|
|
诗歌鉴赏 》 táng míng jiā shī dǎo dú 》
dù mù
zhāng hǎi 'ōu Zhang Haiou
dù mù（ 803 yī 852）， zì mù zhī， táng jīng zhào wàn nián（ jīn shǎn xī xī 'ān） rén。 táng dé zōng zhēn yuán shí jiǔ nián shēng yú shì dài guān huàn bìng hěn yòu wén huà chuán tǒng de jiā tíng。 tā de yuǎn zǔ dù yù shì xī jìn zhù míng de zhèng zhì jiā hé xué zhě。 zēngzǔ dù xī wàng wéi xuán zōng shí biān sài míng jiāng， àihào wén xué。 zǔ fù dù yòu， shì zhōng táng zhù míng de zhèng zhì jiā、 shǐ xué jiā， xiān hòu rèn dé zōng、 shùn zōng、 xiàn zōng sān cháo zǎixiàng， yī shēng hàoxué， bó gǔ tōng jīn， zhù yòu《 tōng diǎn》 èr bǎi juàn。 fù qīn dù cóng yù guān zhì jià bù yuán wài láng， zǎo shì。 dù mù duì zì jǐ de jiā shì hěn zì háo， tā shuō： “ jiù dì kāi zhū mén， cháng 'ān chéng zhōng yāng。 dì zhōng wú yī wù， wàn juàn shū mǎn táng。 jiā jí 'èr bǎi biān， shàng xià chí huáng wáng ”（《 dōng zhì rì jì xiǎo zhí 'ā yí shī》）。
dù mù de tóng nián shēng huó fù yù 'ér kuài lè。 dù yòu de fán chuān bié shù zài cháng 'ān chéng nán， qí dì yòu lín tíng zhī měi， huì mù yōu suì， dù méi cháng zài yuán zhōng xī xì。 zǔ、 fù xiāng jì qù shì hòu， tā jiā rì yì pín kùn，“ shí yě hāo huò， hán wú yè zhú”。 mù zōng cháng qìng 'èr nián（ 822）， dù mù 20 suì shí， yǐ jīng bó tōng jīng shǐ， yóu zhuān zhù yú zhì luàn yǔ jūn shì。 23 suì xiě《 ēpáng gōng fù》。 wén zōng dà hé 'èr nián（ 828）， 26 suì jìn tǔ jí dì。 tóng nián yòu kǎo zhōng xián liáng fāng zhèng zhí yán jí jiàn kē。 shòu hóng wén guǎn jiàoshū láng、 shì zuǒ wǔ wèi bīng cáo cān jūn。 dōng jì， rù jiāng xī guān chá shǐ shěn chuán shī mù， hòu suí qí fù xuān xī guān chá shǐ rèn， wéi mù liáo。 dà hé qī nián（ 833）， huái nán jié dù shǐ niú sēng rú bì wéi tuī guān， zhuǎn zhǎng shū jì， jū yáng zhōu， pō hǎo yàn yóu。 dà hé jiǔ nián， wéi jiān chá yù shǐ， fēn sī dōng dū。 kāi chéng 'èr nián， rù xuān huī guān chá shǐ cuī dān mù， wéi tuán liàn pàn guān。 xuán guān zuǒ bǔ jué、 shǐ guǎn xiū zhuàn、 shàn bù bǐ bù yuán wài láng。 wǔ zōng huì chāng 'èr nián（ 842）， chū wéi huáng zhōu cì shǐ。 hòu rèn chí zhōu、 mù zhōu cì shǐ。 wéi zhèng néng xīng lì chú bì， guān xīn rén mín。 xuān zōng dà zhōng 'èr nián（ 848）， dé zǎi bǎi zhōu chí zhī lì， rù wéi sī xūn yuán wài láng、 shǐ guǎn xiū zhuàn， zhuǎn lì bù yuán wài láng。 dà zhōng sì nián， chū wéi hú zhōu cì shǐ。 cì nián， bèi zhào rù jīng wéi kǎo gōng láng zhōng、 zhī zhì gào。 dì sān nián， qiān zhōng shū shè rén。 suì mù zú yú cháng 'ān， zhōng nián wǔ shí suì。 zhù yòu《 fán chuān wén jí》。
dù mù shēng dāng táng wáng cháo sì yù zhōng xīng shí zé wú wàng de shí dài， miàn duì nèi yōu wài huàn， tā yōu xīn rú fén， kě wàng lì wǎn kuáng lán， jì shì 'ān mín。 tā zài《 jùn zhāi dú zhuó》 lǐ shuō zì jǐ：“ qǐ wéi qī zǐ jì， wèi zài shān lín cáng。 píng shēng wǔ sè xiàn， yuàn bǔ shùn yī cháng。 xián gē jiào yàn zhào， lán zhǐ yù hé huáng。 xīng shān yī sǎo sǎ， xiōng hěn jiē pī rǎng。 shēng rén dàn mián shí， shòu yù fù nóng shāng。” tā zhù zhāng xuē píng fān zhèn， shōu fù biān jiāng。 qí“ guān xī jiàn nán zǐ， shì ròu lǔ bēi gēng” de qì gài hěn xiàng hòu lái yuè fēi de《 mǎn jiāng hóng》。 tā zài《 yàn jiāng lù》 lǐ bāo yáng tán zhōng， shì yīn wéi tā néng quàn shuō hé běi zhū zhèn bù fǎn kàng cháo tíng。 wèile shí xiàn zhè xiē bào fù， tā zhù zhāng dú shū yìng liú xīn“ zhì luàn xīng wáng zhī jì， cái fù jiá bīng zhī shì； dì xíng zhī xiǎn yì yuǎn jìn， gǔ rén zhī cháng duǎn dé shī”（《 shàng lǐ zhōng chéng shū》）。 tā qiáng diào zhī bīng yǔ fǒu guān xì zhe guó jiā de xīng wáng：“ zhù bīng zhě， shèng xián cái néng duō wén bó shí zhī shì， zé bì shù lì qí guó yě； zhuàng jiàn jī cì bù xué zhī tú， zé bì bài wáng qí guó yě。 rán hòu xìn zhī wèiguó jiā zhě bīng zuì wéi dà， fēi xián qīng dà fū bù kě kān rèn qí shì， gǒu yòu bài miè， zhēn qīng dà fū zhī rǔ， xìn bù xū yě”（《 zhù sūn zǐ xù》）。 wèicǐ， tā xiě liǎo《 yuán shí liù wèi》、《 zuì yán》、《 zhàn lùn》、《 shǒu lùn》 hé《 sūn zǐ zhù》。 yóu yú huái cái bù yù， tā de yuàn wàng bù néng shí xiàn， suǒ yǐ wǎng wǎng zài shēng huó shàng kuàng fàng bù jī。 zhè xiē dū yǐng xiǎng dào tā de chuàng zuò。
dù mù duō cái duō yì， gōng shī wén， néng shū huà， qián rén shèn zhì shuō“ yòu táng yī dài， shī wén jiān bèi zhě， wéi hán、 liǔ、 xiǎo dù sān jiā”（ hóng liàng jí《 běi jiāng shī huà》 juàn sān）。
dù mù de shī xiàn cún 'èr bǎi duō shǒu， zhòng tǐ jiān bèi， nèi róng fēng fù， qíng diào háo fàng shuǎng lǎng， fēng gé qīng xīn jùn yì。 tā de jìn tǐ shī， lì lái shòu dào rén men de tuī chóng， yóu qí qī yán jué jù gèng shì míng piān dié chū， kuài zhì rén kǒu， rú《 guò huá qīng gōng jué jù》、《 chì bì》《 tí wū jiāng tíng》、《 bó qín huái》、《 jiāng nán chūn》、《 jì yáng zhōu hán chuò pàn guān》、《 shān xíng》、《 qiū xī》 děng， lì dài chuán sòng， jiā yù hù xiǎo。 tā de qī lǜ《 zǎo yàn》、《 hé huáng》、《 rùn zhōu 'èr shǒu》、《 tí yí zhōu kāi yuán sì shuǐ gé， gé xià wǎn xī， jiā xī jū rén》、《 xuān zhōu sòng péi tǎn pàn guān wǎng shū zhōu， shí mù yù fù guān guī jīng》、《 jiǔ rì qí shān dēng gāo》、《 dēng jiǔ fēng lóu jì zhāng hù》 děng piān yě wéi rén chēng dào。 zhì yú tā de wǔ jué、 wǔ lǜ、 wǔ yán pái lǜ， yì bù fá jiā shí， rú《 cháng 'ān qiū wàng》、《 qiū wǎn zǎo fā xīn dìng》、《 tí yáng zhōu chán zhì sì》、《 huá qīng gōng sān shí yùn》、《 xī shì wén huáng dì sān shí 'èr yùn》 děng biàn shì zhè xiē shī tǐ de dài biǎo zuò。 tā de gǔ tǐ shī xiěde yě hěn hǎo， yóu qí shì wǔ yán gǔ shī xiěde fēi cháng chū sè， xù shì yì lùn， jīng cǎi gǎn rén， rú《 dù qiū niàn shī》、《 zhāng hǎohǎo shī》、《 jùn zhāi dú zhuó》、《 gǎn huái shī》 děng。
dù mù de shī gē， nèi róng fēng fù， fǎn yìng miàn guǎng。 wǎn táng shí qī， fān zhèn gē jù， huàn guān shàn quán， dǎng zhēng yán zhòng， shè huì dòng dàng。 dù mù cóng xiǎo yòu zhe jīng bāng jì shì de bào fù， dàn guān chǎng xiǎn 'è、 shì tú kǎn kě， shǐ tā zhuàng zhì nán chóu， cháng shí qī de mù liáo shēng huó、 bù wěn dìng de cháo yě shēng qiān， shǐ tā gǎn kǎi liáng duō。 dù mù de shī zuò jiù qí nèi róng tí cái 'ér yán， dà zhì kě fēn wéi yǐ xià jǐ lèi。
dì yī lèi， guān xīn shì shì， ài guó yōu mín zhī zuò。 cǐ lèi wéi shù bù duō。 rú tā 25 suì shí xiě de《 gǎn huái shī》， tōng piān jiā xù jiā yì， bǐ lì xióng jiàn， kǎi tàn 'ān shǐ zhī luàn yǐ lái fān zhèn gē jù、 jí zhēng bào liǎn zào chéng de guó ruò mín pín de shēn zhòng zāinàn， gē sòng tài zōng lǐ shì mín shùn yìng mín xīn， yǐ wén dé zhì tiān xià de yè jì， kěn dìng xiàn zōng lǐ chún wǔ lì xuē fān píng pàn zhī jǔ， xī wàng cháo tíng lì jīng tú zhì、 píng xī zhàn luàn、 shí xiàn 'ān dìng tǒng yī。 tóng shí yě shū fā liǎo zhuàng zhì nán chóu de kǔ mèn xīn qíng。 shī zhōng“ yí dí rì kāi zhāng， lí yuán yù qiáo cuì” děng jù， zhì pǔ jiǎn jié， jīng jǐng dòng rén。 yòu rú《 jùn zhāi dú zhuó》、《 hé huáng》、《 zǎo yàn》、《 xī shì wén huáng dì sān shí 'èr yùn》 děng。
dì 'èr lèi， pǐn píng lì shǐ， jiè gǔ fěng jīn zhī shī。 zhè shì dù mù shī zhōng zuì yǐn rén zhù mùdì piān shí。 cǐ lèi shī dà tǐ yòu yòu liǎng zhǒng qíng kuàng： yī shì lùn shǐ zhī zuò， yǐ qī jué wéi dài biǎo， rú《 chì bì》、《 tí wū jiāng tíng》、《 tí shāng shān sì hào miào》、《 chūn shēn jūn》 děng。 dù mù hěn zhù yì yán jiū guó jiā zhì luàn de jīng yàn jiào xùn hé jīng jì、 jūn shì wèn tí， suǒ yǐ zài yǒng shǐ shī zhōng wǎng wǎng yòu xīn yíng dú tè de píng lùn。 èr shì jiè gǔ fěng jīn zhī zuò。 shī rén zhēn duì wǎn táng cháo tíng de hēi 'àn zhèng zhì hé fǔ xiǔ mòluò de shè huì xiàn shí， jiè lì shǐ shàng shèng shuāi xīng wáng de jīng yàn jiào xùn jiā yǐ fěng yù。 lì shǐ rén wù wú wáng fūchāi、 qín shǐ huáng、 suí yáng dì、 chén hòu zhù， tè bié shì běn cháo de táng xuán zōng， dōushì shī rén bǐ xià pī pàn de duì xiàng。 rú《 guò qín zhèng lóu》、《 guò huá qīng gōng sān jué jù》 děng。
dì sān lèi、 xiě jǐng shū huái， jì xíng yǒng wù zhī zuò。 cǐ lèi shù liàng bù shǎo， jiā zuò dié chū。 rú《 dēng lè yóu yuán》、《 jiāng nán chūn》、《 bó qín huái》《 shān xíng》、《 qīng míng》 děng。
dì sì lèi、 yǐ nǚ xìng wéi tí cái de shī。 rú《 tí táo huā fū rén miào》 hé《 yuè》 shī， tóng qíng bèi chǔ wáng lǔ huò、 zhōng shēn bù yǔ de xī fū rén hé bèi hàn wǔ dì yí qì、 jìn bì lěng gōng de chén huáng hòu。 zài《 jīn gǔ yuán》 hé《 gōng rén jiā》 zhōng， tā gǎn tàn bèi bī tiào lóu de lǜ zhū hé shēn rú qiú fàn de gōng nǚ。 zài cháng piān xù shì shī《 dù qiū niàn shī》 hé《 zhāng hǎohǎo shī》 zhōng， tā cǎi yòng duì bǐ de shǒu fǎ jù tǐ xiě chū dù qiū niàn hé zhāng hǎohǎo liǎng wèi nǚ zǐ jīn xī shēng huó de kǎn kě biàn huà， bìng cóng yī gè cè miàn fǎn yìng liǎo dāng shí gōng tíng de dǒu zhēng hé shè huì de biàn huà。
