|
|
经书评论 》 jīng shū qiǎn tán 》
《 ěr yǎ》
yáng bó jùn Yang Bajun
shàng yī juàn mù lù
zuò zhě： lù zōng dá wáng níng
dì yī jié《 ěr yǎ》 yǔ “ jīng ”
《 ěr yǎ》 shì shí sān jīng lǐ de yī bù bǐ jiào tè shū de diǎn jí。 liù cháo rén chēng zhī wéi“ shī shū zhī jīn dài”（ liú xié《 wén xīn diāo lóng》）， sòng cháo rén yù zhī wéi“ liù jí zhī hù yōng， xué zhě zhī yào jīn”（ lín guāng fǔ《 ài xuān shī shuō》）， qīng cháo rén gèng yǐ zhī wéi“ xùn gù zhī yuān hǎi， wǔ jīng zhī tī háng”（ sòng xiáng fèng《 ěr yǎ guō zhù yì shū xù》）。 kě jiàn lì dài xué zhě duì tā duō me zhòng shì， yòu kě jiàn tā zài wǒ guó diǎn jí zhōng yòu zhe duō me zhòng yào de dì wèi。
dàn shì， cóng zhè xiē píng lùn zhōng， wǒ men yòu kě kàn dào yī gè wèn tí， nà jiù shì bù lùn“ jīn dài” yě hǎo，“ hù yōng” yǔ“ yào jīn” yě hǎo，“ tī háng” yě hǎo， dū sì hū shuō tā shì gǔ dài zhì jīng xué de gōng jù， ér bù shì shuō tā běn shēn jiù shì yī bù“ jīng”。 kě《 ěr yǎ》 què wéi shí sān jīng zhī yī。 zhè gè wèn tí bì xū shǒu xiān pōu xī qīng chǔ。
《 ěr yǎ》 wèishénme jiào“ ěr yǎ”？ liú xī《 shì míng》 shuō：“ ěr yǎ： ěr， nì yě； nì， jìn yě。 yǎ， yì yě； yì， zhèng yě。 wǔ fāng zhī yán bù tóng， jiē yǐ jìn zhèng wéi zhù yě。” huáng jì gāng xiān shēng yǐ wéi“ yǎ” shì“ xià” de jiè zì。 yīn cǐ tā shuō：“ yī kě zhī《 ěr yǎ》 wéi zhū xià zhī gōng yán； èr kě zhī《 ěr yǎ》 jiē jīng diǎn zhī cháng yǔ； sān kě zhī《 ěr yǎ》 wéi xùn gǔ zhī zhèng yì。”（《 ěr yǎ lüè shuō》） zōng hé zhè liǎng zhǒng shuō fǎ，《 ěr yǎ》 shì yī bù gǔ dài jīng diǎn de cí yǔ jiě shì zhī shū， tā zài shì cí shàng yòu sān dà rèn wù：（ 1） biāo zhǔn yǔ shì fāng yán sú yǔ；（ 2） dāng dài yǔ yán shì gǔ yǔ；（ 3） cháng yòng yǔ shì nán pì cí yǔ。 duì wén xiàn yǔ yán zuò chū de jiě shì， wǒ guó gǔ dài chēng zuò“ gù xùn”， yòu chēng“ xùn gǔ”。《 ěr yǎ》 shí jì shàng shì yī bù xùn gǔ de huì biān， huò zhě shuō， shì yī bù yǐ shì yì wéi zhù de cí diǎn。 tā bù xiàng yī bān de jīng shū， shì gōng yuè dú de。 ér xiàng gǔ dài de zì shū， shì gōng chá jiǎn de。 tā bù shǔ yú lì shǐ huò sī xiǎng lǐ lùn yī lèi， ér shǔ yú yǔ yán wén zì xué yī lèi。 nà me， tā yòu zěn yàng liè rù liǎo jīng shū ní？
wǒ guó jīng shū de shù liàng yòu yī gè fā zhǎn guò chéng， hàn dài zhǐ yòu liù jīng（ yīn lè jīng shí jì shàng bìng bù cún zài， suǒ yǐ shí jì wéi wǔ jīng）， hàn mò jiā liǎo yī bù《 lùn yǔ》， biàn wéi qī jīng， liù cháo yǐ hòu yòu jiā shàng《 xiào jīng》 hé《 mèng zǐ》， hé chéng jiǔ jīng， jì zhī jiāng《 zuǒzhuàn》、《 gōngyángzhuàn》、《 gǔliángzhuàn》 yǔ《 chūn qiū》 fēn kāi dú lì chéng jīng， biàn yòu liǎo shí yī jīng。 táng wén zōng kāi chéng nián jiān， shí kè shí 'èr jīng， bìng zhì yú tài xué， yú shí yī jīng zhōng jiā shàng yī bù《 ěr yǎ》。 shí sān jīng jiù shì yóu táng dài de shí 'èr jīng fā zhǎn lái de， yīn cǐ， qí zhōng bāo kuò《 ěr yǎ》。
