道家类 》 chán zōng yǔ dào jiā   》 dào jiā yǔ dào jiào zōng zǔ rén wù sī xiǎng de lüè lùn      nán huái jǐn Na Huaijin 　　dào jiào de xué shù sī xiǎng， wán quán yuān yuán yú dào jiā de nèi róng tuō biàn 'ér lái， yǐ rú shàng shù。 suǒ wèi dào jiā de sī xiǎng， zhè gè míng chēng de guān niàn hé nèi róng， shì gēn jù qín、 hàn yǐ hòu de fēn lèi， rú zài zhōu、 qín zhī jì， bù dàn rú、 dào běn bù fēn jiā， jiù shì zhū zǐ bǎi jiā de xué shù sī xiǎng， yědōu tuō tāi yú dào， bù guò， zhè gè dào de guān niàn， què fēi qín、 hàn fēn jiā yǐ hòu de dào jiā zhī dào。 dàn wú lùn dào jiā huò dào jiào， gēn jù dà jiā shú xī de xí guàn， dāng rán dū lí bù kāi yǐ lǎo zǐ、 zhuāng zǐ de xué shuō sī xiǎng wéi zōng zhù。 qí shí， wǒ men bǎ zì jǐ yáo yuǎn dì tuì zhuī qiānzǎi yǐ shàng， shēnqiè tǐ huì chūn qiū、 zhàn guó shí dài de lì shǐ bèi jǐng， yǔ dì lǐ huán jìng de guān xì， duì yú dào jiā zōng zhù de lǎo zǐ sī xiǎng， yǔ rú jiā zōng fèng de shèng rén kǒng zǐ de sī xiǎng， chú liǎo wén cí、 yǔ yán děng biǎo dá fāng shì， yǔ zhù zhāng shū shì jiù shì de fāng fǎ yòu yì tóng yǐ wài， shí zài méi yòu duō dà de chōng tū zhī chù。 hòu rén bǎ tā men de sī xiǎng guān niàn hé rén gé， sù dé tài guò duì lì 5 xíng chéng mén hù zhī jiàn， yóu rú shuǐ huǒ de bù néng xiāng róng， nà dōushì rú jiā yǔ dào jiā zhī tú zì jǐ zhì zào de shì fēi， yǔ yuán běn liǎng jiā de sī xiǎng wú guān。 wǒ men xiàn zài yào jiǎng de mùdì， piān zhòng zài qín、 hàn yǐ hòu dào jiā yǔ dào jiào de běn shēn sī xiǎng， suǒ yǐ duì yú zhè gè zhuān mén de wèn tí， bù bì duō zuò shuō míng， zhǐ shì suí shǒu jǔ jǐ gè lì zǐ yī tán， zuò wéi jiǎng shù dào jiā yǔ dào jiào sī xiǎng de kāi duān。 　　1 ． rú dào bù fēn jiā de “ tiān ” zì de hán yì 　　 wǒ men zài kǒng zǐ shān dìng hé suǒ zhù shù de wǔ jīng xué shù sī xiǎng lǐ， dōuzhī dào kǒng zǐ zhé xué sī xiǎng de gēn jù， shì cóng zhōng guó shàng gǔ chuán tǒng wén huà de tiān dào guān niàn 'ér lái， bù guò， gǔ rén zhù zuò， xiàn yú shí dài sī xiǎng de xí guàn， tiáo lǐ de fēn lèi， dìng yì de guī dìng， bìng bù yán gé， lì rú duì yú tiān yǔ， dà yuē guī nà qǐ lái， biàn yòu wǔ lèi guān niàn， dū hùn zài tiān de yī zì de míng cí zhī zhōng：（ 1） tiān zì shì zhǐ yòu xíng xiàng kě jiàn de tiān tǐ。（ 2） tiān zì shì zhǐ xíng 'ér shàng de tiān， chún cuì wéi chōu xiàng de lǐ niàn。（ 3） tiān zì shì zhǐ lèi tóng zōng jiào xìng shén gé de tiān， jù yòu shén rén yì zhì xiāng tōng de zuò yòng。（ 4） tiān zì shì zuì gāo jīng shén jié jīng de fú hào。（ 5） tiān zì shì xīn lǐ shēng huá de biǎo shì。 suǒ yǐ dú qín、 hàn yǐ shàng de shū， měi féng cǐ zì， bì xū yào guàn chuān shàng xià wén， shèn zhī， yào quán pán liǎo jiě quán piān， cái néng gōu tōng tā yòng zài hé chù， jiū jìng shì dài biǎo liǎo shénme yì yì？《 ěr yǎ》 yǔ《 shuō wén》 děng shū de zhù shì zì yì， shì jù yòu quán wēi jià zhí de cān kǎo， dàn shì zài shí dài sī xiǎng de yì yì lái jiǎng， yě yòu wèi bì zú yǐ jìn xìn zhī chù， lì rú xǔ shèn zhù《 shuō wén》， míng liù shū， yǐ shì hàn dài rén de sī xiǎng， suī shuō jìn yú gǔ dài， jiào wéi kě xìn， dàn yě yòu wèi bì jìn rán zhī chù， yì xū zhí dé yán jiū de。 　　2． rú dào bù fēn jiā de “ dào ” zì de hán yì 　　 guān yú dào zì， yě yòu xiāng tóng yú tiān zì de fù zá， dà gài guī nà zhōu、 qín zhī jì， xué shù sī xiǎng zhōng suǒ yòng de dào zì， yuē yòu wǔ lèi guān niàn， yědōu hùn zài dào zì zhī nèi：（ 1） xíng 'ér shàng de běn tǐ guān niàn， jiǎn chēng wéi dào。（ 2） yī qiē yòu guī lǜ 'ér bù kě biàn yì de fǎ zé， yě tǒng chēng wéi dào。（ 3） rén shì shè huì， gòng tōng zūn shǒu de lún lǐ guī fàn， yě chēng wéi dào。（ 4） shén mì bù kě zhī， ào miào bù cè， fán shì bù kě sī yì de shì， biàn chēng wéi dào。（ 5） gòng tōng xíng zǒu de jìng lù jiào dào。 yú shì rú、 dào děng xué， zhū yú bǎi jiā zhī yán， yě biàn gè zì hào chēng wéi dào， lì rú yīn yáng jiā、 míng jiā、 fǎ jiā、 bīng jiā děng děng， tǒng tǒng dōuyòu tí dào wǒ zhè zhǒng suǒ shuō de biàn shì dào。 zhè xiē gè jiā zhī yán， chú liǎo zài mǒu xiē dì fāng， tè bié tǎo lùn dào xíng 'ér shàng dào yǐ wài， dà duō shù dū guī yú wǒ men suǒ jǔ de dì 'èr lèi guī fàn zhī dào de dào zì fàn wéi， bù kě yǔ xíng 'ér shàng dào hùn yī 'ér kàn， jí rú wǔ jīng zhōng de dào zì。 yòu xiē dì fāng， zài tóng yī guān niàn zhōng， biàn zuò liǎng gè bù tóng guān niàn de yòng fǎ， huò wéi míng cí， huò wéi dòng cí， ér qiě zài míng cí dāng zhōng， huò shǔ yú dì yī lèi， huò shǔ yú dì wǔ lèi， biàn huà bù tóng。 zhè dū yīn wéi gǔ dài míng cí jiǎn dān， cí huì bù gòu shuǎi， ér qiě zài pǔ tōng de guān niàn zhōng， dà yuē dōuhěn xí guàn 'ér liǎo jiě， zhǐ shì hòu shì de rén dú lái， biàn yòu hùn xiáo bù qīng de gǎn jué liǎo， lì rú《 lǎo zǐ》 yī shū， tā suǒ yòng de dào yǔ， jiù bù kě shì tóng yī lì lái dú， suǒ yǐ qiānzǎi yǐ xià， zhù shì lǎo zǐ， gè zì chéng yī jiā zhī yán zhě， duì yú dào zì de jiě shì hé liǎo jiě bù tóng， yě zhèng rú wǒ men xiàn zài duì yú shì wù de guān chá， yīn lì chǎng bù tóng， guān diǎn gè bié， jiù dū bié chū xīn cái， zì chéng bié jiàn liǎo。 　　（ yī） lǎo zǐ 　　1． lǎo zǐ sī xiǎng de tiān dào wú wéi yǔ zì rán de guān niàn 　　 lǎo zǐ xué shuō sī xiǎng zhōng de dào yǔ tiān， yě zhèng yīn wéi guān niàn de hùn xiáo bù qīng， shǐ qiānzǎi yǐ xià， bǎi bān mō suǒ， mò zhōng yī shì。 lì rú rén jìn jiē zhī lǎo zǐ de míng yán： “ dào kě dào， fēi cháng dào。 míng kě míng， fēi cháng míng。 ” yǐ jí “ rén fǎ dì， dì fǎ tiān， tiān fǎ dào， dào fǎ zì rán。 ” rú guǒ wǒ men bù yī dìng xìn lài hòu lái de zhù shì， shèn zhī， rèn wéi dōushì gè rén jiè tí fā huī de lǐ lùn， nà me， zhǐ yào làn shú dú tòu yuán wén， yǐ jīng zhù jīng， yǐ běn shū běn wén de sī xiǎng 'ér liǎo jiě běn wén běn shū， jiù kě liǎo rán míng bái， jué dé fēi cháng qīnqiè。 lǎo zǐ yào rén xiào fǎ tiān， tiān shì zěn yàng zhí dé xiào fǎ ní？ tā zài yuán wén zhōng， hěn míng bái dì gào sù nǐ， tiān yú “ wàn wù zuò yān 'ér bù cí， shēng 'ér bù yòu， wéi 'ér bù shì， gōng chéng 'ér fú jū ”、 “ tiān dì suǒ yǐ néng cháng qiě jiǔ zhě， yǐ qí bù zì shēng， gù néng cháng shēng ” děng děng míng yán， zhè jiù shì shuō， tiān dì shēngzhǎng zuò yù wàn wù yǔ rén， tā méi yòu zì sī de mùdì， yě méi yòu duì lì tiáo jiàn de yào qiú， gèng méi yòu lì hài， shì fēi děng gōng lì de zuò yòng， tā zhǐ yòu shīshě hé jǐyǔ， méi yòu yào qiú shōu huí shénme， wàn wù cóng tā 'ér shēng、 ér miè， dōushì zì rán de xiàn xiàng。 tā bù cí láo kǔ 'ér cháng yuǎn de shēng zuò wàn wù， kě shì tā bù jū gōng， bù zì shì， bù zhàn wéi jǐ yòu， suǒ yǐ rén néng xiào fǎ tiān dì dà gōng wú sī rén cí de jīng shén， cái shì dào dé de biāo zhǔn， yě biàn shì xíng 'ér shàng dào de jìng jiè， yǔ xíng 'ér xià yǔ zhòu shì jiè de zì rán fǎ zé。 yú shì yòu de biàn rèn wéi zì rán cái shì dào yǔ tiān de gēn běn， yòu de bǎ lǎo zǐ zhè gè zì rán de míng chēng， ná tā dāng zuò yìn dù zhé xué zhōng de zì rán， huò hòu shì kē xué shàng wù lǐ shì jiè de zì rán， yù shuō yù luàn， bù zhī hé suǒ shì cóng 'ò men yào zhī dào， jù lí lǎo zǐ liǎng qiān yú nián zhī hòu， fān yì xī yáng rù de zhé xué yǔ kē xué de zì rán míng chēng， dōushì jiè yòng zhōng wén lǎo zǐ de “ zì rán ” yī cí 'ér dìng， bìng fēi wǒ men xiān yòu liǎo zhé xué yǔ kē xué de zì rán míng cí， lǎo zǐ cái lái jiè yòng tā de， zài lǎo zǐ yǐ qián bù jiàn zì rán de míng cí， zài lǎo zǐ yǐ hòu， zì rán de míng chēng， bèi rén duō fāng tào yòng， dà duō bù shì lǎo zǐ de běn yì。 rú guǒ wǒ men liǎo jiě zài lǎo zǐ shí dài zhōng， zhōng wén dān zì zào jù de wén fǎ， nà me， duì yú lǎo zǐ suǒ shuō de “ tiān fǎ dào， dào fǎ zì rán ” de dào lǐ， jiù hěn jiǎn dān 'ér míng bái liǎo， tā de huà， yóu zuò rén de xiào fǎ biāo zhǔn shuō qǐ， céng céng zhuǎn jìn， ér tuī dào xíng 'ér shàng dào。 tā shuō tiān yòu xiào fǎ shénme ní？ méi yòu shénme， nà shì tiān dào zì rán de fǎ zé 'ér yǐ， shénme shì zì rán de fǎ zé ní？ zì， biàn shì tiān dào zì jǐ de běn shēn。 rán， biàn shì tiān dào zì jǐ běn shēn běn lái dāng rán de rú cǐ 'ér yǐ， gèng méi yòu bié de lǐ yóu kě shuō。 hé qǐ lái jiǎng， zì rán， biàn shì tiān dào běn shēn zì jǐ dāng rán de fǎ zé shì rú cǐ de。 shí dài yù xiàng xià jiàng， yóu shàng gǔ yòng dān zì zuò wéi wén cí yǔ yán de yuán shǐ miàn mù， zhú jiàn yǎn biàn chéng wéi míng jù wén zhāng， yú shì， dà jiā róng yì wàng liǎo běn lái de guī fàn， bǎ zì rán dìng zuò yī gè míng cí， jiù zì rán 'ér rán， nòng bù qīng tā de suǒ yǐ rán， biàn biàn chéng xiǎng zhī dāng rán de dào lǐ liǎo。 děng yú lǎo zǐ yǔ kǒng zǐ， tā men bǎ dào yǔ dé de guān niàn， shì fēn kāi lái jiǎng， kě shì hòu lái yī tí dào lǎo zǐ， biàn bǎ dào dé 'èr zì hé 'ér wéi yī， zuò wéi yī gè míng cí lái jiě shì tā liǎo。 lǎo zǐ yòu míng de “ wú wéi ” xué shuō， biàn shì gēn jù tā zì jǐ tiān dào zì rán de zhì lǐ， yòng “ wú wéi ” yī cí lái shuō míng tiān dào de jìng jiè hé gōng néng， “ wú wéi ” yǔ “ wú bùwèi ” de guān niàn， yě biàn shì tā zì jǐ jiě shì “ wú wéi ” de dào lǐ， bìng fēi shì bù zuò de yì sī； “ wú wéi ” bìng fēi shì bùwèi， hòu rén yī tí dào “ wú wéi ”， biàn bǎ tā nà rù bùwèi de guān niàn， nà zhēn yuān wǎng liǎo lǎo zǐ。 tā shuō “ wú wéi ” shì tiān dào dào tǐ de jìng jiè。 “ wú bùwèi ” shì dào tǐ suī rán “ wú wéi ” dàn jí jù yòu shēng shēng bù yǐ de gōng néng hé zuò yòng。 suǒ yǐ biàn yòu “ yòu wú xiāng shēng ”、 “ dòng zé yù chū ” děng duì yú dào tǐ gōng yòng de shuō fǎ liǎo、 tā tí chū tiān dào de “ wú wéi ” ér “ wú bùwèi ”， yě shì shuō míng rén yìng xiào fǎ tiān dì、 xíng qí suǒ dāng xíng， zhǐ qí suǒ dāng zhǐ， zuò dào zhēn néng wú sī 'ér dà gōng de biāo zhǔn， cái shì tiān lǐ de gù rán。 suǒ yǐ tā shuō “ gōng chéng， míng suì， shēn tuì， tiān zhī dào ” de xiōng jīn hé qì dù， biàn shì gēn jù zhè gè yuán zé 'ér lái， wǒ men shì bǎ tā yǔ wén wáng、 zhōu gōng、 kǒng zǐ de xué shuō sī xiǎng， shāo zuò yī bǐ jiào， yǐ wǒ de yú chǔn yǔ qiǎn bó lái shuō， zhǐ jué dé tā men tóng shì shàng gǔ tǒng wén huà de yī guàn sī xiǎng， shí zài zhǎo bù chū shénme dà bù tóng de dì fāng， lì rú《 zhōu yì》 sī xiǎng de “ tiān xíng jiàn， jūn zǐ yǐ zì qiáng bù xī ”， yǐ jí kǒng zǐ de “ wéi zhèng yǐ dé， pì rú běi chén， jū qí suǒ， ér zhòng xīng gòng zhī。 ”“ wú yì， wú bì， wú gù， wú wǒ。 ” děng děng， jiǎn zhí rú chū yī zhé。 　　2． lǎo zǐ duì yú rén yì yǔ shèng rén de guān niàn 　　 nà me， lǎo zǐ wèishénme fěng cì rén yì， jī xiào shèng rén ní？ nà shì tā duì dāng shí chūn qiū shí dài de shè huì bìng tài， jiáo wǎng guò zhèng de shuō cí， bìng fēiwèi zhēn duì kǒng zǐ suǒ shuō de rén yì yǔ shèng rén 'ér yán， hòu rú ná tā zhè zhǒng shuō fǎ rén zhī yǐ zuì， wèi miǎn yòu qiàn gōng yǔn。 dāng chūn qiū shí dài， zhèng zài lǎo zǐ yǔ kǒng zǐ de shí qī， shì fēng bài huài， wáng zhèng bù gāng， zhū hóu jiān gōng lüè dì， jù quán kuā shì， hù zhēng xióng cháng de bà yè sī xiǎng yǐ jīng bó xīng， gōng lì guān niàn pǔ biàn liú xíng， dàn shì nà xiē zhēng wáng chēng bà de zuò wéi， yědōu shì yǐ xíng rén yóu yì wéi hào zhào， yǐ shèng rén zhī dào xiāng xuān chuán， shì dú chūn qiū zhàn guó shí dài zhū zǐ bǎi jiā de zhù shù， dòng chēng shèng rén， suí kǒu rén yì de lǐ lùn， yě lǚjiànbùxiǎn。 nà xiē zhuān yǐ xué shù sī xiǎng lái zhuī qiú gōng míng fù guì de zhī shí fènzǐ， yědōu shì yǐ shèng rén zhī dào fǔ zhù míng zhù xiāng qī xǔ， yú shì nòng dé shèng rén biàn dì， rén yì biàn wéi quán móu de huà bǐng， yīn cǐ lǎo zǐ jiù bù dé bù yán jiā bó chì， xíng tóng mán mà liǎo， suǒ yǐ tā shuō： “ shèng rén bù sǐ， dà dào bù zhǐ ”、 “ jué shèng qì zhì， mín lì bǎi bèi， jué rén qì yì， mín fù xiào cí， jué qiǎo qì lì， dào zéi wú yòu ” děng děng lǐ lùn， suí kǒu 'ér chū。 dàn shì tā yòu jǔ chū zhēn zhèng shèng rén de dào lǐ， shì yīngdāng xiào fǎ tiān dì zì rán de fù yù wàn wù， háo wú mùdì yǔ tiáo jiàn， rú guǒ rèn wéi tiān dì shì yù xiān jù bèi yòu yī rén xīn， xiàng dāng shí yòu xiē xué zhě de nà xiē lǐ lùn， biàn shì bù duì de； tā shuō tiān dì shēng wàn wù， bù fēn shì fēi， dū zhào shēng bù wù， tā duì wàn wù yǔ chú gǒu， dōushì píng děng， bù fēn xuān qīng de， zhēn zhèng de shèng rén， jiù shì shū rén， yě shì yóu tóng tiān dì zhī xīn yī yàng， píng děng wú sī， gèng wú mùdì yǔ tiáo jiàn， xíng qí yì suǒ dāng wéi 'ér yǐ， suǒ yǐ tā biàn shuō： “ tiān dì bù rén， yǐ wàn wù wéi chú gǒu； shèng rén bù rén， yǐ bǎi xìng wéi chú gǒu。 ” hòu shì bǎ tā suǒ shuō de zhè xiē huà， jiě shì wéi duì shèng rén hé tiān dì de fěng cì， nà zhǐ yòu qǐ lǎo zǐ yú qiān gǔ zhī shàng， huò xiàng bā guà lú zhōng qù wèn tài shàng lǎo jūn qù duì zhì yī fān， cái néng què dìng。 yīn wéi tā rèn wéi tiān dì zì rán， shì wú xīn zhī xīn 'ér cháng yòng de， suǒ yǐ tā rèn wéi zhēn zhèng shèng rén de yòng xīn， yě shì “ wú wéi ” ér “ wú bùwèi ” de， rú shuō： “ shèng rén wú cháng xīn yǐ bǎi xìng zhī xīn wéi xīn shàn zhě， wú shàn zhī， bù shàn zhě， wú yì shàn zhī， dé shàn。 xìn zhě wú xìn zhī， bù xìn zhě， wú yì xìn zhī， dé xìn。 shèng rén zài tiān xià， xī xī wéi tiān xià hún qí xīn。 bǎi xìng jiē zhù qí 'ěr mù， shèng rén jiē hái zhī。 ” zhè qǐ bù shì tā de zì zhù zì jiě má？ yīn cǐ “ gōng chéng、 míng suì、 shēn tuì， tiān zhī dào ” de yì sī， bìng fēi shì jiào rén fēi tuì ràng bù kě， nà děng yú tā suǒ shuō： “ fū wù yún yún， gè guī qí gēn ”， shì tóng yī lǐ niàn de。 bǐ rú《 yì jīng》 de qián guà wén yán shuō： “ dà rén zhě， yǔ tiān dì hé qí dé， yǔ rì yuè hé qí míng， yǔ sì shí hé qí xù， yǔ guǐ shén hé qí jí xiōng ”， qǐ bù shì yǔ lǎo zǐ tóng yī diǎn xíng de sī xiǎng， zhǐ shì biǎo dá fāng shì de bù tóng má？ yì xué suǒ shuō de dà rén， yě děng yú lǎo zǐ suǒ wèi de zhēn shèng rén。 “ yǔ tiān dì hé qí dé ”， zhèng tóng lǎo zǐ suǒ wèi tiān dì “ shēng 'ér bù yòu， wéi 'ér bù shì， gōng chéng 'ér bù jū ”， bù shì yī yàng má？ yǔ rì yuè hé qí míng， bù shì yǔ lǎo zǐ de “ tiān dì bù rén， yǐ wàn wù wéi chú gǒu ” xiāng tōng má？ rì yuè zhào lín tiān dì， bù fēn jìng huì， dū yī yàng cí xiáng dì zhào zhe， shàng zhì qīng jìng de gāo fēng， xià miàn wò chuò de hán cè， zhǐ yào nǐ bù zì sī de yǐn bì， tā dū yī lǜ zhào jiàn bù wù， wàn wù yǔ chú gǒu， dōuzài tā de cí guāng pǔ zhào zhī zhōng， bù fēn gāo xià。 qí yú “ sì shí hé qí xù， guǐ shén hé qí jí xiōng ”， yì kě bǐ lèi 'ér tōng， bù bì duō shuō liǎo。 lǎo zǐ rú guǒ zhēn mà rén yì yǔ shèng rén， tā yòu hé bì duō yú dì zài rén yì yǐ wài， tí chū yī gè dào hé dé ní？ zhè qǐ bù shì huàn tānɡ bù huàn yào， xīn píng zhuāng jiù jiǔ de shǒu fǎ má？ rú guǒ liǎo jiě tā quán pán de yì sī， tā duì yú zhēn zhèng rén yì dào dé de yào qiú， kě wèi tài dù gèng jiā yán sù ní！ 　　3． yòu guān lǎo zǐ zhèng zhì sī xiǎng de wù jiě 　　 wèile jiǎng dào jiā yǔ dào jiào de sī xiǎng， nán miǎn bù xiān qiān shè chū lǎo zǐ de xué shuō， suī zài qián miàn jìn liàng jié yào dì jiǎng guò lǎo zǐ tiān yǔ dào jí zì rán děng guān niàn， hái shì jué dé tài guò lū suo， yīn wéi lǎo zǐ zhǐ yòu wǔ qiān yán， wǒ men jiǎng dé tài duō， zhèng bù hé yú tā suǒ shuō de jiǎn， yǐ jí “ duō yán shù qióng， bù rú shǒu zhōng ” de dào lǐ。 dàn shì dào jiā yǔ dào jiào， shì shí shàng， dū shàng sù dào tā wéi zōng zhù， suǒ yǐ bù dé bù zài tā de huán zhōng dǎzhuàn。 jiǎng dào lǎo zǐ zhì guó de zhèng zhì sī xiǎng， shǒu xiān yào xiàng zhū wèi tóng xué tí chū yī gè wèn tí， jiù shì dú zhōu、 qín yǐ shàng de shū， fán shì tí dào guó jiā， bì xū zhù yì， yòu shí fēn zhī bā de dì fāng， bù shì tóng yú xiàn dài huà suǒ wèi guó jiā de guó zì guān niàn。 yīn wéi zhōng guó gǔ dài de guó zì， dào liǎo qín、 hàn yǐ hòu， hái yòu hěn duō dì fāng， réng rán zuò wéi dì fāng zhèng zhì dān wèi míng chēng zhī yòng， yóu qí zài chūn qiū、 zhàn guó shí dài， bāng guó hé bāng jiā， shì tōng yòng de yì yì， lì shǐ shàng suǒ wèi de zhū hóu jiù guó， biàn shì yào dào fēn fēng de nà gè dì fāng shàng rèn de yì sī， guò qù zhōng guó lì shǐ wén huà shàng guó jiā sī xiǎng de míng cí， shì yǐ “ tiān xià ” yī cí， zuò wéi xiàn dài de guó jiā huò shì jiè de guān niàn。 lǎo zǐ shū zhōng， yòu guān zhèng zhì sī xiǎng de zhé xué， yǐ lüè rú shàng shù de tiān yǔ dào de dào lǐ。 zhì yú tā de zhèng zhì zhù， tā shì tuī chóng “ xiǎo guó guǎ mín ” dì fāng zì zhì de lǐ xiǎng， suǒ yǐ tā tóng shí yě yòu “ zhì dà guó rú pēng xiǎo xiān ” děng zhèng zhì fāng fǎ de lùn diào， yīn wéi tā shì zhù zhāng tiān xià de rén men， yào dào dé de zì jué yǔ zì zhì， cái yòu xiàng pēng xiǎo xiān wèi yī yàng， màn màn dì yòng wén huǒ qíng zhēng， yòng yǐ huà mín chéng sú。 tā de “ jī quǎn xiāng wén， lǎo sǐ bù xiāng wǎng lái ” de sī xiǎng， děng yú rú zhě suǒ chēng dì yáo yóu yú kāng qú， tīng dào 'ér tóng de gēqǔ： “ lì wǒ chéng huǒ mín， mò fěi 'ěr jí。 bù shí bù zhī， shùn dì zhī zé。 ” yǐ jí jī rǎng lǎo rén zài lù shàng de gē shēng： “ rì chū 'ér zuò， rì rén 'ér xī， záo jǐng 'ér yǐn， gēng tián 'ér shí， dì lì yú wǒ hé yòu zāi。 ” de guān niàn， shì tóng yàng de yì sī。 rú guǒ jìn 'ér liǎo jiě lǎo zǐ de sī xiǎng， shì chūn qiū shí dài， nán fāng wén huà sī xiǎng de dài biǎo， duì yú nán fāng de chuān zé shān líng dì lǐ huán jìng yòu liǎo rèn shí， nà me， duì tā suǒ shuō： “ jī quǎn xiāng wén， lǎo sǐ bù xiāng wǎng lái ” de dì fāng zhèng zhì sī xiǎng， nà jiù bìng bù jué dé xī qí gǔ guài liǎo。 wǒ men tuì huí qù jǐ shí nián， dāng nián zhù zài dà lù nán fāng shān líng shàng de xiāng xià rén， yòu yī shēng méi yòu dào guò chéng shì， yī shì méi yòu lí kāi běn jū， bù zhī jīn shì hé shì de lǎo bǎi xìng， shí zài hěn duō， hé bì zǎo zài liǎng、 sān qiān nián qián de lǎo zǐ rú cǐ yún yún ní qīng rú xiàn dài kē xué wén míng de fā dá， gōng shāng yè de fā zhǎn， wèi liè qián máo， wéi shí dài xiān fēng de měi guó jǐ dà dū shì de shì mín， zhù zài xiá zǐ shì， lóng zǐ shì de gōng yù lǐ， jīng cháng bù tōng wǎng lái， gé bì lín jū yǔ duì miàn fāng lín， zhù de shì shénme rén？ huò zhě duì miàn de lín rén sǐ zài wū lǐ， gēn běn tǒng tǒng dōubù zhī dào， qǐ bù shì fǎ zhì de zì yóu shè huì cháng yòu de xiàn xiàng má？ nà me， wǒ men huí gù lǎo zǐ suǒ shuō “ jī quǎn xiāng wén， lǎo sǐ bù xiāng wǎng lái ” de shè huì， jiù jué dé tā zhǐ shì dài biǎo yī zhǒng tiān xià tài píng de lǐ xiǎng jìng jiè， fǎn 'ér gèng jiā kě 'ài， bìng wú bù duì zhī chù liǎo。 chú liǎo zhè xiē， shì lǎo zǐ duì yú dì fāng zì zhì， dào dé zhèng zhì yǔ zì jué zhèng zhì de lǐ xiǎng yǐ wài， tā duì yú tiān xià（ hòu shì guó jiā de guān niàn） zhèng zhì de guān niàn， shì zhù tǒng yī de dé zhì， rú shuō： “ tiān dé yī yǐ qīng， dì dé yī yǐ níng， hóu wáng dé yī yǐ wéi tiān xià zhēn。 ” bù shì tā hěn hǎo de zì zhù zì shì má？ wǒ men zhǐ yào liǎo jiě zhè xiē yào diǎn yǐ hòu， zài lái yán jiū lǎo zǐ zhèng zhì sī xiǎng de bèi rén wù jiě， bèi rén jiǎ jiè de yuān wǎng， jiù huì tì tā shēn shēn de bào qū liǎo。 　　4． lǎo zǐ bèi rén xiàn hài wéi yīn móu quán shù de jiào suō zhě 　　 qiān gǔ yǐ lái， zài dú shū de zhī shí fènzǐ zhōng， duì yú yī gè huá tóu huá nǎo， yù shì bù fù zé rèn， huò mó lēng liǎng kě； shàn yú yùn yòng tuō、 tuī、 lā； huò gōng yú xīn jì， guàn yòng quán móu， yǐ jí yīn xiǎn、 yuán huá děng děng de rén huò shì， jiù hěn róng yì jiā yǐ yī gè píng yǔ， zhè shì huáng、 lǎo。 zài dào jiā huò dào jiào lái jiǎng， wú lùn duì huáng、 lǎo、 huò lǎo、 zhuāng， dōuyòu shén shèng chóng gāo de jǐng yǎng， kě shì zài yī bān rén de huáng lǎo guān niàn zhōng， zhè gè shén shèng chóng gāo de 'ǒu xiàng， què biàn chéng bēi bǐ wò chuò de mà rén zuò yòng， yīn cǐ lián dài dào jiā hé dào jiào， yě bù chǐ yú shì lín liǎo。 zì cóng táng dài kāi shǐ， lǎo zǐ bèi rén tuī zūn， dēng shàng jiào zhù tài shàng lǎo jūn de bǎo zuò yǐ hòu， dào liǎo sòng dài， gèng cǎn liǎo， sòng rú lǐ xué jiā men， jìn guǎn 'àn zhōng xī shōu liǎo lǎo zǐ de xué shù sī xiǎng， yǐ chōng shí qí nèi róng， dàn yī tí dào fó、 dào， jiù liǎng miàn bìng chì， shèn zhī， zhǐ wéi yīn róu、 quán zhà zhī shù， lǎo zǐ yī zhí bèi dīng zài shí zì jià shàng， bēizhe yuān wǎng suí shí fú chén， zhè gè dào lǐ hé zài？ yuān wǎng hé lái ní？ yīn wéi lǎo zǐ shuō guò： “ jiāng yù xī zhī， bì gù zhī。 jiāng yù ruò zhī， bì yīn qiáng zhī。 jiāng yù fèi zhī， bì yīn jǔ zhī。 jiāng yù qǔ zhī， bì gù yǔ zhī。 shì wèi wēi míng。 ” yú shì zì lǎo zǐ yǐ hòu de zòng héng jiā zhě liú， yáng yán dào yì， yīn fèng lǎo zǐ suǒ jiǎng de zhè zhǒng yuán zé， yòng yú quán zhà bǎi hé， zuò wéi jūn dào zhèng zhì shàng móu lüè de yùn yòng； bīng jiā zhě liú， gèng shì tōng yòng rú cǐ yuán zé， ér shì yòng yú zhàn lüè yǔ zhàn shù de shí shī， chūn qiū、 zhàn guó yǐ hòu， wáng dào shuāi xiē， ér bà shù dà xíng，《 guó yǔ》 yǔ《 zhàn guó cè》 suǒ jìzǎi de jūn jù zhī shù， yǔ hòu shì suǒ wèi《 cháng duǎn jīng》 de lǐ lùn， dōushì shì yòng zhè zhǒng fǎ zé， suǒ yǐ yī bān rén， biàn zài wú xíng zhōng， zōng hé zòng héng jiā、 bīng jiā děng quán zhà de huài chù， yī gài guī yú lǎo zǐ de zuì míng zhōng。 qí shí， lǎo zǐ suǒ shuō de zhè xiē huà， shì zhǐ chū yǔ zhòu wù lǐ yǔ rén shì bì rán fǎ zé de yīn guǒ lǜ， gào sù rén men “ tiān dào hǎo hái ”， “ fǎn zhě， dào zhī dòng， ruò zhě， dào zhī yòng ” de yuán lǐ， rú guǒ bù cóng zì rán de dào dé qù zuò， ér zhǐ yǐ quán zhà zhēng duó wéi shì de， zuì hòu zhōng guī shī bài。 tā suǒ shuō： “ jiāng yù xī zhī， bì gù zhī ” de zuò yòng。 shì zhǐ wù lǐ shì jiè de qíng xíng， gào sù rén men “ róu ruò shèng gāng qiáng ” de dào dé dìng lǜ， pì rú yī huā yī mù， rú guǒ kuài yào diāo xiè de shí hòu， jiù tè bié kāi dé mào shèng， dàn shì nà zhǒng mào shèng de kāi zhāng， biàn shì shuāi luò de qián zòu。 “ jiāng yù ruò zhī， bì yīn qiáng zhī ” jiù shì shēng wù shì jiè de dìng lǜ， pì rú yī gè rén de shēng mìng， dào liǎo zuì qiáng zhuàng de jiē duàn， biàn shì “ wù zhuàng zé lǎo， lǎo zé bù dào ” de qū shì。 “ jiāng yù fèi zhī， bì yīn jǔ zhī ” yě shì wù lǐ shì jiè de bì rán dìng lǜ， pì rú lì xué de zuò yòng， dāng wǒ men yào bǎ yī gè dōng xī pāo luò dào mùdì dì yǐ qián， bì dìng xiān yào bǎ tā gāo gāo jǔ qǐ， yuǎn yuǎn dì pāo chū qù， zhè zhǒng gāo jǔ yuǎn pāo de zhuàng kuàng， dāng rán biàn shì zhuì luò de qián zòu。 “ jiāng yù qǔ zhī， bì gù yǔ zhī ” gèng shì yǔ zhòu shì jiè de cháng lǜ， pì rú tiān dì jǐyǔ wàn wù de shēng mìng， dāng gěi nǐ yǐ shēng de shí hòu， yě jiù shì shōu shè de kāi shǐ， suǒ yǐ qǔ yú zhī jiān， zài rén men kàn lái， shì yòu dé shī chéng bài de gǎn jué， dàn zài tiān dì zì rán de dào lǐ kàn lái， “ fāng shēng fāng sǐ， fāng sǐ fāng shēng ”， zhǐ shì yī zhǒng shēng mìng xiàn xiàng de guò chéng zuò yòng 'ér yǐ。 yīn cǐ lǎo zǐ suǒ shuō de “ wēi míng ”， yě jiù shì lǎo zǐ yào rén zài shì wù chū dòng zhī shí， míng bái tā yōu wēi de “ jī xiān ”， yào yòu “ zhī wēi， zhī zhù ” zhī míng， ér biàn bié tā suǒ yǐ rán de chū guó， biàn kě liǎo jiě tā de hòu guǒ， yīn cǐ tā shuō： “ tiān zhī dào， qí yóu gōng yǔ？ gāo zhě yì zhī， xià zhě jǔ zhī， yòu yú zhě sǔn zhī， bù zú zhě bǔ zhī。 tiān zhī dào， sǔn yòu yú 'ér bǔ bù zú。 rén zhī dào zé bù rán， sǔn bù zú yǐ fèng yòu yú。 shú néng yǐ yòu yú fèng tiān xià， wéi yòu dào zhě， shì yǐ shèng rén wéi 'ér bù dài， gōng chéng 'ér bù chù， qí bù yù jiàn xián。 ” suǒ wèi “ bù yù jiàn xián ”， biàn shì bù yào shì rén yǐ xián dé de měi míng yǔ chéng jì， guī dào tā zì jǐ de shēn shàng。 　　 kě shì， lǎo zǐ suǒ shuō de zhè zhǒng tiān dào zì rán de yīn guǒ dìng lǜ， yī zhí bèi hòu shì de rén， duàn zhāng qǔ yì dì wù jiě， yòng zài quán shù de jī biàn shàng qù， zài zhōng guó lì shǐ shàng， hàn dài yòu míng de wén、 jǐng zhī zhì de shèng shì， suī shuō shì yǐ lǎo zǐ de dào jiā sī xiǎng， zuò wéi zhèng zhì de fāng zhēn， dàn chú liǎo wén dì de jié jiǎn， yǔ shěng jiǎn ròu xíng děng jìn yú dào dé rén yì de zuò fēng yǐ wài， réng rán méi yòu zhēn zhèng cǎi yòng dào jiā qīng jìng wú wéi de dé huà， ér qiě， zài gǔ zǐ lǐ， shí zài yě shì yòng de zòng héng jiā yī lèi de quán móu， wéi rén wù jiě， hào chēng tā wéi dào jiā de xué shù sī xiǎng 'ér yǐ。 guò qù lì shǐ shàng suǒ wèi “ nèi yòng huáng lǎo， wài shì rú shù ” de zhèng zhì xíng tài， yě duō shì bù wài cǐ lì， bù bì duō jiǎng。 zǒng zhī， lǎo zǐ xué shù sī xiǎng， bèi rén wù jiě suǒ zào chéng de yuān wū， yě jiù yīn wéi tā duì rén shì xiàn xiàng， guān chá dé tài tòu chè， zuò liǎo yī xiē shēn kè de yán wén， cái huì chéng zhè zhǒng yuān yì。 hǎo zài tā yǐ jīng shuō guò： “ bù yù jiàn xián ”， nà me， zài tā běn shēn lái jiǎng， yě jiù wú suǒ wèi liǎo。 qí shí， zhēn zhèng yǐ lǎo zǐ zuò dài biǎo de dào jiā sī xiǎng， yě zhèng tóng rú jiā suǒ zōng de《 lǐ jì》 shàng《 lǐ yùn piān》 zhōng de dà tóng sī xiǎng， shì yǐ dé huà zhèng zhì wéi mùdì， shèn zhī， gèng yòu guò yú cǐ zhě。 suǒ yǐ hòu rú yòu rén huái yí《 lǐ yùn piān》 de dà tóng sī xiǎng， shì hòu lái càn zá dào jiā sī xiǎng de zhù zuò。 　　5． lǎo zǐ zhèng zhì sī xiǎng de zhòng xīn 　　《 lǎo zǐ》 yī shū， zì cóng bèi táng cháo dì wáng men gǎi chēng wéi dào jiào de《 dào dé jīng》 yǐ hòu， hòu shì jiǎng dào《 lǎo zǐ》， jiù huì bǎ dào dé guān niàn lián zài yī qǐ， qí shí， zài《 lǎo zǐ》 de běn wén， dào yǔ dé， shì gè zì fēn kāi， bìng bù hé yī， dào shì qí tǐ， dé shì qí yòng。 zhì yú yuán wén de piān zhāng cì xù， jīng qín huī chǔ huǒ yǐ hòu， yòu yīn gǔ jí de zhú jiǎn yǔ pí shū de líng luàn， zǎo yǐ wú fǎ què dìng yīngdāng rú hé cái shì？ dàn shì tǐ yòng gè yòu fēn bié， nà shì fēi cháng míng bái de shì， suǒ yǐ yòu guān yú lǎo zǐ zhèng zhì sī xiǎng de zhòng xīn， yīnggāi liǎo jiě tā shè jí dé zì de sī xiǎng， tā yǐ dào wéi nèi shèng zì yǎng zhī xué de zhōng xīn zhé xué， yǐ dé wéi chǔshì jí wéi zhèng wài yòng de zhòng xīn。 ér qiě gǔ dài dé zì de hán yì， tóng shí jù yòu dé zì de zuò yòng， děng yú bāo hán xiàn dài yǔ suǒ wèi xiào guǒ yǔ chéng guǒ de dào lǐ， suǒ yǐ tā jiǎng dé zì， biàn yòu “ shàng dé bù dé， shì yǐ yòu dé。 xià dé bù shī dé， shì yǐ wú dé。 ” de huà， zhè děng yú shì shuō shàng pǐn de dé xíng， jí shǐ zuò liǎo gōng dé de shì， dàn zài zì jǐ de xīn zhōng， bìng bù jué dé shì yòu dé， rú guǒ shì xià pǐn de dé xíng， tā zuò liǎo gōng dé， biàn bǎ zì jǐ yǐ zuò gōng dé de guān niàn， huò dé shī de guān niàn cún zài xīn zhōng， zhè yě jiù shì tā jiǎng dào zì “ wú wéi ” yǔ “ wú bùwèi ” tóng yì de zhù jiě。 wǒ men zài qián miàn jí qí jiǎn lüè dì shēn biàn lǎo zǐ sī xiǎng， bèi rén wù jiě wéi yīn róu quán zhà zhī shù de yuān yù， yīnggāi yào zhù yì tā zhè xiē zhòng diǎn， jiù bù huì zài shēng wù jiě liǎo。 yīn róu quán zhà zhī shù， shì bì xǐ yòng yīn móu， lì rú hàn chū fǔ zhù hàn gāo zǔ de chén píng， biàn shì xǐ yòng zòng héng bǎi hé de rén wù， suǒ yǐ tā zì jǐ yě shuō： “ wǒ duō yīn móu， shì dào jiā zhī suǒ jìn， wú shì jí fèi yì yǐ yǐ， zhōng bù néng fù qǐ， yǐ wú duō yīn huò yě。 ” sī mǎ qiān xiě tā de shì jiā jì shí， zàn xǔ tā shuō： “ chén chéngxiàng píng， shàoshí běn hǎo huáng、 lǎo zhī shù。 fāng qí gē ròu zǔ shàng zhī shí， qí yì gù yǐ yuǎn yǐ。 qīng cè rǎo rǎng chǔ， wèi zhī jiān， zú guī gāo dì。 cháng chū qí jì jiù jiū fēn zhī nán， zhèn guó jiā zhī huàn。 jí lǚ hòu， shí shì duō gù yǐ， rán píng jìng zì tuō， dìng zōng miào， yǐ róng míng zhōng， chēng xiánxiàng， qǐ bù shàn shǐ shàn zhōng zāi！ fēi zhī móu， shú néng dāng cǐ zhě hū！ ” rú guǒ zhǐ kàn tài shǐ gōng zàn yǔ de yī miàn， hǎo xiàng tā yě hěn zàn chéng chén píng yī shēng yòng zhì móu de chéng gōng， dàn yào zhù yì tā bǐ xià de wēi yán shuō： “ shàoshí běn hǎo huáng、 lǎo zhī shù。 ” jí “ fāng qí gē ròu zǔ shàng zhī shí， qí yì gù yǐ yuǎn yǐ。 ” zhè “ běn hǎo ” yǔ “ gù yǐ yuǎn yǐ ” jǐ gè zì， biàn shì shuō míng chén píng suī rán běn lái hàoxué huáng、 lǎo de xué shù， dàn hòu lái yī yù jī huì 'ér zuò shì de shí hòu， yīn wéi xué huáng、 lǎo de xiū yǎng bù dào jiā， tā biàn biàn chéng xǐ yòng quán móu， jù lí huáng、 lǎo dào dé de běn zhǐ gèng yuǎn liǎo。 suǒ yǐ tā zài chén píng de běn lǐ， biàn yǐn yòng tā zì jǐ de huà， shuō míng zhè gè dào lǐ。 bìng qiě zài zuì hòu de mò liǎo， tā yòu jìzǎi zhe chén píng de sūn zǐ chén hé dài hóu shí， “ zuò lüè rén qī qì shì， guó shǐ chú。 ”“ qí hòu， zēngsūn chén zhǎng， yǐ wèi shì qīn guì qī， yuàn dé xù fēng chén shì， rán zhōng bù dé。 ” děng huà zuò jié yǔ。 yóu cǐ kě jiàn sī mǎ qiān fèi jìn xīn lì， xiě chū cuò yòng dào jiā sī xiǎng， zuò wéi quán móu de bì hài， ér qiě yùn yòng quán móu zhě， bì xū zài shì xiān yòu xiān jiàn zhī míng， dàn lǎo zǐ zǎo yǐ shuō guò： “ qián shí zhě， dào zhī huá， yú zhī shǐ。 shì yǐ dà zhàng fū chù qí hòu， bù jū qí bó。 chù qí shí， bù jū qí huá。 gù qù bǐ qǔ cǐ。 ” yóu cǐ kě jiàn lǎo zǐ de dào jiā sī xiǎng， shì rú hé dì biǎn chì quán móu， zhù zhāng yǐ cháng hòu zì chù liǎo， zhè yǔ kǒng zǐ de rú jiā sī xiǎng， hé cháng yòu yòu bù tóng ní！ 　　 lǎo zǐ de zhèng zhì sī xiǎng， bù dàn biǎn chì quán móu， ér qiě gèng bù shì zhù zhāng tuì huà dào rú yuán shǐ shè huì de zhèng zhì。 dàn suǒ shuō de “ xiǎo guó guǎ mín ”， shì tā quán bù xué shù sī xiǎng zhōng， shè jí dāng shí zhū hóu jiàn guó fēn zhì， dì fāng zì zhì zhèng zhì sī xiǎng zhī yī 'ér yǐ。 tā duì yú tiān xià guó jiā（ zhōng guó gǔ rén， cháng yòu yòng tiān xià 'èr zì， yǐ gài quán guó de xí guàn） zhèng zhì de zhù zhāng， gèng shì zhù zhāng tǒng yī de。 lì rú tā shuō： “ tiān dé yī yǐ qīng， dì dé yī yǐ níng， shén dé yī yǐ líng， gǔ dé yī yǐ yíng， wàn wù dé yī yǐ shēng， hóu wáng dé yī yǐ wéi tiān xià zhēn。 ” dāng rán， zhè lǐ yǐn yòng lǎo zǐ suǒ wèi de dé yī， bìng bù zú yǐ shuō míng lǎo zǐ de zhù zhāng， bì shì tǒng yī de sī xiǎng。 tā zài zhè lǐ suǒ yòng de yī， tóng shí hái bāo kuò liǎo xiū yǎng de chéngfèn， yīn cǐ tā yòu shuō： “ gù guì yǐ jiàn wéi běn， gāo yǐ xià wéi jī， shì yǐ hóu wáng zì wèi gū guǎ bù gǔ， cǐ fēi yǐ jiàn wéi běn yé？ fēi hū？ rén zhī suǒ 'è， wéi gū guǎ bù wǒ， ér hóu wáng yǐ zì chēng。 gù zhì yù wú yù， bù yù ( wáng lù )( wáng lù ) rú yù， luò luò rú shí。 ” yóu cǐ 'ér zhī tā de dé huà yī tǒng de zhèng zhì sī xiǎng， dōuzài yuán wén suǒ yòu de zhù shù zhōng， yǐ jīng chōng fēn biǎo xiàn chū lái。 zhì yú lǎo zǐ “ bào yuàn yǐ dé ” de zhù， gèng shì zhōng guó wén huà yōu yuǎn bó dà de chuán tǒng jīng shén。 kǒng zǐ shì zhù zhāng “ yǐ zhí bào yuàn ”， suǒ yǐ tā yě zì shuō： “ nì yuàn 'ér yǒu qí rén， zuǒ qiū míng chǐ zhī， qiū yì chǐ zhī ”， duō shǎo hái dài yòu kuài qì de chéngfèn， zhè zhǒng dì fāng， jiào zhī lǎo zǐ， hǎo xiàng biàn yòu lú huǒ chún 'ér wèi qīng de gǎn jué， suǒ yǐ kǒng zǐ de “ xiàn zhāng wén wǔ ”， shì lǐ yòu gù rán。 zhì yú lǎo zǐ de sī xiǎng， fú yáo sān dài yǐ shàng， yuǎn shào huáng dì zhī xiān， yòng wéi jūn shī zhī dào， zú kě dāng zhī wú kuì。 　　6． lǎo zǐ shè shēng yǎng shēng de xué shù 　　 zhōng guó wén huà zhé xué， zì gǔ chuán tǒng de xí guàn， wú lùn shì jiǎng chāo yuè xíng 'ér shàng de xū wú， huò jiǎng xíng 'ér xià shì jiànrén shì wù lǐ de miào yòng， suō xiǎo 'ér zhì yú rén shēng， bì xū guī yú xiū yǎng shēn xīn xìng mìng de shí yòng zhī jiān， kuò 'ér dà zhī， biàn kě jiàn zhī yú qí jiā、 zhì guó、 píng tiān xià de yìng yòng， cóng lái bù “ tú tuō kōng yán ”， ér bù jiàn zhī yú xíng shì zhī jiān， dàn shǐ sī xiǎng biàn cōng， dú lì wéi xué。 yóu qí zài shēn xīn xiū yǎng fāng miàn， bì rán fǎn qiú zhū wǒ， yào yǔ lún lǐ dào dé de dé xíng xiāng yí， cái kě chēng zhī wéi xué， zhè biàn shì zhōng guó wén huà zhé xué yǔ xī fāng wén huà zhé xué zuì dà bù tóng de guān jiàn。 suǒ yǐ zhàn zài xī yáng zhé xué de jiǎo dù lái kàn zhōng guó wén huà， rèn wéi zhōng guó wén huà， gēn běn jiù méi yòu zhēn zhèng de zhé xué， zhǐ yòu piān yú rén shēng xiū yǎng de yī miàn， dàn kě chēng wéi rén shēng zhé xué 'ér yǐ。 rú guǒ zhàn zài zhōng guó wén huà lì chǎng lái jiǎng， duì yú xī fāng zhé xué de sī xiǎng yǔ nèi yǎng gōng fū， bìng bù bì rán yào qiú xíng sī yī zhì， biàn huì rèn wéi tā shì chéng xū jiē xiǎng， tú wéi miào mì de wàng xiǎng 'ér yǐ， gù rán hé yú luó ji， yán zhī chéng lǐ， zú yǐ qǐ fā ruì sī， cháng shǐ yòng zhī yú rén shì shì jiān， zé yòu bèi dào 'ér chí， wán quán bù hé shí yòng， suǒ yǐ bì xū zhēn zé， shàn jiā róng tōng fāng kě。 lǎo zǐ， dāng rán shì zhōng guó wén huà sī xiǎng de dà jiā， gèng shì dào jiā xué shù zhōng xīn de dài biǎo， zài zhōu、 qín zhī jì， chú liǎo lǎo zǐ jiǎng jiū shēn xīn xìng mìng de xiū yǎng dào shù yǐ wài， yòu guān “ fāng shì ” men de zī liào， yǐ jīng wú fǎ zhǎo dào， suǒ yǐ lǎo zǐ jiǎng shè shēng yǎng shēng de fāng shù， biàn shì shí dài zuì zǎo、 ér qiě jiào wéi jù tǐ de xué shuō liǎo。 sòng dài zhēn xiū zhèng tǒng dān dào de zǐ yáng zhēn rén， zài tā zhù shù de《 wù zhēn piān》 zhōng， biàn shuō： “《 yīn fú》 bǎo zì yú sān bǎi，《 dào dé》 líng wén mǎn wǔ qiān， jīn gǔ shàng xiān wú xiàn shù， jìn cóng cǐ chù dá zhēn quán。 ”“ ráo jūn cōng huì guò yán mǐn。 bù yù zhēn shī mò qiáng cāi， zhǐ wéi jīn dān wú kǒu jué， jiào jūn hé chù jié líng tāi。 ” zhè jiù shì dài biǎo dào jiā rén wù， duì yú lǎo zǐ《 dào dé jīng》 zhòng shì de jià zhí， xiàn zài wǒ men wèile jiǎng shù de fāng shǐ， jiǎn dān guī nà tā de yào diǎn： 　　（ 1） rù shǒu lì jī xū jí jìng dǔ de yǎng jìng lùn： rú shuō： “ zhì xū jí， shǒu jìng dǔ， wàn wù bìng zuò， wú yǐ guān qí fù。 fū wù yún yún， gè fù guī qí gēn。 guī gēn rì jìng， jìng rì fù mìng。 fù mìng rì cháng， zhī cháng rì míng。 bù zhī cháng， wàng zuò xiōng。 ” zhè biàn shì lǎo zǐ suǒ tí chū yǎng jìng lùn de yuán lǐ yǔ yuán zé， tā zhǐ chū shēng mìng de yuán tóu， shì yǐ jìng tài wéi gēn jī de， suǒ yǐ yào xiū yǎng huī fù dào shēng mìng yuán shǐ de jìng tài， cái shì hé yú cháng dào。 zhì yú yǎng jìng de fāng fǎ， bìng méi yòu xiàng hòu shì dào jiā tí chū dǎ zuò（ jìng zuò）、 shǒu qiào děng děng huā yàng， tā zhǐ shì shuō liǎo liù gè zì de yuán zé， “ zhì xū jí， shǒu jìng dǔ ”， zhì xū yào xū líng dào jí diǎn， shǒu jìng yào qīng níng dào jìng jí， biàn shì shè shēng yǎng shén de miào fāng liǎo。 　　（ 2） yóu jìng jí jìn yú mián mián ruò cún de yǎng shén lùn： rú shuō： “ gǔ shén bù sǐ， shì wèi xuán pìn。 xuán pìn zhī mén， shì wèi tiān dì gēn。 mián mián ruò cún， yòng zhī bù qín。 ” zhè biàn shì shuō míng xiān yóu yǎng jìng rù shǒu， ér dào dá xū líng bù mèi， zhì yú jīng shén hé yī， yǔ tiān dì tóng qí mián mì cháng cún de jìng jiè， kě yǐ yǔ tiān dì tóng gēn wǎng lái， mián mì huǎng hū 'ér gòng qí cháng jiǔ de miào yòng。 tā suǒ wèi de “ gǔ shén ”， jì bù shì rú zōng jiào xìng shān gǔ zhōng xiǎn hè de shén líng， gèng bù shì hòu shì dào jiā zhǐ wù chuán xīn， rèn wéi rén shēn mǒu yī qiào xué， huò jǐn cuō gǔ dào， biàn shì “ gǔ shén ” de zuò yòng。 suǒ wèi gǔ， shì wú fǎ shuō míng zhōng， jiè yòng shí wù de xíng róng cí。 gǔ， biàn shì shēn shān yōu gǔ， nà zhǒng kōng diào shēn yuǎn jì jìng de zhuàng tài， dàn yōu shēn de kōng gǔ， yīn wéi qì liú jìng zhǐ， suī xiān chén yáng dòng， biàn yòu huí liú zhuān shēng de zuò yòng， yǎn rán rú yòu shén zài， yīn cǐ lǎo zǐ jiè tā lái xíng róng xū líng jì jìng de shén jìng， tóng shí jù yòu bù mèi de gōng néng， wèi zhī “ gǔ shén ”。 suǒ wèi “ xuán pìn ”， yě bù quán shì hòu shì dào jiā suǒ zhǐ de dān tián miào qiào， “ xuán pìn ” shì cóng《 yì jīng》 xué xì de sī xiǎng 'ér lái。 xuán， shì yǔ yuán tōng yòng， pìn， shì gǔ dài zuò cí xìng dài hào de tōng yòng cí。 fán zhè gè shì jiè shàng dòng wù de shēng mìng， dū cóng yīn xìng cí xìng de kōng dòng gēn yuán zhōng yùn yù 'ér shēng， suǒ yǐ rén yào xiū dào cháng cún bù sǐ de chéng guǒ， yóu yǎng jìng， yǎng shén 'ér dào dá “ gǔ shén ” de jìng jiè， biàn shì mián mián ruò cún， xū líng bù mèi de “ xuán pìn ” zhī mén， yě shì shēng mìng de gēn yuán， kě yǔ tiān dì jīng shén xiāng wǎng lái liǎo。 　　（ 3） fǔ zhù yǎng jìng yǎng shén de yǎng qì lùn： rú shuō： “ tiān dì zhī jiān， qí yóu tuó yuè hū！ xū 'ér bù qū， dòng 'ér yù chū， ” yòng yǐ shuō míng wǎng lái shēng sǐ yī qì de zuò yòng。 tuó， shì liǎng tóu kōng kōng 'ér kě yǐ zhuāng dōng xī de dài zǐ。 yuè， shì gǔ dài de yuèqì， kě yǐ chuī qì tōng fēng de zhú guǎn。 tuó、 yuè， běn lái shì liǎng jiàn shì wù， yòng lái zuò wéi bǐ fāng， hòu lái yě yòu jiě shì tā wéi tōng fēng chuī huǒ suǒ yòng fēng xiāng kǒu de chuán sòng piàn。 zhè shì shuō míng hū xī wǎng lái yǔ yī qì zuò yòng de xiàn xiàng， kě yǐ fǔ zhù yǎng jìng yǎng shén， shǐ jīng shén hé yī de gōng yòng， suǒ yǐ tā yòu shuō： “ zài yíng bó bào yī， néng wú lí hū！ zhuān qì zhì róu， néng rú yīng 'ér hū！ dí chú xuán lǎn， néng wú cī hū！ ” yíng、 wèi， shì gǔ dài yī xué yòng yú qì xuè de dài míng cí。 hún、 bó， yě shì gǔ dài dào jiā yòng yú jīng shén de dài míng cí。 tā suǒ shuō de “ zài yíng bó bào yī， néng wú lí hū ”！ zhè biàn shì shuō yī gè rén， ruò néng xiū yǎng dào jīng shén hún bó jié hé wéi yī， ér bù lí sàn， xīn zhì yǔ qì jī wǎng lái zhuān yī， dào dá róu ruò rú yīng 'ér de zhuàng kuàng， xǐ dí xīn zhì， ér bù liú sī háo de gòu cī， biàn kě dào dá “ tiān mén kāi hé， néng wú cí hū ” wán quán xióng yáng de jìng jiè， hòu shì xiū liàn shén xiān de dān dào jiā， biàn chēng zhī wéi yáng shén。 　　（ 4） huǎng hū zhì jīng de dào miào： yóu yú yǎng jìng、 yǎng shén、 yǎng qì de xiào guǒ， zuì hòu biàn kě yǐ zhī dào lì yǔ jīng shén de zhēn zhèng zuò yòng， rú shuō： “ kǒng dé zhī róng， wéi dào shì cóng。 dào zhī wéi wù， wéi huǎng wéi hū。 hū xī huǎng xī， qí zhōng yòu xiàng。 huǎng xī hū xī， qí zhōng yòu wù。 yǎo xī míng xī， qí zhōng yòu jīng。 qí jīng shèn zhēn， qí zhōng yòu xìn。 zì gǔ jí jīn， qí míng bù qù， yǐ yuè zhòng fǔ。 wú hé yǐ zhī zhòng fǔ zhī zhuàng zāi？ yǐ cǐ。 ” tā suǒ shuō de jīng shén yǔ dào， shì yī qiē zhòng shēng dōukě yǐ zhēng xìn dé dào de； zhòng fǔ， biàn shì zhòng shēng de gǔ yì， hòu lái dào zhuāng zǐ， cái gǎi chēng wéi zhòng shēng。 huǎng hū， bù shì hūn mí huò hú tú， huǎng hū shì xíng róng xīn shén líng míng jìng zhào de jìng jiè。 yǎo míng， bù shì 'àn mèi， yǎo míng shì xíng róng shēn yuǎn qīng míng de jìng jiè。 zhè dū shì shuō míng yǎng jìng、 yǎng shén、 yǎng qì de chéng guǒ， hé yú dào chéng dé jiù， hán róng wàn lèi zhēn shí de qíng kuàng。 yī gè rén de xiū yǎng， rú guǒ dào dá zhè zhǒng jìng jiè， duì yú jīng shén de miào yòng， biàn kě zì yòu bǎ wò de jiàn dào tā de xìn yàn liǎo。 　　（ 5） shè shēng yǎng shēng de chéng guǒ： zhì yú shè shēng yǎng shēng de chéng guǒ， tā shǒu xiān tí chū yīng 'ér de qíng kuàng lái zuò bǎng yàng， rú shuō： “ hán dé zhī hòu， bǐ yú chì zǐ， dú chóng bù shì， měng shòu bù jù， jué niǎo bù bó。 gǔ róu jīn ruò 'ér wò gù。 wèi zhī pìn mǔ zhī hé 'ér wéi zuò， jīng zhī zhì yě。 zhōng rì hào 'ér bù 'á， hèzhī zhì yě。 zhī hé rì cháng， zhī cháng yuē míng。 yì shēng rì ( dǎi yáng )。 xīn shǐ qì rì qiáng。 wù zhuàng zé lǎo， wèi zhī bù dào， bù dào zǎo yǐ。 ” zhè shì yòng yǐ shuō míng xiū yǎng chéng guǒ de shēn xīn zhuàng kuàng， yǒng yuǎn yóu rú yīng 'ér shàng wèi chéng hái de jìng jiè， yě jiù shì hòu shì dào jiā suǒ wèi de “ fǎn lǎo hái tóng ” de gēn jù， suǒ yǐ tā yòu shuō： “ shàn shè shēng zhě， lù xíng bù yù wéi hǔ， rù jūn bù bèi jiá bīng， wéi wú suǒ tóu qí jiǎo， hǔ wú suǒ cuò qí zhǎo， bīng wú suǒ róng qí rèn。 fū hé gù？ yǐ qí wú sǐ dì。 ” zhè biàn shì hòu shì dào jiā jù wéi “ cháng shēng bù sǐ ” de gēn jù。 　　 cǐ wài， lǎo zǐ suǒ lùn wéi zhèng de dé xíng， lì shēn de pǐn xìng， yǔ chǔshì de tài dù， dōushì gēn jù zhè zhǒng gāo dù xiū yǎng de jìng jiè 'ér chū fā， bù bì duō shù， dào cǐ wéi zhǐ。 kǒng zǐ suǒ wèi de “ dào ” yǔ “ rén ”， Zēngzǐ suǒ wèi de “ míng dé ” yǔ “ zhǐ jìng ” děng gōng fū， zǐ sī suǒ wèi de “ zhōng yōng ” yǔ “ zhōng hé ”， “ suī rán dū cóng wú wéi jìng yǎng 'ér chū fā， dàn shì chéng dù gè yòu bù tóng。 kě shì zhè zhǒng gāo shēn de xiū yǎng， dé qí hǎo de chéng guǒ， biàn yòu rú lǎo zǐ suǒ shuō shén miào de jìng jiè， rú guǒ liú bì piān xiàng， biàn huì zǒu dào yáng zhū wéi jǐ， qū xiàng gè rén zì sī zhù yì， suǒ yǐ hòu lái lùn zhě， yǐ mò zǐ、 yáng zhū， dū chū yú dào jiā de yī mài， yě shì hěn yòu dào lǐ de shì； yáng zhū wéi jǐ， bá yī máo 'ér lì tiān xià bùwèi yě， biàn shì lǎo zǐ jiǎn、 chuāng zhī jiào de piān xiàng； mò dí mó dǐng fàng zhǒng yǐ lì tiān xià， biàn shì lǎo zǐ rén cí zhī jiào jīng shén de fā huī。 rú jiā zhòng shì shī dào， chóng shàng jiào huà， yě kě wèi děng tóng lǎo zǐ “ bù gǎn wéi tiān xià xiān ” de zuò fēng。 bīng jiā yīn móu qí jì， yuán chū yú huáng、 lǎo yòng róu、 yòng ruò de yuán lǐ。 zòng héng jiā de cháng duǎn， gōu jù， bǎi hé， rǎo rǎng de zuò fēng， biàn shì lǎo zǐ “ qián zhī qǔ yǔ yòu wú ” de yú shì。 yīn yáng jiā yǔ dào jiā huáng、 lǎo zhī shù， běn lái biàn bù fēn jiā。 fǎ jiā、 míng jiā de sī xiǎng， dū yuān yuán yú rú、 dào de zhī liú， yóu yú zhōu dài lǐ jiào wén huà de tuì biàn， jìn wéi xíng míng fǎ zhì de xué shù， bìng fēi chún chū dào jiā。 nóng jiā yǔ huáng、 lǎo de “ dào fǎ zì rán ”， běn lái jiù zhù zhǐ xiāng tóng， guān niàn hé yī。 