǎo hóng lián： nán qí de wáng jiǎn rèn lì bù zhǎngguān shí， yòng yǔ gǎo zhī（ yòu míng jǐng xíng） zuò zhǎngshǐ。 xiāo xiě xìn gěi wáng jiǎn shuō：“ jǐng xíng fàn lǜ shuǐ， yǐ fú róng， hé qí lì yě。”。 zhè lǐ zuò zhě yòng“ bì zhǎo hóng lián” lái bǐ yù lú hóng zhǐ mù fǔ zhōng de tóng shì。 qīng dǎo kāi： kāi dé shí fēn měi lì， lìng rén wéi zhī qīng dǎo。 32、 liáng fù 'āi yín：《 liáng fù》 shì hàn dài yuèfǔ gēqǔ míng， shēng diào bēi liáng。 zhū gé liàng yǐn jū nán yáng shí， ài chàng《 liáng fù yín》。 qú yù wǔ： dōng jìn zǎixiàng wáng dǎo pìn qǐng xiè shàng zuò mù liáo， jiàn miàn shí， wáng dǎo shuō：“ tīng shuō nǐ huì tiào qú yù wǔ， dà jiā xiǎng kàn yī kàn。” xiè shàng yú shì dāng chǎng qǐ wǔ， bàng ruò wú rén。 cǐ yǐ zhū gé liàng hé xiè shàng bǐ kuàng zì jǐ。 33、 yǐ gōng lián： quán kào lú hóng zhǐ 'ài xī rén cái。 niú nú： niú nú shì yòng niú jīn wéi xián、 niú jiǎo wéi zhuāng shì zuò chéng de nú。 zhè lǐ jiè yǐ xíng róng wén bǐ xióng jiàn yòu lì。 34 zhōu xuán： jǐn jǐn gēn suí zhī yì。 shōu qí wò gǔ： zhǐ kǎi xuán guī cháo。 35、 xiāng： fǔ zuǒ。 xiāng mén chū xiāng： fàn yáng lú shì zài táng dài shì shì jiā dà zú， hǎo jǐ dài chū guò zǎixiàng。 zuò zhě yǐ cǐ zhù yuàn lú hóng zhǐ jiāng lái néng dāng shàng zǎixiàng。
dà zhōng sì nián（ 850） chūn tiān， zuò zhě dào xú zhōu zuò wǔ níng jūn jié dù shǐ lú hóng zhǐ de mù liáo， dān rèn pàn guān zhí wù， xiě liǎo zhè shǒu qī yán gǔ shī， zèng gěi mù fǔ zhōng de sì wèi tóng shì。 shī zhōng zhù yào shì xù shù tā hé lú hóng zhǐ zhī jiān de jiāo wǎng qíng yì yǐ jí huí yì zì jǐ guò qù de shēng huó。 shī rén huái cái bù yù， shì tú kǎn kě， kě wàng gān yī fān shì yè， què dào chù pèng bì， wèicǐ fèn fèn bù píng， dàn bìng bù huī xīn qì něi， yǐ rán zì fù、 zì xìn。 quán shī gòng qī shí 'èr jù， měi sì jù yī huàn yùn。 jié wěi liǎng jù yī huàn yùn， qiě yī píng yī zè， shǐ yīn jié biàn dé jí cù。 zuò zhě shàn yú xuǎn zé yōu měi de yì xiàng lái biǎo xiàn shēng huó， gài kuò lì qiáng。 qíng gǎn bēn fàng jī 'áng， bǐ lì xióng jiàn yòu lì， huī sǎ zì rú。 shī zhōng yòng diǎn gù suī duō， dàn zhǐ yào nòng qīng chǔ zhè xiē diǎn gù hòu， jiù huì jué dé zhè shǒu cháng shī xiěde jì fù yòu wén cǎi， yòu hěn háo mài， ér qiě yī qì hē chéng， bēn fàng liú chàng， zhèng kě wèi“ kuáng lái bǐ lì rú niú nú”。 lǐ shāng yǐn de duǎn shī duō yòu míng zuò， ér zhè shǒu shī yòu xiǎn chū tā jià yù cháng piān jù zhì de cái huá。
xī tíng
cǐ yè xī tíng yuè zhèng yuán， shū lián xiāng bàn sù fēng yān。 wú tóng mò gèng fān qīng lù， gū hè cóng lái bù dé mián。
cǐ wéi dào niàn wáng qī zhī zuò。 xī tíng： luò yáng chóng ràng zhái shì wáng mào yuán jiù jū， yòu dōng tíng、 xī tíng。 jù cǐ zhī shī dāng zuò yú luò yáng。 féng《 pǔ》 dà zhōng wǔ nián（ 851）：“ shāng yǐn qī wáng shì zú yú shì nián”。 liú、 yú《 jí jiě》：“ wáng shì zú yú chūn mò xià chū。 qí fù zǐ zài qiū dōng zhī jiāo。…… yì shān fù zǐ qián céng zhì luò zhōng，…… liào lǐ suǒ shì rán hòu yuǎn fù jiàn wài”。 liú、 yú dìng cǐ shī wèicǐ cì zài luò（ dà zhōng wǔ nián qiū） suǒ zuò。 cǐ shī fēng gé zài yì shān shī zhōng jiào tè shū， jì yún《 yù xī shēng shī shuō》 yún：“ cǐ yòu bìng yú zhí 'ér qiǎn。” jì shuō kě shāng， zhí 'ér qiǎn wèi bì shì bìng。 cǐ shī bù yòng diǎn gù， ér sàng qī zhī hòu de gū dú qī liáng zhī qíng， kě xiǎng kě gǎn， shì zhēn qíng liú lù zhī zuò。 zhāng《 jiān》 yún：“ dào wáng suǒ zuò， qíng shēn yī wǎng。”
dù gōng bù shǔ zhōng lí xí①
rén shēng hé chù bù lí qún②？ shì lù gān gē xī zàn fēn。 xuě lǐng wèi guī tiān wài shǐ③， sōng zhōu yóu zhù diàn qián jūn④。
zuò zhōng zuì kè yán xǐng kè⑤， jiāng shàng qíng yún zá yǔ yún。 měi jiǔ chéng dū kān sòng lǎo⑥， dāng lú réng shì zhuó wén jūn⑦。
① dù gōng bù： dù fǔ。 zhè shǒu shī mó fǎng dù shī fēng gé 'ér yǐ“ shǔ zhōng lí xí” wéi tí。 zhāng《 jiān》 yún：“ xì wèi shī yì， shì xī chuān tuī yù shí。” shāng yǐn zì dà zhōng wǔ nián dōng zhì shí nián（ 851 héng 856） zài zǐ zhōu（ zhì suǒ zài jīn sì chuān sān tái xiàn） liǔ zhòng yǐng mù。 yǐ zhāng《 jiān》， cǐ shī dà yuē shì dà zhōng liù nián chūn zì xī chuān tuī yù guī dōng chuān shí zuò。② lí qún：《 lǐ jì · tán gōng》：“ wú lí qún 'ér suǒ jū， yì yǐ jiǔ yǐ。”③ xuě lǐng： jí dà xuě shān， yī míng péng pó shān， zhù fēng míng gòng gā shān， zài jīn sì chuān xī bù kāng dìng xiàn jìng nèi， qí zhī mài mián yán yú sì chuān xī bù， chēng wéi dà xuě shān mài。 táng shí wéi táng yǔ tǔbō biān jìng。 dù fǔ《 suì mù》：“ yān chén fàn xuě lǐng， gǔ jiǎo dòng jiāng chéng。” yòu《 yán gōng tīng yàn tóng yǒng shǔ dào huà tú dé kōng zì》：“ jiàn gé xīng qiáo běi， sōng zhōu xuě lǐng dōng。” tiān wài shǐ： táng cháo wǎng lái tǔbō de shǐ zhě。④ sōng zhōu： táng shè sōng zhōu dū dū fǔ， shǔ jiàn nán dào， zhì xià suǒ xiá dì miàn pō guǎng， zhì suǒ zài jīn sì chuān shěng 'ā bà zàngzú zì zhì zhōu nèi。 yīn xī lín tǔbō guó， shì táng cháo xī nán biān sài， gù cháng yòu jūn duì zhù shǒu。 diàn qián jūn： běn zhǐ jìn wèi jūn， cǐ jiè zhǐ shù shǒu xī nán biān chuí de táng cháo jūn duì。 sòng《 cài kuān fū shī huà》 zài： wáng 'ān shí wǎn nián jí xǐ huān zhè liǎng jù shī， chēng“ suī lǎo dù wú yǐ guò。”⑤ zuò zhōng jù： àn yòng《 chǔ cí · yú fù》 qū yuán yuē：“ jǔ shì jiē zhuó 'ér wǒ dú qīng， zhòng rén jiē zuì 'ér wǒ dú xǐng”。 cǐ yán zì jǐ yōu guó shāng luàn， què huái cái bù yù， zhǐ néng bǔ zāo chuò lí， zuì shēng mèng sǐ。 cǐ lián sì yòng dù fǔ《 wén guān jūn shōu hé nán hé běi》“ jí cóng bā xiá chuān wū xiá， biàn xià xiāng yáng xiàng luò yáng” jù fǎ。⑥ měi jiǔ jù： dù fǔ《 jiāng pàn dú bù xún huā》：“ yìng xū měi jiǔ sòng shēng yá”。 cǐ shū xiě yǐn jiǔ xiāo mó suì yuè， lǎo dà wú chéng zhī gǎn kǎi。⑦《 shǐ jì · sī mǎ xiāng rú lièzhuàn》：“ xiāng rú yǔ wén jūn jù zhī lín qióng， jìn mài chē qí， mǎi jiǔ shè， gū jiǔ， ér lìng wén jūn dāng lú。” dù fǔ《 qín tái》 shī：“ mào líng duō bìng hòu， shàng 'ài zhuó wén jūn。 jiǔ sì rén jiànshì， qín tái rì mù yún。”
cǐ shī nǐ dù， jì dé qí shī fǎ， yòu dé qí jīng shén。 shī zhōng shēn yù yōu shí shāng luàn zhī gǎn。 cì jù“ shì lù gān gē”， diǎn míng dāng shí zhàn luàn bù yǐ zhī shí shì。 dāng shí táng wáng cháo yǔ xī biān zhī dǎng xiàng、 tǔbō guó guān xì jǐn zhāng， cháng yòu zhàn shì， gù cì lián yòu“ tiān wài shǐ”、“ diàn qián jūn” zhī shuō。 qián sì jù zhòng zài yōu guó， hòu sì jù zé zì shāng bù yù。 dì wǔ jù yǐ qū zǐ zì bǐ， kě jiàn qí zì fù 'ér yòu zì shāng。 hòu liǎng jù yǐn sī mǎ xiāng rú zì bǐ， yì wú nài zhī cí。 guǎn shì míng《 dú xuě shān fáng táng shī chāo xù liè》 yún：“ shàn xué shǎo líng qī yán lǜ zhě， zhōng táng zhī shì， wéi lǐ yì shān yī rén。”
yè yǔ jì běi
jūn wèn guī qī wèi yòu qī， bā shān yè yǔ zhǎng qiū chí。 hé dāng gòng jiǎn xī chuāng zhú， què huà bā shān yè yǔ shí。
cǐ shī zuò yú bā shǔ wú yí， rán suǒ jì zhī“ jūn” jiū xì hé rén？ zé qí shuō bù yī。《 wàn shǒu táng rén jué jù》 tí zuò《 yè yǔ jì nèi》。 féng zhù：“ yǔ qiǎn qíng shēn， shì jì nèi yě。 rán jí zhōng jì nèi shī jiē bù míng biāo tí， dāng réng zuò‘ jì běi’。” yīn shāng yǐn qī zú yú dà zhōng 'èr nián chūn xià zhī jiāo， gù féng《 pǔ》 zhāng《 jiān》 jūn yǐ wéi shāng yǐn céng yú dà zhōng 'èr nián（ 848） yòu yī cì duǎn qī de bā shǔ zhī yóu， qī jiān zuò cǐ shī jì gěi běi dì de qī zǐ。 rán cén zhòng miǎn《 yù xī shēng nián pǔ huì jiān píng zhì》 lì biàn suǒ wèi bā shǔ zhī yóu bìng bù cún zài。 liú、 yú《 jí jiě》 yì zhǐ bā shǔ zhī yóu wéi xū miù。 yòu yáng liǔ《 rú hé què jiě lǐ shāng yǐn shī》 yī wén rèn wéi cǐ shī yīngshì dà zhōng 'èr nián shāng yǐn zì guì lín liǔ mù běi guī tú zhōng yān liú jīng、 bā shí suǒ zuò， shí jiān wéi xià qiū zhī jiāo。 liú、 yú《 jí jiě》 biàn bó yuē：“ táng rén shī zhōng bā shān duō fàn zhǐ jīn sì chuān jìng nèi zhī shān…… wèi bì jù tǐ zhǐ dà bā shān huò bā dōng xiàn nán zhī bā shān。”“ cǐ shī qíng wèi， xiǎn xì cháng qī liú zhì， guī qī wú rì zhī kuàng， yǔ kè tú shāo zuò jī liú zhě yòu bié。…… dāng shì zǐ mù sī guī jì chóu jīng huá yǒu rén zhī zuò， què nián bù kě kǎo， yuē zài zǐ mù hòu qī。” zhè shǒu shī zuò yú yī gè qiū yǔ zhī yè， wén zì jiào píng yì， dàn yǔ qì qīnqiè zì rán， huí huán wǎng fù， gǎn qíng shēn zhì mián miǎo， shí fēn dòng rén。 qiě qíng jǐng xiāng shēng， fán jǐng yǔ jiē wéi qíng yǔ， hòu zhòng yùn jiè， yì yuǎn yùn cháng。《 táng shī xuǎn mài huì tōng píng lín》 yǐn lǐ mèng yáng yuē：“ táng shī rú guì jiè gōng zǐ， fēng liú xián yǎ， guān cǐ xìn rán。”《 yù xī shēng shī yì》 yuē：“ jí jǐng jiàn qíng， qīng kōng wēi miào， yù xī jí zhōng dì yī liú yě”。《 táng rén wàn shǒu jué jù píng xuǎn》：“ wǎn zhuǎn chán mián， dàng yàng shēng zī。”
liǔ
céng zhú dōng fēng fú wǔ yán， lè yóu chūn yuàn duàn cháng tiān。 rú hé kěn dào qīng qiū rì， yǐ dài xié yáng yòu dài chán。
zhāng xiāng《 shī cí qū yǔ cí huì shì》：“ duàn cháng yóu yún xiāo hún。” cǐ shī yǒng liǔ， qián liǎng jù yán chūn rì fán huá， hòu liǎng jù zé yán qiū rì xiāo tiáo。 shèng shuāi zhī jiān， nǎi jiàn shí guāng rú liú， shēng mìng cōng cù zhī yì。 kè guān de duì bǐ shì wú qíng de， dàn rén duì wù hòu hé shēng mìng biàn huà de mǐn gǎn， zé shì fù hán qíng yùn de。 ér zài zì rán yǔ rén shēng zhī bǐ zhào zhōng， pǐn wèi shēng mìng guò chéng de jià zhí hé yì yì， zé shǐ zuò pǐn jù yòu dú tè de zhé lǐ yì wèi。 zhè shì yì shān shī zhōng yī gè cháng jiàn de tè diǎn， ér qián rén bìng wèi zhòng shì。
yì méi
dìng dìng zhù tiān yá①， yǐ yǐ xiàng wù huá。 hán méi zuì kān hèn②， cháng zuò qù nián huā。