táng wén zōng shí jiāng《 ěr yǎ》 liè wéi jīng xué， zhù yào de yǐ jù shì hàn dài céng bǎ《 ěr yǎ》 liè wéi guān xué： hàn dài liú xīn yù lì gǔ wén xué， céng zhēng mù néng wéi《 ěr yǎ》 zhě qiān yú rén， jiǎng lùn tíng zhōng（ jiàn《 hàn shū · chǔ yuán wáng chuán》）。 hàn wǔ dì shí， zhèng shì lì《 ěr yǎ》 bó shì。 táng dài rèn wéi zhè biàn zú yǐ què dìng《 ěr yǎ》 de jīng xué dì wèi， yú shì liè rù jīng lèi。 shí jì shàng， zài wǔ jīng zhī hòu zēng shè de jīng shū， hěn duō shì wǔ jīng de fù yōng， lì rú，《 zuǒzhuàn》、《 gōngyángzhuàn》、《 gǔliángzhuàn》 shì duì《 chūn qiū》 shǐ shí de xiáng xù，《 lùn yǔ》、《 lǐ jì》 shì yán lùn de ji lù …… jì rán zhè xiē duì wǔ jīng suǒ zài de shǐ shí、 sī xiǎng、 zhì dù jiā yǐ jiě shì de shū hòu dài dū zá róu dào zhèng shì de jīng lǐ qù， nà me， jiě shì jīngzhuàn yǔ yán de《 ěr yǎ》 liè rù jīng shū， yě jiù bù qí guài liǎo。 suǒ yǐ jì yún de《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 shuō：“ chí shuō jīng zhī jiā， duō zī（《 ěr yǎ》） yǐ zhèng gǔ， gù cóng qí suǒ zhòng， liè zhī jīng bù：” zhè yòu shì cóng nèi róng shàng lái shuō míng《 ěr yǎ》 rù jīng de yuán yóu。
dì 'èr jié《 ěr yǎ》 de zuò zhě、 chéng shū nián dài jí qí tè diǎn
《 ěr yǎ》 de zuò zhě yǔ chéng shū de nián dài， jiù yòu sān shuō： yī shuō wéi zhōu gōng suǒ zhù， chéng shū zài xī zhōu； yī shuō wéi kǒng zǐ huò qí mén tú suǒ zhù， chéng shū zài dōng zhōu； yòu yī shuō wéi hàn rú suǒ zhù。 zhè sān gè shuō fǎ， dōubù gòu zhǔn què。
gēn jù xiàn dài xué zhě de kǎo zhèng，《 ěr yǎ》 zhōng de hěn duō cái liào， yìng zài《 máo shī gǔ xùn chuán》 zhī qián jiù yòu liǎo。《 ěr yǎ》 yǔ《 máo chuán》 yòu xǔ duō gòng tóng de shù liào， dàn《 máo chuán》 de jiě shì xiǎn rán bǐ《 ěr yǎ》 gèng jīng què， shuǐ píng gèng gāo。 lì rú，《 máo chuán》 yǐ yòu“ cí”（ yǔ zhù cí） de gài niàn， yǐ néng yòng“ ×× shēng”、“ ×× mào” děng shù yǔ lái biǎo shì dié zì xíng róng cí yǔ xiàng shēng cí de cí xìng…… zhè dū shì《 ěr yǎ》 suǒ bù jù bèi de。 ér qiě，《 ěr yǎ》 suǒ lùn de zhì dù duō wéi zhōu zhì。 lì rú，《 shì shān》 zhōng yòu liǎng chù jìzǎi“ wǔ yuè”： yī shì“ hé nán huá， hé xī yuè， hé dōng dài， hé běi héng， hé nán héng”； lìng yī shì“ tài shān wéi dōng yuè； huá shān wéi xī yuè， huò shān wéi nán yuè， héng shān wéi běi yuè， sōng shān wéi zhōng yuè”。 