|
|
军事类 》 bǎi zhàn qí lüè 》
dì bā juàn
liú jī Liu Ji
７ １。 fēn zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 fēn zhàn》 wéi tí， gù míng sī yì， zhǐ zài chǎn shù zài hé zhǒng tiáo jiàn xià shí shī fēn bīng jī dí hé zěn yàng fēn bīng jī dí de wèn tí。 tā rèn wéi， zài dí guǎ wǒ zhòng de tiáo jiàn xià zuò zhàn， wéi shí shī fēn bīng jī dí de zhǐ dǎo yuán zé， zài lì yòng dì xíng fāng miàn， yào xuǎn zé píng tǎn kuān kuò de dì xíng tiáo jiàn； zài bīng lì bù shǔ fāng miàn， yào yǐ zhù lì dān rèn zhèng miàn jìn gōng（ “ wéi zhèng ”）， yǐ yī bù dān rèn cè hòu xí jī（“ wéi qí”）， jí shì zuò dào“ yī yǐ dāng qí qián， yī yǐ gōng qí hòu”。 zhè yàng， cái néng dǎ bài dí rén。 běn piān zhè lǐ yǐn zì《 táng lǐ wèn duì》 de“ fēn bù fēn wéi mí jūn”， mí jūn zhě， shòu shù fù de jūn duì yě； jù yì shì， zài yīngdāng fēn sàn shǐ yòng bīng lì shí 'ér bù fēn sǎnbīng lì， jiù chéng liǎo zì wǒ shù fù de jūn duì liǎo。 shí zhàn de biǎo míng， jí zhōng bīng lì， shì zhàn shèng dí rén suǒ tōng cháng yùn yòng de zhù yào zuò zhàn yuán zé， dàn shì， zài yī dìng tiáo jiàn xià， fēn sàn shǐ yòng bīng lì， yì jí fēn bīng yǐ jī dí， tóng yàng yě shì zhàn shèng dí rén bì bù kě shǎo de zuò zhàn yuán zé。 bù dǒng dé huò zhě bù shàn yú jí bīng yǐ jī dí， gù rán bù néng zhàn shèng dí rén， ér bù dǒng dé huò zhě bù shàn yú fēn bīng yǐ jī dí， tóng yàng yě bù néng zhàn shèng dí rén。 běn piān néng gòu rèn shí dào zhè yī diǎn， zhè shì hěn kě guì de。 nán cháo liáng yuán dì chéng shèng yuán nián（ gōng yuán ５５ ２ nián）， liáng jiāng chén bà xiān yǔ wáng sēng biàn děng shuài jūn píng dìng hóu jǐng pàn luàn zhī zhàn， jiù shì yùn yòng fēn bīng jī dí zhǐ dǎo yuán zé de chéng gōng zhàn lì。 dāng shí， pàn shǒu hóu jǐng jù shǒu shí tóu chéng， chén bà xiān shuài lǐng yōu shì bīng lì， cǎi yòng fēn bīng yǐ jī dí de zuò zhàn yuán zé，“ mìng zhū jiāng fēn chù zhì bīng”（ jiàn《 chén shū · gāo zǔ běn jì》）， duì hóu jǐng pàn jūn xíng chéng liǎo sì miàn bāo wéi zhī shì； zài jiāo zhàn hòu， yòu néng yùn yòng qí zhèng jiāo cuò de zhàn fǎ，“ yǐ jìngnǔ dāng qí qián， qīng ruì róu qí hòu， dà zhèn chōng qí zhōng”， jiēguǒ dà bài pàn jūn， pò shǐ hóu jǐng qì chéng yuǎn táo， cóng 'ér qǔ dé liǎo píng pàn zuò zhàn de jué dìng xìng shèng lì。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， rú guǒ wǒ jūn bīng duō 'ér dí jūn bīng shàoshí， yīngdāng xuǎn zé píng tǎn kāi kuò de dì yù lái zhàn shèng dí rén。 rú guǒ bīng lì duì bǐ wǒ wǔ bèi yú dí shí， jiù yào fēn bīng yǐ sān fèn de bīng lì wéi“ zhèng bīng” jìn gōng dí rén zhèng miàn， yǐ 'èr fèn de bīng lì wéi“ qí bīng” jìn gōng dí rén cè hòu； rú guǒ bīng lì duì bǐ wǒ sān bèi yú dí shí， jiù yào fēn bīng yǐ 'èr fèn de bīng lì wéi“ zhèng bīng”
jìn gōng dí rén zhèng miàn， yǐ yī fèn de bīng lì wéi“ qí bīng” jìn gōng dí rén cè hòu。 zhè zhǒng fēn bīng jī dí de jìn gōng bù shǔ， jiù shì tōng cháng suǒ shuō de， yǐ zhù yào bīng lì xíng zhèng miàn jìn gōng， yǐ bù fēn bīng lì xíng cè hòu xí jī de qián hòu jiā jī de zhàn fǎ。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yīngdāng fēn sàn shǐ yòng bīng lì shí 'ér bù fēn bīng， jiù chéng wéi zì jǐ shù fù zì jǐ de ‘ mí jūn ’ liǎo。”
nán běi cháo shí qī， nán cháo liáng dàjiàng chén bà xiān hé wáng sēng biàn shuài jūn tǎo fá pàn luàn fènzǐ hóu jǐng， jìn zhì zhāng gōng zhōu。 liáng jūn jù dà zhàn jiàn shàng jīng qí gāo gāo piāo yáng， yǐ héng duàn jiāng miàn、 zhē bì tiān rì zhī shì， chéng cháo shùn liú hào dàng 'ér xià。 hóu jǐng dēng shàng shí tóu chéng， wàng jiàn liáng jūn jiàn chuán de bàng bó qì shì， bù gāo xīng dì shuō：“ dí jūn yòu rú cǐ xióng zhuàng qì shì， bù kě qīng shì tā men 'ā。”