zhì yú “ fāng shì ” men de sī xiǎng， běn lái biàn yǐ huáng、 lǎo wéi zōng zhù， gèng wú huà shuō。 yóu cǐ kě zhī， wǒ men yào liǎo jiě dào jiā de xué shù， huò huáng、 lǎo huò zhuān yǐ lǎo zǐ wéi dài biǎo xué shù sī xiǎng suǒ shè jí de nèi róng， què shì “ zōng luó bǎi dài， guǎng bó jīng wēi ”， bù néng zhǐ cóng xiá yì de dào jiā guān niàn qù yán jiū， nà jiù huì yòu dé bù cháng shī de yí hàn liǎo。 　　7． dào jiào《 qīng jìng jīng》 　　 yuān yuán yú dào jiā lǎo zǐ sī xiǎng， chún cuì cóng dào jiào lì chǎng， fā huī《 dào dé jīng》 xiū yǎng de miào yì， ér bù tóng yú dān dào jiā de xiū liàn fāng shù， pō yòu xiāng dāng jià zhí de， yào suàn dào jiào de《 qīng jìng jīng》 wéi zuì hǎo。 dàn《 qīng jìng jīng》 de zhù zuò， suī rán hào chēng wéi tài shàng suǒ shuō， shí wéi wǎn táng shí dài de zuò pǐn， ér qiě zhāng zhì tǐ cái， jí lì fǎng xiào fó jiào de《 xīn jīng》， míng cí shù yǔ， yě duō tàn nà fó xué de míng xiāng。 wǒ men rú guǒ bù tán kǎo jù， zhǐ lùn nèi róng， fàng qì shí jiān yǔ mén hù guān niàn， nà me，《 qīng jìng jīng》 bù dàn kě yǐ dài biǎo dào jiā yǔ dào jiào de bì dú zhī shū， rú yào liǎo jiě wǎn táng yǐ hòu zhōng guó wén huà de jīng shén， yǔ rú、 shì、 dào sān jiào sī xiǎng róng huì guàn tōng de qíng xíng， yě shì bì dú zhī shū。 　　 rú yún： 　　 lǎo jūn yuē： dà dào wú xíng， shēng yù tiān dì。 dà dào wú qíng， yùn xíng rì yuè。 dà dào wú míng， zhǎngyǎng wàn wù。 wú bù zhī qí míng， qiáng míng rì dào。 fū dào zhě， yòu qīng yòu zhuó， yòu dòng yòu jìng。 tiān qīng dì zhuó， tiān dòng dì jìng， nán qīng nǚ zhuó， nán dòng nǚ jìng。 jiàng běn liú mò， ér shēng wàn wù。 qīng zhě zhuó zhī yuán， dòng zhě jìng zhī jī。 rén néng cháng qīng jìng， tiān dì fān jiē guī。 fū rén shén hǎo qīng， ér xīn rǎo zhī。 rén xīn hǎo jìng， ér yù qiān zhī。 ruò néng cháng qiǎn qí yù 'ér xīn zì jìng。 chéng qí xīn， ér shén zì qīng， zì rán liù yù bù shēng， sān dú xiāo miè。 suǒ yǐ bù néng zhě。 wéi xīn wèi chéng， yù wèi qiǎn yě。 néng qiǎn zhī zhě， nèi guān qí xīn。 xīn wú qí xīn， wài guān qí xíng。 xíng wú qí xíng， yuǎn guān qí wù。 wù wú qí wù。 sān zhě jì wù， wéi jiàn yú kōng。 xiàn kōng yì kōng， kōng wú suǒ kōng。 suǒ kōng jì wú， wú wú yì wú。 wú wú jì wú， zhàn rán cháng jì。 jì wú suǒ jì， yù qǐ néng shēng。 yù jì bù shēng， jí shì zhēn jìng。 zhēn cháng yìng wù， zhēn cháng dé zhù。 cháng yìng cháng jìng， cháng qīng jìng yǐ。 rú cǐ qīng jìng， jiàn rù zhēn dào。 jì rù zhēn dào， míng wéi dé dào。 suī míng dé dào， shí wú suǒ dé。 wéi huà zhòng shēng， míng wéi dé dào。 néng wù zhī zhě， kě shèng dào。 lǎo jūn yuē： shàng shì wú zhēng， xià shì hǎo zhēng。 shàng dé bù wěn， xià dé zhí dé。 zhí zhù zhī zhě， bù míng dào dé。 zhòng shēng suǒ yǐ bù dé zhēn dào zhě， wèiyòu wàng xīn。 jì yòu wàng xīn， jí jīng qí shén。 jì jīng qí shén， jí zhù wàn wù。 jì zhù wàn wù， jí shēng tān qiú。 jì shēng tān qiú， jí shì fán nǎo。 fán nǎo wàng xiǎng， yōu kǔ shēn xīn。 biàn zāo zhuó rǔ， liú làng shēng sǐ。 cháng chén kǔ hǎi， yǒng shī zhēn dào。 zhēn cháng zhī dào， wù zhě zì dé。 dé wù dào zhě， cháng qīng jìng yǐ。 　　 biàn shì《 qīng jìng jīng》 quán piān de yuán wén， gòng jì sān bǎi jiǔ shí 'èr zì， qí zhōng suǒ wèi de kōng、 liù yù、 sān dú、 kǔ hǎi děng míng cí， dōushì fó jiā de shù yǔ， wǒ men rú guǒ jiè yòng chán zōng wǔ zǔ de yǔ yì wéi tā zuò píng jià， biàn kě yǐ shuō： “ hòu shì yǐ cǐ xiū xíng， yì kě yǐ rén dào yǐ。 ” 　　（ èr） zhuāng zǐ 　　 guān yú zhōng guó wén huà sī xiǎng de yuán liú yǎn biàn， tā rú hé chǎn shēng dào jiā yǔ dào jiào de wèn tí？ rú guǒ yǐ rén wù zuò zhōng xīn， yǐ shí dài zuò péi chèn， zài chūn qiū shí qī， dāng rán yǐ lǎo zǐ、 kǒng zǐ wéi dài biǎo。 ér zài qián miàn yǐ jīng jiǎng guò yòu guān yú lǎo zǐ sī xiǎng de dà lüè， yě zhèng shì fǎn yìng chū kǒng zǐ de yī qiē， wèile xiàn yú shí jiān yǔ běn tí fàn wéi， bù bì jié wài shēng zhī， shè jí kǒng zǐ yǔ rú jiā sī xiǎng de lùn yì。 zì lǎo zǐ、 kǒng zǐ yǐ hòu， dào liǎo zhàn guó jiē duàn， zhū zǐ xué shuō， fēn mén cóng chū， fán wú guān běn tí de xū yào， yědōu bù qiān shè zài nèi， ér yǔ běn tí zuì yòu guān xì， rú zhuāng zǐ de xué shù sī xiǎng， biàn bù dé bù shāo jiā zhù yì liǎo。 zhàn guó shí qī de xué shù sī xiǎng， zhèng rú dāng shí de zhèng jú yī yàng， suī rán tiān xià zōng zhōu， shí zé zhū hóu gè guó， gè zì fēn fēn tú qiáng， hù zhēng bà zhù。 dāng shí de xué shù sī xiǎng， yě zhèng xiàng zhè zhǒng jú miàn， jìn guǎn dū yóu zhōng guó shàng gǔ yī gè zhěng tǐ wén huà de lái yuán， dàn gè píng suǒ dé suǒ jiàn， hù xiāng biāo bǎng mén hù， gè lì yì shuō。 qí zhōng zuì wéi zhù míng de， biàn wéi zhòng suǒ zhōu zhī， dào jiā de zhuāng zǐ、 rú jiā de mèng zǐ、 mò jiā de mò zǐ děng rén de xué shuō。 wǒ men yǐ jīng jiǎng guò kǒng、 mèng shì dài biǎo dāng shí běi fāng lǔ guó xì tǒng de wén huà sī xiǎng， lǎo、 zhuāng shì dài biǎo nán fāng chǔ guó xì tǒng de wén huà sī xiǎng， ér yǔ yàn、 qí、 sòng guó de wén huà yuān yuán， dōuyòu hù xiāng guān xì。 yóu qí dào jiā， zài zhàn guó jiē duàn， wéi běi fāng dào jiā xué shù sī xiǎng de zhōng jiān， biàn shì yàn、 qí zhī jiān de “ fāng shì ” men， wéi nán fāng dào jiā xué shù sī xiǎng de dài biǎo， jù yòu shǐ liào wén xiàn kě zhēng de， dāng rán yào suàn zhuāng zǐ liǎo。 dàn shì， hòu shì suī bǎ lǎo、 zhuāng bìng chēng， zuò wéi dào jiā sī xiǎng zōng zhù de zǒng dài biǎo， shì shí shàng， zhuāng zǐ de xué shù， yǔ lǎo zǐ de sī xiǎng， yǐ jīng dà yòu bù tóng liǎo。 mèng zǐ xué shù， bù bǐ kǒng zǐ de jīng chún， yǐ shāo zá yòu bà qì。 zhuāng zǐ de xué shù， yě bù bǐ lǎo zǐ de zhì pǔ， yě zá yòu yīng qì de chéngfèn， xiàn zài wèile jiǎng shù zhuāng zǐ sī xiǎng de dà yào， yòu xū shāo fèi yī diǎn shí jiān， lüè zuò yǐn lùn。 　　1．《 zhuāng zǐ》 de yù yán 　　 zhuāng zǐ de zhù zuò， fán sān shí sān piān， cóng shǒu piān《 xiāo yáo yóu》 kāi shǐ dào《 yìng dì wáng》 děng qī piān zhù zuò， tōng cháng dū chēng tā wéi nèi piān， qí yú dū shǔ yú wài piān hé zá piān。 yī bān yán jiū《 zhuāng zǐ》 de， dū rèn wéi bǐ《 lǎo zǐ》 nán dú， yīn wéi tā qiān shè de zhī shí fàn wéi jiào guǎng， ér qiě xǔ duō lǐ lùn hé pì yù， dōushì shǔ yú dāng shí lǐ lùn wù lǐ de xué shí， suǒ yǐ bù zhǐ shì chún cuì de sī xiǎng 'ér yǐ。 cǐ wài， yīn wéi zhuāng zǐ shàn yòng yù yán， xiàn zài yī bān rén tí dào yù yán， biàn huì hé《 yī suǒ yù yán》 lián xiǎng zài yī qǐ， huò zhě rèn wéi yù yán zhǐ shì jià kōng gòu zào de huàn xiǎng shì shí， yòng zuò pì yù 'ér yǐ， tā de běn shēn bìng wú dào lǐ。 qí shí，《 zhuāng zǐ》 de yù yán， jì bù néng zuò chún cuì de pì yù lái kàn， yě bù néng zuò wéi xū gòu shì shí de huàn xiǎng lái dú， jìn dài xī yáng wén huà chuán rù zhōng guó， wǒ men fān yì《 yī suǒ yù yán》， zhè gè yù yán de míng chēng， shì jiè yòng《 zhuāng zǐ》 de míng cí， ér qiě xìng zhì bìng bù wán quán yī yàng， bìng fēi shì zhuāng zǐ jiè yòng yù yán， cái lái dù zhuàn gù shì。《 zhuāng zǐ》 yù yán de yù zì， shì jì tuō de yì sī， huàn yán zhī， zhuāng zǐ suǒ zhǐ de yù yán shì bǎ yī gè shì shí huò dào lǐ， bù zhí jiē dì shuō chū， zhǐ shì jiànjiē dì jì yù zài lìng yī gè lèi tóng de gù shì lǐ， yào rén tòu guò zhè gè gù shì de bèi jǐng， zài liǎo jiě tā suǒ shuō de yǔ yì。 rú guǒ bǎ tā xià lā dào táng、 sòng shí dài lái jiǎng， zhuāng zǐ yǔ yán wén zì de jī fēng， zhuǎn yǔ， shí zài shì hěn gāo de chán jìng， lì rú dì yī piān de《 xiāo yáo yóu》， kāi shǐ suǒ yòng de yù yán： běi míng（ běi jí） yòu yī tiáo hěn dà de kūn yú， hū rán biàn wéi dà péng niǎo， ér fēi dào nán bīn（ nán jí） qù xiē xià。 dì 'èr gè yù yán， jiù shuō yáo ràng tiān xià gěi yǐn shì xǔ yóu， xǔ yóu bù shòu； yīn cǐ yǐn chū jiān wú jiān lián shū， tǎo lùn nà gè chēng wéi chǔ guó kuáng rén jiē yú shuō de dà huà， tā jiǎng gū shè shān shàng de shén rén， “ jī yī fū ruò bīng xuě， nào yuē ruò chù zǐ。 bù shí wǔ gǔ， xī fēng yǐn lù。 chéng yún qì yù fēi lóng， ér yóu hū sì hǎi zhī wài。 qí shén níng， shǐ wù bù cī lì， ér nián gǔ shú。 ” jiè yǐ shuō míng gāo rén yǐn shì men suǒ yào zhuī qiú de rén shēng zuì gāo jìng jiè， suǒ yǐ xiàng xǔ yóu tā men， cái yòu bó gōng yè 'ér bùwèi de fēng gé。 dì sān gè yù yán， biàn jiè yòng yǔ tā tóng shí dài， yǐ zhì biàn chū míng de huì zǐ， yǔ zhuāng zǐ zì jǐ tán lùn de huà， yǐ shuō míng rén gè yòu zhì。 suī rán jiàn rén jiàn zhī， gè yòu bù tóng， dàn gè píng suǒ zhì， yǐ qiú dá dào shì xìng xiāo yáo wéi mùdì。 tā suǒ tí chū de xiāo yáo， wǒ men jiè yòng fó xué de míng cí lái shuō， děng yú jiù shì jiě tuō de yì yì； bù guò， fó xué de jiě tuō， shì chún cuì chū shì de sī xiǎng， zhuāng zǐ de xiāo yáo， shì dào jiā de sī xiǎng， jiè hū chū shì rén shì zhī jiān de dà zì yóu、 dà zì zài de jìng jiè， yóu rú fó jiào jiào wài bié de chán zōng de zōng zhǐ。 　　2．《 zhuāng zǐ》 de《 xiāo yáo yóu》 yǔ nèi qī piān 　　 dì yī gè yù yán yú huà péng de gù shì， zài yī bān cháng lǐ shuō lái， jiǎn zhí shì mǎn zhǐ huāng táng zhī yán， dàn zhuāng zǐ què shèn zhòng qí shì dì jǔ chū yī běn shū， jiào zuò《 qí xié》 de lái zuò yǐn zhèng， biǎo shì què yòu qí shì shìde， yòng yǐ zhèng míng bìng fēi shì tā zì jǐ jià kōng gòu xiǎng chū lái de， tā shuō： “ qí xié zhě， zhì guài zhě yě。 ” zhè běn shū shì zhuān mén jìzǎi guài yì gù shì de shū， yīnggāi yóu rú《 shān hǎi jīng》 yī yàng de qí tán。 kě shì， wǒ men yào zhù yì， tā suǒ shuō zhè běn shū， yòu shì “ qí mín kuò dá duō nì zhī ” de qí guó rén de zhù zuò， yǔ yàn、 qí zhī jiān de fāng shì sī xiǎng， shì bì hù yòu guān xì。 zhè gè yù yán gù shì suǒ dài biǎo de dào lǐ， lì lái duì yú tā de jiǎng jiě， dà gài guī nà qǐ lái， yòu liǎng zhǒng shuō fǎ：（ 1） shì pǔ tōng de： rèn wéi yù yán běn shēn， biàn shì xū gòu gù shì， bù bì qù zhuī jiū tā， zhuāng zǐ běn yì， zhǐ shì yòng tā lái shuō míng yī gè rén de xué wèn、 zhī shí、 jiàn jiě、 zhì qì， gè yòu dà xiǎo yuǎn jìn bù tóng de zhù guān chéng jiàn 'ér yǐ。（ 2） dào jiā dān dào pài de： rèn wéi běi míng de yú， biàn shì zhǐ xià dān tián（ hǎi dǐ huì yīn） yuán qì jī dì de qì jī， tā huà wéi dà péng， qǐ fēi dào nán míng， biàn shì xún dū mài（ jǐ suǐ shén jīng） shàng xíng， dào liǎo ní huán guān（ dǐng mén）， dǎ tōng rèn dū mài de jìng jiè。 qí shí， zhuāng zǐ yǐn yòng zhè gè yù yán gù shì de běn shēn， shì jí lì shuō míng tiān dì wàn wù， dōushì yī xī biàn huà de qì huà zuò yòng， jiǎng shù zhè gè yǔ zhòu wàn wù de wù huà dào lǐ。 tiān dì wàn。 wù de hù biàn， shì dào jiā xué shù kē xué 'ér zhé xué de zhōng xīn sī xiǎng， yīn wéi tiān dì wàn wù de shēng mìng， xiāng hù shēng miè biàn huà 'ér cún zài， rú mèng yàng de yǐ cún， zhǐ shì dà jiādōu zuì shēng mèng sǐ 'ér bù jué xǐng， shì zuì kě bēi kě xiào de shì shí。 hòu lái wǔ dài dào jiā de tán qiào， zhù liǎo yī běn《 huà shū》， liè jǔ xǔ duō kě kào huò bù kě kào de zī liào， biàn shì yǐn shēn shuō míng zhè gè dào lǐ， qiān shè tài duō， shù bù yī yī fēn xī tǎo lùn。 zǒng zhī， zhuāng zǐ zhè gè yù yán gù shì de zhòng xīn， shǒu xiān tí chū “ yě mǎ yě， chén 'āi yě， shēng wù zhī yǐ xī xiāng chuī yě ” sān jù huà， biàn shì jí lì shuō míng qì xiāng yǔ wù huà de gōng néng， dàn yào zhù yì， dāng shí gǔ dài suǒ shuō de zhè gè wù zì， jué bù shì jìn dài hé xiàn dài wù zhì huò wù lǐ de guān niàn； nà gè shí hòu wù zì de yì yì， shì hěn lǒngtǒng dì yòng tā dài biǎo yī zhǒng dōng xī de yì sī， rú guǒ yīn wéi dào jiā huò lǎo、 zhuāng sī xiǎng zhōng， jīng cháng tí dào wù zì， biàn zuò wéi děng tóng jìn dài huò xiàn dài “ wéi wù ” guān niàn de wù zì lái kàn， nà jiù huì fàn liǎo xuē zú shì lǚ de máo bìng。 　　 xiàn zài wèile jìn liàng jiǎn jié dì jiǎng，《 zhuāng zǐ》 de《 xiāo yáo yóu》， biàn shì dài biǎo zhuāng zǐ dào jiā sī xiǎng， yào qiú shì xìng jiě tuō de tí gāng， bìng qiě yǐ cǐ guān niàn lái kàn《 zhuāng zǐ》 nèi qī piān， yòu shì yī tào zhěng tǐ de xué shù sī xiǎng： dì yī piān《 xiāo yáo yóu》， shì jiǎng rén shēng zuì gāo、 zuì jiū jìng de jìng jiè。 dì 'èr piān《 qí wù lùn》， shì shuō míng tiān dì wàn wù yǔ rén shēng zài xiàn xiàng jiè zhōng， běn lái jiù shì bù qí（ bù píng děng）， rú yào dé jiě tuō xiāo yáo de jí guǒ， bì xū xiān yào qí wù（ píng děng）。 xiàn xiàng jiè zhōng de wàn wù wàn xiàng， yòu rú hé kě qí ní？ zhǐ yòu xiū yǎng dá dào yǔ tiān dì jīng shén hé yī， “ tiān dì yǔ wǒ bìng shēng， wàn wù yǔ wǒ wéi yī ” de jìng jiè， yǔ běn tǐ bìng cún， cái néng yòu zhēn zhèng de píng děng， chéng wéi qí tiān dà shèng liǎo。 dì sān piān de《 yǎng shēng zhù》， shì cóng dì yī 'èr piān de xiāo yáo。 qí wù 'ér lái， rú guǒ zhēn néng wù wǒ qí yī， cái shì dǒng dé yǎng shēng， zhēn zhèng dǒng dé wù wú yī qí 'ér yǎng shēng shì xìng， cái kě chǔyú rén jiànshì 'ér wú mèn wú yōu， shàn yú yòng shì 'ér bù bèi shì yòng， ér lè qí tiān nián， yīn cǐ cái yòu dì sì piān de《 rén jiān shì》。 cóng cǐ dào dá nèi yǎng de dào dé chōng pèi， fú hé yú tiān jī de zì rán， cái yòu dì wǔ piān de《 dé chōng fú》。 wǒ men jiè yòng zhuāng zǐ de lǐ lùn， zhè wǔ piān lián qǐ lái， zhè biàn shì “ nèi shèng ” zhī xué de wán chéng。 rán hòu dì liù piān de《 dà zōng shī》， shì shuō míng yòu “ nèi shèng ” de chéng jiù， cái néng chū wéi “ wài wáng ”， biàn shì zhēn zhèng gòu dé shàng zī gé de dà zōng shī。 yóu cǐ yòng xíng shè cáng， zuò wéi dì wáng shī 'ér yǐ dào zì chù， gù yòu dì qī piān《 yìng dì wáng》 zuò wéi zǒng jié lùn liǎo。 zhǐ yīn zhuāng zǐ de wén xué， wāng yáng fù lì， yǐn zhèng lùn shù zhōng de wù lǐ shì shì， wú yī 'ér bù bǎo guì， wú yī 'ér bù chéng wéi zhuān tí， suǒ yǐ dú zhě biàn bèi tā yǐn shù chén liè de zhǒng zhǒng， xiān mí zhù liǎo yǎn mù， hū lüè tā nèi qī piān de tiáo guàn xì tǒng， bù bǎ tā róng huì guàn tōng qǐ lái， bù guò， zhè yě shì wǒ de yī dé zhī jiàn， bùzúwèi xùn。 