qián zhě wéi zhōu chū zhī zhì， hòu zhě wéi dōng zhōu zhī zhì。 zhè dū shuō míng《 ěr yǎ》 bù shì hàn dài de zhù zuò。 shuō《 ěr yǎ》 wéi zhōu gōng、 kǒng zǐ suǒ zhù， yě bù kě xìn。 yīn wéi《 ěr yǎ》 shì wǔ jīng de cái liào lián yī bàn yě bù dào， tā suǒ cǎi de xùn gǔ， bàng jí《 chǔ cí》、《 zhuāng zǐ》、《 mù tiān zǐ chuán》、《 guǎn zǐ》、《 lǚ shì chūn qiū》、《 guó yǔ》 děng， yǐ zhì《 shǐ jì》， hěn duō shì zài zhōu gōng、 kǒng zǐ zhī hòu。 cóng tā suǒ shè jí de wén xiàn hé suǒ lùn de zhì dù、 shǐ shí kàn， tā bù shì yī rén yī shí zhī zuò， ér shì zá cǎi jǐ dài duō jiā de xùn gǔ cái liào huì biān qǐ lái de。 ér qiě， huì biān yě bù shì yī cì 'ér chéng， ér shì zhú bù wán shàn。 chū jù guī mó de shí dài dà yuē zài gōng yuán qián 400-300 nián zuǒ yòu de zhàn guó shí qī， hàn dài gǔ wén jīng diǎn de zhuànzhù fā dá qǐ lái hòu， yòu jīng guò yī dù zēng bǔ rùn sè ， cái chéng wéi wǒ men jīn tiān suǒ jiàn de yàng zǐ。
《 ěr yǎ》 de chéng shū qíng kuàng jué dìng liǎo tā de tè diǎn， zhè shì zài yán jiū hèyìng yòng《 ěr yǎ》 shí bì xū liú yì de。 zhè jiù shì《 ěr yǎ》 suǒ qǔ de xùn gǔ hé jīngzhuàn bǎi jiā duō yòu xiāng tóng zhě。 bù dàn shì jīng zhī tiáo mù duō yǔ《 máo chuán》 xiāng tóng， qí tā cái liào yǔ gǔ dài diǎn jí xiāng tóng zhī chù yě hěn duō。 rú；“ shī， zhòng yě”、“ bǐ， fǔ yě”、“ jìn， jìn yě”、“ gòu， yù yě”、“ lǚ zhě， lǐ yě”、“ yí zhě， yǎng yě”、“ zhèn zhě， dòng yě”…… dū yǔ《 yì · shí yì》 tóng。“ qín， láo yě”、“ zhào， shǐ yě”、“ hù， shì yě”、“ diǎn， cháng yě”、“ kāng， xū yě”、“ huì， ài yě”、“ suí， ān yě”、“ kǎo， chéng yě”、“ huái， sī yě”…… dū yǔ《 zhōu shū · shì fǎ piān》 tóng。“ yuán， shǐ yě”、“ fèi， xiǎo yě”…… dū yǔ sǎnjiàn tā jí de zǐ xià《 yì》 chuán tóng。《 gǔliángzhuàn》“ píng zhī wéi yán yǐ dào chéng yě”、“ xū zhī wéi yán yóu xiāng yě”、“ shí lěi zhě， shì lái yě”…… dū yǔ《 ěr yǎ》 tóng。《 lǐ jì sāngfú chuán》 zhōng de chēng wèi， dà dū yǔ《 shì qīn》 tóng。《 ěr yǎ》“ bào yǔ wèi zhī dōng”、“ juàn shī cǎo， bá xīn bù sǐ”…… yǔ《 chǔ cí》 wén tóng。“ fú yáo wèi zhī biāo”、“ jí lí， jí jū” yǔ《 zhuāng zǐ》 wén tóng…… zhè shuō míng，《 ěr yǎ》 shì huì biān， bù shì dú chuàng， tā shì duō yòu suǒ běn de， suǒ yǐ， tā kě yǐ“ guān gǔ”、“ zhèng gǔ”， duì yán jiū hé liǎo jiě gǔ dài wén xiàn de yǔ yán hěn yòu cān kǎo jià zhí。 dàn shì， yóu yú cái liào lái yuán fēi zhǐ yī chù， cái liào rù shū yì fēi yī shí， suǒ yǐ，《 ěr yǎ》 zhōng de cái kē nán miǎn cún zài máo dùn、 chóngfù。 