通史 》 zhōng guó xīn shǐ   》 dì 7 zhāng　　 qīng cháo zhì shì      fèi zhèng qīng John King Fairbank

　　mǎn qīng miè míng
　　 mǎn qīng yú yī liù sì sì nián miè liǎo míng cháo， zài cì zhèng míng cóng wài miàn jiē shōu zhōng guó， bǐ cóng nèi bù zuò qǐ lái róng yì， yīn wéi bì bèi de wén wǔ hé yī de tiáo jiàn， zài cháng chéng yǐ wài bǐ zài cháng chéng yǐ nèi róng yì bàn dào。 dì lǐ yīn sù shì qí zhōng de guān jiàn。 shí liù shì jì shí de mǎn zhōu zhǐ yòu zuì nán duān de shěn yáng yǐ xià dì qū shì 'àn hàn rén de mì jí gēng zuò fāng shì kāi kěn de。 míng cháo rèn dìng zhè gè dì qū shì biān jìng， bìng bù zhǐ shè mín zhèng dān wèi， ér shì jiāng qí biān wéi jūn shì qū。 míngzhāozài zhàn lüè yào dì shè zhì shì xí de wèi suǒ biān zhì， yǔ nóng yè dì qū de mín zhèng dān wèi shì fēn jí de， jiè cǐ jì kě yǐ duì wài zú qīn fàn gòu chéng huǎn chōng， yòu kě yǐ 'è zǔ dì fāng guān móu fǎn de yì tú。 míng cháo zhèng fǔ hěn qīng chǔ， gé zhe cháng chéng rù hǎi kǒu de shān hǎi guān yǔ huá běi xiāng lián de mǎn zhōu nán bù， shì suí shí kě néng shī qù de lǐng tǔ（ jiàn dì tú 19）。
　　 mǎn rén zài zhuàng dà de guò chéng zhōng chōng fēn lì yòng liǎo wèi jū biān jìng shàng de yōu shì， jì xué huì liǎo zhōng guó xí sú， yòu bù wán quán shòu zhōng guó de guǎn zhì。 jiàn guó de qīng tài zǔ nǔ 'ěr hā chì（ yī wǔ wǔ jiǔ ～ yī liù 'èr liù） běn shì mǎn zhōu nán bù nóng yè pén dì dōng biān yī gè bù de lǐng xiù。 shòu tā tǒng yù de rén gè zú dedōu yòu， dàn zhù yào shì céng yú shí 'èr shì jì zài huá běi jiàn lì jīn cháo de bàn yóu mù nǚ zhēn zú de hòu yì。 nǔ 'ěr hā chì yǔ chéng jí sī hàn yī yàng， jiāng pí lín de gè bù guī yú zì jǐ de zhǐ huī zhī xià， yú shí qī shì jì chū jiàn lì hòu jīn cháo， yǐ shěn yáng wéi dū chéng。 jì chéng tā wáng wèi de huáng tài jí shì jí yòu cáigàn zhī rén， xiàng dōng zhēng fú liǎo cháo xiān， wǎng xī yòu yǔ nèimēng de měnggǔ rén jié méng。 yī liù sān liù nián yǐ mǎn wéi zú míng， jiàn guó hào dà qīng。 tóng shí yòng yǐ fā zhǎn chéng gōng de mǎn wén fān yì liǎo yī xiē zhōng guó jīng diǎn gǔ jí。
　　 dào liǎo yī liù sì sì nián， mǎn rén yǐ jīng shù dù qīn rù huá běi， dàn shàng wèi néng gòu miè míng。 míng cháo zǎo yǐ yù lái yù ruò， dào chù dōuyòu liú kòu zuò luàn。 lǐ zì chéng de rén mǎ zài xī běi gè dì xǐ jié zhī wài， hái jìn rù sì chuān yǔ cháng jiāng liú yù。 hòu lái tā dé dào dú shū rén wéi móu shì， kāi shǐ zǔ zhì qǐ wáng cháo zhèng fǔ de jià gòu。 yī liù sì sì nián， lǐ zì chéng rù jù běi jīng， suí shí kě yǐ jiàn cháo chēng dì， dàn shì tā néng yǐ wǔ lì dǎ xià jiāng shān， què wú fǎ yòng zhì dù yú yǐ gǒng gù。
　　 zhè shí hòu， huá běi hé xī běi de míng cháo wǔ jiāng yǐ jīng duì cháo zhōng zhēng zhí bù xiū de wén chén men -- dà duō shì cháng jiāng xià yóu jí guàn zhě -- gǎn dào chè dǐ bù mǎn liǎo。 zhè xiē chū shēn dōng nán shěng fèn， yòu dì chǎn jiā zú de zǐ dì dōushì kǎo chǎng shàng de néng shǒu， suǒ yǐ zhàn liǎo cháo zhōng yī dà bàn de wèi zhì， dàn shì tā men wú shèn jūn shì zhī shí。 jīng yú bīng zhàn de míng cháo wǔ jiāng men xiǎo dé qīng jūn de gōng jī lì duō me qiáng hàn， yīn cǐ， suī rán míng jūn shù liàng dà yú qīng jūn， tā men què xī wàng néng jiè qīng jūn de zhàn lì dào guān nèi yī yòng。 suǒ yǐ， zǒng bīng wú sān guì hé yī xiē tóng liáo biàn huān yíng yuán lái yī zhí bèi tā men dǎng zài guān wài de qīng jūn jìn rù huá běi， yǐ biàn bāng máng zhì fú jù zài běi jīng de luàn jūn。 dàn shì qīng jūn yī dàn rù guān， jiù yào jìn xíng jiē shōu liǎo。
　　 wèi fěi dé（ FredericWakeman， Jr.， 1985） yǔ lín · shǐ tè lǔ fú（ LynnStruve， 1984） yòu guān zhè gè dòng luàn shí qī de yán jiū， qiáng diào cháng jiāng xià yóu dì zhù jiā zú hé huá běi de míng cháo wǔ jiāng shòu zhe jié rán bù tóng de xīn tài qū cè。 ér mǎn rén biàn zài zhè zhǒng chā yì zhī jiān zhǎo dào fèngxì。 qīng jūn yī sǎo jī kuì běi fāng de liú kòu luàn jūn hòu， cháng qū zhí rù cháng jiāng xià yóu xīn zàng dì dài。 tā men lì yòng liǎo rú jiā lǐ jiào hé xiān lì， yě zhǎn shì liǎo dà qīng hěn qǐ lái néng cán kù dào shénme dì bù。 rú 「 yáng zhōu shí rì 」 de tú chéng， jiù shì xiàng lín jìn gè dì fā chū de yī gè wēihè jǐng xùn。 míng cháo wén guān wǔ jiāng dū miàn lín liǎo bù jiàng jí sǐ de jué jìng。 yī liù 'èr yī nián jiān， míng cháo yī míng wén guān de qī zǐ dé zhī zhàng fū bèi fú， yǐ wéi tā bì dìng nìngsǐ bù jiàng， jiù dài lǐng sì shí 'èr míng pú bì qīn zú jí tǐ zì shā yǐ xùn。 bù guò tā nà bǐ jiào wù shí de zhàng fū rèn wéi tiān mìng yǐ bù zài míng， suǒ yǐ jiàng liǎo dà qīng。 dào liǎo yī liù qī qī nián， zhè wèi jiàng chén de sūn zǐ zài qīng cháo wéi guān， yīn wéi bù kěn tóu jiàng fǎn qīng de pàn jūn 'ér zāo shā hài， tā de qī zǐ yòu dài lǐng sān shí bā míng jiā rén「 zài yī yè zhī jiān」 zì shā yǐ xùn。 yòu liǎo hàn rén guān lì（ yǐ jí tā men de qī juàn） zhè yàng jìn zhōng， mǎn qīng dé yǐ tǒng zhì zhōng guó。 yòu xiē míng cháo guān lì xuǎn zé yī sǐ， yě yòu yī xiē zuò liǎo qīng de gāo guān， shǐ jiē shōu guò chéng gèng hé huǎn píng shùn yī xiē。
　　 qīng jūn suī yú yī liù sì sì nián gōng xià běi jīng， dàn jīng lì zhěng zhěng yī dài， tǒng yī dà yè réng wèi wán chéng。 bāo kuò wú sān guì zài nèi de míng cháo sān míng jiàng jiāng zài huá nán hé xī nán dì qū huò fēng wéi fān wáng， gè zì yōng bīng 'ér chéng yī gǔ shì lì。 yī liù qī sān nián jiān， sān fān pàn biàn， zhàn lǐng liǎo nán fāng gè shěng de dà bù。 gāng zhù zhèng bù jiǔ de nián qīng huáng dì kāng xī hào liǎo bā nián shí jiān cái píng dìng sān fān， qí jiān tā yǐ fù shù de cháng jiāng xià yóu dì qū wéi jī dì， shì zhì shèng de yào sù， ér chén mín xiàng qīng xiào zhōng zhī xīn yě shì yī gè yào sù。 bì jìng， wú sān guì shì gè shuāngchóng pàn chén， yī cì pàn míng， yī cì pàn qīng。
　　 hàn hú gòng zhì de xiàolǜ hěn kuài jiù huò dé zhèng shí。 míng mò bài wáng zhù yào yìng guī yīn yú liú kòu， yóu qí shì zhāng xiàn zhōng de yī zhī， qí shā lù céng dǎo zhì sì chuān rén kǒu dà fú xià jiàng。 zhāng xiàn zhōng hé jìng zhēng duì shǒu lǐ zì chéng dū céng shì tú lā lǒng dú shū rén lái bāng máng jiàn lì cháo tíng zhèng quán， dàn liǎng réndōu wèi chéng gōng， yě jūn yǐ bài kòu shōu cháng mǎn qīng néng chéng dà yè 'ér hàn rén liú kòu wèi néng chéng shì， gēn běn yuán yīn zài yú mǎn rén jiàn lì liǎo zhèng zhì xìng de tǐ zhì。
　　 zhì dù zhī tiáoshì