① dìng dìng： táng shí sú yǔ， lèi jīn zhī“ láo láo”。 tiān yá： cǐ zhǐ zǐ zhōu。② hán méi： zǎo méi， duō yú yán dōng kāi fàng。 zuò zhě zuò cǐ shī shí yǐ zhí chūn jì， gù yún“ yì méi”。 hèn： chàng hèn， yí hàn。
cǐ yǒng méi 'ér yù yì zhī zuò。 hán méi zǎo xiù 'ér bù féng chūn， yǐ yù rén zhī zǎo xiù 'ér bù féng shí。“ dìng dìng zhù tiān yá” jù jí yòu wú xiàn rén shēng gǎn kuì。 shāng yǐn dà bàn shēng bēn zǒu piāo bó， cháng wéi tiān yá yóu zǐ， gù yuē“ dìng dìng”， wú nài 'ér zì shāng。“ zuì kān hèn” zhě， bìng fēi hán méi， ér shì mìng yùn。 hán méi kāi guò， yī suì yòu jìn， ér zì jǐ réng làng jì tiān yá， gù yòu nán yán zhī hèn。 qián zhōng shū yún：“ rén zhī fēi qù nián rén， jí zài yán wài， hán xù nài wèi”（《 guǎn zhuī biān》 1484 héng 1485 yè）。
tiān yá
chūn rì zài tiān yá， tiān yá rì yòu xié。 yīng tí rú yòu lèi， wéi shī zuì gāo huā。
cǐ shī féng《 pǔ》 biān yú dà zhōng jiǔ nián（ 855）， shí shāng yǐn zài zǐ zhōu liǔ zhòng yǐng mù。 zhāng《 jiān》 biān zài dà zhōng wǔ nián（ 851）， shí shāng yǐn zài xú zhōu lú hóng zhǐ mù， bìng yún：“‘ chūn rì tiān yá’， diǎn shí diǎn dì。‘ rì yòu xié’， fǔ zhù yòu zú yě。‘ zuì gāo huā’， suǒ zhǐ xiǎn rán。 féng biān zǐ mù， dà wù。” liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ yì shān shī zhōng，‘ tiān yá’ yī yǔ， huò zhǐ guì zhōu， huò zhǐ zǐ zhōu。 cǐ shī jiù shī zhōng suǒ shū xiě zhī gǎn qíng lùn， sì zuò yú zǐ mù jiào wéi hé lǐ。” féng《 zhù》 yǐn yáng zhì xuān yǔ：“ yì jí bēi， yǔ jí yàn。” qū fù《 yù xī shēng shī yì》：“ bù bì yòu suǒ zhǐ， bù bì wú suǒ zhǐ， yán wài zhǐ jué yòu yī zhǒng shēn qíng。” cǐ shī xiě tiān yá lún luò， yòu zhí chūn cán rì mù， rén yòu qíng 'ér niǎo wú yì， shāng chūn shāng shí yòu zì shāng shēn shì。“ yīng tí rú yòu lèi， wéi shī zuì gāo huā” jù， bǐ zhī dù fǔ“ gǎn shí huā jiàn lèi， hèn bié niǎo jīng xīn” jù， gèng wéi měi yàn 'ér chén tòng， jī yuè 'ér bēi liáng。 zhāng《 jiān》 luò shí“ zuì gāo huā” nǎi zhǐ lú hóng zhǐ， bìng yǐ“ rì yòu xié” yù lú zhī wáng gù， sì guò yú zhí zhe yú běn shì。
chóu bǐ yì①
yuán niǎo yóu yí wèi jiǎn shū， fēng yún cháng wéi hù chǔ xū②。 tú lìng shàngjiàng huī shén bǐ， zhōng jiàn jiàng wáng zǒu zhuànchē③。
guǎn lè yòu cái zhēn bù tiǎn， guān zhāng wú mìng yù hé rú④？ tā nián jǐn lǐ jīng cí miào，《 liáng fǔ yín》 chéng hèn yòu yú⑤。
① chóu bǐ yì： jiù zhǐ zài jīn sì chuān shěng guǎng yuán xiàn běi。《 fāng yú shèng lǎn》：“ chóu bǐ yì zài mián zhōu mián gǔ xiàn běi jiǔ shí jiǔ lǐ， shǔ zhū gé wǔ hóu chū shī， cháng zhù jūn chóuhuà yú cǐ。”② yuán niǎo： － zuò“ yú niǎo”。 jiǎn shū： gǔ rén zài zhú jiǎn shàng xiě zì， chēng wéi jiǎn shū。 cǐ zhǐ zhū gé liàng jūn zhōng de wén shū。 chǔ xū： jūn yíng。 zhè liǎng jù shuō zhū gé liàng jūn lìng yán míng， lián tā zhù dì fù jìn de yuán、 niǎo dū xīn huái jìng wèi。 ér fēng yún cháng jù， sì hū réng zài hù wèi zhe zhū gé liàng de jūn yíng。《 shān mǎn lóu jiān zhù táng shī qī yán lǜ》 chēng cǐ 'èr jù“ xiěde zhū gé wǔ hóu shēng qì yì yì。”③ shàngjiàng： zhǐ zhū gé liàng。 tú： kōng， bái bái dì。 jiàng wáng： zhǐ shǔ hòu zhù liú chán jiàng wèi。 zhuànchē： gǔ shí yì zhàn bèi yòng de cháng tú yùn zài chē liàng。 jǐng yuán sì nián（ 263）， wèi dàjiàng dèng 'ài fá shǔ， liú chán tóu jiàng， quán jiā dōng qiān dào wèi dū luò yáng。 zhè liǎng jù shēn wéi zhū gé liàng wǎn xī。④ guǎn lè jù： guǎn zhòng shì chūn qiū shí qí xiāng， fǔ zuǒ qí huán gōng chéng wéi chūn qiū wǔ bà zhī yī。 yuèyì shì zhàn guó shí yàn guó de tǒng shuài， céng dà bài qí shī。《 sān guó zhì · shǔ zhì》：“ zhū gé liàng zì bǐ yú guǎn zhòng、 yuèyì， shí rén mò zhī xǔ yě。 wéi bó líng cuī zhōu píng、 yíng chuān xú shù yǔ liàng yǒu shàn， wèi wéi xìn rán。” bù tiǎn： wú kuì， bù xùn sè。 guān zhāng wú mìng： guān yǔ shǒu jīng zhōu， bèi sūn quán suǒ shā。 zhāng fēi bèi bù xià zhāng dá fàn qiáng móu hài。 wú mìng： bù néng cháng shòu。 zhè liǎng jù shuō zhū gé liàng què yòu guǎn、 lè zhī cái， wú nài guān、 zhāng mìng duǎn， bù néng fǔ zhù tā， tā gū zhǎng nán míng。《 qián xī shī yǎn》 chēng cǐ 'èr jù“ zhǔduì qīnqiè， yòu zì yòu yì lùn， tā rén yì bù néng jí yě。”⑤ tā nián： cǐ yán wǎng nián， zhǐ dà zhōng wǔ nián（ 851） dào chéng dū， céng zuò《 wǔ hóu miào gǔ bǎi》 shī， yòu jù yún：“ yù lěi jīng guān yuǎn， jīn dāo lìshǔ zhōng。 shuí jiāng《 chū shī biǎo》， yī wèn wéi zhāo róng？”。 jǐn lǐ： jǐn chéng， gù zhǐ zài chéng dū， zhū gé wǔ hóu cí suǒ zài dì。《 liáng fǔ yín》：《 sān guó zhì · shǔ zhì》 zài：“ liàng gōng gēng lǒng mǔ， hǎo wéi《 liáng fù yín》。”《 liáng fù yín》 běn shǔ wǎn gē， bēi liáng kāng kǎi。 cǐ shī suǒ wèi《 liáng fù yín》， nǎi zhǐ zì jǐ suǒ zuò《 wǔ hóu miào gǔ bǎi》 shī。 hèn yòu yú： shī rén diào gǔ shāng jīn， bù jǐn gǎn tàn wǔ hóu huái kuàng shì qí cái què nán chéng gōng yè， ér qiě shēn wéi zì jǐ huái cái bù yù 'ér gǎn shāng。
zhāng《 jiān》 dìng cǐ shī yú dà zhōng jiǔ nián（ 855）， zuò zhě suí dōng chuān jié dù shǐ liǔ zhòng yǐng hái cháo， tú zhōng jīng guò shǔ dì de chóu bǐ yì， xiě liǎo zhè shǒu yǒng huái gǔ jì shī。 shī zhōng duì zhū gé liàng biǎo shì chóng jìng， bìng wéi tā wèi néng shí xiàn tǒng yī zhōng guó de zhì yuàn 'ér shēn gǎn yí hàn。 yǐ wǎng lùn zhě duō jiāng cǐ shī yǔ dù fǔ《 shǔ xiāng》 xiāng tí。 cǐ shī zhī yì shù chéng jiù què kě bǐ jiān《 shǔ xiāng》， jiē róng shū qíng、 xiě jǐng、 xù shì、 yì lùn wéi yī tǐ zhī zuò。 dàn yǐ nèi róng 'ér lùn， cǐ shī shí zé gèng jìn yú dù fǔ《 yǒng huái gǔ jì》 dì wǔ shǒu（ shī fù yú cì）， shǐ lùn wèi dào hěn nóng， yú yì yáng dùn cuò zhōng tū chū zhū gé liàng“ cái mìng xiāng fáng” zhī bēi jù。 zhè yě shì gǔ dài shì rén wén xué zhōng yī gè yǒng héng de shēng mìng zhù tí。《 yíng kuí lǜ suǐ huì píng》： hé chāo：“ yì lùn gù gāo， yóu dāng guān qí yì yáng dùn cuò chù， shǐ rén yī chàng sān tàn， zhuǎn yòu yú wèi。” jì yún：“ qǐ 'èr jù dǒu rán tái qǐ， sān sì jù dǒu rán mǒ dǎo， rán hòu yǐ wǔ jù jiě shǒu lián， liù jù jiě cì lián， cǐ zhēn shā huó zài shǒu zhī běn lǐng， bǐ bǐ yòu lóng tiào hǔ wò zhī shì。” xǔ yìn fāng：“ chén yù dùn cuò， yì jìng kuān rán yòu yú， yì shān xué dù， cǐ zhēn dé qí gǔ suǐ yǐ。”
fù dù fǔ《 yǒng huái gǔ jì》（ qí wǔ）：
zhū gé dà míng chuí yǔ zhòu， zōng chén yí xiàng sù qīng gāo。 sān fēn gē jù yū chóu cè， wàn gǔ yún xiāo yī yǔ máo。
bó zhòng zhī jiān jiàn yī lǚ， zhǐ huī ruò dìng shī xiāo cáo。 yùn yí hàn zuò zhōng nán fù， zhì jué shēn jiān jūn wù láo。
zhòng guò shèng nǚ cí①
bái shí yán fēi bì xiǎn zī②， shàng qīng lún zhé dé guī chí③。 yī chūn mèng yǔ cháng piāo wǎ④， jìn rì líng fēng bù mǎn qí⑤。
ě lǜ huá lái wú dìng suǒ⑥， dù lán xiāng qù wèi yí shí⑦。 yù láng huì cǐ tōng xiān jí⑧， yì xiàng tiān jiē wèn zǐ zhī⑨。
① shèng nǚ cí：《 shuǐ jīng · yàng shuǐ zhù》“ wǔ dū qín gāng shān， xuán yá zhī cè， liè bì zhī shàng， yòu shén xiàng， ruò tú zhǐ zhuàng fù rén zhī róng， qí xíng shàng chì xià bái， shì míng zhī yuē‘ shèng nǚ shén’。” wǔ dū， zài jīn gān sù shěng wǔ dū xiàn， shì táng dài yóu shǎn xī dào xī chuān de yào dào。 shāng yǐn kāi chéng 'èr nián（ 837） dōng zì xīng yuán huí cháng 'ān shí tú jīng zhè lǐ， céng zuò《 shèng nǚ cí》 shī。 jù zhāng《 jiān》， dà zhōng shí nián（ 856） shāng yǐn suí liǔ zhòng yǐng zì zǐ zhōu hái cháo zhòng guò cǐ dì， gù tí“ zhòng guò”。② bái shí yán fēi： zhǐ shèng nǚ cí de mén。 bì xiǎn zī： jiāng yān《 zhāng sī kōng huá lí qíng》：“ guī cǎo hán bì zī。”③ shàng qīng： dào jiào chuán shuō zhōng shén xiān jiā de zuì gāo tiān jiè。《 líng bǎo běn yuán jīng》：“ sì rén tiān wài yuē sān qīng jìng， yù qīng、 tài qīng、 shàng qīng， yì míng sān tiān。” lún zhé dé guī chí： wèi shén xiān bèi biǎn zhé dào rén jiān， chí chí wèi guī。 cǐ yù zì jǐ duō nián cuō tuó yú xià liáo。④ mèng yǔ： qū yuán《 jiǔ gē》“ dōng fēng piāo xī shén líng yǔ。” wáng ruò xū《 hū nán shī huà》 yǐn xiāo xián yǔ：“ gài yǔ zhī zhì xì ruò yòu ruò wú zhě wèi zhī mèng。”⑤ líng fēng jù： shén líng zhī fēng。《 yún jí qī qiān》：“ líng fēng yáng yīn， lǜ xiá tù jīn。” táo hóng jǐng《 zhēn gào》：“ yòu yīng wáng fū rén gē：‘ ā mǔ yán xuān guān， lǎng xiào niè líng fēng。’”《 hàn shū · jiāo sì zhì》：“ huà qí shù tài yǐ tán shàng， míng líng qí。” bù mǎn qí： wèi líng fēng qīng wēi， bù néng bǎ qí quán bù chuī zhǎn。⑥ ě lǜ huá： xiān nǚ míng。 táo hóng jǐng《 zhēn gào · yùn xiàng》：“ ě lǜ huá zhě， zì yún shì nán shān rén， bù zhī shì hé shān yě。 nǚ zǐ nián kě 'èr shí shàng xià， qīng yī， yán sè jué zhěng。 yǐ shēng píng sān nián shí yī yuè shí rì yè jiàng yú yáng quán jiā， zì cǐ wǎng lái， yī yuè zhé liù guò， lái yǔ quán shī jiě yào。”⑦ dù lán xiāng： xiān nǚ míng。《 yōng chéng xiān lù》：“ dù lán xiāng zhě， yòu yú fù yú xiāng jiāng zhī 'àn jiàn tí shēng， sì gù wú rén， wéi yī 'èr suì nǚ zǐ， yú fù lián 'ér jǔ zhī。 shí yú suì， tiān zī qí wěi， líng yán shū yíng， tiān rén yě。 hū yòu qīng tóng zì kōng xià， jí qí jiā， xié nǚ qù， guī shēng tiān。 wèi yú fù yuē：‘ wǒ xiān nǚ yě， yòu guò， zhé rén jiān， jīn qù yǐ。’ qí hòu jiàng yú dòng tíng bāo shān zhāng shuò jiā。”《 sōu shén jì》：“ hàn shí yòu dù lán xiāng zhě， zì chēng nán kāng rén shì， yǐ jiàn yè sì nián chūn shù yì zhāng shuò， yán běn wéi jūn zuò qī， qíng wú kuàng yuǎn， yǐ nián mìng wèi hé， qí xiǎo guāi， tài suì dōng fāng mǎo dāng hái qiú jūn。《 jìn shū · cáo pí chuán》：“ guì yáng zhāng shuò wéi shén nǚ dù lán xiāng suǒ jiàng， pí yǐ 'èr shī cháo zhī， bìng xù《 lán xiāng》 gē shī shí piān。” cáo pí《 shén nǚ dù lán xiāng chuán》：“ dù lán xiāng zì yún：‘ jiā xī zài qīng cǎo hú， fēng nì， dà xiǎo jìn méi。 xiāng nián sān suì， xī wáng mǔ jiē 'ér yǎng zhī yú kūn lún zhī shān， yú jīn qiān suì yǐ。’”《 tài píng yù lǎn》 yǐn《 dù lán xiāng biézhuàn》：“ xiāng jiàng zhāng shuò， jì chéng hūn， xiāng biàn qù， jué bù lái。 nián yú， shuò hū jiàn xiāng chéng chē shān jì， shuò bù shèng bēi xǐ， xiāng yì yòu yuè sè。 yán yǔ qǐng shí， shuò yù dēng qí chē， qí bì jǔ shǒu pái shuò， níng rán shān lì。 shuò fù yú chē qián shàng chē， nú rǎng bì pái zhī， shuò yú shì suì tuì。”⑧ yù láng： shén xiān míng。《 jīn gēn jīng》：“ qīng gōng zhī nèi běi diàn shàng yòu xiān gé， gé yòu xué xiān bù lù， jí xuán míng nián yuè shēn qiǎn， jīn jiǎn yù zhá， yòu shí wàn piān， lǐng xiān yù láng suǒ zhǎng yě。” féng zhù yǐn《 dēng zhēn yǐn jué》：“ sān qīng jiǔ gōng bìng yòu liáo shǔ， qí gāo zǒng chēng yuē dào jūn， cì zhēn rén、 zhēn gōng、 zhēn qīng， qí zhōng yòu yù shǐ、 yù láng， zhū xiǎo bèi guān wèi shèn duō。” cǐ yǐn yù láng hé zhǐ？ huò yún zì yù； huò yún yù liǔ zhòng yǐng， shí liǔ fèng diào jiāng wéi lì bù dài láng， zhí zhǎng guān lì quán xuǎn。⑨ yì： cǐ yán xiǎng wǎng、 qī wàng。 tiān jiē： gōng diàn qián de tái jiē。 wèn： qiú qǔ。 zǐ zhī：《 máo jūn nèi chuán》：“ jù qū shān yòu shén zhī wǔ zhǒng， qí sān sè zǐ， xíng rú kuí yè， guāng míng dòng chè， fú zhī bài wéi lóng hǔ xiān jūn。” cǐ yù zhǐ cháo zhōng zhī guān zhí。