qián miàn suǒ shuō liǎng gè“ wǔ yuè” biàn shì yī lì， nà shì yīn wéi cǎi yòng liǎo liǎng gè bù tóng shí qī de zhì dù。 yòu rú，“ mì jī， jì yīng” yī tiáo，《 shì chóng》、《 shì niǎo》 liǎng cì chū xiàn， suī yòu rén dǔ xìn《 ěr yǎ》， rèn wéi tā jì shì chóng míng， yòu shì niǎo míng， dàn zǎi xì kǎo chá， zhè zhǐ bù guò shì bǎ duì yī gè míng chēng de liǎng zhǒng bù tóng de jiě shì tóng shí shōu rù bà liǎo。 zài yìng yòng《 ěr yǎ》 shí duì tā de zhè gè tè diǎn， yào tè bié zhòng shì。
dì sān jié《 ěr yǎ》 de biān pái yǔ nèi róng
xiàn cún de《 ěr yǎ》 gòng yòu shí jiǔ piān， jiāng gè zhǒng gù xùn 'àn yì fēn lèi。 qí shí， chú yǔ cí wài， shì 'àn wù fēn lèi。 zhè shí jiǔ piān kě yǐ fēn chéng wǔ dà lèi；
（ yī） yǔ yán lèi：
1 ．《 shì gǔ》；
2．《 shì yán》；
3．《 shì xùn》。
zhè sān piān shì gǔ dài wén xiàn cí yǔ xùn shì de huì biān。《 shì gǔ》 hé《 shì yán》 zhù yào shì dān cí de xùn shì，《 shì xùn》 duō wéi dié zì cí huò lián mián cí。《 shì gǔ》、《 shì yán》 duō yòng zhí xùn de fāng shì， yòu tóng yì cí bǐ jiào de zuò yòng。《 shì xùn》 zé duō yòng yì jiè de fāng shì， qǐ“ dào xíng mào” de zuò yòng ①。 rú《 shì gǔ》：“ jì、 xù、 cǎi、 yè、 fú、 yí、 guàn、 gōng， shì yě。”《 shì xùn》：“ zǐ zǐ sūn sūn， yǐn wú jí yě。”
（ èr） rén wén guān xì lèi：
4．《 shì qīn》
zhè yī piān zhù yào jiě shì qīn shǔ guān xì de chēng wèi。 fēn wéi zōng zú、 mǔ dǎng、 qī dǎng、 hūn yīn sì lèi。 rú“ zōng zú” lèi shì fù、 mǔ shí shuō“ fù wéi kǎo， mǔ wéi bǐ”；“ mǔ dǎng” lèi shì mǔ、 mǔ kūn zǐ děng shí shuō“ mǔ zhī zǐ mèi wéi cóng mǔ， cóng mǔ zhī nán zǐ wéi cóng mǔ kūn dì， qí nǚ zǐ zǐ wéi cóng mǔ zǐ mèi。”
（ sān） jiàn zhù qì wù lèi；
5．《 shì gōng》；
6．《 shì qì》；
7．《 shì lè》。
《 shì gōng》 shì jiě shì gōng shì de zǒng tǐ míng chēng hé gè gè bù wèi de míng chēng de，《 shì qì》 jiě shì yī bān qì wù chēng， cái kē míng chēng hé zhì zuò gōng xù de míng chēng；《 shì lè》 zé zhuān jiǎng yuèqì。 rú《 shì guān》 zhōng yòu“ gōng wèi zhī shì， shì wèi zhī gōng”；《 shì lè》 zhōng yòu“ dà sè wèi zhī sǎ，“ héyuè wèi zhī jié”。
（ sì） tiān wén dì lǐ lèi：
8．《 shì tiān》；
9．《 shì dì》；
10．《 shì qiū》；
11．《 shì shān》；
12．《 shì shuǐ）