　　 bàn yóu mù qǐ jiā de mǎn rén de shǒu yào zhī wù shì： rú hé cóng bù luò zhèng zhì de zhuàng tài jìn yī bù fā zhǎn。 zǎo zài yī liù yī nián jiān， tā men yǐ kāi shǐ zài zì jǐ de bǎn tú nèi shè zhì tǒng yī de xíng zhèng dān wèi， bìng qiě jiāng kě zuò zhàn de bīng lì nà rù píng xíng de bā qí zhī xià， gè yǐ bù tóng sè shì de qí zhì dài biǎo。 mǎn zhōu bā qí dū huàfēn yòu zì shǔ de tǔ dì， dàn zhè xiē tǔ dì shì fēn sàn de， suǒ yǐ bā qí bìng wèi chéng wéi dì yù xìng de dān yuán。 guī shùn mǎn rén de měnggǔ rén hé hàn rén yě 'àn cǐ biān zhì fēn shǔ měnggǔ bā qí hé hàn jūn bā qí。 zhè 'èr shí sì qí dōushì zhí shǔ qīng dì zhǐ huī de zhàn lì。
　　 pà méi lā · kē ruò sī lǐ（ PamelaCrossley， 1990） jiāng zhè zhǒng jiàn zhì zhuī sù dào tū jué měnggǔ de shì xí jūn yì zhì dù。 qīng dì duì bā qí jūn de guān xì bù shì rú jiā shì de fù yǔ zǐ， ér shì yóu mù fēng gé de zhù yǔ nú。 zhàn shí bā qí jūn kě yǐ xiǎng yòng zhàn lì pǐn， píng shí zé yòu qián hé mǐ liáng kě lǐng。 jūn shì men zhēn shì zhè zhǒng gāo dù yí shì huà de nú lì shēnfèn， yīn wéi zhè shì「 tā men duì cháo tíng zhòng yào dì wèi yǔ mìqiè guān xì de xiàng zhēng」。 zhè zhǒng shēnfèn yào qiú tā men zuì gāo dù de zhōng chéng。 zhù yì zhè gè shì shí： shí wǔ wàn（ dēng yú jí cè de bù guò shí liù wàn jiǔ qiān） suǒ xiàng wú dí de qí jūn jiù miè liǎo míng cháo。 jí biàn hái yòu hàn jiān bāng máng， réng shì shí fēn jīng rén de。
　　 qí jūn zǔ zhì hào chēng shì sān zú gòng zǔ de， dàn yī liù sì bā nián de zhèn róng zhōng， hàn rén zhàn liǎo sì fēn zhī sān， měnggǔ rén zhàn bǎi fēn zhī bā， mǎn rén zhǐ zhàn bǎi fēn zhī shí liù。 dào liǎo yī qī 'èr sān nián jiān， mǎn rén de bǐ lì zēng jiā dào bǎi fēn zhī 'èr shí sān， dàn jù lí zǒng shù de sān fēn zhī yī hái yuǎn dé hěn。 zǒng zhī， yǔ tàijiàn xiāng jiào， qí jūn（ yǐ jí hàn rén nú cái） zuò wéi huáng dì yǐ zhòng de shì cóng hé nèi tíng zhù shǒu， yào qiáng dé duō liǎo。 yě men xíng chéng yī gè kě yǐ cóng zhōng bá zhuó wén guān rén xuǎn de rén cái chǔ bèi kù。 nǔ 'ěr hā chì pài zì jǐ de zhū zǐ shuài lǐng bā qí， dàn tǒng shuài quán yào shòu guó wù dà huì de zhōng yāng kòng zhì。 rú cǐ， zuì chū jūn zhù yǔ gè bù lǐng xiù hé zú rén zhī jiān de rén yǔ rén de guān xì biàn zhì dù huà liǎo。
　　 mǎn rén kuò dà zhèng zhì gé jú de zuì hòu yī bù， hé jīn cháo、 yuán cháo de qián lì yī yàng， shì jiē guò rú jiā de shù yǔ、 xíng shì、 guān niàn lái， zhào zhe gāi yùn yòng tā men de fāng shì yòng tā men -- zhī chēng bìng chí xù zhèng zhì quán wēi。 qīng chū de huáng dì men tí chàng yán dú sì shū wǔ jīng yǔ jìng bài zǔ xiān， zhì dìng jì kǒng zhī lǐ， xuān jiǎng bìng shū xiě「 shèng yù」（ sān bǎi nián hòu rì běn rén yě zài mǎn zhōu guó rú fǎ páozhì）， sòng yáng rú jiā dé xíng， bìng qiě jiē shòu liǎo tiān zǐ yǐ dé fú rén de guān niàn。
　　 mǎn qīng rù zhù zhōng guó qián de shí duō nián jiān， yǐ jīng zài shěn yáng zǔ zhì liǎo fǎng zhào hàn rén mó shì de xíng zhèng tǐ zhì， shè yòu míng cháo de liù bù děng zhòng yào guān zhì， fēn bié rèn yòng liǎo mǎn、 méng、 hàn zú de guān yuán。 děng dào jìn rù huá běi lǐng shòu tiān mìng zhī shí， yǐ jīng yòu liǎo chōng fēn zhǔn bèi， kě yǐ 'àn hàn rén de fāng shì lái tǒng zhì， tóng shí réng bù shī qí mǎn zú běn sè。
　　 yòu jǐ gè huán jìng tiáo jiàn shì yòu lì de。 dì yī， mǎn qīng bù xiàng měnggǔ nà yàng hái yòu xī biān dà piàn dì guó bǎn tú yào gù jí， suǒ yǐ bù zhì yú zài chù lǐ shǒu yào de zhōng guó shì wù shàng fēn xīn。 zài zhě， tā men lái zì mǎn zhōu nán bù biān jìng， bù shì xiàng měnggǔ nà yàng de dà cǎo yuán， bù bì kuà yuè mù cǎo chǎng yǔ nóng gēng dì zhī jiān de wén huà hóng gōu。 yóu yú qīng chū yòu liǎng wèi yīng míng de huáng dì gè zài wèi cháng dá liù shí nián， shǐ dé qīng chū yī bǎi shí sān nián jiān de sān cháo -- kāng xī（ yī liù liù 'èr～ yī qī 'èr 'èr）、 yōng zhèng（ yī qī 'èr 'èr～ yī qī sān liù》、 qián lóng（ yī qī sān liù～ yī qī jiǔ liù） -- dǎ xià qiáng gù de xíng zhèng lǐng dǎo jī chù sān wèi huáng dì dū qín zhèng 'ài mín， tōng cháng dōushì měi tiān lí míng jiù jiē jiàn dà chén。 sān rén dū céng jīng dú jīng diǎn gǔ jí， wéi chí jīng gān de gōng qīn tǒng zhì。
　　 mǎn rén wéi bǎo chí qí zōng shì de huó lì yǔ gēn běn 'ér shí xíng de cè lüè， shì pō yòu qù de yán jiū tí cái。 rú huáng dì dào nèimēng qù bì shǔ de shí hòu， yào qí mǎ、 shòu liè、 shè jiàn， chéng xiàn chū yī gè hěn bù fú rú jiā mó shì de qiáng jiàn tǐ bó diǎn fàn。 cǐ wài， qīng cháo bù zhǔn hàn rén chū guān kěn zhí， jiāng mǎn zhōu běi bù wéi chí chéng hàn rén nóng gēng jīng jì zhī wài de yī gè shòu liè lǐng yù。 wéi zǔ zhǐ hàn rén cóng mǎn zhōu nán bù xiàng běi yí rù， yòu zhù liǎo shù bǎi gōng lǐ cháng de liǔ tiáo biān， yǐ biāo shì hàn rén bù dé yú yuè de jiè xiàn（ jiàn dì tú 19）。 mǎn zhōu zé lìng zǔ yī gè mǎn rén de jūn zhèng fǔ。 yīn cǐ， hàn rén dì jiè yǐ běi de mǎn zhōu zhí dào shí bā shì jì mò qī dōushì yī gè rén kǒu xī shǎo de kōng kuàng dì qū， hěn lìng 'é guó rén hé rì běn rén chuí xián。
　　 mǎn rén yě yǐ wéi chí xuè tǒng chún zhèng de fāng shì lái bǎo cún chuán tǒng。 mǎn hàn jìn zhǐ tōng hūn， liǎng zú gè bǎo yòu qí bù tóng de xí sú， lì rú mǎn zú fù nǚ jiù shì bù chán zú de（ jiàn dì bā zhāng）。 mǎn rén bù cóng shāng bù zuò kǔ lì láo gōng。 mǎn rén de zōng zú zǔ zhì zé lì yòng sà mǎn jiào（ Shamanism） de xì tǒng bǎo cún xià lái。
　　 mǎn qīng zài zhōng guó de zhàn lüè yào dì zhù fáng bā qí jūn， yǐ zhǎng wò jūn shì kòng zhì。 wéi yī bèi rèn kě de hàn rén jūn zhǒng nǎi shì gè shěng de xiāng yǒng， dàn zhè zhǒng jūn duì zhù yào shì zài guānqiǎ shàng wéi chí zhì 'ān huò dài bǔ dào fěi， bìng méi yòu shòu guò jūn shì gōng jī de xùn liàn。
　　 qīng chū jǐ wèi huáng dì gěi zōng shì qīn wáng fèng gěi qián cái， dàn bù yǔn xǔ tā men zài dì fāng zuò dà， yǐ gǒng gù qí lǐng dǎo dì wèi。 zōng shì dū liú zài běi jīng chéng nèi， wú quán guò wèn zhèng shì。 jiàn yú míng cháo de huáng hòu tàijiàn gān zhèng dǎo zhì gōng zhōng yīn móu fēn zhēng bù duàn， qīng cháo yī zhí dào yī bā liù nián yǐ qián dū bì miǎn ràng hòu gōng zhù zhèng。
　　 zài wén guān xíng zhèng fāng miàn， qīng cháo cǎi yòng mǎn hàn shuāng rèn de zhì dù， nèi gé dà yuán mǎn hàn gè bàn。 shǐ jǐng qiān（ JonathanSpence， 1990） céng zhǐ chū， qǐ chū de cè lüè shì qǐ yòng mǎn zhōu nán bù qīn jìn qīng cháo de hàn rén， zhè xiē rén dà duō yǐ biān shǔ hàn jūn bā qí huò shì jiā chén bāo yī， shì bì xū yǐ kào mǎn qīng xiào zhōng mǎn qīng de。 hòu lái de cè lüè gǎi wéi rèn yòng yòu cáigàn de hàn rén bàn shì， zài yóu mǎn rén cóng bàng jiān dū。 jīng chéng lǐ de mǎn rén duō yú hàn rén， dào liǎo gè shěng lǐ， hàn rén guān lì de shù mù yuǎn duō yú mǎn rén。 wèile yào yǐn lái zuì yòu cái yòu néng de hàn rén， qīng cháo tè bié zuò dào ràng kē jǔ zhì dù yǐ zuì jù wēi xìn、 zuì yòu xiàolǜ de xíng tài jì xù yùn zuò。
