|
|
军事类 》 bǎi zhàn qí lüè 》
dì shí juàn
liú jī Liu Ji
９ １。 yí zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 yí zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù zuò zhàn zhōng rú hé shè zhì yí zhèn yǐ mí huò dí rén de wèn tí。 tā rèn wéi， bù tóng de zuò zhàn qǐ tú kě yòng bù tóng de yí zhèn fāng fǎ。 rú yào jìn xí dí rén shí， kě cǎi yòng “ cóng jù cǎo běn， duō zhāng qí zhì ” wěi shì wǒ jūn tún bīng zhī suǒ yǐ xī yǐn dí rén， ér wǒ chéng qí bèi dōng 'ér jī qí xī； rú yào bì dí tuì què shí， zé shè zhì xū zhèn wěi shì zhù bīng 'ér qiǎo rán chè tuì， dí rén bì dìng bù gǎn qīng shuài zhuī jī wǒ jūn。 shè zhì yí zhèn， shí jì shàng shì zhì zào jiǎ xiàng， wěi zhuāng zì jǐ de yī zhǒng“ shì xíng” huò dí shǒu duàn， zhè shì zhōng guó gǔ dài zuò zhàn zhōng cháng wéi bīng jiā suǒ cǎi yòng de zhàn fǎ zhī yī。 wéi wù biàn zhèng fǎ rèn wéi， rèn hé shì wù dū jù yòu 'èrchóng xìng， jì rán jǐ fāng kě yòng jiǎ xiàng mí huò dí rén， nà me， zì jǐ yě jiù yòu bèi dí rén zhī jiǎ xiàng suǒ mí huò de kě néng。 yīn cǐ， tòu guò jiǎ xiàng kàn běn zhì， yǐ jù kè guān shí jì qíng kuàng， cǎi qǔ yòu xiào zhàn fǎ 'ér dá dào kè dí zhì shèng de mùdì， zhè shì zhǐ dǎo zhàn zhēng suǒ bì xū zūn xún de yī tiáo zhòng yào yuán zé。 zhǐ yòu zhēn zhèng zuò dào jì shàn yú yǐ jiǎ xiàng mí huò dí rén， yòu néng bù bèi dí rén jiǎ xiàng suǒ mí huò de jiàngshuài， cái suàn dé shàng shì duō móu shàn duàn de zhàn zhēng zhǐ dǎo zhě。
nán běi cháo shí qī， běi zhōu jiàn dé wǔ nián（ gōng yuán ５ ７ ６ nián） shí yuè， qí wáng yǔ wén xiàn fèng mìng shuài jūn wéi gōng běi qí de jìn zhōu， wèile zhàn shèng dí rén， tā mì lìng tún zhù yú jī qī yuán de yǒng chāng gōng yǔ wén chūn“ fá bǎi wéi 'ān， shì yòu chù suǒ”， jí yù shè yí zhèn yǐ mí huò qí jūn。 bù jiǔ， qí hòu zhù gāo wěi qīn zì shuài jūn lái gōng， cǐ shí qià zhí zhōu wǔ dì mìng yǔ wén chūn fǎn huí， chūn fèng mìng shuài bù chéng yè chè lí jī qī yuán。 qí jūn jìn dǐ jī qī yuán shí， wù jiāng“ bǎi 'ān wéi zhàng mù”， yǐ wéi zhōu jūn méi yòu chè tuì， bù gǎn zhuī jī， děng dào dì 'èr tiān fā xiàn shàngdàng de shí hòu， yǔ wén chūn yǐ shuài jūn 'ān quán fǎn huí liǎo。 qí jūn zhī suǒ yǐ shī qù zhuī jiān zhōu jūn de yòu lì shí jī， zhù yào shì yóu yú qí hòu zhù gāo wěi wéi zhōu jūn yù shè de yí zhèn suǒ mí huò de jiēguǒ。
【 yì wén】
dà fán yǔ dí rén duì lěi xiāng kàng， wǒ jūn rú yào xí jī dí rén shí， bì xū duī jù cǎo mù wéi zhàng， duō duō zhāng guà qí zhì， wěi zhuāng chéng yòu bīng tún zhù de yàng zǐ， cóng 'ér zào chéng dí rén fáng wǒ yú dōng， wǒ jiù jī dí yú xī de tài shì， zhè yàng jiù yī dìng néng gòu qǔ dé shèng lì。 huò zhě dāng wǒ jūn yào chè tuì zhī shí， yě yào shè zhì jiǎ zhèn dì， wěi zhuāng chéng liú yòu zhù jūn de yàng zǐ， rán hòu zài qiāoqiāo chè tuì， zhè yàng dí rén bì dìng bù gǎn mào rán zhuī wǒ。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ zài cóng cǎo zhōng duō zhì zhàng 'ài wù， shì wéi mí huò dí rén 'ér shè xià de yí zhèn。”
jù《 běi shǐ》 jìzǎi，（ běi zhōu jiàn dé wǔ nián） zhōu wǔ dì yǔ wén yōng shuài jūn dōng jìn tǎo fá běi qí， yǐ qí wáng yǔ wén xiàn suǒ bù wéi qián fēng， jìn zhù yú què shǔ gǔ。 zhōu wǔ dì qīn lín qián xiàn zhǐ huī bù duì wéi gōng jìn zhōu， běi qí hòu zhù gāo wěi huò xī jìn zhōu bèi wéi de xiāo xī hòu， yě qīn zì shuài jūn qián lái jiù yuán。 dāng shí， běi zhōu jūn de bù shǔ shì： chén wáng yǔ wén chún suǒ bù tún zhù qiān lǐ jìng， dàjiàng jūn yǒng chāng gōng yǔ wén chūn tún zhù jī xī yuán， dàjiàng jūn yǔ wén shèng suǒ bù tún zhù fén shuǐ guān， yǐ shàng gè lù bīng mǎdōu shòu qí wáng yǔ wén xiàn tǒng yī zhǐ huī。 yǔ wén xiàn mì mì duì yǔ wén chūn shuō：“ yòng bīng dǎ zhàng， shì yī zhǒng yǐ guǐ zhà wéi zhǐ dǎo de xíng dòng。 nǐ xiàn zài shè zhì yíng lěi， bù bì zhāng shè jūn zhàng wéi mù， kě yǐ kǎn fá bǎi shù dā chéng cǎo wū， wěi shì yòu bīng zhù shǒu de yàng zǐ。 yī dàn shǐ bù duì chè lí gāi dì hòu， dí rén jiàn dào cǎo wū réng huì chǎn shēng yí huò 'ér bù gǎn qián jìn。” zhè shí， qí hòu zhù gāo wěi pài qiǎn bīng lì wàn rén xiàng qiān lǐ jìng jìn gōng， yòu pài yī bù bīng lì jìn jī fén shuǐ guān， tā zì jǐ zé qīn shuài zhù lì jìn zhì jī qī yuán yǔ yǔ wén chūn bù duì kàng。 yǔ wén chūn bǎ qí jūn lái gōng de jǐn jí xiāo xī bào gào gěi yǔ wén xiàn， yǔ wén xiàn qīn zì shuài jūn qián lái zēng yuán。 dàn dāng tā gǎn dào jī qī yuán shí， qià zhí yǔ wén chūn fèng zhōu wǔ dì mìng lìng shuài bīng lián yè tuì hái。 zhuī jī zhōng de qí jūn， dāng qí kàn dào yǐ bǎi shù zhī dā shè de cǎo wū shí， guǒ rán wù rèn wèishì zhōu jūn shè fú bèi dí zhī suǒ， yú shì wàng 'ér shēng qiè bù gǎn jì xù qián jìn liǎo。 dào liǎo dì 'èr tiān， qí jūn cái míng bái zì jǐ liǎo shàng zhōu jūn de“ yí bīng” zhī dāng。
【 yuán wén】
fán yǔ dí duì lěi， wǒ yù xí dí， xū cóng jù cǎo mù， duō zhāng qí zhì， yǐ wéi rén tún， shǐ dí bèi dōng， ér wǒ jī qí xī， zé bì shèng。 huò wǒ yù tuì， wěi wéi xū zhèn， shè liú 'ér tuì， dí bì bù gǎn zhuī wǒ。 fǎ yuē：“ zhòng cǎo duō zhàng zhě， yí yě。”
①《 běi shǐ》： zhōu wǔ dì dōng tǎo， yǐ yǔ wén xiàn ② wéi qián fēng， shǒu què shǔ gǔ ③。 dì qīn lín wéi jìn zhōu ④， 〔 qí zhù wén jìn zhōu 〕 bèi wéi， yì zì lái yuán。 shí chén wáng chún ⑤ tún qiān lǐ jìng ⑥， dàjiàng jūn yǒng chāng gōng chūn ⑦ tún jī qī yuán ⑧， dàjiàng jūn yǔ wén shèng ⑨ shǒu fén shuǐ guān ⑩， bìng shòu xiàn jié dù。〔 xiàn〕 mì wèi chūn yuē：“ bīng zhě， guǐ dào。 rǔ jīn wéi yíng， bù xū zhāng mù， kě fá bǎi wéi 'ān， shì yòu chù suǒ。〔 lìng〕 bīng qù zhī hòu， zéi yóu zhì yí。” shí qí zhù fēn bīng〔 wàn rén〕 xiàng qiān lǐ jìng， yòu qiǎn zhòng chū fén shuǐ guān， zì shuài dà jūn yǔ chūn duì。 chūn gào qí bīng jí， xiàn zì wǎng jiù zhī。 huì chūn bèi chì zhuī hái， shuài bīng yè fǎn ⑾。
qí rén guǒ yǐ bǎi 'ān wéi zhàng mù zhī bèi， suì bù gǎn jìn。 yì rì shǐ wù。 ⑿【 zhù shì】
① zhòng cǎo duō zhàng zhě， yí yě： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · xíng jūn piān》。
② yǔ wén xiàn： yǔ wén tài zhī dì wǔ zǐ。 lěi gōng fēng qí wáng。
③ què shǔ gǔ： shān gǔ míng。 wèi yú jīn shān xī jiè xiū xī nán。
④ jìn zhōu： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ jìn zhōu”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 jìn zhōu， zhì suǒ zài jīn shān xī lín fén。
⑤ chén wáng chún： jí běi zhōu yǔ wén chún， yǔ wén tài zhī dì jiǔ zǐ。 guān zhì shàng zhù guó。
⑥ qiān lǐ jìng： mǎ běn wù zuò“ shí lǐ jìng”， jīn cóng wāng běn。 gāi dì wèi yú jīn shān xī lín fén běi， shì tōng wǎng tài yuán de yào 'ài zhī yī。
⑦ yǒng chāng gōng chūn： jí yǔ wén chūn， yǔ wén tài zhī zhí sūn， zhōu wǔ dì shí rèn dàjiàng jūn， fēng yǒng chāng gōng。
⑧ jī qī yuán： dì míng。 wèi yú jīn shān xī huò xiàn dōng běi。
⑨ yǔ wén shèng： yǔ wén tài zhī dì shí zǐ。 zhōu wǔ dì shí rèn dàjiàng jūn， fēng yuè guó gōng。
⑩ fén shuǐ guān： gù zhǐ zài jīn shān xī líng shí xī nán de fén shuǐ dōng pàn。
⑾ huì chūn bèi chì zhuī hái， shuài bīng yè fǎn： mǎ běn jí gè běn jiē zuò“ huì jūn bài， qí zhuī hái shī， yè yǐn hái”， bù jìn yuán yì， gù jù shǐ jiàogǎi。
⑿ běn piān shǐ lì chū zì《 běi shǐ · yǔ wén xiàn chuán》。
９ ２。 qióng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 qióng zhàn》 wéi tí， suī qǔ“ qióng kòu” zhī yì， dàn quán wén suǒ jiǎng zhǐ zài chǎn shù duì yú“ bù zhàn 'ér dùn” zhī dí shí shī zhuī jī shí yīngdāng zhù yì zhǎng wò de wèn tí。 tā rèn wéi， zài wǒ zhòng dí guǎ de xíng shì xià， duì yú bù zhàn 'ér táo zhī dí， bù kě jí yú zhuī jī， yīn wéi“ wù jí zé fǎn”， yù sù bù dá， yīngdāng tiáozhěng bīng lì cóng róng bù pò dì zhuī jī zhī。 zhè yàng， jiù néng qǔ shèng。 běn piān suǒ yǐn“ qióng kòu cōng pò” xì sūn zǐ“ yòng bīng bā zé” zhī yī。 rán 'ér， shénme shì“ qióng kòu” ní？《 sūn zǐ bīng fǎ · xíng jūn piān》 de jiě shì shì：“ sù mǎ ròu shí， jūn wú xuán zhuì， bù fǎn qí shè zhě， qióng kòu yě。” yì sī shì， zài liǎng jūn jiāo zhàn zhōng， yòng liáng shí wèi mǎ， shā shēng kǒu chī ròu， sǔn huǐ diào chuī jù， bù zài fǎn huí yíng shè de dí rén， shì zhǔn bèi jué yī sǐ zhàn de qióng kòu。 kě jiàn， běn piān suǒ lùn zhī“ bù zhàn 'ér dùn” de dí rén， yǔ sūn zǐ suǒ jiǎng de“ qióng kòu” nèi hán shì yòu suǒ bù tóng de。
“ bù zhàn 'ér dùn” zhī dí， yì zài bǎo cún shí lì yǐ qiú yī chěng。 duì yú cǐ zhǒng dí rén suǒ yǐ bù yào cōng máng zhuī jī， shì yīn wéi máng zhōng wǎng zhù lǜ shì bù zhōu， ér lǜ shì bù zhōu zé wǎng wǎng nán yǐ dá chéng jiān dí qǔ shèng de mùdì。 zhèng shì zài zhè gè yì yì shàng， běn piān tí chū liǎo“ wù jí zé fǎn” de mìng tí， yǐ jǐng zhòngjì qǔ bài。 zhè wú yí shì yòu yī dìng dào lǐ de。 sūn zǐ suǒ jiǎng de“ qióng kòu”， shì zhǐ kùn pò wēi dài qiě zhǔn bèi pàn sǐ yī dǒu de dí rén。 sòng dài xué zhě méi yáo chén zài wéi“ qióng kòu wù pò” jù zuò zhù shí zhǐ chū：“ kùn shòu yóu dǒu， wù lǐ rán yě。” dàn shì， hái yìng kàn dào，“ qióng kòu” jì rán rú tóng“ kùn shòu”， zé qí dǒu lì bì dìng shì yòu xiàn de。 qiáng diào rèn zhēn duì dài“ qióng kòu” yóu dǒu de yī miàn wú yí shì duì de， dàn jǐn jǐn kàn dào zhè yī diǎn， ér hū shì“ qióng kòu” wēi kùn de yī miàn， jìn 'ér bù fēn qíng kuàng de yī lǜ zhù zhāng duì“ qióng kòu” bù yào jìn pò， zhè jiù wèi miǎn shī zhī piān pō liǎo。
xī hàn xuān dì shén jué yuán nián（ gōng yuán qián６１ nián） qī yuè， hòu jiāng jūn zhào chōng guó fèng mìng shuài jūn jìn tǎo jǔ bīng fǎn hàn de xiān líng qiāng， qiāng bīng wàng jiàn hàn bīng， bù zhàn 'ér xiān tuì。 zhào chōng guó cǎi qǔ“ xú xíng qū zhī” de zhàn fǎ， qí bù xià duì cǐ bù lǐ jiě， tí chū yì yì， tā suī yǐ“ qióng kòu wù pò” jiā yǐ jiě shì， dàn qiāng bīng bìng fēi kùn pò wēi dài qiě jué yī sǐ zhàn de“ qióng kòu”， ér shì wèile bǎo cún shí lì wèi zhàn xiān tuì de ruò jūn。 zhào chōng guó zuò wéi shēn móu yuǎn lǜ de lǎo jiāng， zhī suǒ yǐ cǎi qǔ“ xú xíng qū zhī” de zhàn fǎ， yī fāng miàn shì yóu yú tā kàn dào liǎo qiāng bīng“ jí zhī zé hái sǐ zhàn” de kě néng xìng， lìng yī fāng miàn yě shì tā gēn jù“ dào 'ài xiá” de dì xíng tè diǎn suǒ cǎi qǔ de wěn tuǒ kě xíng de zhàn shù。 yīn wéi， dào lù 'ài xiá， bù lì yú dà bīng tuán jī dòng， ér lì yú shú xī dāng dì qíng kuàng de qiāng bīng shè fú zǔ jī hàn jūn。 duì cǐ yòu suǒ kǎo lǜ hé yù fáng， zhè zhèng shì lǎo jiāng zhào chōng guó yòng bīng“ yóu néng chí zhòng”（ jiàn《 hàn shū · zhào chōng guó chuán》） tè diǎn de jù tǐ biǎo xiàn， ér zhè yòu qià shì hàn jūn bù shòu dà de sǔn shī qiě néng zhàn shèng qiāng bīng de zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán zuò zhàn zhōng， rú guǒ wǒ jūn bīng duō、 dí jūn bīng shàoshí， dí rén bì yīn jù pà wǒ jūn shì qiáng， bù gǎn yǔ wǒ jiāo zhàn 'ér táo zǒu。 duì yú zhè zhǒng wéi bǎo cún shí lì 'ér tuì zǒu de dí rén， qièjì bù kě mào rán jí zhuī， yīn wéi wù jí bì fǎn， jí liǎo dí bì fǎn shēn sǐ zhàn， duì wǒ bù lì。 yīngdāng yǐ zhěng gè bīng lì duì dí shí shī yòu tiáo bù wěn dì zhuī jī， zhǐ yòu zhè yàng， cái néng wěn cāo shèng quàn。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ duì yú kùn pò wēi dài qiě zhǔn bèi pàn sǐ yī zhàn de dí rén， bù kě yǐ zhuī pò tài jí。”