zhè yī bù fēn zhōng，《 shì tiān》 bāo kuò de nèi róng zuì guǎng， qí zhōng yòu fēn wéi sì shí、 xiáng、 zāi、 suì yáng、 suì yīn、 suì míng、 yuè yáng、 yuè míng、 fēng yǔ、 xīng míng、 jì míng、 jiǎng wǔ、 jīng qí shí sān lèi。《 shì dì》 jiě shì dì yù míng chēng hé dì lǐ huán jìng de tè diǎn， yòu fēn jiǔ zhōu、 shí sǒu、 bā líng、 jiǔ fǔ、 wǔ fāng、 yě、 sì jí qī lèi。《 shì qiū》 zhuān jiǎng zì rán xíng chéng de gāo dì， fēn qiū hé yá 'àn liǎng lèi。《 shì shān》 jiǎng shān mài。《 shì shuǐ》 jiǎng hé liú， bāo kuò shuǐ quán、 shuǐ zhōng、 hé qū、 jiǔ hé sì lèi。 rú shì“ sì shí” shuō：“ chūn wéi qīng yáng， xià wéi zhū míng， qiū wéi bái cáng， dōng wéi xuán yīng， sì qì hé wèi zhī yù zhú”；《 shì shān》 yòu“ xiǎo shān jí。 dà chū yuán”，“ shí dài tǔ wèi zhī cuī wéi， tǔ dài shí wéi jū” děng。
（ wǔ） zhí wù dòng wù lèi：
13．《 shì cǎo》；
14．《 shì mù》；
15．《 shì chóng》；
16．《 shì yú》；
17．《 shì niǎo》；
18．《 shì shòu》；
19．《 shì chù》
zhè bù fēn fēn bié duì cǎo běn zhí wù、 mù běn zhí wù、 kūn chóng、 shuǐ shēng dòng wù（ bāo kuò pá xíng dòng wù）、 niǎo lèi、 shòu lèi、 jiā chù de míng chēng jìn xíng jiě shì。 qí zhōng《 shì shòu》 fēn yù shǔ、 shǔ shǔ、 yì shǔ、 xū shǔ sì lèi，《 shì chù》 fēn mǎ shǔ、 niú shǔ、 yáng shǔ、 gǒu shǔ。 jī shǔ、 liù chù liù lèi。 rú《 shì cǎo》：“ lù， wáng chú，”“ shū， kǔ cài”；《 shì niǎo》：“ shū yàn， é； shū fú， wù”，“ huáng， huáng niǎo”。
cóng yǐ shàng nèi róng kàn，《 ěr yǎ》 bìng méi yòu wèiwǒ men zhǎn shì chū jiào wán zhěng de yì lèi。 yě jiù shì shuō， tā méi yòu duì cí yǔ de yì yì jìn xíng wán zhěng de fēn lèi， ér zhǐ shì fēn chū liǎo wù lèi。
dì sì jié《 ěr yǎ》 de yìng yòng
《 ěr yǎ》 jìn guǎn liè rù“ jīng” bù， jiù qí nèi róng hé zuò yòng shuō， què zhǐ shì yī bù xùn gǔ zī liào jí。 tā bǎo cún、 zhěng lǐ liǎo gù xùn， duì yán jiū gǔ dài wén xiàn yòu hěn dà de yòng chù：
shǒu xiān， tā kě yǐ bāng zhù wǒ men liǎo jiě gǔ dài de zì rán zhuàng kuàng hé shè huì zhuàng kuàng。 zài yuè dú gǔ dài wén xiàn shí， yù dào jiàn zhù qì wù、 tiān wén dì lǐ、 dòng wù zhí wù de míng chēng， yǐ jí yòu guān de qīn shǔ chēng wèi， dōukě yǐ jì lèi lái chá jiǎn《 ěr yǎ》。
dì 'èr， tā kě yǐ bāng zhù wǒ men liǎo jiě gǔ dài de cí yì， nòng qīng gǔ jīn cí yì de qū bié。 lì rú，《 shī jīng · zhèng fēng · zī yī》：“ zī yī zhī xí xī， bì yú yòu gǎi zuò xī，”“ xí” zài xiàn dài hàn yǔ lǐ zhǐ dāng xí zǐ jiǎng， ér《 ěr yǎ》 yòu“ xí， dà yě” de xùn shì。 zhè shì yīn wéi“ gǔ dài de xí zǐ yòu de shì luàn cǎo pū chéng de， pū dé hěn duō， hěn hòu， suǒ yǐ yǐn shēn yòu“ dà” yì。《 zī yī》 de“ xí” zhèng dāng“ dà” jiǎng。 chá chá《 ěr yǎ》， duì gǔ wén xiàn nán jiě de cí yì biàn néng jiào què qiē dì lǐ jiě。
dì sān， tā kě yǐ bāng zhù wǒ men biàn xī、 bǐ jiào gǔ wén xiàn zhōng de tóng yì cí。 rú，《 shì gǔ》 dì yī tiáo；“ chū、 zāi、 shǒu、 jī、 zhào、 zǔ、 yuán、 tāi、 chù、 luò、 quán yú， shǐ yě。” shí yī gè cí dū xùn“ shǐ”， dàn hán yì yòu suǒ bù tóng：