yú shì， hóu jǐng qīn shuài jīng ruì qí bīng wàn rén， léi dòng zhàn gǔ 'ér xiàng qián yíng zhàn。 chén bà xiān jiàn zhuàng duì wáng sēng biàn shuō：“ shàn yú yòng bīng dǎ zhàng de rén， néng bǎ bù duì zhǐ huī dé rú tóng cháng shān zhī shé nà yàng， shǒu wěi kě yǐ xiāng hù jiù yìng。 dí rén xiàn zài qián lái sòng sǐ， qǐ tú pàn mìng yī zhàn。 wǒ jūn zhòng duō 'ér dí jūn guǎ shǎo， wǒ men yīngdāng cǎi qǔ fēn bīng jī dí de zhàn fǎ qù dǎ jī dí rén。” wáng sēng biàn tīng cóng liǎo chén bà xiān de yì jiàn。 liáng jūn yǐ yī zhī pèi yòu qiáng gōng yìng nǔ bīng qì de bù duì yíng zhàn dí rén zhèng miàn， yǐ qīng zhuāng jīng ruì qí bīng xí jī dí rén cè hòu， ér yǐ zhù lì bù duì chōng jī dí jūn zhōng yāng， bǎ pàn jūn dǎ dé dà bài， pàn shǒu hóu jǐng zé qì chéng táo páo。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， ruò wǒ zhòng dí guǎ， dāng zé shù píng yì kuān guǎng zhī dì yǐ shèng zhī。 ruò wǔ bèi yú dí， zé sān shù wéi zhèng， èr shù wéi qí； sān bèi yú dí， èr shù wéi zhèng， yī shù wéi qí。 suǒ wèi yī yǐ dāng qí qián， yī yǐ gōng qí hòu。 fǎ yuē：“ fēn bù fēn wéi mí jūn。” ① liáng jiāng chén bà xiān ②、 wáng sēng biàn ③ tǎo hóu jǐng ④， jūn yú zhāng gōng zhōu ⑤。 gāo qí jù jiàn， jié jiāng bì kōng， chéng cháo shùn liú。
jǐng dēng shí tóu ⑥， wàng zhī bù yuè， yuē：“ bǐ jūn shì yòu rú shì zhī qì， bù kě yì yě。” shuài tiě qí wàn rén， míng gǔ 'ér qián。
bà xiān wèi sēng biàn yuē：“ shàn yòng bīng zhě， rú cháng shān zhī shé， shǒu wěi xiāng yìng。 zéi jīn sòng sǐ， yù wéi yī zhàn。 wǒ zhòng bǐ guǎ， yí fēn qí shì。” sēng biàn cóng zhī， yǐ jìngnǔ dāng qí qián， qīng ruì róu qí hòu， dà zhèn chōng qí zhōng。 jǐng suì dà kuì， qì chéng 'ér zǒu。 ⑦【 zhù shì】
① fēn bù fēn wéi mí jūn： yǔ chū《 táng tài zōng lǐ wèi gōng wèn duì》（ huò chēng《 táng lǐ wèn duì》） juàn xià。
② chén bà xiān： jí chén wǔ dì， nán cháo chén de jiàn lì zhě。 liáng shí céng rèn tài shǒu、 cì shǐ děng zhí。 liáng yuán dì chéng shèng yuán nián（ gōng yuán５５２ nián）， shuài bīng yǔ wáng sēng biàn tǎo píng hóu jǐng pàn luàn hòu， zhèn shǒu jīng kǒu（ jīn jiāng sū zhèn jiāng）， bù jiǔ shā sēng biàn， yíng liáng jìng dì fù wèi， zì wéixiàng guó， fēng chén wáng。 hòu dài liáng chēng dì， guó hào chén。
③ wáng sēng biàn： nán cháo liáng jiāng。 liáng yòu wèi jiāng jūn wáng shén niàn zhī zǐ。 tài yuán qí（ jīn shān xī qí xiàn） rén， zì jūn cái。 hóu jǐng pàn luàn shí， shòu zhào rù cháo， yǐ dà dū dū tǎo jǐng， yǔ chén bà xiān pò jǐng yú shí tóu chéng， lěi gōng rèn tài wèi， fēng yǒng níng jùn gōng。
hòu yīn cóng cǐ qí zhù gāo yáng móu lì zhēn yáng hóu xiāo yuān míng wéi dì， bèi chén bà xiān xí shā。
④ hóu jǐng： huái shuò zhèn（ jīn nèimēng gǔ bāo tóu dōng běi） rén， zì wàn jǐng。 xiān shǔ běi wèi 'ěr zhū róng， jì guī dōng wèi gāo cì， yōng zhòng shí wàn， zhèn shǒu hé nán。 liáng zhōng dà tóng 'èr nián（ gōng yuán５ ４７ nián） jiàng liáng， fēng hé nán wáng。 cì nián， gòu jié liáng zōng shì xiāo zhèng dé jǔ bīng pàn luàn， gōng rù jiàn kāng（ jīn nán jīng）， zì lì wéi hàn dì。 suǒ bù dào chù shāo shā qiǎng lüè， shǐ cháng jiāng xià yóu dì qū zāo dào jí dà pò huài。 hòu bèi chén bà xiān、 wáng sēng biàn děng xiāo miè。
⑤ zhāng gōng zhōu： cháng jiāng zhōng de xiǎo zhōu， wèi yú jīn nán jīng xī nán de cháng jiāng zhōng。