xī hàn xuān dì shí qī， hòu jiāng jūn zhào chōng guó fèng mìng tǎo fá xiān líng qiāng。 chōng guó shuài bīng jìn zhì qiāng jūn zhù zhā de dì fāng， fā xiàn qiāng bīng yīn cháng qī zhù zhā zhè lǐ， yǐ jīng fēi cháng má bì sōng xiè， yuǎn yuǎn wàng jiàn cháo tíng dà jūn biàn diū qì zhàn chē zī zhòng， qǐ tú dù guò huáng shuǐ 'ér xī táo。 yīn wéi suǒ jīng dào lù xiǎn yào xiá zhǎi， zhào chōng guó shuài jūn yú hòu miàn huǎn màn dì zhuī zhú qiāng jūn。 yòu rén duì cǐ tí chū yì jiàn shuō：“ zhuī zhú dí rén lì yú xùn sù， xiàn zài xíng dòng tài chí huǎn liǎo。” zhào chōng guó huí dá shuō：“ zhè shì xiàn yú kùn pò wēi dài de dí rén， bù kě zhuī jī tài jí。 yīn wéi， huǎn màn zhuī jī， dí rén jiù huì wú suǒ fǎn gù dì xiàng qián táo zǒu； jí sù zhuī jī， jiù huì pò shǐ dí rén fǎn shēn yǔ wǒ pàn sǐ yī zhàn。”
zhòng xiào wèi tīng hòu dū zàn tóng shuō：“ jiǎng dé hǎo。” qiāng bīng yīn wéi huāng máng táo zǒu， gù zài zhēng dù huáng shuǐ shí yān sǐ shù bǎi rén， qí yú de réndōu bēn táo sì sàn liǎo。
【 yuán wén】
fán zhàn， rú wǒ zhòng dí guǎ， bǐ bì wèi wǒ jūn shì， bù zhàn 'ér dùn， qièwù zhuī zhī， gài wù jí zé fǎn yě。 yí zhěng bīng huǎn zhuī， zé shèng。 fǎ yuē：“ qióng kòu wù pò。”① hàn zhào chōng guó tǎo xiān líng qiāng。 chōng guó bīng zhì qiāng lǔ suǒ，〔 lǔ〕 jiǔ tún jù， xiè chí， wàng jiàn dà jūn， qì zī zhòng， dù huáng shuǐ②。 dào 'ài xiá， chōng guó xú xíng qū zhī。 huò yuē：“ zhú lì xíng chí③。” chōng guó yuē：“ cǐ qióng kòu bù kě pò yě。 huǎn zhī zé zǒu bù gù， jí zhī zé hái sǐ zhàn。” zhū xiào yuē：“ shàn。” lǔ fù shuǐ nì sǐ zhě shù bǎi， yú jiē bēn kuì。④【 zhù shì】
① qióng kòu wù pò： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jūn zhēng piān》。
② huáng shuǐ： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ jīng shuǐ”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
③ zhú lì xíng chí： yán shī gǔ zhù yún：“ zhú lì yí jí， jīn xíng tài chí。” yì sī shì， zhuī zhú dí rén lì yú xíng dòng xùn sù， xiàn zài xíng dòng tài chí huǎn liǎo。
④ běn piān shǐ lì chū zì《 hàn shū · zhào chōng guó chuán》。
９ ３。 fēng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 fēng zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù zěn yàng jiè zhù fēng xiàng zuò zhàn de wèn tí。 tā rèn wéi， zài shùn fēng tiān zuò zhàn， jiù yào chéng zháofēng shì jìn gōng dí rén； zài nì fēng tiān zuò zhàn， zé kě chéng dí má bì sōng xiè zhī xì， chū qí bù yì dì xí jī dí rén。 zhè yàng， jiù méi yòu bù shèng lì de。 lì yòng fēng xiàng de shùn nì děng qì xiàng tiáo jiàn duì dí zuò zhàn， zhè zài gǔ dài zhàn zhēng zhōng shì lǚjiànbùxiǎn de。 wǔ dài shí qī， hòu jìn jūn yǔ qì dān jūn yú yáng chéng de zuò zhàn， jiù shì dí duì shuāng fāng dū qǐ tú lì yòng fēng xiàng tiáo jiàn zhàn shèng duì fāng de yī gè zhàn lì。
wǔ dài hòu jìn kāi yùn 'èr nián（ gōng yuán９ ４５ nián） èr yuè， qì dān jūn jiāng hòu jìn jūn bāo wéi zài yáng chéng fù jìn。 dāng shí， cóng shuāng fāng bīng lì duì bǐ kàn， qì dān jūn duō yú hòu jìn jūn， qiě yòu zhí“ dōng běi fēng dà qǐ”， qì dān jūn yú shì“ shùn fēng zòng huǒ yáng chén yǐ zhù qí shì”， xiàng hòu jìn jūn fā dòng měng liè jìn gōng。 miàn duì qì dān jūn gōng shì， hòu jìn jūn shì lì jí fǎn gōng， hái shì jiān shǒu fáng yù， zhòng shuō fēn yún， mò zhōng yī shì。 zhù shuài běi miàn xíng yíng dū zhāo tǎo shǐ dù zhòng wēi hé mǎ jūn zuǒ xiāng dū pái zhèn shǐ zhāng yàn zé děng rén zhù zhāng fáng shǒu， yǐ“ sì fēng huí yǔ zhàn”； dàn mǎ bù dū jiān lǐ shǒu zhēn、 mǎ jūn yòu xiāng fù zhèn shǐ yào yuán fú jí mǎ bù zuǒ yòu xiāng dū pái zhèn shǐ fú yàn qīng děng rén， jiān jué zhù zhāng lì yòng“ dí wèi wǒ bù néng nì fēng yǐ zhàn” de má bì xīn lǐ， chū qí bù yì dì xí jī zhī。
yú shì， yóu fú yàn qīng děng shuài jīng qí chéng qì dān jūn má bì sōng xiè zhī xì， fā qǐ tū rán xí jī， dà bài qì dān jūn， jiě chú liǎo yáng chéng zhī wéi。《 wú zǐ》 suǒ lùn“ fēng shùn zhì hū 'ér cóng zhī， fēng nì jiān zhèn yǐ dài zhī”， yì sī shì shuō， zhǐ yòu shùn fēng shí cái néng jìn gōng dí rén， ér nì fēng shí zé yìng jiān shǒu zhèn dì yǐ dài dí zhī lái gōng。 lǐ shǒu zhēn děng rén zài zuò zhàn zhǐ dǎo shàng bǐ tóng wǔ gāo míng zhī chù， zài yú tā men bù jū ní yú gǔ dài chéng fǎ， yī fǎn“ fēng nì jiān zhèn yǐ dài zhī” de dìng lùn， cóng dāng shí de dí qíng、 qì xiàng tiáo jiàn de shí jì qíng kuàng chū fā， chōng fēn lì yòng“ dí wèi wǒ bù néng nì fēng yǐ zhàn” de cuò wù pàn duàn suǒ zào chéng de má bì xīn lǐ， chū qí bù yì dì gěi dí rén yǐ tū rán xí jī， dǎ bài liǎo qì dān jūn de jìn gōng， cóng 'ér chuàng zào liǎo zài nì fēng qì xiàng tiáo jiàn xià fáng yù zuò zhàn yǐ guǎ shèng zhòng de chéng gōng zhàn lì。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ yù dào shùn fēng tiān qì， jiù yào lì yòng fēng shì jìn gōng dí rén； cháng huò yù dào nì fēng tiān qì， yě kě chū qí bù yì dì qù xí jī dí rén， zhè yàng zuò zhàn， jiù méi yòu bù shèng lì de。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ fēng tiān zuò zhàn， rú guǒ fēng xiàng dí fāng chuī qù， jiù yào hū zào chéng shì jìn gōng dí rén； rú guǒ fēng xiàng jǐ fāng chuī lái， jiù yào jiān shǒu zhèn dì yǐ fáng dí xí jī。”
jù《 jiù wǔ dài shǐ》 jìzǎi， hòu jìn běi miàn xíng yíng dū zhāo tǎo shǐ dù zhòng wēi děng jiāng shuài jūn yǔ qì dān jūn jiāo zhàn yú yáng chéng， bèi dí rén suǒ wéi kùn， ér jūn zhōng méi yòu shuǐ hē， wā jǐng qǔ shuǐ zé jǐng bì tān tā。 qià zài zhè shí， yòu tū rán guā qǐ dōng běi dà fēng， qì dān jūn shùn zhe fēng shì xiàng hòu jìn jūn fàng huǒ bìng yáng qǐ shā chén yǐ zhù qí gōng shì。 hòu jìn jūn bù zhòng dū nù hǒu dào：“ dū zhāo tǎo shǐ shì zěn me zhǐ huī dǎ zhàng de， jìng ràng shì zú zuò yǐ dài bì 'ér bái bái sòng sǐ？” zhòng jiànglǐng dū fēn fēn qǐng qiú chū zhàn。 dàn dù zhòng wēi què shuō：“ děng dào fēng shì píng huǎn liǎo， zài màn màn guān chá kàn néng bù néng chū zhàn。” mǎ bù dū jiān lǐ shǒu zhēn shuō：“ zài fēng shā mí màn de tiān qì lǐ， suī rán bīng lì duì bǐ shàng chù yú dí zhòng wǒ guǎ de tài shì， dàn dí rén wú fǎ mō qīng wǒ jūn bīng lì yòu duō shǎo， zhǐ yào shì fèn lì zhàn dǒu de jiù néng qǔ shèng， zhè zhèng shì dà fēng zuǒ zhù de jiēguǒ。” yú shì， tā gāo shēng hū hǎn dào：“ gè lù bīng mǎ yào yī qí chū jī dí rén！” zhè shí， mǎ jūn zuǒ xiāng dū pái zhèn shǐ zhāng yàn zé zhào jí zhū jiāng shāng tǎo pò dí zhī cè， yòu rén shuō：“ xiàn zài dí rén zhèng dé lì yú fēng shì， wǒ men yīngdāng děng dào fēng xiàng dí rén guā qù shí zài chū zhàn。” zhāng yàn zé yě zàn tóng zhè zhǒng yì jiàn。 dàn mǎ jūn yòu xiāng fù zhèn shǐ yào yuán fú què fǎn bó shuō：“ xiàn zài wǒ jūn jī kě fēi cháng yán zhòng， děng dào dà fēng zhuànxiàng zhī shí， wǒ bèi dū biàn chéng dí rén de fú lǔ liǎo！ dí rén xiàn zài rèn wéi wǒ jūn bù huì yíng zhe fēng xiàng zuò zhàn， wǒ men zhèng yìng dāng lì yòng dí rén de má bì xīn lǐ 'ér chū qí bù yì dì jí sù xí jī tā。 zhè jiù shì yòng bīng suǒ jiǎng de guǐ zhà yuán zé。” mǎ bù zuǒ yòu xiāng dū pái zhèn shǐ fú yàn qīng děng jiāng yú shì shuài lǐng jīng ruì qí bīng lì jí fǎn jī， dǎ bài liǎo qì dān jūn， bìng qiě zhuī jī bài táo zhī dí 'èr shí yú lǐ。 qì dān shǒu lǐng huāng máng chéng zuò xī rén de bīng chē páo liǎo shí duō lǐ lù， hòu jìn zhuī bīng zài cì yú yǐ dǎ jī， tā jí máng diū xià chē zǐ， zhǎo dào yī tóu luò tuó qí shàng táo páo liǎo。 hòu jìn jūn huò shèng hòu biàn chè jūn huí bǎo dìng zhōu liǎo。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò yù fēng shùn， zhì shì 'ér jī zhī； ruò yù fēng nì， chū bù yì 'ér dǎo zhī， zé wú yòu bù shèng。 fǎ yuē：“ fēng shùn zhì hū 'ér cóng zhī， fēng nì jiān zhèn yǐ dài zhī。”①《 wǔ dài shǐ》： jìn② běi miàn xíng yíng dū zhāo tǎo shǐ③ dù zhòng wēi④ děng， yǔ qì dān zhàn yú yáng chéng⑤， wéi lǔ suǒ kùn， ér jūn zhōng wú shuǐ， chuān jǐng zhé bēng； yòu dōng běi fēng dà qǐ， lǔ shùn fēng zòng huǒ yáng chén yǐ zhù qí shì。 jūn shì jiē fèn nù dà hū yuē：“ dū zhāo tǎo hé yǐ yòng bīng， lìng shì zú wǎng sǐ？” zhū jiāng qǐng zhàn， dù zhòng wēi yuē：“ sì fēng shǎo huǎn， xú guān kě fǒu。”〔 mǎ bù dū jiān〕 lǐ shǒu zhēn yuē：“ fēng shā zhī nèi， bǐ zhòng wǒ guǎ， mò cè duō shǎo， dàn lì zhàn zhě shèng， cǐ fēng lì zhù wǒ yě。” jí hū yuē：“ zhū jūn qí jī zéi！”〔 mǎ jūn zuǒ xiāng dū pái zhèn shǐ〕 zhāng yàn zé zhào zhū jiāng wèn jì， huò yuē：“ lǔ dé fēng shì， yí dài fēng huí〔 yǔ zhàn〕。” yàn zé⑥ yì yǐ wéi rán。〔 mǎ jūn〕 yòu xiāng fù〔 zhèn〕 shǐ yào yuán fú⑦ wèi yuē：“ jīn jūn jī kě yǐ shèn， dài fēng huí， wú shǔ wéi lǔ yǐ！ qiě dí wèi wǒ bù néng nì fēng yǐ zhàn， yí chū qí bù yì jí jī zhī。 cǐ guǐ dào yě。”〔 mǎ bù zuǒ yòu xiāng dū pái zhèn shǐ〕 fú yàn qīng děng nǎi〔 yǐ〕 jīng qí jī zhī， zhú běi 'èr shí yú lǐ， qì dān zhù〔 chéng〕 xī⑧ chē zǒu shí yú lǐ， zhuī bīng jī zhī， dé yī tuó tuó⑨ chéng zhī dùn qù。 jìn jūn nǎi〔 tuì bǎo〕 dìng〔 zhōu〕。⑩【 zhù shì】
① fēng shùn zhì hū 'ér cóng zhī， fēng nì jiān zhèn yǐ dài zhī： yǔ chū《 wú zǐ · zhì bīng dì sān》。
dàn“ hū” zì， mǎ běn jí gè běn jiē zuò“ shì”， jīn jù《 wú zǐ》 jiàogǎi。
② jìn： jí wǔ dài shí qī de hòu jìn， wéi shí jìng táng suǒ jiàn。
③ běi miàn xíng yíng dū zhāo tǎo shǐ： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ dū pái zhèn zhāo tǎo shǐ”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
④ dù zhòng wēi： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ fú yàn qīng”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 dù zhòng wēi， hòu jìn gāo zǔ shí jìng táng mèi zhàng。