chū， cái yī zhī shǐ。 zāi， jí cái， cǎo mù zhī shǐ，“ gāng cái” de“ cái” yì yóu cǐ fā zhǎn chū。 shǒu， rén tǐ zhī gū。 jī， zhù qiáng zhī shǐ。 zhào， kāi mén zhī shǐ。 zǔ， rén lèi zhī shǐ。 yuán， jí“ wù”， dì zhī gāo chù， jīn“ yuán xiōng”、“ yuán shǒu”、“ yuán dàn”…… děng cí，“ yuán” jiē yǐn shēn yòu shǐ yì。 tāi， rén shēng zhī shǐ。 chù， pǐn dé zhī zuì gāo zhě， yǐn shēn yòu shǐ yì。 luò， zhuān zhǐ miào táng gōng shì jiàn chéng zhī shǐ， jīn“ luò chéng diǎn lǐ”，“ luò” jí shǐ。 quán yú， cǎo mù yū qū chū tǔ， jí shēngzhǎng zhī shǐ。
dì sì， tā wèiwǒ men zhǎn shì liǎo gǔ dài cí yǔ bǐ jiào wán zhěng de quán mào， bāng zhù wǒ men rèn shí gǔ dài cí huì fā zhǎn de guī lǜ。 rú：
《 shì shòu》：“ xióng hǔ chǒu， qí zǐ gǒu，”《 shì chù》：“（ niú） qí zǐ dú”。 guō pú zhù：“ jīn qīng zhōu hū dú wéi gǒu。”《 shì chù》：“ quǎn wèi chéng háo gǒu，” guō pú zhù：“ gǒu zǐ wèi shēng gàn máo zhě。”
kě yǐ kàn chū， shàng gǔ dòng wù de yòu zǐ hěn duō chēng“ gǒu”。 ér mǎ zhī xiǎo zhě chēng“ jū”、 yáng zhī xiǎo zhě chēng“ gāo”，“ jū”、“ gāo” dōushì“ gǒu” de yīn biàn。 zhè xiē zì gǔ yīn dōuzài“ hóu” yùn。 kě jiàn zài hàn yǔ cí huì fā zhǎn de zǎo qī， cí huì de yì yì shì zōng hé de， tǒng chēng hěn duō， yǐ hòu sī wéi xì mì liǎo， cí yì qū xiàng fēn xī， fēn huà chū“ dú”、“ jū”、“ gāo”、“ gǒu” děng bù tóng míng chēng。 dài shuāng yīn jié hé chéng cí hé cí zǔ dà liàng chǎn shēng， gǎi yòng cí de zǔ hé lái qū bié tóng lèi shì wù， cí huì de fā zhǎn yòu qū yú zōng hé liǎo。《 ěr yǎ》 hái kě bāng zhù wǒ men yán jiū míng wù lái yuán de guī lǜ。 zǒng zhī， tā shì cí huì lǐ lùn yán jiū bù kě quē shǎo de zī liào。
zuì hòu，《 ěr yǎ》 guǎng wéi sōu jí gù xùn， yòu néng bāng zhù wǒ men liǎo jiě gǔ dài zhuànzhù de xùn shì tiáo lì， yòu zhù yú wǒ men píng jiè gǔ zhù qù yuè dú gǔ shū， ér qiě hái néng yòu zhù yú cí shū biān xiě hé jiào xué zhōng de shì cí gōng zuò。
zài yìng yòng《 ěr yǎ》 shí， yòu yī diǎn bì xū zhù yì。 nà jiù shì，《 ěr yǎ》 shì jiāng bù tóng shí qī、 bù tóng jīngzhuàn zhōng de gù xùn huì jí zài yī qǐ de。 yòu rén chēng tā shì“ tóng yì cí diǎn”， zhè shuō fǎ bù gòu què qiē。 zài《 ěr yǎ》 zhōng tóng yòng yī gè cí xùn shì de yī xì liè cí， suī rán tóng xùn， wèi bì dū tóng yì， yīn wéi， jīngzhuàn de xùn shì dōushì jiě shì zài yī dìng de yǔ yán huán jìng lǐ de cí yì， tā suǒ qǔ de yòu de shì cí de běn yì， yòu de shì cí de yǐn shēn yì， yòu de shì cí de jiǎ jiè yì。 