dì wǔ lèi， chóu zèng shū huái zhī zuò。 rú《 jì yáng zhōu hán chuò pàn guān》 děng。
dù mù zài《 xiàn shī qǐ》 zhōng shuō：“ mǒu kǔ xīn wéi shī， běn qiú gāo jué， bù wù qí lì， bù shè xí sú， bù jīn bù gǔ， chǔyú zhōng jiān。” tā fēi cháng tuī chóng lǐ bái、 dù fǔ、 hán yù、 liǔ zōng yuán：“ lǐ dù fàn hào hào， hán liǔ mó cāng cāng。 jìn kàn sì jūn zǐ， yǔ gǔ zhēng qiáng liáng”（《 dōng zhì rì jì xiǎo zhí 'ā yí》）。 dù mù cái huá héng yì， yòu shàn yú xī qǔ qián rén cháng chù， xíng chéng liǎo zì jǐ dú tè de fēng gé。 hóng liàng jí shuō dé hǎo：“ dù mù zhī yǔ hán、 liǔ、 yuán、 bái tóng shí， ér wén bù tóng hán、 liǔ， shī bù tóng yú yuán、 bái， fù néng yú sì jiā wài shī wén jiē bié chéng yī jiā， kě yún tè lì dú xíng zhī shì yǐ”（ jiàn《 běi jiāng shī huà》）。
qián rén píng jià dù mù shī“ jùn shuǎng”、“ jùn mài”、“ qì jùn sī huó”、“ xióng zī yīng fā”、“ qíng zhì háo mài”、“ qīng qiàn xiù yàn”、“ háo 'ér yàn， dàng 'ér lì” děng。 lǐ shāng yǐn céng xiě shī jí biǎo duì dù mù de guān qiē hé qīng dǎo zhī yì：“ gāo lóu fēng yǔ gǎn sī wén， duǎn yì chàchí bù jí qún。 kè yì shāng chūn fù shāng bié， rén jiān wéi yòu dù sī xūn。”（《 dù sī xūn》）。 hán xù 'ér zhǔn què dì dào chū liǎo dù mù shī gē nà zhǒng bǎ chén guó yōu mín de zhuàng huái wěi bào yǔ shāng chūn shāng bié de qǐ sī róu qíng jiāo zhì zài yī qǐ de háo fàng shuǎng lǎng、 qīng xīn jùn yì de yì shù tè zhēng。
dù mù jì shàn yòng bǐxìng shǒu fǎ， zhuàng wù shū qíng， yòu shàn yòng bái miáo shǒu fǎ， zhí xù jiàn wén； jì cháng yú shū xú wǎn zhuǎn dì miáo shù rén wù gù shì， gèng cháng yú mǐn jié zhēn qiē dì bǔ zhuō jǐng wù de dòng tài biàn huà、 zì jǐ de shùn jiān gǎn shòu； jì zhù yì xù yì jié hé， yòu zhù yì qíng jǐng jiāo róng； jì cháng yòng duì zhào shǒu fǎ， yòu qiǎo yǐ shù zì rù shī。 dù mù shī gē de yǔ yán fēng gé jì xuàn lì duō cǎi， yòu qīng xīn zì rán； jì míng lì shuǎng jùn， yòu hán xù wěi wǎn， jì fēng liú huá měi， yòu shén yùn shū lǎng。 chéng rú quán zǔ wàng suǒ shuō：“ dù mù zhī cái qì qí táng cháng qìng yǐ hòu dì yī rén yé！”（《 jié qǐ tíng jí wài biān》）。
jùn zhāi dú zhuó ①
yuán zhù： huáng zhōu zuò。
qián nián bìn shēng xuě， jīn nián xū dài shuāng。 shí jié xù lín cì， gǔ jīn tóng yàn xíng ②。 gān yīng qióng xī hǎi， sì wàn dào luò yáng ③。
dōng nán wǒ suǒ jiàn， běi kě jì yōu huāng ④。 zhōng huà yī wàn guó， jiǎo jiǎo qí bù fāng ⑤。 dì wán yā bù xué， tiān jiǒng lǎo bù jiāng ⑥。
qū zhǐ bǎi wàn shì， guò rú pī lì máng。 rén shēng luò qí nèi， hé zhě wéi péng shāng？ cù shù zì xì fù， rú yī kuān qiě cháng ⑦。
qí tíng xuě zhōng guò， gǎn wèn dāng lú niàn ⑧。
wǒ 'ài lǐ shì zhōng， biào biào qī chǐ qiáng ⑨。 bái yǔ bā zhá gōng， bì yā lǜ tán qiāng。 fēng qián lüè héng zhèn， zǐ rán fēn liǎng bàng。
huái xī wàn hǔ shì ⑩， nù mù bù gǎn dāng。 gōng chéng cì yàn lín dé diàn， yuán chāo gú lüè guǎng qiú chǎng ⑾。
sān qiān gōng nǚ cè tóu kàn， xiāng pái tà suì shuāng míng dāng ⑿。 jīng gān biāo biāo qí * huò huò（ huǒ huò） ⒀， yì qì héng biān guī gù xiāng。
wǒ 'ài zhū chù shì， sān wú dāng zhōng yāng ⒁。 bà yà bǎi qǐng dào， xī fēng chuī bàn huáng。 shàng kě huó xiāng lǐ， qǐ wéi mǎn qūn cāng ⒂？
hòu lǐng cuì pū pū， qián xī bì yāng yāng。 wù xiǎo qǐ fú yàn， rì wǎn xià niú yáng ⒃。 shū jiù yù yǐn wǒ， shè wèng 'ěr lái cháng。
bó zǐ zǐ yù guī， bǐ yì yòu hú jiāng。 xī qiān xià liǔ wù， dōng mò rào hé táng。 yīn qīn gǔ ròu shè， yān huǒ yáo xiāng wàng ⒄。
tài shǒu zhèng rú shuǐ ⒅， zhǎngguān tān sì láng。 zhēng shū yī yún bì， rèn 'ěr zì cún wáng ⒆。 wǒ xī zào qí shì， yǔ yí luán hè xiáng。
jiāo héng bì liú shàng， zhú yìng qín shū chuáng ⒇。 chū yǔ wú jìn sú， yáo shùn yǔ wǔ tānɡ。 wèn jīn tiān zǐ shǎo， shuí rén wéi dòng liáng？
wǒ yuē tiān zǐ shèng， jìn gōng tí jì gāng。 lián bīng shù shí wàn， fù hǎi zhèng zhū cāng 21。
wèi yán dà yì xiǎo bù yì， qǔ yì juàn xí rú tàn náng 22。 xī jiá wú bīng dǒu gōng nú， shé máo yàn jǐ chí fēng máng。
qǐ zhī sānzǎi jǐ bǎi zhàn， gōu chē bù dé wàng qí qiáng 23。
dá yún cǐ shān wài， yòu shì tóng hú qiāng。 shuí jiāng guó fá pàn？ huà yǔ diào yú láng 24。 xī nán zhòng huí shǒu， yī jìng chū xiū huáng。
ěr lái shí sān suì， sī rén wèi céng wàng。 wǎng wǎng zì fǔ jǐ， lèi xià shén cāng máng 25。 yù shǐ zhào fēn luò， jǔ zhǐ hé chāng kuáng 26。
jué xià jiàn guān yè， bài shū wú wén zhāng 27。 xún sēng jiě yōu mèng， qǐ jiǔ huǎn chóu cháng。 qǐ wéi qī zǐ jì， wèi qù shān lín cáng 28。
píng shēng wǔ sè xiàn， yuàn bǔ shùn yī cháng 29。 xián gē jiào yàn zhào， lán zhǐ yù hé huáng。 xīng shān yī sǎo sǎ， xiōng hěn jiē pī rǎng。
shēng rén dàn mián shí， shòu yù fù nóng sāng 30。 gū yín zhì zài cǐ， zì yì xiào huāng táng。 jiāng jùn yǔ chū jì， dāo hǎo jié qiū guāng。
chí biān chéng dú zhuó， yōng bí jú zhī xiāng。 xūn hān gèng chàng tài píng qū， rén shèng tiān zǐ shòu wú jiāng 31。
① huáng zhōu： dù mù yú táng wǔ zōng huì chāng 'èr nián（ 842）， chū wéi huáng zhōu cì shǐ， shí nián sì shí。 yīn yòu gǎn yú zì jǐ dà bàn shēng shì huàn piāo bó， gōng yè wú chéng 'ér zuò cǐ shī， shū fā zì jǐ de lǐ xiǎng hé bào fù。② yī zhì sì jù yán nián líng jiàn lǎo， suì yuè rú liú。③ wǔ zhì 'èr shí jù zhōng guó dì yù guǎng dà， lì shǐ yōu jiǔ， gè rén zài qí zhōng xiǎn dé duǎn zàn 'ér qiě wēi bù zú dào。 gān yīng jù：《 hòu hàn shū · xī yù chuán》：“ yǒng yuán liù nián， bān chāo jī pò yān qí， yú shì tiáo zhī、 ān xī zhū guó， zhì yú hǎi bīn， sì wàn lǐ wài， jiē chóngyì gòng xiàn。 jiǔ nián， bān chāo qiǎn yuàn（ fù guān） gān yīng qióng lín xī hǎi 'ér hái。” zhè liǎng jù shuō hàn cháo jiāng yù xī zhì hǎi bīn， jù jīng chéng luò yáng sì wàn lǐ。 hǎi： huò zhǐ yī sài kè hú huò bā 'ěr kā shí hú。④ dōng nán liǎng jù shuō： dōng nán dì qū wǒ dào guò， běi biān dà yuē gèng yáo yuǎn。⑤ zhōng huà jù：《 hàn shū · dì lǐ zhì》：“ huáng dì fāng zhì wàn lǐ， huà yě fēn zhōu， dé bǎi lǐ zhī guó wàn qū。” zhè liǎng shuō zhōng guó huàfēn chéng xǔ duō dì qū， jiù xiàng yī gè jù dà de qí pán。⑥ dì wán sì jù： zhōng guó dì jiǔ tiān cháng， bǎi wàn shì lì shǐ yóu rú cōng cōng léi diàn yī shǎn 'ér guò。⑦ rén shēng liù jù： yán gè rén zài zhè màn cháng 'ér yòu wù cù de lì shǐ zhōng， zhēng duǎn zhēng cháng yòu shénme yì yì ní？ péng： xiāng chuán péng zǔ cháng shòu， huó dào bā bǎi duō suì。 shāng： yāo zhé de yòu 'ér。《 zhuāng zǐ · qí wù lùn》：“ mò shòu yú shāng zǐ， ér péng zǔ wéi yāo。” péng zǔ shì yòu jiàn《 shén xiān chuán》、《 liè xiān chuán》、《 chǔ cí · tiān wèn》。 zì xì fù： bǐ yù zhuī zhú míng lì。⑧ gǎn wèn： bù gǎn wèn， zěn gǎn wèn。 dāng lú niàn：《 jìn shū · ruǎn jí chuán》：“ lín jiā shàofù yòu měi sè， dāng lú gū jiǔ。 jí cháng yì yǐn， zuì biàn wò qí cè。”⑨ yǐ xià 'èr shí yī zhì sān shí sì jù， xiě duì lǐ shì zhōng wǔ gōng de jìng mù。 lǐ shì zhōng： lǐ guāng yán。《 jiù táng shū · lǐ guāng yán chuán》：“ qiān zhōng wǔ jūn jié dù shǐ。 huì cháo tíng tǎo wú yuán jì， zhào guāng yán yǐ běn jūn dú dāng yī miàn。 zéi zhòng yā guāng yán zhī lěi 'ér zhèn。 guāng yán nǎi zì huǐ qí shān zhī zuǒ yòu， chū qí yǐ tū zhī。 guāng yán jiāng shù qí mào jiān 'ér chōng zhī， chū rù zhě shù sì， zéi nǎi dà kuì。 guāng yán bài yuán jì zhī zhòng。 zéi píng， mìng zhōng guān yàn guāng yán yú jū dì， yòu yù lín dé diàn zhào duì， cì jīn dài jǐn cǎi， yǐ 'ér jìn jiē kāi fǔ yí tóng sān sī， réng yú zhèng yá shòu cè sī tú jiān shì zhōng。” cǐ zhǐ xiàn zōng yuán hé shí nián zhì shí 'èr nián（ 815--817） píng dìng huái xī wú yuán jì pàn luàn zhī shì。 biào biào： gāo dà。⑩ huái xī wàn hǔ shì： zhǐ wú yuán jì pàn jūn。⑾ guǎng qiú chǎng：《 cháng 'ān zhì》：“ xī nèi yòu qiú chǎng tíng zǐ。”⑿ shuāng míng dāng： gōng nǚ pèi shì zhī wù。⒀ jīng gān biāo biāo qí * huò huò（ huǒ huò）： jīng qí piāo yáng zhī zhuàng。⒁ yǐ xià sān shí wǔ zhì bā shí jù， xiě duì zhū chù shì dé cái shí jiàn de jìng mù。 zhū chù shì shì bù xiáng， dāng shì wú dì yǐn yì zhī shì。 sān wú：《 shuǐ jīng zhù》 yǐ wú jùn、 wú xīng、 kuàijī wéi sān wú。⒂ bà yà： yī zhǒng dào míng。 yǐ xià sì jù chēng sòng zhū chù shì lè shàn hǎo shī， jiù mín jì kùn de měi dé。⒃ hòu lǐng sì jù： xiě zhū chù shì jū zhù zhī dì huán jìng qīng yōu。⒄ shū jiù yǐ xià bā jù： xiě zhū chù shì jiā zú hé mù， rè qíng hàokè。 shè wèng： wèng zhōng de shè jiǔ。⒅ tài shǒu： cǐ zì wèi。《 jiù táng shū · bǎi guān zhì》：“ wǔ dé yuán nián， gǎi tài shǒu yuē cì shǐ。 tiān bǎo yuán nián， gǎi cì shǐ yuē tài shǒu。 zhèng rú shuǐ： wéi zhèng qīng lián。⒆ zhǎngguān sān jù： chì tān guān wū lì rú láng sì hǔ， zhǐ guǎn shōu shuì， bù guǎn rén mín sǐ huó。⒇ wǒ xī bā jù： xiě zhū chù shì gāo yǎ yòu xué wèn， guān xīn guó shì， yòu zhì guó 'ān mín de xióng cái dà lüè。 