zhǐ wéi jiǎng shù zhī biàn。 lüè yī shēn shuō， yǐ gōng dà jiā yán jiū de zhù yì 'ér yǐ。 　　3．《 zhuāng zǐ》 wài piān de fēng guī 　　 zhì yú《 zhuāng zǐ》 de wài piān、 zá piān děng 'èr shí liù piān， huò zhēn huò jiǎ， huò shì yuán zhù， huò wéi hòu rén de fù tuō， zàn shí bù qù shuō tā。 zǒng zhī， tā de wài piān， suī rán réng bǐng zhuāng zǐ jiè hū rén shì chū shì zhī jiān， jiě tuō xiāo yáo de xué shù sī xiǎng 'ér chū fā， dàn dà tǐ shàng dōushì jiǎng de yòng shì zhī xué， ér qiě xī xiào nù mà， huò dòng huò mò， wú yī 'ér bù hán yòu zhì lǐ。 hòu shì de zòng héng jiā， yǐ jí zhèng zhì、 jūn shì， wén tāo wǔ lüè děng móu lüè jī quán zhī xué， yǔ qí shuō yuān yuán yú lǎo zǐ sī xiǎng， wú níng shuō dū shòu dào zhuāng zǐ sī xiǎng de yǐng xiǎng wéi duō， zhǐ shì dà jiādōu bù shuō chuān， bǎ suǒ yòu de zuì guò， yī lǜ xiàng lǎo zǐ tóu shàng yī tào， wèi miǎn wū xiàn zhī zhì。 zì cóng zhuāng zǐ de zhù zuò， yòu liǎo nèi wài piān fēn lèi de chú xíng yǐ hòu， hòu shì dào jiā de zhù zuò， yě xiào fǎng zhào《 zhuāng zǐ》 de chéng lì， yǐ zhuān yán nèi yǎng dào shù de zhù zuò wéi nèi piān， jiǎng lùn qí tā wài yòng de xué shù sī xiǎng wéi wài piān，《 huái nán zǐ》 shì rú cǐ，《 bào pǔ zǐ》 yě shì rú cǐ。 ér zuì qí miào de， fán shì dào jiā zhù zuò de sī xiǎng， yǐ jí dào jiā de rén wù， dōushì xǐ huān tán bīng， ér qiě yě shàn yú tán bīng， děng yú zhàn guó shí qī de dào jiā， dū dài yòu zòng héng jiā、 fǎ jiā（ zhèng zhì） de nóng hòu qì fēn， shì tóng yàng yòu qù de wèn tí， liú dài yǐ hòu bǔ chōng。 　　4．《 zhuāng zǐ》 nèi piān yǎng shēng xué yǔ fāng dà shén xiān de yīn yuán 　　 dà fán shí shuāi shì luàn de shí qī， shè huì rén xīn， shòu dào shí dài huán jìng de cì jī， bì rán huì zǒu xiàng tuí fèi， jiǎng jiū xiàn shí， tān tú yī shí de xiǎng shòu 'ér zhǎo cì jī； huò zhě táo bì xiàn shí， qīng xiàng shén mì， zì xún lǐ xiǎng jìng jiè de chū xiàn。 zhè liǎng tiáo lù， shì gǔ jīn zhōng wài rén lèi lì shǐ biàn luàn zhōng gòng tōng de qū shì， qián zhě shǔ yú xiàn shí xiǎng shòu zhù yì， hòu zhě shǔ yú táo bì xiàn shí zhù yì， rú guǒ cóng guǎng yì lái jiǎng， luàn shì zhī zhōng， jīhū méi yòu yī gè rén néng chāo guò zhè liǎng zhǒng fàn wéi de。 chūn qiū、 zhàn guó shí qī， běi fāng “ fāng shì ” xué shù sī xiǎng de bó xīng， yǔ nán fāng lǎo、 zhuāng shè shēng yǎng shēng sī xiǎng de kāi zhǎn， yě dāng rán jù yòu zhè zhǒng shí dài bèi jǐng de yīn sù， suī bù jìn rán， ér shì suǒ nán miǎn。 wǒ men zài qián miàn yǐ jīng jiǎng guò， zhàn guó shí qī， zhuāng zǐ、 mèng zǐ děng rén， duō duō shàoshào， dū shòu dào “ fāng shì ” yǎng shén、 yǎng qì děng xué shuō de yǐng xiǎng， yóu qí yǐ zhuāng zǐ wéi gèng shèn， zhuāng zǐ suǒ yòu xué shuō de zhé xué jī chǔ， jīhū wán quán yóu yú zhè zhǒng jīng shén 'ér chū fā， xiàn zài guī nà nèi qī piān zhōng， yòu guān yǎng shēng xué yǔ shén rén de xué shuō， jǔ lì yǐ zuò shuō míng： 　　 guān yú yǎng shén、 yǎng qì de yuán zé， tā zài《 xiāo yáo yóu》 zhōng shuō： “ ruò fū chéng tiān dì zhī zhèng， ér yù liù qì zhī biàn， yǐ yóu wú qióng zhě， bǐ qiě 'è hū dài zāi！ ” zhè yǔ mèng zǐ de yǎng hào rán zhī qì， zhí yǎng 'ér wú hài de guān niàn， què yòu nán qiāng běi diào， shū tú tóng guī zhī miào。 tā zài《 yǎng shēng zhù》 zhōng， yòu shuō： “ yuán dū（ dū mài） yǐ wéi jīng， kě yǐ bǎo shēn， kě yǐ quán shēng， kě yǐ yǎng qīn， kě yǐ jìn nián。 ” tóng yú “ fāng shì ” xiū liàn jīng qì 'ér chéng nèi dān de fāng fǎ yǔ guān niàn， wán quán yī zhì。 tā zài《 rén jiān shì》 zhōng， jiè yòng kǒng zǐ yǔ yán huí de duì huà zuò yù yán， yòu tí chū yǎng xīn de xīn zhāi fāng fǎ yǔ yuán zé， rú shuō： “ huí yuē： gǎn wèn xīn zhāi？ zhòng ní yuē： yī ruò zhì， wú tīng zhī yǐ 'ěr， ér tīng zhī yǐ xīn。 wú tīng zhī yǐ xīn， ér tīng zhī yǐ qì。 tīng zhǐ yú 'ěr。 xīn zhǐ yú fú。 qì yě zhě， xū 'ér dài wù zhě yě。 wéi dào jí xū； xū zhě xīn zhāi yě。 yán huí yuē： mù zhī wèi shǐ dé shǐ， shí zì huí yě。 dé shǐ zhī yě， wèi shǐ yòu kǒu yě。 kě wèi xū hū？ fū zǐ yuē： jìn yǐ， wú yǔ ruò。 ruò néng rén yóu qí fán， ér wú gǎn qí míng， rén zé míng， bù rén zé zhǐ， wú mén wú dú， yī zhái 'ér yù yú bù dé yǐ， zé jǐ yǐ。 jué jì yì， wú xíng dì nán。 wéi rén shǐ yì yǐ wěi， wéi tiān dì nán yǐ wěi。 wén yǐ yòu yì fēi zhě yǐ， wèi wén yǐ wú yì fēi zhě yě。 wén yǐ yòu zhī zhī zhě yǐ， wèi wén yǐ wú zhī zhī zhě yě。 zhān bǐ què zhě， xū shì shēng bái， jí xiáng zhǐ zhǐ。 fū qiě bù zhǐ， shì zhī wèi zuò chí。 fū xùn 'ěr mù nèi tōng， ér wài yú xīn zhī， guǐ shén jiāng lái shè， ér kuàng rén hū？ shì wàn wù zhī huà yě， yǔ shùn zhī suǒ niǔ yě， fú xī、 jǐ jù zhī suǒ xíng zhōng， ér kuàng sàn yān zhě hū！ ”《 zhuāng zǐ》 zhè yī jié de xīn zhāi lùn， shì yǔ tā “ zuò wàng lùn ” de fāng fǎ yǔ yuán zé hù tōng， yǔ “ yuán dū yǐ wéi jīng ” děng yǎng qì zhī lùn， yòu shì lìng yī miàn mùdì fāng fǎ。 　　 tā zài《 dà zōng shī》 lǐ， yòu tí chū wài shēng sǐ de lǐ lùn， xī yòng nán bó zǐ kuí yǔ nǚ 'ǒu de wèn dá shuō： “ zǐ zhī niánzhǎng yǐ， ér sè ruò rú zǐ， hé yě？ yuē： wú wén dào yǐ。 nán bó zǐ kuí yuē： dào kě xué yé？ ” yuē： è！ è kě！ zǐ fēi qí rén yě。 fū bǔ liáng yǐ， yòu shèng rén zhī cái， ér wú shèng rén zhī dào； wǒ yòu shèng rén zhī dào， ér wú shèng rén zhī cái， wú yù yǐ jiào zhī， shù jǐ qí guǒ wéi shèng rén hū？ bù rán， yǐ shèng rén zhī dào， gào shèng rén zhī cái， yì yì yǐ， wú yóu shǒu 'ér gào zhī， sān rì， ér hòu néng wài tiān xià。 yǐ wài tiān xià yǐ， wú yòu shǒu zhī qī rì， ér hòu néng wài wù。 yǐ wài wù yǐ， wú yòu shǒu zhī jiǔ rì， ér hòu néng wài shēng。 yǐ wài shēng yǐ， ér hòu néng cháo chè， cháo chè 'ér hòu néng jiàn dú。 jiàn dú 'ér hòu néng wú gǔ jīn。 wú gǔ jīn 'ér hòu néng rén yú bù sǐ bù shēng。 shā shēng zhě bù sǐ， shēng shēng zhě bù shēng。 qí wéi wù， wú bù jiāng yě， wú bù yíng yě， wú bù huǐ yě， wú bù chéng yě， qí míng wéi bǎi níng。 yīng níng yě zhě， yīng 'ér hòu chéng zhě yě。 ” zhè yǔ tā zài《 zhuāng dì wáng》 zhōng suǒ shuō： “ yóu xīn yú dàn、 hé qì yú， shùn wù zì rán， ér wú róng sī yān。 ” yǐ jí liè jǔ liè zǐ zhī shī hú zǐ “ héng qì jī ” de yǎng qì lǐ lùn， dōushì tā duì yú yǎng shēng fāng fǎ de duō zhǒng fā huī。 　　《 zhuāng zǐ》 de quán shū yǔ《 lǎo zǐ》 yī yàng， tā de zhù zhǐ， zài yú dá dào rén shēng de zuì gāo jìng jiè， wán chéng yī gè rén shēng de zuì gāo mùdì， lǎo zǐ de shè shēng， zhuāng zǐ de yǎng shēng， zhǒng zhǒng lǐ lùn yǔ fāng fǎ， dū zhǐ shì shè yǎng de guò chéng， bìng fēi zuì gāo de mùdì； tā de zuì gāo mùdì yǔ zuì zhōng de jìng jiè， shì wán chéng chāo shì jiān， chāo wù lěi de shén rén、 zhēn rén、 zhì rén de biāo zhǔn。 lǎo zǐ suǒ wèi shàn shè shēng de rén， yǔ zhuāng zǐ suǒ wèi de miǎo gū shè zhī xiān zhī， biàn shì tā men suǒ lì de bǎng yàng， zhè biàn shì dào jiā yǔ kǒng zǐ、 mèng zǐ xì tǒng yǐ xià rú jiā guān niàn de bù tóng zhī chù。 yǐ kǒng、 mèng zuò dài biǎo zhōu、 qín zhī jì de rú jiā sī xiǎng， shì wéi wán chéng xiàn shí rén shēng， jiàn lì lún cháng de guī fàn， yǐ 'ān dìng xiàn shí shì jiān wéi mùdì， chāo yuè yǔ zhòu yǐ wài de shì qíng， biàn zhì 'ér bù lùn liǎo， “ liù hé zhī wài， shèng rén cún 'ér bù lùn ”。 yīn cǐ， lǎo、 zhuāng de xué shù sī xiǎng， tā suǒ qiān shè dào de zhǒng zhǒng jiàn jiě， wú lùn shì shǔ yú xíng 'ér shàng dào， huò xíng 'ér xià rén shì wù lǐ děng lǐ lùn， dōushì tā de yú qíng yì xīng， bìng fēi jiù shì tā de zhù tí， zhèng rú zhuāng zǐ suǒ shuō： “ shì qí chén gòu pī kāng， jiāng yóu táo zhù yáo shùn zhě yě。 ” dàn shì， wú lùn wéi lǎo、 zhuāng， huò kǒng、 mèng， tā men zài nà gè shí dài zhōng， duì yú shè huì rén qún， yǔ rén jiànshì xiàn shí de shì shì， dōuyòu yī gè gòng tóng de yuàn wàng， shì xiǎng jiàn lì cháng zhì jiǔ 'ān， dá dào tiān xià tài píng de jú miàn。 kǒng、 mèng yǐ rén yì wéi jiào huà， lǎo、 zhuāng yǐ dào dé wéi yào qiú。 kǒng、 mèng de rén yǔ yì， lǎo、 zhuāng de dào yǔ dé， bìng fēi shì tā men de fā míng huò chuàng， shí jì shàng， dū tóng shì shàng gǔ chuán tǒng de guān niàn， bù guò gè rén suǒ qǔ yòng de míng cí hé yì yì， bié yòu yì tóng de hán yì 'ér yǐ。 lǎo、 zhuāng de bó chì rén yì yǔ shèng rén， bù shì fǒu rèn kǒng、 mèng suǒ shuō de rén yì yǔ shèng rén， shì mà dāng shí yī bān guà yáng tóu， mài gǒu ròu， jiè rén yì yǔ shèng rén zhī dào 'ér chěng sī yù de rén men。 lǎo、 zhuāng suǒ wèi shèng rén、 shén rén、 zhēn rén、 zhì rén de jìng jiè， bì xū yào rén rén zì jué zì lì， wán chéng zuì gāo de dào dé biāo zhǔn， rán hòu zì chéng rén yì dào dé， què bù zì jū yú rén yì dào dé de míng jiāng lì suǒ zhī zhōng， yīn cǐ hé guāng tóng chén， cáng gòu nà wū yǐ chāo yuè dào dé， ér zhōng qí tiān nián。 yóu qí zhuāng zǐ tí chū de zhì rén yǔ zhēn rén， yì yì gèng jiā míng xiǎn。 tā rèn wéi rén néng zuò dào nà zhǒng biāo zhǔn， cái gòu dé shàng shuō zhè gè rén shì zuò dào rén shēng de jí zhì liǎo， zhè yàng， cái suàn shì zhēn zhèng de zuò yī gè rén， yě kě yǐ jiào tā wéi shèng rén， huò shén rén， xiāng fǎn de yì yì， biàn bù suàn shì rén liǎo。 　　 zǒng zhī， zài chūn qiū、 zhàn guó shí qī， zì lǎo zǐ、 kǒng zǐ、 zhuāng zǐ、 mèng zǐ děng yǐ cì， zài dào jiā 'ér yán dào jiā， dāng shí běi fāng yī dài， huáng hé nán běi de xué shù sī xiǎng， yǔ nán fāng yī dài， yǐ chǔ guó wéi dài biǎo de dào jiā， rú lǎo、 zhuāng de sī xiǎng， huò duō huò shǎo， dū shòu dào “ fāng shì ” yǎng shēng xué shù sī xiǎng de yǐng xiǎng， nà shì yòu píng yòu jù， bù bì lì qiú fǒu rèn de shì shí。 hòu shì rú zhě， shī xīn zì yòng， xiǎng yào jiàn lì yī gè shī dào zhuāng yán de quán wēi， dú bà rú jiā de tiān xià， biàn yòu shì cǐ fēi bǐ， jiàn lì mén tíng dào tǒng de guān niàn， rú yǔ kǒng、 mèng、 lǎo、 zhuāng de tài dù yī bǐ jiào， jiǎn zhí shì “ jiān rú ” zhī jiàn， fēi cháng kě xiào。 wǒ men yào zhī dào， lǎo、 zhuāng、 kǒng、 mèng suǒ zǒu de tú jìng， shì bǐng chéng sān dài yǐ shàng jūn shī bù fēn de chuán tǒng jīng shén。 yīn shí yí shì yì， wáng dào shuāi jié， suǒ yǐ tā men dū yǐ shī dào 'ér zì chù， jiǎng shù wáng zhě shī de xué wèn， hòu shì nuò zhě， suī rán hào chēng zōng fèng kǒng、 mèng， shì shí shàng， pǐn dé、 xué shí、 cái qì， dōuwú fǎ yǔ kǒng、 mèng xiāng tí bìng lùn。， suǒ wèi zì chēng kǒng、 mèng zhī tú， xuān yáng shèng rén zhī dào de， wú fēi shì 'ēshì de suǒ hǎo shàng， jīng xí shū， kǒu sòng shèng rén zhī yán， zuò wéi qí shēn shì tú de gōng jù； chōng qí liàng， dé xíng xué shí shāo hǎo de， zuò dào wáng zuǒ zhī néng， rú sī mǎ qiān suǒ shuō： “ rén zhù yǐ pái yōu yán zhī ”， yǐ jīng zú yǐ liú chuán qiān gǔ， wéi hòu xué zhī suǒ jǐng yǎng liǎo。 suǒ yǐ duì yú dào jiā， rú lǎo、 zhuāng zhī tú de chū gé gāo rén， dāng rán zhǐ hǎo ná chū kǒng zǐ suǒ wèi “ yì duān ” yī cí， jiā yǐ pái chú yì jǐ de xīn lǐ， tòng jiā tǎo fá liǎo。 zhì yú jiè yú lǎo、 zhuāng zhī jiān de liè zǐ de xué shù sī xiǎng， wèile shí jiān bù gòu， zàn qiě cái yī 'ér bù tán。 dàn yào yán jiū dào jiā duì yú lǐ lùn wù lǐ de xíng 'ér shàng de běn tǐ lùn， yǐ liè zǐ de sī xiǎng bǐ jiào jù tǐ 'ér yòu xì tǒng， hòu rén yòuhuái yí《 liè zǐ》 shì wěi shū， shì wèi、 jìn rén de jiǎ tuō， wǒ jué dé wèi bì jìn rán， yīn wéi wèi、 jìn shí dài de xué zhě， duì yú xué shù sī xiǎng， chú liǎo zuò yǐ shǒu chéng， jiā shàng wén xué jìng jiè de xuàn rǎn yǐ wài， bìng wú rú cǐ cái néng。 　　（ sān） zhàn guó shí qī yīn yáng jiā yǔ fāng shì de shēng shì 　　 wǒ men wèile jìn liàng jǐn còu 'ě yào， chú liǎo shāo jiā shuō míng zhōu、 qín zhī jì wéi jǔ shì suǒ gōng rèn yòu guān dào jiā xué shù sī xiǎng de dà jiā， rú lǎo、 zhuāng yǐ wài， qí tā zhǐ hǎo bù jiā xiáng lùn， dàn duì yú yīn yáng jiā yǔ fāng shì， bì xū lüè wéi tí chū， yǐ gōng cān kǎo。 wǒ men yào zhī dào， zhàn guó shí qī de shí dài bèi jǐng， wú lùn wéi gè rén huò zhū hóu de bāng guó， shàng shàng xià xià， dōushì mí màn zài zhòng lì、 chóngxiàn shí de fēng qì zhī zhōng， yóu rú xiàn dài de shè huì hé shì jiè qíng xíng， sī mǎ qiān zài《 mèng zǐ lièzhuàn》 zhōng， shù shuō mèng zǐ de sī xiǎng， biàn tí dào dāng shí xué shù sī xiǎng jiè de qíng xíng， rú shuō： “ dāng shì zhī shí， qín yòng shāng jūn， fù guó qiáng bīng。 chǔ、 wèi yòng wú qǐ， zhàn shèng ruò dí。 qí wēi wáng、 xuān wáng， yòng sūn zǐ、 tián jì zhī tú， ér zhū hóu dōng miàn cháo qí。 tiān xià fāng wù yú hé zòng lián héng， yǐ gōng fá wéi xián， ér mèng kē nǎi shù táng、 yú sān dài zhī dé， shì yǐ suǒ rú zhě bù hé。 ” yóu cǐ kě zhī， zài xiàn shí huán jìng de jī xí zhī xià， shàng xià zhòng lì， nà shì shí dài fēng qì de dāng rán qū shì， yīn wéi shì fēng xí sú de zhòng lì， zhù zhòng xiàn shí， gèng jiā chéng rǎo rǎng fēn zhēng de luàn shì xiàn xiàng， zhè shì xiāng hù yīn guǒ de bì rán jiēguǒ。 kǒng、 mèng yuǎn fǎ xiān wáng， gāo chàng táng yú zhī jì de zhèng zhì lǐ xiǎng， shì wàn nán zuò dào de jìng jiè， kě shì xiào fǎ xiān wáng， fā yáng guāng dà， suí shí yǎn jìn， bǎo cún sān dài yǐ shàng chuán tǒng wén huà de jīng shén， què shì bì yào de shì qíng。 dào jiā rén wù， rú lǎo、 zhuāng、 jiē yú děng rén， duì yú shí dài qū shì de kàn fǎ， rèn wéi shì bù kě 'è zǔ de， zhǐ yòu bǎ wò qí jī xiān， yīn shì lì dǎo， cái shì shàng cè， dàn shì bǎ wò jī xiān， yǔ “ yòu wéi ” rú “ wú wéi ” de zuò fǎ， yě shì tài nán tài nán。 suǒ yǐ kǒng zǐ、 mèng zǐ zài zhōng nián yǐ hòu， dōunéng liǎo jiě bǎ wò shí shì de zhòng yào， kǒng zǐ zàn tàn “ shí ” de guān niàn， zài《 zhōu yì》 shàng，《 lùn yǔ》 shàng， dōuyòu tí dào。 mèng zǐ hòu lái jiǎn míng dì shuō： “ suī yòu zhì huì， bù rú chéng shì， suī yòu jīn cí jī， bù rú dài shí。 ” zhè gè gǎn kǎi， zhèng rú táng rén dòu gǒng de shī suǒ shuō： “ shāng xīn yù wèn qián cháo shì。 