　　 gòng tóng tǒng zhì（ synarchy） de cè lüè yòng dé chè dǐ。 bù jǐn shì měnggǔ rén hàn réndōu biān rù bā qí zhì， lián jīng lǐ de liù bù dōushì cǎi shuāng shǒu cháng zhì， mǎn hàn shàng shū gè yī rén， dì fāng zǒng dū、 xún fǔ yě shì mǎn hàn bìng xíng。 cháng jiàn de qíng xíng shì， yóu yī wèi mǎn rén zǒng dū jiān xiá liǎng shěng， ér liǎng shěng zǒng lǎn mín jūn zhèng de xún fǔ wéi hàn rén。 zhè xiē gāo guān dōushì zhí jiē shàng zòu huáng dì， gè shěng nèi de jī guān zé shì jiāng lì xíng bào gào chéng jiāo liù bù。 dū chá yuàn suǒ shǔ de shí wǔ gè gè dì jí jīng chéng nèi de yù shǐ， fù zé jiū chá tánhé dà xiǎo guān lì， yě kě yǐ zhí jiē shàng zòu zhé jìn jiàn huáng dì（ dàn cǐ lì bù cháng jiàn）。
　　 qīng cháo huáng dì de kòng zhì shǒu duàn zhī yī shì bǎo cún mǎn zhōu yǔ yán wén zì， bìng 'àn qì dān、 nǚ zhēn rén、 měnggǔ rén de xiān lì， yòng mǎn wén biān xiě wén xiàn shù jù， zhè xiē shù jù tōng cháng hàn rén guān lì shì wú fǎ qǔ dé de。 zuì zhòng yào de hái yòu nèi wù fǔ， qí zhōng bāo hán cái wù kù fáng， fǔ nèi zhí yuán dū yóu qí xià shǔ rén bāo yī dān rèn。 zhè gè yǔ jīng chéng zhèng guī bù chù bìng liè de yǐn mì de zhèng fǔ jiē céng cóng tǔ dì、 dú zhàn mào yì（ bāo kuò dōng běi de rénshēn）、 hǎi guān（ bāo kuò guǎng zhōu mào yì zài nèi）、 yán shuì、 zhì zào、 jiè dài、 fá jīn、 gòng pǐn gè fāng miàn huò qǔ dà liàng shōu rù， shǐ huáng dì néng zài mào yì gōng shāng chéngzhǎng shàng yòu lì kě dé。 nèi wù fǔ chū shè shì wéi liǎo bù ràng huàn guān yòu jīng shǒu de jī huì， yǐ dù jué fáng bù shèng fáng de huàn guān tān wū。 dàn shí rì yī jiǔ， nèi wù fǔ zì jǐ yě fǔ bài qǐ lái。 bù guò， qīng cháo huáng dì yòng zhè gè fǎ zǐ què shí kě yǐ zhí jiē kòng zhì páng dà zī yuán 'ér bù ràng guān lì rǎn zhǐ。
　　 zài nèi yà xì yà， qīng zhèng fǔ de dì yī bù cè lüè shì， àn míng cháo de fāng shì jiāng měnggǔ rén fēn biān wéi méng， gè yòu qí fàng mù de cǎo cháng rú cǐ yī lái， měnggǔ rén bèi gù dìng、 fēn lí， zài yě bù kě néng jí hé tǒng yī yú lìng yī gè chéng jí sī hàn zhī xià liǎo。 qīng cháo zhī chí xīzàng de lá má huáng jiào， zhè yī jiào pài yǐ chuán rù měnggǔ， yǐ lā sà wéi qí zhōng xīn， zhè xiē shè jí nèi yà xì yà de shì wù dū guī lǐ fān yuàn zhù guǎn， dàn shì cóng lín jìn de yuè nán、 cháo xiān yǐ jí wài guó jīng hǎi lù 'ér lái de gòng shǐ shì wù réng yóu lǐ bù zhù guǎn。
　　 mǎn qīng wú yì jìn xíng shè huì gé mìng， kàng qīng zhě gé shā wù lùn， hàn rén shì dà fū jiā zú kěn jiē shòu qīng cháo tǒng zhì zhě， zé kě què bǎo qí shè huì dì wèi。 hàn rén biǎo shì shùn huò nì de zuì míng xiǎn zhèng jù jí shì nán zǐ de tì fā -- jiāng 'é dǐng tì guāng， hòu nǎo de cháng fā shù chéng biàn zǐ。 qīng cháo yě bì xū jiē xià míng cháo yí liú de quē hàn， rú zhǐ zhēng shōu zǒng shēng chǎn 'é bǎi fēn zhī wǔ de shuìlǜ zào chéng de cái kù shuāi ruò， fǎn shāng zhù yì， shì miàn liú tōng duō zhǒng bù tóng duì huàn dān wèi de chún yín dìng。 fā yuán yú nèi yà xì yà de mǎn rén hé míng cháo yī yàng， duì hǎi shàng mào yì děng guān xì yě bù gǎn xīng qù。
　　 yōng zhèng huáng dì zì yī qī 'èr 'èr nián zhì yī qī sān liù nián zài wèi qī jiān， yǐ yòu xiào de gǎi gé lái jiā qiáng xíng zhèng xì tǒng。 dì yī xiàng gǎi gé jiù shì shuì shōu。 tā fā xiàn， xǔ duō dì zhù lì yòng guān xì hé yá mén shū lì chuàn tōng， yòng jiǎo jì huā zhāo jiǎn qīng zì jǐ yìng nà de shuì 'é， bǎ shuì fù de fù dān zhuǎn dào yī bān nóng mín shēn shàng。 zhè zhǒng qíng xíng yòu yǐ fù shù de cháng jiāng xià yóu gè shěng zuì duō。 àn mǎ dé lián · zé lín（ MadeleineZelin， 1984） jì shù， yōng zhèng shí de shuì wù rén yuán yào shōu dì zhù shì dà fū jiā zú de shuì fù shí， wǎng wǎng wú gōng 'ér fǎn。 yǐ zhào yī xiàng gǎi gé， lěi jī de xiǎo 'é fù jiā shuì， gǎi dài yǐ 'àn zhào xiāng dāng dī de jī běn tián fù chōu qǔ bǎi fēn zhī shí wǔ zhì 'èr shí de yī bǐ「 hào xiàn」。 gè shěng jiāng zhè bǐ shuì shōu de bù fēn fù gěi gāo jiē guān lì， yǐ wéi「 yǎng lián」 zhī zī。 dàn shì， lì yòng sī rén guān xì zài shì tú móu jìn yǐ jīng gēn shēn dì gù yú zhěng gè zhèng fǔ jié gòu zhī zhōng， yǐ bù kě néng fú chú。 shèn zhì dào liǎo jīn tiān réng yòu zhè gè wèn tí cún zài。
　　 yōng zhèng yīzhāo yòu yǐ guǎng yòng「 qīn chéng yù lǎn」 de zòu zhé de fāng shì， bì miǎn guān liáo de lì xíng gōng shì zǔ 'ài xiàolǜ。 zhè zhǒng yǔn xǔ dì fāng dū fǔ zhí jiē shàng zòu huáng dì de zhì dù shǐ yú kāng xī shí qī， huáng dì pī yuè zhī hòu zài jiāng zòu zhé fā hái， zhè zhǒng dǎ xiǎo bào gào de jǔ cuò shǐ huáng dì zài zhěng gè chén liáo xì tǒng zhōng bù bù xià 'ěr mù。 yī qī 'èr jiǔ nián jiān， yōng zhèng huáng dì yòu shè zhì liǎo jūn jī chù， yóu jūn jī dà chén chǔlǐ jǐn jí shì wù。 hòu lái què biàn chéng zǒng lǎn nèi gé shí quán de nèi tíng jī gòu， wài guó rén chēng zhī wéi GrandCouncil（ zuì gāo zhèng wù huì）。
　　 jūn jī chù shì nèi tíng jué cè de yī gè fēi cháng yòu xiàolǜ de dān wèi， zhù yào yuán yīn zài yú bù jū yú xíng shì。 jūn jī dà chén dà yuē wéi qī rén， bāo kuò hàn、 mǎn、 méng gè jí de dà xué shì、 shàng shū、 shì láng děng gāo guān。 dà chén men yě zài wài tíng rèn zhí， jūn jī chù lǐ de shì wù zé mì bù wài xiè。 jūn jī dà chén yǐ xià yòu sān shí 'èr míng jūn jī zhāng jīng， dōushì qián tú kàn hǎo de qīng nián cái jùn
　　 bì cuì sī · bā tè lì（ BeatriceS.Bartlett， 1991） yì zhǐ chū， jūn jī chù jiàn lì zì jǐ de jī mì dàng 'àn， qí zhōng bāo kuò dà chén de mì zòu， xǔ duō zhòng yào wén jiàn dōushì yǐ mǎn wén shàn xiě de。 jūn jī chù lǐ de wén shū gōng zuò dà duō yóu zuì xiào zhōng huáng dì de bā qí zǐ dì dān rèn（ jué dà duō shù wéi hàn jūn bā qí）。
　　 yé sū huì jiào shì shǐ mò