cǐ shī lì lái jiě shuō fēn yún。 chéng mèng xīng yuē：“ shèng nǚ cí jí zhōng fán sān jiàn， jiē cì dāng shí nǚ dào shì zhě”（《 lǐ yì shān shī jí jiān zhù》）。 tā rèn wéi cǐ shī shì fěng cì dāng shí nǚ dào shì tōu qíng zhī shì。 wāng bì jiāng yuē：“ cǐ yì shān jiè shèng nǚ yǐ jì kǎi shēn shì zhī shī yě。 qián bàn xiě shèng nǚ cí， hòu bàn xiě zhòng guò。…… cì jù‘ lún zhé dé guī chí’， jí wéi quán piān jì kǎi zhù zhǐ， yì míng shuō zì shāng shēn shì zhī yì。 rán shǒu jù yán‘ yán fēi bì xiǎn zī’， zé lún zhé jiǔ yǐ。 sān sì jì kǎi bàn shēng zhuàng zhì， quán fù mèng zhōng， cèng dèng gōng míng， zhōng nán měi mǎn， ér cháng piāo bù mǎn， jí jiàn qí yì。 zhì yú pú pú dào tú， shù gèng fǔ zhù， zé qù lái wú dìng， suǒ yóu zhì tàn yú xiān zōng zhī piāo hū yě。 yì jǐn kòu zhòng guò。 jié zé huí yì kāi chéng 'èr nián jīng guò qí dì， zhèng lìng hú táo zhù jǐ dēng dì zhī nián。 dāng shí zì wèi píng bù qīng yún， shàng qīng tóng zhèng。 jīn zé quán fù mèng zhōng， níng kān huí shǒu hū？ quán piān jiē yǐ xiān zhēn yǔ chū zhī， kōng líng yōu miǎo， jì tuō yáo shēn。 ér jié 'èr jù dǎ kāi shuō， yǔ shàng wén zhī shàng qīng lún zhé， chūn mèng líng fēng， hùn máng chéng jiē， jīng xì wú lún。 dà jiā huàn bǐ zhī miào， yī zhì yú cǐ。” liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ zhū jiā zhī shuō， dà yào bù chū 'èr tú： yī yuē tuō shèng nǚ yǐ yǒng nǚ guān， yī yuē tuō shèng nǚ yǐ zì yù。 shí zé shèng nǚ、 nǚ guān yǔ zuò zhě， nǎi sān wèi 'ér yī tǐ zhě。 míng fù shèng nǚ， shí yǒng nǚ guān， ér zuò zhě‘ lún zhé guī chí’ zhī qíng jí jiè cǐ yǐ chuán yān。 shǒu lián wèi shèng nǚ shàng qīng lún zhé， zhì jīn yóu chí chí wèi guī tiān shàng，…… cì lián zhèng miàn miáo huì xuàn rǎn shèng nǚ cí huán jìng qì fēn， biǎo xiàn shèng nǚ lún zhé chí guī zhī jì liáo luò mò、 wú suǒ yǐ tuō。 èr jù tuō jǐng yán qíng， yù yì zài yòu yì wú yì zhī jiān， zuì nài xún wèi。 fù lián yǐ 'ě lǜ huá、 dù lán xiāng zhī‘ lái wú dìng suǒ’、‘ qù wèi yí shí’ fǎn chèn shèng nǚ zhī‘ lún zhé guī chí’， cǐ gài zuò zhě miàn duì mèng yǔ líng fēng bāo wéi zhōng jì liáo zhī shèng nǚ cí suǒ shēng zhī lián piān fú xiǎng， ér bù jué yǐ shēn chù qí jìng， huà shēn wéi shèng nǚ yǐ。 gù wěi lián jí zì rán yǐ shèng nǚ zhī shēn fèn kǒu wěn shū kǎi， wèi chù cǐ lún zhé bù guī zhī jì liáo jìng yù， shí wàng néng yòu zhí zhǎng xiān jí zhī yù láng yǔ jǐ xiāng huì yú cǐ， zhù zhī zhòng dēng xiān jí， yǐ biàn yú tiān jiē zhāi qǔ zǐ zhī。…… shī rén yǔ guān zhōng mǒu yī yóu jīng chéng liú luò zhì cǐ zhī nǚ guān sù huò xiāng shí， qiě duì qí shēn shì zāo yù pō bào tóng qíng。 cǐ fān zhòng guò， dào guān liáo luò， wéi qí rén yǐ rán jì shǒu yú cǐ， mù dǔ duì fāng lún luò bù guī zhī jìng yù， mí gǎn jǐ shēn shì zhī chén lún， gù jiè‘ zhòng guò’ ér yī shū‘ tóng shì tiān yá lún luò rén’ zhī gǎn yě。”
hán dōng láng jí xí wéi shī xiāng sòng， yī zuò jìn jīng。 tā rì yú fāng zhuī yín“ lián xiāo dài zuò
pái huái jiǔ“ zhī jù， yòu lǎo chéng zhī fēng， yīn chéng 'èr jué jì chóu， jiān chéng wèi zhī yuán wài①
shí suì cái shī zǒu mǎ chéng②， lěng huī cán zhú dòng lí qíng③。 tóng huā wàn lǐ dān shān lù④， chú fèng qīng yú lǎo fèng shēng⑤。
① hán dōng láng： hán wò， fú míng dōng láng， shì lǐ shāng yǐn de lián jīn hán zhān de 'ér zǐ， shì wǎn táng xiǎo yòu míng qì de shī rén， yòu《 hàn lín jí》 yī juàn，《 xiāng lián jí》 sān juàn。“ lián xiāo dài zuò pái huái jiǔ” shì cán jù， yuán shī yǐ yì。 lǎo chéng： zhǐ dōng láng suī niánshào， dàn shī fēng lǎo liàn chéng shú。 dù fǔ《 jìng zèng zhèng jiàn yì shí yùn》：“ háo fā wú yí hàn， bō lán dú lǎo chéng。” tā rì zhuī yín： dà zhōng wǔ nián（ 851） lǐ shāng yǐn jiāng fù zǐ zhōu liǔ mù， lí cháng 'ān shí， hán wò fù zǐ wéi zhī jiàn xíng， wò céng zuò shī xiāng sòng， qí shī yòu“ lián xiāo……” jù。 zhì dà zhōng shí nián， lǐ huí cháng 'ān， yīn zuò 'èr shǒu jué jù zhuī dá。 wèi zhī： hán zhān de zì。② shí suì： dà zhōng wǔ nián， hán wò shí suì。 cái shī： zuò shī。 zǒu mǎ chéng： yán qí zuò shī wén sī mǐn jié， zǒu mǎ zhī jiān jí kě chéng zhāng。《 shì shuō xīn yǔ · wén xué》：“ huán xuān wǔ běi zhēng， yuán hǔ shí cóng， bèi zé miǎn guān。 huì xū lù bù wén， huàn yuán yǐ mǎ qián lìng zuò。 shǒu bù chuò bǐ， é dé qī zhǐ， shū kě guān。 dōng tíng zài cè， jí tàn qí cái。” lǐ bái《 yǔ hán jīng zhōu shū》：“ suī rì shì wàn yán， yǐ mǎ kě dài。”③ lěng huī jù： dāng shì dāng shí jiàn bié yàn xí shàng de qíng jǐng。④ tóng huā jù：《 shī · dà yǎ · juàn 'ā》：“ fèng huáng míng yǐ， yú bǐ gāo gǎng。 wú tóng shēng yǐ， yú bǐ cháo yáng。”《 shān hǎi jīng · nán shān jīng》：“ dān xué zhī shān…… dān shuǐ chū yān…… yòu niǎo yān， qí zhuàng rú jī， wǔ cǎi 'ér wén， míng yuē fèng huáng。”《 shǐ jì · huò zhí chuán》：“ bā shǔ guǎ fù qīng， qí xiān dé dān xué， ér shàn qí lì shù shì”。⑤ chú fèng jù： cǐ xì xuè hán zhān， bìng zàn qí zǐ hán wò de shī cái。《 jìn shū · lù yún chuán》：“ lù yún yòu shí， wú shàng shū guǎng líng mǐn hóng jiàn 'ér qí zhī， yuē：‘ cǐ 'ér ruò fēi lóng jū， dāng shì fèng chú。’” yòu dù fǔ yòu“ qīng xīn yǔ kāi fǔ”，“ yǔ xìn wén zhāng lǎo gèng chéng” shī jù， shāng yǐn cǐ yán“ qīng”、“ lǎo”， dāng jí cǐ yì。 zài shāng yǐn fù zǐ mù hòu bù jiǔ， hán zhān yì chū rèn guǒ zhōu cì shǐ， hán wò bì suí xíng， suǒ yǐ zhè lǐ shuō dān shān lù shàng， yòu‘ chú fèng’‘ lǎo fèng’ zhī shēng。
cǐ shī kuā jiǎng wǎn bèi， tóng huā 'èr jù shè xiǎng xīn qí， bǐ yì chāo miào。 jì jiàn yì shān shī zhī huá měi wǎn lì， yòu jù dù shī zhī chén yù。
qí gōng cí①
yǒng shòu bīng lái yè bù jiōng， jīn lián wú fù yìn zhōng tíng②。 liáng tái gē guǎn sān gèng bà③， yóu zì fēng yáo jiǔ zǐ líng④。
① zhāng《 jiān》 biān cǐ shī yú dà zhōng shí yī nián（ 857） shí shāng yǐn rèn yán tiě tuī guān， yóu jiāng dōng， zhì bái xià。 píng diào qí、 liáng jiù shì， yòu gǎn yú liǎng cháo jiē wù fú huá xiǎng lè， yú zhǐ zuì jīn mí、 qīng gē màn wǔ zhī jiān， xīng shuāi dài xù， nǎi yòu cǐ zuò。② yǒng shòu jù：《 nán shǐ · qí fèi dì dōng hūn hóu jì》：“ qí fèi dì dōng hūn hóu bǎo juàn qǐ fāng lè、 fāng dé、 xiān huá、 dà xīng、 hán dé、 qīng yào、 ān shòu děng diàn， yòu bié wéi pān fēi qǐ shén xiān、 yǒng shòu、 yù shòu sān diàn。…… xiāo yǎn shī zhì， wáng zhēn guó、 zhāng jì yìng zhī， yè kāi yún lóng mén， lè bīng rù diàn。 shì yè， dì zài hán dé diàn， chuī shēng gē， zuò《 nǚ 'ér zǐ》。 wò wèi shú， wén bīng rù， qū chū běi hù，…… zhí hòu zhāng qí zhǎn shǒu sòng xiāo yǎn。” tóng shū yòu zài：“ yòu záo jīn wéi lián huá yǐ tiē dì， lìng pān fēi xíng qí shàng， yuē：‘ cǐ bù bù shēng lián huá yě。’” cǐ yǐ yǒng shòu gōng dài zhǐ qí gōng， yán bǎo juàn chǒng pān fēi jí wáng guó zhī shì。 yè bù jiōng： yè lǐ wèi guān gōng mén（ yīn yòu nèi yìng）。③ liáng tái： jìn、 sòng jiān chēng cháo tíng jìn shěng wéi tái。 liáng tái jí xiāo liáng gōng jìn zhī dì， gù zhǐ zài jīn nán jīng xuán wǔ hú pàn。④ jiǔ zǐ líng： tóng shàng shū yòu zài：“ zhuāng yán sì yòu jiǔ zǐ líng， wài guó sì fó miàn yòu guāng xiāng， chán líng sì tǎ zhū bǎo 'ěr， jiē bō qǔ yǐ shī pān fēi diàn shì。”
zhè shì yī shǒu yǒng shǐ shī， dàn miào zài zhǐ xù shì 'ér bù yì lùn。 yǒng shòu diàn gé， jīn lián nǚ sè， liáng tái gē wǔ de shē huá xiǎng lè zhōng， yǎn yì zhe xīng shuāi gēngtì de lì shǐ gù shì， nà fēng zhōng yáo yè de jiǔ zǐ líng， jiàn zhèng guò yī dài dài wáng cháo de bēi huān róng rǔ， wù shì rén fēi！ liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ jiǔ zǐ líng jì qí fèi dì huāng yín hūn kuì zhī biāo zhì， yì qí huāng yín wáng guó zhī jiàn zhèng； jì liáng tái xīn zhù huāng yín xiāng jì zhī biāo zhì， yì qí chóngdǎo fù zhé zhī yù zhào。” lì shǐ shì màn cháng 'ér qiě fù zá de， dàn shī rén zhǐ“ jiù wēi wù diǎn chū， lìng rén sī 'ér dé zhī”，“ bèi jué chàng tàn yòu qíng”。 lǐ shāng yǐn shì yī wèi cháng huái yōu guó zhī xīn de shī rén， cǐ shī yǒng shǐ zhī yì wèi bì bù zài fěng jīn。 qián rén duō yòu rèn wéi cǐ shī fěng táng jìng zōng zhě， bù wú dào lǐ。 dù mù《 ēpáng gōng fù》 yún：“ qín rén bù xiá zì 'āi 'ér hòu rén 'āi zhī， hòu rén 'āi zhī 'ér bù jiàn zhī， yì shǐ hòu rén 'ér fù 'āi hòu rén yě。” jiǔ zǐ líng zhī jiàn， shēn yì huò zhèng zài cǐ。“ yóu” zì nài rén xún wèi。 cǐ shī hán xù yùn jiè， yǔ《 jiǎ shēng》 shī zhī zhí yán yì lùn fēng gé bù tóng， xià fù qí shī gōng cān dú：