⑥ shí tóu： jí shí tóu chéng， yòu míng shí shǒu chéng。 gù zhǐ zài jīn nán jīng shì qīng liáng shān。 gāi chéng bèi shān miàn jiāng， nán lín huái kǒu， dāng jiāo tōng yào chōng， liù cháo shí wéi jiàn kāng de jūn shì zhòng zhèn。
⑦ běn piān shǐ lì chū zì《 chén shū · gāo zǔ běn jì》。
７２。 hé zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 hé zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù hé bīng yǐ jī dí（ yì jí jí zhōng bīng lì jī dí） de zhǐ dǎo yuán zé wèn tí。 tā rèn wéi，“ bīng sàn zé shì ruò， jù zé shì qiáng”， zhè shì yòng bīng de yī bān yuán zé。 zài fáng yù zuò zhàn zhōng， duì yú yǐ yōu shì bīng lì xiàng wǒ jìn gōng zhī dí， yě yìng dāng hé bīng（ jí zhōng bīng lì） qù yíng jī tā。 běn piān yǐn zì《 táng lǐ wèn duì》 de“ jù bù jù wéi gū lǚ”， gū lǚ， wèi gū lì wú yuán de jūn duì； jù yì shì， yīngdāng jí zhōng bīng lì 'ér bù jí zhōng shí， jiù chéng liǎo zì wǒ gū lì de jūn duì liǎo。 jí zhōng bīng lì nǎi shì duó qǔ zhàn zhēng zhù dòng quán、 gǎi biàn dí wǒ tài shì de shǒu yào tiáo jiàn， shì shí xiàn zài zhàn lüè shàng yǐ shǎo shèng duō、 zài zhàn shù shàng yǐ duō shèng shǎo de gēn běn shǒu duàn。 yīn cǐ， wú lùn shì jìn gōng zuò zhàn， hái shì fáng yù zuò zhàn， jí zhōng bīng lì dōushì jù yòu pǔ biàn yì yì de zuò zhàn yuán zé。 běn piān néng gòu rèn shí dào zhè yī diǎn， zhè shì zhí dé chōng fēn kěn dìng de。
táng xuán zōng kāi yuán 'èr shí yī nián（ gōng yuán７ ３３ nián） qiū， jìn zhù xīn chéng de táng jūn zài yè fān zhòng bīng de jìn gōng xià， zhèng miàn lín zhe“ zhòng guǎ bù dí， shī rén jiē jù”（ jiàn《 jiù táng shū · wáng zhōng sì chuán》） de yán zhòng xíng shì。 dàn shì， shēn wéi táng jūn jiànglǐng de zuǒ wēi wèi láng jiāng wáng zhōng sì， què lín wēi bù jù， zhǐ huī ruò dìng。 tā xiān yǐ qí bīng xiàng yè fān jūn zuǒ yòu liǎng yì shí shī cè jī， dǎ luàn liǎo dí rén de jìn gōng bù shǔ， ěr hòu jí zhōng sān jūn zhù lì， chéng dí hùn luàn kuì tuì zhī jī， shí shī dà guī mó fǎn jī， yī zhàn 'ér dà bài yè fān jūn， qǔ dé liǎo xīn chéng bǎo wèi zhàn de shèng lì， chuàng zào liǎo“ hé bīng jī dí” de chéng gōng zhàn lì。
【 yì wén】
dà fán bīng lì fēn sàn jiù lì liàng bó ruò， bīng lì jí zhōng jiù lì liàng qiáng dà， zhè shì bīng jiā tōng cháng suǒ shú shí de yī bān yuán zé。 cháng ruò wǒ jūn fēn bīng tún zhù duō chù， dí rén rú yǐ dà jūn xiàng wǒ jìn gōng， wǒ jiù yīngdāng jí zhōng bīng lì yú yǐ yíng jī。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yīngdāng jí zhōng bīng lì shí 'ér bù jí zhōng， jiù chéng wéi zì jǐ xuē ruò zì jǐ de‘ gū lǚ’ liǎo。”
táng xuán zōng kāi yuán nián jiān， tǔbō jūn dà sì rù qīn， qǐ tú bào táng jūn jìn zhù xīn chéng zhī chóu。 tǔbō jūn yī dà zǎo jiù pò jìn táng jūn yíng zhèn。 yóu yú shuāng fāng bīng lì xiāngchà xuán shū， táng jūn rén rén chǎn shēng wèi jù qíng xù。 dàn táng jūn jiànglǐng wáng zhōng sì， què yǐ wú suǒ wèi jù de zī tài cè mǎ yíng zhàn dí rén， tā huī jūn xiàng dí rén zuǒ yòu liǎng yì bēn chí tū jī， máo tóu suǒ zhǐ， dí rén wú bù jīng jù 'ér tuì。
táng jūn rú cǐ fǎn fù chōng jī， shā sǐ dí jūn shù bǎi rén， zhì shǐ tǔbō kuì bù chéng jūn。 wáng zhōng sì chéng dí kuì luàn bù kān zhī jī， jí zhōng sān jūn bīng lì duì dí shí shī měng liè cè jī， zhōng yú bǎ tǔbō jūn dǎ dé dà bài。
【 yuán wén】