zào qí shì： bài fǎng zhū chù shì de jū chù。 21、 wǒ yuē yǐ xià shí jù shì zuò zhě huí dá zhū chù shì de huà。 jìn gōng：《 jiù táng shū · jìng zōng jì》：“ bǎo lì 'èr nián 'èr yuè， yǐ shān nán xī dào jié dù shǐ jìn guó gōng péi dù shǒu sī kōng， tóng píng zhāng shì， fù zhī zhèng shì。”《 jiù táng shū · péi dù chuán》：“ cāng、 jǐng jié dù shǐ lǐ quán lüè sǐ， qí zǐ tóng jié qiè nòng bīng bǐng， yǐ qiú jì xí。 dù qǐng xíng zhū fá， yú nián 'ér tóng jié zhū。” dà yì xiǎo bù yì： péi dù xíng dà yì， pàn zhě bù yì。 xiǎo： cǐ wèi miǎo shì。 22、 qǔ yì jù： yán péi dù zhì lǐ tiān xià hěn yòu néng lì。 23、 xī jiá sì jù： yán péi dù zhàn gōng hè hè， píng pàn 'ān bāng。 sānzǎi fán bǎi zhàn： jìng zōng bǎo lì 'èr nián sì yuè lǐ tóng jié fǎn， wén zōng dà hé sān nián sì yuè lǐ tóng jié jiàng， lì sì nián 'ér zhěng sānzǎi。 gōu chē： gōng chéng yòng de yún tī hé zhàn chē。 bù dé wàng qí qiáng： bù gǎn zài shēng fǎn pàn zhī xīn。 24、 dá yún sì jù： yīngshì zhū chù shì de huà， dà yì shì zhù zhāng wén zhì jiào huà， bù zàn chéng zhǐ kào wǔ lì zhì guó。《 chūn qiū fán lù》：“ lǔ jūn wèn yú liǔ xià huì yuē： ‘ wǒ yù gōng qí， rú hé？ ’ liǔ jiù huì duì yuē：‘ bù kě！’ tuì 'ér yòu yōu sè yuē：‘ wú wén zhī yě， móu fá guó zhě， bù wèn rén rén， cǐ héwèi zhì yú wǒ？’” 25、 xī nán yǐ xià liù jù： xiě gào bié zhū chù shì yǐ jīng shí sān nián liǎo， bù néng wàng huái。 fǎn sī zì jǐ de jīng lì， yòu xǔ duō gǎn shāng。 26、 zhào fēn luò： zhǐ zì jǐ dà hé jiǔ nián（ 835） wéi jiān chá yù shǐ， fēn sī dōng dū luò yáng。 chāng kuáng： dà yuē shì shuō dāng shí zì jǐ nián qīng hǎo yàn yǐn yóu wán， bù jū xiǎo jié。 27、 jué xià jiàn guān yè： zhǐ kāi chéng 'èr nián（ 837） zài cháo tíng rèn zuǒ bǔ jué děng zhí。 bài shū wú wén zhāng： jí méi yòu shū zòu wén zhāng， yì wèi méi shí me jiàn shù。 28、 xún sēng sì jù： yán shēn wéi xián guān wú shī zhǎn cái néng de jī huì， dàn wéi yǎng jiā， yě bù gǎn cí guān guī yǐn。 29、 píng shēng jù yǐ xià， tǎn yán xīn zhì。 yuàn bǔ shùn yī cháng： jí dù fǔ suǒ wèi zhì jūn yáo shùn zhī yì。 30、 xián gē liù jù： yán tuī xíng wén zhì jiào huà， ān biān huà mín。 hé huáng： cān xià《 hé huáng》 shī zhù。 31、 jiāng jùn： zhǐ huáng zhōu。 dāo hǎo jié qiū guāng： yì wèi chèn gāo qiū shí guāng shǎng jú yǐn jiǔ， bù bì yōu guó yōu mín。 cǐ wú nài zhī yǔ。
dù mù bù jǐn cháng yú qī jué， tā de wǔ yán gǔ tǐ yě zuò dé hěn hǎo。 zhè shǒu shī shū qíng yán zhì， cái qíng héng yì。 shī zhōng chén shù liǎo zì jǐ sù yǎng wén cái wǔ lüè zhī shì， shēn huái bào guó 'ān mín zhī xīn， dàn bìng wèi yù shàng lǐ guāng yán、 péi dù nà yàng de jī yù， zhǐ hǎo jì qíng shī jiǔ， zì wǒ jiě cháo。 zhè shǒu shī zuò yú bù huò zhī nián， shì duì zì jǐ dà bàn shēng jīng lì de zǒng jié， qí zhōng gǎn kǎi shēn chén， rán 'ér què yǐ míng kuài kuàng dá zhī yǔ chū zhī， pō jiàn qí jùn shuǎng běn sè。《 yùn yǔ yáng qiū》 yún：“ fēi xīn dì míng liǎo， guàn chuān dào shì zhě， bù néng dào yě。 jí guān qí zì zhuàn mù zhì， yòu rěn sǐ zuò bié péi xiàngzhī zhāng， zé zhī《 dú zhuó》 zhī yǒng， qǐ kōng yán zāi！”《 shí yuán shī huà》：“ shǐ chēng dù mù zhī zì fù cái lüè， xǐ lùn bīng shì， nǐ zhì wèi gōng fǔ， yǐ shí wú yòu yuán zhě， yàng yàng bù píng 'ér zhōng。 wéi rén shū juàn bù jū xì xíng。 qí shī qíng zhì háo mài。”
hé huáng①
yuán zài xiànggōng céng jiè zhù②， xiàn zōng huáng dì yì liú shén③。 xuán jiàn yī guān jiù dōng shì④， hū yí gōng jiàn bù xī xún⑤。
mù yáng qū mǎ suī róng fú， báifà dān xīn jìn hàn chén⑥。 wéi yòu liáng zhōu gē wǔ qū， liú chuán tiān xià lè xián rén⑦。
① hé huáng： jīn qīng hǎi shěng hé gān sù shěng jìng nèi de huáng hé hé huáng shuǐ liú yù， táng shí shì táng yǔ tǔbō de biān jìng dì dài。 huáng shuǐ shì huáng hé shàng yóu zhī liú， yuán chū qīng hǎi dōng bù， liú jīng xī níng， zhì gān sù lán zhōu shì xī huì rù huáng hé。《 táng shū · tǔbō chuán》 yuē：“ shì jǔ wèi xī róng dì yuē hé huáng。”② yuán zài： zì gōng fǔ， táng dài zōng shí wéi zǎixiàng， céng rèn xī zhōu cì shǐ。 dà lì bā nián（ 773） céng shàng shū dài zōng， duì xī běi biān fáng tí chū yī xiē jiàn yì。 jiè zhù： wéi jūn wáng chóuhuà guó shì。《 shǐ jì · liú hóu shì jiā》 zài， zhāng liáng zài liú bāng chī fàn shí jìn cè shuō：“ chén qǐng jiè qián zhù wéi dà wáng chóu zhī。”③ liú shén： zhǐ guān zhù hé huáng dì qū jú shì。④ xuán jiàn jù： zhǐ dà lì shí 'èr nián yuán zài yīn shì xià yù， dài zōng zhào lìng qí zì shā。 dōng shì： dài zhǐ cháo tíng chǔjué zuì fàn zhī dì。《 hàn shū · cháo cuò chuán》： cháo cuò zài hàn jǐng dì shí rèn yù shǐ dà fū， duì xuē fān dìng biān zhǐ chū bù shǎo jiàn yì， dàn jǐng dì tīng xìn chán yán， cāng cù xià lìng shā liǎo tā。 xíng xíng shí“ cuò yī cháo yī， zhǎn dōng shì。”⑤ gōng jiàn xī xún： zhǐ dì guó yǐ wǔ gōng 'ān dìng biān fáng。“ bù xī xún” zé zhǐ bù xù biān shì。《 shuǐ jīng zhù · hé shuǐ》：“ yáng zhōu xiàn qiáo shān shàng yòu huáng dì zhǒng。 dì bēng， wéi gōng jiàn cún yān。”《 táng huì yào》： xiàn zōng yú yuán hé shí wǔ nián zhēngyuè jià bēng， nián sì shí sān。 cǐ jù yǔ dì 'èr jù guān lián， yán xiàn zōng wèi jí shí xiàn 'ān biān jìhuà jiù qù shì liǎo。⑥ mù yáng liǎng jù：《 hàn shū · sū wǔ chuán》：“ wǔ liú xiōng nú fán shí jiǔ suì， shǐ yǐ qiáng zhuàng chū， jí hái， xū fā jìn bái。”“ zhàng hàn jié mù yáng， wò qǐ cāo chí， jié máo jìn luò。” cǐ jiè sū wǔ yù hé huáng bǎi xìng shēn xiàn yì zú 'ér zhōng xīn bù yí。⑦ liáng zhōu： běn táng wáng cháo xī běi shǔ dì， ān shǐ zhī luàn zhōng， tǔbō chéng luàn qǔ zhī。 lǐ táng wáng shì chū zì lǒng xī， gù piān hǎo xī běi yīnyuè。
cǐ shī zhǐ zài jī cì dāng shí de tǒng zhì zhě wú xīn guó shì 'ér zhǐ zhī xiǎng lè， biǎo dá zì jǐ duì guó jiā biān fáng de yōu lǜ。 qián sì jù gǎn kǎi zǎixiàng yuán zài tí chū guò shōu fù shī dì de jiàn yì， què zāo xiàn hài； xiàn zōng lǐ chún zài kàn dì tú shí， yě céng gǎn tàn guò hé huáng dì qū de shī xiàn， cháng xiǎng huī fù shī dì， dàn wèi jí xī zhēng， biàn jī zhì yǐ mò。 hòu sì jù xiě hé huáng dì qū de bǎi xìng suī rán lún wéi yì zú chén mín， shēn zhe róng fú mù yáng qū mǎ， dàn què réng rán“ báifà dān xīn” dì zhōng yú hàn jiā wáng cháo。 kě shì dāng cháo tǒng zhì zhě duì cǐ què wú suǒ wèi， ér zhǐ shì duì“ liáng zhōu gē wǔ qū” gǎn xīng qù， guò zhe yōu xián xiǎng lè de shēng huó。 cǐ shī xiě fǎ yòu liǎng gè tè diǎn。 yī shì yòng diǎn gù yǐng shè shí shì。 yuán zài、 xiàn zōng、 zhāng liáng、 cháo cuò、 sū wǔ děng jiē yǐ zuò gǔ， ér qí gù shì gè jù nèi hán。 èr shì zhuǎn zhé hé duì bǐ。 qián sì jù zài yì sī shàng jí wéi liǎng zǔ zhuǎn zhé， tū chū zhuàng zhì nán chóu de lì shǐ yí hàn。 hòu sì jù shì bái fā xīn dān xīn de hàn chén yǔ chén mí gē wǔ de“ xián rén” duì bǐ。 cǐ“ xián rén” yòu yǔ qián sì jù zhōng yòu 'ān biān zhī zhì de yuán zài、 xiàn zōng xíng chéng duì bǐ。 quán shī shēn yù fěng cì zhī yì。
guò qín zhèng lóu①
qiān qiū jiā jié míng kōng zài②， chéng lù sī náng shì yǐ wú③。 wéi yòu zǐ tái piān chēng yì， nián nián yīn yǔ shàng jīn pū④。
① qín zhèng lóu： táng xuán zōng kāi yuán qián qī suǒ jiàn， quán chēng“ qín zhèng wù běn zhī lóu”， shì xuán zōng chǔlǐ zhèng wù、 guó jiā jǔ xíng zhòng dà diǎn lǐ de dì fāng。② qiān qiū jiā jié： kāi yuán shí qī nián（ 729） bā yuè wǔ rì， xuán zōng wéi qìng zhù zì jǐ de shēng rì， zài cǐ lóu pī zhǔn zǎixiàng zòu qǐng， qīn dìng zhè yī tiān wéi qiān qiū jié， bù gào tiān xià。③ chéng lù sī náng： měi nián yī dù de qiān qiū jié， xuán zōng dū jǔ xíng shèng diǎn， dà yàn qún chén， jiē shòu qún chén zhù shòu。“ shì shù yǐ jié sī chéng lù náng gēngxiāng wèn yí”（ cān《 táng huì yào》）。④ zǐ tái：《 shí yí jì》：“ zǐ tái fù màn， wèi gān 'ér róu huá。” jīn pū： gōng mén shàng de 'ān zhuāng mén huán de jīn shǔ dǐ tuō， duō zhù chéng shòu xíng yǐ wéi zhuāng shì。
cǐ shī fěng cì táng xuán zōng tú hǎo qín zhèng zhī míng， hòu qī zhǐ gù xiǎng lè 'ér wù guó， qiān qiū jié、 chéng lù náng zhī lèi dōuchéng liǎo qiān qiū huà bǐng。 dù mù shàn yú yǐ shī lùn shǐ， jiè gǔ fěng jīn。 zhè shǒu shī hòu liǎng jù cǎi yòng《 shī jīng · wáng fēng · shǔ lí》 de bǐ fǎ， yòng gōng yuàn zhōng de zhí wù mào shèng shēngzhǎng 'àn shì wáng cháo xīng shuāi zhī yì。《 shī jìng qiǎn shuō xù biān》 yún：“ kāi yuán zhī qín zhèng lóu， zài cháng qìng shí bái lè tiān guò zhī， yǐ zhù mǎ pái huái， jí dù mù zhòng yóu， yí yì jiàn tuí fèi。 shī yán wèn qí míng zé kōng chēng jiā jié， qiú qí wù yǐ wú fù zhū náng， xī nián zhuàng lì jīn pū， jīng chūn yǔ nián nián， yǐ tái huā xiù mǎn yǐ。”
niàn xī yóu
qí yī
