通史 》 zhōng guó tōng shǐ   》 dì shí qī zhāng xué shù      lǚ sī miǎn Lv Simian 　　xué shù sī xiǎng， shì yī gè mín zú de líng hún。 kàn sì xū xuán wú bó， shí zé qián jìn de fāng xiàng quán shì shòu qí zhǐ dǎo。 zhōng guó shì yī gè xué shù fā dá de guó jiā。 jǐ qiān nián lái， xué shù fēn mén bié lèi， gè zhì qí jīng。 rú yù xiáng shù zhī， jiāng shù shí bǎi wàn yán 'ér bù néng jīng xiàn zài suǒ jiǎng de， zhǐ shì sī xiǎng zhuǎn biàn de dà lüè， jí qí hé zhěng gè wén huà de guān xì。 yǐ cǐ jiǎng， zé zhōng guó de xué shù sī xiǎng， kě fēn wéi sān dà shí qī： 　　（ yī） zì shàng gǔ zhì hàn wèi zhī jì。 　　（ èr） zì fó xué shū rù zhì wáng qīng。 qí zhōng yòu fēn wéi（ jiá） fó xué shí qī，（ yǐ） lǐ xué shí qī。 　　（ sān） zì xī xué shū rù yǐ hòu。 　　 xiàn zài yán jiū xiān qín zhū zǐ de rén， dà dū piān zhòng yú qí zhé xué fāng miàn。 zhè gè shí zài shì cuò wù de。 xiān qín zhū zǐ de xué shù， yòu liǎng gè lái yuán： qí（ yī） cóng gǔ dài de zōng jiào zhé xué zhōng， tuì huà 'ér chū。 qí（ èr） cóng gè gè zhuān mén de guān shǒu zhōng， yùn yù 'ér chéng。 qián zhě piān zhòng xuán xué fāng miàn， hòu zhě piān zhòng zhèng zhì shè huì fāng miàn。《 hàn shū · yì wén zhì》 shuō zhū zǐ zhī xué， qí yuán jiē chū yú wáng guān。《 huái nán yào lüè》 shuō zhū zǐ zhī xué， jiē chū yú jiù shí zhī bì。 yī gè shuō qí yīn， yī gè shuō qí yuán， dōubù jí gǔ dài de zhé xué。 yóu kě jiàn xiān qín zhū zǐ zhī xué， shí yǐ zhèng zhì shè huì fāng miàn wéi zhòng， xuán xué fāng miàn wéi qīng。 cǐ yì， jìn rén zhōng néng jiàn dé de， zhǐ yòu zhāng bǐng lín shì。 　　 cóng gǔ dài zōng jiào zhōng tuì huà 'ér chū de zhé xué sī xiǎng， dà zhì shì rú cǐ de：（ yī） yīn rén yòu nán nǚ， niǎo yòu cí xióng， shòu yòu pìn mǔ， zì rán jiè yòu yòu tiān dì rì yuè děng xiàn xiàng， ér chéng lì yīn yáng de gài niàn。（ èr） gǔ dài de gōng yè， huò zhě shì fēn zuò shuǐ、 huǒ、 mù、 jīn、 tǔ wǔ lèi de。 shí jì de shēng huó yǐng xiǎng yú zhé xué sī xiǎng， suì fēn wù zhì wéi wǔháng。（ sān） sī xiǎng jìn bù， jué dé wǔháng zhī shuō， bù shèn hé lǐ， nǎi rèn wàn wù de yuán zhì wéi yī gè， ér míng zhī yuē qì。（ sì） zhì cǐ， suì bìng jué yīn yáng liǎng lì， hái bù shì yǔ zhòu de gēn yuán。 yīn wéi zuì hòu de zǒng shì wéi yī de， yě zhǐ yòu wéi yī de néng suàn zuì hòu de。 nǎi zài chéng lì yī gè wéi yī de gài niàn， shì jí suǒ wèi tài jí。（ wǔ） yòu zhī zhì yǔ lì bìng fēi liǎng wù， yú shì suǒ wèi yòu wú， zhǐ shì yǐn xiǎn。（ liù） yǐn xiǎn yóu yú biàn dòng， ér yǔ zhòu de gēn yuán， suì chéng wéi yī zhǒng dòng lì。（ qī） zhè zhǒng dòng lì， shì pō wéi jī xiè de。 yī fā dòng zhī hòu， qí fāng xiàng jí bù yì gǎi biàn。 suǒ yǐ yòu jǐn xiào shèn shǐ zhū yì。（ bā） zì rán zhī lì， shì jí qí wěi dà de。 zhǐ yòu suí shùn， bù néng dǐ kàng。 suǒ yǐ yào fǎ zì rán。 suǒ yǐ guì yīn。（ jiǔ） cǐ zhǒng dòng lì， qí fāng xiàng shì xún huán de。 suǒ yǐ yòu huò fú yǐ fú zhī yì。 suǒ yǐ guì zhī bái shǒu hēi， zhī xióng shǒu cí。（ shí） jì rán wàn wù de yuán zhì， dōushì yī gè， ér yòu biàn huà bù yǐ， zé wàn wù gēn běn zhǐ shì yī wù。 tiān dì yì wàn wù zhī yī， suǒ yǐ huì shī yào tí chàng fàn 'ài， shuō tiān dì wàn wù yī tǐ， ér wù lùn kě qí。 lùn tóng lún， lèi yě。（ shí yī） yīn wàn wù jí shì yī wù， suǒ yǐ jiù zá duō de xiàn xiàng， réng kě tuī chū qí zǒng gēn yuán。 suǒ wèi “ qióng lǐ jìn xìng， yǐ zhì yú mìng ”。 cǐ děng sī xiǎng， yǐng xiǎng yú hòu lái， jí wéi shēn kè。 lì dài de xué shù jiā， jīhū dū fèng cǐ wéi jīn kē yù lǜ。 chéng rán， cǐ děng kuān kuò de shuō fǎ， bù yì fā jiàn qí wù miù。 ér yīn qí lì shuō de kuān kuò， kě yǐ róng shòu duō fāng miàn de jiě shì， jí cún qí shuō wéi hóng gāng， sì yì wú fáng。 dàn yòu děng cuò wù de guān niàn， yè yǐ bù néng shì yòng de， yì bù dé bù jiā yǐ gǎi zhèng。 rú xún huán zhī shuō， gǔ rén dà yuē yóu guān chá zhòu yè hán shǔ děng xiàn xiàng dé lái。 cǐ shuō shī zhū zì rán jiè， suī wèi bì jiù shì， jiū jìng hái kě yìng yòng。 ruò yí yòng yú shè huì kē xué， jiù bù miǎn wù miù liǎo。 míng míng shì jìn huà de， rú hé shuō shì xún huán。 　　 xiān qín zhū zǐ， guān yú zhèng zhì shè huì fāng miàn de yì jiàn， shì gè yòu suǒ běn de， ér qí suǒ běn yì fēn xīn jiù。 yǐ wǒ kàn lái：（ yī） nóng jiā zhī suǒ běn zuì jiù， zhè shì lóng gǔ shí dài nóng yè bù zú de sī xiǎng。（ èr） dào jiā cì zhī， shì yóu mù hǎo qīn lüè de shè huì de fǎn dòng。（ sān） mò jiā yòu cì zhī， suǒ qǔ fǎ de shì xià cháo。（ sì） rú jiā jí yīn yáng jiā yòu cì zhī， zhè shì zōng hé zì shàng gǔ zhì xī zhōu de zhèng zhì jīng yàn suǒ fā shēng de sī xiǎng。（ wǔ） fǎ jiā zuì xīn， shì 'àn qiē dōng zhōu shí de zhèng zhì xíng shì suǒ fā shēng de sī xiǎng。 yǐ shàng wǔ jiā， dài biǎo zhěng gè de shí dài biàn huà， qí guān xì zuì dà。 qí yú rú míng jiā， zhuān jiǎng gāo shēn xuán yuǎn de lǐ lùn。 zòng héng jiā， bīng jiā děng， zhǐ xiào yī jié zhī yòng。 qí guān xì jiào qīng。 　　 zěn shuō nóng jiā shì dài biǎo zuì gǔ de sī xiǎng de ní？ zhè zhǐ yào kàn xǔ xíng de huà， biàn kě míng bái。 xǔ xíng zhī shuō yòu 'èr：（ yī） jūn chén bìng gēng， zhèng fǔ háo wú wēi quán。（ èr） wù jià lùn liàng bù lùn zhì。 rú fēi gēn jù yú zuì gǔ zuì jiǎn lòu de shè huì de xí sú， jué bù néng yòu cǐ sī xiǎng。 jiàn《 mèng zǐ · téng wén gōng shàng piān》。 　　 zěn shuō dào jiā suǒ dài biǎo de， shì yóu mù hǎo qīn lüè de shè huì de nì fǎn sī xiǎng ní？ hàn rén shuài yǐ huáng lǎo bìng chēng。 jīn《 liè zǐ》 suī xì wěi shū， rán yì yòu qí suǒ běn。 cǐ fán wěi shū jiē rán， bù dú《 liè zǐ》。 gù wěi shū jì zhī qí wěi zhī hòu， zài xiāng dāng tiáo jiàn xià， qí cái liào réng kě lì yòng。 cǐ shū《 tiān ruì piān》 yòu《 huáng dì shū》 liǎng tiáo， qí yī tóng《 lǎo zǐ》。 yòu yòu huáng dì zhī yán yī tiáo。《 lì mìng piān》 yòu《 huáng dì shū》 yī tiáo。 yǔ《 lǎo zǐ》 yì jí xiāng lèi。《 lǎo zǐ》 shū（ yī） duō xì sān sì yán yùn yǔ。（ èr） suǒ yòng míng cí， jí wéi tè bié。 rú yòu cí xióng pìn mǔ 'ér wú nán nǚ zì。（ sān） yòu quán shū zhī yì， nǚ quán jiē yōu yú nán quán。 zú zhēng qí shí dài zhī gǔ。 cǐ bì zì gǔ kǒu 'ěr xiāng chuán zhī shuō， lǎo zǐ zhù zhī zhú bó de， jué fēi lǎo zǐ suǒ zì zuò。 huáng dì shì gè wǔ gōng biāo bǐng de rén， gāi shì yī gè hǎo qīn lüè de bù zú de qiú cháng。 qīn lüè mín zú， dà dǐ yǐ guò gāng 'ér zhé。 rú yí yì、 yīn zhòu děng， dōushì qí shì lì。 suǒ yǐ sī xiǎng shàng fā shēng yī zhǒng fǎn dòng， yào jiào zhī yǐ shǒu róu。《 lǎo zǐ》 shū yòu zhù zhāng wú wéi。 wú wéi liǎng zì de yì yì měi wéi hòu rén suǒ wù jiě。 wéi xùn huà。《 lǐ jì · zá jì》： zǐ yuē：“ zhāng 'ér bù chí， wén wǔ bù néng yě。 chí 'ér bù zhāng， wén wǔ bùwèi yě。” cǐ xì jiù nóng yè lì shuō。 yán chí 'ér bù zhāng， suī wén wǔ yì bù néng shǐ zhǒng zǐ biàn huà 'ér chéng gǔ wù。 jiǎ yì《 jiàn fàng mín sī zhù shū》：“ jiān qián rì duō， wǔ gǔ bùwèi”， jīn běn zuò“ wǔ gǔ bùwèi duō”， duō zì xì hòu rén wàng zēng。 zhèng shì cǐ yì。 yě mán bù zú wǎng wǎng hǎo mù xiào wén míng， ér qí mù xiào wén míng， wǎng wǎng xī shēng liǎo duō shù rén de xìng fú。（ yī） yīn shè huì de zǔ zhì， suí zhī biàn qiān。（ èr） yīn zài shàng de rén， wù yú yín chǐ， yīn cǐ 'ér kè bō qí xià。 suǒ yǐ yòu yī zhǒng fǎn dòng de sī xiǎng， quàn zài shàng de rén， bù yào lǐng dǎo zhù zài xià de rén biàn huà。 zài xià de rén，“ huà 'ér yù zuò”， hái gāi“ zhèn zhī yǐ wú míng zhī pǔ”。 zhè zhèng hé xiàn jīn rén yīn shā fèi shí， jù jué wù zhì wén míng yī yàng。 　　 zěn yàng shuō mò jiā suǒ dài biǎo de， shì xià dài de wén huà ní？《 hàn shū · yì wén zhì》 shuō mò jiā zhī xué，“ máo wū cǎi chuán， shì yǐ guì jiǎn。 gǔ rén de lǐ， wǎng wǎng zài wén míng jì jìn bù zhī hòu， réng bǎo cún jiǎn lòu de yàng zǐ， yǐ zī jì niàn。 rú jì yòu jiǔ， jì sì réng yòng shuǐ， biàn shì qí yī lì。 hàn wǔ dì shí， gōng yù dài shàng míng táng tú， qí shàng yóu yǐ máo gài， jiàn《 shǐ jì · fēngshàn shū》。 kě jiàn《 hàn zhì》 cǐ shuō zhī què。 yǎng sān lǎo wǔ gèng， shì yǐ jiān 'ài。 sān lǎo wǔ gèng， nǎi tā rén de fù xiōng。 xuǎn shì dà shè， shì yǐ shàng xián。 píng mín yóu cǐ jìn yòng。 cān kàn dì qī zhāng。 zōng sì yán fù， shì yǐ yòu guǐ。 rén sǐ yuē guǐ。 shùn sì shí 'ér xíng， shì yǐ fēi mìng。 mìng yòu qián dìng zhī yì。 shùn sì shí 'ér xíng， jí《 yuè lìng》 suǒ zài de zhèng lìng。 jù《 yuè lìng》 shuō： zhèng lìng yòu wù， rú mèng chūn xíng xià lìng děng， jí yòu zāi yì。 cǐ nǎi tiān jiàng zhī fá。 rán zé tiān shì yòu yì zhì， suí shí jiān shì zhù rén de xíng dòng， ér jiā yǐ shǎng fá de。 cǐ wéi mò zǐ tiān zhì zhī shuō suǒ yóu lái。 tā jiā zhī suǒ wèi mìng， duō hán qián dìng zhī yì， zé jìn yú jī xiè lùn liǎo。 yǐ xiào shì tiān xià， shì tóng shì。 shì yǐ shàng tóng。” dū xiǎn jiàn dé shì míng táng zhōng de zhí shǒu。 suǒ yǐ《 hàn zhì》 shuō tā chū yú qīng miào zhī guān。 cān kàn dì shí wǔ zhāng。《 lǚ lǎn · dāng rǎn piān》 shuō：“ lǔ huì gōng shǐ zǎi ràng qǐng jiāo miào zhī lǐ yú tiān zǐ。 tiān zǐ shǐ shǐ jiǎo wǎng， huì gōng zhǐ zhī。 qí hòu zài lǔ， mò zǐ xué yān。” cǐ wéi mò xué chū yú qīng miào zhī guān díquè zhèng。 qīng miào zhōng néng bǎo cún jiào gǔ zhī xué shuō， yú lǐ shì kě yòu de。 mò jiā zuì jiǎng jiū shí yòng， ér《 jīng》、《 jīng shuō》、《 dà xiǎo què děng piān， jiǎng gāo shēn de zhé xué， wéi míng jiā suǒ zì chū de， fǎn zài mò jiā shū zhōng， jí yóu yú cǐ。 dàn cǐ fēi mò zǐ suǒ zhòng。 mò zǐ de zōng zhǐ， zhù yú jiān 'ài。 yīn wéi jiān 'ài， suǒ yǐ yào fēi gōng。 yòu mò zǐ shì qǔ fǎ hū xià de， xià shí dài jiào zǎo， yòu zhí shuǐ zāi zhī hòu， qí shēng huó jiào zhī yīn、 zhōu， zì rán yào jiǎn pǔ xiē， suǒ yǐ mò zǐ de zōng zhǐ， zài yú guì jiǎn。 yīn wéi guì jiǎn， suǒ yǐ yào jié yòng， yào jié zàng， yào fēi lè。 yòu xià shí dài jiào zǎo， mí xìn jiào shēn， suǒ yǐ mò zǐ yòu tiān zhì， míng guǐ zhī shuō。 yào jiǎng tiān zhì、 míng guǐ， jí bù dé bù fēi mìng。 mò jiā suǒ xíng de， shì xiōng huāng zhá sàng de biàn lǐ。 cān kàn dì wǔ zhāng。 qí suǒ jiào dǎo de， shì lún luò de wǔ shì。 cān kàn dì sì zhāng。 qí shí xíng de jīng shén， zuì wéi fēng fù。 　　 zěn yàng shuō rú jiā、 yīn yáng jiā shì xī zhōu shí dài suǒ chǎn shēng de sī xiǎng ní？ xún zǐ shuō：“ fù zǐ xiāng chuán， yǐ chí wáng gōng， sān dài suī wáng， zhì fǎ yóu cún， guān rén bǎi lì zhī suǒ yǐ qǔ lù zhì yě。”《 róng rǔ piān》。 guó suī wáng 'ér zhì fǎ yóu cún， zhè shì jí kě néng de shì。 rán yì bì qí shí dài jiào jìn， ér hòu suǒ néng bǎo cún de cái duō。 yòu bì qí shí de wén huà， jiào wéi fā dá， rán hòu zú wéi hòu rén suǒ qǔ fǎ。 rú cǐ， qí zú gōng cān kǎo de， zì rán shì xià、 yīn、 zhōu sān dài。 suǒ yǐ rú jiā yòu tōng sān tǒng zhī shuō。 fēng běn cháo yǐ qián liǎng dài zhī hòu yǐ dà guó， shǐ zhī bǎo cún qí zhì fǎ， yǐ biàn yǔ běn cháo zhī zhì， sān zhě lún liú gēnghuàn。《 shǐ jì · gāo zǔ běn jì》 zàn suǒ wèi“ sān wáng zhī dào ruò xún huán”， jí shì cǐ yì。 zhè zhèng hé yīn yáng jiā suǒ wèi wǔ dé zhōng shǐ yī yàng。 