fán bīng sàn zé shì ruò， jù zé shì qiáng， bīng jiā zhī cháng qíng yě。 ruò wǒ bīng fēn tún shù chù， dí ruò yǐ zhòng gōng wǒ， dāng hé jūn yǐ jī zhī。 fǎ yuē：“ jù bù jù wéi gū lǚ。”① kāi yuán② shí， tù shàn③ rù kòu， bào xīn chéng④ zhī yì， chén yā guān jūn， zhòng guǎ bù dí，（ shī rén jiē jù yān）。 wáng zhōng sì⑤ cè mǎ 'ér jìn， zuǒ yòu chí tū， rú cǐ wú bù bì yì⑥， chū 'ér fù hé， shā shù bǎi rén， zéi zhòng suì luàn。 sān jūn yì 'ér jī zhī， tǔbō dà bài。⑦【 zhù shì】
① jù bù jù wéi gū lǚ： yǔ chū《 táng tài zōng lǐ wèi gōng wèn duì》。
② kāi yuán： táng xuán zōng de nián hào。
③ tǔbō： zhōng guó gǔ dài zàngzú zhèng quán míng。 gōng yuán qī zhì jiǔ shì jì， jiàn lì yú qīngzàng gāo yuán。
④ xīn chéng： dì míng。 gù zhǐ zài jīn qīng hǎi mén yuán。
⑤ wáng zhōng sì： táng jiāng。 tài yuán qí xiàn（ jīn shǔ shān xī） rén。 běn míng xùn， jiǔ suì shí， yīn qí fù zài duì tǔbō zuò zhàn zhōng zhèn wáng， wéi táng xuán zōng shōu yǎng yú gōng zhōng， bìng cì míng zhōng sì。 jí cháng， cóng jūn shǒu wèi xī běi biān fáng， yīn zhàn gōng zhuó zhù， rèn hé xī lǒng yòu jié dù shǐ， pèi sì jiāng yìn。
⑥ bì yì： jīng tuì。
⑦ běn piān《 hé zhàn》， mǎ běn jí táng běn jūn wú shǐ lì yǐn wén， jīn jù wāng běn《 hé zhàn》 bǔ rù， qí shǐ lì chū zì《 jiù táng shū · wáng zhōng sì chuán》。
７３。 nù zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 nù zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù jiā qiáng bù duì chóu hèn dí rén xīn lǐ de jiào yù duì duó qǔ zuò zhàn shèng lì de zhòng yào xìng。 tā rèn wéi， zhǐ yòu zài zhàn qián jiào yù hé jī lì shì zú chóu hèn dí rén， ěr hòu zài xíng chū zhàn， cái néng shǐ qí fèn yǒng shā dí， duó qǔ shèng lì。 lì shǐ wéi wù zhù yì gào sù wǒ men， rén lèi zì yòu jiē jí yǐ lái， zhàn zhēng zǒng shì jiē jí duì jiē jí、 jí tuán duì jí tuán、 mín zú duì mín zú、 guó jiā duì guó jiā de yī zhǒng shēng sǐ bó dǒu。 yīn cǐ， zhàn zhēng shuāng fāng de rèn hé yī fāng， wú bù shì yǐ duì fāng wéi chóu hèn duì xiàng lái jiào yù hé jī lì zì jǐ bù duì yīng yǒng shā dí de。 cóng zhè gè yì yì shàng jiǎng， běn piān suǒ lùn jí de wèn tí， shì dài yòu pǔ biàn yì yì de zhì jūn wèn tí， tā qǐ dí rén men bì xū shí kè yào jié hé xíng shì、 rèn wù， bǎ chóu shì dí rén、 zēng hèn dí rén de jiào yù zuò wéi bù duì zhèng zhì sī xiǎng gōng zuò de zhòng yào nèi róng rèn zhēn zhuā hǎo， zhuā chū chéng xiào lái。 zhǐ yòu zhè yàng， cái néng jī fā hé diào dòng bù duì de 'ài guó rè qíng hé fèn yǒng shā dí de xī shēng jīng shén。
dōng hàn chū nián， hàn jiāng wáng bà yǔ mǎ wǔ gòng tóng shuài jūn gōng dǎ fǎn hàn gē jù shì lì zhōu jiàn de chuí huì zhī zhàn， mǎ wǔ bù duì zhī suǒ yǐ xiān wéi dí rén dǎ bài， bìng fēi lì bù dǐ dí， ér shì yóu yú“ wǔ shì bà yuán， zhàn bù shèn lì” de yuán gù。 yòu jiàn yú cǐ， wáng bà duì“ dà hū qiú jiù” de mǎ wǔ， bù shì yìng hū lì jí chū jiù， ér shì cǎi qǔ“ bì yíng jiān shǒu”。 wáng bà de zhè zhǒng zuò fǎ bìng fēi shì jiàn sǐ bù jiù， ér shì gēn jù dí qíng wǒ qíng shí jì， cǎi qǔ de yī zhǒng yòu shǐ dí rén qīng jìn、 jī yǒu zì qiáng fèn zhàn de qiǎo miào shǒu duàn。 cǐ zhǒng yòu dí、 jī jiāng zhī fǎ guǒ rán shēng xiào， zhōu jiàn qīng qí quán lì jìn gōng， mǎ wǔ shuài jūn lì zhàn bù tuì。 jiù zài dí duì shuāng fāng“ hé zhàn liáng jiǔ”， nán jiě nán fēn zhī jì， wáng bà chéng zhōu jiàn hān zhàn bù bèi， tū rán dà kāi yíng mén， qīn shuài jīng ruì qí bīng xí jī dí rén zhī cè hòu， pèi hé mǎ wǔ， qián hòu jiā jī， dà bài dí rén， qǔ dé liǎo píng dìng zhōu jiàn gē jù shì lì zuò zhàn de wán quán shèng lì。
【 yì wén】