⑤ yáng chéng： xiàn míng。 gù zhǐ zài jīn hé běi bǎo dìng xī nán。
⑥ yàn zé： jí zhāng yàn zé。 mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ yàn qīng”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑦ yào yuán fú： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ lè yuán fú”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑧ xī： gǔ zú míng。 nán běi cháo shí chēng“ kù mò xī”， fēn bù yú ráo lè shuǐ（ jīn liáo níng zhāo wū dá méng jìng nèi de xī lā mù lún hé） liú yù， yǐ yóu mù wéi shēng。 táng dài， qí shǒu lǐng lǐ dà pú bèi fēng wéi ráo lè jùn wáng。 wǔ dài shí guī fù qì dān。
⑨ tuó tuó（ ｔ ｕ ó）： jí luò tuó。
⑩ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù wǔ dài shǐ · hàn shū · dù zhòng wēi chuán》 hé《 zī zhì tōng jiàn · hòu jìn jì wǔ》。
９４。 xuě zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 xuě zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù xuě tiān duì dí zuò zhàn suǒ yìng cǎi qǔ de zhàn fǎ wèn tí。 tā rèn wéi， rú yù xià xuě bù zhǐ de huài tiān qì， zài zhēn chá huò xī dí rén méi yòu zhǔn bèi de qíng kuàng xià， kě mì mì pài bīng shí shī tōu xí， jiù néng dǎ bài dí rén。
zhàn zhēng de shí jiàn biǎo míng， tiān hòu qì xiàng tiáo jiàn， shì yǐng xiǎng jūn shì xíng dòng de zhòng yào yīn sù。 fēng xuě jiāo jiā de 'è liè tiān hòu， jì bù lì yú jūn shì xíng dòng， yě wǎng wǎng shì rén men jí yì má bì sōng xiè de shí hòu。 yīn cǐ， zài cǐ zhǒng tiān hòu xià zuò zhàn， jì yào fáng zhǐ zì jǐ sàng shī jǐng tì 'ér wéi dí rén suǒ chéng， yòu yào bǔ xún dí rén kě chéng zhī xì 'ér xí jī zhī， zhè lì lái shì shàn yú yòng bīng zhě suǒ jí wéi zhòng shì de wèn tí。 táng dài lǐ sù xuě yè xí jī cài zhōu zhī zhàn， biàn shì wǒ guó gǔ dài zhàn zhēng shǐ shàng lì yòng fēng xuě tiān hòu qí xí chéng gōng de zhù míng yè zhàn zhàn lì。
cài zhōu， shì huái xī gē jù shì lì wú yuán jì de lǎo cháo。 cóng táng dé zōng 'èr nián（ gōng yuán７ ８６ nián） wú shǎo chéng jù cài zhōu， dào xiàn zōng yuán hé shí 'èr nián（ gōng yuán８１７ nián） wú yuán jì bèi píng dìng， wú shì chēng xióng cài zhōu duì kàng táng tíng， qián hòu cháng dá sān shí 'èr nián zhī jiǔ。 píng dìng huái xī wú yuán jì， shì táng xiàn zōng shí qī suǒ jìn xíng de zhǐ zài wéi hù guó jiā tǒng yī de jìn bù zhàn zhēng。 zuò wéi táng jūn zhù shuài de lǐ sù yǐ qí chéng gōng de jūn shì zhǐ huī yì shù， ér yíng dé liǎo zhè cì xuě yè qí xí zuò zhàn de shèng lì。 lǐ sù zài zuò zhàn zhǐ dǎo shàng de tū chū tè diǎn shì， shàn yú gēn jù dí qíng shí jì hé qì xiàng tiáo jiàn， yùn yòng fēn huà wǎ jiě de cè lüè shǒu duàn hé xuě yè qí xí de qiǎo miào zhàn fǎ， zhè shì qǔ dé cǐ cì zuò zhàn shèng lì de zhù yào yuán yīn。 lǐ sù bǎ zhèng zhì quàn jiàng yǔ jūn shì jìn gōng jǐn mì jié hé qǐ lái， xiān hòu zhēng qǔ liǎo dīng shì liáng、 chén guāng qià、 wú xiù lín、 lǐ shí děng jiànglǐng， zhè bù jǐn fēn huà wǎ jiě liǎo wú yuán jì de shì lì， ér qiě yóu yú chōng fēn xìn rèn hé zhòng yòng zhēn xīn tóu jiàng guò lái de jiànglǐng， cóng 'ér wéi zhì dìng qí xí cài zhōu de zhàn lüè jìhuà tí gōng liǎo zhēn shí qíng bào hé kě xíng móu cè。 lǐ sù zuò zhàn zhǐ dǎo de lìng yī tè diǎn shì， shàn yú bǔ zhuō yòu lì zhàn jī， bǎ qí xí cài zhōu de shí jiān xuǎn zài dí rén zuì yì má bì de fēng xuě lǐn liè de hēi yè， chéng“ cài rén bùwèi bèi”（ jiàn《 zī zhì tōng jiàn · táng jì wǔ shí liù》） zhī xì， yī jǔ pò chéng， quán jiān shǒu dí， huó zhuō liǎo wú yuán jì。
【 yì wén】
dà fán yǔ dí rén xiāng gōng zhàn， rú guǒ yù dào xià xuě bù zhǐ de tiān qì， zhēn chá què xī dí rén má bì bù bèi shí， nà jiù kě yǐ tōu tōu pài bīng xí jī tā。 zhè yàng， dí rén de zhèn shì biàn kě bèi wǒ jūn dǎ pò。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ jìn gōng dí rén yào chéng qí shū yú jiè bèi zhī shí。”
táng xiàn zōng yuán hé shí 'èr nián（ gōng yuán８１７ nián） shí yuè， cháo tíng pài qiǎn táng dèng jié dù shǐ lǐ sù shuài jūn tǎo fá gē jù huái xī chēng xióng de wú yuán jì， kāi shǐ， lǐ sù pài bù jiāng shuài qiān yú qí bīng xún luó， lù yù dí jiāng dīng shì liáng suǒ bù， shuāng fāng jiāo zhàn， táng jūn jiāng qí qín huò。 dīng shì liáng shì wú yuán jì de yī yuán měngjiàng， jīng cháng shuài bīng dōng jìn wéi huàn， zhòng jiāng hèn tā 'ér qǐng qiú wān tā de xīn， lǐ sù tóng yì liǎo。 dàn dīng shì liáng miàn duì sǐ wáng què háo wú jù sè， lǐ sù wéi qí jīng shén suǒ gǎn biàn jiào rén gěi tā sōng bǎng bù shā。 dīng shì liáng yīn cǐ 'ér biǎo shì yuàn yǐ jìn sǐ xiào lì lái bào dá lǐ sù de huó mìng zhī 'ēn。 lǐ sù zé rèn mìng tā wéi zhuō shēng jiāng。 dīng shì liáng xiàng lǐ sù jiàn yì shuō：“ wú xiù lín xiàn zài jù shǒu wén chéng shān， tā suǒ chù de dì wèi rú tóng wú yuán jì de yī zhǐ zuǒ bì； cháo tíng jūn duì zhī suǒ yǐ bù gǎn kào jìn tā nà lǐ， shì yīn wéi yòu chén guāng qià wèitā chū móu huà cè。 rán 'ér， chén guāng qià què shì yǒng gǎn 'ér qīng shuài zhī jiāng， xǐ huān gū jūn chū zhàn。 qǐng yǔn xǔ wǒ qián qù bǎ tā zhuā lái， zhè yàng， wú xiù lín jiāng huì bù zhàn 'ér zì dòng tóu jiàng。” děng dào tiě wén hé chén guāng qià bèi dīng shì liáng huó zhuō yǐ hòu， wú xiù lín guǒ rán tóu jiàng liǎo táng jūn。 lǐ sù qǐng lái wú xiù lín wèn yǐ zhēng fú wú yuán jì de jì cè， xiù lín huí dá shuō：“ jiāng jūn rú guǒ yī dìng yào jī pò wú yuán jì de huà， fēi dé lǐ shí bù kě。” lǐ shí， shì wú yuán jì de yī yuán jiàn jiāng， jì yǒng gǎn yòu yòu móu lüè， tā cháng qī shǒu wèi zài xīng qiáo shān， měi cì zuò zhàn zǒng shì qīng shì guān jūn。 cǐ shí lǐ shí zhèng shuài bīng yú tián yě lǐ shōu gē xiǎo mài， lǐ sù yú shì pài qiǎn bù jiāng shǐ yòng chéng dài lǐng sān bǎi míng zhuàng shì mái fú zài fù jìn shù lín zhōng， chéng qí bù bèi， bǎ lǐ shí huó zhuō 'ér dài huí jūn yíng。 táng jūn jiàngshì dū zhēng zhe qǐng qiú bǎ lǐ shí shā diào， dàn wéi yòu lǐ sù yǐ dài kè zhī lǐ kuǎn dài tā， bìng jīng cháng yǔ tā jiāo tán， qí tā jiànglǐng duì cǐ dōuhěn bù gāo xīng。 lǐ sù kǎo lǜ dào dān píng gè rén lì liàng wú fǎ bǎo quán lǐ shí， yú shì biàn gěi lǐ sù dài shàng xíng jù pài rén yā sòng jīng shī cháng 'ān， cǐ qián xiān mì mì xiě hǎo zòu biǎo chéng sòng xiàn zōng shuō：“ rú guǒ shā liǎo lǐ shí， píng dìng huái xī jiù wú fǎ huò dé chéng gōng。” xiàn zōng yuè biǎo hòu， lì jí xià lìng jiāng lǐ shí sòng hái lǐ sù。 lǐ sù jiàn lǐ shí yǐ jīng 'ān quán huí lái fēi cháng gāo xīng， lì jí rèn mìng tā wéi bīng mǎ shǐ， bìng qiě zhǔn lìng tā kě yǐ pèi dài yāo dāo jìn chū zì jǐ jūn zhàng。（ qí hòu， jīng yǔ lǐ shí mì móu） cái zhèng shì zhì dìng liǎo qí xí cài zhōu de zhàn lüè jìhuà。 yú shì， lǐ sù mìng lìng lǐ shí shuài lǐng hào chēng“ tū jiāng” de gǎn sǐ duì sān qiān rén wéi qián fēng， lǐ zhōng yì wéi fù jiāng； lǐ sù yǔ jiān jūn shuài lǐng sān qiān rén wéi zhōng jūn zhù lì； lǐ jìn chéng shuài lǐng sān qiān rén wéi hòu jūn dān rèn hòu wèi。 bù shǔ tíng dāng yǐ hòu， lǐ sù xià dá mìng lìng shuō：“ zhǐ guǎn xiàng dōng qián jìn！” táng jūn dōng xíng liù shí lǐ shí tiān yǐ hēi liǎo， jìn zhì zhāng chái cūn， jiāng gāi dì shǒu jūn quán bù jiān miè， rán hòu mìng lìng bù duì jiù dì shāo shì xiū xī， chī xiē gān liáng， zhěng lǐ hǎo mǎ lóng tóu、 mǎ jiāng shéng、 mǎ 'ān zǐ yǐ jí kǎi jiá、 gōng jiàn， bīng rèn děng wǔ qì zhuāng bèi。 dāng shí， tiān zhèng xià zhe 'é máo dà xuě， lǐn liè cì gǔ de hán fēng guā dé jūn qí pò suì， dòng sǐ de rén mǎ suí chù kě jiàn， táng jūn rén réndōu rèn wéi cǐ fān bì sǐ wú yí。
zhè shí， zhòng jiàngxiào qǐng shì xià yī bù xíng jūn fāng xiàng， lǐ sù míng què 'ér jiān dìng dì shuō：“ dào cài zhōu qù qǔ wú yuán jì de shǒu jí。”
zhòng rén tīng hòu jīng jù shī sè， xiāng duì kū qì shuō：“ zán men guǒ rán zhōng liǎo lǐ shí de jiān jì liǎo。” kě shì， yóu yú dà jiādōu jìng wèi lǐ sù， suǒ yǐ méi yòu gǎn yú wéi kàng mìng lìng de。 dào liǎo bàn yè shí hòu， xuě xià dé gèng dà。 lǐ sù zhè shí yī miàn pài qiǎn yī zhī qīng zhuāng bù duì nán xià qiē duàn lǎng shān dí rén de zēng yuán dào lù， yī miàn chū dòng bù fēn bīng lì běi shàng kǎ zhù huí qū hé qí tā tōng wǎng cài zhōu dào lù shàng de qiáo liáng。 táng jūn zì zhāng chái cūn zhé xiàng dōng nán， yòu zǒu liǎo qī shí lǐ， jìn zhì cài zhōu chéng xià。 gāi chéng bàng biān dōushì sì yǎng 'é yā de chí táng， lǐ sù jiào shì bīng jī dǎ chí zhōng chù yú jìng zhǐ zhuàng tài de 'é yā， ràng tā men fā chū jiào shēng yǐ yǎn gài táng jūn xíng jìn shēng xiǎng。 zuì chū， cóng wú shǎo chéng（ wú yuán jì yǎng bó fù） xióng jù cài zhōu duì kàng cháo tíng mìng lìng yǐ lái， táng jūn yǐ yòu sān shí duō nián bù néng jìn zhì cài zhōu chéng xià， suǒ yǐ cài zhōu rén yī xiàng bù jiā fáng bèi。
lǐ shí děng shuài jūn chéng dí hān shuì bù bèi， shǒu xiān dēng shàng chéng qiáng， bù duì jǐn suí qí hòu， shā sǐ liǎo shǒu wèi chéng mén de dí bīng， zhǐ liú xià dǎ gèng rén jì xù qiāo bāng bào gèng， rán hòu dǎ kāi chéng mén， táng jūn quán bù jìn rù chéng zhōng。 jī míng tiān liàng shí hòu， xuě yǐ bù xià liǎo， táng jūn huó zhuō liǎo wú yuán jì， rán hòu yā wǎng jīng shī cháng 'ān， zhì cǐ， huái xī dì qū wán quán píng dìng。
【 yuán wén】
fán yǔ dí rén xiāng gōng， ruò yǔ xuě① bù zhǐ， chān dí bù bèi， kě qián bīng jī zhī， qí shì kě pò。 fǎ yuē：“ gōng qí suǒ bù jiè。”② táng qiǎn táng dèng jié dù shǐ lǐ sù③ tǎo wú yuán jì④。 xiān shì sù qiǎn jiāng jiāng qiān yú qí xún luó， yù zéi jiāng dīng shì liáng， yǔ zhàn， qín zhī。 shì liáng， yuán jì xiāo jiāng， cháng wéi dōng biān huàn， zhòng qǐng kū qí xīn， sù xǔ zhī。 shì liáng wú jù sè， suì mìng jiě qí fù， shì liáng qǐng jìn sǐ yǐ bào qí dé， sù zhì wéi zhuō shēng jiāng。 shì liáng yán yú sù yuē：“ wú xiù lín jù wén chéng shān⑤， wéi zéi zuǒ bì， guān jūn bù gǎn jìn zhě， yòu chén guāng qià wéi zhī zhù móu yě。 rán guāng qià yǒng 'ér qīng， hǎo zì chū zhàn， qǐng wéi qín zhī， zé xiù lín zì jiàng yǐ。”