yòu de shì gài kuò cí yì， yě yòu de shì jù tǐ huán jìng zhōng de jù tǐ cí yì。 shèn zhì yòu xiē hái dài yòu zuò zhě hé zuò pǐn dú tè de yòng yì； bù jiā fēn xī yī lǜ jiǎn dān lǐ jiě， biàn huì xíng chéng miù wù。 lì rú《 shì gǔ》 dì yī tiáo“ luò， shǐ yě。”“ luò” zài zhè lǐ shì 'àn xùn shì cí， zhè yòng de shì tā de tè shū yì yì， zhǐ yòu zài miào táng gōng shì luò chéng shí， tā cái yòu“ shǐ” yì。 ér gōng shì luò chéng suī shì shǐ yòng de kāi shǐ， què shì jiàn zào de zhōng jié， jiù zhè gè yì yì lái shuō， tā yǔ dāng zhù qiáng zhī shǐ de“ jī” zì， bù dàn bù shì tóng yì cí， ér qiě jiǎn zhí jiù shì fǎn yì cí liǎo。 ér《 shì gǔ》 hòu wén“ yǔn、 yǔn、 yān、 xià、 jiàng、 zhuì、 biào、 lìng， luò yě。“ luò” zài zhè lǐ zuò xùn shì cí， dǎo shì yòng de tā de cháng yòng yì， dāng cóng shàng 'ér xià diào luò hóng。《 ěr yǎ》 de xùn shì cí yǔ bèi xùn shì cí zhī jiān， hái kě yǐ fā shēng gè zhǒng bù tóng de guān xì， rú：
“ jī， shǐ yě。” héng héng guǎng yì shì xiá yì。
“ bì， jìn yě。” héng héng shì jiǎ jiè yì。
“ ài， cháng yě。”“ ài， yǎng yě。” héng héng shì bù tóng de yǐn shēn yì。
“ gòng， jù yě。” héng héng tóng yuán cí hù xùn。
……
suǒ yǐ， zài yìng yòng《 ěr yǎ》 zhǎng wò gǔ dài wén xiàn de cí yì shí， bì xū shǒu xiān nòng qīng xùn shì cí yǔ bèi xùn shì cí zhī jiān fā shēng shénme guān xì？ shì gài kuò cí yì xiāng tóng， hái shì jù tǐ cí yì yī zhì？ shì duō shù yì yì xiāng tóng， hái shì gè bié yì xiàng yī zhì？ tā men de xiāng tóng shì jìn sì， quán tóng hái shì bāo kuò？ zhè liǎng gè cí， céng jīng zài shénme yǔ yán huán jìng lǐ hù xùn guò， shì yú zài shénme yǔ yán huán jìng lǐ tōng yòng。 jīng guò yī fān jù tǐ fēn zhé， yìng yòng shí jiù bù zhì yú chūchācuò liǎo。 zhè xiē má fán， gù rán shì《 ěr yǎ》 zhè bù shū bù gòu yán mì de quē diǎn zào chéng de。 dàn《 ěr yǎ》 yǐ shì lì shǐ de chén shù， zǎo zài gōng yuán qián 400-300 nián， shì jiè shàng hái méi yòu nǎ gè guó jiā yòu zhè yàng wán bèi de zì diǎn。 jīn tiān， wǒ men yào yǐ kào tā lái tàn qiú gǔ dài cí yì， biàn bù néng kē zé gǔ rén， zhǐ néng yào qiú jīn rén duō zuò guò xì de gōng zuò liǎo。
dì wǔ jié《 ěr yǎ》 de zhù běn
yào xiǎng nòng tōng yǐ shàng tí chū de wèn tí， nòng qīng《 ěr yǎ》 de xùn shì cí yǔ bèi xùn shì cí zhī jiān de zhǒng zhǒng guān xì， bì xū yǐ kào guò qù duì《 ěr yǎ》 yán jiū de chéng guǒ。 zhè xiē chéng guǒ bǎo liú zài《 ěr yǎ》 de zhù shū zhōng。