shízǎi piāo rán shéng jiǎn wài， zūn qián zì xiàn zì wéi chóu。 qiū shān chūn yǔ xián yín chù， yǐ biàn jiāng nán sì sì lóu。
shízǎi： cǐ huí gù xíng zhǐ zhī shī， xiě zuò shí jiān wèi xiáng。 dù mù dà hé 'èr nián（ 828） 26 suì shí jìn shì jí dì， xuán jí zài wài dì niǎn zhuǎn zuò mù liáo， zhí dào kāi chéng 'èr nián（ 837） huí jīng rèn zuǒ bǔ jué、 shǐ guǎn xiū zhuàn děng zhí， qián hòu yuē shí nián。 tā zài shī zhōng bù zhǐ yī cì tí dào“ shí nián”， rú“ shí nián yī jué yáng zhōu mèng” děng。 shéng jiǎn： yóu jīn yán guī fàn。
cǐ zì shāng huái cái bù yù zhī shī。“ zì” hé“ xián” shì zhù tí cí， tā zì fù cái huá 'ér bù yù shí jī， zhǐ néng gū fāng zì shǎng， jiè jiǔ xiāo chóu。 xián chù wú liáo 'ér zhǐ néng fàng qíng shān shuǐ， yín shī qiǎn xīng。“ yǐ biàn jiāng nán sì sì lóu” de zī wèi duì tā lái shuō zhù yào shì shī yì hé chóu chàng， ér bù shì yōu xián zì dé。 cǐ shī jù jù yòu xián wài zhī yīn， kàn sì fàng làng xíng hái， piāo rán zì chù， shí zé shēn hán kǔ mèn yì yù zhī qíng。 cǐ shī kě yǔ《 qiǎn huái》 shī bìng dú。《 táng rén wàn shǒu jué jù xuǎn píng》 yún：“ hán qíng yán wài， yōu rán shén yuǎn。” yòu《 zì xuān chéng fù guān shàng jīng》 shī：
xiāo sǎ jiāng hú shí guò qiū， jiǔ bēi wú rì bù tíng liú。 xuán gōng chéng pàn xī jīng mèng， sū xiǎo mén qián liǔ fú tóu。
qiān lǐ yún shān hé chù hǎo？ jǐ rén jīn yùn yī shēng xiū？ chén guān guà què zhī xián shì， zhōng bǎ cuō tuó fǎng jiù yóu。
yòu《 hé zhōu jué jù》：
jiāng hú zuì dù shí nián chūn， niú zhǔ shān biān liù wèn jīn。 lì yáng qián shì zhī hé shí？ gāo wèi fēn fēn jiàn xiàn rén。
cǐ 'èr shī jiē zài 'ān huī zuò， qí piāo bó wài rèn yǐ bù zhǐ shí nián。 kě zhī“ shí nián” zhī shuō， dàn yán dà gài 'ér yǐ。
qí sān
lǐ bái tí shī shuǐ xī sì， gǔ mù huí yán lóu gé fēng。 bàn xǐng bàn zuì yóu sān rì， hóng bái huā kāi shān yǔ zhōng。
shuǐ xī sì： quán chēng tiān gōng shuǐ xī sì， shì 'ān huī xuān zhōu jīng xiàn shuǐ xī shān zhōng yī zuò yòu míng de sì yuàn。 sì zhōng“ fán shí sì yuàn， qí zuì shèng zhě yuē huá yán yuàn， héng kuà liǎng shān， láng wǔ jiē gé dào， quán liú qí xià”（《 jiāng nán tōng zhì》）。 lǐ bái céng dào cǐ yóu lǎn， bìng zuò《 yóu shuǐ xī jiǎn zhèng míng fǔ》 shī yún：“ qīng tuān míng huí xī， lǜ zhú rào fēi gé； liáng fēng rì xiāo sǎ， yōu kè shí qì bó。”
cǐ shī“ bàn xǐng bàn zuì” sì bié yòu yù yì， huò cóng qū yuán“ shì rén jiē zuì 'ér wǒ dú xǐng” biàn huà 'ér lái。 dù mù huái wén wǔ zhī cái 'ér bù bèi zhòng yòng， shízǎi piāo bó， cháng yǐ lěng yǎn kàn shí shì， kě wèi xǐng zhě； rán yú jǐ yú guó， jiē yòu zhì 'ér wú nài， zhǐ hǎo yōu yóu shān shuǐ， jì qíng shī jiǔ， cǐ kě wèi bàn xǐng bàn zuì zhī rén。
guò huá qīng gōng① jué jù sān shǒu
cháng 'ān huí wàng xiù chéng duī②， shān dǐng qiān mén cì dì kāi③。 yījì hóng chén fēi zǐ xiào， wú rén zhī shì lì zhī lái④。
① huá qīng gōng：《 yuán hé jùn xiàn zhì》：“ huá qīng gōng zài lí shān shàng， kāi yuán shí yī nián chū zhì wēn quán gōng。 tiān bǎo liù nián gǎi wéi huá qīng gōng。 yòu zào cháng shēng diàn， míng wéi jí líng tái， yǐ sì shén yě。”② shǒu jù xiě cóng cháng 'ān huí wàng lí shān， shān rú jǐn xiù yōng cù。 lí shān yòu dōng xiù lǐng、 xī xiù lǐng。③ qiān mén： kuā zhāng zhī yǔ， yán suǒ yòu shān mén yǐ cì dà kāi， yǐ gōng sòng lì zhī de mǎ fēi chí wú zǔ。④ fēi zǐ： zhǐ yáng guì fēi。 lè shǐ《 yáng tài zhēn wàizhuàn》： shàng yuē：“ shǎng míng huā， duì fēi zǐ， yān yòng jiù lè cí！”《 xīn táng shū · lǐ guì fēi chuán》：“ fēi shì lì zhī， bì yù shēng zhì zhī， nǎi zhì qí chuán sòng， zǒu shù qiān lǐ， wèi wèi biàn yǐ zhì jīng shī。”《 táng guó shǐ bǔ》：“ yáng guì fēi shēng yú shǔ， hǎo shí lì zhī， nán hǎi suǒ shēng， yóu shèng shǔ zhě， gù měi suì fēi chí yǐ jìn。 rán fāng shǔ 'ér shú， jīng sù zé bài， hòu rén jiē bù zhī zhī。” àn： cǐ shī huò wéi xiě yì zhī zuò， yì zài fěng cì xuán zōng chǒng fēi zhī shì， bù kě yī yī qiú zhū shǐ shí。 zài táng dài， lǐng nán lì zhī wú fǎ yùn dào cháng 'ān yī dài， gù zì sū shì jí yán“ cǐ shí lì zhī zì fú zhōu zhì zhī， fēi lǐng nán yě”（《 tōng jiàn táng jì》 zhù）。 ér lì zhī chéng shú de jì jié， xuán zōng hé guì fēi bì bù zài lí shān。 xuán zōng měi nián dōng shí yuè jìn zhù huá qīng gōng， cì nián chūn jí huí cháng 'ān。 gù hú zǎi《 sháo xī yú yǐn cóng huà》 yún：“ cí yì suī měi 'ér shī shì shí。”《 chéng shì kǎo gǔ biān》 yì biàn qí miù， jìn rén chén yín kè yì fù kǎo zhèng zhī。
xīn fēng lǜ shù qǐ huáng 'āi①， shù qí yú yáng tàn shǐ huí②。 ní cháng yī qū qiān fēng shàng③， wǔ pò zhōng yuán shǐ xià lái④。
① xīn fēng： táng shè xīn fēng xiàn， zài shǎn xī lín tóng xiàn dōng běi， lí huá qīng gōng bù yuǎn。 huáng 'āi： mǎ duì bēn chí tà qǐ de chén tǔ。② yú yáng tàn shǐ： ān lù shān rèn píng lú 、 fàn yáng、 hé dōng sān zhèn jié dù shǐ， sì jī móu fǎn。 tài zǐ hé zǎixiàng yáng guó zhōng lǚ cì zòu chén 'ān lù shān yòu fǎn yì， xuán zōng suì pài zhōng shǐ qiú lín yǐ cì gān wéi míng qián qù tàn tīng xū shí。 qiú lín shòu 'ān zhòng huì， huí lái shèng zàn 'ān zhōng xīn， xuán zōng yú shì gāo zhěn wú yōu， gèng jiā zòng qíng xiǎng lè。③ ní cháng：《 ní cháng yǔ yī qū》， kāi yuán nián jiān， xī liáng jié dù shǐ yáng jìng shù jìn xiàn yìn dù《 pó luó mén》 wǔ qū shí 'èr biàn， táng xuán zōng qīn zì gǎi biān wéi《 ní cháng yǔ yī qū》。 qiān fēng shàng： zhǐ lí shān。④ wǔ pò zhōng yuán： zhǐ xuán zōng dān yú xiǎng lè 'ér wù guó， dǎo zhì 'ān shǐ zhī luàn。《 táng shī jiān zhù》 píng cǐ jù yún：“ zào jù jīng rén， qí jué！ tòng jué！”《 táng xián xiǎo sān mèi jí xù jí》 yún：“ yǔ dài huī xié， miào jué qiān gǔ。”
wàn guó① shēng gē zuì tài píng， yǐ tiān lóu diàn yuè fēn míng。 yún zhōng luàn pāi lù shān wǔ， fēng guò zhòng luán xià xiào shēng②。
① wàn guó： zhǐ quán guó。② yún zhōng liǎng jù：《 jiù táng shū · ān lù shān chuán》 zài： lù shān tǐ féi， zhòng sān bǎi sān shí jīn， dàn què néng zài táng xuán zōng miàn qián biǎo yǎn《 hú xuán wǔ》， qí jí rú fēng。 bàng biān de gōng rén pāi zhǎng jī jié， yīn wéi wǔ dé tài kuài， jié pāi dū luàn liǎo。
cǐ sān shī jiè rén men shú zhī de táng xuán zōng、 yáng guì fēi huāng yín wù guó de gù shì， xuǎn qǔ jǐ gè diǎn xíng shì jiàn、 chǎng jǐng， jiā yǐ yì shù gài kuò， jì qiǎo miào dì zǒng jié liǎo lì shǐ， yòu shēn kè dì fěng yù liǎo xiàn shí。 dāng shí shè huì， shì fēng bài huài， wáng cháo tǒng zhì zhě“ dà qǐ gōng shì， guǎng shēng sè”， guò zhe zuì shēng mèng sǐ， jiāo shē yín yì de shēng huó， wáng guó mòluò zhī zhào suí chù kě jiàn， shī rén jì wú lì huí tiān， zhǐ hǎo jiè gǔ fěng jīn liǎo。
dú hán dù jí
dù shī hán jí chóu lái dú， sì qiàn má gū yǎng chù sāo①。 tiān wài fèng huáng shuí dé suǐ？ wú rén jiě hé xù xián jiāo②。
① má gū： xiān nǚ。《 tài píng guǎng jì》 juàn liù shí yǐn《 shén xiān chuán》：“ má gū niǎo zhǎo。 cài jīng jiàn zhī， xīn zhōng niàn yán： bèi dà yǎng shí， dé cǐ zhǎo yǐ pá bèi， dāng jiā。”② xù xián jiāo： yì zuò luán jiāo， shén huà chuán shuō zhōng yī zhǒng yóu fèng huáng zuǐ hé lín jiǎo děng hùn hé jiān zhì chéng de jiāo， néng shǐ duàn xián zhānhé rú xīn。
cǐ shī zàn yáng dù、 hán zhī shī。 dù mù《 dōng zhì rì jì xiǎo zhí 'ā yí shī》：“ lǐ dù fàn hào hào， hán liǔ mó cāng cāng。 jìn zhě sì jūn zǐ， yǔ gǔ zhēng qiáng liáng。” kě jiàn tā duì sì wèi shī rén de tuī zhòng。 cǐ shī qián 'èr jù yán dù hán zhī shī qì shì xióng wěi， néng zhèn fèn rén xīn， jiě rén yōu chóu。 hòu liǎng jù jiāng dù hán bǐ zuò fèng huáng， yán wú rén dé qí shī zhī jīng suǐ。
cháng 'ān qiū wàng
lóu yǐ shuāng shù wài， jìng tiān wú yī háo。 nán shān yǔ qiū sè， qì shì liǎng xiāng gāo。
cǐ shī zàn měi qiū gāo qì shuǎng。 hòu liǎng jù pō yòu qì shì， kě jiàn xiōng jīn gāo yuǎn zhī jìng jiè。 kě yǔ liú yǔ xī《 qiū cí》 èr shǒu cān dú。 qí yī jiàn qián。 qí 'èr：“ shān míng shuǐ jìng yè lái shuāng， shù shù shēn hóng chū qiǎn huáng。 shì shàng gāo lóu qīng rù gǔ， qǐ rú chūn sè sǒu rén kuáng。”
dēng lè yóu yuán①
cháng kōng dàn dàn gū niǎo méi， wàn gǔ xiāo chén xiàng cǐ zhōng。 kàn qǔ hàn jiā hé sì② yè？ wǔ líng③ wú shù qǐ qiū fēng。
① lè yóu yuán： zài cháng 'ān chéng nán， dì shì jiào gāo。《 cháng 'ān zhì》：“ shēng píng fāng dōng běi yú， hàn lè yóu miào。” zhù yún：“ hàn xuān dì suǒ lì， yīn lè yóu yuàn wéi míng。 zài qū jiāng běi miàn gāo yuán shàng， yú zhǐ shàng yòu。 …… qí dì jū jīng chéng zhī zuì gāo， sì wàng kuān chǎng。 jīng chéng zhī nèi， fǔ shì zhǐ zhǎng。② sì： yī zuò shì。③ wǔ líng： xī hàn huáng líng， fēn bié wéi gāo dì cháng líng、 huì dì 'ān líng、 jǐng dì yáng líng、 wǔ dì mào líng、 zhāo dì píng líng。《 sān guó zhì · wèi shū · wén dì jì》：“ sāngluàn yǐ lái， hàn shì zhū líng， wú bù fā jué。” hàn wǔ dì《 qiū fēng cí》：“ qiū fēng qǐ xī bái yún fēi。”