wǔ dé zhōng shǐ yòu liǎng shuō： jiù shuō yǐ suǒ kè zhě xiāng dài。 rú qín yǐ zhōu wéi huǒ dé， zì jǐ shì shuǐ dé； hàn yòu zì yǐ wéi tǔ dé shì。 qián hàn mò nián， gǎi qǔ xiāng shēng zhī shuō。 yǐ zhōu wéi mù dé， shuō qín cháo shì rùn wèi， bù chéng wǔ xíng zhī yùn， ér zì yǐ wéi shì huǒ dé。 hòu lái wèi cháo yòu zì yǐ wéi shì tǔ dé。《 hàn shū · yán 'ān chuán》： zài 'ān shàng shū， yǐn zōu zǐ zhī shuō， shuō“ zhèng jiào wén zhì zhě， suǒ yǐ yún jiù yě。 dāng shí zé yòng， guò zé shè zhī， yòu yì zé yì zhī。” kě jiàn wǔ dé zhōng shǐ， nǎi xì yòng wǔ zhǒng zhì fǎ， gēngdié jiāo huàn。 zōu yǎn zhī xué， suǒ yǐ yào běn suǒ yǐ zhī de lì shǐ， tuī lùn wèi zhī； běn suǒ yǐ jiàn de dì lǐ， tuī suǒ wèi jiàn； zhèng shì yào bó guān zhòng shì， yǐ qiú qí gōng lì。 zhì fǎ suí shí biàn huàn， bù jū yī gé， bù néng bù shuō shì yī zhǒng jìn bù de sī xiǎng。 cǐ fēi zài xī zhōu yǐ hòu， qián dài de zhì fǎ， bǎo cún de yǐ duō， bù néng fā shēng。 yīn yáng jiā zhī shuō， quē yì yǐ shèn， qí zuì gāo de qí xiàng rú hé， yǐ wú kě kǎo。 rú jiā de lǐ xiǎng， pō wéi gāo yuǎn。 kàn dì wǔ zhāng suǒ shù dà tóng xiǎo kāng zhī shuō kě jiàn。《 chūn qiū》 sān shì zhī yì， jù luàn 'ér zuò， jìn yú shēng píng， gèng jìn yú dà píng， míng shì yào jiāng luàn shì nì wǎn dào xiǎo kāng， zài nì wǎn dào dà tóng。 rú jiā suǒ chuán de， duō shì xiǎo kāng zhī yì。 dà tóng shì zhī guī mó， cóng shēng píng shì jìn zhì dà píng shì de fāng fǎ， qí xiáng yǐ bù kě dé wén。 jǐ qiān nián lái， chóng xìn rú jiā zhī xué de， zhǐ rèn fēng jiàn wán zhěng shí dài， jí xiǎo kāng zhī shì de zhì fǎ， wéi zuì gāo zhī jìng， shí kān wǎn xī。 dàn rú jiā xué shù de guī mó， shì dà tǐ shàng kě kǎo jiàn de。 tā yòu yī zhǒng zuì gāo de lǐ xiǎng， qǐ tú jiàn zhī yú rén shì。 zhè zhǒng lǐ xiǎng， shì yòu qí zhé xué shàng de lì zú diǎn de。 rú hé cì dì shí xíng， yì dìng yòu yī dà tǐ de fāng 'àn。 rú jiā zhī dào， jù yú liù jīng。 liù jīng zhī zhōng，《 shī》、《 shū》、《 lǐ》、《 lè》， nǎi gǔ dài dà xué de jiù jiào kē， shuō yǐ jiàn dì shí wǔ zhāng。《 yì》、《 chūn qiū》 zé wéi kǒng mén zuì gāo zhī dào suǒ zài。《 yì》 yán yuán lǐ，《 chūn qiū》 yán jù tǐ de fāng fǎ， liǎng zhě hù xiāng biǎo lǐ， suǒ yǐ shuō“《 yì》 běn yǐn yǐ zhī xiǎn，《 chūn qiū》 tuī jiàn zhì yǐn。” rú jiā cǐ děng gāo yì， jì yǐ yǐn huì。 qí shèng xíng yú shì， ér dà yòu bì yì yú zhōng guó shè huì de， nǎi zài gè rén xiū yǎng bù fēn。（ yī） zài lǐ zhì fāng miàn， qí shuō zuì gāo de shì zhōng yōng。 qí yào zài shěn chá huán jìng de qíng xíng， suí shí suí dì dìng yī zhì dāng bù yì de bàn fǎ。 cǐ xiàng zhì dāng bù yì de bàn fǎ， shì suí shí suí dì， bì yòu qí yī， ér yì zhǐ néng yòu yī de， suǒ yǐ guì zé zhī jīng 'ér shǒu zhī jiān。（ èr） rén zhī gǎn qíng， yǔ lǐ zhì bù néng wú chōng tū。 fàng zòng gǎn qíng， gù rán yào zhuàng chū dà huò， yì yā gǎn qíng， yě zhōng yú yào kuì jué de， suǒ yǐ yòu yòu lǐyuè， yǐ táo yě qí gǎn qíng。（ sān） wú kě rú hé zhī shì， zé quàn rén yǐ 'ān mìng。 zài zhè yī diǎn， rú jiā yì pō yòu zōng jiào jiā de jīng shén。（ sì） qí dài rén zhī dào， zé wéi xié jǔ。 liǎng zì jiàn《 dà xué》。 xiāo jí de“ jǐ suǒ bù yù， wù shī yú rén”。 jī jí de zé“ suǒ qiú hū zǐ yǐ shì fù， suǒ qiú hū chén yǐ shì jūn， suǒ qiú hū dì yǐ shì xiōng， suǒ qiú hū péng yǒu xiān shī zhī”。 wǒ men gāi zěn yàng dài rén， zhǐ yào xiǎng yī xiǎng， wǒ men xī wàng tā zěn yàng dài wǒ jí dé， zhè shì hé děng jiǎn 'ér gāi。 zěn yàng hú tú de rén， duì zhè huà yě kě yǐ dǒng dé， ér shèng rén xíng zhī， yì zhōng shēn yòu suǒ bù néng jìn， zhè zhēn shì yī gè miào dì。 zhì yú（ wǔ） xìng shàn zhī shuō，（ liù） yì lì zhī biàn，（ qī） zhī yán yǎng qì zhī gōng， zé mèng zǐ fā huī， zuì wéi tòu chè， yì yú xiū yǎng zhī gōng， yòu jí dà guān xì。 rú jiā zhī yí hài yú hòu shì de， zài yú dà tóng zhī yì bù chuán， suǒ dé de duō shì xiǎo kāng zhī yì。 xiǎo kāng zhī shì de shè huì zǔ zhì， jiào hòu shì wéi zhuān zhì。 hòu rén bù zhī cǐ wéi yī shí de zǔ zhì， ér rèn wéi tiān jīng dì yì， wú kě gǎi biàn， yù qiáng yǐ jìn bù de shè huì yǐ jiù zhī， zhè děng yú yǐ qǐ liǔ wéi bēi quān， děng yú xuē zú yǐ shì jù， suǒ yǐ yǐn qǐ jiū fēn， ér rú xué shèng xíng， suì chéng wéi gōng zuì bù xiāng yǎn zhī jú。 zhè zhǐ kě shuō shì hòu lái de rú jiā bù kè fùhè， guài bù dé chuàng shǐ de rén。 dàn yì bù néng yī dìng guài hòu lái de rèn hé rén。 yīn rú xué shì zài zhè zhǒng shè huì zhī zhōng， zhú jiàn fā dá de。 fán xué shù， gù yòu biàn huà shè huì zhī gōng， tóng shí yì bì shòu shè huì de yǐng xiǎng， ér qí běn shēn zì qǐ biàn huà。 zhè yì shì wú kě rú hé de shì。 　　 zěn yàng shuō fǎ jiā zhī xué， shì 'àn qiē dōng zhōu shí dài de qíng xíng lì shuō de ní？ zhè shí hòu， zuì yào jǐn de， shì（ yī） cái yì guì zú， yǐ chǎn chú fēng jiàn shì lì。（ èr） fù guó qiáng bīng， yǐ tǒng yī tiān xià。 zhè liǎng gè tiáo jiàn， qín guó xíng zhī， gù wèi néng quán hé hū lǐ xiǎng， rán zài dāng shí， bì jìng shì zuì néng shí xíng de， suǒ yǐ zú bìng tiān xià。 zhì qín guó yú fù qiáng de， qián yòu shāng yàng， hòu yòu lǐ sī， dōushì zhì fǎ jiā zhī xué de。 fǎ jiā zhī xué de fǎ zì， shì gè dà míng。 xì bié qǐ lái， zé zhì mín zhě wèi zhī fǎ， cái yì guì zú zhě wèi zhī shù， jiàn《 hán fēi zǐ · dìng fǎ piān》。 qí fù guó qiáng bīng zhī cè， zé zuì zhòng yào de， shì yī mín yú nóng zhàn。《 shāng jūn shū》 fā huī cǐ lǐ zuì tòu， ér《 guǎn》、《 hán》 liǎng zǐ zhōng， yì yòu qí lǐ lùn。 fǎ jiā shì zuì zhù zhāng shěn chá xiàn shí， yǐ dìng yìng fù de fāng fǎ de， suǒ yǐ zuì zhù zhāng biàn fǎ 'ér fǎn duì shǒu jiù。 zhè què shì fǎ jiā de tè sè。 qí xué shuō zhī néng zuì xīn， dà yuē jí dé lì yú cǐ。 　　 yǐ shàng suǒ shù wǔ jiā， shì xiān qín zhū zǐ zhōng hé zhōng guó de xué shù sī xiǎng jí zhěng gè de wén huà zuì yòu guān xì de。 suī yì yòu qí gāo yuǎn de zhé xué， rán qí suǒ xiǎng jiě jué de， dōushì rén shì wèn tí。 ér rén shì wèn tí， zé yǐ gǎi liáng shè huì de zǔ zhì wéi qí jī běn。 cū dú zhū zǐ zhī shū， sì hū suǒ zhù zhòng de， dōushì zhèng zhì wèn tí。 rán gǔ dài de zhèng zhì wèn tí， bù xiàng hòu shì dān yǐ wéi chí zhì xù wéi zhù， ér zhěng gè de shè huì wèn tí， yì bāo kuò zài nèi。 suǒ yǐ gǔ rén shuō zhèng zhì， yì jiù shì shuō shè huì。 　　 zhū jiā zhī xué， bìng qǐ zhēng míng， jīng guò yī gè xiāng dāng shí qī zhī hòu， zǒng shì yào guī yú tǒng yī de。 tǒng yī de lù xiàn yòu liǎng tiáo：（ yī） táo tài qí wú yòng， ér cún liú qí yòu yòng de。（ èr） jiāng zhū jiā zhī shuō， róng hé wéi yī。 zài zhàn guó shí， zhū jiā zhī shuō jiē bù xíng， zhǐ yòu fǎ jiā zhī shuō， qín yòng zhī yǐ bìng tiān xià， yǐ kě shuō shì qiē yú shí wù de xīng， ér bùqiè yú shí wù de wáng liǎo。 dàn shí yì shì shū， zé xué wèn de qiē yú shí yòng yǔ fǒu， yì suí zhī 'ér biàn。 tiān xià tǒng yī， zé xū yào yǔ mín xiū xī， mín shēng 'ān dìng， zé xū yào xīng qǐ jiào huà。 zhè liǎng zhě， shì dà jiā dū huì gǎn jué dào de。 qín shǐ huáng kēng rú shí shuō：“ wú qián shōu tiān xià shū bù zhōng yòng zhě jìn qù zhī。 xī zhào wén xué fāng shù shì shèn zhòng。 yù yǐ zhì tài píng。 fāng shì yù liàn， yǐ qiú qí yào。” xīng tài píng zhǐ wén xué shì yán。 kě jiàn gǎi zhèng zhì dù， xīng qǐ jiào huà， shǐ huáng fēi wú cǐ zhì， bù guò tiān xià chū dìng， mín xīn wèi fú， bù dé bù cóng shì yú zhèn yā； yòu shǐ huáng duì wài， pō xiǎng lì qǐ yī gè kāi tuò hé fáng yù de guī mó lái； suǒ yǐ yòu suǒ wèi huáng bà liǎo。 qín miè hàn xīng， cǐ děng jī jí de yuàn wàng， zàn shí wú cóng shuō qǐ。 zuì jǐn yào de， shì yǔ mín xiū xī。 suǒ yǐ dào jiā zhī xué， yī shí shèn shèng。 rán dào jiā suǒ wèi wú wéi 'ér zhì， nǎi wéi zhèng cháng de shè huì shuō fǎ。 shè huì běn lái zhèng cháng de， suǒ yǐ quàn zài shàng de rén， bù yào lǐng dǎo qí biàn huà； qiě xū zhèn yā zhī， shǐ bù biàn huà， zhè zài shì shí shàng suī bù kě néng， zài lǐ lùn shàng yì wèi bì jìn shì， rán shàng néng zì chéng yī shuō。 ruò hàn shí， zé qí shè huì jiǔ yǐ biàn huài， yī wèi yīn xún， bì qiě qiān liú gèng shèn。 suǒ yǐ gǎi zhèng zhì dù， xīng qǐ jiào huà， zài dāng shí， shì wú rén bù yǐ wéi jí wù de。 kàn jiǎ yì、 dǒng zhòng shū de yì lùn， biàn kě míng bái。 wén dì yì céng tīng gōng sūn chén de huà， yòu yì yú xīng zuò。 hòu yīn xīn yuán píng zhà jué， qiān lián zuò bà。 zhè zì shì wén dì nǎo jīn de hú tú， zuò shì de yīn xún， bù néng gǎi biàn dāng shí de shì shì。 dào wǔ dì， rú xué suì zhōng yú xīng qǐ liǎo。 rú xué de xīng qǐ， shì yòu qí bì rán zhī shì de， bìng fēi 'ǒu rán zhī shì。 yīn wéi gǎi zhèng zhì dù， xīng qǐ jiào huà， fēi rú jiā mò néng wéi。 lùn zhě duō yǐ wéi wǔ dì yī rén zhī gōng， zhè jiù cuò liǎo。 wǔ dì jí wèi shí， nián jǐn shí liù， suī fēi hūn yú zhī zhù， yì wèi wén qí tiān dàn sù chéng， chéng tóng wèi jǐ， ān zhī rú xué wèihé shì？ suǒ yǐ yǔ qí shuō hàn wǔ dì tí chàng rú xué， dǎo bù rú shuō rú xué zài dāng shí zì yòu xīng shèng zhī shì， wǔ dì tè shùn zhù cháo liú 'ér xíng。 　　 rú xué de xīng qǐ， suī yóu shè huì qíng shì de yào qiú， rán qí dé zhèng zhì shàng de zhù lì， què yì bù shǎo。 qí zhōng zuì jǐn yào de， biàn shì wéi wǔ jīng bó shì zhì dì zǐ。 suǒ wèi“ shè kē shè cè， quàn yǐ guān lù”， zì rán lái zhě jiù duō liǎo。 rú xué zuì chū qǐ de， shì《 shǐ jì · rú lín chuán》 suǒ shuō de bā jiā： yán《 shī》： yú lǔ， zì shēn péi gōng， yú qí， zì yuán gù shēng， yú yàn， zì hán tài fù。 yán《 shū》， zì jì nán fú shēng。 yán《 lǐ》， zì lǔ gāo táng shēng。 yán《 yì》， zì zī chuān tián shēng。 yán《 chūn qiū》： yú qí、 lǔ zì hú wú shēng。 yú zhào zì dǒng zhòng shū。 dōng hàn lì shí sì bó shì：《 shī》 qí、 lǔ、 hán。《 shū》 ōu yáng， dà xiǎo xià hóu。《 lǐ》 dà xiǎo dài。《 yì》 shī、 mèng、 liáng qiū、 jīng。《 chūn qiū》 yán、 yán。 jiàn《 hòu hàn shū · rú lín chuán》。《 shī》 qí lǔ hán xià yǎn máo zì。 dà tǐ réng shì zhè bā jiā zhī xué。 wéi jīng shì《 yì》 zuì kě yí。 dàn shì zài dāng shí， lìng yòu yī zhǒng shì lì， zú yǐ cù lìng xué shù biàngēng。 nà biàn shì dì wǔ zhāng suǒ shuō： zài dāng shí， jí xū gǎi zhèng de， shì shè huì de jīng jì zhì dù。 yào gǎi zhèng shè huì jīng jì zhì dù， bì xū píng jūn dì quán， jié zhì zī běn。 ér zài rú jiā， shì zhǐ zhī dào qián yī yì de。 hòu zhě zhī shuō， shí zài fǎ jiā。 dāng shí rú jiā zhī xué， yè yǐ chéng wéi yī zhǒng quán wēi， yù tú gǎi gé， zì yǐ zì tuō yú rú jiā wéi biàn， rú jiā suì bù dé bù guǎng cǎi yì jiā zhī xué yǐ zì zhù， yú shì yòu suǒ wèi gǔ wén zhī xué。 dú dì wǔ zhāng suǒ shù， yǐ kě míng bái liǎo。 dàn shì xué shù de běn shēn， yì yòu cù lìng qí zì qǐ biàn huà de。 nà biàn shì yóu zhuān mén 'ér qū yú tōng xué。 　　 xiān qín xué shù， zì qí yī fāng miàn lùn， kě yǐ shuō shì zuì jīng de。 yīn wéi tā gè zhuān yī mén， dōuyòu hěn gāo de jiàn jiě。 zì qí yòu yī fāng miàn shuō， yì kě yǐ shuō shì zuì cū de。 yīn wéi tā zhǐ zhī dào yī mén， duì yú tā rén de lì chǎng， quán bù liǎo jiě。 pì rú mò zǐ suǒ zhù zhāng， nǎi xiōng huāng zhá sàng de biàn lǐ， běn bù wèi píng shì dāng rán。 