tiě wén jí guāng qià bèi zhí， xiù lín guǒ jiàng。 sù yán xiù lín⑥ wèn jì， xiù lín dá yuē：“ jiāng jūn bì yù pò zéi， fēi dé lǐ shí bù kě。” sù， zéi jiàn jiāng yě， yòu yǒng lüè， shǒu xīng qiáo shān⑦， měi zhàn cháng qīng guān jūn。 shí shí shuài zhòng gē mài yú yě， sù qiǎn shǐ yòng chéng yǐ zhuàng shì sān bǎi fú lín zhōng， yòng chéng⑧ qín zhī yǐ guī。 jiàngshì zhēng qǐng shā zhī， sù dú dài yǐ kè lǐ， shí fù yǔ yǔ， zhū jiāng bù yuè。 sù lì bù néng dú wán， nǎi xiè shí sòng zhī jīng shī， xiān mì biǎo yuē：“ ruò shā shí， zé wú chéng gōng。” zhào yǐ shí hái sù， sù jiàn shí dà xǐ， shǔ wéi bīng mǎ shǐ， lìng pèi dāo chū rù zhàng zhōng， shǐ dìng pò cài zhī jì。 lìng shí yǐ tū jiàngsānqiān⑨ wéi qián fēng， lǐ zhōng yì fù zhī； sù yǔ jiān jūn jiàngsānqiān wéi zhōng jūn； lǐ jìn chéng yǐ sān qiān diàn wéi hòu jūn， lìng yuē：“ dàn dōng xíng！”〔 xíng〕 liù shí lǐ， yè， zhì zhāng chái cūn⑩， jìn shā qí shù zú， chì shì shǎo xiū， lìng shì zú shí gān qiǔ⑾， zhěng jī dí⑿、 ān kǎi、 gōng rèn。
shí dà xuě， qí shī zhé liè， rén mǎ dòng sǐ zhě xiāng wàng， rén rén zì wèi bì sǐ。 zhū xiào qǐng suǒ zhī， xiǎng yuē：“ rù cài zhōu ⒀ qǔ wú yuán jì。” zhòng jiē shī sè， xiāng qì yuē“ guǒ luò lǐ shí jiān jì。” rán wèi sù， mò gǎn wéi。 yè bàn， xuě yù shèng。 fēn qīng bīng duàn zéi lǎng shān ⒁ zhī yuán； yòu duàn huí qū ⒂ jí zhū dào qiáo liáng。 xíng qī shí lǐ zhì xuán hù chéng ⒃。 chéng bàng jiē 'é wù chí， sù lìng jī zhī yǐ luàn〔 jūn〕 shēng。 chū， cài rén jù mìng， guān jūn sān shí yú nián ⒄ bù néng zhì qí chéng xià， gù cài rén jiē bùwèi bèi。 shí děng kǎn chéng xiān dēng， zhòng cóng zhī， shā shǒu mén zhě， ér liú jī tuò ⒅ zhě， nà qí zhòng chéng zhōng。 jī míng xuě zhǐ， suì zhí yuán jì， jiān sòng jīng shī， ér huái xī ⒆ xī píng。 ⒇【 zhù shì】
① yǔ xuě： wèi xià xuě。 yǔ（ ｙ ù）， zhè lǐ zuò dòng cí， jiàng xià zhī yì。
② gōng qí suǒ bù jiè： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jiǔ dì piān》。
③ lǐ sù： táng cháo míng jiāng。 táo zhōu lín tán（ jīn shǔ gān sù） rén， zì yuán zhí。 táng xiàn zōng shí， guān zhì jié dù shǐ， yīn píng wú yuán jì yòu gōng， fēng liáng guó gōng。
④ wú yuán jì： cāng zhōu qīng chí（ jīn hé běi cāng zhōu dōng nán） rén。 táng huái xī jié dù shǐ wú shǎo yáng zhī zǐ。 qí fù sǐ hòu， yīn xí fù guān wèi wèi huò pī zhǔn， suì gē jù cài zhōu duì kàng cháo tíng。 hòu wéi lǐ sù suǒ fú。
⑤ wén chéng shān： dì míng。 gù zhǐ zài jīn hé nán suì píng xī nán。
⑥ xiù lín： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ guāng qià”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑦ xīng qiáo shān： dì míng。 gù zhǐ zài jīn hé nán suì píng dōng nán。
⑧ yòng chéng： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ xiù lín”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑨ tū jiàngsānqiān： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ tū qí sān shí”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑩ zhāng chái cūn： dì míng。 gù zhǐ zài jīn hé nán suì píng dōng。
⑾ qiǔ（ ｑ ｉ ǔ）： chǎo shú de mǐ mài fěn， jí gān liáng。
⑿ jī dí（ ｊ ī ｄ í）： jí mǎ lóng tóu hé mǎ jiāng shéng。
⒀ cài zhōu： zhōu míng。 zhì suǒ zài jīn hé nán rǔ nán。
⒁ lǎng shān： jí jīn hé nán què shān。
⒂ huí qū： hé míng。 yī míng“ shí qū”。 wèi yú jīn hé nán shāng shuǐ xī nán。
⒃ xuán hù chéng： yòu zuò“ xuán hú”， gù chéng zài jīn hé nán rǔ nán， yīn chéng běi rǔ shuǐ qū qū rú chuí hù（ hù， tōng“ hú”） ér dé míng。
⒄ sān shí yú nián： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ jǐ wǔ shí nián”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⒅ tuò（ｔｕ ò）： jiù shí xún yè yòng de bào gèng mù bāng。
⒆ huái xī： táng dài fāng zhèn míng， quán chēng huái nán xī dào， xiá cài、 chén、 xǔ、 guāng、 shēn wǔ zhōu zhī dì。
⒇ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù táng shū · lǐ sù chuán》， yòu jiàn《 xīn táng shū · lǐ sù chuán》 hé《 zī zhì tōng jiàn · táng jì wǔ shí liù》。
９５。 yǎng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 yǎng zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù bù duì shòu cuò hòu zěn yàng xiū zhěng hé tí gāo shì qì zhǔn bèi zài zhàn de wèn tí。 tā rèn wéi， dāng bù duì zāo dào cuò bài yǐ hòu， wù bì gēn jù bù duì shì qì zhuàng kuàng 'ér jué dìng zhàn shǒu zhī cè。 shì qì wàng shèng shí， jiù jī lì qí zài zhàn； shì qì shuāi luò shí， jiù xiū zhěng bù duì， dài qí jīng ruì qì shèng zhī shí， zài yòng yǐ duì dí zuò zhàn。 lì shǐ de jīng yàn biǎo míng， shì jiān shì wù， yòu zhāng yòu chí， zhāng chí jiāo tì 'ér shì dù， shì wù zhī fā zhǎn fāng yòu shēng jī。 jūn duì zuò zhàn jī zhì de zhèng cháng yùn xíng qí lǐ yī yān。 cóng bù duì shí jì qíng kuàng chū fā， jì yào zhù yì fā yáng bù duì duì dí lián xù zuò zhàn de zuò fēng， yòu néng zhù yì shì shí xiū zhěng bù duì 'ér yǎng jīng xù ruì， cái néng shǐ bù duì bǎo chí wàng shèng díshì qì hé qiáng dà de zhàn dǒu lì。 běn piān néng gòu cóng xiū zhěng bù duì yǔ tí gāo shì qì de guān xì， zhuózhòng chǎn míng liǎo yǎng jīng xù ruì de zhòng yào xìng， zhè shì shí fēn kě guì de sī xiǎng。
zhàn guó mò qī， qín jiāng wáng jiǎn duì chǔ jūn de zuò zhàn， jiù shì chōng fēn tǐ xiàn yǎng jīng xù ruì yǐ lì zài zhàn zhǐ dǎo yuán zé de diǎn xíng shì lì。 lǎo jiāng wáng jiǎn fèng mìng shuài lǐng liù shí wàn dà jūn jìn zhì píng yú hàn， tā gēn jù chǔ guó dì guǎng bīng duō， nán yǐ sù shèng de shí jì qíng kuàng， cǎi qǔ liǎo jiān bì bù zhàn， yǐ yì dài láo de zhèng què fāng zhēn， zhuā jǐn shí jiān zhěng xùn bù duì， dà lì kāi zhǎn yǐ“ tóu shí chāo jù”
wéi nèi róng de jūn shì xùn liàn， shǐ qín jūn zhàn dǒu lì dé dào jí dà tí gāo。 chǔ jūn yīn“ shù tiǎo zhàn 'ér qín bù chū”（ jiàn《 shǐ jì · bái qǐ wáng jiǎn lièzhuàn》， xià tóng）， wú nài zhǐ dé yǐn jūn dōng chè。 wáng jiǎn yǐ jù xīn de dí qíng shí jì， shì shí zhuǎn shǒu wéi gōng， chéng chǔ jūn shī lǎo bīng pí xiàng hòu chè tuì de yòu lì shí jī， lì jí huī jūn zhuī jī， jiēguǒ dà bài chǔ jūn， jī zhǎn qí jiāng xiàng yàn， bìng“ chéng shèng lüè dìng jīng dì chéng yì”， wéi 'ěr hòu fú huò chǔ wáng fù chú hé miè wáng chǔ guó， diàn dìng liǎo shèng lì jī chǔ。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ wǒ jūn céng jīng zāo shòu guò cuò bài， jiù bì xū xiáng xì guān chá bù duì shì qì zhuàng zhù zài cǎi qǔ xíng dòng。
rú bù duì shì qì réng rán wàng shèng shí， jiù jī lì tā men tóng dí rén zài zhàn； rú shì qì yǐ jīng shuāi luò shí， zé yìng zàn qiě yǎng jīng xù ruì， děng dào shì qì wàng shèng kě yòng shí， zài yòng tā men duì dí zuò zhàn。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ zhù yì xiū zhěng bù duì， bù shǐ tā men guò yú pí láo； yào bǎo chí wàng shèng shì qì， jī xù bù duì zhàn dǒu lì。”
qín wáng yíng zhèng wèn lǐ xìn dào：“ wǒ dǎ suàn gōng qǔ chǔ guó， nǐ gū jì yào shǐ yòng duō shǎo bù duì？” lǐ xìn huí dá shuō：“ bù guò 'èr shí wàn rén bà liǎo。” qín wáng yòu wèn dàjiàng wáng jiǎn， wáng jiǎn què huí dá shuō：“ fēi liù shí wàn rén bù xíng。” qín wáng tīng hòu bù wú jī fěng dì shuō：“ wáng jiāng jūn lǎo liǎo， wèishénme zhè yàng dǎn qiè ní！” yú shì， rèn mìng lǐ xìn hé méng tián wéi jiāng shuài lǐng 'èr shí wàn rén nán xià gōng dǎ chǔ guó。 wáng jiǎn yīn wéi zì jǐ de yì jiàn bù bèi qín wáng cǎi nà， biàn tuō bìng cí zhí huí liǎo lǎo jiā pín yáng。 lǐ xìn shuài bīng jìn gōng píng yú， méng tián shuài bīng jìn gōng qǐn yì， jiē dà bài chǔ jūn。 zhī hòu， lǐ xìn yòu jìn gōng yān yǐng， jī bài chǔ jūn hòu， biàn lǐng bīng xī xiàng， yǔ méng tián zài chéng fù huì shī。 chǔ jūn chéng lǐ xìn lǐng bīng xī xiàng zhī jī， wěi suí yú hòu， sān tiān sān yè méi yòu tíng xī， jiēguǒ bǎ lǐ xìn jūn dǎ dé dà bài， gōng zhàn liǎo liǎng gè yíng lěi， shā sǐ liǎo qī gè qín guó dū wèi， lǐ xìn bīng bài táo huí qín guó。 qín wáng dé cǐ xiāo xī， dà fā nù huǒ； tā qīn zì chí wǎng pín yáng jiàn wáng jiǎn， qiáng xíng qǐ yòng wáng jiǎn wéi jiāng。 wáng jiǎn wú nài， zhǐ hǎo yīngyǔn shuō：“ lǎo chén tǐ ruò duō bìng， hūn luàn bù míng。 rú guǒ dà wáng bì bù dé yǐ 'ér yòng wǒ de huà， nà jiù fēi liù shí wàn rén bù kě。” qín wáng cǎi nà liǎo wáng jiǎn de yì jiàn hé yào qiú。 wáng jiǎn yú shì shuài jūn chū zhēng， qín wáng qīn zì sòng xíng dào bà shàng。 chǔ guó tīng shuō liǎo， yú shì diào jí quán bù bīng mǎ kàng jī wáng jiǎn bù duì。 dàn wáng jiǎn cǎi qǔ jiān shǒu yíng lěi， bù yǔ chǔ jūn jiāo zhàn zhī cè， tiān tiān xiū zhěng bù duì， ràng shì zú men mù yù jiàn shēn， bìng yòng fēng měi kě kǒu de yǐn shí fǔ wèi guān xīn tā men， wáng jiǎn qīn zì yǔ shì zú men tóng gān gòng kǔ。 zhè yàng guò liǎo hěn jiǔ yǐ hòu， wáng jiǎn xún wèn bù duì shì fǒu zuò liǎo yóu xì hé xùn liàn？ bù xià huí dá shuō：“ zhèng zài tóu shè shǐ shí， liàn xí tiào yuè zhàng 'ài。” wáng jiǎn tīng hòu gāo xīng dì shuō：“ bù duì kě yǐ tóu rù zuò zhàn liǎo。” chǔ jūn yóu yú duō cì tiǎo zhàn 'ér qín jūn bì lěi bù chū， wú nài zhǐ hǎo yǐn jūn xiàng dōng chè tuì。 wáng jiǎn chéng jī huī jūn zhuī jī， dà bài chǔ jūn； zhuī zhì qí nán， jī zhǎn liǎo chǔ jiāng xiàng yàn。 chǔ jūn cāng huáng kuì táo， wáng jiǎn chéng shèng gōng zhàn liǎo chǔ guó yī xiē chéng yì。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò wǒ jūn céng jīng cuò nǜ①， xū shěn chá shì zú zhī qì， qì shèng 'ér jī lì zài zhàn； qì shuāi zé qiě yǎng ruì， dài qí kě yòng 'ér shǐ zhī。 fǎ yuē：“ jǐn yǎng〔 ér〕 wù láo， bìng qì jī lì。”② qín shǐ huáng③ wèn lǐ xìn yuē：“ wú yù qǔ jīng， dù yòng jǐ hé rén？” duì yuē：“ bù guò 'èr shí wàn rén。” jí wèn wáng jiǎn， yuē：“ fēi liù shí wàn rén bù kě。” wáng yuē：“ wáng jiāng jūn lǎo yǐ， hé qiè yě！” nǎi mìng xìn jí méng tián④ jiāng 'èr shí wàn rén fá jīng。 jiǎn yīn bù yòng， suì xiè bìng guī pín yáng⑤。 xìn〔 gōng píng yú⑥〕， méng tián〔 gōng qǐn⑦〕， dà pò zhī。〔 xìn yòu gōng yān yǐng⑧， pò zhī〕， nǎi yǐn bīng xī， yǔ méng tián huì chéng fù⑨。 jīng rén yīn suí zhī， sān rì bù dùn shè， dà bài xìn jūn， rù liǎng bì⑩， shā qī dū wèi， xìn bēn hái。 wáng nù， zì zhì pín yáng jiàn wáng jiǎn， qiáng qǐ zhī。 duì yuē：“ lǎo chén〔 bà bìng⑾〕 bèi luàn， dà wáng bì bù dé yǐ yòng chén， fēi liù shí wàn rén bù kě。” wáng cóng zhī。 jiǎn suì jiàngbīng， wáng sòng zhì bà shàng⑿。 jīng rén wén zhī， xī bīng yǐ yù jiǎn。 jiǎn jiān bì bù zhàn， rì xiū shì zú xǐ mù， ér shàn yǐn shí fǔ xún zhī， yǔ shì zú tóng gān kǔ。 jiǔ zhī， wèn jūn zhōng xì hū？ duì yuē：“ fāng tóu shí chāo jù。” jiǎn yuē：“ kě yòng yǐ。” jīng rén jì bù dé zhàn， nǎi yǐn 'ér dōng。 jiǎn zhuī jī dà pò zhī。 zhì qí⒀ nán， shā qí jiāng jūn xiàng yàn， jīng bīng suì bài zǒu， jiǎn chéng shèng lüè dìng chéng yì。⒁【 zhù shì】
① nǜ（ ｎ ù）： wèi sǔn shāng、 cuò bài yě。