　　 shí qī shì jì qián bàn qī míng qīng liǎng cháo jiāo tì zhī jì， yě shì 'ōu zhōu rén cóng hǎi shàng háng dǐ dōng yà zhī shí。 chuán jiào shì xún zhe mào yì háng xiàn suí hòu 'ér lái。 zhōng guó yǔ 'ōu zhōu de dì yī cì jiē chù chéng guǒ fēng shuò yì cháng， yīn wéi qián lái de yé sū huì jiào shì dōushì bǎo xué zhī shì， kě yǐ yòng bǐ cǐ dōushì zhī shí fènzǐ de tài dù hé zhōng guó zhè xiē zuò guān de dú shū rén jiāo wǎng。 yī liù yī nián jiān， yì dà lì de yé sū huì jiào shì lì mǎ dòu（ MatteoRicci） biàn huò zhǔn cháng zhù běi jīng， bìng qiě yǐ xī fāng xué zhě de shēn fēn lǐng huáng jiā fèng lù。 jì tā zhī hòu de rén yědōu zài qīn tiān jiān rèn zhí， fù zé biān zhì guān lì。 yé sū huì jiào shì néng shùn lì chéng gōng， chú liǎo yīn wéi shàn yòng tiān wén、 dì tú huì zhì、 ōu zhōu zhōng biǎo jī xiè、 jì yì duàn liàn shù děng děng xīn qí zhī shí， yǐ xī yǐn zhōng guó dú shū rén de xīng qù， hái shǐ yòng liǎo cōng míng de「 qiān jiù tōng róng」 cè lüè。 lì rú， tā men jiē shòu liǎo zǎo qī rú jiā de gǔ dài lún lǐ， zhǐ pēng jī fó jiào hé lǐ xué sī xiǎng。 rèn wéi zhōng guó tiān zhù jiào tú de jìng zǔ xíng wèishì「 shì sú（ fēi zōng jiào） de yí shì」（ civilritc）， hé tiān zhù jiào xìn yǎng bìng bù chōng tū。
　　 yé sū huì zài 'ōu zhōu shì shòu dào duō miàn gōng jī de yī gè jiào pài。 bù jiǔ， tuō bō shǒu pín de duō míng wǒ xiū huì jiào shì（ Dominicans） yǔ fāng jì gè xiū huì jiào shì（ Franciscans） cóng xī bān yá shǔ dì fěi lǜ bīn lái dào zhōng guó， yǐ píng mín bǎi xìng wéi chuán jiào duì xiàng， bìng qiě bó chì yǐ shì dà fū jiē jí wéi zhù yào duì xiàng de yé sū huì jiào shì。 jiào huì zhēng duān tí jiāo jiào huáng zhòng cái hòu， jiào huáng pài liǎo liǎng míng tè shǐ xiàng qīng cháo huáng dì shuō míng， zōng jiào shì wù zhōng jiào huáng yòu zhì gāo wú shàng de zhí quán。 yé sū huì jiào shì hòu lái yòu shè rù qīng cháo gōng tíng zhèng zhì。 jiēguǒ， huáng dì yú yī qī 'èr sì nián zhǐ tiān zhù jiào wéi yì duān 'ér yú yǐ lè jìn， yé sū huì jiào shì zé zhǐ zhǔn zài běi jīng chéng nèi tíng liú。
　　 tiān zhù jiào chuán jiào shì zài zhōng guó de zì huǐ shì lì， yǐ shì guǎng wéi rén zhī de gù shì liǎo， zhèng rú lì mǎ dòu dāng chū chéng gōng de gù shì yī yàng zhù míng。 shǐ jǐng qiān（ 1984） duì yú hòu zhě yòu jí xiān míng de xiáng shù。 yé sū huì jiào shì chú liǎo fān yì zōng jiào zhù zuò zhī wài， hái yòng zhōng wén chū bǎn liǎo 'ōu jī lì dé jǐ hé xué děng shàng bǎi zhǒng xī fāng kē xué gōng jì wén xiàn。 zhè xiē yì zuò zài zhōng guó zào chéng de yǐng xiǎng， shàng yòu dài gēngshēn rù de tàn tǎo。 dàn shì， yé sū huì zài zhōng guó de zhè gè wén huà qián shào yǐ jí qí dá chéng de（ yǔ wèi dá chéng de） sī xiǎng jiāo liú， jūn yòu wú yōng zhì yí de zhòng yào yì yì。
　　 zhì yú zhōng guó duì yú shí bā shì jì 'ōu zhōu de yǐng xiǎng， yī bān shì xún liǎng tiáo zhù xiàn jìn xíng yán jiū。 yī shì zhé xué jiè yán jiū de zhōng guó zhèng zhì sī xiǎng， lìng yī zhě shì zài yuán yì、 bǎo tǎ jiàn zhù、 jiā jù、 táo yì děng shì wù shàng liú xíng de「 zhōng guó zhuāng shì fēng gé」 yán jiū。 zhōng guó tòu guò yé sū huì jiào shì duì 'ōu zhōu zào chéng de chōng jī， qí shí shì jí dà de yī gè yán jiū lǐng yù。
　　 qīng cháo duì nèi yà xì yà de kòng zhì
　　 qīng cháo zài shí bā shì jì de qiáng shèng， yì kě jiàn yú zài nèi yà xì yà de shì lì kuò zhāng， tè bié shì zài měnggǔ、 xīzàng、 dōng tǔ 'ěr qí sī tǎn（ ChincseTurkestan） sān dì。 dōng tǔ 'ěr qí sī tǎn de liáo kuò dì qū bāo kuò tiān shān yǐ běi de yī lí cǎo yuán， yǐ jí yǐ nán de kā shí gá 'ěr shā mò yǔ lǜ zhōu。
　　 jì rán dì guó zhōu biān de tǔ dì bù huá rù bǎn tú jiù děng yú shěqì， qīng cháo zài shí qī shì jì shí biàn kāi shǐ zhì zhǐ 'é luó sī pí huò shāng rén hé tàn xiǎn zhě yuè guò xī bó lì yà jìn rù mǎn zhōu běi fāng de hēi lóng jiāng liú yù。 yóu yú shuǐ shàng yùn shū yǐ kāi fā， qīng jūn kě yǐ dà jǔ běi shàng， zhèn xià zhù xī bó lì yà bǔjǐ xiàn mò duān shàng wéi shù shèn shǎo de 'é luó sī rén。 jiēguǒ， zài běi jīng de yé sū huì jiào shì fān yì bìng nǐ gǎo zhī hòu， yú yī liù bā yī nián qiān xià duō zhǒng yǔ wén xiě chéng de zhòng yào de ní bù chǔ tiáo yuē。 jiā shàng yī qī 'èr qī nián de lìng yī tiáo yuē， què dìng liǎo zhōng 'é biān jiè， ràng yī zhī 'é luó sī de chuán jiào tuán zài běi jīng 'ān jìng dì zuò gōng zuò， hái xǔ kě hěn shǎo liàng de 'é luó sī shāng duì mào yì huó dòng jìn rù běi jīng。
　　 zài mǎn zhōu yǐ xī de měnggǔ， gè bù de réndōu zài qīng cháo xíng zhèng zǔ zhì fǎ de kòng zhì zhī xià， zōng jiào shàng zé gòng zūn huáng jiào zài xīzàng lā sà de dá lài lá má wéi lǐng xiù。 yīn cǐ gù， xīzàng chéng wéi kòng zhì měnggǔ de yī gè guān jiàn， suǒ yǐ qīng jūn biàn zài lā sà zhù shǒu。 qīng cháo huáng dì hé shí sān shì jì de yuán shì zǔ hū bì liè yī yàng， lì yòng zōng jiào dá chéng zhèng zhì mùdì： ràng 'é luó sī de dōng zhèng jiào guǎn lǐ běi jīng de 'é luó sī rén， tiān zhù jiào zài cháo tíng lǐ cù chéng yǔ 'ōu zhōu de jiē chù， huáng pài lá má jiào zhì lǐ xīzàng hé méng gǔ。
　　 dàn shì， zài xī biān gèng yuǎn chù hái yòu dōng tǔ 'ěr qí sī tǎn shì dà qīng biān jìng yī gè bù 'ān dìng de dì dài。 zhè 'ér de měnggǔ bù zú zài shí liù shì jì yǔ shí qī shì jì chū qī jiàn jiàn biàn chéng yī zhī hǎo zhēng zhàn de kuò zhāng shì lì， wēi xié dào qīng cháo jūn lín měnggǔ de dì wèi。 yīn cǐ， qīng jūn yī lián shù cì yán zhe hàn táng qián rén liú xià de lù wǎng xī yuǎn zhēng， zhōng yú zài yī qī wǔ nián dài zhì fú liǎo mò xī měnggǔ gè bù。
　　 yǔ qí tā zhēng fú zhě méi yòu liǎng yàng de， qīng cháo yě jué dé yòu bì yào zài bǎ pí lín de tiān shān yǐ nán kā shí gá 'ěr lǜ zhōu yī bìng guī rù bǎn tú。 zài zhè 'ér què yù shàng gèng nán kè fú de lìng yī gè zōng jiào shè qún -- yī sī lán jiào。 kā shí gá 'ěr de bǎi xìng yī bān dōushì 'àn yī sī lán nián lì shēng huó xī zuò， qí zōng jiào de、 jiào yù de、 wén huà de shēng huó wú yī bù shòu zōng jiào lǐng xiù de zuǒ yòu。 qīng cháo yú yī qī wǔ nián dài píng dìng tiān shān nán lù hòu， rèn pài dāng dì de bù zú shǒu lǐng wéi chéng cháng yǐ zhì lǐ huí mín。 chéng cháng dū shì mù sī lín， suǒ yǐ fǎ lǜ shì jiàn dū 'àn yī sī lán fǎ guī chǔlǐ。 běi jīng de qīng dì zài zhēng shōu shuì fù -- yóu qí shì mào yì shuì -- zhī yú， yě shè fǎ wéi chí zhì xù bù luàn。 dàn shì yù yòng de rú jiā lǐ jiào mò nài qí hé， chōng qí liàng shì 'ǒu 'ěr duì zhè zì chéng yī gé de yī sī lán zhì xù biǎo shì lǒngluò zhī yì。
　　 qīng cháo biàn zài qí quán shèng shí qī huà xià liǎo yuǎn bǐ míng cháo guǎng kuò de dì guó bǎn tú。 jiǎn yán zhī， nèi yà xì yà xiàn zài yǐ guī yú běi jīng de qīng dì tǒng zhì zhī xià， ér qīng dì zhī suǒ yǐ chéng cǐ gōng yè， bù fēn yuán yīn zài yú mǎn zú zì jǐ yě fā yuán yú nèi yà xì yà， qí yì shí xíng tài shì kě yǐ biàn tōng de。 qīng cháo zài nèi yà xì yà de bà quán zì yī qī wǔ wǔ nián qǐ zhǎn kāi yī gè xīn jì yuán， wù nóng de zhōng guó hé dà cǎo yuán de bù zú kāi shǐ wú xiū zhǐ de jiāo hù yǐng xiǎng。 zhōng guó shì yóu mù bù zú xū yào de gǔ wù、 sī chóu děng wù de「 rì yòng shāng pǐn pū」。 hàn rén hé nèi yà xì yà gè zú gòu chéng liǎo yī gè dì yuán zhèng zhì de xiǎo qū（ geopolitcal）。 dào tóu lái， èr shí shì jì de zhōng guó zài nèi yà xì yà jiāng yòu zì jǐ de bǎn běn de zhí mín dì guó děng dài chǔlǐ。