ér xún zǐ lì bó tā， shuō tiān xià zhì hǎo liǎo， cái zhī bù zú， bùzúwèi huàn， qǐ fēi wú de fàng shǐ？ lǐ lùn kě yǐ xìn kǒu shuō， shì shí shàng， shì bàn bù dào zhǐ gù yī fāng miàn de。 zhǐ gù yī fāng miàn， yī dìng xíng bù tōng。 suǒ yǐ xiān qín shí yǐ yòu suǒ wèi zá jiā zhī xué。《 hàn zhì》 shuō： zá jiā zhě liú， chū yú yì guān。 kě jiàn guó jiā de shī zhèng， bù dé bù jiān gù dào gè fāng miàn liǎo。 qíng shì rú cǐ， xué shù zì rán bù dé bù shòu qí yǐng xiǎng， ér jiàn qū yú huì tōng， gǔ wén zhī xué chū xīng shí， shí xì jiān cǎi yì jiā zhī shuō， hòu lái qiě zì lì xīn shuō， shí yì shòu cǐ qū shì suǒ qū shǐ。 tǎng shǐ dāng shí de rén， tòng tòng kuài kuài， shuō rú jiā jiù shuō bù gòu yòng liǎo， wǒ suǒ yǐ yào jiān cǎi yì shuō； rú jiā jiù shuō， yòu suǒ wèi 'ān， wǒ suǒ yǐ yào bié lì xīn shuō； qǐ bù zhí jié？ wú rú dāng shí de sī xiǎng hé fēng qì， bù róng rú cǐ。 yú shì yī fāng miàn shuō rú jiā zhī xué， bié yòu gǔ shū， chū yú bó shì suǒ chuán yǐ wài； qí zhōng zuì zhòng yào de， biàn shì kǒng bì yī 'àn， cān kàn dì shí liù zhāng。 yī fāng miàn， zì jǐ yán jiū suǒ dé， yìng shuō shì mǒu mǒu suǒ chuán； rú《 máo shī》 yǔ《 xiǎo xù》 wéi yī jiā yán。《 xiǎo xù》 míng míng shì wèi hóng děng suǒ zuò， ér máo gōng zhī xué， piān yào zì wèi zǐ xià suǒ chuán。 jiū fēn jiù lái dé duō liǎo。 liú sú huàn yú jīn gǔ wén zhī míng， yǐ wéi jīn gǔ wén jīng， wén zì bì dà yòu yì tóng， qí shí bù rán。 jīn gǔ wén jīng de yì zì， bèi jiàn yú《 yí lǐ》 zhèng《 zhù》， cóng jīn wén chù， zé chū gǔ wén yú zhù。 cóng gǔ wén chù， zé chū jīn wén yú zhù。 rú gǔ wén wèi zuò lì， yí zuò yì， yì zuò yì zhī lèi， yú yì yì háo wú guān xì。 tā jīng dù yì bù guò rú cǐ。 yòu hé guān xì zhī kě yán？ jīn gǔ wén jīng de yì tóng， shí bù zài jīng wén 'ér zài jīng shuō。 qí zhōng zhòng yào wèn tí， lüè jiàn yú xǔ shèn de《 wǔ jīng yì yì》。 zì dà tǐ yán zhī： jīn wén jiā shuō， dū xì shī shī xiāng chuán。 gǔ wén jiā shuō， zé zì yóu yán jiū suǒ dé。 bùwèi gǔ rén de chéng shuō suǒ yòu， ér zì chū xīn cái， cóng shì yán jiū， qí fāng fǎ sì jué jìn bù。 dàn（ yī） qí chéng jì bìng bù shèn jiā。 yòu（ èr） jīn wén jiā yán， yòu chuán 'é 'ér wú yì zào。 chuán 'é zhī shuō， lüè yòu qí tú jìng kě xún， suǒ yǐ qí shuō yì yú hái yuán。 yī jīng hái yuán， jí kě jiàn gǔ shuō de zhēn xiāng。 qí wèi céng chuán 'é de， zì rán gèng bù bì shuō。 gǔ wén jiā yán， zé gè rén píng yì wéi shuō， qí gēn yuán wú kě zhuō mō。 suǒ yǐ bǎ jīng xué dāng zuò gǔ shǐ de cái liào kàn， yì yǐ jīn wén jiā yán jià zhí jiào gāo。 　　 rán gǔ xué de liú bì， yì kě shuō réng zì jīn xué kāi zhī。 yī zhǒng xué shù， dāng qí yǔ míng lì wú guān shí， zhì qí xué zhě， dū xì wú suǒ wéi 'ér wéi zhī， zhǐ qiú yòu dé yú jǐ， bù yù huàn yào yú rén， qí xué zì wú shèn liú bì。 dào chéng wéi míng lì zhī tú zé bù rán。 zhì qí xué zhě， wǎng wǎng bù zhī dà tǐ， ér zhǐ jīn jīn jì jiào yú yī zhī yī jié zhī jiān。 shèn huò lǐ bù kě tōng， chuān záo lì shuō。 huò zé guǎng luó yì shuō， yǐ zì xuàn qí bó。 yǐn rén zǒu rù bàng mén， fǎn zhì pāo huāng zhèng yì。 cóng yán jiū zhēn lǐ de lì chǎng shàng yán， shí yú xué shù yòu hài。 dàn liú sú de rén， piān xǐ qí xīn qí， yǐ wéi bó xué。 cǐ děng fāng fǎ， suì chéng wéi huá shì qǔ chǒng zhī zī。 hàn dài cǐ děng fēng qì， yóu lái shèn zǎo。《 hàn shū · xià hóu shèng chuán》 shuō：“ shèng cóng fù zǐ jiàn， shī shì shèng jí 'ōu yáng gāo， zuǒ yòu cǎi huò。 yòu cóng wǔ jīng zhū rú wèn yǔ《 shàng shū》 xiāng chū rù zhě， qiān yǐn yǐ cì zhāng jù， jù wén shì shuō。 shèng fēi zhī yuē： jiàn suǒ wèi zhāng jù xiǎo rú， pò suì dà dào。 jiàn yì fēi shèng wéi xué shū lüè， nán yǐ yìng dí。” zhuān yǐ yìng dí wéi wù， zhēn suǒ wèi xùn wài wéi rén。 cǐ zhǒng fēng qì jì kāi， suì zhì zhuān qiú wén jiàn zhī bó， bù gù yì lǐ zhī 'ān； shèn qiě bù zhī yòu shì lǐ。 rú zhèng xuán， biàn zhù qún jīng， zài hàn cháo， hào chēng zuì bó xué de rén， ér qí shuō jīng， zhī lí miè liè， yú lǐ jué bù kě tōng， yǐ jí zì xiāng máo dùn zhī chù， jiù bù zhī fán jǐ。 cǐ děng fēng qì jì shèng， zhì jīng zhě suì duō biàn wéi wú nǎo jīn zhī tú。 suī yòu 'ěr mù xīn sī， dū yòng zhū suǒ xiè wú guān dà tǐ zhī chù。 ér yú cǐ zhòngxué wèn， suǒ yán jiū de， jiū shǔ yǔ zhòu jiān hé zhǒng xiàn xiàng？ yán jiū zhī jiū yòu hé yì？ yǐ jí jiū yìng rú hé yán jiū？ yī gài wú suǒ wén jiàn。 xué shù zǒu rù cǐ lù， zì rán zhǐ chéng wéi yòu xián jiē jí， xiāo hào rì lì jīng lì zhī zī， děng yú xiāo xián qiǎn xīng， yú guó jiā mín zú de qián tú， liǎo wú guān xì liǎo。 cǐ děng fēng qì， qǐ yú xī hàn zhōng yè， zhì dōng hàn 'ér dà shèng， zhí zhì nán běi cháo、 suí táng 'ér wèi gǎi。 hàn dài suǒ wèi zhāng jù， nán běi cháo shí suǒ wèi yì shū， dū xì rú cǐ。 dú《 hòu hàn shū》 jí《 nán běi shǐ》《 rú lín chuán》， zuì kě jiàn dé。 gǔ xué jì jì jīn xué 'ér qǐ， dào hàn mò， yòu yòu suǒ wèi wěi gǔ wén yī pài。 jù jìn dài suǒ kǎo zhèng： wáng sù wéi qí zhōng zuì zhòng yào de yī gè rén。 sù hǎo yǔ zhèng xuán lì yì， ér wú yǐ xiāng shèng。 nǎi wěi zào《 kǒng zǐ jiā yǔ》， jiāng jǐ shuō cuàn rù qí zhōng， yǐ zhé fú yì jǐ， jīng xué zhōng zuì dà de《 wěi gǔ wén shàng shū》 yī 'àn， suī bù néng duàn wéi jí sù zhī suǒ zào， rán suǒ wèi《 wěi kǒng 'ān guó chuán》 zhě， bì xì yǔ sù tóng yī xué pài zhī rén suǒ wéi， zé wú kě yí。《 wěi gǔ wén shàng shū》 jí《 wěi kǒng 'ān guó chuán》 zhī wěi， zhì qīng yán ruò qú zuò《 gǔ rén shàng shū shū zhèng》 ér qí lùn lüè dìng。 wěi zhī zhě wéi nà yī pài rén， zhì qīng dīng yàn zuò《 shàng shū yú lùn》 ér qí lùn lüè dìng。 cǐ jí yóu dāng shí fēng qì， zhuān xǐ guǎng sōu zhèng jù， zhǐ yào suǒ sōu jí zhě bó， qí bù hé lǐ， bìng wú rén néng fā jué， suǒ yǐ róng dé zhè yī bān rén zuò wěi。 rú xué zhì cǐ， zài wú xī hàn xué zhě jīng shì zhì yòng de qì gài。 rán yǐ dāng shí xué shù jiè de xíng shì lùn， rú xué yè yǐ rú rì zhōng tiān。 zhì guó 'ān mín zhī zé， zài zhèng zhì shàng， zài shè huì shàng， dū yǐ wéi wéi rú jiā zú yǐ fù zhī。 zhè yī bān rén， rú hé dāng dé qǐ zhè gè zé rèn？ tā men suǒ xiǎng chū lái de fāng 'àn， wú fēi shì ní gǔ 'ér bù shì yú shí， zhuān shì mó fǎng gǔ rén de xíng shì。 zhè gè rú hé zú yǐ wéi zhì？ zì rán yào jī qǐ yòu sī xiǎng de rén de fǎn duì liǎo。 yú shì wèi jìn xuán xué， chéng jī 'ér qǐ， chéng wéi rú fó zhī jiān de yī gè guò dù。 　　 wèi jìn xuán xué， rén duō zhǐ wéi dào jiā zhī xué。 qí shí bù rán。 xuán xué nǎi rú dào liǎng jiā de hùn hé。 yì kě shuō shì rú xué zhōng zhù zhòng yuán lǐ de yī pài， yǔ jū ní shì jì de yī pài xiāng duì lì。 xiān qín zhū zǐ de zhé xué， dū chū zì gǔ dài de zōng jiào zhé xué， dà tǐ wú shèn yì tóng， shuō yǐ jiàn qián。 rú jiā zhī shū， zhuān tán yuán lǐ de shì《 yì jīng》。《 yì》 jiā yì yòu yán lǐ yán shù liǎng pài。 yán lǐ de， hé xiān qín zhū zǐ de zhé xué， wú shèn yì tóng。 yán shù de， zé yǔ gǔ dài shù shù zhī xué xiāng chū rù。《 yì》 zhī qǐ yuán， dāng hé shù shù xiāng jìn； kǒng mén yán yì， zé dāng zhù zhòng yú qí zhé xué； zhè shì tōng guān gǔ dài xué shù de quán tǐ， ér kě xìn qí bù wū de。 jīn wén《 yì》 shuō， jīn yǐ bù chuán。 gǔ wén《 yì》 shuō， zé wú yī fēi shù shù zhī tán。《 hàn shū · yì wén zhì》： yì jiā yòu《 huái nán · dào xùn》 liǎng piān。 zì zhù yún：“ huái nán wáng 'ān， pìn míng《 yì》 zhě jiǔ rén， hào jiǔ shī shuō。” cǐ shū， dāng jí jīn《 huái nán zǐ》 zhōng de《 yuán dào xùn》。 jīn《 huái nán zǐ》 zhōng， yǐn《 yì》 shuō de hái yòu jǐ tiáo， dū yán lǐ 'ér bù jí shù， dāng xì jīn wén《 yì》 shuō zhī yí。 rán zé rú jiā de zhé xué， yuán yǔ dào jiā wú shèn chū rù。 bù guò yīn jīn wén《 yì》 shuō shī chuán， qí cán cún de， dōubèi hòu rén wù rèn wéi dào jiā zhī shuō bà liǎo。 rú cǐ shuō lái， zé wèi jìn xuán xué de xīng qǐ， bìng fēi cóng rú jiā zhuǎn biàn dào dào jiā， zhǐ shì rú jiā zì jǐ de zhuǎn biàn。 bù guò cǐ zhǒng zhuǎn biàn， hé dào jiā hěn wéi jiē jìn， suǒ yǐ qí rén duō jiān cǎi dào jiā zhī xué。 guān wèi jìn yǐ hòu de xuán xué jiā， shǐ duō chēng qí shàn《 yì》《 lǎo》 kě zhī。 rú xué de běn tǐ， nǎi yǐ《 yì》 yán yuán lǐ，《 chūn qiū》 zé jù cǐ yuán lǐ， ér shī zhī rén shì。 wèi jìn de xuán xué jiā， zé zhuān yán yuán lǐ， ér yú cuò zhī rén shì de fāng fǎ， bù shèn jiǎng qiú。 suǒ yǐ shí jì shàng wú shèn gōng jì kě jiàn， bìng méi yòu jù tǐ kě jiàn zhī shī xíng de fāng 'àn。 rán jīng cǐ yùn dòng zhī hòu， jū ní gǔ rén xíng shì zhī bì suì chú。 fán yán fǎ gǔ de， dōushì shī qí yì 'ér bù shì huí fù qí xíng shì。 ní gǔ bù tōng zhī bì， jiù chú qù liǎo， zhè shì tā men cuī xiàn kuò qīng mò dà de gōng jì。 xuán xué jiā zuì zhòng yào de guān niàn， wéi zhòng dào 'ér yí jì。 dào jí yuán lǐ， jì jí shì wù de xíng shì。 　　 cóng xīn mǎng gǎi gé shī bài yǐ hòu， chè dǐ gǎi biàn shè huì de zǔ zhì， yè yǐ wú rén gǎn tán。 jiě jué rén shēng wèn tí de， suì zhuǎn 'ér qiú zhī gè rén fāng miàn。 yòu xuán xué jiā tàn qiú yuán lǐ， jìn 'ér yì shàng， qí jī， shū yǔ gāo shēn xuán yuǎn de zhé xué xiāng jìn。 zài zhè yī diǎn shàng， yìn dù de xué shù， shì chāo guò yú zhōng guó de。 fó xué suì zài zhè zhǒng qíng shì zhī xià xīng qǐ。 　　 fó， zuì chū xì yǐ zōng jiào de zī gé shū rù zhōng guó de。 dàn dào hòu lái， zé zōng jiào zhī wài， bié yòu qí xué shù fāng miàn。 　　 fó jiào， pǔ tōng fēn wéi dà xiǎo chéng。 yǐ hòu lái xiáng xì de pàn jiào， zé xiǎo chéng zhī xià， shàng yòu rén tiān； zhuān duì rén tiān shuō fǎ， bù zú yǐ yǔ sì shèng。 jiàn xià。 dà chéng zhī zhōng， yòu fēn quán shí。 suǒ wèi pàn jiào， nǎi yīn yī qiē jīng lùn， fó suǒ shuō wèi zhī jīng， pú sà yǐ xià suǒ shuō wèi zhī lùn。 sēng、 ní、 jū shì děng suǒ yìng shǒu de guī tiáo wèi zhī lǜ。 jīng、 lǜ、 lùn wèi zhī sānzàng。 lì shuō xiǎn yòu gāo dī， suǒ yǐ jiā yǐ qū bié， shuō fó shuō zhī yì， nǎi yīn qí suǒ duì dài de rén bù tóng 'ér rán。 zé jiào wài de rén， bù néng yīn cǐ 'ér dǐ fó jiào de máo dùn， jiào zhōng de rén， yì bù bì yīn cǐ 'ér qǐ zhēng biàn liǎo。 yǐ jìn lái de yán jiū： fó jiào zài yìn dù de xīng qǐ， bìng bù zài qí zhé xué de gāo shēn， ér shí yóu qí néng shì rén yǐ shí xíng de biāo zhǔn。 yuán yìn duódì chù rè dài， shēng huó kuān yù， qí rén suǒ jiū xīn de， shí wéi yǔ zhòu jiū jìng， rén shēng guī sù děng wèn tí。 suǒ yǐ zì gǔ yǐ lái， zhé xué sī xiǎng jí jí fā dá。 dào fó chū shì shí， gè jiā zhī shuō， suǒ wèi wài dào。 yǐ jí gāo shēn， ér qí pài bié yì jí fán duō liǎo。 qún yán xiáo luàn， zhuǎn shǐ rén wú suǒ shì cóng。 shì jiā móu ní chū， nǎi jié duàn wú wèi de biàn lùn， ér jiào rén yǐ shí xíng xiū zhèng de fāng fǎ。 cóng zhī zhě nǎi jué dé suǒ yǐ guī， ér qí jīng shén nǎi jué 'ān dìng。 gù fó fēi jiū jìng zhēn lǐ de fā jiàn zhě， zhōng guó xìn fó de rén， shì fó rú cǐ。 ér wéi shí dài de shèng zhě。 fó miè hòu bǎi nián zhī nèi， qí shuō wú shèn yì tóng。 jìn rén chēng wéi yuán shǐ fó jiào。 