cǐ dēng lín huái gǔ， gǎn shāng shí shì zhī zuò。 shī rén gǎn kǎi hàn jiā wáng cháo zhī shuāi luò， shēn yù yōu guó zhī yì。《 táng shī pǐn huì》 yǐn xiè yún：“ hàn jiā jī yè zhī guǎng dà wèihé rú？ jīn rì dēng yuán yī wàng， wǔ líng biàn wéi huāng tián shù cǎo， wú shù mù kě yǐ qǐ qiū fēng yǐ。 shèng shuāi wú cháng， fèi xīng yòu shí， yòu tiān xià zhě guān cǐ， yì kě yǐ lì lì wēi jù。”
jiāng fù wú xīng dēng lè yóu yuán yī jué①
qīng shí yòu wèi shì wú néng， xián 'ài gū yún jìng 'ài sēng。 yù bǎ yī huī jiāng hǎi qù③， lè yóu yuán shàng wàng zhāo líng④。
① běn piān shì xuān zōng dà zhōng sì nián（ 850） dù mù yóu lì bù yuán wài láng jí jiāng fù rèn hú zhōu cì shǐ shí suǒ zuò。 wú xīng： táng jùn míng， jí hú zhōu， zài jīn zhè jiāng shěng wú xīng xiàn。 lè yóu yuán： jiàn qián shī zhù。② qīng shí： tài píng shí shì。 yòu wèi： yòu dēng lín shǎng jǐng fǎng sēng xún yǒu de xián qíng yì qù。 cǐ liǎng jù zì cháo wú suǒ zuò wéi。③ huī： qí zhì。 cǐ zhǐ zì jǐ de chē qí。 jiāng hǎi： zhǐ wú xīng。④ zhāo líng： táng tài zōng lǐ shì mín de líng mù， zài shǎn xī lǐ quán dōng běi jiǔ zōng shān。
cǐ shī qián liǎng jù zì cháo wú yòng yú shì， hòu liǎng jù biǎo dá duì táng tài zōng de yǎng mù， shí zé shì huái xiǎng táng tài zōng de wén zhì wǔ gōng yǐ jí tā zhòng xián rèn néng、 cóng jiàn rú liú de dì wáng fēng fàn。 ér lìng yī céng yán wài zhī yì， zì rán jiù shì duì dāng cháo huáng dì hé guó shì shēn huái shī wàng hé bù mǎn liǎo。《 shí lín shī huà》 yún：“ cǐ gài bù mǎn yú dāng shí， gù mò yòu‘ wàng zhāo líng’ zhī jù。”《 táng xián qīng yǎ jí》 yún：“ zhāo líng wéi táng chuàng yè shǒu chéng yīng zhù， yǔ shì zǐ sūn yí líng bù zhèn， gù mù zhī qù guó shí dēng gāo jì kǎi， cí yì hún hán， dé fēng rén yí yì。”
rùn zhōu①
xiàng wú tíng② dōng qiān lǐ qiū， fàng gē céng zuò xī nián yóu。 qīng tái sì lǐ wú mǎ jì， lǜ shuǐ qiáo biān duō jiǔ lóu。
dà dǐ③ nán cháo jiē kuàng dá， kě lián④ dōng jìn zuì fēng liú。 yuè míng gèng xiǎng huán yī zài， yī dí wén chuī《 chū sài》 chóu⑤。
① rùn zhōu： jīn jiāng sū shěng zhèn jiāng。② xiàng wú tíng： zài rùn zhōu dān yáng xiàn nán。③ dà dǐ： dà lüè。④ kě lián： kě xiàn mù。 zhè liǎng jù shuō dōng jìn、 nán cháo shì rén zuì wéi kuàng dá fēng liú。⑤ huán yī： dōng jìn rén， guān zhì cì shǐ， céng yǔ xiè xuán、 xiè yǎn dà pò qín fú jiān chē yú féi shuǐ， wěn dìng liǎo dōng jìn shí jú。 tā xǐ huān yīnyuè， shàn yú chuī dí zǐ， shí chēng“ jìn yī shí zhī miào， wéi jiāng zuǒ dì yī。”《 shì shuō xīn yǔ》：“ wáng zǐ yóu chū dū， jiù wén xǐng zǐ yě shàn chuī dí， yù huán yú 'àn shàng。 wáng biàn lìng rén yǔ xiāng wén yún：‘ wén jūn shàn chuī dí， shì wèiwǒ yī zòu！’ huán sù wén wáng míng， jí xià chē jù hú chuáng， wéi zuò sān diào， nòng bì， shàng chē qù。”《 jìn shū · liú kuí chuán》：“ zǐ chóu céng bì luàn wū bì， jiǎ hú bǎi shù yù hài zhī。 chóu wú jù sè， yuán jiā 'ér chuī zhī， wéi《 chū sài》、《 rù sài》 zhī shēng， yǐ dòng qí yóu kè zhī sī。 yú shì qún hú jiē chuí qì 'ér qù zhī。”
cǐ shī shì dù mù yóu jiāng nán shí suǒ zuò， tōng guò huái xiǎng gǔ rén， shū fā zì jǐ huái cái bù yù， xián yóu fàng làng zhī qíng。 jìn sòng rén wù lìng tā xiàn mù de， bù jǐn jǐn shì kuàng dá hé fēng liú， gèng zhù yào de shì huán yī děng rén céng wéi 'ān dìng guó jiā jiàn lì guò hè hè gōng xūn。 jié wěi liǎng jù xiǎng xiàng zì jǐ yǔ huán yī duì huà， tīng tā chuī zòu《 chū sài》 qū。 zhè shì yī zhǒng yì zài yán wài de xiě fǎ： jīn wú zhī yù， zhǐ hǎo qī zhū gǔ rén。
jiāng nán chūn
qiān lǐ yīng tí lǜ yìng hóng， shuǐ cūn shān guō jiǔ qí fēng。 nán cháo sì bǎi bā shí sì， duō shǎo lóu tái yān yǔ zhōng。
cǐ shī yòng xiě yì de shǒu fǎ miáo huì liǎo jiāng nán chūn jǐng： yān shuǐ mí lí， shēng jī bó bó， guǎng mào fù shù。 tóng shí hán xù dì jiè qián cháo gù shì jiē lù dāng shí chóng fó xiū sì de qíng jǐng。 míng yáng shèn《 shēng 'ān shī huà》 yún：“ qiān lǐ yīng tí， shuí rén tīng dé？ qiān lǐ lǜ yìng hóng， shuí rén jiàn dé？ ruò zuò shí lǐ， zé yīng tí lǜ hóng zhī jǐng， cūn guō、 lóu tái、 sēng sì、 jiǔ qí， jiē zài qí zhōng yǐ。” hé wén huàn《 lì dài shī huà kǎo suǒ》 bó yuē：“ jí zuò shí lǐ， yì wèi bì jìn tīng dé zhe， kàn dé jiàn。 tí yún《 jiāng nán chūn》， jiāng nán fāng guǎng qiān lǐ， qiān lǐ zhī zhōng， yīng tí 'ér lǜ yìng yān， shuǐ cūn shān guō wú chù wú jiǔ qí， sì bǎi bā shí sì lóu tái duō zài yān yǔ zhōng yě。 cǐ shī zhī yì jì guǎng， bù dé zhuān zhǐ yī chù， gù zǒng 'ér mìng yuē《 jiāng nán chūn》……”
tí xuān zhōu kāi yuán sì shuǐ gé， gé xià wǎn xī， jiā xī jū rén
liù cháo wén wù cǎo lián kōng， tiān dàn yún xián jīn gǔ tóng。 niǎo qù niǎo lái shān sè lǐ， rén gē rén kū shuǐ shēng zhōng②。
shēn qiū lián mù qiān jiā yǔ， luò rì lóu tái yī dí fēng。 chóu chàng wú yīn jiàn fànlǐ③， cēncī yān shù wǔ hú dōng④。
① cǐ shī zuò yú wén zōng kāi chéng nián jiān， dāng shí dù mù rèn xuān zhōu（ jīn 'ān huī xuān chéng） tuán liàn pàn guān。 chéng dōng yòu wǎn xī， chéng dōng běi yòu jìng tíng shān。 chéng zhōng kāi yuán sì， yuán míng yǒng lè sì， dōng jìn shí jiàn。② rén gē rén kū： zhǐ rén shēng zhī xǐ qìng diàosāng， jí shēng sǐ guò chéng。《 lǐ jì · tán gōng》：“ jìn xiàn wén zǐ chéng shì， zhāng lǎo yuē：‘ měi zāi lún yān！ měi zāi huàn yān！ gē yú sī， kū yú sī， jù guó zú yú sī。”③ fànlǐ： chūn qiū shí fǔ zuǒ yuè wáng gòu jiàn dǎ bài wú wáng fūchāi， gōng chéng zhī hòu， wèile bì miǎn yuè wáng de cāi jì， chéng piānzhōu guī yǐn wǔ hú。《 wú yuè chūn qiū》：“ fànlǐ chéng piānzhōu， chū sān jiāng， rù wǔ hú， rén mò zhī qí suǒ shì。”④ wǔ hú： jiù shuō tài hú yòu wǔ hú。
cǐ shī qián liù jù yǐ liù cháo wén wù xiāo shī hé tiān guāng shuǐ sè yǐ jiù duì bǐ，“ yán rén shì yòu biàn yì， ér qīng jǐng zé gǔ jīn bù biàn yì”（《 táng shī yì》）， biǎo dá yī zhǒng rén shì wú cháng 'ér zì rán yǒng héng de gǎn kǎi： kè guān shì jiè shì chí jiǔ de， ér gē kū xiāng jì de yī dài dài rén shēng què shì yòu xiàn 'ér qiě duō biàn de。 hòu liǎng jù hū rán yòu lián xiǎng dào fànlǐ， gǎn kǎi“ xiāo tiáo yì dài bù tóng shí”， zì jǐ yǔ tā wú yuán xiāng jiàn， zhǐ néng huái zhe yǎng mù de xīn qíng píng diào tā de yí zōng。 dù mù xiě shī shàn yòng bǐxìng jì tuō， cǐ shī zhī shēn yì huò yòu liǎng céng： yī shì jiè liù cháo biàn qiān 'ér xīng shì shì duō biàn、 cháo dài xīng shuāi nán liào zhī tàn； èr shì míng sī fànlǐ 'ér 'àn yù shēng bù féng shí、 huái cái bù yù zhī bēi。《 yíng kuí lǜ suǐ huì píng》 yǐn hé yì mén yǔ：“ liù cháo bù guò shùn xī， rén shēng nǎ kě bù chéng zhuàng dà shèng lì bù xiǔ zhī gōng！ rán 'ér cǐ huái shuí kě yǔ yǔ？‘ fēng’、‘ yǔ’ èr jù， sī tóng xīn 'ér mò zhī zhì yě。 wǒ sī gǔ rén zhī gōng chéng shēn tuì rú fàn zǐ zhě， suī wéi zhí biān， suǒ xīn mù yān。” xǔ yìn fāng yuē：“ cǐ shī quán zài jǐng zhōng xiě qíng， jí sǎ tuō， jí hán xù， dú zhī zài sān， shén wèi yì chū， yǔ kōng jiǎng fēngtiáo zhě bù tóng。”
xuān zhōu sòng péi tǎn pàn guān wǎng shū zhōu， shí mù yù fù guān guī jīng①
rì nuǎn ní róng xuě bàn xiāo， xíng rén fāng cǎo mǎ shēng jiāo。 jiǔ huá shān lù yún zhē sì②， qīng yì jiāng cūn liǔ fú qiáo③。
jūn yì rú hóng gāo de de④， wǒ xīn xuán pèi zhèng yáo yáo⑤。 tóng lái bù dé tóng guī qù， gù guó féng chūn yī jì liáo。
① cǐ shī zuò yú kāi chéng sì nián（ 839） chūn， zài xuān zhōu zuò guān de dù mù jiāng guī jīng rèn zhí， ér tóng lái de péng yǒu péi tǎn zé yào dào shū zhōu（ jīn 'ān huī qián shān） qù， dù mù xiān wèitā sòng xíng， bìng fù cǐ shī xiāng zèng。② jiǔ huá shān： zhōng guó fó jiào sì dà míng shān zhī yī， yòu“ fó guó xiān chéng” zhī chēng。 shì péi tǎn cǐ xíng fù shū zhōu de bì jīng zhī lù。《 tài píng huán yǔ jì》：“ chí zhōu qīng yáng xiàn jiǔ huá shān， zài xiàn nán 'èr shí lǐ， jiù míng jiǔ zǐ shān， lǐ bái yǐ yòu jiǔ fēng rú lián huā xuē chéng， gǎi wéi jiǔ huá shān。”③ qīng yì： yī míng qīng yì。《 yuán hé jùn xiàn zhì》：“ xuān zhōu xuān chéng xiàn qīng yì shuǐ， zhōu xī jiǔ shí jiǔ lǐ。”《 fāng yú jì yào》：“ níng guó fǔ xuān chéng xiàn qīng yì jiāng， fǔ xī liù shí lǐ， yuán chū jīng xiàn jí chí zhōu fǔ zhī shí dài xiàn， yòu tài píng xiàn jí fǔ xī nán jìng zhū chuān jiē huì rù yān。”④ gāo de de： míng kuài。 sòng yù《 shén nǚ fù》：“ zhūchúndìqí ruò dān。”《 huái nán zǐ》：“ dídí zhě huò。”⑤ yáo yáo： tǎn tè bù 'ān， bù tà shí。《 shǐ jì · sū qín chuán》：“ xīn yáo yáo rán rú xuán jīng， ér wú suǒ zhōng bó。”