dà fán duì dí zuò zhàn， bì xū jī fā gǔ lì bù duì shì qì， shǐ tā men duì dí rén chōng mǎn fèn nù hé chóu hèn， rán hòu zài chū zhàn shā dí。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ bù duì fèn yǒng shā dí de， shì yīn wéi tā men jù yòu chóu hèn dí rén de gāo 'áng shì qì。”
dōng hàn jiàn wǔ sì nián（ gōng yuán２ ８ nián）， guāng wǔ dì liú xiù mìng lìng piān jiāng jūn wáng bà yǔ bǔ lǔ jiāng jūn mǎ wǔ gòng tóng shuài jūn tǎo fá gē jù chuí huì chēng xióng de zhōu jiàn。 sū mào shuài lǐng sì qiān yú bīng qián lái yuán jiù zhōu jiàn， ér shǒu xiān pài qiǎn yī zhī jīng ruì qí bīng bù duì lán jié mǎ wǔ suǒ bù de jūn liáng， mǎ wǔ dé xī shuài bīng qián qù jiù yuán， zhè shí， zhōu jiàn cóng chuí huì chéng zhōng chū bīng yǔ sū mào jīng qí jiā jī mǎ wǔ。 mǎ wǔ yǐ lài yòu wáng bà wéi yuán， yǔ dí jiāo zhàn bù shèn mài lì， jiēguǒ bèi dí rén dǎ bài。 mǎ wǔ shuài zhòng kuì táo jīng guò wáng bà yíng lěi shí， dà shēng jí hū dì qǐng qiú jiù yuán， dàn wáng bà huí dá shuō：“ dí rén bīng lì qiáng shèng， wǒ rú chū yuán， lián tóng nǐ men bì jiāng liǎng bài jù shāng， nǐ men hái shì zì jǐ nǔ lì fèn zhàn bā！” shuō wán jiù guān bì yíng mén jiān shǒu bù chū。 wáng cháo de bù xià dū lì zhēng chū yuán mǎ wǔ， wáng bà duì cǐ nài xīn jiě shì shuō：“ sū mào jūn dū shì jīng bīng ruì qí， ér qiě rén shù yòu duō。 wǒ jūn guān bīng xīn huái kǒng jù， ér bǔ lǔ jiāng jūn mǎ wǔ duì wǒ yòu dān chún yǐ lài sī xiǎng， liǎng jūn zhǐ dǎo sī xiǎng bù xiāng yī zhì， zhè zhèng shì shī bài zhī dào。 xiàn zài wǒ bù bì yíng gù shǒu， yǐ shì hù bù xiāng jiù， dí rén bì dìng chéng shèng mào rán qīng jìn； mǎ wǔ suǒ bù zài wài wú jiù yuán kě yǐ yǐ lài de xíng shì xià， yī dìng huì jiā bèi nǔ lì， tú cún fèn zhàn。 zhè yàng， sū mào bù duì jiù huì pí bèi láo kùn， wǒ jūn chéng qí kùn bì bù kān zhī shí zài chū bīng xí jī， jiù kě yǐ dǎ bài tā。” qí hòu， sū mào、 zhōu jiàn guǒ rán chū dòng quán bù bīng lì jìn gōng mǎ wǔ， shuāng fāng jī zhàn hěn jiǔ， wáng bà suǒ bù yòu shù shí míng zhuàng shì duàn fā xiàng tā qǐng qiú chū zhàn， wáng bà zhī dào bù duì shì qì ruì shèng， chū zhàn shí jī chéng shú， yú shì jiù dǎ kāi yíng mén zhī hòu， chū dòng jīng ruì qí bīng tū xí dí jūn bèi hòu， sū mào、 zhōu jiàn bù duì zài hàn jūn de qián hòu jiā jī xià， dà bài 'ér táo。
【 yuán wén】
fán yǔ dí zhàn， xū jī lì shì zú， shǐ fèn nù 'ér hòu chū zhàn。 fǎ yuē：“ shā dí zhě， nù yě。”① hàn guāng wǔ jiàn wǔ sì nián， zhào jiāng jūn wáng bà②、 mǎ wǔ② tǎo zhōu jiàn④ yú chuí huì⑤。 sū mào jiàngbīng sì qiān yú jiù jiàn， xiān qiǎn jīng qí zhē jī mǎ wǔ jūn liáng， wǔ wǎng jiù zhī。 jiàn yú chéng zhōng chū bīng jiā jī wǔ， wǔ shì bà yuán， zhàn bù shèn lì， wéi mào、 jiàn suǒ bài， guò bà yíng， dà hū qiú jiù。 bà yuē：“ zéi bīng shì shèng， chū bì liǎng bài， nǔ lì 'ér yǐ。” nǎi bì yíng jiān bì。 jūn lì jiē zhēng zhī。 bà yuē：“ mào bīng jīng ruì， qí zhòng yòu duō， wú lì shì xīn kǒng， ér 〔 bǔ lǔ 〕⑥ yǔ wúxiàng shì， liǎng jūn bù yī， bài dào yě， jīn bì yíng jiān shǒu， shì bù xiāng jiù， bǐ bì chéng shì qīng jìn； wǔ hèn wú jiù， zé qí zhàn dāng zì bèi。 rú cǐ， mào zhòng pí láo， wú chéng qí bì， nǎi kě kè yě。” mào、 jiàn guǒ xī bīng chū gōng wǔ， hé zhàn liáng jiǔ， bà jūn zhōng zhuàng shì shù shí rén duàn fā qǐng zhàn。 bà nǎi kāi yíng hòu， chū jīng qí xí qí bèi。 mào、 jiàn qián hòu shòu dí， suì bài zǒu zhī。⑦【 zhù shì】
① shā dí zhě， nù yě： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · zuò zhàn piān》。
② wáng bà： dōng hàn jiànglǐng。 yǐng yáng（ jīn hé nán xǔ chāng xī nán） rén， zì yuán bó。 xīn mǎng mò， cóng liú xiù qǐ bīng， pò wáng yì、 wáng xún， lěi gōng bài shàng gǔ tài shǒu， cháng qī shù shǒu běi bù biān jiāng， hòu fēng huái líng hóu。 tǎo zhōu jiàn shí rèn piān jiāng jūn。