bǎi nián zhī hòu 'ér xiǎo chéng xīng， wǔ liù bǎi nián zhī hòu 'ér dà chéng chū， zé qí shuō yǐ yòu gǎi biàn fù yì， ér fēi fù fó shuō zhī jiù liǎo。 rán zé fó jiào de shū rù zhōng guó， suǒ yǐ qián hòu hù yì， yì yīn qí běn shēn de qián hòu， běn yòu bù tóng， bìng fēi zài bǐ yè yǐ yī shí jù zú， yīn wǒ men jiē shòu de chéng dù， xiān hòu bù tóng， ér bǐ nǎi 'àn qí shēn qiǎn， xiān hòu shū rù de liǎo。 cǐ děng fán suì de kǎo jù， jīn kě wù lùn。 dàn lùn qí yǔ zhōng guó wén huà de guān xì。 　　 fó jiào bǎ yī qiē yòu qíng， fēn wéi shí děng： jí（ yī） fó，（ èr） pú sà，（ sān） yuán jué，（ sì） shēng wén， shì wéi sì shèng。（ wǔ） tiān，（ liù） rén，（ qī） ā xiū luó，（ bā） chù shēng，（ jiǔ） è guǐ，（ shí） dì yù， shì wéi liù fán。 niǎn zhuǎn yú liù fán zhī zhōng， bù dé chāo chū， wèi zhī liù dào lún huí。 fó bù kě xué， wǒ men suǒ néng xué de， zhì pú sà 'ér zhǐ。 zài xiǎo chéng zhōng， yuán jué、 shēng wén， yì kě chéng fó， dà chéng zé fēi pú sà bù néng。 suǒ wèi pú sà， xì niàn niàn yǐ lì tā wéi zhù， yǔ wǒ men niàn niàn dū yǐ zì jǐ wéi běn wèi de， qià qià xiāng fǎn。 zhì fó zé bìng lì tā zhī niàn 'ér yì wú zhī， suǒ yǐ bù kě xué liǎo。 yuán jué、 shēng wén jiàn yú rén shēng bù néng lí shēng、 lǎo、 bìng sǐ zhū kǔ。 sǐ hòu yòu yào rù lún huí； wǒ men xìng dé wéi rén， shàng kě nǔ lì xiū chí， yī dàn duò rù tā tú biàn nán liǎo。 chù shēng、 è guǐ、 dì yù yì chēng sān tú， bù bì lùn liǎo。 ā xiū luó shén tōng guǎng dà， yì shēng chēn nù； zhū tiān fú dé shū shèng， yì yīn qí xiǎng shòu yōu yuè， zhuǎn yì duò luò； suǒ yǐ yǐ xiū chí lùn， jiē bù rú rén。 suǒ yǐ jué dé shēng sǐ shì dà， wú cháng xùn sù， shí kě wèi bù， shēng qián bù dé bù nǔ lì xiū chí。 qí xiū chí zhī gōng， gù rán jiān kǔ zhuó jué， jí kě pèi fú。 jí qí suǒ shǒu jiè lǜ， yì fù jí duān lì tā。 rán gēn běn guān niàn， zhōng bù lí hū zì lì， suǒ yǐ dà chéng chì qí bù zú chéng fó。 cǐ wéi dà xiǎo chéng zhòng yào de yì diǎn。 yì jí dà chéng jiào lǐ， jiào xiǎo chéng wéi jìn huà zhī chù。 yòu suǒ wèi fó zài xiǎo chéng jí zhǐ shì jiā móu ní qí rén。 dà chéng zé fó yòu sān shēn：（ yī） fó tuó qí rén， wèi zhī bào shēn， shì tā zào liǎo wéi rén zhī yīn， suǒ yǐ zài zhè shì jiè shàng chéng wéi yī gè rén de。 shēng lǐ xīn lǐ děng zuò yòng， yī qiē hé wǒ men yī yàng。 bù chī yě yào 'è， bù zhe yě yào lěng， zhì zhū chuán rǎn bìng de huán jìng zhōng， yě huì hài bìng； è liǎo， lěng liǎo， bìng zhòng liǎo， yě shì huì sǐ de。（ èr） zhì yú yòu shì 'ér wú fēi， wēi quán jí dà。 wǒ men dòng yī shàn niàn， dòng yī 'è niàn， tādōu wú bù zhī dào。 shàn yòu shàn bào， è yòu 'è bào， sī háo bù dé chā cuò。 shì wéi fó zhī fǎ shēn， shí jí zì rán lì zhī xiàng zhēng。（ sān） yī xīn xìn fó zhě， lín sǐ huò zài tā zhǒng huán jìng zhōng， jiàn yòu fó lái jiē yǐn zhěng jiù děng shì， shì wéi fó zhī huà shēn。 fó zài mǒu zhǒng huán jìng zhōng， jīng lì yī dìng de shí jiān， jí kě xiū chéng。 suǒ yǐ guò qù yǐ yòu wú shù de fó， jiāng lái hái yòu wú shù de fó yào chéng gōng， bìng bù xiàn yú shì jiā móu ní yī rén。 dà chéng de shuō fǎ， dāng tā zōng jiào xìn， shì hěn néng shǐ rén gǎn fèn de。 cóng zhé xué shàng shuō， qí lùn yì yuán mǎn jù zú， wú kě fēinàn。 zōng jiào de jìn huà， kě wèi zhì sī 'ér jí。 　　 fó jiào de yǔ zhòu guān， xì yǐ shí wéi shì jiè de gēn běn。 yòu yǎn、 ěr、 bí、 shé、 shēn、 yì， jí yòu sè、 shēng、 xiāng、 wèi、 chù、 fǎ。 cǐ wéi qián liù shí， wéi rén rén suǒ zhī。 dì qī shí wéi mò nà， dì bā shí wéi 'ā lài yé， qí yì jūn bù néng yì， gù xī rén wéi yì qí yīn。 qī shí zhī yì， wéi“ héng shěn sīliáng， cháng zhí yòu wǒ”。 wǒ men niàn niàn yǐ zì jǐ wéi běn wèi， yī qiē xiàn xiàng， dū yǐ zì jǐ wéi běn wèi 'ér rèn shí。 yī qiē lì hài， dū yǐ zì jǐ wéi běn wèi 'ér dǎ suàn。 jí qī shí zhī zuò yòng。 zhì bā shí zé wéi dì qī shí zhī suǒ yóu shēng， wéi yī qiē shí de gēn běn。 bì xū jiāng tā miè jìn， cái dé zhǎn cǎo chú gēn。 dàn suǒ wèi miè shí， bìng bù shì jiāng tā chǎn chú diào， zhì yú kōng wú suǒ yòu。 yòu wú， fó jiào wèi zhī sè kōng。 sè kōng xiāng duì， zhǐ shì fán fū zhī jiàn。 fó shuō zé“ sè jí shì kōng， kōng jí shì sè”。 rú zài zhòu jiān， zé zhòu wéi sè， yè wéi kōng。 rán yè zhī bì zhì， qí què shí xìng， bìng bù jiǎn yú zhòu zhī xiàn cún。 suǒ yǐ dāng zhòu shí， yè zhī xiàn xiàng， suī wèi shí xiàn， yè zhī yuán lǐ， yè yǐ cún zài。 fán yuán lǐ cún zài zhě， jí yǔ qí xiàn xiàng cún zài wú yì。 yǐ guò qù zhī shì， wéi xiàn zài wèi lái zhū xiàn xiàng zhī yīn。 yīn guǒ yuán xì yī shì。 suǒ yǐ yǐ guò qù de shì， yì bìng wèi xiāo miè。 suǒ yǐ suǒ wèi miè shí， bìng fēi jiāng shí xiāo miè， ér xì“ zhuǎn shí chéng zhì”。 shàn 'è tóng tǐ。 fó shuō de pì yù， shì rú shuǐ yǔ bō。 shuǐ wéi shàn， dòng 'ér wéi bō jí chéng 'è。 àn zhào xiàn zài kē xué zhī lǐ， kě yǐ yòu yī gè gèng miào de pì yù， jí shēng lǐ yǔ bìng lǐ。 bìng fēi bié yòu qí wù， zhǐ shì shēng lǐ zuò yòng de yì cháng。 qù bìng dé jiàn， yì fēi bǎ bìng lǐ zuò yòng de běn tǐ xiāo miè， zhǐ shì shǐ tā huí fù dào shēng lǐ zuò yòng。 suǒ yǐ shuō“ zhēn rú wú míng， tóng tǐ bù lí”。 zhēn rú wéi běn tǐ， wú míng wéi 'è de qǐ diǎn。 xíng wéi de hǎo huài， bù shì pàn zhī yú qí xíng wéi de xíng shì de， ér shì pàn zhī yú qí yòng yì。 suǒ yǐ suǒ zhēng de zhǐ zài mí wù。 mí shí suǒ zuò de shì， wù liǎo hái shì kě yǐ zuò de。 bù guò qí yòng yì bù tóng， zé xíng shì yóu shì， ér qí nèi róng què zhèng xiāng fǎn， yī wéi 'è yè， yī wéi jìng yè liǎo。 yù rú mǔ qīn guǎn shù zǐ nǚ， qí xíng shì， yòu shí yǔ chǎng zhù guǎn lǐ tóng gōng shì yī yàng de。 suǒ yǐ shuō：“ gòng xíng zhǐ shì rén jiān lù， dé shī shuí zhī xiāo rǎng fēn。” fó jiào wèishénme rú cǐ zhòng shì mí wù ní？ yīn wéi shì jiè fēn rǎo de qǐ yīn， bù wài hū（ yī） huái xié 'è yì，（ èr） suī yòu shàn yì， ér shī zhī yú mèi。 huái xié 'è yì de， bù bì lùn liǎo。 shī zhī yú mèi de， suī yòu shàn yì， rán suǒ zuò de shì， wú yī bù cuò， yì bì fú xià jiāng lái de huò gēn。 ér yú mèi zhī yīn， yòu jiē yīn yǎn guāng zhǐ xiàn yú jú bù， ér bù néng kuò jí quán tǐ。 jiān shí jiān kōng jiān yán。 suǒ yǐ fó shuō shì sú zhī shàn，“ rú yǐ shǎo shuǐ 'ér wò bīng shān， zàn dé róng jiě， hái zēng qí hòu。” cǐ wù zhī suǒ yǐ zhòng yào。 fó jiào de rén shēng wèn tí， yǐ yǐ shàng suǒ shuō 'ér dé jiě dá。 zhì yú nǐ yào zhuī wèn yǔ zhòu wèn tí de gēn yuán， rú kōng jiān yòu wú jiè xiàn， shí jiān yòu wú qǐ qì děng， zé fó jiào wèi zhī“ xì lùn”， zhì zhū bù dá。 wài dào yǐ cǐ wéi wèn， fó bù dá， jiàn《 jīn qī shí lùn》。 zhè yīn wéi： wǒ men suǒ rèn shí de shì jiè， wán quán shì cuò wù de。 qí suǒ yǐ cuò wù， jí yīn wǒ men yòng xiàn zài de rèn shí fāng fǎ qù rèn shí zhī gù。 yào bǎ xiàn zài de rèn shí fāng fǎ fàng xià， huàn yī zhǒng fāng fǎ qù rèn shí， zì rán bù dài yán 'ér kě míng。 ruò yào jiù xiàn zài de rèn shí fāng fǎ， tì nǐ shuō míng， zé fēi wǒ de bù kěn shuō， réng xì shì zhī bù kě néng。 yào zěn yàng cái néng huàn yòng bié zhǒng rèn shí fāng fǎ ní？ fēi xiū dào fó dì wèi bù kě。 fó suǒ yòng de rèn shí fāng fǎ， shì zěn yàng de ní？ gù fēi wǒ men suǒ néng zhī。 yào zhī shì hé wǒ men xiàn zài suǒ yòng， dà bù xiāng tóng de。 zhè gè， wǒ men míng zhī yuē zhèng。 suǒ yǐ fó jiào zhōng zuì hòu de liǎo yì，“ wéi fó néng zhī”， tàn qiú de fāng fǎ，“ wéi zhèng xiāng yìng”。 zhè bù shì yòng xiàn zài de fāng fǎ， suǒ néng tí zhèng jù gěi nǐ kàn de。 xìn bù xìn zhǐ hǎo yóu nǐ。 suǒ yǐ fó jiào shuō dào zuì hòu， zǒng hái shì yī zhǒng zōng jiào。 　　 fó jiào pài bié hěn duō， rán jiē xiǎo xiǎo yì tóng， xiàn zài bù bì yī yī lùn shù。 qí zhōng zuì yòu guān xì de，（ yī） wéi tiān tái、 wéi shí、 huá yán sān zōng。 wéi shí zōng yì chēng xiāng zōng， nǎi jiù wǒ men suǒ rèn shí de xiāng， chǎn fā wàn fǎ wéi shí zhī yì。 tiān tái yì chēng xìng zōng， zé xì jiù shí de běn shēn， jiā yǐ chǎn fā。 shí wéi yī shuō de liǎng miàn。 huá yán shù pú sà xíng xiāng。 jí jù tǐ de miáo xiě yī gè pú sà de yàng zǐ gěi wǒ men kàn， shǐ wǒ men zhào zhù tā zuò。 cǐ sān zōng， dōuyòu hěn shēn de jiào lǐ， wèi zhī jiào xià sān jiā。（ èr） chán zōng zé bù lì wén zì， zhí zhǐ xīn yuán， zhuān kào xiū zhèng， wèi zhī jiào wài biézhuàn。（ jiá） fó jiào jì bù yòng wǒ men de rèn shí， qiú zuì hòu de jiě jué， ér yào lìng huàn yī zhǒng rèn shí fāng fǎ， suǒ wèi zhuǎn shí chéng zhì。 zé yī qiē jiào lǐ shàng de qǐ fā、 biàn lùn， dōubù guò bǎ rén yǐn shàng xiū zhèng zhī lù， jūn xì shǒu duàn 'ér fēi mùdì。 suǒ yǐ zhào fó jiào fā dá de qū shì， zhōng bì zhì yú zhū zōng jiē shuāi， chán zōng dú shèng wéi zhǐ。（ yǐ） ér shè huì shàng yán jiū xué wèn de fēng qì， yì shì shí yòu zhuǎn biàn de。 fó jiào jiào lǐ de tàn qiú， jí wéi fán suǒ， shí yǔ rú jiā de yì shū zhī xué， tú jìng yì 'ér xìng zhì xiāng tóng。 zhōng táng yǐ hòu， cǐ děng fēng qì， jiàn jiàn shuāi xī， zhū zōng jiù bù dé bù shuāi， chán zōng jiù bù dé bù dú shèng liǎo。（ sān） rán（ zǐ） chán zōng suī bù zài jiào yì shàng wéi jīng shēn de tàn tǎo， fán suǒ de biàn lùn， ér suǒ wèi chán dìng， lǐ lùn shàng yě zì yòu qí xiāng dāng de gāo shēn de。（ chǒu） ér xiū xí chán dìng， yì fēi yòu yōu xián shēng huó de rén bù néng。 suǒ yǐ réng wèiyòu xián jiē jí suǒ zhuān yòu。 rán fó jiào cǐ shí de shēng shì， shì fēi fā dá dào pǔ jí gè jiē céng bù kě de。 yú shì shì yìng dà zhòng de jìng tǔ zōng fù xīng。 suǒ wèi jìng tǔ zōng， xì shuō wǒ men suǒ zhù de shì jiè， jí suō pó shì jiè de xī fāng， lìng yòu yī gè shì jiè， chēng wéi jìng tǔ。 zhū fó zhī zhōng， yòu yī gè huàn zuò 'ēmítuófó de， yǔ suō pó shì jiè tè bié yòu yuán。 céng fā shì yuàn： yòu yī xīn guī yǐ tā de， dào lín zhōng zhī shí， ēmítuófó biàn lái jiē yǐn tā， wǎng shēng jìng tǔ。 wǎng shēng jìng tǔ yòu shénme lì yì ní？ yuán lái chéng fó jí nán， ér xiū xíng de rén， bù dào dé chéng fó， yòu zhōng bù miǎn yú tuì zhuǎn。 rú cǐ shì rén yǐ nán， wèi miǎn shǐ rén huī xīn duǎn qì。 rán（ A） chéng fó zhī nán，（ B） yǐ jí fēi chéng fó zé bù néng bù tuì zhuǎn， yòu jīng qián cǐ de jiào yì， shuō dé gù dìng liǎo， wú kě dòng yáo yú shì bù dé bù xiǎng chū yī gè bǔ jiù de fāng fǎ， shuō wǒ men suǒ yǐ yì yú tuì zhuǎn， nǎi yīn huán jìng bù liáng shǐ rán。 tǎng shǐ huán jìng yōu liáng， jū yú qí zhōng， xú xú xiū xíng， suī chéng fó yǐ jiù jiān nán， rán kě bǎo zhèng wǒ men bù zhì zhōng tú duò luò。 zhè bù chì jǐyǔ wǒ men yǐ chéng fó de bǎo zhèng， ér qiě tì wǒ men qū chú liǎo yán lù de yī qiē wēi xiǎn、 kùn nán， shí gěi yì zhì bó ruò de rén yǐ yī gè dà 'ān wèi、 dà xīng fèn。 ér qiě jìng tǔ zhī zhōng， yòu zhǒng zhǒng lè， wú zhǒng zhǒng kǔ， yě bù chì jǐyǔ qí qiú fú bào de rén yǐ yī gè mǎn zú。 suǒ yǐ jìng tǔ zōng zhī shuō， shí zài shì bǎ fó jiào zhōng yǐ qián de mǒu zhǒng shuō fǎ qǔ xiāo diào liǎo de。 bù guò qí qǔ xiāo zhī fǎ hěn qiǎo miào， néng shǐ rén bù jué dé qí lì yì bà liǎo。 qí xiū chí zhī fǎ， yì biàn jiān nán 'ér guī jiǎn yì。 