cǐ shī qián sì jù xiě jiāng nán chūn jǐng míng lì， wéi péng yǒu zhī xíng zhù xīng。 chuán shén xiě yì， bǐ fǎ gāo miào。 hòu sì jù zhuǎn yòng duì bǐ shǒu fǎ， xiě péi tǎn gāng zhōng jìn shì bù jiǔ， shì tú zhèng chūn fēng dé yì； ér zì jǐ zé cháng qī chén fú xià liáo， shì huàn piāo líng， cǐ fān guī jīng， yòu bù zhī qián jǐng rú hé。 shè xiǎng yǔ péi tǎn fēn shǒu huí dào jīng chéng hòu， chūn rì wú liáo， yī dìng shì dú zì jì mò de chǔjìng。 zhè shì yǐ lè jǐng xiě 'āi qíng， yǐ dé yì fǎn chèn shī yì de bǐ fǎ， xī bié zhī yì， yóu cǐ huà chū。
dēng chí zhōu jiǔ fēng lóu jì zhāng hù①
bǎi gǎn zhōng lái bù zì yóu， jiǎo shēng gū qǐ xī yáng lóu②。 bì shān zhōng rì sī wú jìn， fāng cǎo hé nián hèn jí xiū③？
jié zài yǎn qián cháng bù jiàn， dào fēi shēn wài gèng hé qiú④？ shuí rén dé sì⑤ zhāng gōng zǐ？ qiān shǒu shī qīng wàn hù hóu。
① jiǔ fēng lóu： yī zuò jiǔ huá lóu。 qīng《 yī tǒng zhì》 yún：“ chí zhōu jiǔ huá lóu yòu 'èr： yī zài guì chí xiàn jiǔ huá mén shàng， táng jiàn； yī zài qīng yáng xiàn dōng nán 'èr lǐ。” zhāng hù， zì chéng jí， qīng hé（ jīn rì shǔ hé běi） rén， chū yù gū sū， hòu zhì cháng 'ān， wéi yuán zhěn pái jǐ， suì zhì huái nán， ài dān yáng qū 'ā dì， yǐn jū yǐ zhōng。 zú yú dà zhōng nián jiān（ 849 nián yǐ hòu）。 jù《 yún xī yǒu yì》 zài： bái jū yì cháng qìng nián jiān（ 821 héng 824） wéi háng zhōu cì shǐ shí， zhāng hù hé xú níng tóng yìng gòng jǔ 'ér wèi néng fēn chū shuí dāng shǒu jiàn。 bái jū yì suì chū shì tí《 cháng jiàn yǐ tiān wài fù》、《 yú xiá sàn chéng qǐ shī》， mìng 'èr rén jué sài。 jiēguǒ liè xú dì yī， zhāng dì 'èr。 zhāng yǐ wéi chǐ， suì“ xíng gē 'ér fǎn”。 huì chāng wǔ nián（ 845） qiū， zhāng hù lái chí zhōu kàn wàng rèn chí zhōu cì shǐ de dù mù， èr rén shī jiǔ xiāng huì， yì qì xiāng tóu。 dù mù yě tīng shuō guò dāng nián bái jū yì zhòng xú qīng zhāng zhī shì， pō wéi zhāng bào bù píng。 cǐ cì bié hòu， dù zuò cǐ shī jì zèng zhāng hù。② bǎi gǎn jù： jiāng yān《 bié fù》：“ bǎi gǎn qī cè。”《 sòng shū · lè zhì》：“ yōu cóng zhōng lái。”《 suí shū · fáng líng wáng yǒng chuán》：“ yī shì yǐ shàng， bù dé zì yóu。” qián 'èr jù shì yīn guǒ dàozhuāng jù， yì wèi huáng hūn shí tīng dào hào jiǎo shēng cóng chéng lóu shàng qī lì dì xiǎng qǐ， yǐn qǐ rén bǎi gǎn jiāo jí。《 dōng yán cǎo táng píng dìng táng shī gǔ chuī》 yuē：“ rù shǒu pī jiāng yòu gǎn yú zhōng bù zì yóu zuò qǐ， zhēn yòu yī duàn dēng gāo wàng yuǎn、 chù jǐng xīng huái、 qíng bù zì yǐ zhī kuàng。”③ sān sì jù yán miàn duì xī rì tóng yóu de bì shān fāng cǎo， xīn zhōng yòu shuō bù jìn de lí sī bié hèn。 qū yuán《 jiǔ zhāng · sī měi rén》：“ wú shuí yǔ wán cǐ fāng cǎo？”④ wǔ jù yǐ mù bù jiàn jié bǐ yù bái jū yì bù shí rén cái， liù jù chēng sòng zhāng hù shī yì gāo miào， yòu dào zài shēn， wú xū tā qiú。 zhè shì wéi péng yǒu bào bù píng， yě shì 'ān wèi。⑤ dé sì： néng xiàng， néng bǐ dé shàng。
cǐ shī wéi shū qíng jiā zuò， qì gé qīng gāo jùn shuǎng， xīng jì shēn yuǎn， qíng yùn yōu cháng， jiāng duì péng yǒu de sī niàn、 tóng qíng、 wèi miǎn、 jìng zhòng děng yì sī， yī yī qià dào hǎo chù dì biǎo xiàn chū lái， hán xù wǎn zhuǎn 'ér yòu jī qíng dàng yàng。
jiǔ rì qí shān dēng gāo①
jiāng hán qiū yǐng yàn chū fēi， yǔ kè xié hú shàng cuì wēi②。 chén shì nán féng kāi kǒu xiào③， jú huā xū chā mǎn tóu guī④。
dàn jiāng mǐng dǐng⑤ chóu jiā jié， bù yòng dēng lín sòng luò huī。 gǔ wǎng jīn lái zhǐ rú cǐ， niú shān hé bì dú zhān yī⑥。
① jiǔ rì： jiǔ yuè jiǔ rì chóngyáng jié。 qí shān： jīn 'ān huī shěng guì chí xiàn。② cuì wēi： zhǐ shān。 jú huā： cǐ 'àn yòng diǎn gù。③ chén shì jù：《 zhuāng zǐ》：“ shàng shòu bǎi suì， zhōng shòu bā shí， xià shòu liù shí， chú bìng shòu sǐ sàng yōu huàn， qí zhōng kāi kǒu 'ér xiào zhě， yī yuè zhī zhōng， bù guò sì wǔ rì 'ér yǐ yǐ。” cǐ yán rén shēng huān xiào jì nán dé， zé gèng yìng shàn zì kuān wèi， duō fāng kāi jiě， qièbù kě duì yī xiē fán nǎo shì guò yú guà huái。④ jú huā jù：《 yì wén lèi jù》 juàn sì yǐn《 xù jìn yáng qiū》：“ táo qián cháng jiǔ yuè jiǔ rì wú jiǔ， zhái biān jú cóng zhōng zhāi jú yíng bǎ， zuò qí cè， jiǔ liú， jiàn bái yī zhì， nǎi wáng hóng sòng jiǔ yě。 jí biàn jiù zhuó， zuì 'ér hòu guī。”⑤ mǐng dǐng： dà zuì。⑥ niú shān：《 yàn zǐ chūn qiū · nèi piān jiàn shàng》：“（ qí） jǐng gōng yóu yú niú shān， běi lín qí guó chéng 'ér liú tì yuē：‘ ruò hé pāng pāng qù cǐ 'ér sǐ hū？’ ài kǒng、 liáng qiū jù jiē cóng 'ér qì。”
cǐ shī yǐ kuàng dá（ shèn zhì tuí fèi） zhī yì lái xiāo jiě rén shēng duō yōu、 shēng sǐ wú cháng de bēi 'āi。 qǐ 'èr jù xīng jì gāo yuǎn， yǐ gāo qiū xiě gāo qíng， pō xiǎn míng shì fēng fàn。 sān sì jù jí yǐn gǔ míng shì zhuāng zhōu、 táo qián yǐ wéi jiě shì。 hòu sì jù zhí yán zòng yǐn xiāo yōu、 kuàng dá chǔshì， bù bì yōu shēng shāng shì。 jù shuō shī zhōng de“ kè” shì shī rén zhāng hù。 cǐ shī fēng gé jì shuǎng lì jùn jiàn， yòu hán sī qī cè， yīn 'ér dú lái pō jué dùn cuò diē dàng， fēng shén yáo yè。
zǎo yàn
jīn hé qiū bàn lǔ xián kāi①， yún wài jīng fēi sì sàn 'āi。 xiān zhǎng yuè míng gū yǐng guò②， cháng mén dēng 'àn shù shēng lái③。
xū zhī hú qí fēn fēn zài， qǐ zhú chūn fēng yī yī huí？ mò yàn xiāo xiāng shǎo rén chù， shuǐ duō gū mǐ 'àn méi tái。
① jīn hé： zài jīn nèimēng hū hé hào tè shì nán。 qiū bàn： bā yuè。 lǔ xián kāi： zhǐ huí gú nán qīn。② xiān zhǎng： zhǐ cháng 'ān jiàn zhāng gōng nèi tóng zhù xiān rén jǔ zhǎng tuō qǐ chéng lù pán。③ cháng mén： hàn gōng míng， hàn wǔ dì shí chén huáng hòu shī chǒng shí yōu jū cháng mén gōng。
táng wǔ zōng huì chāng 'èr nián（ 842） bā yuè， běi fāng huí gú zú wū jiè kèhán shuài bīng nán qīn， yǐn qǐ biān mín fēn fēn táo wáng。 dù mù shí rèn huáng zhōu cì shǐ， wén cǐ 'ér yōu zhī。 bā yuè zhèng shì dà yàn nán fēi de jì jié， cǐ shī jiè yàn shū huái， yǐ jīng fēi sì sàn de hóng yàn bǐ yù liú lí shī suǒ de rén mín， duì tā men yòu jiā 'ér bù néng guī de bēi cǎn chǔjìng jì yú shēnqiè de tóng qíng。 yòu jiè hàn yán táng， duì dāng quán tǒng zhì zhě hūn yōng fǔ bài， bù néng shǒu biān 'ān mín jìn xíng fěng cì。 tōng piān wéi yǒng wù tǐ， qián sì jù xiě dà yàn jīng fēi， yǐng guò huáng chéng， míng shēng huí dàng zài cháng 'ān chéng shàng kōng。 yán wài zhī yì shì： bù zhī shì fǒu néng yǐn qǐ huáng gōng zhōng tǒng zhì zhě de guān zhù？ hòu sì jù 'ān wèi dà yàn： hú qí shàng zài， nǐ men dào chūn tiān shí yě bù yào jí yú běi fēi， xiāo xiāng zhī dì yě kě yǐ mì shí。 cǐ shī tōng piān wú yī yǔ pī píng zhí zhèng zhě， dàn zài qiū tiān jiù shè xiǎng míng nián chūn tiān hú qí hái zài， zé cháo tíng wú lì 'ān biān zhī yì zì míng。 zhè shì fēi cháng hán xù de yuàn cì fāng fǎ。
chì bì①
zhé jǐ chén shā tiě wèi xiāo， zì jiāng mó xǐ rèn qián cháo。 dōng fēng bù yǔ② zhōu láng biàn， tóng què chūn shēn suǒ 'èr qiáo③。
① cǐ shī yòu jiàn lǐ shāng yǐn jí。 chì bì： jīn hú běi pǔ qí xiàn xī běi chì bì shān， zài cháng jiāng nán 'àn， jí sān guó shí chì bì dà zhàn zhī dì。② bù yǔ： ruò bù yǔ。③ tóng què： jiàn 'ān shí wǔ nián（ 210） cáo cāo yú yè chéng（ jīn hé běi lín zhāng xiàn xī） jiàn zào tóng què tái， yīn lóu dǐng zhù yòu dà tóng què 'ér dé míng。《 shuǐ jīng zhù · zhuó jǐshuǐ piān》：“ yè xī sān tái， zhōng yuē tóng què tái， gāo shí zhàng， yòu céng bǎi yī jiān。” èr qiáo：《 sān guó zhì · wú shū · zhōu yú chuán》：“ qiáo gōng liǎng nǚ， jiē guó sè yě。 cè zì nà dà qiáo， yú nà xiǎo qiáo。 péi zhù yǐn《 jiāng biǎo chuán》 yuē：“ cè cóng róng xì yú yuē：‘ qiáo gōng 'èr nǚ， suī liú lí， dé wú 'èr rén zuò xù， yì zú wéi huān。’”
cǐ lùn bīng zhī shī， lì yì qí tè， bù xiě chì bì shǐ shí， què yǐ jiǎ shè fā yán： ruò wú dōng fēng zhù zhōu láng， shuō bù dìng zhàn zhēng de shèng fù jiù xiāng fǎn liǎo。 biǎo miàn kàn lái， zhè sì hū shì yī zhǒng lì shǐ 'ǒu rán lùn。 ér lìng yī céng shēn yì， dà yuē shì dù mù zì fù shēn zhī bīng fǎ， rèn wéi zhōu yú dāng shí zhī yòng bīng， bìng wú bì shèng de bǎ wò， jiù suàn wàn shì jù bèi， zhǐ qiàn dōng fēng， dàn ruò wú dōng fēng， zé wàn shì jiē chéng tú láo yǐ。 qián rén yǐ wéi dù mù guòfèn kuā dà liǎo dōng fēng de zuò yòng。 qí shí dù mù de jiàn jiě shì fēi cháng yòu dào lǐ de， zhàn zhēng de shèng fù， díquè xū yào bǎi lǜ 'ér wú yī shī， yòu yī shī zé zú yǐ huǐ bǎi lǜ。 gǔ jīn zhōng wài wú shù zhàn shì shì yīn yīzhāo bù shèn 'ér dǎo zhì mǎn pán jiē shū de， zhè qí shí shì jí pǔ biàn de zhēn lǐ。
bó qín huái①
yānlǒng hán shuǐ yuè lóng shā②， yè bó qín huái jìn jiǔ jiā。 shāng nǚ bù zhī wáng guó hèn， gé jiāng yóu chàng《 hòu tíng huā》③。