　　 míng mò dào yī bā nián qián hòu de zhè gè shí qī lǐ， mǎn qīng bù duàn biǎo xiàn chū chuàng zào lì， dàn shì huán jìng zhōng de wèn tí yě zhèng zài kuò dà。 wǒ men kàn jiàn qīng cháo zhōng yú zài yī qī wǔ nián dài zhēng fú mò xī měnggǔ， zhěng hé liǎo qīng cháo zài yà zhōu dà lù shàng duì měnggǔ、 zhōng yà、 xīzàng de tǒng zhì。 tóng shí yě bì xū kàn dào xī fāng de dà huán jìng。 yīng fǎ liǎng dì guó zài yī qī wǔ nián dài de「 qī nián zhàn zhēng」 zhī chán dǒu， gěi yīng guó yíng dé jiā ná dà hé yìn dù liǎng dì， yǐ gōng qí hǎi shàng shì lì de jīng yíng。 suǒ yǐ， qīng cháo qǔ dé zhōng yà gān zào bù máo dì qū zhōng pín jí de nán lǚ zhī lù de kòng zhì quán zhī jì， yīng guó kāi shǐ cóng zhěng tǐ kàn lái gèng gāo de shì lì céng cì shàng， zhēng fú hǎi yáng shì jiè liǎo。
　　 zhěng hé zhèng zhì yǔ wén huà de qǐ tú
　　 wéi dá zhì bǎo zhù zhèng quán de shǒu yào mùdì， qīng cháo huáng dì bì xū xiān bàn chéng liǎng jiàn rèn wù， yī shì wéi chí yù yòng rú xué de shè huì zhì xù yǔ zhèng zhì zhì xù， èr shì bǎo quán wài zú jūn zhù de quán wēi。 zhè liǎng jiàn shì yòu zhòng dié zhī chù， dàn bìng bù shì tóng yī huí shì。 hòu lái biàn kě míng xiǎn kàn chū， mǎn zú tǒng zhì bèi lì shǐ xiàn rù liǎo fǎn duì zhōng guó yòu mín zú zhù yì de kùn jìng， ér mín zú zhù yì xiǎn rán zhèng chéng wéi shì jiè qí tā gè guó zhī zhōng de yī gè zhù yào dòng lì。
　　 dì yī jiàn rèn wù -- rú shù tǒng zhì -- shì yào zài xiāng hù yǐ lài zhōng bǎ tǒng zhì yǔ zhōng guó wén huà zhěng hé。 qí zhèng zhì yì yì shí fēn míng què： yǐ wǔ lì zhēng zhàn jiàn lì de wáng cháo quán shì bèi rén men de xū yào suǒ rèn kě， xū yào de jí shì zài yī gè wú yì yì de tǒng zhì zhě zhī xià de tǒng yī zhuàng tài。 zhè zhǒng tǒng yī zhuàng tài yòu bèi duì zhì xù de xū yào rèn kě， ér zhì xù lái zì lǐ jiào yǔ duān zhèng de xíng wéi， bàng biān hái yào yòu chéng jiè lì yǐ bèi bù shí zhī yòng。
　　 zài xiàn jīn chuán bō méi tǐ de huán jìng zhōng， yī bān bǎi xìng zài xùn hào gōng yìng chāo chū xū yào de qíng kuàng xià zhí jiē guān kàn dào shì qíng fā shēng， bù dà róng yì tǐ huì gǔ shí hòu yí shì diǎn lǐ de zhòng yào。 zhì lǐ dì zhì zhōng guó de yī gè jī běn yuán zé jí shì， shè huì gè jiē céng yào shí xíng qiàrúqífèn de lǐ yí。 ér zǐ duì fù qīn qiān gōng yòu lǐ， yī rú fù qīn yě huì duì huáng dì hé dà guān qiān gōng yòu lǐ， yīn wéi qún jū shè huì zhì xù de běn zhì jiù zài jiē jí guān xì fēn míng。 yǐ lǐ xiǎng， qiàdàng de jǔ zhǐ nǎi shì nèi xīn jià zhí guān de jù tǐ huà； jí biàn nèi xīn bìng wú gǎn shòu， wài biǎo jǔ zhǐ hé yí yě kě yǐ zuò hǎo yǔ tā rén gòng tóng rèn kě de xíng shì shàng yuē shù。 rú cǐ yī lái， biǎo miàn shàng de hé xié biàn kě què bǎo shí jì shàng de hé xié。 rú hán shū ruì（ SusanNaquin） yǔ ráo yì lún（ EvelynRawski） suǒ shuō（ 1987）：「 lún lǐ guī fàn hé qiàdàng de lǐ yí ruò bù bèi zūn xún， kě néng yǐn fā zài guó jiā lǐ、 shè huì lǐ、 jiā tíng lǐ， yǐ zhì gè rén shēn shàng de luàn xiàng。 tí chàng zhì xù fáng zhǐ 『 luàn 』 de fā shēng， shì zhōng guó shè huì shàng xià yī zhì de xīn yuàn。」
　　 huáng dì nǎi shì zhòng yào de cù jìn zhì xù de rén。 tā de dì wèi yào yòng gè zhǒng gè yàng de xíng dòng zài zhòng rén gēn qián dé dào kěn dìng yǔ jiā qiáng， zuì qǐ mǎ de jiù shì měi tiān wèn hòu mǔ qīn de qǐ jū， zuò hǎo jìng bài zǔ xiān de yí shì。 rú shù zhèng fǔ de lìng yī gè lì liàng lái yuán shì， shí shí kè kè zhuī qiú bèi tǒng zhì de rén mín jǐyǔ dào dé shàng de zàn xǔ。 yào zuò dào zhè yī diǎn， jiù dé fú chí yōng hù sòng míng lǐ xué de diǎn jí yǔ jiào huì； yě dé wéi chí biāo míng jì jié chéng xiàn tiān rén guān xì de gè zhǒng yí lǐ； hái dé měi tiān biǎo xiàn tǒng zhì zhě kān wéi quán mín biǎo shuài de xíng wéi， yīn wéi， àn lǐ xiǎng， zhè zhǒng xíng wéi biǎo shì tā yòu dé， gù kě yǐ dé fú zhòng。 tǒng zhì zhě de xíng dòng zhōng yòu xǔ duō shì yǐ wèimín móu fú wéi zōng zhǐ de， lì rú wéi zhěng zhì hóng shuǐ 'ér zhù tí yàn， yòng cháng píng gǔ cāng zhù liáng yǐ bèi zhèn jì jī jǐn huò qiàn shōu shí dài liáng。 tǒng zhì zhě bìng qiě yào gǔ lì dào dé xíng wéi， bàn fǎ shì fēng shǎng nián lǎo 'ér yòu dé de rén， yóu qí yào jīng biǎo shǒu jié de guǎ fù。
　　 yǔ chóng shàng dào dé bìng xíng de， jí shì yǐ yán xíng chéng zhì zuò 'è bài dé zhě -- yóu qí shì qī jūn fàn shàng zhě -- chǎn shēng de zǔ xià lì。 duì yú zuò jiān fàn kē zhě， shèn 'ér zhǐ shì yòu kě néng zuò jiān fàn kē zhě， fǎ lǜ de yòng tú bāo kuò rèn yì diào chá qí jiā rén yǔ sī xià shēng huó， yǐ jí yòng kǎo dǎ bī gōng。 yòu yī zhǒng huái bù de xíng jù kě jiè shōu jǐn de fāng shì jiā yā， shǐ yòng de jì shù qiǎo miào shí， kě yǐ ràng shòu xíng zhě de gǔ tóu biàn chéng hú zhuàng。 jiǎ rú zhù shěn guān yī shí bù néng què dìng chù fàn liǎo nà yī tiáo fǎ lǜ， réng kě yǐ yuán yǐn chéng zhì「 zuò liǎo bù yīngdāng zuò de」 de lǜ tiáo， gū bù lùn bù yìng dàngzuò de shì shénme。
　　 shǎng fá wéi de shì yào shǐ rén men xún guī dǎo jǔ。 chǔfá fàn fǎ zhě de qīn shǔ nǎi shì xíng fǎ chéng zhì de yī gè cháng guī。 gǔ shí hòu de jí tǐ lián zuò fǎ de shí jì yì yì jí shì： yòu guān lián jiù shì yòu zuì。
　　 shén quán zhèng zhì de zhōng guó zūn huáng dì wéi tiān zǐ， bù róng xǔ yì duān bàng dào qīn fàn。 jù cè lüè yì yì díshì dà fū jiē jí shì dì fāng shàng de lǐng dǎo jiē céng， qí zhōng yuē yòu yī bǎi wàn rén yōng yòu kē jǔ chū jí de shēng yuán huò jiān shēng zī gé， zhè gè zī gé hái bù néng zuò guān， dàn shì yǐ yòu jiào gāo děng de shè huì dì wèi， ér qiě yòu jī huì zài kǎo gāo yī jí de zī gé。 zài cǐ zhī wài， kě néng hái yòu dà yuē wǔ bǎi wàn shòu guò yī xiē jīng shū jiào yù de nán zǐ。 zài zhè xiē rén de xié zhù zhī xià， xīn rú xué shì dà fū shì wéi jǐ rèn de jiào huà bǎi xìng de gōng zuò cái dé yǐ jìn xíng。