qí fǎ： wéi（ a） guān，（ b） xiǎng，（ c） chí míng， sān zhě bìng xíng， wèi zhī niàn fó。 yòu yī fó xiàng dāng qián， ér wǒ men yī xīn zhù shì zhù tā， wèi zhī guān。 méi yòu shí， xīn zhōng réng xiǎng xiàng qí yòu， wèi zhī xiǎng。 kǒu sòng nán wú 'ēmítuófó， zì rán xīn yě yào xiǎng zhù tā。 wèi zhī chí míng。 fó fǎ guì zhǐ guān shuāng xiū。 zhǐ jiù shì xīn zhù yú qí suǒ yìng zhù zhī chù， bù qǐ wàng niàn。 guān yòu zhǒng zhǒng fāng fǎ。 rú（ a） wǒ men zuì pà sǐ， nǎi shè xiǎng jiān dāo zhí cì wú xiōng， xuè ròu lín lí， yòu rén shuí bù 'ài nǚ rén， nǎi shè xiǎng qí bìng shí de chǒu 'è， sǐ hòu de fǔ xiǔ， jí xiàn shí wài guān suī měi， ér qūqiào nèi zhǒng zhǒng hàn huì de qíng xíng； yǐ kè fú wǒ men de qíng yì。（ b） yòu shì shì yīn yuán fù zá， cháng rén fēi máng wú suǒ zhī， jí rèn shí cuò wù， bì xū zǎi xì guān chá。 rú liǎng rén zhēng dǒu， cū guān zhī， sì yóu yú rén yòu hàodòu zhī xìng。 shēn guān zhī， zé zhī qí shí yóu jiào huà de bù shàn； ér jiào huà de bù shàn， yòu yóu yú shēng jì de jiǒng pò； shēng jì de jiǒng pò， yòu yóu yú shè huì zǔ zhì de bù liáng。 rú cǐ niǎn zhuǎn tuī qiú， bìng wú zhǐ jìng。 yào zhī guān chá dé yù jīng xì， cuò shī yù bù zhì yòu wù。 zhè shì suǒ yǐ zēngzhǎng wǒ men de zhì shí de。 zhǐ guān shuāng xiū， yì yì chéng jí gāi kuò， rán yì duàn fēi yú róu zhě suǒ néng xíng， jìng tǔ zōng dài zhī yǐ niàn fó， fāng fǎ jiǎn yì， zì rán kě pǔ jiē lì dùn liǎo。 suǒ yǐ zài fó jiào zhū zōng jiē shuāi zhī hòu， chán zōng shàng cún yú shàng liú shè huì zhōng， jìng tǔ zōng zé xíng yú xià liú shè huì， dào xiàn zài hái yòu qí yí jì。 　　 fó jiào jiào yì de gāo shēn， shì wú kě fǒu rèn de shì shí。 zài tā， yì yòu zhǒng zhǒng zhì guó 'ān mín de lǐ lùn， dú《 huá yán jīng》 de wǔ shí sān cān kě zhī。 yòu fó xué suǒ zhēng， wéi zài mí wù。 jì wù liǎo， yī qiē shì sú de shì qíng， réng wú yòu bù kě zuò de， suǒ yǐ yě bù yī dìng yào chū jiā。 rán fó jiào jì shì shì fǎ jiē fēi liǎo yì， zé zhōng bì zhì yú shěqì shì shì 'ér hòu zhǐ。 yǐ xiāo miè shè huì wéi jiě jué shè huì zhī fǎ， duàn fēi shè huì suǒ néng jiē shòu。 yú shì jīng guò xiāng dāng de qī jiān， ér fǎn dòng yòu qǐ。 　　 fó jiào fǎn dòng， shì wéi sòng xué。 sòng xué de yuǎn yuán， xī rén duō tuī zhū táng zhī hán yù。 rán hán yù pìfó， qí shuō shèn cū， yǔ sòng xué shí wú duō dà guān xì。 sòng xué shí zhì zhōu zhāng chū 'ér qí shuō shǐ jīng， èr chéng jì zhī 'ér hòu guāng dà， zhū lù jí wáng yáng míng yòu jì zhī， ér qí yì yùn shǐ jīng 　　 zhé xué shì bù néng zhí jiē yìng yòng de， rán wàn shì wàn wù， bì yòu qí zǒng gēn yuán。 zǒng gēn yuán biàn， zé duì yú yī qièshì qíng de guān diǎn， jí qí yìng fù de fāng fǎ， jù suí zhī 'ér biàn。 suǒ yǐ fēng qì dà zhuǎn biàn shí， zhé xué bì suí zhī 'ér biàngēng。 sòng rú de zhé xué， gǎi biàn fó xué zhī chù 'ān zài ní？ nà jiù shì mǒ shā rèn shí lùn bù tán， ér huí dào zhōng guó gǔ dài de yǔ zhòu lùn。 zhōng guó gǔ dài de zhé xué， shì hěn shǎo tán dào rèn shí lùn de。 fó xué què bù rán， suǒ zhù zhòng de quán zài hū cǐ。 jì zhù zhòng yú rèn shí lùn， ér yòu cān yǐ zōng jiào shàng de bēi guān， zé shì bì zhì yú shì shì jiè wéi kōng xū 'ér hòu zhǐ。 cǐ wéi fó jiào rù yú xiāo jí de zhēn yuán yīn。 sòng xué de fǎn fó， qí zuì zhòng yào de， jiù zài cǐ diǎn。 rán cóng rèn shí lùn shàng bó diào fó shuō， shì bù kě néng de。 nǎi jiāng rèn shí lùn mǒ shā bù tán， shuō fó jiào de tán rèn shí lùn biàn shì cuò。 suǒ yǐ sòng xué fǎn fó de kǒu hào， shì“ shì shì běn xīn， wú tú běn tiān”。 suǒ wèi běn xīn， jí shì fó jiā wàn fǎ wéi shí zhī lùn。 suǒ wèi běn tiān， zé shì chéng rèn wài jiè de shí zài xìng。 wàn shì wàn wù， qí jiān dōuyòu yī gè dìng lǐ， cǐ jí suǒ wèi tiān lǐ。 suǒ yǐ sòng xué de fǎn fó， shì yǐ wéi wù lùn fǎn duì wéi xīn lùn。 　　 sòng xué zhōng zì chuàng yī zhǒng yǔ zhòu guān hé rén shēng guān de， yòu zhōu dūn yí、 zhāng zài、 shào yōng sān rén。 zhōu dūn yí zhī shuō， jù yú《 dà jí tú shuō》 jí《 tōng shū》。 tā yǐ jù gǔ shuō， jiǎ dìng yǔ zhòu de běn tǐ wéi tài jí。 tài jí dòng 'ér shēng yáng， jìng 'ér shēng yīn。 dòng jí fù jìng， jìng jí fù dòng。 rú cǐ xún huán bù yǐ， yīn shēng shuǐ、 huǒ、 mù、 jīn、 tǔ wǔ zhǒng wù zhì。 cǐ wǔ zhǒng wù zhì， shì gè yòu qí xìng zhì de。 rén yì xì cǐ wǔ zhǒng wù zhì suǒ gòu chéng， suǒ yǐ yòu zhì、 shuǐ。 lǐ、 huǒ。 rén、 mù。 yì、 jīn。 xìn tǔ。 wǔ zhǒng xìng zhì。 jí qí jiàn zhū shí shī， zé bù wài hū rén yì 'èr zhě。 suǒ yǐ pèi yīn yáng。 rén yì de xìng zhì， dōushì hǎo de， rán yòng zhī bù dé qí dāng， zé jiē kě yǐ biàn 'ér wéi 'è， rú hán shǔ dōushì hǎo de， bù dāng hán 'ér hán， bù dāng shǔ 'ér shǔ zé wéi 'è。 suǒ yǐ yào bù lí hū zhōng zhèng。 suǒ yǐ pèi tài jí。 bù lí hū zhōng zhèng wèi zhī jìng。 suǒ yǐ shuō：“ shèng rén dìng zhī yǐ rén yì zhōng zhèng 'ér zhù jìng， lì rén jí yān。” zhāng zài zhī shuō， jù yú《 zhèng méng》。 qí shuō： yì rú gǔ dài， yǐ qì wéi wàn wù de yuán zhì。 qì shì dòng 'ér bù yǐ de。 yīn cǐ 'ér yòu jù sàn。 yòu jù sàn zé yòu shū mì。 mì zé wéi wú rén suǒ néng zhī jué， shū zé fǒu， shì wéi shì sú suǒ wèi yòu wú。 qí shí zé shì yǐn xiǎn。 yǐn xiǎn jí shì yōu míng。 suǒ yǐ guǐ shén zhī yǔ rén wù， tóng shì yī qì。 qì zhī yùn dòng， zì yòu qí yī dìng de fǎ zé。 zài mǒu zhǒng qíng xíng zhī xià， zé liǎng qìxiàng yíng； zài mǒu zhǒng qíng xíng zhī xià， zé liǎng qì xiāng jù； shì wéi rén qíng hàowù zhī suǒ yóu lái。 cǐ shuō jiāng jīng shén xiàn xiàng de gēn yuán， guī zhū wù zhì， shí wéi jí chè dǐ de yī yuán lùn。 rán cǐ děng zì rán de yíng jù， wèi bì dé dāng。 hǎo zài rén de jīng shén， yī fāng miàn shòu zhì yú wù zhì， yī fāng miàn réng yòu qí bù shòu zhì yú wù zhì zhě cún。 suǒ yǐ yán xìng， dāng fēn wéi qì zhì zhī xìng shòu zhì yú wù zhì de。 yǔ yì lǐ zhī xìng。 bù shòu zhì yú wù zhì de。 rén zhī yào wù， wéi biàn huà qí qì zhì， yǐ qiú hé hū yì lǐ。 cǐ wéi zhāng shì xiū jǐ zhī shuō。 zhāng shì yòu běn qí zhé xué shàng de jiàn dì， chuàng wàn wù yī tǐ zhī shuō， jiàn yú qí suǒ zhù de《 xī míng》。 yǔ huì shī fàn 'ài zhī shuō xiāng jìn。 shào yōng zhī shuō， yǔ zhōu zhāng xiāng yì。 qí shuō nǎi zhōng guó suǒ wèi shù shù zhī xué。 zhōng guó xué shù， shì zhòng yú shè huì xiàn xiàng， ér lüè yú zì rán xiàn xiàng de。 rán yì yòu yī bù fēn rén， xǐ huān yán jiū zì rán xiàn xiàng。 cǐ děng rén， qí shì wàn wù， jiē wéi wù zhì suǒ gòu chéng。 jì wéi wù zhì suǒ gòu chéng， zé qí yùn dòng， bì yòu qí dìng lǜ kě qiú。 rén ruò néng fā jiàn cǐ dìng lǜ， jiù néng zhī dào wàn wù biàn huà de gōng lì liǎo。 suǒ yǐ cǐ děng rén de yuàn wàng， yì kě shuō shì xī jì fā jiàn shì jiè de jī xiè xìng de。 shì jiè guǎng dà， bù kě biàn qiú， rán tā men jì chéng rèn shì jiè de guī lǜ xìng， zé yán jiū qí yī bù fēn， jí kě tuī zhī yú qí yú。 suǒ yǐ cǐ yī pài de xué zhě， bì zhòng shì shù。 tā men de yì sī， yuán bù guò jiè cǐ yǐ zī tuī cè， bìng bù gǎn wèi suǒ tuī zhī bì què， ān gǎn wèi jù cǐ suì kě yǐ yìng fù shì wù？ rán（ yī） jì céng jìn lì yú yán qiú， zhōng bù miǎn yòu shí xiǎng jiàn zhū yìng yòng。（ èr） yòu cǐ xué de chū xīng， yǔ tiān wén lì fǎ guān xì jí mì， gǔ rén mí xìn jiào shēn， bù zhī shì jiè de guī lǜ xìng bù yì fā xiàn， jìng yòu wèi jù cǐ kě yǐ nì yì wèi lái de。（ sān） ér liú sú zhī suǒ zhèn jīng， yì héng zài yú nì yì wèi lái， ér bù zài hū tuī qiú dìng lǐ。 suǒ yǐ cǐ pài zhōng yì duō nì yì wèi lái zhī lùn， suì bèi chēng wéi shù shù zhī xué。 cǐ pài xué zhě， suī xì shǎo shù， zhù míng de yì yòu shù jiā， shào yōng wéi qí zhōng zhī zuì shàn zhě。 yōng zhī shuō， jiàn yú《 guān wù nèi wài piān》 jí《 huáng jí jīng shì shū》。《 guān wù piān》 chēng tiān tǐ wéi yīn yáng， dì tǐ wéi gāng róu， yòu gè fēn tài shǎo liǎng zhě， rì wéi tài yáng。 yuè wéi tài yīn。 xīng wéi shǎo yáng。 chén wéi shǎo yīn。 huǒ wéi tài gāng。 shuǐ wéi tài róu。 shí wéi shǎo gāng。 tǔ wéi shǎo róu。 qí shuō yuē： yáng suì qǔ yú rì 'ér dé huǒ， huǒ yǔ rì xiāng yìng yě。 fāng zhū qǔ yú yuè 'ér dé shuǐ， shuǐ yǔ yuè yī tǐ yě。 xīng yǔn wéi shí； tiān wú rì yuè xīng zhī chù wéi chén， dì wú shān chuān zhī chù wéi tǔ； gù yǐ xīng yǔ shí， chén yǔ tǔ xiāng pèi。 qí yú yī qiē wù yǔ yīn yáng gāng róu xiāng pèi， jiē zhǔn cǐ lǐ。 yǐ shuō míng wàn wù de xìng zhì jí biàn huà。《 huáng jí jīng shì shū》 yǐ 12 wàn 9 qiān 6 bǎi nián wéi yī yuán。 rì zhī shù yī wéi yuán。 yuè zhī shù shí 'èr wéi huì。 xīng zhī shù sān bǎi liù shí wéi yùn。 chén zhī shù sì qiān sān bǎi 'èr shí wéi shì。 yī shì sān shí nián。 yǐ sān shíshèng sì qiān sān bǎi 'èr shí， dé shí 'èr wàn jiǔ qiān liù bǎi。 tā shuō：“ yī yuán zài tiān dì zhī jiān， yóu yī nián yě。” zhè hé yáng xióng zuò《 dà xuán》， xiǎng běn yī nián jiān de biàn huà， yǐ kuī cè yōu jiǔ de yǔ zhòu yī yàng。 shào yōng de zōng zhǐ， zài yú yǐ wù guān wù。 suǒ wèi yǐ wù guān wù， jí xì chú jìn zhù guān de jiàn jiě， yǐ jì fā jiàn kè guān de zhēn lǐ， qí lì shuō jīng zhàn chù shèn duō。 dàn yīn shù shù zhī xué， bùwèi zhōng guó suǒ zhòng shì， suǒ yǐ zài sòng xué zhōng bù bèi shì wéi zhèng zōng。 　　 jīng guò zhōu、 zhāng、 shào zhū jiā de tuī qiú， xīn yǔ zhòu guān hé xīn rén shēng guān kě wèi dà zhì yǐ dìng。 èr chéng yǐ xià， nǎi nǔ lì yú shí xíng de fāng fǎ。 dà chéng míng hào， tā zhù zhāng“ shí dé cǐ lǐ， yǐ chéng jìng cún zhī”。 dàn hé yǐ shí dé cǐ lǐ ní？ qí dì xiǎo chéng míng yí， nǎi tì tā bǔ chōng， shuō“ hán yǎng xū yòng jìng， jìn xué zài zhì zhī”。 zhì zhī zhī gōng， zài yú gé wù。 jí wàn shì 'ér qióng qí lǐ， yǐ qiú yī dàn huò rán guàn tōng。 zhè huà zhòu tīng sì hū bù cuò de。 rén jiā bó tā， shuō tiān xià zhī wù duō zhù ní， rú hé gé dé jìn？ zhè huà yě shì wù jiě。 yīn wéi sòng rú de suǒ qiú， bìng fēi jīn rì wù lǐ xué jiā zhī suǒ wèi wù lǐ， nǎi xì wú rén chù shì zhī fǎ。 rú zēngguófān suǒ wèi：“ guān lǚ bù tóng wèi， fèng huáng chī xiāo bù tóng qī， wù suǒ zì jù zhī fēn shū yě。 gǔn yān hóng shuǐ， shùn jí zhī， yǔ jiāo zhī， wù yǔ wǒ zhī fēn jì shū yě。” tiān xià zhī wù gé bù jìn， wú rén chù shì de fāng fǎ， jī zhī jiǔ， shì kě yǐ zhī shí rì zhēn guǎng bó， cāo chí rì yì chún shú de。 suǒ yǐ yòu rén yǐ wéi gé wù shì lí kāi shēn xīn， zhǐ shì yī gè wù jiě。 wèn tí dǎo zài（ yī） wèi jīng xiū yǎng guò de xīn， shì fǒu néng gòu gé wù？（ èr） rú yào xiū yǎng qí xīn， qí fāng fǎ， shì fǒu yǐ gé wù wéi zuì shì yí？ suǒ yǐ hòu lái lù jiǔ yuān chū， yǐ jí wù qióng lǐ wéi zhī lí， yào jiào rén xiān fā qí běn xīn zhī míng， hé zàn chéng xiǎo chéng de zhū xī， chéng wéi shuāng fēng bìng zhì zhī jú。 wáng shǒu rén chū， ér qí shuō yòu yòu jìn。 shǒu rén yǐ xīn zhī líng míng wéi zhī。 jí rén suǒ yǐ zhī shàn zhī 'è， zhī shì zhī fēi。 cǐ zhī fēi yóu xué dé； wú lùn rú hé hūn bì， yì bù néng wú cún； suǒ yǐ wèi zhī liáng zhī。 zhī xíng jí shì yī shì。《 dà xué》 shuō“ rú 'è 'è chòu， rú hǎo hǎo sè”。 zhī 'è chòu zhī 'è， hàosè zhī hǎo， shì zhī yī fāng miàn shì。 