② jǐn yǎng 'ér wù láo， bìng qì jī lì： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jiǔ dì piān》。
③ qín shǐ huáng： qín guó fēng jiàn wáng cháo de jiàn lì zhě。 míng yíng zhèng， qín zhuāng xiāng wáng zhī zǐ。 zhàn guó mò， tā xiān hòu jiān bìng hán、 zhào、 yàn、 wèi、 chǔ、 qí liù guó， yú gōng yuán qián２２１ nián chēng dì。 qín duì chǔ zhàn zhēng shí， yíng zhèng shàng wéi qín wáng。
④ méng tián： qín guó míng jiāng。
② pín yáng： xiàn míng。 gù zhǐ zài jīn shǎn xī fù píng dōng běi。
⑥ píng yú： xiàn míng。 gù zhǐ zài jīn hé nán píng yú běi。
⑦ qǐn： yì míng。 gù zhǐ zài jīn 'ān huī lín quán。
⑧ yān yǐng： zhàn guó chǔ dū。 gù zhǐ zài jīn hú běi yí chéng dōng nán。
⑨ chéng fù： yì míng。 gù zhǐ zài jīn hé nán bǎo fēng dōng。
⑩ liǎng bì： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ xī bì”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 bì， bì lěi yě， zhǐ lǐ xìn jūn de liǎng gè yíng lěi。
⑾ bà bìng： wèi tǐ ruò duō bìng。 bà， tōng“ pí”， ruǎn ruò wú lì。
⑿ bà shàng： yī zuò“ bà shàng”， yòu míng“ bà tóu”。 gù zhǐ zài jīn shǎn xī xī 'ān dōng。 yīn qí dì chù bà shuǐ xī de gāo yuán shàng 'ér dé míng。
⒀ qí： dì míng。 gù zhǐ zài jīn jiāng sū sù xiàn nán。
⒁ běn piān shǐ lì chū zì《 shǐ jì · bái qǐ wáng jiǎn lièzhuàn》。
９６。 wèi zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 wèi zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù rú hé chǔzhì lín zhàn zhuàng tài xià de wèi dí qiè zhàn wèn tí。 tā rèn wéi， duì yú zuò zhàn zhōng wèi jù bù qián huò zhě wèi zhàn xiān táo díshì zú， bì xū zé qí shèn zhě chǔsǐ， yǐ shōu shā yī jǐng bǎi zhī xiào。 dàn dāng quán jūn pǔ biàn cún zài wèi dí qiè zhàn qíng xù shí， jiù bù kě dān chún yǐ kào shā lù bàn fǎ lái jiě jué liǎo。 tā zhǐ chū， fán zài cǐ zhǒng qíng kuàng xià， zhǐ yòu jiàngshuài cǎi qǔ qiàdàng fāng shì jìn xíng sī xiǎng jiào yù， cái néng wěn dìng shì zú qíng xù， zēng qiáng bù duì dǒu zhì。 zhàn zhēng shí jiàn biǎo míng， zài lín zhàn zhuàng tài xià， duì yú nà xiē yán zhòng wēi hài jūn xīn shì qì de pà sǐ guǐ hé kě chǐ táo bīng， zé qí qíng jié 'è liè zhě chù yǐ jí xíng， zhè shì wéi hù zhàn chǎng jì lǜ yǐ què bǎo duì dí zuò zhàn shùn lì jìn xíng zhī suǒ bì xū。 dàn shì， zài zhǎng wò shàng bì xū zhǔn què shì dù， bù kě suí yì dà kāi shā jiè， yǐ miǎn cuò shāng jūn wēi shì qì。 cóng gēn běn shàng jiǎng， shì zú bù pà liúxuèxīshēng de yǒng gǎn shā dí jīng shén， shì kào jiàngshuài píng shí yán gé de jiào yù xùn liàn péi yǎng chū lái de， ér rèn zhēn qièshí dì zuò hǎo shì zú de sī xiǎng jiào yù gōng zuò， yòu shì gǒng gù hé tí gāo bù duì jūn xīn shì qì de guān jiàn。 běn piān tōng guò duì lín zhàn zhōng wèi dí qiè zhàn wèn tí chǔzhì bàn fǎ de tí chū， zhuózhòng lùn shù liǎo zhí xíng zhàn chǎng jì lǜ de bì yào xìng hé zuò hǎo bù duì sī xiǎng jiào yù de zhòng yào xìng yǐ jí 'èr zhě xiāng fǔ xiāng chéng de guān xì， zhè zài gǔ dài zhì jūn yòng bīng zhī dào zhōng， wú yí shì hěn bǎo guì de sī xiǎng。
nán cháo liáng jìng dì shào tài yuán nián（ gōng yuán５５５ nián） jiǔ yuè， chén bà xiān jìn gōng wáng sēng biàn zhī hòu， wáng sēng biàn zhī xù dù kān réng jù jí zhòng bīng pán jù wú xīng dài jī 'ér dòng。 chén bà xiān wéi fáng bèi dù kān jìn gōng， nǎi mì zhào qí zhí chén qiàn huí dào cháng chéng“ lì shān yǐ bèi kān”（ jiàn《 zī zhì tōng jiàn · liáng jì 'èr shí 'èr》， xià tóng）。 dù kān chéng chén qiàn gāng dào cháng chéng qiě bīng lì bó ruò zhī xì， jí máng“ qiǎn qí jiāng dù tài jiāng jīng bīng wǔ qiān yǎn zhì”， duì chén qiàn jūn shí shī tū xí。 miàn duì zhè tū rú qí lái de xīn qíng kuàng， chén jūn jiàngshì wú bù jīng jù shī sè。 zài cǐ wēi jí jǐn pò de guān tóu， shēn wéi zhù jiāng de chén qiàn què yì cháng zhèn dìng， bù jǐn tán xiào fēng shēng， ér qiě duì fáng yù bù shǔ zuòde gèng jiā zhōu mì míng què、 yòu tiáo bù wěn。 jiù zhè yàng， chén qiàn yǐ qí lín wēi bù jù de shí jì xíng dòng hècóng róng bù pò de zǔ zhì zhǐ huī cái néng， jiào yù hé gǎn rǎn liǎo guǎng dàjiàng shì， shǐ bù duì sī xiǎng qíng xù xùn sù 'ān dìng xià lái， wéi bǎo zhù cháng chéng， jìn 'ér jī bài dù kān de jìn gōng， zuì zhōng pò shǐ“ dù kān yǐ chéng jiàng”（ jiàn《 nán shǐ · chén běn jì shàng · wǔ dì jì》）， chuàng zào liǎo yòu lì tiáo jiàn。 zhè zhèng shuō míng liǎo zhǐ huī yuán de yǒng gǎn shàn zhàn de biǎo shuài zuò yòng， duì yú péi yǎng hé tí gāo jūn xīn shì qì， shì hé děng de zhòng yào。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ jūn zhōng yòu wèi dí qiè zhàn de rén， tīng dào jī gǔ jìn jūn de hào lìng tā bù qián jìn， méi yòu tīng dào míng luó shōu bīng de hào lìng tā xiān chè tuì，（ duì yú zhè zhǒng tān shēng pà sǐ de rén）， bì xū xuǎn zé qí zhōng zuì yán zhòng de yú yǐ shā diào， yǐ cǐ jǐng jiè qí yú de rén， cháng ruò quán jūn rén réndōu jù pà dí rén shí， jiù bù kě yǐ dān chún cǎi qǔ shā lù de bàn fǎ liǎo， yīn wéi zhè yàng zuò huì yán zhòng cuò shāng jūn wēi shì qì。（ zhè shí， shēn wéi jiàngshuài zhě） bì xū yǐ yǒng wǔ bì shèng de shén sè， xiàng shì zú biǎo míng dí rén bìng bù kě pà， jiǎng qīng yǒng yǔ qiè zài duì dí zuò zhàn zhōng de lì hài guān xì， xiǎo yù tā men yǐ gǎn yú zhàn dǒu cái néng bì miǎn sǐ wáng de fāng cè。
zhè yàng， jūn xīn shì qì zì rán jiù huì wěn dìng gāo 'áng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ zài duì dí zuò zhàn zhōng yào yòng shā lù de bàn fǎ lái zhì zhǐ wèi dí qiè zhàn de wèn tí fā shēng， dàn dāng quán jūn pǔ biàn cún zài wèi dí qiè zhàn qíng xù shí， jiù bù néng dān kào shā lù de bàn fǎ liǎo； jiàngshuài yìng xiàng bù duì zhǎn xiàn zì jǐ yīng yǒng wú wèi de jīng shén miàn mào， gào sù tā men yǐ gǎn zhàn 'ér qiú dé shēng cún zhī cè。”
jù《 nán shǐ》 jìzǎi： nán cháo liáng jìng dì shí qī， chén bà xiān shuài bīng tǎo fá wáng sēng biàn， shì xiān zhào jí tā de zhí zǐ chén qiàn gòng tóng móu huá zuò zhàn fāng lüè。 dāng shí， wáng sēng biàn de nǚ xù dù kān shuài bīng jù shǒu wú xīng， qí bù duì rén shù hěn duō， chén bà xiān mì lìng chén qiàn shuài bīng xùn sù huí dào cháng chéng， gòu zhù yíng shān gōng shì yǐ fáng bèi dù kān lái gōng。 dù kān pài qiǎn bù jiāng dù tài shuài bīng chéng xū qián lái xí jī cháng chéng， chén qiàn suǒ shǔ bù duì jiàngshì zài dí rén de tū rán xí jī zhī xià， dū miàn miàn xiāng qù， jīng jù shī sè， dàn chén qiàn què yì cháng zhèn jìng， tán xiào zì ruò， duì bīng lì de bù shǔ 'ān pái， gèng jiā zhōu mì míng què， gù shǐ bù duì qíng xù hěn kuài 'ān dìng xià lái。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， jūn zhōng yòu wèi qiè zhě， gǔ zhī bù jìn， wèi wén jīn xiān tuì， xū zé 'ér shā zhī， yǐ jiè qí zhòng。 ruò sān jūn zhī shì， rén rén jiē jù， zé bù kě jiā zhū lù， zhòng zhuàng① jūn wēi。 xū jiǎ zhī yǐ yán sè， shì yǐ bù wèi， shuō yǐ lì hài， yù yǐ bù sǐ， zé zhòng xīn zì 'ān。 fǎ yuē：“ zhí lù jìn wèi， tài wèi zé wù shā lù， shì zhī yǐ yán sè， gào zhī yǐ suǒ shēng。”②《 nán shǐ》： chén wǔ dì③ tǎo wáng sēng biàn， xiān zhào wén dì④ yǔ móu。 shí sēng biàn xù dù kān jù wú xīng⑤， bīng shèn zhòng， wǔ dì mì lìng wén dì sù hái cháng chéng⑥， lì shān bèi zhī。
kān qiǎn jiāng dù tài chéng xū yǎn zhì， jiàngshì xiāng shì shī sè， dì yán tán zì ruò， bù fēn⑦ yì míng， yú shì zhòng xīn nǎi dìng。
【 zhù shì】
① zhuàng： tōng“ qiāng”（ｑｉ āｎ ｇ）， cuò shāng， shāng hài。
②“ zhí lù jìn wèi” yǐ xià sì jù： chū zì《 sī mǎ fǎ · yán wèi dì sì》， dàn zhè lǐ shì zhāi yào xìng yǐn lù， qiě“ jìn wèi” yuán wén zuò“ jìn gù”。
③ chén wǔ dì： jí nán cháo chén kāi guó huáng dì chén bà xiān。 běn piān suǒ shù chén wǔ dì tǎo wáng sēng biàn zhī zhàn， shì zài liáng jìng dì shào tài yuán nián（ gōng yuán５５５ nián）， cǐ shí chén bà xiān shì wéi liáng jiāng， shàng wèi dé guó chēng dì。
④ wén dì： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ wén zhāng”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 wén dì， jí chén wén dì chén qiàn， chén bà xiān zhī xiōng zǐ。 tā cān jiā tǎo píng wáng sēng biàn zhī zhàn shí， rèn liáng wú xīng tài shǒu。
⑤ wú xīng： jùn míng。 zhì suǒ zài jīn zhè jiāng wú xīng nán。
⑥ cháng chéng： xiàn míng。 gù zhǐ zài jīn zhè jiāng cháng xīng。
⑦ bù fēn： duì bīng lì jìn xíng bù shǔ。
⑧ běn piān shǐ lì chū zì《 nán shǐ · chén běn jì shàng · wén dì jì》。
９７。 shū zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 shū zhàn》 wéi tí， nǎi qǔ“ shū xìn” zhī yì， qí yào zhǐ shì chǎn shù zài duì dí zuò zhàn qī jiān jìn jué shì zú yǔ qīn yǒu tōng xìn wǎng lái， yǐ fáng gān rǎo hé dòng yáo bù duì dǒu zhì de wèn tí。 tā rèn wéi， zài yǔ dí rén duì zhì qī jiān， rú guǒ yǔn xǔ shì zú tōng jiā xìn， tóng qīn yǒu wǎng lái， jiù huì yīn wéi yán yǔ bù yī 'ér dòng yáo jūn xīn， huàn sàn shì qì。 yīn cǐ，“ bù kě lìng jūn shì tōng jiā shū， qīn qī wǎng lái”。 rén men zhī dào， jūn xīn shì qì shì gòu chéng bù duì zhàn dǒu lì de zhù yào yīn sù。 yī bān shuō， jūn xīn wěn dìng， shì qì gāo zhǎng， bù duì jiù róng yì dǎ shèng zhàng； fǎn zhī， jūn xīn dòng yáo， shì qì dī luò， zé bì rán yào dǎ bài zhàng。 běn piān néng gòu rèn shí dào zhè yī diǎn， gù zhù zhāng pái chú nà xiē yǐng xiǎng jūn xīn shì qì de bù liáng yīn sù， shì bù wú yī dìng dào lǐ de。 rán 'ér， qǐ tú yòng jìn jué yǔ qīn yǒu tōng xìn wǎng lái de shǒu duàn， lái bǎo chí bù duì jūn xīn shì qì de wěn dìng wàng shèng， xiǎn rán zhè bìng bù shì jī jí de cuò shī hé kě qǔ de bàn fǎ。 yīn wéi， néng gòu yǐng xiǎng jūn xīn shì qì de bìng bù zài yú tōng xìn wǎng lái cǐ zhǒng xíng shì běn shēn， ér zài yú tōng xìn wǎng lái de nèi róng， shì fǒu néng gěi shì zú yǐ jī jí xiàng shàng de yǐng xiǎng。 shì shí shàng， yī fēng jī lì shā dí lì gōng de jiā xìn， huò zhě yī cì gǔ wǔ dǒu zhì de wèi wèn huó dòng， bù dàn bù huì dòng yáo jūn xīn shì qì， xiāng fǎn， zé kě néng gèng jiā jī fā bù duì 'ài guó rè qíng hé fèn yǒng shā dí jīng shén。 qí cì， shí jì shàng， jìn jué tōng xìn wǎng lái， jì bù róng yì wán quán zuò dào， yě bù shì tí gāo jūn xīn shì qì de jī jí yòu xiào de bàn fǎ。 shí jiàn de jīng yàn biǎo míng， zhǐ yòu tōng guò shēn rù xì zhì de sī xiǎng zhèng zhì gōng zuò， jiào yù guǎng dà shì zú zhēn zhèng dǒng dé wèishénme qù zuò zhàn hé zěn yàng qù zuò zhàn， jī fā tā men de 'ài guó rè qíng hé chóu dí xīn lǐ， cái néng shǐ bù duì bǎo chí wàng shèng gāo zhǎng de jūn xīn shì qì， cái néng shǐ bù duì yǐ fèn yǒng shā dí de wú sī wú wèi jīng shén qù yíng dé duì dí zuò zhàn de shèng lì。 zhè shì wǒ men yuè dú《 shū zhàn》 piān yīngdāng zhù yì sī kǎo de wèn tí。