xuān shì qiú xián fǎng zhú chén， jiǎ shēng cái diào gèng wú lún。 kě lián yè bàn xū qián xí， bù wèn cāng shēng wèn guǐ shén。
yǒng shǐ
běi hú nán dài shuǐ màn màn①， yī piàn jiàng qí bǎi chǐ gān②。 sān bǎi nián jiān tóng xiǎo mèng， zhōng shān hé chù yòu lóng pán③？
① běi hú： nán jīng xuán wǔ hú。《 jīn líng zhì》：“ nán dài， shuǐ shàng zhá yě。” běi hú nán dài， tǒng zhǐ xuán wǔ hú， shì nán cháo cāo liàn shuǐ jūn de chǎng suǒ， yě shì dì wáng yóu yàn zhī chù。 cǐ yán shuǐ màn màn， yì wèi xī rì zhī shuǐ jūn、 dì wáng jiē bù fù cún zài， wéi hú shuǐ màn màn yǐ。② yī piàn jiàng qí： liú yǔ xī《 jīn líng huái gǔ》：“ qiān xún tiě suǒ chén jiāng dǐ， yī piàn jiàng fān chū shí tóu。” nǎi zhǐ dōng wú sūn hào jiàng jìn。③ nán jīng wéi liù cháo gù dū， sān bǎi nián jiān， wáng cháo gēngtì， jiàng qí lǚ shù， fēi dàn sūn wú yī huí。 lóng pán： xú yuán《 shì wèn》：“ jiàn kāng dōng běi shí lǐ， yòu zhōng shān， jiù míng jīn shān， hòu gēnghào jiǎng shān。 zhū gé liàng yǐ wéi zhōng shān lóng pán， jí jiǎng shān yě。 zhāng bó《 wú lù》：“ liú bèi céng shǐ zhū gé liàng zhì jīng， yīn dǔ mò líng shān fù， nǎi tàn yuē：‘ zhōng shān lóng pán， shí tóu hǔ jù， dì wáng zhī zhái yě。”
cǐ yǒng liù cháo xīng fèi gēngtì zhī zuò。 shǒu jù jí yán liù dài fán huá yǐ qù， wéi liú shuǐ màn màn， yī pài xiāo tiáo lěng jì。 yǔ liú yǔ xī“ cháo dǎ kōng chéng jì mò huí” yì tóng。 yǐ xià sān jù chǎn fā guó jiā xīng wáng zài yú rén shì， ér bù zài shān chuān xíng shèng zhī lǐ。 yǔ liú yǔ xī《 jīn líng huái gǔ》“ xīng fèi yóu rén shì， shān chuān kōng dì xíng” yì tóng。 liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ céng céng zuò shì， bī chū mò jù， dào pò 'ér bù shuō jìn， xióng zhí zhī zhōng zì hán dùn cuò zhī zhì。”
suí gōng①
chéng xīng nán yóu bù jiè yán②， jiǔchóng shuí shěng jiàn shū hán③？ chūn fēng jǔ guó cái gōng jǐn④， bàn zuò zhàng ní bàn zuò fān⑤。
① zhāng《 jiān》 biān cǐ shī yú dà zhōng shí yī nián（ 857）， shí shāng yǐn yīn liǔ zhòng yǐng tuī jiàn， rèn yán tiě tuī guān， yóu jiāng dōng。 suí gōng： suí yáng dì yáng guǎng jiàn zào de xíng gōng。《 yú dì jì shèng》：“ huái nán dōng lù， yáng zhōu jiāng dū gōng， yáng dì yú jiāng dū jùn zhì gōng， hào jiāng dū gōng。”《 jiā qìng yī tǒng zhì》：“ jiāng sū shěng yáng zhōu fǔ gǔ jì： lín jiāng gōng zài jiāng dū xiàn nán 'èr shí lǐ， suí dà yè qī nián， yáng dì shēng diào tái lín yáng zǐ jīn， dà yàn bǎi liáo， xún jiàn lín jiāng gōng yú cǐ。 xiǎn fú gōng zài gān quán xiàn dōng běi， suí chéng wài lí gōng。…… jiāng dū gōng zài gān quán xiàn xī qī lǐ， gù guǎng líng chéng nèi。 zhōng yòu chéng xiàng diàn， shuǐ jīng diàn jí liú zhū táng， jiē suí yáng dì jiàn。…… shí gōng zài gān quán xiàn běi wǔ lǐ， suí yáng dì jiàn。《 huán yǔ jì》： shí gōng zài jiāng dū xiàn běi wǔ lǐ， cháng fù yuàn nèi， yǐ lín bàng jiàn， gāo kuà gāng fù， suí chéng xíng zhì yān。 yuē guī yàn、 huí liú、 jiǔ lǐ、 sōng lín、 fēng lín、 dà léi、 xiǎo léi、 chūn cǎo、 jiǔ huá、 guāng fén。”② chéng xīng jù：《 jìn shū · yú fú zhì》：“ fán chē jià qīn róng， zhōng wài jiè yán。” cǐ yán bù jiè yán， yì wèi yáng dì jiāo héng wú jì， háo wú jiè bèi。③ jiǔchóng： zhǐ huáng dì jū zhù de shēn gōng。 shěng： míng chá， dǒng dé。 jiàn shū hán： gěi huáng dì de jiàn shū。《 suí shū · yáng dì jì》 zài： suí yáng dì xún yóu， dà chén shàng biǎo quàn jiàn zhě jiē zhǎn zhī， suì wú rén gǎn jiàn。 dà yè shí sì nián（ 618）， zài xíng gōng lǐ bèi qí bù xià yǔ wén huà jí suǒ shā。④ gōng jǐn： gōng huáng jiā shǐ yòng de gāo jí jǐn duàn。⑤ zhàng ní： mǎ jiān， diàn zài mǎ 'ān de xià miàn， liǎng biān xià chuí zhì mǎ dèng， yòng lái dǎng ní tǔ。《 suí shū · shí huò zhì》：“ dà yè yuán nián， zào lóng zhōu， fèng tà、 huáng lóng、 chì jiàn、 lóu chuán、 miè fǎng…… xìng jiāng dū…… zhòu lú xiāng jiē， èr bǎi yú lǐ。”
cǐ shī fěng yǒng suí yáng dì shē chǐ xī yóu zhī shì。 shǒu 'èr jù xiě yáng dì rèn xīng zì yóu， sì xíng wú jì， qiě làn shā zhōng jiàn zhī shì， suì fú xià shā shēn zhī huò。 cì 'èr jù qǔ cái jǐn yī shì xiě qí hào fèi zhī jù， jiāng yī rén yǔ jǔ guó、 gōng jǐn yǔ zhàng ní hé chuán fān duì bǐ， tū chū yáng dì zhī jiāo shē yín yì。 rán 'ér quán shī wú yī yì lùn zhī yǔ， yú fēng huá liú měi de xù shù zhī zhōng， àn yù shēn chén zhī lǜ， lìng rén jiàn gǔ shì 'ér sī xīng wáng。
suí gōng
zǐ quán gōng diàn suǒ yān xiá①， yù qǔ wú chéng zuò dì jiā②。 yù xǐ bù yuán guī rì jiǎo③， jǐn fān yīngshì dào tiān yá④。
yú jīn fǔ cǎo wú yíng huǒ⑤， zhōng gǔ chuí yáng yòu mù yā⑥。 dì xià ruò féng chén hòu zhù， qǐ yí zhòng wèn《 hòu tíng huā》⑦？
① zǐ quán： jí zǐ yuān， yīn táng gāo zǔ míng lǐ yuān， wéi bì huì 'ér gǎi。 sī mǎ xiāng rú《 shàng lín fù》 miáo xiě huáng dì de shàng lín yuàn“ dān shuǐ gèn qí nán， zǐ yuān jìng qí běi”。 cǐ yòng zǐ quán gōng diàn dài zhǐ suí cháo jīng dū cháng 'ān de gōng diàn。 suǒ yān xiá： kōng yòu yān yún liáo rào。② wú chéng： jí guǎng líng（ jīn yáng zhōu）。 bào zhào yòu《 wú chéng fù》 xiě guǎng líng。 èr jù yì wèi suí yáng dì jiāng cháng 'ān de gōng diàn xián zhì qǐ lái， yòu dào yáng zhōu dà jiàn xíng gōng。《 suí shū · yáng dì jì》：“ dà yè yuán nián sān yuè， fā hé nán zhū jùn nán nǚ bǎi yú wàn kāi tōng jì qú，…… bā yuè， shàng yù lóng zhōu xìng jiāng dū。”③ yù xǐ： huáng dì de yù yìn。 rì jiǎo：《 jiù táng shū · táng jiǎn chuán》：“ gāo zǔ nǎi zhào rù， mì fǎng shí shì， jiǎn yuē：‘ míng gōng rì jiǎo lóng tíng， lǐ shì yòu zài tú dié， tiān xià zhǔwàng’。”《 hòu hàn shū · guāng wǔ jì》 zhù yǐn zhèng xuán《 shàng shū zhōng hòu zhù》：“ rì jiǎo， wèi tíng zhōng gǔ qǐ zhuàng rú rì。” zhū jiàn píng《 xiāng shū》：“ é yòu lóng xī rù fā， zuǒ jiǎo rì， yòu jiǎo yuè， wáng tiān xià。” liú xiào biāo《 biàn mìng lùn》：“ lóng xī rì jiǎo， dì wáng zhī biǎo。” cǐ gǔ dài chèn wěi jiā gōng wéi huáng dì zhī yǔ。④ jǐn fān：《 kāi hé jì》：“ dì zì luò yáng qiān jià dà liáng， zhào jiāng huái zhū zhōu zào dà chuán wǔ bǎi zhǐ，…… lóng zhōu jì chéng， fàn jiāng yán huái 'ér xià，…… shí zhòu lú xiāng jì， lián jiē qiān lǐ， zì dà liáng zhì huái kǒu， lián mián bù jué。 jǐn fān guò chù， xiāng wén bǎi lǐ。” hé chāo píng cǐ jù yún：“ zhù cǐ yī lián， zhí shuō chū kuáng wáng dǐ sǐ bù wù， fāng jiàn jiāng dū zhī huò， fēi 'ǒu rán bù xìng， hòu bàn fěng cì gèng yòu lì。” zhè liǎng jù shuō， rú guǒ bù shì lǐ yuān duó qǔ liǎo suí cháo de zhèng quán， yáng guǎng de chuán dà gài huì yóu dào tiān biān qù liǎo bā。⑤ fǔ cǎo wú yíng huǒ：《 lǐ jì · yuè lìng》：“ fǔ cǎo wéi yíng”。 gǔ rén yǐ wéi yíng huǒ chóng shì fǔ cǎo biàn huà chū lái de。《 suí shū · yáng dì jì》：“ dà yè shí 'èr nián， shàng yú jǐng huá gōng zhēng qiú yíng huǒ， dé shù hú， yè chū yóu shān fàng zhī， guāng biàn yán gǔ。” zhè jù cǎi qǔ kuā zhāng de shǒu fǎ， shuō yáng dì yǐ bǎ yíng huǒ chóng sōu guāng liǎo。⑥ chuí yáng：《 kāi hé jì》：“ zhào mín jiān yòu liǔ yī zhū shǎng yī jiān， bǎi xìng zhēng xiàn zhī。 yòu lìng qīn zhǒng， dì zì zhǒng yī zhū， qún chén cì dì zhòngzāi bì， dì yù bǐ xiě cì chuí yáng liǔ xìng yáng， yuē yáng liǔ yě。” zhè jù shuō suí wáng hòu， suí dī shàng zhǐ yòu yáng liǔ yǐ jiù， mù yā 'āi míng。⑦ chén hòu zhù： jí nán cháo chén de wáng guó zhī jūn chén shū bǎo， tā céng zuò《 yù shù hòu tíng huā》 qū cí。《 suí yí lù》 juàn shàng zài： yáng dì zài jiāng dū céng mèng jiàn hé qián cháo huáng dì chén shū bǎo xiāng yù， chàng yǐn shèn huān， xí jiān céng qǐng chén de chǒng fēi zhāng lì huá biǎo yǎn《 yù shù hòu tíng huā》 wǔ dǎo。 zhè liǎng jù shuō， yáng guǎng rú guǒ sǐ hòu yòu zhī， zài dì xià hé chén shū bǎo chóngféng， dà gài bù hǎo zài tí《 yù shù hòu tíng huā》 zhī shì liǎo bā？ zhāng《 jiān》 yún：“ jié yǐ lěng cì zuò shōu， hán xù bù jìn。”
hú yǐ méi yuē：“ àn shī qíng nǎi píng diào qī liáng zhī shì， ér yòng shì qǔ wù què yī piàn huá rùn。” shāng yǐn yǒng shǐ， duō yòng cǐ fǎ， yǐ fán huá shē chǐ zhī shì， yán xīng wáng shuāi bài zhī lǐ， fā shì shì wú cháng zhī tàn。
fēng yǔ①
qī liáng《 bǎo jiàn piān》②， jī bó yù qióng nián③。 huáng yè réng fēng yǔ④， qīng lóu zì guǎn xián⑤。
xīn zhī zāo bó sú， jiù hǎo gé liáng yuán⑥。 xīn duàn xīn fēng jiǔ⑦， xiāo chóu dǒu jǐ qiān⑧？