è 'è chòu， hǎo hǎo sè， shì xíng yī fāng miàn shì。 rén men shuí fēi wén 'è chòu jí 'è， jiàn hǎo sè jí hǎo de？ shuí shì wén 'è chòu zhī hòu， bié lì yī xīn qù 'è？ jiàn hǎo sè zhī hòu， bié lì yī xīn qù hǎo？ rán zé“ zhī 'ér bù xíng， zhǐ shì wèi zhī”。 rán yīn liáng zhī wú lùn rú hé hūn bì， zǒng bù néng wú cún， suǒ yǐ wǒ men bù pà bù néng zhī shàn zhī 'è， zhī shì zhī fēi， zhǐ pà míng zhī zhī 'ér bù kěn zūn zhào liáng xīn qù zuò。 rú cǐ， biàn yào zài liáng zhī shàng yòng yī fān xǐ chú zhàng yì de gōng fū， cǐ jí suǒ wèi zhì zhī。 zhì yú chù shì de fāng fǎ， zé suī shèng rén yì yòu suǒ bù néng jìn zhī。 rán gǒu dé liáng zhī jīng míng， háo wú zhàng yì， dāng xué shí， tā zì huì zhǐ diǎn nǐ qù xué； dāng yòng rén shí， tā zì huì zhǐ diǎn nǐ qù qiú zhù yú rén； zhèng bù bì yǐ cǐ wéi huàn。 xīn zhī líng míng wèi zhī zhī， suǒ zhī de zì rán yòu yī wù zài。 bù chéng tiān xià zhī wù dōuwú liǎo， zhǐ shèng yī miàn jìng zǐ， hái shuō zhè jìng zǐ néng zhào。 suǒ yǐ jí wù qióng lǐ， gōng fū yì réng shì yòng zài xīn shàng。 ér xīn dāng jìng zhǐ bù dòng shí， jí shǐ zhī jìng zhǐ bù dòng， yì jí shì yī zhǒng gōng fū。 suǒ yǐ“ jìng chù tǐ wù， shì shàng mó liàn”， liǎng zhě jūn wú suǒ bù kě。 chéng zhū de hán yǎng xū yòng jìng， jìn xué zài zhì zhī， gù rán bǎ dào dé hé zhī shí， fēn chéng liǎng jié。 lù jiǔ yuān yào xiān fā rén běn xīn zhī míng， yì bù guò shì bǎ yòng gōng de cì xù dàozhuǎn liǎo， bìng méi yòu néng bǎ liǎng zhě hé 'ér wéi yī。 wáng shǒu rén zhī shuō， biàn dà bù xiāng tóng liǎo。 suǒ yǐ lǐ xué cóng zhū lù dào wáng， shí zài shì yī gè biàn zhèng fǎ de jìn bù。 dàn rén zhī xìng zhì， zǒng shì piān yú yī fāng miàn de， huò xǐ zhú shì líng suì yòng gōng fū， huò xǐ xiān tí qiè yī gè dà gāng。 suǒ yǐ wáng shǒu rén zhī shuō， réng bèi rèn wéi jìn yú lù jiǔ yuān， bìng chēng wéi lù wáng。 rén de xìng zhì， yòu cǐ liǎng zhǒng， shì yī jiàn shì shí， shì yī jiàn wú kě biàngēng de shì shí。 yòu liǎng zhǒng rén zì rán gāi yòu liǎng zhǒng fāng fǎ gěi tā yòng， ér tā men yì zì rán huì bǎ shì qíng zuò chéng liǎng zhǒng yàng zǐ。 suǒ yǐ zhāng xué chéng shuō：“ zhū lù wéi qiān gǔ bù kě wú zhī tóng yì， yì wéi qiān gǔ bù néng wú zhī tóng yì。” jiàn《 wén shǐ tōng yì · zhū lù piān》。 qí shuō zuì tōng。 　　 yǐ yī zhǒng xīn wén huà， tì dài yī zhǒng jiù wén huà， cǐ xīn wén huà， bì yǐ jiān shè jiù wén huà zhī cháng， cǐ wéi biàn zhèng fǎ de zhēn lǐ。 sòng xué zhī yú fó xué， yì xì rú cǐ。 sòng xué jiān shè fó xué zhī cháng， zuì xiǎn zhù de yòu liǎng diǎn：（ yī） wéi qí lǜ jǐ zhī yán。（ èr） wéi qí lǐ lùn de chè dǐ。 lùn zhì bì yán wáng bà zhī biàn， lùn rén bì yán jūn zǐ xiǎo rén zhī fēn， dū xì yóu cǐ 'ér chū。 cǐ děng jīng yán de lǐ lùn， yǐ zhī lǜ jǐ zé kě， yǐ zhī lùn shì， zé bù miǎn duō suǒ zhì 'ài。 yòu sòng xué jiā suī fǎn duì fó jiào de yí qì shì shì， rán qí xiū yǎng de fāng fǎ， shòu fó jiào de yǐng xiǎng tài shēn liǎo。 rú qí shuō 'ér xíng zhī， zhōng bù miǎn piān yú nèi xīn de xiū yǎng， shèn zhì xué wèn yì bèi pāo huāng， shì wéi gèng bù bì shuō， suǒ yǐ zài sòng dài， sòng xué zhōng de yǒng jiā、 yǒng kāng liǎng pài， jiù duì cǐ 'ér qǐ fǎn dòng。 yǒng jiā pài yǐ yè shì、 chén fù liáng wéi kuí shǒu。 fǎn duì sòng xué de shū yú shì gōng， shū yú shí xué de kǎo jiū。 yǒng kāng pài yǐ chén liàng wéi kuí shǒu， duì yú zhū xī wáng bà zhī biàn， chí yì yì pō jiān， yì shì piān yú shì gōng de。 dào qīng dài， yán yuán、 lǐ gōng yī pài， yì shì duì cǐ lì jiā gōng jī de。 rán yǒng jiā、 yǒng kāng liǎng pài hé zhū lù， gēn běn guān niàn shàng， shí wú shèn yì tóng， suǒ zhēng de zhǐ shì chéng dù wèn tí， wú guān hóng zhǐ。 yán lǐ yī pài， zé zhuān jiǎng shí wù， ér fǎn duì zài xīn shàng yòng gōng fū， jīhū bǎ sòng xué gēn běn qǔ xiāo liǎo。 jìn lái de rén， yīn fǎn duì zhōng guó de xué zhě duō shàng kōng yán 'ér bù néng shí xíng， pō duō chēng dào yán lǐ de。 rán yán、 lǐ de lǐ lùn， shí jí qiǎn bó， bù zú yǐ zì chéng yī jūn。 yīn wéi shì jiè jìn bù liǎo， fēn gōng bù dé bù jīng。 yī jiàn shì， hé xǔ duō rén 'ér fēn gōng， huò cóng shì yú yán jiū， huò cóng shì yú shí xíng， hé yī gè rén yòu xué zhuàng xíng， bìng wú 'èr zhì。 yán jiū biàn shì shí xíng de yī bù。 yán、 lǐ zhī shuō， zhù zhāng guò shèn， shì bì shuài tiān xià rén 'ér bì mù wàng xíng。 jí shǐ zhù zhāng bù shèn， yì bì biàn jīng shēn wéi qiǎn bǎo suǒ yǐ qí shuō shí bù néng chéng lì。 cóng lǐ lùn shàng fǎn duì sòng rú de， hái yòu dài zhèn。 wèi sòng rú zhù zhāng tiān lǐ rén yù zhī biàn tài guò， yǐ zhì（ yī） bù gù rén qíng。 shì sī mín yǐn shí nán nǚ zhī yù， wéi rén shēng suǒ bù néng wú de， dū yǐ wéi háo wú jià zhí 'ér bù zú xù。（ èr） ér zài shàng zhě jiē dé jù lǐ yǐ zé qí xià， xià qíng què bù néng shàng dá， suì zhì yòu míngfèn 'ér wú shì fēi， rén yǔ rén xiāng chǔzhī dào， rì liú yú cán kù。 cǐ liǎng duān： qí qián yī shuō， nǎi sòng xué mò liú zhī bì， bìng fēi sòng xué de běn yì。 hòu yī shuō zé yóu sòng xué jiā chéng rèn fēng jiàn shí dài de zhì xù wéi shè huì hé lǐ de zǔ zhì zhī gù。 dài shì gōng zhī， sì dé qí dāng。 rán dài shì yì bù zhī qí bìng gēn zhī suǒ zài， ér shuō zhǐ yào shè lǐ 'ér lùn qíng， rén yǔ rén de xiāng chù， jiù kě yǐ wú wèn tí， qí shuō gèng cū qiǎn qiānqiǎng liǎo。 zài xiàn zài de wén huà xià suǒ biǎo xiàn chū lái de rén qíng， zhǐ yào shuài zhī 'ér xíng， tiān xià jiù kě yǐ tài píng wú shì me？ dài shì bù shì máng mùdì， hé yǐ háo wú suǒ jiàn？ 　　 suǒ yǐ sòng xué shuāi bì yǐ hòu， zài zhù yì shàng， néng zhuó rán zì lì， yǔ sòng xué dài xīng de， shí wú qí rén。 liáng qǐ chāo shuō： qīng dài de xué shù， zhǐ shì fāng fǎ yùn dòng， bù shì zhù yì yùn dòng， jiàn suǒ zhù《 qīng dài xué shù gài lùn》。 kě wèi zhī yán liǎo。 zhì shí yán zhī， qīng dài kǎo zhèng zhī xué， bù guò shì sòng xué de yī zhī pài。 sòng xué zhōng lù wáng yī pài， shì bù jiǎng jiū dú shū de， chéng zhū yī pài běn bù rán。 zhū zǐ jiù shì yī gè dú shū jí bó de rén。 qí hòu xué rú wáng yìng lín děng， kǎo jù yóu jí jīng shěn。 qīng xué de xiān qū， shì míng mò zhū dà rú。 qí zhōng gù yán wǔ yǔ qīng dài kǎo zhèng zhī xué， guān xì yóu mì， yě shì chéng zhū yī pài。 qí xǐ yán jīng shì， zé pō jìn yǒng jiā。 qīng dài suǒ wèi chún hàn xué， shí zhì qián jiā zhī shì 'ér hòu xíng chéng， qián cǐ hái shì jiān cǎi hàn sòng， zé shàn 'ér cóng de。 qí mén jìng， hé sòng xué bìng wú qū bié。 qīng xué de gōng jì， zài qí yán jiū zhī gōng jiàn shēn， ér rì yì qū yú kè guān。 yīn wù qiú gǔ shì de zhēn xiāng， jué dé wǒ men suǒ gēn jù de cái liào， hěn bù wán quán， hěn bù zhèng què； cái liào de jiě shì， yòu jí kùn nán。 nǎi zhì lì yú jiàokān； zhì lì yú ji yì； duì yú jiě shì gǔ shū de gōng jù（ jí xùn gǔ）， yóu wéi jìn xīn。 qí jiēguǒ， gǔ shū yǐ yì 'ér fù jiàn de， gǔ yì yǐ huì 'ér fù míng de bù shǎo， ér qí jiě jué wèn tí de fāng fǎ， yì yīn jīng yàn duō liǎo， zhī dào píng yì pàn duàn， zì yǐ wéi dé shì lǐ zhī píng， yuǎn bù rú diào chá qí lái lù， ér píng yǐ pàn duàn zhě zhī què。 yú shì zhé zhōng hàn sòng， biàn wéi fēn bié hàn sòng， qí zhù yì， yì cóng qiú shì biàn 'ér wéi qiú zhēn liǎo。 fēi bù qiú shì， nǎi yǐ qiú zhēn wéi qiú shì。 qīng xué zhì cǐ， qí tīng zhì， yǐ fēi fù sòng rú suǒ néng xiàn， rán réng shì yī zhǒng fāng fǎ de zhuǎn biàn， bù zú yǐ zì chéng yī jūn。 　　 qīng xué zài zōng zhǐ shàng， jiàn néng tuō lí sòng xué 'ér zì lì， yào dào dào xián shí jīn wén zhī xué xīng qǐ yǐ hòu。 xī hàn jīng shī zhī shuō， chuán zì xiān qín， qí shí shè huì de zǔ zhì， hái hé qín hàn yǐ hòu bù tóng。 yòu xǔ duō yì lùn， dōubù shì dōng hàn yǐ hòu rén suǒ néng liǎo jiě de。 zì jīn wén chuán shòu jué hòu， jiǔ bèi gé zhì bù tí liǎo。 qīng rú yīn fēn bié xué pài， fā jiàn hàn rú yì zì yòu pài bié， jīng xīn cóng shì yú sōu tī， ér qí cái liào shǐ jiàn fā jiàn， qí yì yì yì jiàn míng bái。 jīn xué zhōng yòu yī pài， zhuān wù cái liào de sōu tī， bù shèn zhù yì yú yì lǐ。 yòu yī pài zé bù rán， cháng zhōu de zhuāng、 cún yǔ。 liú， féng lù。 hào chēng cǐ xué de kāi shān， yǐ jiàn zhù yì yú hàn rú de fēi cháng yì yì。 gōng zì zhēn。 wèi yuán。 liǎng shì jì zhī， qí lì shuō mí yǐ huī kuò。 dào liào píng、 kāng yòu wéi chū， jiù jiàn jiàn de yǐn shàng jīng shì yī lù， fēi fù jīng shēng zhī yè liǎo。 　　 liào píng wǎn suì de xué shuō， pō shè huāng guài。 rán qí yuán jù wěi shuō， yào bǎ kǒng dào de guī mó， kuò chōng dào wú xiàn dà， yě réng shì shòu shì biàn de yǐng xiǎng de。 dàn liào shì bì jìng shì gè jīng shēng。 qí sī xiǎng， suī yì shòu shì biàn de yǐng xiǎng， ér qí suǒ lì zhī shuō， hé xiàn dài de qíng xíng， gé mó tài shèn。 suǒ yǐ duì yú xué shù jiè， bìng bù néng fā shēng duō dà de yǐng xiǎng。 kāng shì jiù bù rán liǎo。 kāng shì de jīng xué yuǎn bù rú liào shì de jīng shēn。 rán qí sī xiǎng， jiào zhī liào shì， yuǎn jué kuò dà 'ér yòu tiáo lǐ。 tā huái bào zhù yī zhǒng jiàn jiě， jiè gǔ rén zhī shuō wéi cái liào 'ér shuō míng zhī。 yǐ《 chūn qiū》 sān shì zhī yì， shuō míng jìn huà de yuán lǐ， ér biǎo míng zhōng guó xiàn zài de dāng gǎi gé。 ér yǐ kǒng zǐ tuō gǔ gǎi zhì zhī shuō fǔ zhī。 qí zhōng jí de mùdì， zé wéi shì jiè dà tóng。 qià hé zhōng guó rén xiàng lái huái bào de yuǎn dà de sī xiǎng xiāng hé， yòu hé qí mù qián jí xū gǎi gé de qíng xíng xiāng yìng， suǒ yǐ qí shuō néng fēngmǐ yī shí。 dàn kāng yòu wéi de xué shuō， réng zhǐ chéng wéi xiàn dài xué shù sī xiǎng zhuǎn biàn de yī gè qián qū。 zhè shì wèishénme ní？ yīn wéi xué shù shì lì yú tōng de， wù qióng zé biàn， sòng míng yǐ lái de wén huà， xiàn zài yě jīhū zǒu dào jìn tóu liǎo。 jí shǐ méi yòu xī xué shū rù， wǒ men de xué shù sī xiǎng， yě wèi bì bù biàn。 dàn jì yǔ xī yáng xué shù xiāng zhí， zì rán lè dé jiè zhī yǐ zì zhù。 hé kuàng xiàn zài xī yáng de kē xué fāng fǎ， qí jīng mì， què fēi wǒ men zhī suǒ jí ní？ suǒ yǐ jìn shù shí nián lái， zhōng guó xué shù sī xiǎng de biàn huà， suī rán kào jǐ gè dà sī xiǎng jiā zuò qián qū， ér yī jīng fā dòng zhī hòu， qí dì 'èr bù， jí jì zhī yǐ xī yáng xué shù de shū rù。 hé zhōng guó xué shù sī xiǎng de zhuǎn biàn zuì yòu guān xì de rén shì liáng qǐ chāo。 liáng shì de cháng chù： zài qí（ yī） duì yú xīn kē xué， duō suǒ liǎo jiě。（ èr） zuì néng shì yìng shè huì de chéng dù， cóng shì yú jiè shào。（ sān） qiě néng yǐn xué shuō yǐ pī píng shì shí， shǐ duō shù rén gǎn jué xīng wèi。 jí cǐ qū shì de shuō míng。 　　 xī yáng xué shù shū rù yǐ lái， zhōng guó rén duì zhī zhī tài dù， yì jīng shù biàn。（ yī） qí chū shì zhǐ cǎi yòng xī fǎ zhě wéi yòng yí biàn xià， ér jí lì jiā yǐ pái chì de。（ èr） jì zé biàn wéi zhōng xué wéi tǐ， xī xué wéi yòng。（ sān） zài jìn yī bù， jiù yào dǎ dǎo kǒng jiā diàn， zhǐ jiù lǐ jiào wéi chī rén， huān yíng dé mó kè lā xī xiān shēng、 sài yīn sī xiān shēng， bìng yòu zhù zhāng quán pán xī huà de liǎo。 