sān guó chū qī， dōng wú lǚ méng shuài jūn xí qǔ gōng 'ān、 nán jùn de zuò zhàn， shì wú shǔ zhēng duó jīng zhōu zhàn yì de zǔ chéng bù fēn。 zài zhè chǎng jūn shì juézhú zhōng， zuì hòu suǒ yǐ chū xiàn shǔ bài wú shèng de jié jú， cóng zuò zhàn zhǐ dǎo shàng kàn， shì gè yòu qí shēn kè yuán yīn de。
dāng shí， zhèn shǒu jīng zhōu de shǔ jiāng guān yǔ， suī shì hào chēng“ wēi zhèn huá xià” de míng jiāng， dàn shí jì shàng tā què shì yī wèi yǒng yòu yú 'ér móu bù zú de měngjiàng 'ér yǐ。 yóu yú tā quē fá tǒng zhì yī fāng de zhàn lüè tóu nǎo hé zhèng zhì cái néng， yīn 'ér jì bù zhī lián wú kàng cáo zhàn lüè de zhòng yào xìng， yòu bù shí lǚ méng zài gān yán mì cí yǎn gài xià de duó qǔ jīng zhōu yīn móu de wēi xiǎn xìng， zài shí jiàn zhōng wán quán chǔyú máng mù zì dà、 gū lì bèi dòng de dì wèi。 ér lǚ méng zé zhuā zhù guān yǔ gāng bì zì yòng、 jiāo 'ào qīng dí de ruò diǎn， cǎi qǔ jiāo dí、 wù dí zhī cè， shǐ guān yǔ diào zǒu fáng yù bīng lì， zào chéng qí hòu fāng kōng xū， wéi lǚ méng qí xí chéng gōng tí gōng liǎo kě chéng zhī xì。 tóng shí， lǚ méng zài xí qǔ gōng 'ān、 nán jùn liǎng dì zhī hòu， néng gòu yán gé yuē shù wú jūn bù dé qīn rǎo mín jiā， duì guān yǔ jí qí jiàngshì de qīn shǔ， cǎi qǔ liǎo fǔ wèi yōu róng de zhèng què zhèng cè， bù jǐn pài rén dēng mén wèn hán wèn nuǎn， guān xīn qí jí kǔ， ér qiě hái yǔn xǔ guān yǔ de shǐ zhě gěi shǔ jūn jiàngshì chuán dì jiā xìn， děng děng。 zhè duì zhēng qǔ zhàn lǐng qū de mín xīn， wǎ jiě shǔ jūn dǒu zhì qǐ liǎo zhòng yào zuò yòng。 zhè yě shì dōng wú néng gòu zuì zhōng duó qǔ zhěng gè jīng zhōu de yī gè zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán zài yǔ dí rén duì lěi xiāng chí zhōng， bù kě yǔn xǔ shì zú tóng jiā tíng tōng xìn hé tóng qīn qī wǎng lái， yǐ fáng yóu yú shuō fǎ kǒu jìng bù yī zhì， ér dǎo zhì jūn xīn shì qì yí huò bù zhèn。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yǔ jiā rén tōng xìn， róng yì yǐn qǐ shì zú wèi dí qiè zhàn xīn lǐ； yǔ qīn qī wǎng lái， róng yì dǎo zhì shì zú liàn qīn sī xiāng 'ér zī shēng yàn zhàn qíng xù。”
sān guó shí qī， shǔ guó dàjiàng guān yǔ tún bīng jiāng líng， wú guó pài qiǎn lǚ méng jiē tì lǔ sù zhí wù 'ér zhù shǒu lù kǒu。 lǚ méng chū dào lù kǒu shí， biǎo miàn shàng bèi jiā xiū xíng 'ēn dé， yǔ guān yǔ jié wéi shēn hòu yǒu hǎo。 dàn hòu lái jìng chéng xì tōu xí 'ér zhàn lǐng liǎo gōng 'ān、 nán jùn， liǎng dì shǔ jūn shǒu jiāng fù shì rén、 méi fāng dū tóu jiàng liǎo lǚ méng。 lǚ méng shuài jūn jìn jù liǎng chéng hòu， jiē shōu guān yǔ jí qí tā jiàngshì de jiā shǔ， tādōu yī yī jìn xíng 'ān fǔ wèi wèn， yán lìng bù duì bù dé gān rǎo qīn fàn mín jiā， bù zhǔn suǒ qǔ bǎi xìng cái wù。 lǚ méng shǒu xià yòu gè shì bīng， yǔ lǚ méng tóng wéi rǔ nán rén， shàn zì ná mín jiā yī dǐng dǒu lì yòng lái zhē gài guān jiā kǎi jiá， zhè jiàn shì suī shì wéi gōng， dàn lǚ méng hái shì rèn wéi tā wéi fàn liǎo jūn lìng， bù kě yǐ yīn wéi shì tóng xiāng rén jiù fèi qì jūn fǎ， biàn liú zhe yǎn lèi shā liǎo zhè gè shì bīng。 yú shì， quán jūn wéi zhī zhèn dòng， zì cǐ bù duì zhōng chū xiàn lù bù shí yí de hǎo fēng shàng。 lǚ méng zǎo zǎo wǎn wǎn dū pài shēn biān rén yuán qù wèi wèn jiù jì lǎo nián rén， xún wèn tā men quē shǎo shénme dōng xī； duì shēng bìng de rén zhù dòng qǐng yī sòng yào， duì jī hán de rén fā fàng yī fú liáng shí。 guān yǔ zài huí jūn tú zhōng， duō cì pài rén dào lǚ méng zhù chù tàn wèn qíng kuàng， lǚ méng zǒng shì hòu dài qí shǐ zhě， ràng tā zhōu yóu quán chéng， zhú jiā jìn xíng wèn hòu， yòu de jiā shǔ qīn bǐ xiě xìn tuō shǐ zhě dài gěi jiā rén。 guān yǔ pài chū de shǐ zhě yī huí dào jūn yíng hòu， jiàngshì men sī xià hù xiāng xún wèn， dū qìng xìng zì jǐ jiā zhōng píng 'ān wú shì， zhī dào jiā rén suǒ shòu dài yù yòu chāo guò píng shí， yīn cǐ， guān yǔ bù duì díshì zú rén rén zì 'ān 'ér wú zài zhàn zhī zhì liǎo。 bù jiǔ， yòu gǎn shàng sūn quán shuài jūn lái dào zhè lǐ， guān yǔ zì zhī shì gū lì qióng， bài zǒu mài chéng， xiàng xī táo zhì zhāng xiāng， qí bù zhòng dū jiǎo xiè tóu jiàng， guān yǔ běn rén hòu lái bèi fú 'ér zāo dào shā hài。
【 yuán wén】
fán yǔ dí duì lěi， bù kě lìng jūn shì tōng jiā shū， qīn qī wǎng lái， kǒng yán yǔ bù yī， zhòng xīn yí huò。 fǎ yuē：“ xìn wèn tōng， zé xīn yòu suǒ kǒng； qīn qī wǎng lái， zé xīn yòu suǒ liàn。”① shǔ jiāng guān yǔ tún jiāng líng， wú yǐ lǚ méng dài lǔ sù② tún lù kǒu。 méng chū zhì， wài bèi xiū 'ēn dé， yǔ yǔ hòu jié hǎo。 hòu méng③ xí shōu gōng 'ān、 nán jùn， ér shǔ jiāng〔 shì rén、 méi fāng〕 jiē jiàng yú méng。 méng rù jù chéng， dé yǔ jí jiāng shì jiā shǔ， jiē fǔ wèi， lìng jūn zú bù dé gān lì④ rén jiā， yòu suǒ qǔ qiú。 méng huī xià shì， yǔ méng tóng rǔ nán⑤ rén， qǔ mín yī lì， yǐ fù guān kǎi， suī gōng， méng yóu yǐ wéi fàn jūn lìng， bù kě yǐ xiāng lǐ gù fèi fǎ， nǎi qì 'ér zhǎn zhī。 yú shì， jūn zhōng zhèn lì， dào bù shí yí。 méng dàn mù shǐ qīn jìn cún xù qí lǎo⑥， wèn suǒ bù zú， jí bìng zhě gěi yī yào， jī hán zhě yǔ yī liáng。 yǔ hái， zài dào lù， měi shǐ rén xiāng wèn， méng zé hòu yù zhī， zhōu yóu chéng zhōng， jiā jiā zhì wèn，〔 huò shǒu shū shì xìn〕。 yǔ rén hái， sī xiāng cān wèn， xián hè jiā mén wú yàng， xiāng dài guò yú píng shí， gù yǔ shì zú wú dǒu zhì。 huì quán yòu zhì， yǔ〔 zì zhī gū qióng， nǎi zǒu mài chéng⑦〕， xī zhì zhāng xiāng⑧， zhòng jiē jiàng， yǔ bèi shā。⑨【 zhù shì】
①“ xìn wèn tōng” sì jù： chū chù bù xiáng dài chá。
② lǔ sù： sān guó wú míng jiāng。 lín huái dōng chéng（ jīn 'ān huī dìng yuǎn dōng nán） rén， zì zǐ jìng。
chū suí zhōu yú dào jiāng nán， rèn sūn quán zhī zàn jūn xiào wèi。 zài cáo liú wú sān jiā dǐng lì fēn zhēng jú shì zhōng， dú sù lì zhù lián hé liú bèi yǐ kàng cáo cāo de zhàn lüè， wéi sūn quán cǎi nà， yīn 'ér qǔ dé chì bì bài cáo de zuò zhàn shèng lì。 yú sǐ hòu， sù xiān hòu rèn fèn wǔ xiào wèi、 héng jiāng jiāng jūn， dū lǐng quán jūn， bìng jì xù tuī xíng lián liú kàng cáo zhī cè。 dōng hàn jiàn 'ān 'èr shí 'èr nián（ gōng yuán２１７ nián）， sù bìng sǐ hòu， sūn quán pài lǚ méng xí qǔ jīng zhōu， zì cǐ， sūn liú lián méng wán quán pò liè。
③ méng： jí lǚ méng。 mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ yǔ”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
④ gān lì： wèi qīn fàn， rǎo luàn。
⑤ rǔ nán： jùn míng。 zhì suǒ zài jīn hé nán xīn xī。
⑥ qí lǎo： fàn zhǐ lǎo nián rén。
⑦ mài chéng： gǔ chéng míng。 xiāng chuán zhàn guó chǔ zhāo wáng suǒ zhù。 gù zhǐ zài jīn hú běi dāng yáng dōng nán。
⑧ zhāng xiāng： dì míng。 wèi yú jīn hú běi dāng yáng dōng běi。
⑨ běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · wú shū · lǚ méng chuán》。
９８。 biàn zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 biàn zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù yīn biàn zhì dí、 líng huó yòng bīng de zuò zhàn zhǐ dǎo yuán zé wèn tí。 tā rèn wéi， zhǐ dǎo zuò zhàn de fǎ zé， zuì zhòng yào de shì néng gòu shì yìng biàn huà de qíng kuàng 'ér kè dí zhì shèng。 yòng bīng zuò zhàn， bì xū xiān míng dí qíng 'ér hòu xíng dòng。 dí qíng wú biàn shí， yào děng dài qí biàn huà； dí qíng yǐ biàn shí， zé xū gēn jù xīn qíng kuàng cǎi qǔ xīn de xiāng yìng duì cè。 biàn zhèng wéi wù zhù yì rèn wéi， shì jiān yī qiē shì wù dōushì zài bù tíng dùn de fā zhǎn biàn huà zhī zhōng， ér zuò wéi shì wù fā zhǎn de tè shū xíng shì de rén lèi zhàn zhēng， yě bù lì wài， tā jì méi yòu yī chéng bù biàn de qíng kuàng zhuàng tài， yě méi yòu gù dìng kè bǎn de fā zhǎn mó shì。 zài fù zá duō biàn de zhàn zhēng zhōng， jiāo zhàn shuāng fāng de rèn hé yī fāng， yào xiǎng bǎo cún zì jǐ、 xiāo miè dí rén， zhǐ yòu yǐ jù kè guān shí jì， shì yìng dí qíng biàn huà， bù tóng qíng kuàng cǎi qǔ bù tóng zuò zhàn yuán zé hé zhàn fǎ， cái néng dá chéng cǐ yī“ cún jǐ miè dí” zhī zhàn lüè mùdì。 běn piān zhèng shì jī yú cǐ zhǒng rèn shí， jí yǐ《 biàn zhàn》 wéi tí jiē shì liǎo“ bīng jiā zhī fǎ， yào zài yìng biàn” zhè yī jù yòu pǔ biàn yì yì de jūn shì yuán zé。 kě yǐ rèn wéi， zhè shì guàn chuān《 bǎi zhàn qí lüè》 quán shū de zhòng yào sī xiǎng jīng huá。
wǔ dài chū qī， hòu liáng yǔ jìn（ hòu táng qián shēn） zhēng duó wèi zhōu zhī zhàn， liáng jūn suǒ yǐ bài yú jìn jūn， qí zhòng yào yuán yīn zhī yī， zài yú méi néng zài zuò zhàn shí jiàn zhōng guàn chè“ yào zài yìng biàn” zhè yīchóng yào zhǐ dǎo yuán zé。 dāng shí， jìn jūn yǐ jīng jìn zhàn wèi zhōu。 liáng jūn jiànglǐng liú xún gēn jù jìn jūn lái shì měng、 bīng lì duō， jí yú xún jī tóng liáng jūn jué zhàn de qíng kuàng， cǎi qǔ liǎo jiān shǒu shēn xiàn、 sì jī pò dí de zuò zhàn fāng zhēn， bìng qǐng qiú liáng mò dì zhū yǒu zhēn gōngjǐ qí zú gòu jūn liáng， yǐ shí xiàn qí gù shǒu dài jī、 chí jiǔ zhì shèng de zhàn lüè jìhuà。 liú xún de zhè yī zhǐ dǎo fāng zhēn， zài dāng shí bèi、 cāng、 xíng、 míng děng zhōu shàng zài liáng jūn kòng zhì de qíng kuàng xià， wú yí shì jiào wéi qièshí kě xíng de zuò zhàn shí shī jìhuà， cháng ruò zhū yǒu zhēn néng gōng yìng zú gòu liáng shí zhī yuán liú xún gù shǒu shēn xiàn、 dài jī jī dí， nà me， zuì hòu duó huí wèi zhōu bìng bù shì bù kě néng de。 rán 'ér， duì zuò zhàn yī qiào bù tōng de zhū yǒu zhēn bù dàn bù cǎi nà liú xún de zhèng què jiàn yì， xiāng fǎn， què jī fěng hé zhǐ zé liú xún qǐng qiú jūn liáng shì yì zài“ liáo jī”， ér bù shì dài jī pò dí。
tā bù gēn jù dí qíng shí jì， quán píng zhù guān xiā zhǐ huī， jìng zài jué zhàn tiáo jiàn hé shí jī shàng wèi chéng shú de qíng kuàng xià， yī 'ér zài、 zài 'ér sān dì qiáng lìng liú xún chū zhàn。 liú xún pò yú shèng zhǐ nán wéi de yā lì， shuài jūn zì shēn xiàn běi jìn zhì yuán chéng， tū zāo jìn jūn qián hòu jiā jī， jiēguǒ qī wàn liáng jūn dà bù bèi jiān， yú zhòng kuì sàn， ér liú xún běn rén jǐn shuài shù shí qí bīng cāng huáng nán táo。 xiǎn 'ér yì jiàn， bù cóng dí qíng shí jì chū fā， méi néng guàn chè yīn biàn zhì dí de zhǐ dǎo fāng zhēn， zhè zhèng shì liáng jūn zuò zhàn shī bài de yī gè zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán jūn shì jiā de yòng bīng fǎ zé， zhì guān zhòng yào de shì shàn yú suí jī yìng biàn。 jiàn gǔ jí jīn 'ér tōng xiǎo yòng bīng de， dōushì zài cǎi qǔ zuò zhàn xíng dòng zhī qián， bì xū shǒu xiān yào fēn xī pàn duàn dí qíng。 dí qíng méi yòu biàn huà， jiù děng dài qí biàn huà； dí qíng rú yòu biàn huà， jiù chéng qí biàn huà 'ér cǎi qǔ xiāng yìng de duì cè zhì dí。 zhè yàng zuò zhàn， cái yòu lì yú qǔ shèng。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ néng gòu gēn jù dí qíng biàn huà cǎi qǔ xiāng yìng duì cè 'ér qǔ shèng de， jiù jiào zuò yòng bīng rú shén。”