① qín huái： jí qín huái hé， yuán chū jiāng sū lì shuǐ xiàn dōng běi， liú jīng nán jīng dì qū， rù cháng jiāng。 xiāng chuán wéi qín shǐ huáng nán xún kuàijī shí kāi záo de， yòng lái shū tōng huái shuǐ， gù chēng qín zhǔn hé。② lóng： lǒngzhào。③ shāng nǚ： yī shuō shāng nǚ jí gē nǚ， zài jiǔ lóu huò chuán fǎng zhōng yǐ mài chàng wéi shēng de nǚ zǐ。 qīng xú zēng《 ér 'ān shuō táng shī》 yún：“ shāng nǚ， shì yǐ chàng qū zuò shēng yá zhě。 chàng《 hòu tíng huā》 qū， chàng 'ér yǐ yǐ， nǎ zhī chén hòu zhù yǐ cǐ wáng guó， yòu hèn yú nèi zāi？ dù mù zhī gé jiāng tīng qù， yòu wú xiàn xīng wáng zhī gǎn， gù zuò shì shī。” chén yín kè《 yuán bái shī jiān zhèng gǎo》 yún：“ mù zhī cǐ shī suǒ wèi gé jiāng zhě， zhǐ jīn líng yǔ yáng zhōu 'èr dì 'ér yán。 cǐ shāng nǚ dāng jí yáng zhōu zhī gē nǚ， ér zài qín huái shāng rén zhōu zhōng zhě。 fū jīn líng， chén zhī guó dū yě。《 yù shù hòu tíng huā》， chén hòu zhù wáng guó zhī yīn yě。 cǐ lái zì jiāng běi yáng zhōu zhī gē nǚ， bù jiě chén wáng zhī hèn， zài qí jiāng nán gù dū zhī dì， shàng chàng mí mí yí yīn。 mù zhī wén qí gē shēng， yīn wéi shī yǐ yǒng zhī 'ěr。” jīn rén zhōng zhèn zhèn yún：“ shāng nǚ dāng shì zuò shāng fù”（《 zhōng guó gǔ diǎn shī cí de lǐ jiě yǔ wù jiě》， zài《 wén xué yí chǎn》 1998 nián dì 'èr qī）。 yī shuō jí shāng rén fù， rú bái jū yì《 pí pá xíng》 zhōng de shāng rén fù。 èr shuō jiē kě tōng。《 hòu tíng huā》： jí yuèqǔ《 yù shù hòu tíng huā》， yǐ cǐ qū tián gē cí zhě， jīn cún shù zhǒng， ér yǐ nán cháo chén hòu zhù chén shū bǎo suǒ zuò zuì wéi yòu míng。 yīn chén hòu zhù shì wáng guó zhī jūn， suǒ yǐ hòu rén yòu bǎ tā suǒ xǐ 'ài de《 yù shù hòu tíng huā》 qū、 cí dāng zuò wáng guó zhī yīn de dài míng cí。 rú《 jiù táng shū · yīn lè zhì》 yǐn dù yān duì táng tài zōng yǔ：“ qián dài xīng wáng， shí yóu yú lè。 chén jiāng wáng yě， wéi《 yù shù hòu tíng huā》； qí jiāng wáng yě， ér wéi《 bàn lǚ qū》。 xíng lù wén zhī， mò bù bēi qì， suǒ wèi wáng guó zhī yīn yě。” xǔ hún《 jīn líng huái gǔ》 shī yún：“《 yù shù》 gē cán wáng qì zhōng， jǐng yáng bīng hé shù lóu kōng。”
cǐ shī xiě qín huái yuè yè， pǔ shuò mí lí， jiǔ jiā yè shì fán róng， xián gē chù chù， ér shì fēng rì xià， huā tiān jiǔ dì gē wǔ chén mí yǐ chéng fēng qì， shāng nǚ zhǐ zhī qīng 'ōu yú kè， qǐ zhī qián cháo wáng guó zhī jiàn？ shī zhī jǐng cè zhī chù zài“ bù zhī” yǔ“ yóu chàng” de duì bǐ。 shī rén yǐ lěng yǎn kàn shí shì， yǐ xǐng mù guān zuì zhě， yǐ lì shǐ fěng xiàn shí： duō shǎo wáng cháo de shuāi bài， jiù shì zhè yàng zài rén men zuì shēng mèng sǐ、 wú yōu wú lǜ de xiǎng lè shēng zhōng bù zhī bù jué dì niàng chéng de。 rén men jiǎo xià de jīn líng gǔ chéng， jiù céng jiàn zhèng guò duō shǎo zhè yàng de wáng guó gù shì 'ā！
tí wū jiāng tíng①
shèng bài bīng jiā shì bù qī②， bāo xiū rěn rǔ shì nán 'ér③。 jiāng dōng zǐ dì duō cái jùn， juàn shì chónglái wèi kě zhī。
① wū jiāng tíng： zài jīn 'ān huī hé xiàn dōng běi de wū jiāng pǔ。《 shǐ jì · xiàng yǔ běn jì》 zài： xiàng yǔ bīng bài， wū jiāng tíng cháng bèi hǎo chuán quàn tā dù jiāng huí jiāng dōng zài tú fā zhǎn， tā jué dé wú yán jiàn jiāng dōng fù lǎo， nǎi zì wěn yú jiāng biān。② bù qī： nán yǐ yù liào。③ bāo xiū rěn rǔ： yì wèi dà zhàng fū néng qū néng shēn， yīngyǒu rěn shòu qū rǔ de xiōng jīn qì dù。
cǐ shī yǔ qián xuǎn《 chì bì》 shī yī yàng， yì lùn zhàn zhēng chéng bài zhī lǐ， tí chū zì jǐ duì lì shǐ shàng yǐ yòu jié jú de zhàn zhēng de jiǎ shè xìng tuī xiǎng。 shǒu jù yán shèng bài nǎi bīng jiā cháng shì。 cì jù pī píng xiàng yǔ xiōng jīn bù gòu kuān guǎng， quē fá dàjiàng qì dù。 sān sì jù shè xiǎng xiàng yǔ jiǎ rú huí jiāng dōng zhòng zhěng qí gǔ， shuō bù dìng jiù kě yǐ juǎntǔ chónglái。 zhè jù yòu duì xiàng yǔ fù qì zì wěn de wǎn xī， dàn zhù yào de yì sī què shì pī píng tā bù shàn yú bǎ wò jī yù， bù shàn yú tīng qǔ bié rén de jiàn yì， bù shàn yú dé rén、 yòng rén。 sī mǎ qiān céng yǐ shǐ jiā yǎn guāng pī píng xiàng yǔ“ tiān wáng wǒ， fēi zhàn zhī zuì” de zhí mí bù wù。 dù mù zé yǐ bīng jiā de yǎn guāng lùn chéng bài yóu rén zhī lǐ。 èr réndōu zhù zhòng rén shì， dàn sī mǎ qiān shì zǒng jié yǐ rán zhī jiào xùn， qiáng diào qí bì bài zhī yuán yīn； dù mù zé shì jiǎ xiǎng wèi rán zhī jī huì， qiáng diào bīng jiā xū yòu yuǎn jiàn zhuó shí hé bù qū bù náo de yì zhì。
jì yáng zhōu hán chuò pàn guān①
qīng shān yǐn yǐn shuǐ tiáo tiáo②， qiū jìn jiāng nán cǎo mò diāo③。 èr shí sì qiáo④ míng yuè yè， yù rén hé chù jiào chuī xiāo⑤。
① hán chuò： shì bù xiáng， dù mù lìng yòu《 kū hán chuò》 shī。 pàn guān： guān chá shǐ、 jié dù shǐ de liáo shǔ。 shí hán chuò sì rèn huái nán jié dù shǐ pàn guān。 wén zōng dà hé qī zhì jiǔ nián（ 833 héng 835）， dù mù céng rèn huái nán jié dù shǐ zhǎng shū jì， yǔ hán chuò shì tóng liáo。② tiáo tiáo： yī zuò yáo yáo。③ cǎo mù diāo： yī zuò cǎo wèi diāo。④ èr shí sì qiáo： yī shuō wéi 'èr shí sì zuò qiáo。 běi sòng shěn kuò《 mèng xī bǐ tán · bǔ bǐ tán》 juàn sān zhōng duì měi zuò qiáo de fāng wèi hé míng chēng yī yī zuò liǎo jìzǎi。 yī shuō yòu yī zuò qiáo míng jiào 'èr shí sì qiáo， qīng lǐ dǒu《 yáng zhōu huà fǎng lù》 juàn shí wǔ：“ niàn sì qiáo jí wú jiā zhuān qiáo， yī míng hóng yào qiáo， zài xī chūn tái hòu，…… yáng zhōu gǔ chuī cí xù yún， shì qiáo yīn gǔ 'èr shí sì měi rén chuī xiāo yú cǐ， gù míng。”⑤ yù rén： měi rén。 yī jiě zhǐ yáng zhōu de gē nǚ； yī jiě wéi dù mù xì chēng hán chuò wéi yù rén。
zhè shǒu jué jù fēngtiáo yōu yáng， yì jìng yōu měi。 yáng zhōu zì gǔ jí wéi fēng jǐng míng shèng zhī dì， běn zài cháng jiāng běi 'àn， dàn zài běi fāng rén xīn mù zhōng， yì shǔ jiāng nán zhī dì。 zhāng hù《 zòng yóu huái nán》 shī chēng yáng zhōu“ yuè míng qiáo shàng kàn shén xiān。” xú níng《 yì yáng zhōu》 yún“ tiān xià sān fēn míng yuè yè， èr fēn wú lài shì yáng zhōu。” shǒu 'èr jù xiě xī běi yǔ yáng zhōu xiāng jù yáo yáo， shān cháng shuǐ yuǎn， àn yù duì gù dì hé péng yǒu de sī niàn zhī yì。 hòu liǎng jù yǐ tiáokǎn de yǔ qì wèn hán chuò： zài míng yuè de yè wǎn， nǐ zhè wèi fēng liú cái jùn zài hé chù yǔ gē nǚ men gē chuī qǔ lè ní？ zhè bù jǐn shuō chū liǎo hán chuò de fēng liú tì tǎng， ér qiě yǐn yǐn liú lù chū zì jǐ duì“ shí nián yī jué yáng zhōu mèng” de huái xiǎng。 lìng dú zhě gǎn dào dù mù hé hán chuò tóng shì 'èr shí sì qiáo de fēng huá cái zǐ。 yóu yú 'èr shí sì qiáo yòu měi nǚ chuī xiāo de chuán shuō， shī rén jiè yòng cǐ yì， wéi dú zhě chuàng zào liǎo yī gè huǎng rú xiān jìng de xiǎng xiàng kōng jiān： yuè sè mí lí、 shān shuǐ méng lóng de yáng zhōu zhī yè， qiū yì qīng liáng yí rén， shuǐ pàn qiáo tóu， jiāng nán cái zǐ hé yù sè jiā rén kuǎn kuǎn yǎ jí， yōu yáng wǎn zhuǎn de xiāo shēng huí dàng zài shòu xī hú de qīng shān lǜ shuǐ jiān。 zhè biàn shì rú shī rú huà、 rú mèng rú huàn de yáng zhōu yuè yè！ qí zhōng yòu duō shǎo“ kě yán bù kě yán”，“ kě jiě bù kě jiě”（ yè xiè《 yuán shī》） de miào chù 'ā！
tí shāng shān sì hào miào①
lǚ shì qiáng liáng sì zǐ róu②， wǒ yú tiān xìng qǐ 'ēn chóu。 nán jūn bù tǎn zuǒ biān xiù， sì lǎo 'ān liú shì miè liú③。
① shāng shān sì hào miào： shāng shān zài shǎn xī shāng xiàn dōng nán， dì xíng xiǎn yào， jǐng sè yōu shèng。 qín mò hàn chū shí， dōng yuán gōng、 jiǎo lǐ xiān shēng、 qǐ lǐ jì、 xià huáng gōng sì rén yǐn jū yú cǐ， nián jiē bā shí yú， shí chēng“ shāng shān sì hào”。② lǚ shì jù：《 hàn shū · lǚ huáng hòuzhuàn》：“ lǚ hòu wéi rén gāng yì。” yòu：“ tài zǐ wéi rén rén ruò， gāo zǔ yǐ wéi bù lèi jǐ， cháng yù fèi zhī。”③ nán jūn jù：《 wén xiàn tōng kǎo》：“ hàn jīng shī yòu nán běi jūn zhī tún， nán jūn， wèi wèi zhù zhī， zhǎng gōng chéng mén nèi zhī bīng； běi jūn， zhōng wèi zhù zhī， zhǎng jīng chéng mén nèi zhī bīng。 gāo hòu shí， lǚ lù wéi jiāng jūn， zhǎng běi jūn； chǎn wéixiàng guó， zhǎng nán jūn。”《 hàn shū · gāo hòu jì》：“ tài wèi bó rù běi jūn， xíng lìng jūn zhōng yuē：‘ wéi lǚ shì yòu tǎn， wéi liú shì zuǒ tǎn！’ jūn jiē zuǒ tǎn。 bó suì jiāng běi jūn。 rán shàng yòu nán jūn。 chéngxiàng píng zhào zhū xū hóu zhāng zuǒ bó， zhāng cóng bó qǐng zú qiān rén， rù wèi yāng gōng yè mén， jī chǎn shā zhī。” sì lǎo jù：《 hàn shū · zhāng liáng chuán》：“ shàng yù fèi tài zǐ， lì qī fū rén zǐ zhào wáng rú yì。 lǚ hòu kǒng， bù zhī suǒ wéi， nǎi shǐ jiàn chéng hóu lǚ zé jié liáng wéi huà jì。 liáng yuē：‘ cǐ nán yǐ kǒu shé zhēng yě。 gù shàng yòu suǒ bù néng zhì zhě sì rén， sì rén nián lǎo yǐ， jiē yǐ shàng màn wǔ shì， gù táo nì shān zhōng， yì bùwèi hàn chén。 rán shàng gāo cǐ sì rén。 chéng lìng tài zǐ wéi shū， bēi cí 'ān chē gù qǐng， yí lái， lái yǐ wéi kè， shí cóng rù cháo， lìng shàng jiàn zhī， zé yī zhù yě。 yú shì sì rén zhì…… cóng tài zǐ， nián jiē bā shí yòu yú， xū méi hào bái， yī guān shèn wěi。…… shàng nǎi jīng yuē：‘ wú qiú gōng， bì táo wǒ， jīn gōng hé zì cóng wú 'ér yóu hū？’ sì rén yuē：‘…… tài zǐ rén xiào， gōng jìng 'ài shì， tiān xià mò bù yán jǐng yuàn wéi tài zǐ sǐ zhě， gù chén děng lái。’ shàng yuē：‘…… wǒ yù yì zhī， bǐ sì rén fǔ zhī， yǔ yì yǐ chéng， nán dòng yǐ。’…… jìng bù yì tài zǐ”。