qí shí dōubù shì zhè me yī huí shì。 ōu měi jìn dài， zuì chū fā dá de shì zì rán kē xué。 yīn cǐ yǐn qǐ de zhěng gè xué shù sī xiǎng de biàn huà， jí duì yú yī qièshì qíng de guān diǎn jí qí yìng fù fāng fǎ。 jiào zhū jiù shuō， dōubù guò shì chéng dù wèn tí。 hòu lái tuī jí shè huì kē xué yì rán。 xiàn zài wén huà qián tú de gǎi biàn， nǎi shì zhěng gè shè huì zǔ zhì de gǎi biàn， bìng fēi yī zhī yī jié de wèn tí。 zhè gè wèn tí， nǎi zhōng guó yǔ xī yáng zhī suǒ tóng， ér fēi zhōng guó zhī suǒ dú。 jù tǐ yán zhī， jí shì zhōng guó yǔ xī yáng， yǐ jí quán shì jiè de gè mín zú， dōuyào xié shǒu xiāng jiāng， zǒu shàng yī tiáo xīn de jìng lù。 qí jiān gù wú yī gè mín zú， néng gòu shǒu jiù 'ér bù biàn， yě duàn fēi nà yī gè mín zú， jìn qì qí suǒ gù yòu， ér fǎng xiào bié yī gè mín zú de wèn tí。 yīn wéi zhào xiàn zhuàng， bǐ cǐ dōushì huài de， ér qiě huài dé jí xiāng xiàng。 rán zé gè zhǒng xué shù， néng zhǐ shì wǒ men yǐ qián tú， qiě chéng wéi gè xué zhī wáng， ér shǐ tā zhòngxué shù， bēn zǒu qí xià， gè jìn qí yī zhī yī jié zhī yòng de， bì rán shì shè huì xué。 yī qiē xiàn xiàng， dōushì zhěng gè shè huì de yī zhī yī jié， qí biàn huà， dōushì shòu zhěng gè shè huì de guī dìng de。 wéi yòu zhěng gè shè huì， néng shuō míng zhěng gè shè huì。 yì wéi yòu zhěng gè shè huì， néng shuō míng yī zhī yī jié de xiàn xiàng de suǒ yǐ rán。 rén men xiàng lái bù zhī， zhǐ shì bǎ yī zhī yī jié de xiàn xiàng， hù xiāng shuō míng， jiù cuò liǎo。 zhè shì yīn wéi cóng qián de rén， bù zhī dào zhěng gè shè huì， kě chéng wéi yán jiū de duì xiàng， suǒ yǐ rú cǐ。 xiàn zài biàn bù tóng liǎo。 suǒ yǐ zhǐ yòu zuì jìn chéng lì de shè huì xué， wéi qián cǐ zhī suǒ wú。 yì zhǐ yòu zhěng gè de shè huì xué， néng gòu shuō míng wén huà zhī suǒ yóu lái， ér píng pàn qí dé shī， ér zhǐ shì wǒ men yǐ dāng zǒu de lù jìng。 jí rú wén míng yù jìn bù， zé fēng sú yù bó 'è， zhè shì yī jiàn zhòng suǒ zhōu zhī de shì shí， ér yì shì xiàng lái suǒ shì wéi wú kě rú hé de shì shí。 huǐ qì wén míng gù bù kě， yì bù néng。 rèn shè huì fēng sú zhī qiān liú， ér rì qū yú bó 'è， yě bù shì yī huí shì。 tí chàng dào dé， gǎi liáng zhèng zhì děng， zé shì jiè shàng wú lùn nà yī gè wén míng guó， dōuyǐ jīng nǔ lì liǎo jǐ qiān nián， ér zhèng míng qí wú xiào de liǎo。 rén dào qí jiāng zhōng qióng hū？ cóng shè huì xué fā míng yǐ lái， cái zhī dào fēng sú de bó 'è， quán yóu yú shè huì zǔ zhì de bù liáng， hé wén míng jìn bù， háo wú guān xì。 wǒ men ruò néng bǎ shè huì zǔ zhì chè dǐ gǎi liáng， zé wén míng jìn bù， jiù zhǐ yòu zēng jiā rén lèi de fú lì liǎo。 zhè shì shè huì xué zhǐ shì gěi wǒ men qián tú zuì dà de guāng míng。 ér shè huì xué zhī suǒ yǐ néng fā míng， zé hé xiàn dài gè dì fāng mán rén fēng sú de bèi zhòng shì， yǐ jí shǐ qián shǐ de fā jiàn， yòu jí dà de guān xì。 yīn cǐ， wǒ men cái zhī dào shè huì de zǔ zhì， kě yǐ yòu duō zhǒng。 mù qián de zǔ zhì， zhǐ shì tè zhǒng shì shí suǒ zào chéng， bìng fēi tiān jīng dì yì， bì bù kě biàn。 biàn de qián tú， shí yòu wú xiàn de kě néng。 biàn de fāng fǎ， wǒ men suǒ zhī dào de， yì yǔ qián rén jiǒng yì liǎo。 　　 yǐ shàng lùn zhōng guó xué shù sī xiǎng zhuǎn biàn de dà gài， yǐ xià zài lüè lùn zhōng guó de wén xué hé shǐ xué。 　　 wén xué de fā dá， yùn wén bì xiān yú sǎnwén， zhōng guó gǔ dài， yì xì rú cǐ。 xiàn cún de xiān qín gǔ shū， dū fēn míng bāo hán zhù liǎng zhǒng wén zì： yī zhǒng shì cí jù zhěng qí 'ér yòu yùn de。 yī zhǒng zé cēncī bù qí， hé wǒ men de kǒu yǔ yī yàng。 qián zhě shì yùn wén， hòu zhě shì sǎnwén。 sǎnwén de fā dá， dà yuē zài dōng zhōu zhī shì， zhì xī hàn 'ér dá yú jí diǎn。 sǎnwén fā dá liǎo， wǒ men de yì sī， cái néng gòu jìn liàng qīng tù， yīn wéi dào zhè shí hòu， wén zì hé yǔ yán， cái zhēn zhèng yī zhì。 suǒ yǐ shì wén xué de yī gè dà jìn bù。 xī hàn mò nián， zuò wén zhāng de， jiàn jiàn qiú qí měi huà。 qí suǒ wèi měi shì：（ yī） jù duō 'ǒu lì。（ èr） bù yòng guò cháng guò duǎn zhī jù。（ sān） yòng zì wù qiú qí zú yǐ yǐn qǐ měi gǎn。 qí jiēguǒ， zhú jiàn chéng hàn wèi tǐ de pián wén。 hàn wèi tǐ de pián wén， zhǐ shì zì jù xiū shì xiē， shēng diào tān huǎn xiē， hé sǎnwén xiāng qù， hái bù shèn yuǎn。 yǐ hòu yī zhí xiàng zhè qū shì fā dá， zhì qí liáng shí dài， suì fú mí 'ér bù néng dá yì liǎo。 cǐ shí gōng shí yòng zhī wén， bié chēng wéi bǐ。 rán bǐ bù guò cān yòng sú zì sú yǔ； yòng zì yǎn、 yòng diǎn gù， bù jí wén lái dé duō； qí yǔ diào hái hé dāng shí de wén xiāng jìn， yǔ kǒu yǔ bù hé， hái shì bù shì yú yòng。 jī zhòng zhī shì， yǐ fēi dà gǎi gé bù kě。 gǎi gé yòu sān tiáo lù kě zǒu：（ yī） jìng yòng kǒu yǔ。 zhè zài xī rì wén zì wéi shàng zhōng liú shè huì suǒ zhuān yòu de shí dài， shì bù xíng de。（ èr） yǐ gǔ wén wéi fǎ。 rú sū chuò de nǐ《 dà gào》 shì。 zhè hái shì bù néng dá yì。 zhǐ yòu dì（ sān） tiáo lù， yòng gǔ wén de yì fǎ， jí wén zì shàng wèi fú mí shí de yǔ fǎ。 yǐ yùn yòng jīn rén de yán yǔ， shì chéng gōng de。 táng cháo cóng hán liǔ yǐ hòu， cái jiàn jiàn de zǒu shàng zhè tiáo lù。 sǎnwén suī xīng， pián wén réng zì yòu qí yòng， pián sàn zì cǐ suì fēn tú。 sòng cháo wéi sǎnwén fā dá de shí dài。 qí shí de pián wén， yì zì chéng yī gé。 wèi zhī sòng sì liù。 qì yùn shēng dòng， lùn zhě chēng wéi pián wén zhōng de sǎnwén。 　　 shī gē lìng shì yī tǐ。 wén shì dǎo yuán yú yǔ yán， shī shì dǎo yuán yú gē yáo de。 suǒ yǐ shī tǐ， dāng qí fā shēng zhī shí， jí fēi kǒu yǔ zhī diào。 jìn rén yǐ suí yì xiě lái de sǎnwén， yì chēng wéi shī， xīn shī。 zhè zhì shǎo yào gǎi biàn xiàng lái shī zì de dìng yì rán hòu kě。 gǔ dài de shī， dà dǐ kě gē， chuán yú hòu shì de， biàn shì《 shī jīng》 hé《 chǔ cí》。 dào hàn cháo， fēng shàng biàn liǎo。 zhì shì yǎ lè suī cún， bù wéi rén zhī suǒ hǎo。 hàn wǔ dì lì xīn shēngyuè fǔ， cǎi zhào、 dài、 qín、 chǔ zhī 'ōu， shǐ lǐ yán nián xié qí lǜ， sī mǎ xiāng rú děng wéi zhī cí， shì wéi hàn dài kě gē de shī。 gǔ dài de shī， zé biàn wéi wǔ yán shī， chéng wéi zhǐ kě yín sòng zhī wù。 lùn zhě duō yǐ cǐ wéi shī tǐ de tuì huà， zhè shì wéi zūn gǔ zhī jiàn suǒ wù。 qí shí fán shì dū dào yù hòu lái yù fēn huà。 yín sòng de shī hé hé lè de shī de pàn 'ér wéi 'èr， zhèng shì shī tǐ de jìn huà。 gē chàng de yīn diào， hé tīng zhě de hàoshàng de biàn qiān， shì wú kě rú hé de shì。 suí táng shí， hàn dài de yuèfǔ， yòu bù wéi rén zhī suǒ hǎo， ér qí cí yì jiàn bù néng hé lè liǎo。 tīng zhě de hàoshàng， yí yú wài guó chuán lái de yàn lè。 àn qí diào 'ér tián cí， wèi zhī cí。 jí shèng yú liǎng sòng zhī shì。 zhì yuán yǐ hòu， yòu jiàn chéng wéi dàn kě yín sòng， bù néng xié lǜ zhī zuò， ér kě gē de xiàn yú nán běi qū。 dào qīng cháo， àn qū pǔ 'ér tián cí de， yòu duō kě sòng 'ér bù kě gē liǎo。 zhōng guó de suǒ wèi shī， kuò 'ér chōng zhī， kě yǐ lián yuèfǔ、 cí， qū， dū bāo kuò zài nèi。 yīn wéi qí qǐ yuán， tóng shì chū yú kǒu zhōng de gē de。 yī gè mín zú de gē yáo， bù róng yì gǎi biàn。 shì kàn xiàn dài de shān gē， qí yīn diào， hái yǔ hàn dài de yuèfǔ yī yàng， biàn kě zhī dào。 suǒ yǐ xiàn zài， fēi yòu xīn yīnyuè shū rù， shī tǐ shì bù huì biàn huà de。 xiàn zài wàn guó jiāo tōng， xīn yīnyuè shū rù de jī huì zhèng duō。 dào wǒ guó rén de kǒu 'ěr yǔ zhī xiāng xí， ér néng lì yòng zhī yǐ dá zì jǐ de měi gǎn shí， xīn shī tǐ jiù kě chǎn shēng liǎo。 　　 wén xué chū xīng zhī shí， zǒng shì yǔ yǔ yán xiāng hé de。 dàn dào hòu lái， yīn（ yī） shè huì qíng xíng de fù zá， shòu jiào yù de chéng dù， gè yòu bù tóng；（ èr） ér shí jiān jī jiǔ liǎo， rén de yǔ yán， bù néng bù biàn， xiě zài zhǐ shàng de zì， què bù néng zài biàn； yán wén jiù jiàn jiàn de fēn lí liǎo。 hé yú kǒu yǔ de wén zì， shì lì dài dōuyòu de。 rú（ yī） chán zōng hé sòng rú de yǔ lù。（ èr） yuán dài de zhào lìng，（ sān） hán shān、 shí dé de shī，（ sì） jìn dài quàn rén wéi shàn de shū dū shì。（ wǔ） ér qí yòng zhī， yào yǐ píng huà wéi zuì guǎng。 zhè shì fēi cǐ bù kě de。 cóng qián wén yán、 bái huà， gè yòu qí fēn yě， xiàn zài què bǎ bái huà de fàn wéi tuī guǎng liǎo。 zhè yīn（ yī） shòu jiào yù de rén jiàn duō， bù xiàn yú yòu xián jiē jí； ér suǒ shòu de jiào yù， yì hècóng qián bù tóng； bù néng zhuān lì yú wén zì。（ èr） shì biàn jì jí， yǔ yán gēn zhù kuò chōng、 biàn huà， wén zì lái bù jí xiāng suí， nǎi bù dé bù jí yòng kǒu yǔ。 cǐ nǎi shì shì de zì rán， wú rén tí chàng， yě huì zhú jiàn tuī guǎng de。 shǒu jiù de rén， jié lì pái chì bái huà， gù rán shì bù dá。 hǎo xīn de rén， yǐ cǐ zhān zhān zì xǐ， yě shì tān tiān zhī gōng， yǐ wéi jǐ lì de。 suǒ wèi gǔ wén， dà bù fēn xì gǔ dài de yán yǔ。 qí zhōng yì yòu yī bù fēn， xì hòu rén yǐ jù gǔ dài de yǔ fǎ suǒ zào de， cóng wèi xuān zhū chún wěn， zhǐ shì xíng zhī chǔ mò。 rán chǔ mò zhī yòng， yì xì yī zhǒng guǎng yì de yǔ yán。 jì yòu qí yòng， zì bù néng fèi。 ér kuàng zhǐ shàng de yán yǔ， yòu shí yì kě wéi kǒu yǔ suǒ cǎi yòng。 suǒ yǐ pái chì wén yán， yě shì piān jī zhī lùn。 　　 wén yǐ zài dào， wén guì yòu yòng zhī shuō， jí wéi jìn rén suǒ dǐ huǐ。 cǐ shuō gù wèi miǎn yú yū， rán yì bù néng diào qí quán wú dào lǐ。 jìn rén xí xī yáng wén xué de lǐ lùn， guì chún wén xué 'ér jiàn zá wén xué， zhè huà gù rán bù cuò。 rán yǐ wéi shuō lǐ lùn shì zhī zuò， bì shì zá wén xué， bì xiě jǐng yán qíng zhī zuò， ér hòu kě yǐ wèi zhī chún wén xué， zé shì pí xiāng zhī tán。 měi de yuán zhì， lùn qí gēn dǐ， shí zài hái shì shè huì xìng。 shè huì xìng yòu cóng jī jí fāng miàn liú lù de， rú qū yuán dù fǔ de zhōng 'ài shì。 yòu cóng xiāo jí fāng miàn liú lù de， rú wáng wéi、 mèng hào rán de xián shì shì。 jī jí de rén rén suǒ jiě， xiāo jí de sì hū shì dé qí fǎn， qí shí bù rán。 jī jí de shì xiǎng bǎ shè huì gǎi hǎo， xiāo jí de zé biǎo shì bù hé zuò。 suī rán wú suǒ zuò wéi， rán（ yī） shǐ rén yīn cǐ 'ér wù xiàn shè huì zhī huài，（ èr） zhì shǎo yì shǐ shè huì jiǎn shǎo yī bù fēn 'è shì lì， qí gōng xiào yě hái shì yī yàng de。 wén zì shàng de suǒ wèi měi， biǎo miàn shàng suī ruò liú lián fēng jǐng， qí 'àn zhōng shēn chù， dū cáng yòu zhè yī gè yīn sù zài nèi。 shī cí bì xū yòu jì tuō， cái jué dé yòu wèi， zhēn zhèng liú lián fēng jǐng de， zǒng jué dé qiǎn bó， jiù shì wèicǐ。 rán zé wén zì de měi 'è， yǐ jí qí měi de chéng dù， jí shì cǐ zhǒng xìng zhì zhī yòu wú duō guǎ yǐ wéi héng， qí jiè hé zhǒng cái liào 'ér biǎo xiàn， dǎo shì méi yòu guān xì de。 yōu guó yōu mín， hé fēng huā xuě yuè， zhèng shì yī yàng。 yǐ shuō lǐ lùn shì， huò xiě jǐng yán qíng， pàn bié wén xué de wéi chún wéi zá， yòu shì pí xiāng zhī tán liǎo。 wén yǐ zài dào， wén guì yòu yòng děng shuō， gù rán bù miǎn yú yū fǔ。 rán zài dào jí yòu yòng zhī zuò， wǎng wǎng shì fù yú shè huì xìng de， yǐ cǐ wéi dì yī děng wén zì， shí yì bùwèi wú jiàn， bù guò pāo huāng qí měi de fāng miàn， ér jìng yǐ zài dào hé yòu yòng wéi mùdì， bù miǎn yòu yǔ bìng bà liǎo。 　　 