　　 wǒ men kě yǐ jǔ kāng xī huáng dì yú yī liù qī nián wéi wéi hù shàn liáng fēng jiào 'ér bān bù de shí liù tiáo shèng yù wéi lì。 zhè měi tiáo jūn wéi qī gè zì de shèng yù suǒ chuán dì de， yǐ wéi kè duō · mài 'ěr（ VictorMair， jiàn DavidJohnson děng， 1985） shuō， shì「 shì yòng yú yī bān bǎi xìng de rú jiā zhèng tǒng sī xiǎng de jī běn yào diǎn」。 yī liù qī nián yǐ hòu， yòu xiāng jì yòu shèng yù de píng zhù、 shì yì、 gǎi xiě chū lóng， huì chéng xiāng dāng kě guān de yī tào wén xiàn。 yòng kǒu yǔ bái huà xiě chéng jīng diǎn gǔ jí jiǎng jiě de gài niàn sì hū shǐ yú yuán cháo， zài qīng cháo yǐ qián jiù yòu míng tài zǔ de《 jiào mín liù yù》。 qīng cháo de shèng yù hòu lái biàn yòng yú xiāng yuē zhī zhōng， zhè gè zuì chū yóu zhū xī dà lì tí chàng de zǔ zhì， zài míng qīng liǎng dài shí jì xù tà fá lí jīng pàn dào zhě， bìng qiě gěi zhèng tǒng zhī wéi hù dài shàng liǎo zōng jiào sè cǎi。
　　 zài zuì qióng kùn de shǎo shù mín zú piān yuǎn dì qū， dì fāng guān lì huì duān chū shèng yù lái yòng tǔ yǔ yín sòng。 zài xuān jiǎng shèng yù de jí huì zhōng， huì yòu yí shì、 fén xiāng、 là zhú、 gōng xiān huā， hái yòu zòuyuè zhě， yòng gǔ hé bǎn gěi yín sòng zhě bàn zòu。 yòu sī yí huì xuān gào huì zhòng hé shí xià guì、 jū gōng、 kòu shǒu。 dì fāng guān lì yě kě néng zuò jí huì jì lù， bǎ cūn mín rú hé fǎn yìng、 qí xíng wéi xí xìng、 chōng tū rú hé hé jiě yī yī jì rù。 shí bā shì jì chū yè shí qī， céng yòu měi yuè xuān jiǎng shèng yù yǔ cì de zhèng cè。 shèng yù wén jù duō yīn xuān jiǎng duì xiàng bù tóng huò yòng yì dǒng de fāng yán jiǎng， huò tiān jiā diǎn gù， huò biān shàng yī xiē hǎo jì de duǎn gē pèi hé。
　　 jīng guò yǐ shàng zhǒng zhǒng， yōng zhèng huáng dì yòu zài yī qī 'èr sì nián bān fā liǎo shèng yù de「 zēng bǔ xùn shì」， quán cháng jiāng jìn yī wàn zì。 huáng dì de yì sī shì yào bǎ shèng yù jiě shì dé míng bái wú wù， dàn shì zhè yī tào zēng bǔ dà duō shù rén kàn bù dǒng， yú shì dà chén men yòu zhì dìng chū bái huà de shì yì běn。 zhè gè bǎn běn yìng xuān dú gěi mín zhòng tīng， bù lùn tā men tīng dé dǒng běi jīng huà yǔ fǒu， zài yóu yī míng huì shuō fāng yán de rén jiǎng jiě。 zài xuān jiǎng jí huì zhōng， bā、 jiǔ shí suì de lǎo nián rén 'ān pái zuò zài shì dà fū dú shū rén hòu miàn， yòu chá kě hē。 yī bān bǎi xìng zé bì xū「 sù lì gōng tīng」。 cóng míng cháo de liù yù、 kāng xī shèng yù、 yōng zhèng bǔ shù kě yǐ míng xiǎn kàn chū， bó chì fēi zhèng tǒng de yì wèi yù lái yù qiáng。 mài 'ěr jǔ liǎo shí zhǒng shèng yù jiǎng jiě wéi lì， rèn wéi zhè dōushì「 chéng dān gāo céng cì wén huà de rén yòu yì 'ér qiě cún xīn xiǎng yào sù zào dà zhòng wén huà」 de shí lì。 dàn shì， xiàn zài yào tán lùn qí chéng jì rú hé， réng rán xián zǎo liǎo。
　　 huáng dì fā huī lǐng dǎo zuò yòng de lìng yī gè lǐng yù shì mín jiān xìn yǎng fāng miàn， tè bié shì gǔ shí hòu zhù míng rén shì de shén huà jìng bài fāng miàn。 zuì zhù míng de mín jiān xìn yǎng shén zhǐ jí shì sān guó shí dài shǔ guó wǔ jiāng chū shēn de guān yǔ（ gōng yuán yī liù 'èr～ èr 'èr ）。 dù yà lā（ 1988） zhǐ chū， guān yǔ shì mín jiān wú suǒ bù zài de yī wèi shén， tóng shí shì zhōng yì、 cái fù、 wén jiào zhī shén， shǒu hù sì miào， bì yòu yǎn yuán hé mì mì jié shè， ér qiě shì zhàn zhēng zhī shén。 xǔ duō shè tuán yīn cǐ yǐ tā wéi shén mì xiàng zhēng。 yī liù yī sì nián jiān， míng cháo huáng dì zhèng shì zūn fēng tā wéi guān dì。 yī qī 'èr wǔ nián jiān，「 guān dì xìn yǎng shòu dào cháo tíng yòu xì tǒng de kòng zhì」， zài měi xiàn zhī nèi shù yǐ bǎi jì de guān dì miào zhī zhōng， xuǎn chū shòu juān fèng zī jīn zuì fēng hòu de「 liè wéi guān dìng de guān dì miào」。 dào liǎo yī bā wǔ sān nián， qīng tíng yòu jiāng guān dì de guān fāng jì sì tí gāo dào hé jì kǒng yī yàng de shuǐ píng。 tā bèi chè dǐ rú jiā huà， biàn chéng yī gè shú dú kǒng mèng zhī shū de rén； guān dì yú shì chéng wéi yīng yǒng de bì hù zhě、 tí gōng shēng jì zhě、 zhàn shì， tā suǒ xiào zhōng de yòu yǐ hé fǎ de quán wēi yǔ jì dìng de zhì xù wéi dì yī yōu xiān。 dù yà lā de jié lùn shì， lèi sì guān dì chóng bài de xíng wéi néng fā huī zhěng hé xiāng cūn yú gèng dà shè huì zhī zhōng de gōng xiào。 guān dì zài mín jiān yǔ cháo tíng zhōng de xǔ duō xiàng zhēng xìng zuò yòng shì kě yǐ xiāng hù bǔ qiáng de。
　　 tóng yàng de， zhān mǔ sī · huá sēn（ JamesL.Watson， jiàn DavidJohnson děng， 1985） céng yán jiū guò：「 zhèng fǔ rèn kě de jiào pài zhī chàng dǎo jí yòu chéng xiào， dào míng qīng shí dài， dì fāng xìng de shén zhǐ shí jì yǐ bèi sì、 wǔ gè zhèng fǔ rèn kě de shén zhǐ yā dǎo liǎo。 yī shí lì zhī yī shì tiān hòu mā zǔ， jí yú mín、 háng hǎi zhě、 hǎi shàng mào shāng de shǒu hù shén。 tā yú gōng yuán dì shí shì jì shí， kāi shǐ chéng wéi fú jiàn hǎi 'àn dì qū de yī gè xiǎo shén zhǐ。 qǐ chū tā zhǐ shì lín shì jiā zú yī wèi guān xīn chū hǎi zhě 'ān quán de nǚ zǐ， bèi xiāng rén chēng wéi「 lín gū」。 yǐ hòu jīng guò zhì dìng de guān liáo zuò yè chéng xù， jiàn jiàn nà rù zhèng fǔ rèn kě de zhū shén zhī zhōng， qí lì chéng pō sì tiān zhù jiào jiào huì què rèn shèng tú zī gé de qíng xíng。 huáng dì zhèng shì guān zhù zhè wèi shèng shén duì guó jiā de gòng xiàn， zì yī yī wǔ liù nián qǐ kāi shǐ fēng zèng zūn xián。 yī 'èr qī bā nián jiān lián yuán shì zǔ hū bì liè yě jiā fēng。 dào yī sì jiǔ nián， tā bèi zūn wéi bǎo yòu lí mín de tiān fēi。 qīng cháo huáng dì wèile yào kòng zhì huá nán hǎi 'àn， zài tí gāo mā zǔ de dì wèi， zhōng yú zài yī qī sān qī nián fēng wéi tiān hòu。 tái wān yě yòu yòu guān fāng de yǔ fēi guān fāng de mā zǔ miào， hǎo jǐ gè zài fú jiàn yòu shì yè de shāng huì shì yǐ mā zǔ wéi shǒu hù shén， ér zhuān qiǎng jié zhè xiē shāng rén de hǎi dào yě yǐ tā wéi shǒu hù shén。
　　 dì fāng shàng de dà zú kāi shǐ jìng bài mā zǔ wéi bì yòu zhī shén yǐ hòu， tā zài guān fāng yǔ dì fāng liǎng gè céng cì shàng dū chéng wèiyòu xiào yì de xiàng zhēng。 dì fāng shì shēn jìng bài mā zǔ， jiù shì zài 'àn zhèng fǔ rèn kě de fāng shì biǎo xiàn hé zuò。 mā zǔ biàn chéng jié hé zhōng guó wén huà zhù liú de xiàng zhēng。 mā zǔ xìn yǎng nà rù liǎo gè zhǒng jié rán bù tóng shè huì bèi jǐng de xìn tú， zhè xiē xìn tú kě néng gè yòu qí bù tóng de xìn yǎng jiǎo dù， dàn zhèng fǔ zhǐ yào néng rèn kě mín zhòng yǐ jīng jiē nà de shì wù， biàn kě gèng qiáng gù dì yǔ wén huà zhěng hé。
　　 lìng yī xíng tài de zhěng hé děng yú shì zhěng tǐ fù cóng（ integralsubordination）， shì dài wéi · qióng sēn（ 1985） chēng zhī wéi「 yōu shì jié gòu」（ Structureofdominance） de tiáo jiàn cù chéng de。 tā suǒ zhǐ de shì， yī bān bǎi xìng ruò shì diàn nóng shēnfèn， jí shǎo néng gòu bǎi tuō yǔ xiāng jiān dì zhù de guān xì 'ér zì zhù， ruò shì xué tú shēnfèn， jí shǎo néng bǎi tuō yǔ chéng shì lǐ gù zhù de guān xì 'ér zì zhù。 zhè zhǒng yǐ fù jiào gāo quán wēi zhě de yì shí， fǎn yìng zài píng mín bǎi xìng de wén huà huó dòng shàng。 mín jiān wén huà de wén zì jì lù bāo luó shèn guǎng， yòu huáng lì、 zōng jiào jīng wén děng děng。 dì fāng xìqǔ huò qí tā jù zhǒng yě shǔ yú mín jiān wén huà， qí yǎn chū yǔ jù tuán zǔ chéng duō shì zài yòu shì jí de chéng lǐ， yě yòu de shǔ yú xiāng cūn huò zōng zú zǐ dì。 wú lùn shì nà yī zhǒng lèi， zhěng gè mín jiān wén huà zhōng bù róng xǔ biǎo shì yì yì de shēng yīn cún zài， ruò yòu de huà yě yào jìn quán lì yú yǐ pū miè。