① cǐ shī zhāng《 jiān》 biān yú dà zhōng shí yī nián（ 857）， yún：“‘ xīn zhī zāo bó sú’ wèi zhèng yà lǐ huí bèi；‘ jiù hǎo gé liáng yuán’ wèi zǐ zhí（ lìng hú táo） bù néng jiǔ jū jīng shī， fān shǐ qióng nián jī bó。 zì duàn cǐ shēng yǐ wú guō zhèn、 mǎ zhōu zhī qí yù， shī zhī suǒ yǐ tàn yě。 wèi qí yì zhì， sì zài yóu jiāng dōng shí。②《 bǎo jiàn piān》： zhāng shuō《 guō dài gōng xíng zhuàng》：“ gōng shǎo tì tǎng， kuò luò yòu dà zhì， shí bā zhuó jìn shì dì， pàn rù gāo děng， shòu zǐ zhōu tōng quán wèi。 zé tiān wén qí míng， yì zhēng yǐn jiàn， lìng lù jiù wén， shàng《 gǔ jiàn piān》， lǎn 'ér xǐ zhī。” guō zhōng shù《 hàn jiǎn》 yún：“《 guō yuán zhèn wén jí xù》：‘ xī yú gù yè chéng xià dé yì jiàn， shàng yòu gǔ wén sì zì yún： qǐng sì xuē zhú。 yīn zuò《 gǔ jiàn gē》。’” àn《 gǔ jiàn gē》 jiè gǔ jiàn chén mái yù huái cái bù yù zhī yì， yòu jù yún：“ hé yán zhōng lù zāo qì juān？ líng luò piāo lún gǔ yù biān。 suī fù chén mái wú suǒ yòng， yóu néng yè yè qì chōng tiān。” dù fǔ《 guò guō dài gōng gù zhái》：“ gāo yǒng《 bǎo jiàn piān》， shén jiāo fù míng mò。” shāng yǐn cǐ yǐn guō yuán zhèn shì， zì tàn huái cái bù yù。③ jī bó yù qióng nián： lú sī dào《 wéi gāo pú shè yǔ sī mǎ xiāo nán shū》：“ jī bó shuǐ xiāng， wú nǎi qióng cuì。” yǔ xìn《 āi jiāng nán fù》：“ xià tíng piāo bó， gāo qiáo jī lǚ。” qióng nián： zhōng shēng。④ huáng yè jù： zì yù piāo líng rú fēng yǔ zhōng de huáng yè。⑤ qīng lóu： fù guì rén jiā。⑥ xīn zhī liǎng jù： féng zhù：“ xīn zhī wèi hūn yú wáng shì， jiù hǎo zhǐ lìng hú。 zāo bó sú zhě， shì fēng jiāo bó， nǎi yòu péng dǎng zhī fēn， ér nù jí wǒ yǐ。”⑦ xīn duàn jù：《 jiù táng shū · mǎ zhōu chuán》：“ xī yóu cháng 'ān， sù yú xīn fēng nì lǚ， zhù rén wéi gōng zhū shāng fàn， ér bù gù dài zhōu。 suì mìng jiǔ yī dǒu bā shēng， yōu rán dú zhuó。 zhù rén shēn yì zhī。 zhì jīng shī， shè yú zhōng láng jiāng cháng hé zhī jiā…… wèihé chén piányí 'èr shí yú shì， lìng zòu zhī， shì jiē hé zhǐ…… tài zōng jí rì zhào zhī…… yǔ yǔ shèn yuè， lìng zhí mén xià shěng， liù nián， shòu jiān chá yù shǐ。” cǐ yǐn mǎ zhōu shì， zì tàn shēng bù féng shí， yǐ wú zhī yù zhī wàng。⑧ xiāo chóu jù：《 hàn shū · dōng fāng shuò chuán》：“ xiāo yōu zhě mò ruò jiǔ。” yòu cáo zhí《 míng dū piān》：“ guī lái yàn píng lè， měi jiǔ dǒu shí qiān。” yòu wáng wéi《 shàonián xíng》：“ xīn fēng měi jiǔ dǒu shí qiān。”
yáo péi qiān《 lǐ yì shān shī jí jiān zhù》：“ qī liáng jī bó， yǐ dé yì rén xiāng xíng， yù yì nán kān。 fēng yǔ zì fēng yǔ， guǎn xián zì guǎn xián， yí chóu rén zhī cháng duàn yě。 fū xīn zhī jì rì bó， ér jiù hǎo qiě zhōng kuí， cǐ shí suī shí qiān mǎi jiǔ， yě xiāo cǐ chóu bù dé， huáng lùn xīn fēng jià zhí zāi？” liú、 yú《 jí jiě》：“ cǐ shī shǒu wěi yòng diǎn， tiē qiē zì rán， huà chū cái shì shū jiàn piāo líng， yīng jùn chén lún fēng mào。 mò lián yóu bù lù hén jì。
jǐn sè
jǐn sè wú duān wǔ shí xián， yī xián yī zhù sī huá nián①。 zhuāng shēng xiǎo mèng mí hú dié②， wàng dì chūn xīn tuō dù juān③。
cāng hǎi yuè míng zhū yòu lèi④， lán tián rì nuǎn yù shēng yān⑤。 cǐ qíng kě dài⑥ chéng zhuī yì， zhǐ shì dāng shí yǐ wǎng rán。
① zhū zhù：《 zhōu lǐ · yuèqì tú》：“ yǎ sè 'èr shí sān xián， sòng sè 'èr shí wǔ xián， shì yǐ bǎo yù zhě yuē bǎo sè， huì wén rú jǐn zhě yuē jǐn sè。”《 hàn shū · jiāo sì zhì shàng》：“ qín dì shǐ sù nǚ gǔ wǔ shí xián sè， bēi， dì jìn bù zhǐ， gù pò qí sè wéi 'èr shí wǔ xián。” gǔ sè dà xiǎo bù děng， xián shù yì bù tóng。 yì shān《 huí zhōng mǔ dān wéi yǔ suǒ bài》 shī yòu“ jǐn sè jīng xián pò mèng pín”；《 qī yuè 'èr shí bā rì yè yǔ wáng zhèng 'èr xiù cái tīng yǔ hòu mèng zuò》 shī yòu“ yǔ dǎ xiāng líng wǔ shí xián”。 wú duān： méi lái yóu， wú yuán wú gù。 cǐ yǐn yǐn yòu bēi shāng zhī gǎn， nǎi quán shī zhī qíng gǎn jī diào。 lì dài jiě yì shān shī zhě， duō yǐ cǐ shī wéi wǎn nián zhī zuò。 shāng yǐn xiǎng nián bù zú wǔ shí， gù cǐ jiè“ wǔ shí xián” qǐ xīng， àn yù shēng píng， yǐn fā yǐ xià“ yī xián yī zhù” zhī sī yì。② zhuāng shēng jù：《 zhuāng zǐ · qí wù lùn》：“ zhuāng zhōu mèng wéi hú dié， xǔ xǔ rán hú dié yě； zì yù shì zhì yǔ！ bù zhī zhōu yě。 é rán jué， zé qú qú rán zhōu yě。 bù zhī zhōu zhī mèng wéi hú dié yǔ？ hú dié zhī mèng wéi zhōu yǔ？” shāng yǐn cǐ yǐn zhuāng zhōu mèng dié gù shì， yǐ yán rén shēng rú mèng， wǎng shì rú yān zhī yì。③ wàng dì jù：《 huá yáng guó zhì · shǔ zhì》：“ dù yǔ chēng dì， hào yuē wàng dì。…… qí xiāng kāi míng， jué yù lěi shān yǐ chú shuǐ hài， dì suì wěi yǐ zhèng shì， fǎ yáo shùn chán shòu zhī yì， suì shànwèi yú kāi míng。 dì shēng xī shān yǐn yān。 shí shì 'èr yuè， zǐ juān niǎo míng， gù shǔ rén bēi zǐ juān niǎo míng yě。” zǐ juān jí dù juān， yòu míng zǐ guī。 cài mèng bì《 dù gōng bù cǎo táng shī jiān》 yī jiǔ《 dù juān》 shī zhù yǐn《 chéng dū jì》：“ wàng dì sǐ， qí hún huà wéi niǎo， míng yuē dù juān， yì yuē zǐ guī。”④ cāng hǎi jù：《 bó wù zhì》：“ nán hǎi wài yòu jiāo rén， shuǐ jū rú yú， bù fèi jì zhì， qí yǎn qì zé néng chū zhū。”《 xīn táng shū · dí rén jié chuán》：“ rén jié jǔ míng jīng， diào biàn zhōu cān jūn， wéi lì wū sù chù zhì， shǐ yán lì běn rú xùn， yì qí cái， xiè yuē：‘ zhòng ní chēng guān guò zhī rén， jūn kě wèi cāng hǎi yí zhū yǐ。”⑤ lán tián jù：《 yuán hé jùn xiàn zhì》：“ guān nèi dào jīng zhào fǔ lán tián xiàn： lán tián shān， yī míng yù shān， zài xiàn dōng 'èr shí bā lǐ。”《 wén xuǎn》 lù jī《 wén fù》：“ shí yùn yù 'ér shān huī， shuǐ huái zhū 'ér chuān mèi。”《 kùn xué jì wén》 juàn shí bā： sī kōng biǎo shèng yún：“ dài róng zhōu wèi shī jiā zhī jǐng， rú lán tián rì nuǎn， liáng yù shēng yān， kě wàng 'ér bù kě zhì yú méi jié zhī qián yě。 lǐ yì shān yù shēng yān zhī jù gài běn yú cǐ。”⑥ kě dài： qǐ dài， hé dài。
cǐ shī shì yì shān shī zhī dài biǎo zuò， rán pō nán jiě shuō。 sòng liú bān《 gòng fù shī huà》 yún：“《 jǐn sè》 shī， rén mò xiǎo qí yì， huò wèi shì lìng hú chǔ jiā qīng yī yě。”《 sháo xī yú yǐn cóng huà》 qián jí juàn 'èr shí 'èr yǐn huáng cháo yīng《 xiāng sù zá jì》 yuē：“ yì shān《 jǐn sè》 shī yún…… shān gǔ dào rén dú cǐ shī， shū bù jiě qí yì， hòu yǐ wèn dōng pō。 dōng pō yún：‘ cǐ chū《 gǔ jīn lè zhì》， yún： jǐn sè zhī wéi qì yě， qí xián wǔ shí， qí zhù rú zhī。 qí shēng yě shì、 yuàn、 qīng、 hé。’ àn lǐ shī‘ zhuāng shēng……’， shì yě；‘ wàng dì……’， yuàn yě；‘ cāng hǎi……’， qīng yě；‘ lán tián……’， hé yě。 yī piān zhī zhōng， qū jìn qí yì。 shǐ chēng qí guī mài qí gǔ， xìn rán。” yuán hǎo wèn《 lùn shī jué jù》 yún：“ wàng dì chūn xīn tuō dù juān， jiā rén jǐn sè yuàn huá nián。 shī jiā zǒng 'ài xī kūn hǎo， dú hèn wú rén zuò zhèng jiān。” yǐ shàng yǒng“ qīng yī”（ yàn qíng） shuō nǎi xiǎo shuō jiā yán； yǒng jǐn sè shuō pō dé sòng rén zàn tóng。 míng rén hú yìng lín yú cǐ 'èr shuō jiē yí zhī。 qí hòu shuō zhě fēn yún， dà dǐ yòu“ zì shāng shēng píng”（ qīng hé chāo、 wāng shī hán、 xuē xuě、 sòng xiáng fèng） shuō、“ dào wáng”（ qīng zhū hè líng、 zhū yí zūn、 hé chāo、 féng hào、 chéng mèng xīng、 yáo péi qiān、 jìn rén zhāng cǎi tián、 mèng sēn děng） shuō、“ zhèng zhì jì tuō”（ qīng dù zhào， jìn rén zhāng cǎi tián、 cén zhòng miǎn děng） shuō、“ shī xù”（ qīng hé chāo、 wáng yìng kuí、） shuō、“ jì tuō bù míng”（ qīng qū fù、 jìn rén liáng qǐ chāo） shuō、“ zì yù chuàng zuò”（ qián zhōng shū） shuō děng。 qí zhōng chí“ dào wáng” huò“ zì shāng” shuō zhě jiào duō。 rán“ dào wáng” shí jì shàng yě shì“ zì shāng” de nèi hán zhī yī， gù“ zì shāng” shuō sì gèng yuán tōng。 cí yǐn liú、 yú《 jí jiě》 yǐ bèi cān dú：“ zì shāng shēn shì zhī shuō， jiào wéi qièshí hé lǐ。…… shǒu lián wèi jiàn cǐ wǔ shí xián zhī jǐn sè， wén qí xián xián suǒ fā zhī bēi yīn， bù jìn chàng rán 'ér yì jǐ zhī huá nián wǎng shì。…… hàn fù 'èr lián， jí chéng‘ sī huá nián’ ér xiě huí yì zhōng zhī huá nián wǎng shì，……‘ zhuāng shēng’ jù xì zhuàng sè shēng zhī rú mèng sì huàn， lìng rén mí wǎng， yòng yì zài‘ mèng’ zì‘ mí’ zì。 ér cǐ zhǒng jìng jiè yì jí yǐ xiàng zhēng shī rén shēn shì zhī rú mèng sì huàn， wǎng rán ruò mí。……‘ wàng dì’ jù xì xiě sè shēng zhī qī mí 'āi yuàn， rú qì juān tí xuè， zhuóyì zài‘ chūn xīn’ zì、‘ tuō’ zì。‘ chūn xīn’ běn zhǐ 'ài qíng zhī xiàng wǎng zhuī qiú， cháng yòng yǐ yù zhǐ duì lǐ xiǎng zhī zhuī qiú。……‘ wàng dì’ jù dài wèi jǐ zhī zhuàng xīn xióng tú jí shāng shí yōu guó、 gǎn shāng shēn shì zhī qíng jūn tuō zhī 'āi yuàn qī duàn zhī shī gē， rú wàng dì zhī huà juān yǐ zì shū 'āi yuàn yě。 dù juān jí zuò zhě zhī shī hún。……‘ cāng hǎi’ jù xiě sè shēng zhī qīng liáo bēi kǔ…… zhèng hán cāng hǎi yí zhū zhī yì。……‘ lán tián’ jù sì xiě sè shēng zhī piāomiǎo méng lóng…… huò yǐ yù jǐ suǒ xiàng wǎng zhuī qiú zhě， jiē wàng zhī ruò yòu， jìn zhī zé wú。…… yào zhī， hàn、 fù 'èr lián bìng fēi jù tǐ xù shù qí huá nián wǎng shì， ér xì jiè sè shēng zhī mí huàn、 āi yuàn、 qīng liáo、 piāomiǎo yǐ gài kuò shū xiě qí huá nián suǒ lì zhī zhǒng zhǒng rén shēng zāo jì、 rén shēng jìng jiè、 rén shēng gǎn shòu。…… mò lián hán yì míng bái…… wèi shàng shù shī yì 'āi shāng qíng shì qǐ dài jīn rì zhuī yì fāng bù shèng chàng hèn， jí zài dāng shí yì wǎng rán ruò shī yǐ。
wú tí
zhòng wéi shēn xià mò chóu táng①， wò hòu qīng xiāo xì xì cháng。 shén nǚ shēng yá yuán shì mèng②， xiǎo gū jū chù běn wú láng③。
fēng bō bù xìn líng zhī ruò， yuè lù shuí jiào guì yè xiāng④？ zhí dào xiāng sī liǎo wú yì⑤， wèi fáng chóu chàng shì qīng kuáng⑥。