zhōng guó de yòu shǐ jí shèn zǎo。《 lǐ jì · yù zǎo》 shuō：“ dòng zé zuǒ shǐ shū zhī， yán zé yòu shǐ shū zhī。” zhèng《 zhù》 shuō：“ qí shū，《 chūn qiū》、《 shàng shū》 qí cún zhě。”《 hàn shū · yì wén zhì》 shuō“ yòu shǐ jì shì， zuǒ shǐ jì yán” shì cuò de。《 lǐ jì · jì tǒng》 shuō“ shǐ yóu jūn yòu， zhí cè mìng zhī”， jí yòu shǐ jì yán zhī zhèng。 zhè dà yuē shì bù cuò de。《 zhōu guān》 hái yòu xiǎo shǐ， jì guó jūn jí qīng dà fū de shì xì， shì wéi《 dì xì》 jí《 shì běn》。 wǒ guó zuì gǔ de shǐ jí《 shǐ jì》， qí běn jì jí shì jiā， sì xì jù chūn qiū hé xì shì biān zuǎn 'ér chéng。 lièzhuàn zé yuán chū jì yán zhī shǐ。 jì yán zhī shǐ， chēng wéi《 shàng shū》。 nǎi yīn qí wéi shàng shì zhī shū 'ér dé cǐ míng， qí yuán míng sì chēng wéi yǔ。 yǔ zhī běn tǐ， dāng xì jì rén jūn de yán yǔ， rú xiàn zài de xùn cí jiǎng yǎn zhī lèi。 hòu lái kuò chōng zhī， zé jí yú yī qiē jiā yán。 jiā yán de fǎn miàn shì yǒu yán， jiān yì cún zhī yǐ zhāo jiǒng jiè。 jì lù yán yǔ de， běn kě lüè shù qí qǐ yīn jí jiēguǒ， yǐ bèi běn shì。 kuò chōng zhī zé jí yú yī qiē yì xíng， ér qí fǎn miàn jí wéi 'è xíng。 cǐ tǐ hòu lái fù yōng wèi wéi dà guó， míng qīng dà fū， jí xué shù jiè jù zǐ， dà dǐ dōuyòu cǐ děng jì lù， shèn zhì dì wáng yì yòu zhī。 qí fēn guó biān zuǎn de， zé wèi zhī《 guó yǔ》。 guān yú yī rén de yán xíng， fēn lèi biān zuǎn de， zé wèi zhī《 lùn yǔ》。 jìzǎi yī rén de dà shì de， zé rú《 lǐ jì · yuèjì》， shù wǔ wáng zhī shì， wèi zhī《 mù yě zhī yǔ》 dōushì。《 shǐ jì》 de lièzhuàn， zài tā piān zhōng tí jí duō chēng wéi yǔ， rú《 qín běn jì》 shù shāng yàng shuō xiào gōng biàn fǎ shì yuē：“ qí shì zài《 shāng jūn yǔ》 zhōng。” kě jiàn qí yuán chū yú yǔ， tuī 'ér guǎng zhī， zé bù míng wéi yǔ de， qí shí yì xì yǔ tǐ。 rú《 yàn zǐ chūn qiū》 jí《 guǎn zǐ》 zhōng de dà zhōng xiǎo kuāng děng shì。 bā shū shì jì diǎn zhāng jīng zhì de， qí yuán dāng yì chū yú shǐ guān， bù guò bù néng zhī qí wèihé guān zhī shǐ bà liǎo。 shǐ guān yǐ wài， hái yòu mín jiān de chuán shù。 yòu chū yú xué shì dà fū zhī kǒu de， rú wèi jiàng、 wǔyún shù shǎo kāng、 yì、 zhuó zhī shì shì。 jiàn《 zuǒ shì》 xiāng gōng sì nián， āi gōng yuán nián， jí《 shǐ jì · wú tài bó shì jiā》。 yì yòu chū yú nóng fū yě lǎo zhī kǒu de， rú mèng zǐ chì xián qiū méng suǒ shù wéi qí dōng yě rén zhī yǔ shì。 gǔ shǐ de lái yuán， dà lüè rú cǐ。 qín shǐ huáng shāo shū，《 shǐ jì · liù guó biǎo》 shuō“ zhū hóu shǐ jì yóu shèn”， dà yuē shǐ guān suǒ jìzǎi， sǔn shī jí duō。 liú xíng mín jiān zhī shū， shòu qí yǐng xiǎng dāng jiào shǎo。 kǒu 'ěr xiāng chuán， wèi zhù zhú bó de， zì rán gèng bù bì shuō liǎo。 　　 yòu lì shǐ de cái liào shì yī shì， yòu shǐ xué shàng de jiàn dì yòu xì yī shì。 gǔ dài shǐ guān， suī gè yòu zhuān zhí， rán dà tǐ bù guò fèng xíng gù shì。 mín jiān chuán shù， huò chū jīng qí zhī niàn， huò chū yǎng mù zhī chén， suǒ wèi duō shí qián yán wǎng xíng， yǐ xù qí dé。 yì shuō bù shàng shénme shǐ xué shàng de jiàn dì。 dào sī mǎ tán、 qiān fù zǐ chū， cái wǎng luó dāng shí suǒ yòu de shǐ liào， biān zuǎn chéng yī bù dà shū。 zhè shí de zhōng guó， zài dāng shí rén de yǎn guāng zhōng， shí yǐ kě wèi zhī tiān xià。 yīn wéi suǒ zhī zhě xiàn yú cǐ。 zài suǒ zhī de fàn wéi zhōng， bìng méi yòu bǐngchì yì guó huò yì zú de shǐ liào bù zài。 suǒ yǐ《 tài shǐ gōng shū》， zhè shì《 shǐ jì》 de běn míng。《 hàn shū · yì wén zhì》 zhù lù jí rú cǐ。《 shǐ jì》 nǎi shǐ jí tōng míng， yóu jīn yán lì shǐ。《 tài shǐ gōng shū》， wéi shǐ bù zhōng zuì zǎo de zhù shù， suì mào qí yī lèi de zǒng míng。 shí zì guó bié shǐ jìn yú shì jiè shǐ， wéi shǐ tǐ yī dà jìn bù。 　　 cóng cǐ yǐ hòu， guó jiā yì jiàn zhī shǐ jí de zhòng yào liǎo。 hòu hàn yǐ hòu， nǎi yòu zhào lán tái、 dōng guān zhōng rén shù zuò zhī shì。 wèi jìn yǐ hòu， guó jiā suì tè shè zhuān guān。 cǐ shí zuò shǐ de， zài wù lì shàng， yǐ fēi yǐ lài guó jiā bù xíng。 yī yīn cái liào de bǎo cún jí sōu ji， yī yīn biān zuǎn shí zhī fèi yòng。 zhì yú zhuàn shù， zé yīn cái liào bù duō， hái wéi sī rén zhī lì suǒ néng jí。 suǒ yǐ zì nán běi cháo yǐ qián， dà shuài yóu guó jiā gōngjǐ cái liào jí zhù lì， ér sī biān zhuàn zhī shì de， zé réng xì yī 'èr rén， wéi sī jiā zhù shù xìng zhì。 táng yǐ hòu shǐ liào gèng duō， bù tú bǎo cún、 sōu ji， jí zhěng lǐ、 pái bǐ， yì fēi sī rén zhī lì suǒ jí， yú shì dú lì de zhù shù， bù dé bù biàn wéi jí zhòng zuǎn xiū zhī jú liǎo。 sī jiā zhù shù jí jí zhòng zuǎn xiū， xī rén de yì lùn， duō piān tǎn qián zhě， zhè yì shì yī piān zhī jiàn。 gū wú lùn cái liào jì duō， yùn yòng wéi sī rén zhī lì suǒ bù jí。 jí shè cǐ wù lùn， ér xī shí de zhèng shǐ， bāo kuò de mén lèi hěn duō， yì fēi yī rén suǒ néng jiān tōng。 suǒ yǐ jí jiù xué shù fāng miàn lùn， liǎng zhě yì gè yòu cháng duǎn。 táng xiū《 xīn jìn shū》， jí jīn zhèng shǐ zhōng de《 jìn shū》。 qí zhì fēi qián rén suǒ néng jí， jí qí yī zhèng。 guān yú zhèng shǐ de lì shǐ， kě cān kàn《 shǐ tōng》 de《 liù jiā》、《 èr tǐ》、《 gǔ jīn zhèng shǐ》、《 shǐ guān jiàn zhì》 gè piān， jí zhuō zhuàn《 shǐ tōng píng》 zhōng zhè jǐ piān de píng。 shāng wù yìn shū guǎn běn。 　　 cóng qián de lì shǐ， xì piān zhòng yú zhèng zhì fāng miàn de。 ér zài zhèng zhì fāng miàn， zé suǒ zhù zhòng de， wéi lǐ luàn xīng shuāi， diǎn zhāng jīng zhì liǎng lèi。 zhèng shǐ zhōng de jìzhuàn， shì suǒ yǐ xiáng qián zhě de， zhì zé suǒ yǐ xiáng hòu zhě。 yǐ jiàn《 xù lùn》 zhōng。 biān nián shǐ piān xiáng qián zhě。《 tōng diǎn》、《 tōng kǎo》 yī lèi de shū， zé piān xiáng hòu zhě， dōubù rú jìzhuàn biǎo zhì tǐ de wán quán。 suǒ yǐ hòu lái gōng lìng， dú qǔ jìzhuàn biǎo zhì tǐ wéi zhèng shǐ。 rán biān nián tǐ hé zhèng shū，《 tōng diǎn》、《 tōng kǎo》 děng。 zài guān lǎn shàng yì gè yòu qí biàn， suǒ yǐ qí shū réng bìng wéi xué zhě suǒ zhòng。 zhè shì zhōng guó jiù rì suǒ rèn wéi shǐ bù de zhòng xīn de。 jìzhuàn tǐ yǐ rén wéi dān wèi， biān nián shǐ yǐ shí wéi xì tǒng， yù jù jī yī shì de shǐ mò， jūn jué bù yì。 zì yuán shū yīn《 tōng jiàn》 zuò《 jì shì běn mò》 hòu， qí tǐ yì jiàn guǎng xíng。 　　 zhōng guó de shǐ xué， zài sòng shí， kě wèi yòu yī dà jìn bù。（ yī） dú lì zhù chéng yī shǐ de， zì táng yǐ hòu， yǐ wú qí shì。 sòng zé《 xīn wǔ dài shǐ》 chū 'ōu yáng xiū yī rén；《 xīn táng shū》 suī chū xiū jí sòng qí liǎng rén， yì yòu sī jiā zhù shù xìng zhì； shì fēi yì dé。（ èr） biān nián zhī shǐ， zì sān guó yǐ hòu， jiǔ yǐ fèi jué。 zhì sòng zé yòu sī mǎ guāng de《 zī zhì tōng jiàn》， guàn chuàn gǔ jīn。 zhū xī de《 tōng jiàn gāng mù》， xù shì suī bù rú《 tōng jiàn》 de jīng， tǐ lì què jiào《 tōng jiàn》 wéi shàn。《 tōng jiàn》 yòu mù wú gāng， jiǎn yuè shū wéi bù biàn。 sī mǎ guāng yīn cǐ， nǎi yòu《 mù lù》 zhī zuò， yòu yòu《 jǔ yào》 zhī zuò。《 mù lù》 jì bù yǔ běn shū xiāng fù lì。 jǔ yào zé zhū zǐ《 dá pān zhèng shū shū》， jī qí“ xiáng bù néng bèi shǒu wěi， lüè bù kě gōng jiǎn yuè”， yì xì shí qíng。 suǒ yǐ《 gāng mù》 zhī zuò， què zú yǐ gǎi liáng《 tōng jiàn》 de tǐ lì。（ sān） jiǎng diǎn zhāng jīng zhì de shū， suī qǐ yú táng dù yòu de《 tōng diǎn》， rán sòng mǎ duān lín de《 wén xiàn tōng kǎo》， sōu jí yóu bèi， fēn lèi yì yù jīng。 yòu yòu huì yào yī tǐ， yǐ cún dāng dài de zhǎng gù， bìng tuī qí tǐ lì， yǐ zhěng lǐ qián dài de shǐ shí。（ sì） zhèng qiáo《 tōng zhì》 zhī zuò， wǎng luó gǔ jīn。 qí shū suī qiàn jīng shěn， yì jiàn qí bó lì zhī dà。（ wǔ） dāng dài shǐ liào， sōu ji qí xiáng。 rú lǐ dào《 xù zī zhì tōng jiàn cháng biān》、 lǐ xīn chuán《 jiàn yán yǐ lái xì nián yào lù》、 xú mèng shēn《 sān cháo běi méng huì biān》、 wáng chēng《 dōng dū jì lüè》 děngdōu shì。（ liù） zì zhōu yǐ qián de gǔ shǐ， shí xì bié yī xìng zhì。 zhì sòng 'ér yán jiū jiā xiáng。 rú liú shuò tōng jiàn wài jì》、 jīn lǚ xiáng《 tōng jiàn gāng mù qián biān》、 sū zhé《 gǔ shǐ kǎo》、 hú hóng《 huáng wáng dà jì》、 luó mì《 lù shǐ》 děngdōu shì。（ qī） yán jiū wài guó shǐ de， sòng cháo yì jiā duō。 rú yè lóng lǐ《 qì dān guó zhì》、 mèng gǒng《 méng dá bèi lù》 děng shì。（ bā） kǎo gǔ zhī xué， yì qǐ yú sòng shí。 rú 'ōu yáng xiū de《 jí gǔ lù》、 zhào míng chéng de《 jīn shí lù》 děng， shǐ jiàn qiú cái liào yú shū jí zhī wài。（ jiǔ） ní sī de《 bān mǎ yì tóng píng》、 wú zhěn de《 xīn táng shū jiū miù》 děng， jiē chū yú sòng shí。 shǐ shì de kǎo zhèng， jiàn jiàn jīng hé。 zōng cǐ jiǔ duān， kě jiàn sòng dài shǐ xué de tū fēi měng jìn。 yuán míng shí dài fù jiàn shuāi。 cǐ yīn qí shí zhī xué fēng， jiàn qū yú kōng shū zhī gù。 dàn guān yú dāng dài shǐ liào， míng rén shàng néng liú xīn shōu shí。 dào qīng cháo， wén zì zhī yù dà xīng， shì bù gǎn yán dāng dài de shǐ shì； yòu qí shí de xué fēng， piān yú kǎo gǔ， ér lüè yú zhì yòng； dāng dài shǐ liào， jiù chú guān shū、 bēi chuán zhī wài， jīhū yī wú suǒ yòu liǎo。 dàn qīng dài kǎo jù zhī xué pō jīng。 tuī qí fǎ yǐ zhì shǐ， néng bǔ zhèng qián rén zhī chù yì pō duō。 　　 yán jiū shǐ fǎ zhī zuò， zhuān zhù pō shǎo。 qí yán zhī chéng lǐ， ér yòu yòu tiáo lǐ xì tǒng de， dāng tuī liú zhī jǐ de《 shǐ tōng》。《 shǐ tōng》 shì zài dà tǐ shàng chéng rèn qián rén de shǐ fǎ wéi bù wù， ér wéi zhī mí féng kuāng jiù de。 qí huí dào shì shí shàng， pī píng lì dài de shǐ fǎ， shì fǒu dé dāng； yǐ jí yán jiū jīn hòu zuò shǐ zhī fǎ dāng rú hé de， zé dāng tuī zhāng xué chéng。 qí shí lì shí yuǎn chū liú zhī jǐ zhī shàng。 cǐ yì shí dài wéi zhī。 yīn wéi liú zhī jǐ zhī shí， shǐ liào shàng bù shèn duō， bù lǜ qí bù kě biàn lǎn， jí yòng qián rén de fāng fǎ zhuàn shù yǐ zú。 zhāng xué chéng de shí dài， zé qíng xíng dà bù tóng， suǒ yǐ pò dé tā bù dé bù lìng mì xīn tú jìng liǎo。 rán zhāng shì de shí lì， yì shū bù yì jí。 tā zhī dào shǐ yǔ shǐ cái fēi yī wù， bǎo cún shǐ cái， dāng wù qiú qí bèi， ér zuò shǐ zé dāng jiā yǐ qù qǔ； yǐ jí zuò shǐ dāng zhòng kè guān děng， jiàn《 wén shǐ tōng yì · shǐ dé piān》。 shí yǔ xiàn zài de xīn shǐ xué， xī xī xiāng tōng。 bù guò qí shí wú tā zhǒng kē xué， yǐ wéi fǔ zhù， suǒ yǐ qí lùn bù rú xiàn zài xīn shǐ xué de jīng shěn bà liǎo。 rán yì bù guò wèi dá yī jiān 'ér yǐ， qí shí lì yì hěn kě qīn pèi liǎo。 请欣赏:  请给我换一个看看！  拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！      << qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>

chū bǎn shuō míng qián yán zì xù xù lùn dì yī zhāng hūn yīn dì 'èr zhāng zú zhì dì sān zhāng zhèng tǐ dì sì zhāng jiē jí dì wǔ zhāng cái chǎn dì liù zhāng guān zhì dì qī zhāng xuǎn jǔ dì bā zhāng fù shuì dì jiǔ zhāng bīng zhì dì shí zhāng xíng fǎ dì shí yī zhāng shí yè dì shí 'èr zhāng huò bì dì shí sān zhāng yī shí dì shí sì zhāng zhù xíng dì shí wǔ zhāng jiào yù dì shí liù zhāng yǔ wén dì shí qī zhāng xué shù dì shí bā zhāng zōng jiào dì shí jiǔ zhāng zhōng guó mín zú de yóu lái dì 'èr shí zhāng zhōng guó shǐ de nián dài

dì   I   [II]   [III]   yè

pínglún (0)