③ mǎ wǔ： hú yáng（ jīn hé nán táng hé hú yáng zhèn） rén， zì zǐ zhāng。 xīn mǎng mò cóng liú xiù pò wáng xún děng， liú xiù chēng dì hòu， rèn bǔ lǔ jiāng jūn， fēng yáng xū hóu。
④ zhōu jiàn： dōng hàn chū dì fāng gē jù shì lì。
⑤ chuí huì： dì míng。 gù zhǐ zài jīn 'ān huī méng chéng běi。
⑥ bǔ lǔ： zhǐ bǔ lǔ jiāng jūn mǎ wǔ。
⑦ běn piān shǐ lì chū zì《 hòu hàn shū · wáng bà chuán》。
７４。 qì zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 qì zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù bù duì shì qì zài duì dí zuò zhàn zhōng de zhòng yào xìng jí lín zhàn zhuàng tài xià jī fā shì qì suǒ yìng zhù yì zhǎng wò de wèn tí。 tā rèn wéi， jiànglǐng zhǐ huī duì dí zuò zhàn kào de shì bù duì wàng shèng díshì qì， ér bù duì wàng shèng díshì qì kào de shì gǔ dòng gōng zuò。 dàn shì， lín zhàn zhuàng tài xià de“ gǔ dòng” yào shì dù， bù kě guòfèn pín fán， guò pín zé shì qì yì shuāi； fā huī shì zú de chōng jī lì liàng， bù kě jù lí tài yuǎn， tài yuǎn zé tǐ lì yì jié。 zhǐ yòu zài chōng jī jù lí shìdàng hé dí rén qì shuāi lì jié zhī shí fā dòng gōng jī， cái néng yíng dé duì dí zuò zhàn de shèng lì。 běn piān suǒ yǐn“ qì shí zé dǒu， qì duó zé zǒu” yī yǔ， xì chū zì《 yùliáozǐ》 yī shū， yì sī shì， zài duì dí zuò zhàn zhōng， rú guǒ shì qì bǎo mǎn wàng shèng jiù lì jí tóu rù zhàn dǒu， ér yī dàn shì qì dī luò bù zhèn jiù xùn sù bì dí tuì zǒu。 zhàn zhēng de shí jiàn jīng yàn zhèng míng， bù duì shì qì de gāo dī shèng shuāi， shì jué dìng zhàn zhēng shèng fù de zhù yào yīn sù。 yī bān shuō， bù duì dǒu zhì gāo 'áng zé kě néng duō dǎ shèng zhàng， ér qí shì qì dī luò zé bì rán chī bài zhàng。 yīn cǐ， rú hé shǐ zì jǐ bù duì bǎo chí gāo 'áng dǒu zhì， fáng zhǐ shì qì dī luò， zhè lì lái shì yòu zuò wéi de jūn shì jiā suǒ zhù yì yán jiū hé jiě jué de zhòng dà zhì jūn wèn tí。 běn piān zhèng shì jī yú duì cǐ wèn tí de jiào hǎo rèn shí， qiě yǐ《 qì zhàn》 wéi tí， zhuān mén lùn shù liǎo lín zhàn gǔ dòng yǔ tí gāo shì qì de guān xì yǐ jí jī gǔ jī qì suǒ yìng zhù yì de shì xiàng， zhè shì zhí dé rén men jiè jiàn de。
chūn qiū shí qī， fā shēng zài zhōu zhuāng wáng shí sān nián（ gōng yuán qián ６８４ nián） de qí lǔ cháng sháo zhī zhàn， chǔyú fáng yù yī fāng de lǔ jūn zhī suǒ yǐ néng gòu dǎ bài jìn gōng yī fāng de qí jūn， chú liǎo zài zhèng zhì shàng dé dào běn guó bǎi xìng zhī chí shì qǔ dé shèng lì de jī běn tiáo jiàn wài； zài jūn shì shàng， cóng shí jì chū fā， cǎi qǔ liǎo hòu fā zhì rén hé dí pí wǒ dǎ de zhèng què zuò zhàn zhǐ dǎo， zhè shì lǔ jūn huò shèng de zhí jiē zhòng yào yuán yīn。 dāng shí， zhàn chǎng de tài shì shì qí jūn jìn gōng、 lǔ jūn fáng yù。 yī bān shuō lái， fáng yù yī fāng yào zhàn shèng jìn gōng yī fāng， fēi jǔ xíng fǎn gōng bù kě。 ér fǎn gōng dé shǒu chú liǎo jù bèi bì yào de tiáo jiàn wài， hái bì xū xuǎn zé shìdàng shí jī cái néng què bǎo zuò zhàn shèng lì。 yīn cǐ， zài jù bèi fǎn gōng de bì yào tiáo jiàn de qián tí xià， néng fǒu zhèng què xuǎn zé fǎn gōng de yòu lì shí jī， biàn chéng wéi duó qǔ zhàn zhēng shèng lì de guān jiàn yī huán。 chǔyú fáng yù zuò zhàn de lǔ zhuāng gōng suī rán bìng bù wán quán dǒng dé zhè yī diǎn， dàn tā bìng bù gù zhí jǐ jiàn， xiāng fǎn， tā què néng xū xīn qīng tīng bìng cǎi nà wǔ shì cáo guì de zhèng què jiàn yì， chéng dí wǒ shuāng fāng shì qì biàn huà chū xiàn“ bǐ jié wǒ yíng” de yòu lì zhàn jī shí， shì shí fā qǐ fǎn gōng； qí cì， dāng jiāo zhàn hòu， qí jūn yǐ jīng xiàn rù“ zhé luàn、 qímǐ”