① mò chóu： liáng wǔ dì《 hé zhōng zhī shuǐ gē》：“ hé zhōng zhī shuǐ xiàng dōng liú， luò yáng nǚ 'ér míng mò chóu。…… shí wǔ jià zuò lú jiā fù， shí liù shēng 'ér zì 'ā hóu。 lú jiā lán shì guì wéi liáng， zhōng yòu yù jīn sū hé xiāng。” yòu《 jiù táng shū · yīn lè zhì》：“ shí chéng zài jìng líng。……《 mò chóu lè》 chū yú《 shí chéng lè》。 shí chéng yòu nǚ zǐ míng mò chóu， shàn gē， yīn yòu cǐ gē。” yòu《 yuèfǔ shī jí》 juàn sì bā《 qīng shāng qū cí · mò chóu lè》：“ mò chóu zài hé chù？ mò chóu shí chéng xī。 tǐng zǐ dǎ liǎng jiǎng， cuī sòng mò chóu lái。” yǐ shàng nǎi liǎng mò chóu， yī zài luò yáng， yī zài shí chéng（ jīn hú běi zhōng xiáng xiàn）。 cǐ jiè mò chóu dài zhǐ shēn guī yōu jū zhī nǚ zǐ。 shǒu 'èr jù yán dú chù jì mò qíng jǐng。 chén yǒng zhèng yuē：“‘ xì xì’ èr zì xià dé jí jiā， bǎ màn màn dì tuī yí de shí jiān hé cán shí zhe xīn líng de tòng kǔ dū biǎo xiàn chū lái liǎo。”② shén nǚ： jí sòng yù《 gāo táng fù》 suǒ yán wū shān shén nǚ。③ xiǎo gū： zhū hè líng《 lǐ yì shān shī jí jiān zhù》 yǐn： gǔ lè fǔ《 qīng xī xiǎo gū qū》：“ kāi mén bái shuǐ， cè jìn qiáo liáng。 xiǎo gū suǒ jū， dú chù wú láng。” wú jūn《 xù qí xié jì》：“ kuàijī zhào wén sháo， sòng yuán jiā wéi dōng gōng fú shì， xiè zài qīng xī zhōng qiáo。 qiū yè bù yuè， hū yòu qīng yī yì mén xiāng wèn， xū yú nǚ láng zhì， nián kě shí bā jiǔ xǔ， róng sè jué miào， gù qīng yī qǔ kōng hóu gǔ zhī， liú lián yàn qǐn。 jiāng dàn， bié qù， yǐ jīn zān yí wén sháo。 míng rì， yú qīng xī miào zhōng dé zhī， nǎi zhī zuó suǒ jiàn， qīng xī nǚ shén yě。” hàn lián huí yì wǎng xī， yī qiē xiāng zhī yù hé jiē rú mèng rú huàn， zhōng chéng xū wú。④ jǐng lián yán líng zhī běn yǐ róu ruò， ér fēng bō jìng háo bù gù xī， sì yì cuī cán； guì yè fēn fāng nèi yùn， dàn yuè lù què bù yú zī rùn。 cǐ yán shēng mìng suī měi hǎo què wú zhù， bù jǐn wú zhù， fǎn shòu cuī cán。 shāng yǐn《 shēn gōng》 shī yòu“ kuáng biāo bù xī luó yīn bó， qīng lù piān zhī guì yè nóng” jù， chū jù yǔ“ fēng bō” jù tóng， duì jù yǔ“ yuè lù” jù fǎn， jiē kě cān dú。⑤ zhí： jiǎ shè yǔ。 zhāng xiāng《 shī cí qū yǔ cí huì shì》： zhí， yǔ jí shǐ děng cí xiāng dāng， jiǎ dìng zhī cí。 liǎo wú yì： yī diǎn zuò yòng yě méi yòu。⑥ qīng kuáng： fàng yì bù jī、 chī qíng bù wù zhī yì。《 hàn shū · chāng yì wáng chuán》：“ qīng kuáng bù huì”。 zhù：“ fán kuáng zhě， yīn yáng mài jìn zhuó。 jīn cǐ rén bù kuáng sì kuáng zhě， gù yán qīng kuáng yě。” dù fǔ shī“ fàng dàng qí zhào jiān， qiú mǎ pō qīng kuáng。” cǐ 'èr jù yán jí shǐ xiāng sī wú yì， yì bù fáng zhōng bào chī qíng。
wáng fū zhī chēng cǐ shī wéi“ yàn qíng bié diào”（《 táng shī píng xuǎn》）。 cǐ shī biǎo miàn shì xiě yī gè shēn guī dú chù de nǚ zǐ yuè yè wú mián， zì shāng yōu dú， tú rán xiāng sī， shí zé jiè yǐ shū fā shēn shì zāo yù zhī gǎn。 cǐ yì shān shī zhōng de yī gè zhòng yào zhù tí。 qí bǐ yì kōng líng， duō gài kuò yǔ 'ér shǎo jù tǐ shì， bǐxìng jì tuō， yì zài yán wài。 shǒu lián“ wò hòu qīng xiāo xì xì cháng” jí diǎn míng yōu dú jì mò、 gǎn shāng wú zhù zhī yì。 hàn lián yǔ《 zhòng guò shèng nǚ cí》“ yī chūn mèng yǔ cháng piāo wǎ， jìn rì líng fēng bù mǎn qí” xiāng fǎng fó， ér rén shēng xū huàn， rú mèng rú yān zhī gǎn gèng wéi míng xiǎn。 jǐng lián cè zhòng xiě shēng píng zāo jì zhī kǎn kě bù xìng， rán“ fēng bō”、“ yuè lù” suǒ zhǐ hán xù， bù yì zhuō mō。 wěi lián yán rén shēng jì yǐ wú nài， bù fáng qiě zì qīng kuáng。 shāng yǐn shī duō yòu cǐ gǎn shāng wú nài zhī qíng huái， rú《 chūn rì jì huái》：
shì jiān róng luò zhòng qūn xún， wǒ dú qiū yuán zuò sì chūn。 zòng shǐ yòu huā jiān yòu yuè， kě kān wú jiǔ yòu wú rén。
qīng páo sì cǎo nián nián dìng， báifà rú sī rì rì xīn。 yù zhú fēng bō qiān wàn lǐ， wèi zhī hé lù dào lóng jīn？
wú tí
xiāng jiàn shí nán bié yì nán①， dōng fēng wú lì bǎi huā cán。 chūn cán dào sǐ sī fāng jìn②， là jù chéng huī lèi shǐ gān。
xiǎo jìng dàn chóu yún bìn gǎi， yè yín yìng jué yuè guāng hán。 péng shān cǐ qù wú duō lù③， qīng niǎo yīn qín wéi tàn kàn④。
①《 yán shì jiā xùn》：“ bié yì huì nán”。②《 yuèfǔ shī jí · xī qū gē · zuò cán sī》：“ chūn cán bù yìng lǎo， zhòu yè cháng huái sī。 hé xī wēi qū jìn， chán mián zì yòu shí。”③ péng shān： chuán shuō zhōng de péng lāi xiān shān。《 liè zǐ · tānɡ wèn》：“ bó hǎi zhī dōng yòu wǔ shān， wǔ yuē péng lāi。”④ qīng niǎo： chuán shuō zhōng xī wáng mǔ de shén niǎo。《 hàn wǔ gù shì》：“ qī yuè qī rì， hū yòu qīng niǎo fēi jí diàn qián。 dōng fāng shuò yuē：‘ cǐ xī wáng mǔ yù lái。’ yòu qǐng， wáng mǔ zhì， sān qīng niǎo xiá shì wáng mǔ bàng。”
zhè shǒu shī xiě zuò nián dài bù míng， yòu shuō zuò yú kāi chéng sān nián（ 838） hūn wáng shì zhī qián。 jiù nèi róng 'ér yán， wú、 féng、 zhāng、 wāng zhū jiā jiē yǐ wéi yù yì lìng hú shì zhī zuò。 huò wèi jìn shì fāng jí dì hòu， diào hóng nóng wèi shí， yù yì jūn wáng zhī zuò。 rán jiē shǔ cāi dù 'ér wú shí zhèng。 cóng míng xiǎn miáo xiě de nèi róng kàn， sì shì yī shǒu 'ài qíng shī。 shǒu jù yán xiāng jiàn nán dé， lí bié nán kān。 èr jù yǐ bǎi huā wú lì xiàng zhēng wéi lí bié xiāng sī zhī qíng suǒ kùn rǎo， qíng xù dī luò。 sān、 sì jù shì kuài zhì rén kǒu de míng jù， shì quán shī de zhòng xīn， yán xiāng 'ài zhī shēnqiè níng zhòng， shēng sǐ xiāng yǐ。 wǔ、 liù jù shè xiǎng xiàng bèi huái niàn de nǚ zǐ de shēng huó qíng jǐng， àn hán lí rén xiāng sī， xīn xīn xiāng yìn zhī yì， bìng shì guān qiē、 zhēn zhòng zhī yì。 jié wěi shuō xiāng jù běn bù yuǎn， dàn jì nán xiāng jiàn， yòu nán tōng yīn xìn， xī wàng néng yòu rén dài wéi chuán dì xìn xī， dài qù wèn hòu。 rú cǐ jiě shuō， zé zhè chǎng liàn 'ài bì shì nán yòu chéng guǒ de kǔ liàn。 lìng yī zhǒng kě néng shì： cǐ shī bìng wú běn shì， zhǐ shì zuò zhě shū xiě yī zhǒng jīng guò gài kuò、 tí chún de shēng huó tǐ yàn， huò zhě shì 'ài qíng tǐ yàn， huò zhě shì yǒu qíng tǐ yàn， huò zhě jiān 'ér yòu zhī。 rú cǐ， zé shì tuō nán nǚ zhī qíng 'ér yù yì rén shēng。 zǒng zhī， cǐ shī nǎi yì shān shī zhōng zuì wéi chuán sòng de míng piān， mián miǎo shēn chén 'ér bù huì sè， huá lì 'ér yòu zì rán， qíng huái qī kǔ 'ér bù shī yōu měi。
wú tí（ sì shǒu xuǎn 'èr）
lái shì kōng yán qù jué zōng， yuè xié lóu shàng wǔ gèng zhōng。 mèng wéi yuǎn bié tí nán huàn， shū bèi cuī chéng mò wèi nóng。
là zhào bàn lóng jīn fěi cuì， shè xūn wēi dù xiù fú róng。 liú láng yǐ hèn péng shān yuǎn， gèng gé péng shān yī wàn zhòng。
sà sà dōng fēng xì yǔ lái， fú róng táng wài yòu qīng léi。 jīn chán niè suǒ shāo xiāng rù， yù hǔ qiān sī jí jǐng huí。
jiǎ shì kuī lián hán yuàn shǎo， mì fēi liú zhěn wèi wáng cái。 chūn xīn mò gòng huā zhēng fā， yī cùn xiāng sī yī cùn huī。
cǐ《 wú tí》 sì shǒu zhī zuò nián nán kǎo。 yòu rén cāi cè dà yuē zuò yú kāi chéng sān nián（ 838） hūn yú wáng shì zhī qián， suǒ sī liàn zhě dāng wéi dà jiā guī xiù。
dì yī shǒu xiě tiān yá yóu zǐ xiāng sī qíng huái。 shǒu jù xiě mèng huàn zhī xū wú piāo miǎo。 cì jù yán mèng xǐng zhī jì de gū dú。 sān jù xiě mèng zhōng yīn yuǎn bié 'ér bēi tí， sì jù xiě jí yú xiě xìn， bù dài mò nóng。 wǔ liù jù yán gū dēng dú sù de qíng jǐng。 dú zì yī rén miàn duì xiù zhe jīn sè fěi cuì niǎo hé fú róng huā de wéi zhàng jǐn bèi， sī niàn yì zhōng zhī rén。《 chǔ cí · zhāo hún》：“ fěi cuì zhū bèi。” bào zhào《 nǐ xíng lù nán》：“ qī cǎi fú róng zhī yǔ zhàng。” qī jù yòng hàn wǔ dì qiú xiān gù shì yǐ yù suǒ qiú zhī nán dé。 hàn wǔ dì xìn shén xiān fāng shì zhī shuō， dōng chū hǎi fǎng péng lāi xiān shān， zhōng wèi dé。 bā jù xiě zì jǐ yǔ suǒ sī zhī zǔ gé nán tōng， yuǎn shèn yú wǔ dì zhī yú péng shān。 cǐ shī yǐ dàoxù qǐ， xiān xiě mèng xǐng、 cì shù mèng zhōng， fù xiě mèng hòu， xū xū shí shí， rú zhēn rú huàn， céng céng jiē shì lǐ xiǎng yǔ xiàn shí、 xū huàn de wán měi yǔ zhēn qiē de cán quē zhī jiān jù dà de fǎn chā。 kě yǔ bái jū yì《 huā fēi huā》 shī cān dú。
dì 'èr shǒu diào huàn liǎo shū qíng zhù rén gōng， xiě yōu guī nǚ zǐ de yǐnyǐn liàn qíng。 qián sì jù xiě tā jū zhù zhī chù， kě zhī shì fù guì rén jiā de nǚ zǐ。 sà sà dōng fēng， kuǎn kuǎn hé táng， qīng léi xì yǔ， jiē qǐ xīng zhī bǐ， xuàn rǎn yōu guī qíng diào， āi yàn fēn wéi。《 chǔ cí · jiǔ gē》：“ fēng sà sà xī mù xiāo xiāo。” sī mǎ xiāng rú《 cháng mén fù》：“ léi yīn yīn 'ér xiǎng qǐ xī， shēng xiàng jūn zhī chē yīn。” jīn chán niè suǒ： bí niǔ rú jīn chán xíng de xiāng lú。 cǐ yù nán yǐ kāi qǐ。 yù hǔ： lù lu。 sī： jí shuǐ de jǐng shéng。 hé chāo píng yún：“ sān jù yán wài zhī bù néng rù， sì jù yán nèi zhī bù néng chū。 fáng xián yì kě wèi mì yǐ。” jiǎ shì jù： yòng jiǎ chōng nǚ hé hán shòu de gù shì。《 shì shuō xīn yǔ · huò nì》：“ hán shòu měi zī róng， jiǎ chōng bì yǐ wéi yuàn。 měi jù huì， jiǎ nǚ yú qīng suǒ zhōng kàn， jiàn shòu， yuè zhī。 héng huái cún xiǎng， fā yú yín yǒng。 hòu bì wǎng shòu jiā， jù shù rú cǐ， bìng yán nǚ guāng lì。 shòu wén zhī xīn dòng， suì qǐng bì qián xiū yīn wèn， jí qī wǎng sù。 shòu jiáo jié jué rén， yú qiáng 'ér rù， jiā zhōng mò zhī。 zì shì， chōng jué nǚ shèng zì fú shì， shuō chàng yòu yì yú cháng。 hòu huì zhū lì， wén shòu yòu qí xiāng zhī qì， shì wài guó suǒ gòng， yī zhù rén zé lì yuè bù xiē。 chōng jì wǔ dì wéi cì jǐ jí chén qiān， yú jiā wú cǐ xiāng， yí shòu yǔ nǚ tōng…… nǎi qǔ nǚ zuǒ yòu bì kǎo wèn， jí yǐ zhuàng duì。 chōng mì zhī， yǐ nǚ qī shòu。” cǐ shāng yǐn yǐ hán shòu zì yù， yǐ jiǎ nǚ yù suǒ liàn zhī rén。 mì fēi jù： yòng luò shén yǔ cáo zhí gù shì。 cáo zhí《 luò shén fù xù》：“ huáng chū sān nián， yú cháo jīng shī， hái jì luò chuān。 gǔ rén yòu yán， sī shuǐ zhī shén， míng yuē mì fēi。” lǐ shàn zhù：“ mì fēi， mì xī shì zhī nǚ， nì luò shuǐ wéi shén。”“ wèi dōngē wáng（ cáo zhí） hàn mò qiú zhēn yì nǚ， jì bùsuí。 tài zǔ（ cāo） huí， yǔ wǔ guān zhōng láng jiāng（ pī）。 zhí shū bù píng， zhòu sī yè xiǎng， fèi qǐn yǔ shí。 huáng chū zhōng rù cháo， dì shì zhí zhēn hòu yù lǚ jīn dài zhěn。 zhí jiàn zhī， bù jué qì。 shí yǐ wéi guō hòu chán sǐ。 dì yì yì xún wù， yīn lìng tài zǐ liú yàn yǐn， réng yǐ zhěn jī zhí。 zhí hái dù huán yuán， shǎo xǔ， jiāng xī luò shuǐ shàng， sī zhēn hòu。 hū jiàn nǚ zǐ lái， zì yún：‘ wǒ běn tuō xīn jūn wáng， qí xīn bùsuí， cǐ zhěn shì wǒ zài jiā shí cóng jià， qián yǔ wǔ guān zhōng láng jiāng， jīn yǔ jūn wáng。’ suì yòng jiàn zhěn xí， huān qíng jiāo jí。 yòu yún：‘ qǐ cháng cí néng， jù wéi guō hòu yǐ kāng sài kǒu， jīn bèi fā xiū jiāng cǐ xíng mào zhòng dǔ jūn wáng 'ěr。’ yán qì， suì bù fù jiàn suǒ zài。 qiǎn rén xiàn zhū yú wáng， wáng dá yǐ yù pèi， bēi xǐ bù néng zì shèng， suì zuò《 gǎn zhēn fù》。 hòu míng dì jiàn zhī， gǎi wéi《 luò shén fù》。” cǐ yǐ cáo zhí zì yù， ér yǐ zhēn shì yù suǒ liàn zhī nǚ。 èr jù jiē yán cái zǐ jiā rén zhī xiāng hù 'ài mù。 chūn xīn： ài mù zhī xīn。 huī： yóu miè， wú wàng。 cǐ yán jiǎ shì kuī lián、 mì fēi jiàn zhěn zhī shì， yú jǐ zé wéi xū wú， yīn cǐ gào jiè zì jǐ bù yào ràng chūn xīn xiàng chūn huā nà yàng kāi fàng， duō yī cùn xiāng sī， jiù duō yī cùn shī wàng、 shāng xīn hé kǔ nǎo。 zhè shì zhèng huà fǎn shuō， shí zé yán chūn xīn kè gǔ， huī zhī bù qù。