《 ěr yǎ》 de zhù jiā， wèi jìn yǐ qián yòu jiān wéi wén xué、 liú xīn、 fán guāng、 lǐ xún、 sūn yán děng， dū chēng“ jiù zhù”， dàn cái liào yǐ shī sàn， hòu rén cǎi ji yě wèi néng wán bèi。 lù dé míng de《 jīng diǎn shì wén · ěr yǎ yīn yì》 zhōng bǎo liú liǎo yī xiē。 wèi jìn yǐ hòu yòu shěn xuán、 shī qián、 xiè jiào、 gù yě wáng、 péi yú、 lù dé míng děng， gè yòu duǎn cháng， yě wèi néng xì tǒng。 jīn tiān pǔ biàn shǐ yòng de zhù běn shì jìn dài guō pú de zhù。 guō zhù zài chǎn fā《 ěr yǎ》 de tǐ lì， zhǐ chū gù xùn de lái yuán、 gēn jù shàng， jiào wéi zhǔn què xì tǒng。 wéi guō zhù zuò shū de zuì tōng xíng de yòu liǎng jiā： yī shì xíng bǐng de《 ěr yǎ zhù shū》（ shōu rù《 shí sān jīng zhù shū》 zhōng）， yī shì hǎo yì xíng de《 ěr yǎ yì shū》。 chú cǐ zhī wài， shào jìn hán de《 ěr yǎ zhèng yì》， cóng jīng xué de jiǎo dù shàng jiǎng《 ěr yǎ》， xǔ duō dì fāng yōu yú hǎo shū， yě kě cān kǎo。
rú hé lì yòng zhù shū lái dú《 ěr yǎ》， jǔ《 ěr yǎ yì shū》 wéi lì：
《 shì gǔ》：“ chū、 zāi、 shǒu、 jī、 zhào、 zǔ、 yuán、 tāi、 chù、 luò、 quán yú， shǐ yě”
《 guō zhù》：“《 shàng shū》 yuē： ‘ sān yuè zāi shēng bó。 ’《 shī》 yuē：‘ lìng zhōng yòu chù。’ yòu yuē：‘ chù zài nán mǔ’， yòu yuē：‘ fǎng yú luò zhǐ’ yòu yuē；‘ hú bù chéng quán yú。’ pēi tāi wèi chéng， yì wù zhī shǐ yě。 qí yú jiē yì zhī cháng xíng zhě 'ěr， cǐ suǒ yǐ shì gǔ jīn zhī yì yīn， tōng fāng sú zhī shū yǔ。”
guō zhù de tè diǎn shì zhǐ tí gōng nán jiě de xùn shì。 zhè lǐ jǔ《 shàng shū》 hé《 shī jīng》 jiāng“ zāi”、“ chù”、“ luò”、“ quán yú” de wén xiàn yǐ jù shuō míng liǎo。 yòu jiě shì“ tāi” wèishénme xùn“ shǐ”。 qí yú dōushì cháng xùn， guō pú bù zài jiā zhù， zuì hòu liǎng jù huà shì chǎn fā《 ěr yǎ》 de tǐ lì。 hǎo yì xíng de shū chú liǎo duì guō pú yǐ zhù de jǐ diǎn jiā yǐ zhèng shí bǔ chōng wài， guō pú méi yòu zhù de， tā yě zuò liǎo jiě shì。 zhè shǐ wǒ men yìng yòng《 ěr yǎ》 gèng fāng biàn liǎo。 suǒ yǐ， píng jiè zhù shū dú《 ěr yǎ》， shì fēi cháng bì yào de。
héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng
① zhí xùn hé yì jiè shì liǎng zhǒng bù tóng de xùn gǔ fāng shì。 yòng dān cí xùn shì dān cí， jiào zuò zhí xùn， rú“ chū， shǐ yě。” yòng yī jù huà lái gài kuò cí de yì yì， wéi zhī zuò chū jiè shuō huò jiā yǐ jù tǐ xíng róng， jiào zuò yì jiè， rú“ dīng dīng yīng yīng， xiāng qiē zhí yě。”
请欣赏:
请给我换一个看看！ 拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
|
|
|
| dǎo yán | 《 lùn yǔ》 | 《 mèng zǐ》 | 《 xiào jīng》 | 《 zhōu yì》 | 《 chūn qiū》 | 《 zuǒzhuàn》 | | 《 gōngyángzhuàn》 hé《 gǔliángzhuàn》 | 《 shàng shū》 | 《 yí lǐ》 | 《 lǐ jì》 | 《 shī jīng》 | 《 zhōu lǐ》 | 《 ěr yǎ》 | |
|
|
|
|