　　 zhèng zhì tǐ zhì yǔ wén huà de zhěng hé zhī chēng zhù qīng cháo dì 'èr dà rèn wù de hé fǎ xìng， yì jí qián miàn shuō guò de， gǒng gù wài zú wáng cháo de tǒng zhì shì lì。 zhù fáng shù wèi de mǎn zhōu qí bīng zài tóng huà zhōng jiàn jiàn fǔ bài 'ér jié jù， yòu xǔ duō bù néng yòng zì jǐ de nóng dì wéi shēng， mài liǎo tǔ dì yě tóng shí sàng shī shēng jì， gèng yòu de qǔ liǎo hàn rén nǚ zǐ。 qí jiān， mǎn zú de lǐng dǎo jiē jí réng yǐ zhuā láo hàn rén shì dà fū de zhōng chén wéi yào wù。 kē jǔ zhì zào chū lái díshì dà fū jiē jí rén shù yuǎn chāo guò kě pài gěi tā men de guān zhí kòngquē， wèile bù ràng zhè xiē rén xián zhe， qīng cháo huáng dì jī jí jiǎng lì xué shù， zàn zhù gōng chéng hào dà de diǎn jí zhěng lǐ biān zuǎn。 zhè bù jǐn jǐn shì jīng míng de jī huì zhù yì， běn zhì yě shì zài lǚ xíng cháo tíng de zhí zé。 hàn、 suí、 táng、 sòng、 míng gè cháo dōuyòu huáng dì dà shōu nèi fǔ cáng shū。 míng chéng zǔ gèng yú yī sì jiǔ nián biān《 yǒng lè dà diǎn》， zhè bù bǎi kē quán shū gòng yòu yī wàn cè， xǔ duō zhù zuò dōubèi chāo lù biān rù。 kāng xī huáng dì shí dài biān chéng liǎo zhù míng de《 kāng xī zì diǎn》， yǐ jí yī bù gòng hán wǔ qiān líng 'èr shí juàn de bǎi kē dà quán。 kěn dài · gài yī（ 1987） rèn wéi， zhè zhǒng biān shū jì zhòu xiǎn shì huáng dì duì yú yī qiē wén yǔ zhù zuò yòu zé rèn、 yòu kòng zhì quán， tóng shí duì yú jiào yù hé suǒ yòu dú shū rén de sī xiǎng yě fù yòu zé rèn、 yòu kòng zhì quán。
　　 qīng gāo zōng qián lóng huáng dì zài wèi qī jiān， gòng cù chéng dà yuē liù shí zhǒng diǎn jí wèn shì。 zì yī qī qī 'èr nián qǐ de shí nián zhōng， tā jìn xíng huì jí suǒ yòu zhōng guó yào jí， àn jīng、 shǐ、 zǐ、 jí sì lèi biān ji chéng《 sì kù quán shū》。 jīng shěn yuè yī 、 bā liù jiǔ zhǒng shū zhī hòu， xuǎn zhōng sān、 liù jiǔ qī cè kuò rù qí zhōng。 zhè yàng dà bù tóu de shū gēn běn bù néng yìn， zǒng gòng zhǐ xiū chéng qī bù， gòng sān liù、 wǔ juàn， shì yòng rén lì chāo lù de。 yìn zhì de mù lù jiù cháng dá sì、 sì jiǔ yè（ bù kān píng yuè shū jí fàn làn de pǔ lì cí jiǎng wěi yuán huì yīnggāi gǔ qǐ jīng shén lái liǎo）。 zhěng gè biān zuǎn jìhuà shì yóu tí chàng kǎo zhèng xué de rén shì zhù dǎo de。
　　 gài yī zhǐ chū， gè zhǒng jiān shì shū zhèng yóu fēi guān fāng de xué zhě -- bāo kuò kǎo zhèng xué jiè bǎo shǒu de「 sòng xué」 pài yǔ jiào dà dǎn de「 hàn xué」 pài -- zhěng lǐ yán jiū zhī hòu， fù zé biān zuǎn de guān liáo men cái zài jiāzhǎng bān de dú cái huáng dì jiān dū zhī xià jìn xíng biān ji。 huáng dì rú cǐ cānyù de guò chéng， yě shì zhī chēng qí hé fǎ xìng de yī gè tiáo jiàn， yīn wéi zhè zhèng míng huáng dì zài jìn zì jǐ de zhífèn。 zhōng guó huáng dì「 zài xué shù yǔ zhī shí shēng huó shàng de tè quán， dà bù tóng yú wǒ men zài xī fāng suǒ shú xī de yī tào」。 tā men「 bù dàn shì zhèng zhì lǐng xiù， yě shì xián míng de zhì zhě， shì jīng shū gǔ jí de zǒng guǎn」。 wǒ men bù fáng shuō， zhè gè dào lǐ zì shāng dài qǐ jiù liú cún zài zhōng guó zhèng zhì tǐ zhì zhī zhōng liǎo。
　　 qīng cháo tíng zhú jiàn lì yòng qí páng dà de cáng shū wéi gōng jù， jìn xíng wén zì chá jìn。 suī rán gài yī rèn wéi， biān shū zuì chū de mùdì bìng bù xiàng xī fāng xué zhě jiǎ shè de， shì yào chá jìn shū kān。 bù guò qīng tíng què shí céng jī jí sǎo dàng duì yì zú tǒng zhì zhě bù lì de yán lùn。 zài sōu jí gè lèi shū jí zhēn běn de tóng shí， biān zuǎn guān yuán yě zhǎo chū yī qiē yòu wéi guān fāng zhèng tǒng de yán lùn yú yǐ xiāo huǐ。 sōu jí guò chéng zhōng， cháng xū yǐ gāo jià gòu dé zhēn běn， shèn zhì 'āi jiā 'āi hù sōu gòu。 chá jìn de shū zhǒng bāo kuò yòu guān jūn shì huò biān guān shì wù de lùn zhù， yòu biǎn zhé yí dí hú rén de zì yǎn zhě， yóu qí shì zàn yáng míng cháo zhě。 zāo chá jìn de shū zǒng gòng dà yuē yòu 'èr、 sān 'èr zhǒng。 wén zì yù shǐ shè rù biān shū gōng zuò de shù qiān dú shū rén hé wén guān dū gèng jiā jǐn shèn。 yòu yī gè míng jiào wáng xī hóu de rén biān liǎo《 zì guàn》 pī píng《 kāng xī zì diǎn》 de nèi róng， hái bǎ qīng cháo huáng dì de míng huì kān yìn qí zhōng， fàn liǎo qī jūn zhī zuì。 wáng yáng hóu běn rén bèi chǔsǐ zhī wài， qí 'èr shí yī míng jiā rén biàn chéng liǎo nú lì， zàn zhù tā chū bǎn zì diǎn de jiāng xī xún fǔ yě rě shàng shā shēn zhī huò。
　　 wài zú zhuān zhì tǒng zhì de dài jià shí zài jiù shì wú xiū zhǐ de jǐng jiè。 kǒng fěi lì（ PhilipKuhn， 1990） de yán jiū zhǐ chū， yī qī liù bā nián jiān， qián lóng huáng dì bì xū yìng fù shèng chuán de yāo shù yǐn qǐ de kǒng huāng。 jù chuán shuō， cǐ zhǒng yāo fǎ shì yǐ jiǎn diào nán zǐ de fàbiàn shè qǔ qí líng hún， mín jiān bǎi xìng mò bù kǒng jù bèi shè hún。 bù jiǔ， huáng dì jué chá， duì yú xiàng zhēng xiào zhōng qīng cháo de tì fā 'ér yán， jiǎn biàn xíng wéi hán yòu shān dòng fǎn pàn de yì wèi。 yú shì huáng dì yán lìng sōu chá zuì zhèng， jiēguǒ jiàn qǐ dà liàng shěn xùn jì lù dàng 'àn， yīn wéi zhǐ yào yǐ yán xíng kǎo dǎ， pín kǔ de hé shàng qǐ gài shénme huà dū kěn zhāogòng。 hòu lái jīng guò jūn jī chù xiáng xì shěn chá， cái fā xiàn bī gōng dé lái de「 zhèng cí」 quán shì wú zhōng shēng yòu。
　　 huáng dì duì yú zuì xì wēi de fǎn pàn jì xiàng rú cǐ mǐn gǎn， shèn zhì zài qīng cháo quán shèng shí qī yě bù lì wài。 pō lìng rén huái yí， mǎn qīng zài bì miǎn zì jǐ bèi tóng huà yǔ cù jìn hàn rén xiào zhōng zhè liǎng jiàn shì shàng jiū jìng chéng gōng liǎo duō shǎo fēn？ zhè tí chū de shì yī gè wèi jiě dá de wèn tí： chí zhì yī jiǔ yī yī nián， nán dào bù shì wèile gǒng gù cháo tíng shì lì cái chū xiàn zǔ zhǐ zhōng guó jìn bù de wán gù bǎo shǒu zhù yì má？
　　 tóng yàng de wèn tí yě kě yǐ duì zuò guān de dú shū rén jiē jí fā chū。 dí bǎi ruì（ 1991） zài xù shù「 rú jiā sī xiǎng de máo bǔ de shí hòu míng bái tí shì guò， rú jiā dú shū rén yǔ zhèng fǔ shì lì miàn duì miàn shí shì wú lì zì wèi de。 dú shū rén méi yòu zì jǐ de shì lì jī chǔ， chú fēi yě men bǎo chí duì jūn zhù de zhōng chén， huò shì jiā rù zhì qù xiāng tóu de tóng chái dǎng xì。