（ jiàn《 zuǒzhuàn · zhuāng gōng shí nián》）， kuì bù chéng jūn de shí hòu， lǔ zhuāng gōng yòu néng jí shí zǔ zhì bù duì shí shī zhuī jī， yī jǔ qǔ dé liǎo dǎ bài qí jūn de jué dìng xìng shèng lì。 xiǎn 'ér yì jiàn， lǔ zhuāng gōng gēn jù dí wǒ shì qì de xiāozhǎng biàn huà 'ér jué dìng zì jǐ qièshí kě xíng de zuò zhàn fāng zhēn， cóng zhè gè yì yì shàng jiǎng， qí lǔ cháng sháo zhī zhàn， yě shì tǐ xiàn“ qì zhàn” de diǎn xíng zhàn lì。
【 yì wén】
jiànglǐng suǒ yǐ néng gòu zhǐ huī zuò zhàn， yǐ kào de shì shì bīng； shì bīng suǒ yǐ néng gòu fèn yǒng zhàn dǒu， yǐ kào de shì shì qì； shì qì suǒ yǐ néng gòu wàng shèng bù shuāi， yǐ kào de shì gǔ dòng。 léi dòng zhàn gǔ néng gòu zhèn zuò bù duì shì qì， dàn bù kě gǔ dòng tài pín， tài pín zé shì qì róng yì shuāi luò； bù kě gǔ dòng tài yuǎn， tài yuǎn zé tǐ lì róng yì kū jié。 yīn cǐ， zuò zhàn zhōng bì xū dù liàng dí rén jìn zhì jù wǒ liù qī shí bù yǐ nèi， cái kě yǐ jī gǔ jī qì， mìng lìng shì zú fèn yǒng jìn zhàn。 zài dí rén shì qì shuāi luò， wǒ jūn shì qì wàng shèng de qíng kuàng xià zuò zhàn， dǎ bài dí rén shì bì dìng wú yí de。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ shì qì gāo 'áng jiù tóu rù zhàn dǒu， shì qì dī luò jiù bì dí tuì zǒu。”
chūn qiū shí qī， qí guó jūn duì gōng dǎ lǔ guó， lǔ zhuāng gōng zhǔn bèi yíng zhàn。 wǔ shì cáo guì qǐng qiú suí tóng zuò zhàn， lǔ zhuāng gōng biàn yǔ tā gòng chéng yī liàng bīng chē， jìn zhì cháng sháo duì qí jūn zuò zhàn。 lǔ zhuāng gōng jiāng yào jī gǔ jìn zhàn， cáo guì mǎ shàng shuō：“ xiàn zài hái bù xíng。” qí jūn sān tōng gǔ qiāo bà， cáo guì zhè shí shuō：“ xiàn zài kě yǐ liǎo。” yú shì， lǔ zhuāng gōng jī gǔ mìng lìng bù duì jìn zhàn， jiēguǒ dà bài qí jūn。 lǔ zhuāng gōng jiāng yào chí chē zhuī jī kuì bài de qí jūn， cáo guì tí xǐng shuō：“ xiàn zài hái bù xíng。” dài tā xià chē chá kàn liǎo qí jūn de chē zhé， rán hòu dēng shàng chē qián héng mù xiàng yuǎn tiào wàng， què yòu bǎ wò dì shuō：“ xiàn zài kě yǐ liǎo。” lǔ zhuāng gōng yú shì qū chē zhuī jī qí jūn。 dǎ liǎo shèng zhàng zhī hòu， lǔ zhuāng gōng wèn tā qǔ shèng de yuán yīn， cáo guì huí dá shuō：“ dǎ zhàng kào de shì yǒng qì。 dì yī cì jī gǔ kě yǐ zhèn zuò shì qì， zài cì jī gǔ shì qì jiù shuāi luò liǎo， dì sān cì jī gǔ shì qì jiù kū jié liǎo。 dí rén shì qì kū jié 'ér wǒ jūn shì qì bǎo mǎn， suǒ yǐ néng gòu dǎ bài dí rén。 qí shì dà guó， qí qíng kuàng shì nán yǐ zhuō mō de， suǒ yǐ bù jí yú zhuī jī tā， kǒng pà tā men shè yòu mái fú yǐn yòu wǒ men， dài wǒ xià chē chá kàn zhī dào qí chē zhé yǐ jīng hùn luàn， yuǎn wàng zhī dào qí qí zhì yǐ jīng dǎo xià， suǒ yǐ cái xià jué xīn chí chē zhuī jī tā men。”
【 yuán wén】
fū jiāng zhī suǒ yǐ zhàn zhě， bīng yě； bīng zhī suǒ yǐ zhàn zhě， qì yě； qì zhī suǒ yǐ shèng① zhě， gǔ yě。 néng zuò shì zú zhī qì， zé bù kě tài pín， tài pín zé qì yì shuāi； bù kě tài yuǎn， tài yuǎn zé lì yì jié。 xū dù dí rén zhī zhì liù qī shí bù zhī nèi， nǎi kě yǐ gǔ， lìng shì zú jìn zhàn。 bǐ shuāi wǒ shèng， bài zhī bì yǐ。 fǎ yuē：“ qì shí zé dǒu， qì duó zé zǒu。”② chūn qiū， qí shī fá lǔ， zhuāng gōng jiāng zhàn， cáo guì③ qǐng cóng， gōng yǔ zhī tóng chéng， zhàn yú cháng sháo④。 gōng jiāng gǔ zhī， guì yuē：“ wèi kě。” qí rén sān gǔ。 guì yuē：“ kě yǐ。” gǔ zhī， qí shī bài jì。〔 gōng jiāng chí zhī， guì yuē：“ wèi kě。” xià， shì qí zhé， dēng shì⑤ ér wàng zhī， yuē：“ kě yǐ。” suì zhú qí shī。 jì kè，〕 gōng wèn qí gù。 guì duì yuē：“ fū zhàn， yǒng qì yě。 yī gǔ zuò qì， zài 'ér shuāi， sān 'ér jié。 bǐ jié wǒ yíng， shì yǐ bài zhī。〔 fū dà guó， nán cè yě， jù yòu fú yān。 wú shì qí zhé luàn， wàng qí qímǐ⑥， gù zhú zhī。〕⑦【 zhù shì】