wéi jiàn jiāng liú qù bù huí。 rì mù dōng fēng chūn cǎo lǜ， zhè gū fēi shàng yuè wáng tái。 ” 　　 dàn zài mèng zǐ tóng yī shí dài de yīn yáng jiā men， tā men de xué shù jú miàn， què fēi cháng rè nào， sī mǎ qiān shù mèng zǐ chuán zhōng， biàn shuō： “ wáng gōng dà rén， chū jiàn qí shù， jù rán gù huà， qí hòu bù néng xíng zhī。 shì yǐ jùn zǐ zhòng yú qí。 shì liáng， liáng huì wáng xiào yíng， zhí bīn zhù zhī lǐ。 shì zhào， píng yuán jūn cè xíng shí piē xí。 rú yàn， zhāo wáng yōng huì xiān qū， qǐng liè dì zǐ zhī zuò 'ér shòu yè， zhù jié shí gōng， shēn qīn wǎng shī zhī。 zuò zhù yùn。 qí yóu zhū hóu， jiàn zūn lǐ rú cǐ。 qǐ yǔ zhòng ní cài sè chén cài， mèng kē kùn yú qí、 liáng， tóng hū zāi！ ” wǒ men xiàn zài shì dú sī mǎ qiān zài《 shǐ jì》 shàng， jìzǎi yīn yáng jiā zōu yǎn dāng shí de shēng shì， shí zài gòu dé shàng shì yī gè guó jì wén míng， zhū hóu zhēng xiāng yíng zhì de míng xué zhě， tā de fēng guāng， tā de shēng shì， mèng zǐ bù néng yǔ qí bǐ， jiù shì hòu lái pèi liù guó xiāng yìn de sū qín， yě méi yòu xiàng tā nà yàng de guāng róng。 dàn zhè shì hòu shì lìng yī lèi dào jiā rén děng， suǒ jǐng yǎng de fēng gé， què fēi lǎo、 zhuāng zhī tú de dào jiā jīng shén。 kě shì， zōu xíng suǒ dào de dì fāng， yě zhǐ xiàn yú yàn、 qí、 zhào、 liáng de qū yù， bìng wèi dá dào qín、 jìn de dì fāng， gèng tán bù dào nán xià yú wú chǔ zhī jiān； zhè yīn wéi zhù xíng shì yīn yáng jiā， tā suǒ zhù zhòng xué shù sī xiǎng de jiào huà， bìng bù xiàng zòng héng jiā men， yǐ lì hài shì fēi shuō dòng rén zhù， kě yǐ qǔ dào zhèng zhì yùn yòng shàng de dì wèi， ér zì míng yī shí de dé yì de。 rú shuō： “ wáng gōng dà rén， chū jiàn qí shù， jù rán gù huà。 ” nà biàn shì miáo xiě tā de xué shuō， kāi shǐ dū shòu dào yòu quán shì de shàng liú shè huì suǒ huān yíng， ér zài huān yíng xué xí dāng zhōng， hái shì jué dé bù néng quán xìn de， suǒ yǐ yòu shuō： “ qí hòu bù néng xíng zhī。 ” biàn shì biǎo shì tā men hòu lái yòu bù néng shí xíng， zhè gè “ bù néng xíng zhī ” de bù néng， bìng fēi shì shuō zōu yǎn de xué shù sī xiǎng xíng bù tōng， shí zài shì zuò bù dào de “ bù néng ”。 hé yǐ jiàn dé ní？ wǒ men zài kàn sī mǎ qiān jìzǎi tā xué shuō de dà yào， rú yún： “ zōu yǎn dǔ yòu guó zhě yì yín chǐ， bù néng shàng dé， ruò dà yǎ， zhěng zhī yú shēn， shī jí lí shù yǐ。 nǎi shēn guān yīn yáng xiāo xī， ér zuò guài yū zhī biàn， zhōng shǐ dà shèng zhī piān， shí yú wàn yán。 qí yǔ hóng dà bù jīng， bì xiān yàn xiǎo chéng， tuī 'ér dà zhī， zhì yú wú yín。 xiān xù jīn yǐ shàng， zhì huáng dì， xué zhě suǒ gòng shù， dà bìng shì shèng shuāi。 yīn zài qí jī xiáng， dù zhì， tuī 'ér yuǎn zhī， zhì tiān dì wèi shēng， yǎo míng bù kě kǎo 'ér yuán yě。 xiān liè zhōng guó míng shān、 dà chuān、 tōng gǔ、 qín shòu、 shuǐ tǔ suǒ zhí， wù lèi suǒ zhēn。 yīn 'ér tuī zhī， jí hǎi wài。 rén zhī suǒ bù néng dǔ。 chēng yǐn tiān dì pōu pàn yǐ lái， wǔ dé zhuǎn yí， zhì gè yòu yí， ér fú yìng ruò cí。 yǐ wéi nuò zhě suǒ wèi zhōng guó zhě， yú tiān xià nǎi bā shí yī fēn jū qí yī fēn 'ěr。 zhōng guó míng rì chì xiàn shén zhōu， chì xiàn shén zhōu nèi zì yòu jiǔ zhōu， yǔ zhī xù jiǔ zhōu shì yě， bù dé wéi zhōu shù。 zhōng guó wài， rú chì xiàn shén zhōu zhě jiǔ， nǎi suǒ wèi jiǔ zhōu yě。 yú shì， yòu zhǒng hǎi huán zhī， rén mín qín shòu mò néng xiāng tōng zhě， rú yī qū zhōng zhě， nǎi wéi yī zhōu。 rú cǐ zhě jiǔ， nǎi yòu dà yíng hǎi huán qí wài， tiān dì zhī jì yān。 qí shù jiē cǐ lèi yě， rán yào qí guī， bì zhǐ hū rén yì jié jiǎn， jūn chén、 shàng xià、 liù qīn zhī shī， shǐ yě làn 'ěr。 ” sī mǎ qiān yòu shuō： “ huò yuē： yī yǐn fù dǐng 'ér miǎn tānɡ yǐ wáng。 bǎi lǐ xī fàn niú chē xià 'ér yīng gōng yòng bà。 zuò xiān hé， rán hòu yǐn zhī dà dào。 chú yǎn qí yán， suī bù guǐ， tǎng yì yòu niú dǐng zhī yì hū？ ” xiàn zài zōng hé sī mǎ qiān guān yú zōu yǎn shì jì de jìzǎi， zài yòng xiàn dài yǔ lái jiě shì tā， tóng shí yě shùn biàn duì yú dāng shí yīn yáng jiā de sī xiǎng， hòu lái bèi nà rù dào jiā de gòng tōng xué shù， lüè zuò shuō míng。 　　1． zōu yǎn yīn yáng xué shuō de dòng jī yǔ mùdì 　　 yòu shuō： “ zōu yǎn kàn dào dāng quán yòu bāng guó de rén men， yù lái yù jiā yín yì shē chǐ， bù néng chóng shàng dé xíng； yóu rú dà yǎ wén huà de jīng shén， kě yǐ xiū zhěng zì jǐ shēn xīn， rán hòu yǐ dé yè pǔ biàn shī gěi yī bān píng mín， nǎi shēn kè guān chá yīn yáng hù biàn， tiān dì、 wù lǐ、 rén shì de xiāo xī， zhù zuò zhōng zhǐ chū shì shì xī qí gǔ guài， yū huí biàn tài de dào lǐ， jiǎng míng shèng rén dà dào， shǐ zhōng yīn guǒ de guān xì， yuē yòu shí yú wàn yán。 ” zhè yī duàn wén zhāng de zhòng diǎn， zài yú “ ér zuò guài qiān zhī biàn ” liù gè zì， wǒ men yào shēnqiè liǎo jiě liǎo sī mǎ qiān xiě zōu yǎn chuán de zuò yòng， wèishénme yào yǔ mèng zǐ xiāng tí bìng lùn？ ér qiě tā yòu xiān shuō zōu yǎn yīn yáng xué shuō de mùdì， yě shì wèile chàng dǎo dào dé wéi zōng zhǐ， tóng shí tā yòu shuō míng zōu yǎn miàn duì dāng shí xiàn shí de bù mǎn， suǒ yǐ biàn zhù zuò yīn yáng xiāozhǎng de dào lǐ， yǐ shuō míng lì shǐ rén shēng yìng zǒu de tú jìng； zhì yú “ ér zuò guài yū zhī biàn ” yī jù， biàn shì shuō míng zōu yǎn de zhù zuò， shì ná dāng shí shè huì biàn tài de guài xiàn xiàng， yòng lái zhèng míng yīn yáng hù biàn de yì yì， bìng fēi shì shuō zōu yǎn gù yì chuàng zuò guài dàn bù jīng de xué shuō， yòng yǐ huàn zhòng。 hòu shì yī dú zhè piān wén zhāng， duàn zhāng qǔ yì， biàn ná “ ér zuò guài yū zhī biàn ” de liù gè zì， biàn duàn dìng zōu yǎn děng yīn yáng jiā xué shuō， dōushì guài tán， yóu cǐ yī cuò zài cuò， yīn xún chéng xí， xiān yǐ yuān wū liǎo lǎo zǐ de xué shù sī xiǎng， hòu yòu huó mái liǎo yīn yáng jiā yǔ zōu yǎn de xué shù nèi róng， zhì shǐ zhōng guó yuán shǐ lǐ lùn kē xué de jīng shén， bù néng hǎohǎo fā huī， liǎng hàn yǐ hòu， zhè xiē xué shù sī xiǎng， fēn mén bié hù， gè zì lìng zǒu yī lù， zuì hòu dū tōng tóng guī rù dào jiā， jiù shì zhè gè yuán yīn。 　　2． yīn yáng xué shuō de nèi róng 　　 rú shuō： “ tā de huà kuā dà 'ér wú diǎn kě yǐ gēn jù， bì xū xiān yào zài xiǎo shì xiǎo wù shàng kǎo yàn de yòu bǎ wò， zài lái fàng dà tuī guǎng tā， dào dá wú liàng wú biān。 tā xiān yǐ xiàn dài de shì lái zuò zhèng， zhú jiàn dǎo tuī dào shàng gǔ huáng dì de shí dài， dōushì yī bān xué zhě suǒ gòng xìn、 gòng zhī、 gòng fèng de shì。 tā de xué shù fēi cháng guǎng dà， ér qiě shì gēn zhe shí dài shì shì， zhèng míng xīng shuāi chéng bài de dào lǐ。 ” zhè biàn shì shuō míng tā suǒ jiǎng de yīn yáng xué shuō， shì yī zhǒng lǐ lùn kē xué de lì shǐ zhé xué， yòng yǐ shuō míng rén shì shì shì yǎn biàn de bì rán qū shì， hàn dài de yīn yáng jiā de chèn wěi（ yù yán） zhī xué， jí zhì jiāo gàn、 jīng fáng de nà jiá yì xué， guī cè、 rì zhě de zhī shí， sòng dài shào yōng《 huáng jí jīng shì》 de xué shù sī xiǎng， yǐ jí chuán shuō zì táng dài yǐ hòu zhì yú míng、 qīng zhī jì de tuī bèi tú、 shāo bǐng gē děng děng， guān yú zhōng guó mìng yùn liǎng qiān nián de yù yán zhī xué， dū cóng zhè zhǒng yīn yáng jiā de xué shù sī xiǎng xì tǒng yǎn biàn 'ér lái de。 suǒ yǐ sī mǎ qiān yòu shuō： “ yīn cǐ tā jìzǎi lì shǐ shàng měi yī shí dài tiān zāi、 rén huò de zāi xiáng xiàn xiàng， tuī cè wèi lái lì shǐ shí dài de yǎn biàn， yáo yuǎn dì shàng sù dào tiān dì méi yòu kāipì yǐ qián， yǔ zhòu hái wèi xíng chéng zhī chū， yǎo míng bù kě kǎo zhèng de shí qī， zuò wéi lì shuō de gēn yuán。 ” zhè biàn shì shuō míng tā de xué shuō， yǐ lì shǐ shì shí zuò zhèng míng， yǐ yīn yáng hù biàn de lǐ lùn wù lǐ zuò gēn jù， xiàng hòu tuī cè wèi lái de lì shǐ rén shì， xiàng shàng tuī jiū tiān dì wàn wù wèi shēng yǐ qián， yǔ zhòu xíng 'ér shàng de běn tǐ lùn。 　　3． zōu yǎn dì qiú wù lǐ de sī xiǎng 　　 rú shuō： “ tā xiān biàn liè jǔ zhōng guó de dì lǐ huán jìng， rú míng shān、 dà chuān děng hù kě xiāng tōng de dà gǔ ”， zhè biàn shì wèi、 jìn yǐ hòu， dào jiào suǒ zuò de《 wǔ yuè zhēn xíng tú》 yī shū de lǐ lùn gēn jù， yòng yǐ shuō míng dì qiú dì xīn de dòng fǔ， quán guó hù kě xiāng tōng de yuán shǐ sī xiǎng。 lì rú dào jiā xiāng chuán， cóng gān sù kōng dòng shān huáng dì wèn dào zhī chù， yǔ huáng dì mù suǒ zài de qiáo líng， yòu yī gè dòng fǔ， kě yǐ zhí jiē tōng dào nán jīng fù jìn de jù róng shān（ máo shān）， zhè biàn shì dì qiú shēng mìng de fèi bù zuò yòng yī yàng， suǒ yǐ biàn jiào zhè gè dòng fǔ de tōng dào wéi “ dì fèi ”。 wǒ men xiàn zài tīng lái， biàn huì jué dé guài dàn de fēi cháng kě xiào， dàn shì nǐ rú guǒ zhī dào xiàn dài měi guó xīn xīng de dì qiú wù lǐ xué， huā liǎo dà liàng de jīn qián， zhèng zài měi guó de hǎi 'àn， dǎ tōng dì dào， yào zuàn jìn dì qiú zhōng xīn qù tàn xiǎn， yào xiǎng guān chá dì qiú wù lǐ de jiū jìng， nǐ biàn huì jué dé zhè shì kē xué de wěi dà jīng shén， wèishénme duì yú wǒ men gǔ rén lǐ xiǎng zhōng suǒ yán jiū de dì qiú wù lǐ xué shuō， biàn huì dà xiào 'ér zǒu zhī ní？ zhè zhǒng guài dàn xīn lǐ， biàn shì bù dǒng kē xué jīng shén de máo bìng， rú guǒ bǐ zhī zōu yǎn de guài dàn， qǐ bù gèng yòu shèn zhě。 kē xué jiā yǔ zhé xué jiā yī yàng， tādōu néng gòu zài rèn hé yī gè wèn tí shàng xún zhǎo wèn tí， jué bù shì rén yún yì yún， zuò dài bié rén de fā míng 'ér guī wǒ xiǎng shòu de。 　　 wǒ men zài kàn zōu yǎn de xué shuō， tā shì fǒu wéi shèng dàn， ér qiě guài dàn dào liǎo shénme chéng dù ní？ rú shuō： bìng qiě yán jiū qín shòu děng shēng wù de fán zhí， yǔ shuǐ tǔ guān xì de zhòng yào， yóu cǐ tuī guǎng dào hǎi wài dì qū， dāng shí yī bān rén suǒ bù néng kàn dào de qíng xíng。 tā shuō： zì cóng kāi tiān pìdì yǐ lái， jīn、 mù、 shuǐ、 huǒ、 tǔ de wǔ dé， suǒ guī nà tǒng shǔ de dì lǐ huán jìng yǔ rén wù， guān xì zhěng gè lì shǐ zhèng zhì de xīng shuāi chéng bài， dōuyòu tā suí shí shì yí de zuò yòng， yóu rú fú qì de xiāng yìng yī yàng。 bìng qiě tā rèn wéi dāng shí rú zhě men suǒ shuō de zhōng guó， zhǐ shì zhěng gè shì jiè de bā shí fēn zhī yī 'ér yǐ， tā shuō： zhōng guó jiào zuò chì xiàn shén zhōu， guó nèi zì jǐ fēn jiǔ zhōu， nà biàn shì dà yǔ fēn bié de jiǔ zhōu， shì shí shàng， bù néng jiào zuò zhōu。 yīn wéi zhōng guó yǐ wài， xiàng chì xiàn shén zhōu de zhōng guó yī yàng de， hái yòu jiǔ gè zhōu， zhè cái shì shì jiè shàng zhēn zhèng de jiǔ dà zhōu。 měi zhōu yòu dà hǎi wéi rào zhe， rén mín qín shòu， dū bǐ cǐ bù néng xiāng tōng； xiāng tóng yú tóng yī qū yù de， biàn jiào zuò yī zhōu。 zhè yàng de jiǔ dà zhōu yǐ wài， hái yòu zuì dà de yíng hǎi wéi rào zhe， yī zhí tōng dào tiān yǔ dì jiāo jiè de dì fāng。 sī mǎ qiān shuō： “ tā de xué shù sī xiǎng， dà duō dū xiàng zhè yàng de。 ” wǒ men xiàn zài gēn jù sī mǎ qiān de bǐ xià， suǒ shuō zōu yǎn xué shù sī xiǎng guān yú dì qiú dì lǐ de jiàn jiě， nǐ néng shuō tā shì guài dàn má？ bù guò， zài dāng shí zhàn guó shí dài xué zhě men kàn lái， díquè shì guài dàn bù jīng， dà xiào dà mà 'ér bù xìn de， suǒ yǐ sī mǎ qiān biàn shuō wáng gōng dà chén men， qǐ xiān dū yǐ jīng jù de xīn lǐ chóng bài tā， hòu lái yòu zuò bù dào， biàn shì dāng shí de rén， méi yòu xiàng xiàn dài rén mí xìn chóng bài kē xué jiā kuā dà de jīng shén zhī gù， zhǐ yòu sī mǎ qiān， zhēn gòu dé shàng shì zuò lì shǐ jì de rén， tā xiě dào zhè lǐ， zì jǐ bù jiā 'àn yǔ， bù shuō tā duì huò bù duì， zhǐ shuō： “ qí shù jiē cǐ lèi yě ”， yóu nǐ men hòu shì de rén qù yán jiū tā bā tā duì yú zōu yǎn de 'àn yǔ， zì jǐ lìng lì yī duàn yán lùn， fù shǔ zài zōu yǎn de chuán jì lǐ， biàn shuō： “ bù guò， dà yào shuō lái， zǒng guī zōu yǎn xué shuō de mùdì， hái shì yào rén men de xíng wéi， bì rán de， yào zhǐ yú rén、 yì、 jié、 jiǎn、 jūn、 chén、 shàng xià、 liù qīn de lún cháng guī fàn shàng， shí shī rén shēng běn fēn de dào dé。 zhǐ shì tā zài kāi shǐ de shí hòu， xiān yǐ yuǎn dà bù jīng de lǐ lùn。 zuò wéi xī yǐn dà jiā zhù yì de kāi shǐ 'ér yǐ。 ” suǒ yǐ tā yòu shuō： “ yòu rén shuō： yī yǐn méi yòu dé zhì de shí hòu， gān yuàn qù zuò chú shī， yīn cǐ 'ér dé qīn jìn shāng tānɡ， xiāng hù miǎn lì 'ér chéng shāng tānɡ de wáng zhèng。 bǎi lǐ xī méi yòu dé zhì de shí hòu， wéi bié rén mù niú， zài chē xià wèi niú shí， yīn cǐ 'ér dé qín mù gōng de rèn yòng， yī shǒu shǐ qín guó chēng bà。 tā mendōu yòu yī tào jìn shēn xuǎn róng de fāng fǎ， děng dào jūn chén hù xiāng xìn rèn 'ér jié hé yǐ hòu， cái màn màn dì yǐn guī dà dào。 zōu yǎn de huà， suī rán shuō， bù hé yī bān sī xiǎng de cháng guǐ， yě xǔ kě néng yě yòu yī yǐn zuò chú shī， bǎi lǐ xī mù niú de yì yì cún zài bā！ ” zhè yī duàn huà， shì sī mǎ qiān tì zōu yǎn de biàn wū， bù shì bù zuò yí sì de yán lùn 'ér yǐ。 dàn shì zōu yǎn suī rán jù yòu zì rán kē xué de sī xiǎng hé lǐ lùn， rán 'ér tā cóng zì rán wù lǐ kē xué de guān diǎn chū fā， zuì hòu réng rán guī yú rén shēng lún cháng de dào dé， nà shì chūn qiū、 zhàn guó dāng shí fēng qì de shì shí。 　　4． qí guó xué shù de fèng qì 　　 zài zhàn guó shí qī， qí guó de yīn yáng jiā men， chú liǎo zōu yǎn yǐ wài， jí yú jì（ chéng míng） mén zhī xià de xué zhě， hái yòu hěn duō， suǒ wèi jì xià xiān shēng men， qí zhōng luò luò chéng míng zhě， rú fú yú kūn、 shèn dào、 huán yuān、 jiē zǐ、 tián jiāo、 zōu shuǎng děng rén， sī mǎ qiān shuō： “ gè zhù shū yán zhì luàn zhī shì， yǐ gān shì zhù， kě shèng dào zāi！ ” shèn dào， zhào rén， zhù yòu《 shèn zǐ》， hòu lái bèi nà rù fǎ jiā zhī xué。 tián jiāo、 jiē zǐ， qí rén， zhù yòu《 jiē zǐ》 èr piān，《 tián zǐ》 èr shí wǔ piān， hòu lái bèi nà rù dào jiā。《 zōu shuǎng》 shí 'èr piān， nà rù yīn yáng jiā。 zōu yǎn shàn cháng yú tán tiān shuō dì， yóu yú jì xià de dào jiā， yòu hào chēng wéi tiān kǒu zhě。 