cǐ yǒng shǐ shī。 shī rén cǎi yòng yǔ《 chì bì》、《 wū jiāng tíng》 shī yī yàng de jiǎ shè shǒu fǎ， fān chū yī fān xīn yíng de lì shǐ jiàn jiě： rú guǒ nán jūn dāng shí bù zhī chí zhōu bó 'ān liú zhū lǚ， nà me sì lǎo yě shì wú lì 'ān liú de。 rú guǒ jǐn jǐn yǐ kào sì lǎo， liú shì jiù huì bèi zhū lǚ miè diào。 lì shǐ shì bù néng jiǎ shè chóngfù de。 ér rèn hé shì hòu de jiǎ shè， dōukě néng yòu qí gèng hé lǐ de yī miàn， dàn yě zhǐ néng shì jiǎ shè。 bù guò， hòu rén zài jiè jiàn lì shǐ shí， gè zhǒng jiǎ shè jiù yòu liǎo xiàn shí de yì yì。 dù mù cǐ shī chú liǎo qiáng diào lì shǐ jù yòu mǒu xiē 'ǒu rán xìng wài， hái kě shuō míng zhèng zhì dǒu zhēng jù yòu hěn dà de mào xiǎn xìng， ér rén xīn zhī xiàng bèi， wǎng wǎng zài guān jiàn shí hòu qǐ jué dìng zuò yòng。
zèng bié 'èr shǒu
pìn pìn niǎo niǎo shí sān yú①， dòu kòu shāo tóu 'èr yuè chū②。 chūn fēng shí lǐ yáng zhōu lù， juàn shàng zhū lián zǒng bù rú③。
duō qíng què sì zǒng wú qíng， wéi jué zūn qián xiào bù chéng。 là zhú yòu xīn hái xī bié， tì rén chuí lèi dào tiān míng。
① pìn pìn niǎo niǎo： xíng róng nǚ zǐ tǐ tài qīng yíng měi hǎo。 shí sān yú： yán qí nián líng。② dòu kòu： jù《 běn cǎo》 zài， dòu kòu huā shēng yú yè jiān， nán rén qǔ qí wèi dà kāi zhě， wèi zhī hán tāi huā， cháng yǐ bǐ yù chǔnǚ。③ sān sì jù shuō fán huá de yáng zhōu chéng zhōng， shí lǐ cháng jiē shàng yòu duō shǎo gē lóu wǔ xiè， zhū lián cuì mù zhōng yòu duō shǎo jiā rén shū lì， dàn dōubù rú zhè wèi shàonǚ měi lì dòng rén。
cǐ 'èr shī shì shī rén jiāng lí yáng zhōu shí， yǔ suǒ 'ài de shàonián gē nǚ xī bié liú zèng zhī zuò。 dì yī shǒu zàn měi duì fāng de měi lì， yǐ dòu kòu huā bǐ yù huā jì shàonǚ， kě wèi bié chū xīn cái， hòu shì nǎi yòu dòu kòu nián huá zhī shuō。 hòu liǎng jù yòng duì bǐ shǒu fǎ， yán mǎn chéng měi nǚ jiē bù jí cǐ rén。 shī xiěde kōng líng qīng miào。 dì 'èr shǒu yán xī bié zhī yì。 shǒu 'èr jù xiě duō qíng rén yīn xī bié 'ér gǎn shāng， mò rán xiāng duì， wú yán wú xiào， jìng sì wú qíng zhī rén。 zhè shì yǐ wú qíng xiě duō qíng de shǒu fǎ。 hòu liǎng jù jì shì nǐ rén， yòu shì xiàng zhēng。 nǐ zhú wéi rén， yán qí wéi lí rén 'ér chuí lèi。 zhú lèi yǐ yǐ， yòu kě xiàng zhēng lí rén xī bié。 qiě“ chuí lèi dào tiān míng”， yòu 'àn shì lí rén chè yè wèi mián。 èr shī yǔ yán qīng shuǎng jùn yì， qíng sī chán mián shēn zhì， bié yòu yī fān fēng shén yùn zhì。
《 táng rén jué jù jīng huá》 wèi“ cǐ 'èr shī wéi zhāng hǎohǎo zuò yě。 dù bié yòu zèng hǎohǎo wǔ yán gǔ shī yī shǒu， shī qián yòu xiǎo xù yuē：‘ mù dà hé sān nián zuǒ gù lì bù shěn gōng jiāng xī mù。 hǎohǎo nián shí sān， shǐ yǐ shàn gē lái lè jí zhōng。 hòu yī suì， gōng yí zhèn xuān chéng， fù zhì hǎohǎo yú xuān chéng jí zhōng。 hòu 'èr suì， wéi shěn zhù zuò shù shī yǐ shuāng huán nà zhī。 hòu 'èr suì， yú luò yáng dōng chéng zhòng dǔ hǎohǎo， gǎn jiù shāng huái， gù tí shī zèng zhī。’ àn cǐ shī yòu‘ pìn pìn niǎo niǎo shí sān yú’ jù， dāng shì chū yǔ hǎohǎo bié shí suǒ zuò。 qián shǒu yán qí měi lì， hòu shǒu xù bié。‘ sì wú qíng’、‘ xiào bù chéng’， zhèng shí sān nǚ 'ér qíng tài。” cǐ kě bèi yī shuō。
qiǎn huái
luò bó jiāng hú zài jiǔ xíng①， chǔ yāo xiān xì zhǎng zhōng qīng②。 shí nián③ yī jué yáng zhōu mèng， yíng dé qīng lóu bó xìng míng④。
① luò bó： shì huàn liáo dǎo bù dé yì， piāo bó jiāng hú。 bó yī zuò tuò。 chǔ yāo： zhǐ xì yāo měi nǚ。《 hán fēi zǐ · èr bǐng》：“ chǔ líng wáng hǎo xì yāo， ér guó zhōng duō 'è rén。” zhǎng zhōng qīng： hàn chéng dì huáng hòu zhào fēi yàn“ tǐ qīng， néng wéi zhǎng shàng wǔ”（《 fēi yàn wàizhuàn》）。③ shí nián： yī zuò sān nián。④ qīng lóu： jiù zhǐ jīng měi huá lì de lóu fáng， yě zhǐ jì yuàn。 bó xìng： bó qíng。
cǐ zhuī yì yáng zhōu suì yuè zhī zuò。 dù mù yú wén zōng dà hé qī nián zhì jiǔ nián（ 833 héng 835） zài huái nán jié dù shǐ niú sēng rú mù fǔ rèn tuī guān， zhuǎn zhǎng shū jì， jū yáng zhōu。 dāng shí tā sān shí yī、 èr suì， pō hǎo yàn yóu。 cóng cǐ shī kàn， tā yǔ yáng zhōu qīng lóu nǚ zǐ duō yòu lái wǎng， shī jiǔ fēng liú， fàng làng xíng hái。 gù rì hòu zhuī yì， nǎi yòu rú mèng rú huàn、 yī shì wú chéng zhī tàn。 zhè shì shī rén gǎn kǎi rén shēng zì shāng huái cái bù yù zhī zuò， fēi rú mǒu xiē wén xué shǐ suǒ lùn yóu xì rén shēng， qīng tiāo tuí fèi， yōng sú fàng dàng zhī shí。《 táng rén jué jù jīng huá》 yún：“ cái rén bù dé jiàn zhòng yú shí zhī yì， fā wèicǐ shī， dú lái dàn jiàn qí wù 'ào bù píng zhī tài。 shì chēng dù mù shī qíng háo mài， yòu wèi qí bùwèi chuò chuò xiǎo jǐn， jí cǐ děng shī kě jiàn qí gài。”
tàn huā
zì shì xún chūn qù xiào chí， bù xū chóu chàng yuàn fāng shí。 kuáng fēng luò jìn shēn hóng sè， lǜ yè chéng yīn zǐ mǎn zhī。
shī rén jiè xún chūn chí dào， fāng huá yǐ shì， huā kāi huā luò、 zǐ mǎn zhī tóu， yù shǎo nǚ qīng chūn yǐ guò， hán xù wěi wǎn dì shū fā jī yuán yǐ wù， shí bù zài lái de chóu chàng zhī qíng。 guān yú cǐ shī， yòu yī gè chuán shuō： dù mù yóu hú zhōu， shí yī mín nǚ， nián shí yú suì， dù mù yǔ qí mǔ xiāng yuē guò shí nián lái qǔ。 hòu shí sì nián， dù mù shǐ wéi hú zhōu cì shǐ， gāi nǚ yǐ jià sān nián， shēng 'èr zǐ。 dù mù yòu gǎn 'ér zuò cǐ shī tàn zhī。 shì suī bù kě xìn， dàn shī rén jiè xī chūn yǒng huā gǎn kǎi rén shēng qíng yuán róng yì shī zhī jiāo bì zé shì wú yí de。 cǐ shī yòu tí zuò《 chàng shī》， wén yì yòu bù tóng：“ zì hèn xún fāng dào yǐ chí， wǎng nián céng jiàn wèi kāi shí。 rú jīn fēng bǎi huā lángjí， lǜ yè chéng yīn zǐ mǎn zhī。”“ zì hèn” shì zhù tí cí。 tōng piān yòng bǐ sì shǒu fǎ。
shān xíng
yuǎn shàng hán shān shí jìng xié， bái yún shēng chù yòu rén jiā。 tíng chē zuò 'ài fēng lín wǎn， shuāng yè hóng yú 'èr yuè huā。
xiě qiū rì shān xíng suǒ jiàn， hán shān bái shí， fēng yè rú dān， míng lì xiān yàn。 ér guān zhě rú zuì rú chī， yīn jī shǎng yú qiū shuāng hóng yè 'ér tíng chē zhù zú。 shī zhōng yùn hán zhe yī zhǒng bù wèi shuāng hán、 bù tóng liú sú de shēng mìng jī qíng， yīn 'ér bèi shòu rén men xǐ 'ài。
qiū xī
yín zhú qiū guāng lěng huà píng， qīng luó xiǎo shàn pū liú yíng。 tiān jiē yè sè liáng rú shuǐ， wò kàn qiān niú zhì nǚ xīng。
cǐ shī xiě shī yì gōng nǚ gū dú de shēng huó hé qī liáng de xīn jìng。“ lěng” hé“ liáng” jì shì shēn qiū de jì jié gǎn jué， yòu shì rén wù de shēng huó gǎn shòu。 tā shēng huó zài yī gè fēi rén de huán jìng lǐ， méi yòu rén qì， méi yòu péng yǒu hé qīn rén， dāng rán yě méi yòu 'ài de wēn nuǎn shēng huó de lè qù。 dàn tā sì hū mǎn yòu xīng zhì， zài qī liáng de qiū yè lǐ， shí 'ér dú zì pū dǎ liú yíng， shí 'ér chī chī dì níng wàng zhe yè kōng zhōng de qiān niú hé zhì nǚ xīng。 shī zhōng de sān gè yì xiàng zhí dé zhù yì。 xiǎo shàn， yīn qí qiū lái 'ér bù yòng， suǒ yǐ cháng bèi gǔ dài shī rén yòng lái xiàng zhēng bèi lěng luò yí qì de nǚ zǐ。 liú yíng， gǔ rén rèn wéi fǔ cǎo huà yíng， yíng zǒng shì shēng yú huāng liáng zhī dì。 ér gōng nǚ jū zhù de dì fāng jìng yòu liú yíng， kě jiàn tā bèi lěng luò hěn jiǔ liǎo。 qiān niú zhì nǚ xīng： xiàng zhēng 'ài qíng yě xiàng zhēng lí bié。 dàn nà shì yòu tuán jù qī wàng de lí bié。 zhè wèi gōng nǚ bèi lěng luò yǐ jiǔ， huò xǔ tā zǎo yǐ méi yòu dé dào 'ēn chǒng de xī wàng liǎo， dàn tā què réng rán kǔ kǔ dì qī dài zhe。 yīn wéi zhè qī dài shì tā shēng mìng de wéi yī yì yì。 shī rén bù dòng shēng sè dì xiě chū liǎo shēn gōng yuàn nǚ jì mò suì yuè zhōng wú xiàn qī liáng de shēng mìng kuàng wèi。
cǐ shī yī zuò wáng jiàn shī。
qīng míng
qīng míng shí jié yǔ fēn fēn， lù shàng xíng rén yù duàn hún。 jiè wèn jiǔ jiā hé chù yòu， mù tóng yáo zhǐ xìng huā cūn。
cǐ shī xiě qīng míng chūn yǔ zhōng suǒ jiàn， sè cǎi qīng dàn， xīn jìng qī lěng。 zhè shì jì diàn de shí jié， yě shì tuán jù de shí jié， lù shàng de xíng rén huò xǔ zhèng gè zì shāng shì dào wáng， rán 'ér piāo bó yì xiāng de shī rén shì fǒu yě zài 'àn rán shāng shén ní？ tā xiǎng xún zhǎo yī gè jiǔ jiā， mù tóng xiàng tā zhǐ diǎn zhe yuǎn yuǎn de xìng huā cūn。 shī xiěde qīng xīn zì rán， piāo yì qīng líng， nài rén xún wèi。
请欣赏:
请给我换一个看看！ 拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
<< qiányīzhānghuí hòuyīzhānghuí >>
|
|
|
| lú zhào lín | luò bīn wáng | wáng bó | yáng jiǒng | liú xī yí | chén zǐ 'áng | hè zhī zhāng | zhāng ruò xū | zhāng jiǔ líng | wáng zhī huàn | mèng hào rán | wáng chāng líng | | wáng wéi | cuī hào | wáng hàn | gāo shì | cénshēn | lǐ bái | dù fǔ | zhāng jì | hán yù | yuán zhěn | bái jū yì | liú yǔ xī | |
|
dì I [II] yè
|
|
|