shāng yǐn zhī wú tí shī， lì lái yòu“ yàn qíng” jí“ jì tuō” děng zhū duō jiě shuō。 cǐ《 wú tí》 sì shǒu yì yòu shuō yù yì lìng hú zhě， yòu shuō yàn qíng zhě。 jiē fá běn shì kě zhèng。 rán shī zhī néng zhǐ suī duō， dú zhě gù kě jiàn rén jiàn zhì， ér wén běn zhī suǒ zhǐ， zé bù chū zhuī qiú yǔ huàn miè liǎng duān， cǐ yì shān shī zhī cháng tán。 yì shān tè cháng yú fēng huá měi yàn、 bǎi bǎo liú sū zhī zhōng， yù qī liáng shēnqiè、 míng xīn kè gǔ zhī sī。
yòu gǎn
fēi guān sòng yù yòu wēi cí， què shì xiāng wáng mèng jué chí。 yī zì《 gāo táng》 fù chéng hòu， chǔ tiān yún yǔ jìn kān yí。
sòng yù《 dēng tú zǐ hàosè fù xù》：“ dēng tú zǐ duǎn sòng yù yuē：‘ yù wéi rén tǐ mào xián lì， kǒu duō wēi cí。 yòu xìng hàosè， yuàn wáng wù yǔ chū rù hòu gōng。’ yù yuē： tǐ mào xián lì， suǒ shòu yú tiān yě。 kǒu duō wēi cí， suǒ xué yú shī yě。 zhì yú hàosè， chén wú yòu yě。” wēi cí： wěi wǎn dì fěng cì zhī cí。 xiāng wáng mèng： sòng yù《 shén nǚ fù xù》：“ chǔ xiāng wáng yǔ sòng yù yóu yú yún mèng zhī pǔ， shǐ yù fù gāo táng zhī shì。 qí yè wáng qǐn， guǒ mèng yǔ shén nǚ yù， qí zhuàng shèn lì，…… wù bù zì shí， wǎng xī bù lè， chàng rán shī zhì。”
cǐ shī féng pǔ biān yú dà zhōng liù nián（ 852）， jì yún yǐ wéi：“ yì shān shēn yú fěng cì， bì yòu yǐ shī jiǎ yuàn zhě， gù yòu cǐ biàn。 gài wéi sì yòu yù yì 'ér shí wú suǒ zhǐ zhě zuò jiě yě。” cǐ shī dà yì shì： sòng yù hé wǒ shì fǒu cháng yòu wēi cí bìng bù shì wèn tí de guān jiàn， chén mí zhě shì fǒu xǐngwù cái shì zuì zhòng yào de。 sòng yù hé wǒ de zuò pǐn díquè shí yòu fěng cì， dàn yě bìng fēi quán shì“ wēi cí”。
lí tíng fù dé zhé yáng liǔ 'èr shǒu
zàn píng zūn jiǔ sòng wú liáo①， mò sǔn chóu méi yǔ xì yāo②。 rén shì sǐ qián wéi yòu bié， chūn fēng zhēng nǐ xī cháng tiáo。
hán yān rě wù měi yǐ yǐ， wàn xù qiān tiáo fú luò huī。 wéi bào xíng rén xiū zhé jìn， bàn liú xiāng sòng bàn yíng guī。
① wú liáo： jí wú liáo。② chóu méi、 xì yāo： jiē zhǐ liǔ shù zhī tiáo。 cǐ nǐ wù wéi rén， yán wù zhé liǔ tiáo， xī rén xī bié zhě yì dāng xī wù。 chūn fēng shàng zhī xī liǔ， rén yì zhī xī bié， gù yǐ yǐ zhī liǔ qǐ kě zhé sǔn？
chéng mèng xīng yún：“ cǐ 'èr shǒu liú bié nǚ xiào shū yě。” féng zhù yún：“ jiù shī lùn shī， yǐ miào rù shén yǐ。 shēn kuī zhī， bì wéi yàn tǐ shāng bié zhī zuò。” jì yún píng dì 'èr shǒu yuē：“ qíng zhì zì shēn， fān tí shū miào。” hé chāo píng“ rén shì” jù yuē：“ jīng xīn dòng bó， yī zì qiān jīn。” zhāng cǎi tián píng dì yī shǒu yuē：“ jīng xīn dòng bó， zhēn qiān gǔ zhī míng piān。” shěn zǔ fēn《 táng rén qī jué shī qiǎn shì》 yún：“ dì yī shǒu xiān shì yòng 'àn yù de fāng shì jiào rén mò zhé， rán hòu zhuǎn dào míng míng bái bái dì shuō chū fēi zhé bù kě， bǎ huà shuō dé zhǎn dīng jié tiě， chōng mǎn bēi guān qíng diào。 dàn dì 'èr shǒu yòu zài lái yī gè dà fān téng， rèn wéi yào zhé yě zhǐ néng zhé yī bàn， bǎ huà shuō dé wǎn zhuǎn chán mián， fù yòu lè guān qì xī。 yú wén wéi zhēn fēng xiāng duì， yú qíng wéi jué chù féng shēng。 qíng zhī qū zhé shēn kè， wén zhī téng nuó biàn huà， zhēn shǐ rén jīng tàn。 ér zhè zhǒng liǎng shī yòng yì yī zhèng yī fǎn， yī bēi yī lè hù xiāng zhēn duì de xiě fǎ， shí cóng zèng dá tǐ yǎn huà 'ér lái。” àn shěn píng suǒ wèi“ lè guān”， huò qiàn tuǒ。 rán shāng yǐn shī de què shàn yú duì bǐ， fù yú biàn huà。
dì yī shǒu jiè yán xī liǔ 'ér xiě zú xī bié zhī yì； dì 'èr shǒu yòu yǐ tuì wéi jìn， wǎn yán yáng liǔ yǐ yǐ sòng bié， yì yǐ yǐ pàn guī。 rén shēng gù nán miǎn lí bié， rán yòu bié zì pàn yòu guī， yòu lí zì wàng yòu hé， gù yáng liǔ yǐ yǐ yì zì rán yòu cǐ 'èr yòng。 shāng yǐn shī zhī qiǎo sī， shí zài shì yuán yú tā duì rén shēng de shēn sī hé mǐn wù。 shàn jiě rén shēng、 qiǎo jiě rén shēng zhě fāng yòu miào yǔ jiā jù。
shuāng yuè①
chū wén zhēng yàn yǐ wú chán， bǎi chǐ lóu gāo shuǐ jiē tiān②。 qīng nǚ sù 'é jù nài lěng， yuè zhōng shuāng lǐ dǒu chán juān③。
① shuāng yuè：《 lǐ jì · yuè lìng》：“ mèng qiū zhī yuè hán chán míng， zhòng qiū zhī yuè hóng yàn lái， jì qiū zhī yuè shuāng shǐ jiàng。”② chū wén liǎng jù： táo yuān míng《 jǐ yǒu suì jiǔ yuè jiǔ rì》：“ āi chán wú liú xiǎng， zhēng yàn míng yún xiāo。”《 jìn shū · lè zhì》：“ huái nán wáng， zì yán zūn， bǎi chǐ gāo lóu yǔ tiān lián。” àn：“ shuǐ jiē tiān” zhī shuǐ， yī shuō zhǐ shuāng yuè zhī guāng， jí sú yán yuè huá rú shuǐ。 zé cǐ jù nǎi yán qiū kōng míng jìng， yuè sè chéng qīng。③ qīng nǚ liǎng jù：《 huái nán zǐ · tiān wén xùn》：“ zhì qiū sān yuè， dì qì bù cáng， nǎi shōu qí shā， bǎi chóng zhé fú， jìng jū bì hù， qīng nǚ nǎi chū， yǐ jiàng shuāng xuě。” gāo yòu zhù：“ qīng nǚ， tiān shén， qīng yāo yù nǚ， zhù shuāng xuě yě。” sù 'é： xiè zhuāng《 yuè fù》：“ jí sù 'é yú hòu tíng。” lǐ zhōu hàn zhù：“ cháng 'é qiè yào bēn yuè，…… yuè sè bái， gù yún sù 'é。” chán juān： zuǒ sī《 wú dū fù》：“ tán yào chán juān， yù rùn bì xiǎn。” lǚ xiàng zhù：“ tán yào chán juān jiē měi mào。” dǒu chán juān jí bǐ měi。
cǐ shī zuò nián wú kǎo。 féng《 zhù》 yǐ wéi yàn qíng shī。 jǐn cóng wén běn kàn， shī xiě shēn qiū yuè yè jǐng sè， rán bù zuò jìng tài miáo xiě， ér jiè shén huà chuán shuō wǎn yán yuè yè lěng yàn zhī měi。 shǒu jù yǐ wù hòu biàn huà shuō míng shuāng lěng cháng tiān， shēn qiū yǐ zhì。 cì jù yán yuè huá chéng míng， tiān qióng gāo jiǒng。 sān sì jù xiě chāo fán shén nǚ， zhēng měi jìng yán。 shī yǐ xiǎng xiàng wéi zhù， yì jìng qīng yōu kōng líng， lěng yàn jué sú。 pō kě shuō míng yì shān shī zhī wéi měi qīng xiàng。
lèi
yǒng xiàng cháng nián yuàn luó qǐ①， lí qíng zhōng rì sī fēng bō。 xiāng jiāng zhú shàng hén wú xiàn②， xiàn shǒu bēi qián sǎ jǐ duō③。
rén qù zǐ tái qiū rù sài④， bīng cán chǔ zhàng yè wén gē⑤。 cháo lái bà shuǐ qiáo biān wèn⑥， wèi dǐ qīng páo sòng yù kē⑦。
① yǒng xiàng：《 sān fǔ huáng tú》：“ yǒng xiàng， gōng zhōng cháng xiàng， yōu bì gōng nǚ zhī yòu zuì zhě。 hàn wǔ dì shí gǎi wéi yè tíng， zhì yù yān。”《 shǐ jì · lǚ hòu běn jì》：“ nǎi lìng yǒng xiàng qiú qī fū rén。”② xiāng jiāng zhú hén： zhǐ bān zhú gù shì。 lǐ kàn《 zhú pǔ xiáng lù》 juàn liù：“ lèi zhú shēng quán xiāng jiǔ yí shān zhōng……《 shù yì jì》 yún：‘ shùn nán xún， zàng yú cāng wú， yáo 'èr nǚ 'é huáng、 nǚ yīng lèi xià zhān zhú， wén xī wéi zhī bān。’ yī míng xiāng fēi zhú。”③ xiàn shǒu bēi：《 jìn shū》：“ yáng hù zú， bǎi xìng yú xiàn shān jiàn bēi。 wàng qí bēi zhě mò bù liú tì。”④ rén qù zǐ tái： zǐ tái， jí zǐ gōng、 gōng jué。 cǐ yòng wáng zhāo jūn gù shì。 dù fǔ《 yǒng huái gǔ jì wǔ shǒu》 zhī sān：“ yī qù zǐ tái lián shuò mò， dú liú qīng zhǒng xiàng huáng hūn。”⑤ bīng cán jù：《 shǐ jì · xiàng yǔ běn jì》：“ xiàng wáng jūn bì gāi xià， bīng shǎo shí jìn。 hàn jūn jí zhū hóu bīng wéi zhī shùchóng。 yè wén hàn jūn sì miàn jiē chǔ gē， nǎi dà jīng yuē：‘ shì hé chǔ rén zhī duō yě！’ xiàng wáng zé yè qǐ， yǐn zhàng zhōng。 yòu měi rén míng yú， cháng xìng cóng…… yú shì xiàng wáng nǎi bēi gē kāng kǎi， zì wéi shī yuē：‘ lì bá shān xī qì gài shì， shí bù lì xī zhuī bù shì。 zhuī bù shì wǎ kě nài hé？ yú xī yú xī nài ruò hé？’ gē shù què， měi rén hèzhī。 xiàng wáng qì shù xíng xià。 zuǒ yòu jiē qì， mò néng yǎng shì。”⑥ bà shuǐ qiáo： bà shuǐ shì wèi hé zhī liú， yuán chū lán tián xiàn dōng qín lǐng běi lù， liú jīng cháng 'ān dōng， rù wèi hé。 bà qiáo zài cháng 'ān shì dōng bà shuǐ shàng， shì chū rù cháng 'ān de yào lù zhī yī， táng rén cháng yǐ cǐ wéi jiàn xíng zhī dì。⑦ qīng páo： qīng páo hán shì。 yù kē： kē shì mǎ 'ān shàng de yù shí lèi shì wù， cǐ dài zhǐ dá guān guì rén。《 xī jīng zá jì》“ cháng 'ān shèng shì 'ān mǎ， jiē bái shèn wéi kē。”《 yù piān》：“ kē， shí cì yù yě， yì mǎ nǎo jié bái rú yù zhě。” cǐ yán hán shì sòng guì zhòu， hán shì zì rán hěn nán kān。
cǐ shī yǐ lèi wéi zhù tí， zhuān yán rén shì bēi shāng sǎ lèi zhī shì， bā jù yán qī shì， qián liù jù fēn bié yán： shī chǒng、 yì yuǎn、 gǎn shì、 huái dé、 bēi qiū、 shāng bài（ zhū yí zūn pī zhù yǔ） děng diǎn gù， qī bā jù xiě qīng páo hán shì sòng yù kē guì zhòu。“ wèi dǐ” èr zì nǎi quán shī guān jiàn， yì wèi qián liù jù suǒ shù gǔ zhī shāng xīn lèi， jiē bù jí qīng páo sòng yù kē zhī lèi gǎn shāng shēn zhòng。 chéng《 jiān》 yún：“ cǐ piān quán yòng xīng tǐ， zhì jié chù yī diǎn zhèng yì biàn zhù。…… bā jù fán qī zhǒng lèi， zhǐ jié jù yī lèi wéi qièfū zhī tòng。 shǒu jù cháng mén gōng yuàn zhī lèi， cì jù 'àn rán sòng bié zhī lèi， sān jù zì shāng shuāng dú zhī lèi， sì jù yòuhuái jīng dé zhī lèi， wǔ jù shēn xiàn yì yù zhī lèi， liù jù guó pò qiáng bīng zhī lèi。 lèi zhì yú cǐ， kě wèi jìn yǐ， jí yǐ， wú yǐ jiā yǐ。 rán 'ér kǎn kě shī zhí zhī shāng xīn， jiào zhī gèng yòu shèn yān。 gù yù wèn bà shuǐ qiáo biān， fán luò tuò qīng páo zhě jiàn sòng xiǎn dá， qí cì xīn cì gǔ zhī lèi， jìng fēi yǐ shàng liù děng zhī lèi suǒ kě dǐ dí yě。” chén yǒng zhèng《 lǐ shāng yǐn shī xuǎn》（ sān lián shū diàn xiāng gǎng fēn diàn chū bǎn） yún：“ mò liǎng jù diǎn chū quán shī zhù tí。 zuò zhě bǎ shēn shì zhī gǎn róng jìn shī zhōng， biǎo xiàn dì wèi dī wēi de dú shū rén de jīng shén tòng kǔ。 yì shān shì gè bēi guān， jīng cháng yào sòng yíng guì kè，…… cǐ wài duì lìng hú táo dī shēng xià qì， kěnqiè chén qíng， hái shì bèi lěng yù， bèi pái chì。 zhè zhǒng qiáng liè de qū rǔ gǎn， hǎo bǐ yá chǐ bèi dǎ zhé liǎo， hái dé hé xuè tūn zài dù lǐ， bù néng zuò shēng。…… qián liù jù shì zhèng miàn yǒng lèi， yòng liǎo liù gè yòu guān lèi de shāng xīn diǎn gù， yǐ chèn tuō chū mò jù。 ér mò jù suǒ xiě de què shì liú bù chū de lèi， nà shì dī zài xīn líng de chuāngkǒu shàng de kǔ sè de lèi 'ā！”