huán yuān， chǔ rén， zhù shàng xià 'èr piān。 rán “ jiē xué huáng、 lǎo dào dé zhī shù， yīn fā míng xù qí zhǐ yì。 ” zhè xiē yán jiū zōng hé xìng xué shù de dào jiā zhī tú， dāng shí zài qí guó de shēng shì jí dà， bèi shòu qí wáng yǔ shàng liú shè huì de zūn jìng， xiǎng jìn róng huá， lì rú： “ chún yú kūn jiàn liáng wáng， yī yǔ lián sān rì sān yè wú juàn。 huì wáng yù yǐ qīng xiàngwèi dài zhī， kūn yīn xiè qù。 yú shì sòng yǐ 'ān chē、 jià sì、 shù bó、 jiā bì、 huáng jīn bǎi yì， zhōng shēn bù shì。 ” zì chún yú kūn yǐ xià， rú zōu shuǎng děng rén， “ jiē mìng yuē liè dà fū， wéi kāi dì kāng zhuāng zhī qú， gāo mén dà wū zūn chǒng zhī。 lǎn tiān xià zhū hóu bīn kè， jí qí néng zhì tiān xià xián shì yě。 ”“ qí rén sòng yuē： tán tiān yǎn， diāo lóng wéi， zhì gǔ（ yòu shuō jí shì luàn wō） guò kūn。 ” xún qīng shàoshí， céng yóu xué yú qí， bìng yǔ chún yú kūn xiāng chù de bǐ jiào cháng jiǔ， suǒ yǐ xún zǐ de sī xiǎng， yǐ yòu hěn duō dì fāng， shèn rù dào jiā de chéngfèn， hòu lái tián jiāo děng rén sǐ liǎo， zài qí xiāng wáng shí， xún qīng zūn wéi lǎo shī， qí guó yào zhòng zhěng liè dà fū de xuán quē， xún qīng céng jīng sān cì zuò guò lǐng tóu de “ jì jiǔ ”。 　　（ sì） qín hàn zhī jì yàn qí fāng shì yǔ shén xiān de sī xiǎng yuān yuán 　　1． qín shǐ huáng yǔ fēngshàn 　　 guān yú zhōng guó dào jiào xué shù sī xiǎng de yuān yuán， zài wǒ men de lì shǐ wén xiàn zhōng， yòu yī hěn kě kào， yòu hěn yòu xì tǒng de zī liào， biàn shì《 lǐ jì》 yǔ《 shǐ jì》 zhōng “ bā shū ” de xué shù sī xiǎng， rú hé yóu dào jiā biàn chéng dào jiào？ rú hé yóu yàn、 qí de fāng shì biàn chéng shén xiān？ dà tǐ de shǐ liào， zài《 fēngshàn shū》 zhōng， yǐ yòu pō jù guī mó de jìzǎi， yīn wéi shuō lái huà cháng， xiàn zài zhǐ zé qí jiǎn yào de， yǔ qín、 hàn zhī jiān yòu guān dào jiā yǔ dào jiào de yuān yuán， shāo jiā shuō míng， yǐ gōng cān kǎo。 　　 fēngshàn， zài guò qù zhōng guó de lì shǐ shàng， shì lèi sì xī fāng zōng jiào xìng zhì de lǐ yí， ér qiě zài qín、 hàn qián hòu， yě shì lì dài dì wáng de dà diǎn。 suǒ wèi fēng， shì zài tài shān shàng zhù tǔ wéi tán yǐ jì tiān， bào tiān zhī gōng， jiù jiào zuò fēng； tài shān xià， xiǎo shān shàng chú dì， bào dì zhī gōng， jiù jiào zuò chán， suǒ wèi chán， biàn yòu shén zhī de yì yì。 zài chūn qiū shí dài， zhèng dāng qí héng gōng chēng bà de shí qī， tā xiǎng fēngshàn tài shān， guǎn zhòng què jí lì quàn zǔ， tā shuō： “ gǔ zhě， fēng tài shān， chán liáng fù zhě， qī shí 'èr jiā， ér yí wú suǒ jì zhě， shí yòu 'èr yān。 ” sī mǎ qiān shuō： “ hòu bǎi yòu yú nián， miàn kǒng zǐ lùn shù liù yì zhuànlüè， yán yì xìng 'ér wáng， fēng tài shān， chán hū liáng fù zhě， qī shí yú wáng yǐ。 qí zǔ dòu zhī lǐ bù zhāng， gài nán yán zhī。 ” dāng kǒng zǐ de shí dài， fēngshàn de yì yì， yě suí zhōu shì de shuāi wēi yī yàng， jiàn qū 'àn dàn， ér qiě zhōu líng wáng yòng cháng hóng de zhù， cǎi qǔ shén guǐ mí xìn de fāng fǎ， shè lí shǒu yǐ zhì zhū hóu de lái cháo， yī biàn fēngshàn jīng shén， zhuǎn rù shén guǐ wēi líng de zuò yòng， jiēguǒ cháng hóng bèi jìn rén suǒ shā， zhū hóu gèng xíng pàn luàn， suǒ yǐ shuō： “ zhōu rén zhī yán fāng guài zhě， zì cháng hóng。 ” yǐ hòu zài guò bǎi yú nián， qín guó zì qín líng gōng kāi shǐ， yóu fēngshàn jīng shén de yǎn biàn， xíng chéng jiàn lì shén cí de fēng qì， jiù chéng wéi hòu shì dào jiào chóng bài duō shén de làn shāng， hàn dài chóng shàng bái dì， líng bǎo děng shì， dōushì kāi shǐ zài qín shí。 　　 dào liǎo qín shǐ huáng chēng dì de shí qī， dōng xún jùn xiàn， cí zōu fēng shān， sòng qín gōng yè， “ yú shì， zhēng cóng qí、 lǔ zhī rú shēng bó shì qī shí rén， zhì hū tài shān xià。 ” yīn wéi yì lùn fēngshàn de yí lǐ bù hé， “ shǐ huáng wén cǐ yì， gè guāi yì， nán shī yòng， yóu duì xì rú shēng。 ” zhè xiē rú shēng děng bèi xì 'ér bù yòng， tīng shuō qín shǐ huáng shàng shān yù dà fēng yǔ， biàn jī xiào tā， “ yú shì， shǐ huáng suì dōng yóu hǎi shàng， xíng lǐ， cí míng shān dà chuān， jí bā shén， qiú xiān rén xiàn mén zhī shǔ。 bā shén jiāng， zì gǔ 'ér yòu zhī， huò yuē： tài gōng yǐ lái zuò zhī， qí suǒ yǐ wéi qí， yǐ tiān qí yě。 qí sì jué， mò zhī qǐ shí。 ” suǒ wèi bā shén：（ 1） tiān zhù， cí tiān qí。 jù lìng yī shuō： lín zī chéng nán jiāo shān xià， yòu tiān qí quán， wǔ quán bìng chū， yòu yì yú píng cháng suǒ jiǎng de mí xìn guān niàn， zhǐ shì shuō tā jiù rú tiān de fù qí yī yàng。（ 2） dì zhù， cí tài shān， liáng fù。 yīn wéi tiān hǎo yīn， cí zhī bì yú gāo shān zhī xià， xiǎo shān zhī shàng， jiào zuò ( tián sì )。 dì guì yáng， jì zhī bì yú zhōng huán qiū děng dì。（ 3） bīng zhù， cí chī yóu。（ 4） yīn zhù， cí sān shān。（ 5） yáng zhù， cí zhī fú。（ 6） yuè zhù， cí zhī lāi shān（ 7） rì zhù， cí chéng shān。（ 8） sì shí zhù， cí láng yá。 zhè biàn chéng wéi hòu lái dào jiào chóng bài duō shén de yuān yuán， dàn shì， qín shǐ huáng biàn fēngshàn wéi 'àihào shén xiān， guǒ rán shì jī yú dì wáng wǎn jǐng， hǎo qiú cháng shēng bù lǎo de xīn lǐ zuò suì， dàn yě shì yóu yú zhàn guó yǐ lái fāng shì xué shù de liú xíng， yǔ yīn yáng jiā sī xiǎng de mí màn gǔ dàng 'ér lái， rú shuō： “ zì qí wēi xuān zhī shí， zōu zǐ zhī tú， lùn zhù zhōng shǐ wǔ dé zhī yùn， jí qín dì， ér qí rén qī zhī， gù shǐ huáng cǎi yòng zhī。 ér sòng wú jì、 zhèng bó qiáo、 chōng shàng、 xiàn mén zǐ gāo（ dōushì gǔ dài suǒ chēng zhī xiān rén）， zuì hòu jiē yàn rén， wéi fāng xiān dào， xíng jiě xiāo huà， yǐ yú guǐ shén zhī shì。 zōu yǎn yǐ yīn yáng zhù yùn。 xiǎn yú zhū hóu。 ér yàn qí hǎi shàng zhī fāng shì， qí shù， bù néng tōng。 rán zé guài guò 'ēyú gǒu hé zhī tú， zì cǐ xīng， bù kě shèngshǔ yě。 ” wǒ men dú liǎo sī mǎ qiān de zhè yī duàn jìzǎi， biàn kě liǎo jiě zhàn guó shí qī de “ fāng shì ” shén xiān， yǔ yīn yáng jiā de xué shù sī xiǎng， yǐng xiǎng qín、 hàn zhī jì cháo yě zhī jiān de qíng xíng liǎo。 dàn jué bù kě hū lüè yàn、 qí hǎi shàng de fāng shì， suī rán chuán shòu zōu yǎn yīn yáng wǔ dé zhù yùn de dào shù， ér “ bù néng tōng ” de yī jù， yīn wéi tā men xué bù tōng yīn yáng jiā de xué shù， gù yòu “ guài yū 'ēyú gǒu hé zhī tú ”， jiè tuō 'ér xīng， jiè yǐ qī shì dào míng de， jiàn jiàn duō dào bù kě jì suàn。 　　 shén xiān “ fāng shì ”， jì bù yì dé， chún cuì de yīn yáng jiā rú zōu yǎn de xué shù， yòu rú cǐ dì nán tōng， gù zài qín、 hàn zhī jì， yī bān fāng tǔ， dōuzài jiǎ jiè shén xiān de qì fēn zhōng tǎo shēng huó。 yīn wéi rén de xīn lǐ， wǎng wǎng xǐ huān qiú jiǎ 'ér xián qì zhēn shí， suǒ yǐ nà xiē jiè tuō shén xiān de jiǎ “ fāng shì ” men， biàn kě zài dì wáng yǔ shè huì zhī jiān， zhāo yáo zhuàng piàn， tóng shí yě piàn zhù liǎo tā men zì jǐ， yīn cǐ。 biàn xíng chéng zhàn guó dào qín hàn zhī jiān yī duàn rén huà shén xiān de qù shǐ liǎo。 rú shuō： “ zì wēi xuān， yàn zhāo， shǐ rén rù hǎi qiú péng lāi、 fāng zhàng、 yíng zhōu。 cǐ sān shén shān zhě， qí chuán zài bó hǎi zhōng， qù rén bù yuǎn。 huàn qiě zhì， zé chuán fēng yǐn 'ér qù。 gài cháng yòu zhì zhě， zhū xiān rén jí bù sǐ zhī yào， jiē zài yān。 qí wù qín shòu jìn bái， ér huáng jīn yín wéi gōng jué。 wèi zhì wàng zhī rú yún， jí dào， sān shén shān fǎn jū shuǐ xià。 lín zhī， fēng zhé yǐn qù， zhōng mò néng zhì yún。 shì zhù mò bù gān xīn yān。 ” sī mǎ qiān xiě dào zhè lǐ， shuō liǎo bàn tiān hǎi shàng sān shān de shén xiān gōng jué， dōushì chū zhū wén 'ér nán zhèng shí， kě shì tā yòng liǎo yī jù zuì miào de huà， biàn shì “ shì zhù mò bù gān xīn yān ”， zhè yě shì shuō míng dì wèi yù gāo， fù guì quán shì yǐ jí de rén， tā de xīn lǐ yù jiā kōng xū de zhuàng tài。 rén de yù wàng， zǒng shì yòu suǒ qiú， ér qiě wú zhǐ jìng de yòu suǒ qiú， zuò liǎo huáng dì yào dēng tiān， yě shì rén xīn nán píng de bì rán qū xiàng， zhēng fú tiān xià de yīng xióng， zuò wéi shì jiān de dì wáng， suī rán cōng míng yī shì， dàn réng měng dǒng yī shì， tā men què gān yuàn jiē shòu fāng shì men de qī piàn， yīn cǐ， tā yòu xiě chū qín shǐ huáng qiú shén xiān de lì shǐ， rú shuō： “ jí zhì qín shǐ huáng bìng tiān xià， zhì hǎi shàng， zé fāng shì yán zhī， bù kě shèngshǔ。 shǐ huáng zì yǐ wéi zhì hǎi shàng， ér kǒng bù jí yǐ， shǐ rén nǎi jī tóng nán nǚ rù hǎi qiú zhī。 chuán jiāo hǎi zhōng， jiē yǐ fēng wéi jiě。 yuē： wèi néng zhì， wàng jiàn zhī yān。 qí míng nián， shǐ huáng fù yóu hǎi shàng， zhì láng yá， guò héng shān， cóng shàng dǎng guī。 hòu sān nián， yóu jié shí， kǎo rù hǎi fāng shì， cóng shàng jùn guī。 hòu wǔ nián， shǐ huáng nán zhì xiāng shān， suì dēng kuàijī， bìng hǎi shàng， jì yù hǎi zhōng sān shén shān zhī qí yào。 bù dé， hái zhì shā qiū。 bēng。 ” zhè yī duàn de wén zì， sī mǎ qiān jí lì yùn yòng tā de gāo dù wén xué bǐ diào， xiě chū lì shǐ shàng dì wáng yù wàng de zhēn xiàng， zuì hòu yòng liǎo yī gè “ bēng ” zì de wēi yán， jié shù liǎo rén shì jiān suǒ yòu rén shēng lǐ chéng 'ér bì mù de jié jú。 gǔ lǐ， chēng huáng dì zhī sǐ jiào zuò bēng， zhū hóu zhī sǐ jiào zuò hōng， hōng yě bà， bēng yě bà， fǎn zhèng shì shén xiān jiàn bù dào， cháng shēng bù sǐ zhī yào， qīng quán guó zhī lì yě qiú bù dào， dào tóu hái shì yè luò guī gēn， jiù cǐ liǎo shì。 jué miào de qín huáng、 hàn wǔ de shì yè。 bì xū yào yòu yī gè jué miào de sī mǎ qiān， wèitā xiě chū qū zhé jí zhì de《 shǐ jì》， shǐ qiānzǎi zhī xià de wǒ men dú lái， jué dé tā shì yī bù jué miào de zhé xué xiǎo shuō， kě yǐ fā rén shēnxǐng。 sī mǎ qiān zài《 fēngshàn shū》 zhōng， bù dàn jìn qíng dì fěng cì qín huáng、 hàn wǔ， tóng shí yě jìn liàng xiě chū nà xiē jiǎ “ fāng shì men ” chǒu lòu kěwù de yī miàn， dàn shì， tā yě fǒu rèn qín、 hàn zhī jì rú shēng men duì yú mí xìn fēngshàn de kě xiào yǔ kě bǐ， rú shuō： “ qín sān nián， ér 'èr shì shì sǐ， shǐ huáng fēngshàn zhī hòu shí 'èr suì， qín wáng。 zhū rú shēng jí qín fén shī shū， zhū miù wén xué。 bǎi xìng yuàn qí fǎ， tiān xià pàn zhī。 jiē 'é yuē： shǐ huáng shàng tài shān， wéi bào fēng yǔ suǒ jī， bù dé fēngshàn。 ” tā biàn zài cǐ zuò liǎo zuì hòu yī jù de jié lùn shuō： “ cǐ qǐ suǒ wèi wú qí dé 'ér yòng shì zhě xié？ ” zhè “ zhě xié ” liǎng gè dài yòng yí wèn de xū zì， yòu shì sī mǎ qiān bǐ xià de huā yàng， děng yú xiàn dài de huà shuō： “ zhēn shì zhè yàng de má？ ” shì bù shì， tā bù xià duàn yǔ， yóu dú zhě zì jǐ qù xiǎng， tā zhàn zài bǐ zhèn yǐ wài hā hā dà xiào 'ér yǐ。 　　2． hàn chū de shén dào yǔ shén xiān 　　 yīn wéi qín shǐ huáng mí xìn shén cí yǔ máng mùdì qiú xiān， bì zhì zào chéng “ shàng yòu hǎo zhě， xià bì shèn yān ” de xiàn xiàng， dāng qín 'èr shì de mò qī， cháo yě dū lǒngzhào zhe yī piàn shén guǐ mí xìn qì fēn， suǒ yǐ shǒu xiān fānàn de chén shèng、 wú guǎng， biàn lì yòng huáng dēng yě huǒ 'ér zuò hú yǔ， zuò wéi qǐ yì de hào zhào。 hàn gāo zǔ de chū xīng， yě shì jiè yòng zhǎn bái shé 'ér qǐ yì， cí chī yóu 'ér xìn gǔ， dào liǎo dìng dǐng yǐ hòu， biàn xià zhào zhì dìng tiān de wǔ dì zhī cí， chóng shàng shén dào。 hàn wén dì yě yī dù xiāng xìn zhào rén xīn yuán píng de wàng qì zhī shù， dǔ xìn guǐ shén 'ér lì wǔ dì tán。 hàn wǔ dì jí wèi zhī chū， yóu qí jìng xìn guǐ shén zhī sì， tā chū jiàn dào qín guó gù dì yōng jiāo wǔ ( tián sì ) de shí hòu， biàn dìng wéi yǐ hòu de cháng guī， sān nián yī cì xiào sì。 tóng shí， yòu kāi shǐ qiú shén jūn， shè zhī shàng lín zhōng， sī mǎ qiān shuō： “ tí shì guān shén jūn zhě， cháng líng nǚ zǐ。 yǐ zǐ sǐ， jiàn shén yú xiān hòu wǎn ruò， wǎn ruò cí zhī qí shì， mín duō wǎng cí。 píng yuán jūn wǎng cí。 qí hòu， zǐ sūn yǐ zūn xiǎn。 jí jīn shàng（ chēng hàn wǔ dì） jí wèi， zé hòu lǐ zhì cí zhī nèi zhōng， wén qí yán bù jiàn qí rén yún。 shì shí， lǐ shàojūn yì yǐ cí zào gǔ dào， què lǎo fāng jiàn shàng， shàng zūn zhī。 shàojūn zhě， gù shēn zé hóu hé rén， zhù fāng nì qí nián jí qí shēngzhǎng。 cháng zì wèi qī shí， néng shǐ wù què lǎo。 qí yóu yǐ fāng。 biàn zhū hóu。 wú qī zǐ。 rén wén qí néng shǐ wù jí bù sǐ， gèng kuì yí zhī。 cháng yú jīn qián yī shí， rén jiē yǐ wéi bù zhì shēng yè 'ér ráo gěi。 yòu bù zhī qí hé suǒ rén， yù xìn， zhēng shì zhī。 ”“ shàojūn yán shàng yuē： cí zào zé zhì wù； zhì wù 'ér dān shā kě huà wéi huáng jīn； huáng jīn chéng yǐ wéi yǐn shí qì， zé yì shòu； yì shòu 'ér hǎi zhōng péng lāi xiān zhě nǎi kě jiàn； jiàn zhī yǐ fēngshàn， zé bù sǐ， huáng dì shì yě。 chén cháng yóu hǎi shàng， jiàn 'ān qī shēng， ān qī shēng shí jù zǎo dà rú guā。 ān qī shēng， xiān zhě。 tōng péng lāi zhōng， hé zé jiàn rén， bù hé zé yǐn。 yú shì tiān zǐ tái qīn cí zào， qiǎn fāng shì rù hǎi qiú péng lāi 'ān qī shēng zhī shǔ， ér shì huà dān shā zhū yào， qí wéi huáng jīn yǐ。 jū jiǔ zhī， lǐ shàojūn bìng sǐ， tiān zǐ yǐ wéi huà qù， bù sǐ。 ér shǐ huáng chuí、 shǐ kuān shū shòu qí fāng， qiú péng lāi 'ān qī shēng mò néng dé。 ér hǎi shàng yàn qí guài yū zhī fāng shì， duō gèng lái yán shén shì měi。 ” wǒ men kàn liǎo sī mǎ qiān de zhè yī duàn jìzǎi， biàn kě zhī dào xióng cái dà lüè de hàn wǔ dì， zài tā xīn lǐ shàng yòu lìng yī miàn de xīng qù， tā duì yú chóng shàng shén dào， yǔ hǎo qiú shén xiān de kě xiào xíng wéi， què shì gān zhī rú xiàn， yǐn yǐ wéi lè。 hòu lái yòu yòu qí rén shǎo wēng yǐ guǐ shén fāng jiàn shàng， biàn bài shǎo wēng wéi wén chéng jiāng jūn， shǎng cì shèn duō， yǐ kè lǐ lǐ zhī， yòu wéi tā de jiàn yì， dà jiàn gōng diàn yǐ cí shén， “ jū suì yú， qí fāng yì shuāi， shén bù zhì。 nǎi yǐ bó shū yǐ fàn niú， yáng bù zhī， yán yuē： cǐ niú fù zhōng yòu qí。 shā shì dé shū， shū yán shèn guài。 tiān zǐ shí qí shǒu shū。 wèn qí rén， guǒ shì wěi shū。 yú shì zhū wén chéng jiāng jūn， yǐn zhī。 