wǔ dài shí qī de hòu liáng mò nián， wèi bó zhèn fā shēng bīng biàn， pàn luàn zhě qiú jìn liǎo gāng gāng dào rèn de jié dù shǐ hè dé lún bìng tóu jiàng liǎo jù yòu hé dōng dì qū de jìn。 jìn wáng lǐ cún xù shuài jūn jìn zhàn wèi zhōu， hòu liáng dàjiàng liú xún zhù jūn yú shēn xiàn， zēng xiū yíng lěi， shū tōng hù chéng hé， cóng shēn xiàn zhì huáng hé xiū zhù tōng dào què bǎo liáng xiǎng yùn shū wú zǔ， yǐ qī chí jiǔ kàng yù jìn jūn。 dàn shì， liáng mò dì zhū yǒu zhēn què xià zhào shū mìng lìng liú xún lì jí chū bīng yíng zhàn jìn jūn。 liú xún wèicǐ 'ér shàng biǎo zòu qǐng mò dì shuō：“ jìn jūn shì bù róng yì dǎ bài de， yīngdāng děng dài dí qíng fā shēng biàn huà zài jué dìng jìn qǔ zhī cè。 cháng ruò yòu liǎo shìdàng shí jī， wǒ zěn me gǎn zuò shī liáng jī 'ér yǎng huàn yí hài ní？” liáng mò dì pài qiǎn shǐ zhě qián lái xiàng liú xún xún wèn yǔ dí jué zhàn jiāng cǎi qǔ shénme duì cè， liú xún huí dá shuō：“ chén xià méi yòu shénme qí jì liáng móu。 zhǐ yào néng gōngjǐ wǒ bù měi rén bǎi dǒu liáng shí， nà me， děng dào liáng shí chī wán de shí hòu， yě jiù bǎ dí rén dǎ bài liǎo。” liáng mò dì yī tīng， dà fā nù huǒ dì shuō：“ jiāng jūn liú cún zhè me duō liáng shí， shì zhǔn bèi zhì liáo jī 'è bìng bā？” jiē zhe， yòu pài huàn guān qián lái dū zhàn。 liú xún jiàn cǐ biàn duì bù jiāng men shuō：“ dàjiàng shòu quán chū zhēng zài wài， jí shǐ shì huáng dì mìng lìng yòu de yě kě yǐ bù jiē shòu。 duì dí zuò zhàn zhǐ néng gēn jù jù tǐ qíng kuàng 'ér yīn biàn zhì shèng dí rén， zěn me kě yǐ tuō lí dí qíng shí jì 'ér yù xiān xiǎng dìng qǔ shèng zhī cè ní。 xiàn zài wǒ fēn xī dí rén shì qì zhèng shèng， nán yǐ qīng yì zhàn shèng tā。 duì cǐ， zhū wèi yǐ wéi rú hé？” zhòng jiànglǐng tīng hòu dōuyào qiú chū zhàn， liú xún jiàn cǐ qíng xíng zhǐ hǎo chén mò bù yǔ。 yī tiān， liú xún yòu bǎ zhū wèi jiànglǐng zhào jí dào jūn yíng mén qián， měi rén gěi yī bēi huáng hé shuǐ， mìng lìng dà jiā bǎ tā hē xià qù。 zhòng rén chuài mō bù tòu liú xún de yòng yì， yòu de zūn mìng hē liǎo， yòu de zé tuī cí wèi hē。 zhè shí， liú xún dà shēng shuō dào：“ hē yī bēi huáng hé shuǐ dū kùn nán chéng zhè yàng， tāo tāo bù jìn de huáng hé liú shuǐ néng bǎ tā yī xià hē wán má？” zhòng jiāng tīng hòu liǎn sè zhòu biàn。 zhè shí， lǐ cún xù pài bīng pò jìn liáng jūn yíng mén tiǎo zhàn， liú xún réng rán jiān shǒu bù zhàn。 qí hòu， liáng mò dì yòu duō cì pài rén cuī cù liú xún chū zhàn， liú xún wú nài， zhǐ hǎo qīn shuài wàn rén jìn gōng jìn jūn yíng zhèn， fú lǔ liǎo bù shǎo jìn bīng。 kě shì， bù yī huì， lǐ cún xù shuài lǐng dà jūn gǎn dào， liú xún jiàn jìn jūn lái shì xùn měng， biàn bù zhàn 'ér tuì。 qí hòu liáng jìn shuāng fāng yòu jī zhàn yú gù yuán chéng， liáng jūn zài jìn wáng lǐ cún xù hé dàjiàng lǐ sì yuán、 lǐ cún shěn suǒ bù de fèn lì jiā jī zhī xià， cǎn zāo shī bài， liú xún běn rén xìng miǎn nán táo。
【 yuán wén】
fán bīng jiā zhī fǎ， yào zài yìng biàn。 hàogǔ zhī bīng， jǔ dòng bì xiān liào dí。 dí wú biàn dòng， zé dài zhī； chéng qí yòu biàn， suí 'ér yìng zhī， nǎi lì。 fǎ yuē：“ néng yīn dí biàn huà 'ér qǔ shèng zhě， wèi zhī shén。”① wǔ dài liáng② mò， wèi bó③ bīng luàn，〔 qiú〕 hè dé lún jiàng jìn④。 zhuāng zōng⑤ rén wèi〔 zhōu〕， liáng jiāng liú xún⑥ nǎi jūn yú shēn xiàn⑦， zēng lěi jùn chí， zì shēn zhì hé， zhù yǒng dào⑧〔 yǐ tōng〕 xiǎng。 liáng dì⑨ zhào xún chū zhàn。〔 xún zòu〕 yuē：“ jìn bīng wèi yì jī， sì bǐ jìn qǔ， gǒu dé jī biàn， qǐ gǎn zuò zī huàn hài？” dì qiǎn shǐ wèn xún yǐ jué shèng zhī cè， duì yuē：“ chén wú qí móu， dàn rén gěi shí hú⑩ liáng， jìn nǎi pò dí。” dì nù yuē：“ jiāng jūn liú mǐ liáo jī yé？” yòu qiǎn zhōng shǐ dū zhàn。 xún wèi zhū xiào yuē：“ dàjiàng zhuān zhēng， jūn mìng yòu suǒ bù shòu， lín dí zhì biàn， ān kě yù móu。 jīn chuài bǐ zì qì shèng， nán kě qīng kè， zhū jūn yǐ wéi rú hé？” zhòng jiē yù zhàn， xún mò rán。〔 tā rì〕， nǎi fù zhào zhū jiāng liè jūn mén， rén gěi hé shuǐ yī bēi， yīn mìng yǐn zhī， zhòng wèi cè qí yì， huò yǐn huò cí。 xún yuē：“ yī bēi zhī nán ruò shì， tāo tāo hé liú， kě shèng jì hū？”
zhòng jiē shī sè。 shí zhuāng zōng yǐ bīng yā xún yíng， yì bù chū。 dì yòu shù qiǎn rén cù zhī， xún yǐ wàn rén bó qí yíng， fú huò shèn zhòng。 shǎo qǐng， jìn bīng jì zhì， xún tuì。 hòu zhàn yú gù yuán chéng⑾， zhuāng zōng yǔ lǐ sì yuán⑿、 lǐ cún shěn⒀ jiā jī， xún bīng dà bài。⒁【 zhù shì】
① néng yīn dí biàn huà 'ér qǔ shèng zhě， wèi zhī shén： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · xū shí piān》。
② liáng： jí wǔ dài shí qī de hòu liáng。 zhū wēn suǒ jiàn。
③ wèi bó： jí wèi bó zhèn， zhì wèi zhōu（ wèi yú jīn hé běi dà míng běi）。
④ jìn： jí wǔ dài shí qī hòu táng de qián shēn。 táng xī zōng nián jiān， shā tuó zú shǒu lǐng lǐ kè yòng yīn shuài bīng zhù táng zhèn yā huáng cháo qǐ yì， bèi rèn mìng wéi hé dōng jié dù shǐ， fēng jìn wáng， zuò zhèn jìn yáng（ jīn shān xī tài yuán xī nán）。 hòu qí zǐ lǐ cún xù jí wáng wèi， réng chēng jìn。
⑤ zhuāng zōng： zhǐ hòu táng huáng dì lǐ cún xù。 dàn zài zhēng duó wèi zhōu zhī zhàn shí， shàng wèi chēng dì jiàn táng， réng wéi jìn wáng。
⑥ liú xún： hòu liáng dàjiàng。 mì zhōu 'ān qiū（ jīn shǔ shān dōng） rén。 guān zhì zhèn nán jié dù shǐ。
yīn yǔ jìn jūn zhēng duó wèi zhōu zuò zhàn shī bài， bèi liáng mò dì zhū yǒu zhēn shā hài。
⑦ shēn xiàn： jīn shǔ shān dōng。
⑧ yǒng dào： jí liǎng bàng zhù yòu qiáng yuán de tōng dào。
⑨ liáng dì： jí hòu liáng mò dì zhū yǒu zhēn。
⑩ hú： liángqì míng， yì wèiróng liàng dān wèi， zhōng guó gǔ dài nán sòng yǐ qián， yī hú wéi shí dǒu； shí hú dāng wéi bǎi dǒu。
⑾ gù yuán chéng： dì míng。 gù zhǐ zài jīn hé běi dà míng běi。
⑿ lǐ sì yuán： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ fú yàn qīng”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 qí shì jì xiáng jiàn《 bù zhàn》 zhù。
⒀ lǐ cún shěn： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ lǐ cún xù”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 qí shì jì xiáng jiàn《 bù zhàn》 zhù。
⒁ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù wǔ dài shǐ · liáng shū · liú xún chuán》 hé《 zī zhì tōng jiàn · hòu liáng jì sì》。
９９。 hàozhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 hàozhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù qióng bīng dú wǔ de yán zhòng wēi hài xìng， yǐ jǐng zhí guó zhèng zhě yìng shèn zhòng zhàn shì。 tā rèn wéi， zhàn zhēng běn lái shì yǔ dé zhì xiāng wéi bèi de， zhǐ yòu zài wàn bù dé yǐ de qíng kuàng xià cái shǐ yòng tā。 rén jūn bù kě yǐ shì guó dà mín zhòng 'ér suí yì fā dòng zhàn zhēng。 yī dàn qióng bīng dú wǔ， hàozhàn bù zhǐ， shì bì dǎo zhì guó jiā bài wáng。 cóng quán piān nèi róng kàn， zhè lǐ suǒ shuō de“ hàozhàn”， shí jì shì zhǐ nà xiē qīn lüè、 lüè duó de bù yì zhàn zhēng。 kě jiàn， běn piān suǒ jí lì fǎn duì de shì nà xiē yǐ qīn lüè、 lüè duó wéi mù de de qióng bīng dú wǔ de fēi zhèng yì zhàn zhēng。 lì shǐ de jīng yàn zhèng míng， qióng bīng dú wǔ de wēi hài jí dà， bù jǐn huì zào chéng cái jìn lì jié、 shēng chǎn pò huài de jīng jì bēng kuì， ér qiě hái huì zào chéng shēng líng tú tàn、 mín yuàn fèi téng de shè huì wēi jī， zuì zhōng zé bì rán dǎo zhì mín zú shuāi luò、 guó jiā bài wáng de yán zhòng 'è guǒ。 běn piān zài lùn shù liǎo qióng bīng dú wǔ wēi hài xìng de jī chǔ shàng， jìn yī bù jiē shì liǎo wán zhàn zhēng zhī huǒ“ jiāng yòu zì fén zhī huàn” de dào lǐ， zhè shì bù shī yòu zhòng yào xiàn shí yì yì de kě guì sī xiǎng。
suí yáng dì yáng guǎng shì zhōng guó lì shǐ shàng yòu míng de fēng jiàn bào jūn zhī yī。 rén shòu sì nián（ gōng yuán６ ０４ nián） qī yuè， tā yīn móu shā fù cuàn dé dì wèi yǐ hòu， duì nèi héng zhēng bào liǎn、 huī huò wú dù， duì wài qióng bīng dú wǔ、 sì yì qīn lüè。 cóng dà yè bā nián zhì shí nián（ gōng yuán６１２ ～６１４ nián）， yáng guǎng jìng duì fù shǔ guó gāolí lián xù fā dòng sān cì dà guī mó zhàn zhēng。 jù táng dài xué zhě dù yòu《 tōng diǎn · shí huò qī》 jìzǎi：“ sān jià dōng zhēng liáo zé， jiē xīng bǎi yú wàn zhòng， kuì yùn zhě bèi zhī”， kě yǐ tuī zhī， yáng guǎng sān gōng gāolí zhī zhàn， diào jí de zǒng bīng lì wéi sān bǎi sì shí yú wàn（ jí měi cì wéi yī bǎi yī shí sān wàn yú rén）， qiǎngzhēng de mín gōng zǒng shù dá liù bǎi bā shí yú wàn， liǎng xiàng hé jì wéi yī qiān líng 'èr shí yú wàn rén， cán kù chí jiǔ de zhàn zhēng xiāo hào， bù jǐn zào chéng dà pī bīng yuán zhàn sǐ、 bìng wáng， ér qiě dǎo zhì“ gēng jià shī shí， tián xìn duō huāng”，“ bǎi xìng kùn qióng， cái lì jù jié”
（ jiàn《 zī zhì tōng jiàn · suí jì wǔ》）， shè huì shēng chǎn zāo dào yán zhòng pò huài。 zài chén zhòng de bīng yì、 yáo yì hé cán kù de bō xuē yā zhà zhī xià， rén mín zài yě wú fǎ shēng huó xià qù liǎo。 suí mò nóng mín dà qǐ yì， zhèng shì zài shàng shù tiáo jiàn xià bào fā de， bìng qiě yǐ léi tíng wàn jūn zhī shì cuī huǐ liǎo yǐ yáng dì wéi shǒu de suí dài fēng jiàn wáng cháo de cán bào tǒng zhì。 suí cháo de xùn sù miè wáng， cóng yī dìng yì yì shàng jiǎng， qià shì suí yáng dì yáng guǎng qióng bīng dú wǔ zào chéng de yán zhòng 'è guǒ。 zhè bù néng bù shì“ wéi rén jūn zhě” suǒ yìng jí qǔ de lì shǐ jiào xùn 'ā！
【 yì wén】
bīng qì shì shā rén hài mìng de xiōng xiǎn qì jù， zhàn zhēng shì wéi bèi dé zhì de bào lì xíng dòng， zhǐ yòu zài pò bù dé yǐ de shí hòu cái shǐ yòng tā。 guó jūn bù néng yǐ zì jǐ de guó jiā dà、 rén kǒu duō， jiù qīng jìn quán lì dì jìn xíng zhēng fá， shǐ zhàn zhēng wú xiū wú zhǐ， zuì hòu dǎo zhì guó jiā bài wáng， dào nà shí hòu huǐ yě lái bù jí liǎo。 fā dòng zhàn zhēng rú tóng wán huǒ yī yàng， bù xī miè tā， bì jiāng dài lái zì wǒ fén huǐ zhī huò。 suǒ yǐ， shì qiáng hàozhàn， yòng bīng bù zhǐ， qí huò huàn jiāng chǎn shēng yú lái bù jí zhuǎn shēn de shùn jiān。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ guó jiā suī rán qiáng dà， hàozhàn bì dìng miè wáng。”