lǐ shāng yǐn shī yòng diǎn jiào duō， cǐ shī kě wèi dài biǎo zhī yī。 běi sòng qián qī shī tán yòu“ xī kūn tǐ”， kè yì xué lǐ shāng yǐn， qí dài biǎo rén wù yáng yì、 qián wéi yǎn、 liú yún céng zhuān xiào cǐ《 lèi》 shī， gè zuò《 lèi》 èr shǒu， jù jù jìn yòng qián dài gǎn shāng tì qì zhī diǎn gù。
cháng 'é①
yún mǔ píng fēng zhú yǐng shēn②， cháng hé jiàn luò xiǎo xīng chén③。 cháng 'é yìng huǐ tōu líng yào， bì hǎi qīng tiān yè yè xīn④。
① cháng 'é： gǔ dài shén huà zhōng de yuè zhōng xiān nǚ。《 huái nán zǐ · lǎn míng xùn》：“ yì qǐng bù sǐ zhī yào yú xī wáng mǔ， héng 'é qiè yǐ bēn yuè。” héng yòu zuò héng。② yún mǔ píng fēng： qiàn zhe yún mǔ shí de píng fēng。 cǐ yán cháng 'é zài yuè gōng jū shì zhōng dú chù， yè wǎn， wéi zhú yǐng hé píng fēng xiāng bàn。③ cháng hé jù： yín hé zhú jiàn xiàng xī qīng xié， xiǎo xīng yě jiāng yǐnmò， yòu yī gè gū dú de yè guò qù liǎo。④ bì hǎi：《 shí zhōu jì》：“ fú sāng zài dōng hǎi zhī dōng 'àn， àn zhí， lù xíng dēng 'àn yī wàn lǐ， dōng fù yòu bì hǎi， hǎi kuò xiá hào hàn， yǔ dōng hǎi děng， shuǐ jì bù xián kǔ， zhèng zuò bì sè。”
cǐ piān fěng cì xìn shén xiān 'ér qiú cháng shēng zhě。 yǐ cháng 'é wéi lì， shuō tā tōu chī bù sǐ zhī yào chéng xiān yǐ hòu， zài yuè gōng lǐ yǒng yuǎn pǐn wèi zhe gū dú jì mò de zī wèi。 shī rén zài fěng cì xū wàng de tóng shí， tí chū liǎo yī gè zhòng yào de shēng mìng zhé xué wèn tí： shēng mìng de yì yì dào dǐ shì shénme？ yóu zhè yī wèn tí qiān lián 'ér chū de wèn tí shì： rén yīnggāi zěn yàng shēng huó？ cháng shòu shèn zhì cháng shēng de mùdì shì shénme？ zài 'ài hé cháng shēng bù lǎo zhī jiān， xiàn shí de rén yīnggāi xuǎn zé shénme？ zuò zhě xiǎn rán bìng bù zàn chéng cháng 'é nà yàng xī shēng xiàn shì de shēng huó 'ér huàn qǔ cháng shēng bù lǎo。 tā rèn wéi nà yàng gū dú jì mò de cháng shēng， shí jì shàng zhèng shì duì shēng mìng de zhé mó hé cuī cán。 yǔ qí rú cǐ， hái bù rú rén jiān 'ér nǚ men nà yàng yòu bēi huān dì rè 'ài、 yòu jù sàn dì zhí zhe gèng yòu yì yì。
zhè shǒu shī de yì shù jì qiǎo yě hěn chéng shú。 quán shī zhǐ zài jiē shì rén shēng zhé lǐ， dàn wán quán bù yòng gài niàn huà de yǔ yán， ér shì jiǎng shù yī gè dòng rén de gù shì， qǐ fā rén men qù sī kǎo。
qián rén yú cǐ shī yòu zì shāng bù yù、 huái rén、 dào wáng、 fěng nǚ guān děng zhū shuō。 liú、 yú《 jí jiě》 yún：“ dào wáng shuō zuì bù kě tōng。…… ér zì shāng、 huái rén yǔ nǚ guān sān shuō， suī sì bù xiāng shè， shí kě xiāng tōng。…… tuī xiǎng cháng 'é xīn lǐ， shí yǐ 'àn tòu zuò zhě zì shēn chǔjìng yǔ xīn jìng。 cháng 'é qiè yào bēn yuè， yuǎn lí chén 'áo， gāo jū qióng lóu yù yǔ， suī jí gāo jié qīng jìng， rán yè yè bì hǎi qīng tiān， qīng lěng jì liáo zhī qíng gù nán pái qiǎn； cǐ yǔ nǚ guān zhī xué dào mù xiān， zhuī qiú qīng zhēn 'ér yòu bù nài gū jié， yǔ shī rén zhī miè qì yōng sú， xiàng wǎng gāo jié 'ér xiàn yú shēn xīn gū jì zhī jìng jūn jí xiāng sì， lián lèi 'ér jí， yuán pō zì rán。 gù cháng 'é、 nǚ guān、 shī rén， shí sān wèi 'ér yī tǐ， jìng lèi 'ér xīn tōng。”
wèiyòu
wèiyòu yún píng① wú xiàn jiāo， fèng chéng② hán jìn pà chūn xiāo。 wú duān jià dé jīn guī xù③， gū fù xiāng qīn shì zǎo cháo。
① yún píng： diāo shì zhe yún mǔ tú 'àn de píng fēng， gǔ dài huáng jiā huò fù guì rén jiā suǒ yòng。② fèng chéng： cǐ zhǐ jīng chéng。③ wú duān： méi lái yóu。 jīn guī xù： pèi dài jīn guī（ jí zuò guān） de zhàng fū。《 xīn táng shū · chē fú zhì》：“ tiān shòu 'èr nián， gǎi pèi yú jiē wéi guī， qí hòu sān pǐn yǐ shàng guī dài shì yǐ jīn。”
cǐ shī míng xiě guī yuàn， shū qíng zhù rén gōng shì yī wèi fù jiā nǚ zǐ。 tā jià dé yì zhōng rén， fū qī 'ēn 'ài， yīn 'ér zài yún píng shēn chù jiāo chēn qiǎn quǎn， chūn xiāo kǔ duǎn。 piān piān zhàng fū yào zǎo qǐ shàng cháo， yú shì yǐn qǐ tā“ wú duān” de bào yuàn，“ gū fù xiāng qīn” de chàng hèn。 wáng chāng líng《 guī yuàn》 shī xiě guī zhōng shàofù“ huǐ jiào fū xù mì fēng hóu”， shāng yǐn cǐ shī yǔ zhī tóng lèi。 rán 'ér wáng shī qīng kuài yōu mò， lè guān huó pō； cǐ shī zé rèn zhēn dì jiāng fū qī sī shǒu yǔ shì zǎo cháo duì lì qǐ lái， yǐ wú qíng xiě duō qíng， yǐ duō qíng yuàn wú qíng。 duì bǐ zhī zhōng， shí zé shàng tí shì liǎo rén lèi shēng huó zhōng liǎng gè cháng jiàn de kùn huò： ài qíng yǔ gōng míng yòu shí nán yǐ jiān gù； yuàn wàng yǔ xiàn shí cháng cháng bèi 'ào bù xié。 ér zhè liǎng zhǒng kùn huò， lǐ shāng yǐn dū cháng qī wèi néng xìng miǎn。 zài tā de shēng mìng tǐ yàn zhōng， kǔ sè duō yú tián mì， gǎn shāng duō yú kuài lè， suǒ yǐ tā de shī zhōng， zì rán chén zhòng duō yú qīng sōng， yán sù duō yú yōu mò。
cǐ shī qián rén wèi què qiē biān nián。 yòu rén tuī cè cǐ shī yuē zuò yú huì chāng liù nián（ 846） zhì dà zhōng wǔ nián（ 851） zhī jiān， jí lǐ dé yù bà xiāng hòu， shāng yǐn qī wáng shì qù shì zhī qián（ cān shàng hǎi cí shū chū bǎn shè《 táng shī jiàn shǎng cí diǎn》）。
lè yóu yuán①
xiàng wǎn yì bù shì， qū chē dēng gǔ yuán②。 xī yáng wú xiàn hǎo， zhǐ shì jìn huáng hūn。
lè yóu yuán： zài cháng 'ān chéng nán， dì shì jiào gāo。《 cháng 'ān zhì》：“ shēng píng fāng dōng běi yú， hàn lè yóu miào。” zhù yún：“ hàn xuān dì suǒ lì， yīn lè yóu yuàn wéi míng。 zài gāo yuán shàng， yú zhǐ shàng yòu。…… qí dì jū jīng chéng zhī zuì gāo， sì wàng kuān chǎng。 jīng chéng zhī nèi， fǔ shì zhǐ zhǎng。 měi zhēngyuè huì rì， sān yuè sān rì， jiǔ yuè jiǔ rì， jīng chéng shì nǚ xián jiù cǐ dēng shǎng fú xì。” xiàng wǎn： bàng wǎn。 yì bù shì： qíng xù bù hǎo。
měi de huàn miè shì lǐ shāng yǐn shī de yī gè zhòng yào zhù tí。 zhè wèi wéi měi qiě gǎn shāng xíng de shī rén jí shàn yú tǐ huì lì shǐ、 shè huì、 rén shēng zhōng měi hǎo shì wù de huàn miè， cóng 'ér gǎn shāng shì shì zhī duō biàn， shēng mìng zhī wú cháng。 tā de shī cháng cháng bù shì yīn mǒu yī jù tǐ shì jiàn 'ér fā， ér shì shū xiě yī zhǒng shēng cún yì shí， shēng mìng gǎn jué。 cǐ shí tā yīn xīn qíng qiàn jiā 'ér dào lè yóu yuán shàng sàn bù， rèn sī xù chí chěng zài xīn líng de shí kōng zhōng。 huò xǔ“ bǎi gǎn máng máng， yī shí jiāo jí”， jì“ bēi shēn shì”， yòu“ yōu shí shì”（ jì yún yǔ）， gù yòu xī yáng huáng hūn zhī tàn。 guǎn shì míng《 dú xuě shān fáng táng shī xù liè》 yún：“《 lè yóu yuán》 shī xiāo xī shèn dà， wéi jué jù zhōng suǒ wèi yòu。” zhū yí zūn yuē：“ yán zhí táng jiā shuāi wǎn yě。” féng《 zhù》 yǐn《 shī huà lèi biān》 yún：“ yōu táng zhī shuāi。” yòu yǐn yáng shǒu zhì yǔ：“ chí mù zhī gǎn， chén lún zhī bēi， chù xù fēn lái。” shàn xiě fǎn chā， shì shāng yǐn shī gē yì shù de tè cháng zhī yī， tā wǎng wǎng zài shī zhōng yùn qiáng liè de fǎn chā zào chéng yī zhǒng jīng xīn dòng bó de yì shù xiào guǒ。 tā huò xǔ bìng wèi míng què dì xiǎng dào táng zuò jiāng zhōng， huò xǔ yě wú yì sù shuō gè rén shēng mìng zhī nán jiǔ。 dàn tā kěn dìng shí fēn mǐn gǎn 'ér qiě míng xī dì yì shí dào yǔ zhòu rén shēng zhōng cháng yòu jī dòng rén xīn de měi hé lìng rén wú xiàn gǎn shāng de huàn miè。 cóng tā shī zhōng cháng cháng yǒng tàn měi 'ér nán dé、 měi 'ér nán jiǔ zhè liǎng gè yǒng héng de shēng mìng zhù tí lái kàn， tā zài cǐ shī zhōng yī dìng shì zài yòu yì shí dì què rèn yī zhǒng shēng mìng zhé xué。
chéng mèng xīng《 lǐ yì shān shī jí jiān zhù》 yuē：“ cǐ shī dāng zuò yú huì chāng sì（ 844）、 wǔ nián jiān， shí yì shān qù hé yáng tuì jū tài yuán， wǎng lái jīng shī， guò lè yóu yuán 'ér zuò shì shī， gài wéi wǔ zōng yōu yě。 wǔ zōng yīng mǐn tè dá， lüè sì hàn xuān， qí rèn dé yù wéixiàng， kè zé lù， qǔ tài yuán， zài táng jì shì kě wèi yòu wéi， gù yuē‘ xī yáng wú xiàn hǎo’ yě。 ér nèi chǒng wáng cái rén， wài zhù wàng xiān tái， fēng dào shì liú xuán jìng wéi xué shì， yòng qí shù yǐ zhì shēn bìng bù fù zì xī。 shí zhě zhī qí bù yǒng， gù yì shān yōu zhī， yǐ wéi‘ jìn huáng hūn’ yě。” cǐ shuō guò yú záo shí， rán yì kě cān。
huā xià zuì
xún fāng bù jué zuì liú xiá， yǐ shù chén mián rì yǐ xié。 kè sàn jiǔ xǐng shēn yè hòu， gèng chí hóng zhú shǎng cán huā。
yì shān shī wǎng wǎng fēng qíng wàn zhǒng， wéi měi shì qiú。 féng《 zhù》 yuē：“ zuì yòu yùn， yì fù zuì wú liáo。” jì yún yuē：“ qíng zhì yòu yú， gé lǜ wèi zú。” féng wèi《 qiū chuāng suí bǐ》 chēng cǐ shī“ yòu yǎ rén shēn zhì。” lín chāng yí《 shè yīng lóu shī huà》 yún：“ cǐ fāng shì 'ài huā jí zhì， néng cóng jì mò zhōng shí zhī yě。 tiān xià 'ài cái mù sè zhě guǒ néng rú shì yé？” zhāng《 jiān》 yún：“ hán sī wǎn zhuǎn， cuò yǔ chén zhù， wǎn táng qī jué， shǎo yòu pì zhě， zhēn jí zhōng jiā chàng yě。” liú、 yú《 jí jiě》：“‘ zuì liú xiá’ shuāng guān， jì zuì yú jiǔ， yì zuì yú yàn ruò liú xiá zhī huā。…… ér‘ chí hóng zhú shǎng cán huā’， gèng jiāng 'ài huā、 xī huā zhī xīn lǐ tuī zhì gāo cháo。 qíng zhì zhī qū zhé， fēng gé zhī hún chéng， jūn yì shān suǒ dú yòu。”
请欣赏:
请给我换一个看看！ 拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
<< qiányīzhānghuí hòuyīzhānghuí >>