qí hòu， zé yòu zuò bǎi liáng、 tóng zhù、 chéng lù xiān rén zhǎng zhī shǔ yǐ。 ” 　　 hòu lái， hàn wǔ dì yīn wéi shēng liǎo yīcháng dà bìng， wū yǔ yī yào， dōubù néng jiàn xiào， yīn wéi qiú shén 'ér bìng yù。 biàn xìng gān quán， zhì jiǔ shòu gōng shén jūn， “ shén jūn suǒ yán， shàng shǐ rén shòu qí shū， mìng zhī rì shū fǎ。 qí suǒ yǔ， shì sú zhī suǒ zhī yě， wú jué shū zhě。 ér tiān zǐ xīn dú xǐ， qí shì mì， shì mò zhī yě。 ” hòu lái yīn lè chéng hóu de tuī jiàn， yòu bài luán dà wéi wǔ lì jiāng jūn， “ luán dà， jiāo dōng gōng rén， gù cháng yǔ wén chéng jiāng jūn tóng shī …… tiān zǐ jì zhū wén chéng， hòu huǐ qí zǎo sǐ， xī qí fāng bù jìn。 jí jiàn luán dà， dà shuō。 dà wéi rén cháng měi， yán duō fāng lüè 'ér gǎn wéi dà yán。 chǔzhī bù yí。 dà yán yuē： chén cháng wǎng lái hǎi zhōng， jiàn 'ān qī， xiàn mén zhī shǔ， gù yǐ chén wéi jiàn， bù xìn chén。 yòu yǐ wéi kāng wáng zhū hóu 'ěr， bù zú yǔ fāng。 chén shù yán kāng yù， kāng wáng yòu bù yòng chén。 chén zhī shī yuē： huáng jīn kě chéng， ér hé jué kě sài， bù sǐ zhī yào kě dé， xiān rén kě zhì yě。 rán chén kǒng xiào wén chéng， zé fāng shì jiē yǎn kǒu， è gǎn yán fāng zāi！ shàng yuē： wén chéng shí mǎ gān sǐ 'ěr， zǐ chéng néng xiū qí fāng， wǒ hé 'ài hū？ dà yuē： chén shī fēi yòu qiú rén， rén zhě qiú zhī。 bì xià bì yù zhì zhī， zé guì qí shǐ zhě， lìng yòu qīn shǔ， yǐ kè lǐ dài zhī， wù bēi， shǐ gè pèi qí xìn yìn， nǎi kě shǐ tōng yán shén rén。 shén rén shàng kěn xié？ bù xié？ zhì zūn qí shǐ， rán hòu kě zhì yě。 yú shì， shàng shǐ yàn xiǎo fāng， dǒu qí， qí zì xiāng chù jī。 shì shí， shàng fāng yōu hé jué 'ér huáng jīn bù jiù， nǎi bài dà wéi wǔ lì jiāng jūn。 jū yuè yú， dé sì yìn； pèi tiān shì jiāng jūn， dì shì jiāng jūn， dà tōng jiāng jūn yìn …… qí yǐ 'èr qiān hù fēng dì shì jiāng jūn。 dà wéi lè tōng hóu， cì liè hóu jiá dì， chōng qiān rén， chéng wéi， chì chē mǎ， wéi wò、 qì wù， yǐ chōng qí jiā。 yòu yǐ wèi cháng gōng zhù qī zhī。 zī jīn wàn jīn， gèng mìng qí yì rì dāng lì gōng zhù。 tiān zǐ qīn rú wǔ lì zhī dì， shǐ zhě cún wèn gōngjǐ， xiāng shǔ yú dào。 zì dà zhù jiàngxiàng yǐ xià， jiē zhì jiǔ qí jiā， xiàn yí zhī。 yú shì， tiān zǐ yòu kè yù yìn rì tiān dào jiāng jūn， shǐ shǐ yī yǔ yī， yè lì bái máo shàng。 wǔ lì jiāng jūn yì yī yǔ yī， yè lì bái máo shàng， shòu yìn， yǐ shì bù chén yě。 ér pèi tiān dào zhě， qiě wéi tiān zǐ dào tiān shén yě。 yú shì， wǔ lì cháng yè cí qí jiā， yù yǐ xià shén， shén wèi zhì 'ér bǎi guǐ jí yǐ。 rán pō néng shǐ zhī。 qí hòu， zhuāng zhì xíng， dōng rù hǎi， qiú qí shī yún。 dà jiàn shù yuè， pèi liù yìn， guì zhèn tiān xià， ér hǎi shàng yàn qí zhī jiān， mò bù shǒu yì shǒu wǎn 'ér zì yán yòu jìn fāng， néng shén xiān yǐ。 hòu lái wǔ lì jiāng jūn luán dà， yě yīn bù shí 'ér bèi zhū， shǐ yòng gōng sūn qīng， gōng sūn qīng shuō： “ xiān rén hǎo lóu jū， yú shì， shàng lìng cháng 'ān zé zuò fěi lián guì guān， gān quán zé zuò yì yán shòu guān， shǐ qīng chí jié shè jù 'ér hòu shén rén。 nǎi zuò tōng tiān jīng tái， zhì cí jù qí xià， jiāng zhāo lái xiān shén rén zhī shǔ。 ” wǒ men dú liǎo zhè xiē jiào wéi xiáng xì de jìzǎi， duì yú hàn wǔ dì 'àihào shén dào， qín qiú shén xiān de shì jì， biàn kě yī mù liǎo rán， tā bǐ zhī qín shǐ huáng de zuò fǎ， gèng yòu guò zhī 'ér wú bù jí， yóu cǐ kě jiàn liǎng hàn yǐ lái， yóu dào jiā de xué shù sī xiǎng， rú hé zhuǎn biàn wéi dào jiào de qū shì， zhè xiē jiǎ “ fāng tǔ ” men， yòu rú hé niē shén xiān shì shí， qī shì dào míng de shǐ liào。 　　 wǒ men zài kàn sī mǎ qiān zài《 fēngshàn shū》 zhōng zuì hòu zuò de jié lùn yǔ zàn cí， gèng kě jìn 'ér liǎo jiě hàn chū “ fāng shì ” men de qíng kuàng yǔ jiēguǒ， jié lùn rú shuō： “ jīn shàng fēngshàn； qí hòu shí 'èr suì 'ér hái， biàn yú wǔ yuè sì dú yǐ。 ér fāng shì zhī hòu sì shén rén， rù hǎi qiú péng lāi， zhōng wú yòu yàn。 ér gōng sūn qīng zhī hòu shén zhě， yóu yǐ dà rén zhī jì wéi jiě， wú yòu xiào， tiān zǐ yì dài yàn fāng shì zhī guài yū yǔ yǐ。 rán jī mí bù jué， jì yù qí zhēn。 zì cǐ yǐ hòu， fāng shì yán shén cí zhě mí zhòng， rán qí xiào kě dǔ yǐ。 ” zàn cí rú shuō： “ tài shǐ gōng yuē： yú cóng xún jì tiān dì zhū shén， míng shān chuān 'ér fēngshàn yān。 rù shòu gōng， shì cí shén yǔ， jiū guān fāng shì cí guān zhī yì。 yú shì tuì 'ér lùn cì， zì gǔ yǐ lái yòng shì yú guǐ shén zhě， jù jiàn qí biǎo lǐ。 hòu yòu jūn zǐ， dé yǐ lǎn yān。 ruò zhì zǔ dòu guī bì zhī xiáng， xiàn chóu zhī lǐ， zé yòu sī cún。 ” 　　 wǒ men dà tǐ liǎo jiě liǎo cóng qín dào hàn chū wǔ dì de shí qī， jiāng jìn bǎi nián qián hòu dào jiā de fāng shì yǔ shén xiān， yǐ jí dào jiào qián shēn sì fèng shén cí de dà lüè， biàn kě gài jiàn qín、 hàn zhī jì， fāng shì men liú gěi lì shǐ de yǐng xiàng， shì rú hé de 'è liè。 hòu shì mà fāng shì， bìng zhàn guó qián hòu de zhēn fāng shì， yě yī gài tuò qì， dōushì shòu cǐ yǐng xiǎng， shí zài yòu qiàn gōng、 yǔn。 　　3． hàn wèi yǐ xià dào jiā xué shù sī xiǎng de nèi róng gài lüè 　　 zì qín huáng、 hàn wǔ yǐ hòu， dào jiā de xué shù sī xiǎng， yī zài wù yú zhè xiē jiǎ fāng shì， jiǎ shén xiān de qiú dān liàn yào shǒu lǐ， shǐ rén mí shī dào jiā wén huà de zhēn jīng shén。 yòu jiā hàn chū rú shēng rú dǒng zhòng shū děng rén， shēng dāng tiān xià chéng píng zhī jì， yòng yáng rú 'àn dào de shǒu shù， xù shù zhōu、 qín yǐ shàng rú dào běn bù fēn jiā de xué shù sī xiǎng， zhù shì wǔ jīng， shū shì shèng dào， yǐ dú zūn rú shù wéi biāo bǎng， zhì shǐ dào jiā yǔ lǎo、 zhuāng de xué shù sī xiǎng， yóu zāo biǎn zhí。 yú shì， yóu zhàn guó yǐ xià zhēn zhèng de fāng shì xué shù， fā zhǎn wéi liǎng hàn yǐ lái yì jīng xué shù xì tǒng xiàng shù zhī xué de tú jìng； tā yǔ hàn dài tiān wén xué shù xiāng jī dàng， biàn yòu yáng xióng zhù de《 tài xuán jīng》， yào yǐ xiàng shù zhé xué lǐ lùn de jiān jià， gài nà tiān wén kē xué de fǎ zé。 tā yǔ yīn yáng、 wǔháng、 tiān gān、 dì zhī、 èrshíbāxiù、 yǐ jí rì zhě（ xuǎn zé shí rì）、 guī cè（ bǔ guà） děng， yòu guān tiān wén、 dì lǐ、 wù lǐ de lǐ lùn kē xué xiāng jié hé， biàn yòu jiāo gàn、 jīng fáng děng xiàng shù、 nà jiá zhī xué， tuī cè huà zhī jī， yì xué xì tǒng de jiàn lì。 zài jīng fēn huà 'ér gè zì chéng wéi yī jiā zhī yán de zhuān cháng， biàn yòu hòu lái hàn dài yì xué de guà qì、 biàn tōng、 shēng jiàng、 yáo chén děng shū tú yī zhì xué shuō de yǎn biàn。 wèi、 jìn yǐ hòu， xiū liàn shén xiān dān dào pài de xué zhě， zōng fèng wèi bó yáng de sī xiǎng xì tǒng， guī nà zhè xiē xué shuō de yuán lǐ、 yuán zé， ér chéng wéi yǔ zhōng guó yī yào lǐ lùn hé liú， dān jīng dào shù de guī fàn。 yòu yòu gēn jù《 yǔ gòng》、《 shān hǎi jīng》 děng shān chuān dì lǐ xíng shèng de yán jiū， biàn yòu guō pú děng rén， chàng dǎo xíng luán tǐ shì dì lǐ（ kān yú） xué shù de xīng qǐ。 zhì yú huái nán zǐ、 bào pǔ zǐ de zhù zuò， jì shì dào jiā， yòu shì zá jiā de xué shuō， yīngshì zhàn guó yǐ lái fāng shì xué shù sī xiǎng bù fēn de jí chéng。 zài nán běi cháo zhī jì， yīn wéi běi wèi chóng shàng dào jiào de guān xì， zhè xiē xué shù sī xiǎng， dà gài dū chuān shàng zōng jiào de wài yī， biàn wéi dào jiào de shén mì zhī xué， dàn dào suí、 táng yǐ hòu， yòu fù tuō yíng 'ér chū， chú liǎo tiān wén、 lì fǎ děng de yán jiū， jiàn yǐ jiàn lì zhuān mén huà zhèng guī de kē xué tǐ xì yǐ wài， tā rú xīng xiàng、 dì lǐ（ bāo kuò kān yú）、 bǔ shì、 jiàn zhù、 gōng chéng、 gōng yì、 yì shù děng zhǒng zhǒng shí yòng zhī xué， yǐ jí mín jiān shēng huó de jié lìng děng yí lǐ、 yǔ gè dì fāng fēng sú de xí guàn， wán quán yǔ dào jiā de xué shù sī xiǎng， yòu mìqiè de guān xì。 rú yī yào děng lǐ lùn、 yǐ jí suàn mìng、 kànxiàng děng xué shù， suī rán yuǎn shào zhōu、 qín yǐ shàng de wén huà yuān yuán， dàn zài hàn、 wèi zhī jì， dōuyǐ jiā jìn yìn dù wén huà fó jiā de xué shù sī xiǎng， gù yòu táng dài yī yào de jìn bù， yǔ xīng mìng（ suàn mìng）、 bǔ shì xué děng de jiàn lì。 rú lǐ chún fēng děng de tú chèn、 táng sēng yīxíngchánshī de tiān wén yǔ xīng xiàng děng xué， yědōu cóng zhèng tǒng dào jiā de xué shù sī xiǎng 'ér lái。 táng dài de shù xué， yuǎn shào jiǔ zhāng lì suàn de yí guī， pèi hé liǎng hàn xiàng shù de fā zhǎn， shòu dào suí、 táng zhī jì， ā lā bó suàn shù de yǐng xiǎng， duì yú sān jiǎo、 lì fāng、 jǐ hé děng suàn shù de chéng jì， yǐ yòu xiāng dāng de chéng jiù。 yīn cǐ niǎn zhuǎn yǐng xiǎng， ér yòu táng mò wǔ dài zhī jiān， dào jiā de shù xué sī xiǎng， qū xiàng hé tú、 luò shū de shù lǐ zhé xué， chǎn shēng běi sòng chū qī shào kāng jié de《 yì jīng》 xiàng shù zhī xué， shè qǔ hàn yì nà jiá de jīng huá， pèi yǐ jiá chǎn、 hé tú luò shū shù lǐ de zhé xué， yòng yǐ shuō míng tiān dì huà de shū jī， yù jì lì shǐ rén shì yǎn biàn de jì xiàng， yī biàn hàn dài de chèn wěi zhī shù， ér kāi lì shǐ zhé xué de xiān hé。 cóng cǐ shàng xià yuán、 míng qīng qiān yú nián jiān， suǒ yòu dào jiā gè zhǒng kē xué 'ér zhé xué de xué shù sī xiǎng， bù yǐ fù yú hàn dài de xiàng shù， jí rén yú shào kāng jié yì xué de fàn wéi。 　　 ér zài táng、 sòng、 yuán、 míng zhī jiān， kě yǐ zài shì jiè xué shù yǔ kē xué shǐ shàng， chú rú zhòng suǒ zhōu zhī de huǒ yào， yìn shuà shù de fā míng yǐ wài， kě yǐ dà shū 'ér tè shū de yī bǐ。（ 1） biàn shì yòng yī yào fāng miàn de jìn bù： zài lì lái chuán tǒng xí yòng hàn dài zhāng zhòng jǐng de《 shāng hán lùn》 yǐ wài， biàn yòu jīn、 yuán sì dà jiā yī yào de lǐ lùn， yǔ yào wù xué fāng shù de zhuān cháng yán jiū， yǐ jí yuán dài wán chéng rén shēn qì jī xué dào de tóng rén tú， diàn dìng hòu shì zhēn jiǔ zhì liáo xué de jiān gù jī chǔ， yīn cǐ 'ér niǎn zhuǎn chuán shòu， cái yòu jīn tiān dé guó、 rì běn děng shì jiè zhēn jiǔ zhì liáo xué de fā zhǎn， suǒ yòu tuī ná、 àn mó děng xué， dōushì zhè yī xì tǒng de yú zhī。（ 2） biàn shì yòng zhǐ nán zhēn gòu chéng luó pán de xué shù： lì yòng yī kuài dà yuán xíng de mù bǎn， zhōng xīn qiàn shàng zhǐ nán zhēn， wài miàn juàn yǐ bā guà、 tiān gān、 dì zhī、 jiá zǐ děng céng cì， jiā yǐ tiān wén xīng xiàng de 'èrshíbāxiù， yǐ zhōng yuán zuò shí jiān、 kōng jiān de zhōng xīn。 yòng yǎng guān tiān wén xīng xiàng de fàn wéi， biàn bié dì lǐ qū yù de huàfēn， chéng wéi tiān wén fēn yě de zuò yòng， wéi shì jiè shàng zuì zǎo huàfēn dì qiú jīng wěi dù de xiān qū。 yī gè wán zhěng de luó pán， tā de céng cì juàn juàn， gòng jì sān shí liù céng， céng céng zhī jiān， cuò zōng fù zá， hù xiāng gōu tōng wéi yòng， bì xū jù yòu hàn dài xiàng shù、 nà jiá de jī chǔ， yǔ sòng dài yì xué hé tú、 luò shū de jī běn guān niàn， cái néng shén 'ér míng zhī， róng huì guàn tōng 'ér xiāng hù wéi yòng。 dāng míng cháo chū qī， xī yáng háng hǎi xué shù děng， hái wèi shí fēn jìn bù， ér qiě yě wèi dào zhōng guó， ér zài míng chéng zǔ shí dài de tàijiàn zhèng hé sān xià xī yáng， tā suǒ zhì zào de jù xíng mù chuán， yǔ yuǎn lí zhōng guó dōng nán bù hǎi miàn， háng xíng máng máng wú jì de tiān hǎi zhī jiān， néng gòu fēn biàn jù lí yǔ dǎo háng yuǎn hǎi fāng xiàng de， dōushì kào zhe zhè zhǒng luó pán de gōng xiào。 yīn cǐ， zì míng、 qīng yǐ lái， biàn yòu zhuān mén zhì zào biāo zhǔn luó pán de chǎn dì： huī zhōu de， chēng wéi huī pán。 kě yǐ yǔ huī zhōu de bǐ mò、 xuān zhǐ， tóng wéi míng chǎn de quán wēi。 guǎng dōng suǒ zhì de， chēng wéi guǎng pán。 fú jiàn suǒ zhì de， chēng wéi jiàn pán。 hòu lái yòng zài chá kàn dì lǐ（ kān yú） de， dà duō yǐ huī pán wéi zhǔn。 yòng zài háng hǎi jiān dài kān yú zuò yòng de， yě yòu cǎi yòng guǎng pán yǔ jiàn pán de。 zǒng zhī， huī pán de dù shù biāo zhǔn， shì yòng yú zhōng yuán de dì lǐ huán jìng， guǎng pán yǔ jiàn pán， shì yòng yú dōng nán lín hǎi qū yù。（ 3） chéng jiē chǎn yáng lǎo、 zhuāng sī xiǎng， tiān dì zào wù hù biàn de miào zhǐ， zhuān mén yán jiū shēng wù hù xiāng biàn huà de zuò yòng， shuō míng rén lèi néng gòu lì yòng zì jǐ shēng mìng de gōng néng， xiū liàn 'ér chéng shén xiān de miào lǐ， biàn yòu wǔ dài tán qiào suǒ zhù de《 huà shū》， wéi zuì zǎo zhuān mén yán jiū shēng wù biàn huà de zhù zuò。 cǐ wài， yóu sòng dài shào kāng jié《 huáng jí jīng shì》 nà jiá xì tǒng de yǎn yì， gòu chéng sān yuán jiá zǐ yǐ tǒng shuài shí、 kōng de guān niàn。 cóng hàn yì nà jiá de yǎn biàn， fā míng qí mén shì jiá de shù shù， zài yī bān bù zhī jiū jìng zhě de xiǎng xiàng zhōng， rèn wéi jǐn shì bàng mén xiǎo shù， huò wéi mí xìn de sī xiǎng 'ér yǐ， shū bù zhī qí zhōng hán yùn lǐ lùn kē xué de guān jiàn， kě yǐ yóu cǐ fā jué tiān dì yǔ zhòu de 'ào mì， rén shì、 wù lǐ de shū jī， què cún zài fēi cháng zhòng yào de bǎozàng。 yīn wéi shí jiān de yòu xiàn， yǐ jí wǒ gè rén xué yòu wèi jìn zhī chù， guān yú zhè xiē yǐ jīng tí dào， huò zhě lín shí shàng yòu yí lòu de zhèng tǒng dào jiā xué shù sī xiǎng de nèi róng， lüè wéi tí qǐ yán jiū zhě de zhù yì 'ér yǐ， dū dào cǐ wéi zhǐ， zàn shí gào yī duàn luò。 shù bù duō shù liǎo。 请欣赏:  请给我换一个看看！  拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！      << qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>

qián yán fó xué yǔ zhōng guó wén huà de yīn yuán fó xué nèi róng jiǎn jiè chán zōng gài yào chán zōng cóng lín zhì dù yǔ zhōng guó wén huà jiào yù de jīng shén dào jiā xué shù sī xiǎng yǔ huáng lǎo、 lǎo zhuāng de yuān yuán yǐn shì sī xiǎng yǔ dào jiā fāng shì de xué shù yǔ dào jiā guān yú dào jiā fāng shì xué shù sī xiǎng de yuān yuán dào jiā yǔ dào jiào xué shù sī xiǎng de nèi róng hàn wèi yǐ hòu de shén xiān dān dào pài dào jiā yǔ dào jiào zōng zǔ rén wù sī xiǎng de lüè lùn dào jiào dào jiā jí dào jiào sī xiǎng yǔ zhōng guó wén huà de jiào yù jīng shén 《 chán yǔ dào gài lùn》 hòu yǔ

pínglún (0)