suí cháo zài yáng dì yáng guǎng tǒng zhì shí qī， guó jiā bìng fēi bù qiáng dà， rén kǒu bìng fēi bù zhòng duō， rán 'ér， yóu yú yáng guǎng shì hǎo wǔ lì yǔ zhàn zhēng， bù duàn xún xìn yòng bīng， zhēng zhàn wú xiū wú zhǐ， děng dào zhàn zhēng tài shì tū biàn 'ér chū zhēng gāolí de suí jūn bīng bài liáo dōng chéng xià de shí hòu， guó nèi de huò luàn yóu cǐ 'ér jiē lián fā shēng，（ zuì zhōng dǎo zhì yáng dì jí qí suí wáng cháo sàng shēn miè guó de kě bēi xià chǎng）。 zhè nán dào bùwèi hòu shì rén suǒ chǐ xiào má？ āi！ shēn wéi guó jūn de rén， zěn kě bù shèn zhòng zhàn shì 'ā！
【 yuán wén】
fū bīng zhě， xiōng qì yě； zhàn zhě， nì dé yě， shí bù huò yǐ 'ér yòng zhī。 bù kě yǐ guó zhī dà， mín zhī zhòng， jìn ruì zhēng fá， zhēng zhàn bù zhǐ， zhōng zhì bài wáng， huǐ wú suǒ zhuī。 rán bīng yóu huǒ yě， fú jí， jiāng yòu zì fén zhī huàn； dú wǔ qióng bīng， huò bù xuán zhǒng①。 fǎ yuē：“ guó suī dà， hàozhàn bì wáng。”② suí zhī yáng dì③， guó fēi bù dà， mín fēi bù zhòng， shì wǔ hàozhàn， rì xún gān gē， zhēng fá bù xiū， jí shì biàn bīng bài liáo chéng④， huò qǐ xiāo qiáng⑤， qǐ bùwèi hòu shì xiào hū？ xū， wéi rén jūn zhě⑥， kě bù⑦ shèn zāi！⑧【 zhù shì】
① huò bù xuán zhǒng： xuán zhǒng， xuánzhuàn jiǎo gēn， yì jí xiàng hòu zhuǎn shēn； bù xuán zhǒng， wèi lái bù jí zhuǎn shēn。 quán jù yì sī shì， huò huàn chǎn shēng yú lái bù jí zhuǎn shēn de shùn jiān。
② guó suī dà， hàozhàn bì wáng： yǔ chū《 sī mǎ fǎ · rén běn dì yī》。
③ yáng dì： jí suí yáng dì yáng guǎng。 suí wén dì yáng jiān zhī dì 'èr zǐ。 zì rén shòu sì nián（ gōng yuán６０４ nián） jí dì wèi， zhì dà yè shí sì nián（ gōng yuán６１８ nián） sān yuè bèi shā， zài wèi jǐn shí sì nián。
④ bīng bài liáo chéng： zhǐ suí dà yè bā nián zhì shí nián（ gōng yuán６１２～６１４ nián）， suí yáng dì lián xù sān cì jìn gōng gāolí zhī zhàn， suí jūn jiē dà bài 'ér guī。 yīn gāolí dì chù liáo dōng fāng xiàng， gù chēng bīng bài liáo chéng。
⑤ huò qǐ xiāo qiáng： yǔ chū《 lùn yǔ · jì shì piān》。 xiāo qiáng， jí mén píng， gǔ dài gōng shì yòng yǐ fēn gé nèi wài de dāng mén xiǎo qiáng。 huò qǐ xiāo qiáng， yù zhǐ qǐ yú nèi bù de huò luàn。 běn piān zhè lǐ suǒ zhǐ， yī shì guó nèi gè dì bù duàn bào fā de nóng mín qǐ yì， èr shì tǒng zhì jiē jí nèi bù de yáng xuán gǎn qǐ bīng fǎn suí hé yǔ wén huà jí děng rén shā sǐ yáng dì zhī jǔ。
⑥ wéi rén jūn zhě： mǎ běn jí táng běn wú， jīn cóng wāng běn。
⑦ kě bù： mǎ běn jí táng běn wú， jīn cóng wāng běn。
⑧ běn piān shǐ lì chū zì《 suí shū · yáng dì jì》 hé《 zī zhì tōng jiàn · suí jì wǔ》。
１００。 wàng zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 wàng zhàn》 wéi tí， cóng“ wàng zhàn bì wēi” de 'è guǒ chū fā， zhuózhòng chǎn shù hé píng shí qī jiā qiáng zhàn bèi de bì yào xìng。 tā rèn wéi，“ ān bù wàng wēi， zhì bù wàng luàn”， zhè shì gǔ dài shèng xián liú gěi hòu rén de zuì wéi shēn kè de jiào huì hé gào jiè。
jìn guǎn tiān xià tài píng wú shì， yě bù kě yǐ fèi qì wǔ bèi； rú guǒ fèi qì wǔ bèi， nà me yī dàn wài dí rù qīn， jiù wú fǎ kàng jī dí rén， yòu xiào dì bǎo wèi guó jiā。 wèicǐ， tā zhù zhāng， zhí guó bǐng zhě yīngdāng“ nèi xiū wén dé， wài yán wǔ bèi”， bǎ“ jiǎng wǔ”、“ xí bīng” zuò wéi zhì dù jiān chí xià qù， qièshí jiā qiáng zhàn bèi jiào yù， rèn zhēn gǎo hǎo jūn shì xùn liàn。 rén lèi shè huì de fā zhǎn jìn chéng gào sù wǒ men， zhàn zhēng， zuò wéi lì shǐ de fàn chóu， tā shì jiē jí shè huì de chǎn wù， shì suí zhe sī yòu zhì hé bō xuē jiē jí de chǎn shēng 'ér chǎn shēng， yě bì jiāng shì suí zhe sī yòu zhì hé bō xuē jiē jí de xiāo miè 'ér xiāo wáng。 zhǐ yào shì jiè shàng hái cún zài zhe sī yòu zhì hé bō xuē jiē jí， cún zài zhe dì guó zhù yì、 bà quán zhù yì hé kuò zhāng zhù yì， zhàn zhēng de wēi xiǎn xìng jiù yǐ rán cún zài。 nà zhǒng suǒ wèi“ wú dí guó wài huàn” de lùn diào， zài jīn tiān de shè huì zhōng， nǎi shì yī zhǒng wǎ jiě rén men dǒu zhì de má zuì jì。 běn piān suǒ qiáng diào de jū 'ān sī wēi、 bù wàng zhàn bèi de sī xiǎng， duì yú jīn tiān réng rán jù yòu zhòng yào de xiàn shí yì yì。
táng xuán zōng lǐ lóng jī tǒng zhì hòu qī， ān lù shān、 shǐ sī míng wǔ zhuāng pàn luàn de fā shēng， jiū qí yuán yīn suī shì duō fāng miàn de， dàn shì， yǐ táng xuán zōng wéi shǒu de fēng jiàn tǒng zhì zhě cháng qī hū shì zhàn bèi， nǎi shì dǎo zhì 'ān shǐ zhī luàn bào fā hé cháng qī wéi hài de yī gè zhòng yào yuán yīn。 táng xuán zōng lǐ lóng jī， běn shì táng dài zhōng qī yī gè jiào yòu zuò wéi de fēng jiàn huáng dì， jí wèi chū qī， tā rèn yòng yáo chóng、 sòng jǐng děng xián chén wéixiàng， shí xíng liǎo yī xiē yòu lì yú guó jì mín shēng de zhèng cè cuò shī， chū xiàn liǎo shǐ chēng“ kāi yuán zhī zhì” de hé píng wěn dìng、 chí xù fā zhǎn de jú miàn， cóng 'ér bǎ táng wáng cháo tuī xiàng zhōng guó fēng jiàn shè huì de dǐng shèng shí qī。 rán 'ér， dào liǎo lǐ lóng jī tǒng zhì hòu qī， tā què yī fǎn cháng tài dì“ zì shì chéng píng， yǐ wéi tiān xià wú fù kě yōu， suì shēn jū jìn zhōng， zhuān yǐ shēng sè zì yú”
（ jiàn《 zī zhì tōng jiàn · táng jì sān shí 'èr》）， guò zhe“ qióng tiān xià zhī yù bùzúwèi qí lè”（ jiàn《 xīn táng shū · xuán zōng běn jì》） de jí duān fǔ huà shēng huó， jūn zhèng dà quán xiāng jì wéi jiānxiàng lǐ lín fǔ、 yáng guó zhōng děng rén suǒ cāo zòng， zhì shǐ cháo zhèng rì fēi， jūn bèi fèi chí。 zhè jiù gěi shēn jiān sān zhèn jié dù shǐ 'ér“ yīn yòu nì móu”（ jiàn《 jiù táng shū · ān lù shān chuán》） yǐ jiǔ de 'ān lù shān hé shǐ sī míng děng rén， fā dòng zhǐ zài duó qǔ táng cháo zhèng quán de dà guī mó wǔ zhuāng pàn luàn， zào chéng liǎo kě chéng zhī xì。 tiān bǎo shí sì zài（ gōng yuán７５５ nián） shí yī yuè， ān lù shān hé shǐ sī míng jiū jí bīng lì shí wǔ wàn rén， hào chēng 'èr shí wàn， yú fàn yáng zhèn（ zhì suǒ zài jīn běi jīng chéng xī nán） fā dòng pàn luàn hòu， bù dào bàn nián shí jiān， xiāng jì gōng zhàn dōng jīng luò yáng hé xī jīng cháng 'ān， huáng hé yǐ běi guǎng dà dì qū lún yú pàn jūn róu lìn zhī xià。 qí hòu， táng wáng cháo suī zài rén mín guǎng fàn zhī chí xià， jīng guò qī nián zhī jiǔ de jiān kǔ qū zhé dǒu zhēng， zhōng yú jiāng cǐ pàn luàn píng xī， dàn shì， zhàn luàn què gěi shè huì jīng jì yǐ jí dà pò huài， guó jiā yuán qì dà shāng， zhōng yāng jí quán xuē ruò， zì cǐ táng wáng cháo jí jù zǒu xiàng shuāi luò hé fān zhèn gē jù de fēn liè hùn luàn jú miàn。 rú guǒ shuō suí wáng cháo shì miè wáng yú suí yáng dì de“ shì wǔ hàozhàn， rì xún gān gē， zhēng fá bù xiū”（ jiàn qián《 hàozhàn》 piān）， nà me， cóng yī dìng yì yì shàng jiǎng， táng wáng cháo de shuāi bài zé shǐ yú táng xuán zōng hòu qī de“ huǐ gē mù mǎ， bà jiāng xiāo bīng， guó bù zhī bèi， mín bù zhī zhàn”。 suǒ yǐ， láo jì“ hàozhàn bì wáng” hé“ wàng zhàn bì wēi” zhè xiē gǔ dài zhù míng yí xùn， nǎi shì yī qiē zhí zhǎng guó jiā dà quán zhě bù kě sī háo hū shì de shén shèng zé rèn。
【 yì wén】
dà fán guó jiā chǔyú hé píng 'ān dìng shí qī， bù kě wàng jì hái yòu fā shēng zhàn zhēng de wēi xiǎn； shè huì chǔyú zhì lǐ yòu xù shí qī， bù kě wàng jì hái yòu fā shēng huò luàn de kě néng， zhè shì gǔ dài shèng xián zhé rén liú chuán xià lái de shēn kè jiào jiè。 tiān xià suī rán tài píng wú shì， dàn bù néng fèi qì wǔ bèi； kǎo lǜ dào zhōu biān hái yòu shàng wèi guī shùn qiě yǔ cháo tíng wéi dí de guó jiā，（ yī dàn fèi qì wǔ bèi） jiāng wú fǎ zài zhàn zhēng tū rán dào lái zhī shí wèi guó yù dí。 yīn cǐ， bì xū duì nèi xiū míng zhèng zhì， duì wài jiā qiáng zhàn bèi， xíng rén dé yǐ huái fú biān yuǎn bù zú bǎi xìng， shí kè jǐng tì yì wài shì jiàn de fā shēng。 yī nián sì jì dōuyào jiān chí wǔ bèi jiào yù de zhì dù， yǐ cǐ biǎo míng guó jiā shí kè bù wàng zhàn bèi。 suǒ wèi bù wàng zhàn bèi， jiù shì jiào yù quán mín jīng cháng xí bīng liàn wǔ， gǎo hǎo jūn zhèng xùn liàn。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ guó jiā suī rán chǔyú hé píng 'ān dìng， wàng jì zhàn bèi bì yòu fù miè wēi xiǎn。”
táng xuán zōng lǐ lóng jī tǒng zhì hòu qī， yóu yú guó jiā cháng qī chǔyú hé píng huán jìng，（ tǒng zhì zhě zhú jiàn shī qù zhàn zhēng jǐng tì xìng，） yīn 'ér chū xiàn fèi huǐ wǔ qì， fàng mù zhàn mǎ， bà chú jiànglǐng， xuē jiǎn jūn duì de wèn tí， zhì shǐ guó jiā bù zhī jiā qiáng zhàn bèi， rén mín bù dǒng zěn yàng zuò zhàn。 děng dào 'ān shǐ zhī luàn tū rán bào fā yú rén men háo wú sī xiǎng zhǔn bèi de shí hòu， wén guān bù kān chōng dāng jiànglǐng zhǐ huī dǎ zhàng， bǎi xìng bù kān chōng dāng wǔ shì duì dí zuò zhàn， yǐ zhì guó jiā zhèng quán jīhū bēng kuì， dà hǎo hé shān jīhū lún sàng。
āi！ zhàn bèi nán dào kě yǐ wàng diào má？【 yuán wén】
fán 'ān bù wàng wēi， zhì bù wàng luàn， shèng rén zhī shēn jiè yě。 tiān xià wú shì， bù kě fèi wǔ， lǜ yòu fú tíng①， wú yǐ hàn yù。 bì xū nèi xiū wén dé， wài yán wǔ bèi， huái róu yuǎn rén， jiè bù yú yě。 sì shí jiǎng wǔ zhī lǐ， suǒ yǐ shì guó bù wàng zhàn。 bù wàng zhàn zhě， jiào mín bù lí hū xí bīng yě。 fǎ yuē：“ tiān xià suī 'ān， wàng zhàn bì wēi。”② táng xuán zōng shí， chéng píng rì jiǔ， huǐ gē mù mǎ， bà jiāng xiāo bīng， guó bù zhī bèi， mín bù zhī zhàn。 jí 'ān shǐ zhī luàn， cāng zú biàn shēng yú bù tú， wén shì bù zú yǐ wéi jiāng， shì rén bù zú yǐ wéi zhàn， ér shén qì③ jǐ wēi， jiù wù④ jǐ shī。 xū， zhàn qǐ kě wàng hū zāi！⑤【 zhù shì】
① fú tíng： wèi bù guī shùn cháo tíng。 zhè lǐ zhǐ yǔ wǒ bù yǒu hǎo， chǔyú dí duì zhuàng tài de lín guó。 fú， bù； tíng， tōng“ tíng”， zhǐ cháo tíng。
② tiān xià suī 'ān， wàng zhàn bì wēi： yǔ chū《 sī mǎ fǎ · rén běn dì yī》。 dàn“ ān”、“ wēi”， mǎ běn jí gè běn jiē zuò“ píng”、“ qīng”， jīn jù yuán shū jiàogǎi。
③ shén qì： gǔ dài zhǐ dì wèi、 zhèng quán。
④ jiù wù： zhǐ xiān dài yí wù。 zhè lǐ yù zhǐ jiāng shān。
⑤ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù táng shū · xuán zōng běn jì》 hé《 zī zhì tōng jiàn · táng jì sān shí 'èr》。
请欣赏:
请给我换一个看看！ 拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
|
|
|
| mù lù | qián yán | biān xiě shuō míng | dì yī juàn | dì 'èr juàn | dì sān juàn | dì sì juàn | | dì wǔ juàn | dì liù juàn | dì qī juàn | dì bā juàn | dì jiǔ juàn | dì shí juàn | |
|
|
|
|