　　 shí qī shì jì de pī píng zhě yǎn jiàn míng mò de bài luàn， dàn méi yòu zhì yí jūn zhù dú cái de lǐ lùn yǐ jù， biàn chóngxīn tí chàng fēng jiàn guān niàn： lì rú， bù gù shǒu huí bì de yuán zé， ràng xiàn guān zài běn jí cháng qī rèn zhí， zhuàng dà qí shí lì， yǐ yā zhì wǔ bì de yá mén shū lì hé dì fāng shì dà fū jiā zú。 zhè zhǒng zhèng cè néng gěi xiàn lìng gèng qiáng de dòng jī、 gèng duō jī huì lái zhěng dùn dì fāng。 dàn shì qīng cháo bù néng mào péi yǎng dì fāng shì lì de xiǎn， suǒ yǐ， zhǐ yòu líng xīng shǎo shù rén shuō liǎo zhēn xīn huà， dà duō shù dú shū réndōu fā xiàn fùhè cháo tíng zhī yì shì wàn quán zhī cè。 pī píng de tài dù kàn lái kě néng huì xiàng yì duān。 shèn zhì pī píng cháo tíng zuì xī lì de rén shì -- rú shí qī shì jì de huáng zōng xī， yě rèn wéi yīngdāng yóu yī wèi yòu dé zhī jūn lái zhí xíng guó jiā de zuì gāo quán lì。 yī bā 'èr nián yǐ hòu de zhī shí jiè yīn wéi quē fá hé xī fāng shū jí huò sī xiǎng de jiē chù， yī zhí yǐ lǐ xué jiā què lì de zhì xù wéi yǐ guī。
　　 zhěng tǐ kàn lái， qīng cháo zhōng yè wén míng shèng shì dedōu shì shēng huó yǔ zhī shí jiè wén huà xì mò bìng bù tài shòu zhèng fǔ gān yù。 dàn shì mǒu xiē dì qū què xiǎn shì， zhèng fǔ de jīng jì huó dòng shí cháng dà yòu kě guān zhī chù。 rú jǐng dé zhèn de guān yáo gù yòng liǎo dà yuē shí wàn rén yì， liǎng、 sān bǎi zuò yáo fáng yè jiān réng shì huǒ guāng tōng míng。 zài shí qī shì jì wǎn qī， měi nián dōuyòu jǐ bǎi wàn jiàn cí qì chū kǒu zhì 'ōu zhōu。 sū zhōu de nèi fǔ zhì zào yě bù xùn sè， yī liù bā wǔ nián jiān gòng yòu bā bǎi jià zhì jī， gōng rén 'èr、 sān sān míng。 shāng yè fā zhǎn hé qǐ shāng sī yòu huà yī yàng kuài sù qián jìn。 shí bā shì jì nà xiē yòu shàng bǎi jià zhì jī de gōng fāng céng bèi máo zé dōng zhù yì de zhōng guó hū wéi「 zī běn zhù yì zhī yá」。 ruò bù shì bèi xī fāng dì guó zhù yì dǎ duàn， zhè gè jī chǔ yuán kě shǐ zhōng guó de jīng jì xiàn dài huà。 zài cǐ shí， shāng rén jiē jí de dì wèi jiàn jiàn tū xiǎn liǎo。 yī bā nián yǐ qián， běi jīng yòu dà yuē 'èr shí sān gè zhāo dài gè shěng shāng rén de tóng xiāng huì guǎn； dào yī bā qī wǔ nián， tóng xiāng huì guǎn zēng wéi sān bǎi bā shí qī chù。 kě liè jǔ de míng xiǎn shāng yè chéngzhǎng shí lì hái duō dé hěn。
　　 hán shū ruì hé ráo yì lún（ 1987） zòng guān shí bā shì jì zhōng guó dà qū yù（ macroregions） de yán jiū， yī kāi shǐ jiù zhǐ chū， zhōng guó zài 'ōu zhōu qǐ méng yùn dòng shí qī（ Enlightenment） de míng shēng shèn jiā， dào shí jiǔ shì jì yòu gèng jìn de jiē chù shí cái zāo biǎn dī。 zǎo xiān de 'ōu zhōu guān chá zhě dà dū「 duì zhōng guó de jīng jìn chéng shú yǔ zhuàng lì zhuó yuè qīng dǎo bù yǐ」。 kāng xī huáng dì zài yī liù bā nián dài gǒng gù qīng cháo tǒng zhì yǐ hòu de yī bǎi 'èr shí nián jiān shì jí péng bó yòu lì de shí dài， zhōng guó de bǎn tú kuò zhāng dào zuì guǎng de fàn wéi， zhè yě shì chéng jiē wǎn qī yǐ zhǎn kāi de jīng jì chéngzhǎng yǔ shè huì biàn gé zhī hòu de lìng yī bō duō miàn fā zhǎn de yī gè bù fēn。 ōu zhōu qǐ méng shí dài de zhuān jiā xué zhě duì zhōng guó de huī huáng chéng jì gǎn dào zàn pèi shì lǐ suǒ dāng rán de。
　　 rú guǒ wǒ men wèn， zhè zhǒng huī huáng chéng jì shì fǒu jiù děng tóng shí bā shì jì zhōng guó de「 fán róng fù zú」？ nà me wǒ men jiù yào luò rù zhěng tǐ xìng yī gài 'ér lùn de xiàn jǐng liǎo。 hé xīn qū yù yòu xīn de kāi fā huó lì suǒ hán de yì yì shì wèi lái fā zhǎn qián lì fāng miàn de， bìng bù shì quán guó gè dì xiàn yòu zhuàng kuàng de。 wǒ men xiǎo dé， guó mín shēng chǎn máo 'é（ GNP） shì bǎ bǎi wàn fù wēng hé qǐ gài jiā qǐ lái píng jūn de， suǒ yǐ wǎng wǎng kě yǐ zài tǒng yī shù zì shàng biǎo shì mǒu gè guó jiā fù yù， ér shì shí shàng gāi guó hái yòu hěn duō rén shì chì pín de。 ruò dǎ suàn yǐ jìn dài yǐ qián de shí dài zuò yī fān yòu yì yì de guī nà gài lùn， gèng shì nán bàn liǎo。 hán shū ruì hé ráo yì lún tè bié tí xǐng，「 duì yú ná yī gè gè guó jiā zuò de yī gài 'ér lùn biǎo shì bù nài fán， shì hěn zhòng yào de」。 zài méi yòu rén kǒu pǔ chá hé mào yì tǒng jì shù zì de qíng kuàng xià， cóng shèng qīng shí qī dì fāng xiàn zhì hé dì fāng dàng 'àn jì lù yán jiū dì fāng shǐ， suī rán dà yòu kě wéi， què shì xīn kǔ de。
　　 jì rán yòu yán xí yǐ jiǔ de xí sú zhì dù dāng qián， kě yǐ xiān cóng bǐ jiào jìn dài chū qī zhōng guó yǔ 'ōu zhōu de jiǎo dù tí chū jiǎ shè： zài zhōng guó， dì zhì shí dài wǎn qī de jīng jì shè huì fā zhǎn， yǔ qí shuō shì biàn gé， bù rú shuō shì yán xù。 shí bā shì jì de zhōng guó zài miàn jī、 huó dòng、 jìn bù chéng shú děng fāng miàn dū bǐ dé shàng 'ōu zhōu， dàn zhōng guó yǐ chǔyú bā bǎi nián qián běi sòng shí dài yǐ zhǎn kāi de gāo dù wén míng jìn bù de mò qī， qǐ méng shí dài de 'ōu zhōu què zhèng tà rù shì jiè shǐ de yī gè zhǎn xīn jiē duàn。 huò kě huàn gè fāng shì lái shuō， zhōng guó ruò yòu xīn de fā zhǎn， yě zhǐ néng zài jūn zhù zhuān zhì yǔ shì dà fū shè huì de jiù yòu jī zhì zhī zhōng jìn xíng。 zhè gè zhèng zhì shè huì jī zhì zài zhěng gè shí jiǔ shì jì lǐ réng jiāng jū yú zhù dǎo。 xià wén jiāng xiáng lùn zhī。



   我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
    
<< qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>   
zǒng xùyú xù
zì xùlǐ jiě zhōng guó lì shǐ de fāng fǎ
dì yī juàn jūn zhù zhuān zhì de xīng shuāidì 1 zhāng　　 qǐ yuán： kǎo gǔ zhī fā xiàn
dì 2 zhāng　　 shǒu dù tǒng yī： dì wáng de rú xuédì 3 zhāng　　 fó jiào shí dài de zài tǒng yī
dì 4 zhāng　　 zhōng guó zuì wěi dà de shí dài： běi sòng yǔ nán sòngdì 5 zhāng　　 sòng dài zhōng guó yǔ nèi yà xì yà de máo dùn
dì 6 zhāng　　 míng dài de zhèng fǔdì 7 zhāng　　 qīng cháo zhì shì
dì 'èr juàn　　 dì zhì zhōng guó de wǎn qī（ 1600-1911）dì bā zhāng　　 chéngzhǎng 'ér wú fā zhǎn zhī máo dùn
dì jiǔ zhāng　　 biān jìng sāo dòng yǔ mén hù kāi fàngdì shí zhāng　　 zào fǎn yǔ zhōng xīng
dì shí yī zhāng　　 zǎo qī jìn dài huà yǔ qīng cháo shuāi wēidì shí 'èr zhāng　　 gòng hé gé mìng　 yī jiǔ líng yī -- yī jiǔ yī liù
dì sān juàn　 zhōng huá mín guó（ yī jiǔ yī 'èr -- yī jiǔ sì jiǔ）dì shí sān zhāng　　 zhuī xún zhōng guó de wén míng shè huì
dì shí sì zhāng　　 guó mín gé mìng yǔ nán jīng zhèng fǔdì shí wǔ zhāng　　 zhōng guó gòng chǎn dǎng zhī fù lín
dì shí liù zhāng　　 zhōng guó de kàng rì zhī zhàn（ yī jiǔ sān qī -- yī jiǔ sì wǔ）dì shí qī zhāng　　 nèi zhàn yǔ guó mín dǎng zài tái wān
dì   I   [II]   yè

pínglún (0)