① shèng： mǎ běn jí gè běn jiē zuò“ shèng”， cóng wén yì hé xià wén“ bǐ shuāi wǒ shèng” lái kàn， dāng wéi“ shèng”， gù gǎi。
② qì shí zé dǒu， qì duó zé zǒu： yǔ chū《 yùliáozǐ · zhàn wēi dì sì》。
③ cáo guì（ ｇ ｕ ì）： chūn qiū shí qī lǔ guó wǔ shì。 qí lǔ cháng sháo zhī zhàn zhōng， tā fǔ zuǒ lǔ zhuāng gōng dǎ bài qí jūn jìn gōng。
④ cháng sháo： gǔ dì míng。 chūn qiū lǔ dì。 yīn shāng yí mín cháng sháo shì jū cǐ 'ér dé míng。 gù zhǐ zài jīn shān dōng lāi wú dōng běi。
⑤ shì（ ｓ ｈ ì）： shè zài chē xiāng qián miàn gōng rén píng yǐ de héng mù， qí xíng rú bàn kuàng， yòu sān miàn。
⑥ mí： pīmǐ， dǎo xià。
⑦ běn piān shǐ lì chū zì《 zuǒzhuàn · zhuāng gōng shí nián》。
７５。 zhú zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 zhú zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù duì bài tuì zhī dí zuò zhàn yìng zhù yì zhǎng wò de yuán zé， shí zhì shǔ yú zhuī jī zuò zhàn wèn tí。 tā rèn wéi， zhuī jī bài dí， bì xū chá míng qí zhēn wěi hòu zài xíng dòng。 duì yú fēi bài 'ér tuì zhī dí， yìng shěn shèn xíng dòng， wù zhōng qí qí jì； dàn duì zhēn zhèng kuì bài zhī dí， zé yìng quán lì zhuī jī， wù qiú jiān miè zhī。 cóng dí qíng shí jì chū fā， jué dìng zuò zhàn xíng dòng， zhè shì gǔ jīn zhōng wài yī qiē shàn zhàn zhě jiē xū zūn xún de yī tiáo zhòng yào zhǐ dǎo yuán zé。 běn piān jī yú duì cǐ diǎn de jiào hǎo rèn shí， ér qiáng diào zài zhuī jī zuò zhàn zhōng， duì bài dí“ xū shěn zhēn wěi”， ěr hòu jué dìng shì fǒu cǎi qǔ zhuī jī de zuò zhàn xíng dòng， zhè wú yí shì shí fēn zhèng què de。
táng gāo zǔ wǔ dé yuán nián（ gōng yuán６１８ nián） shí yī yuè， qín wáng lǐ shì mín shuài jūn jìn jī xuē rén gǎo de qiǎn shuǐ yuán zhī zhàn， jiù shì tǐ xiàn zhuī jī zuò zhàn yuán zé de yī gè zhàn lì。 xuē rén gǎo shì táng chū gē jù lǒng xī 'ér zì chēng qín dì de xuē jǔ zhī zǐ， dāng shí tā zhèng shuài bīng tún jù zhé zhǐ chéng。 táng jūn jìn zhì gāo zhǐ（ jīn shǎn xī wǔ gōng běi）， xuē rén gǎo pài zōng luó hóu shuài jūn kàng jù， lǐ shì mín jiàn yú xuē jūn bīng duō qì shèng， xiān shì cǎi qǔ jiān bì bù chū yǐ dài dí pí 'ér hòu zhàn de fāng zhēn， yǔ zōng luó hóu bù xiāng chí liù shí yú rì。
dāng dí chū xiàn liáng jìn bīng pí de qíng kuàng shí， lǐ shì mín jí shí zhuā zhù zhè yī yòu lì shí jī， shì shí zhuǎn biàn zhàn lüè， yī miàn pài“ qiǎn jiāng jūn páng yù xiān zhèn yú qiǎn shuǐ yuán nán yǐ yòu zhī”（ jiàn《 jiù táng shū · tài zōng běn jì shàng》， xià tóng） lái gōng， yī miàn qīn shuài zhù lì dà jūn“ yǎn zì yuán běi， chū qí bù yì” dì zhí dǎo zōng luó hóu zhèn hòu。 zōng luó hóu bù zài táng jūn qián hòu jiā jī zhī xià， dà bài 'ér táo。 wèile chè dǐ xiāo miè dí rén， lǐ shì mín qīn shuài shǎo shù qí bīng zài qián duì bài dí qióng zhuī bùshě， dà jūn suí hòu zhí qū zhé zhǐ chéng xià， cóng 'ér duì“ yīng chéng zì shǒu” de xuē rén gǎo jūn， xùn sù xíng chéng“ sì miàn hé wéi” zhī shì； ér shǒu chéng xuē jūn shì qì jí dù dī luò， fēn fēn“ zhēng zì tóu xià”（ jiàn《 zī zhì tōng jiàn · táng jì 'èr》） jiàng fù táng jūn。 xuē rén gǎo jiàn dà shì yǐ qù， bèi pò shuài jīng bīng wàn yú kāi chéng qǐng jiàng。 zōng guān cǐ zhàn， lǐ shì mín zài zuò zhàn zhǐ dǎo shàng de chéng gōng zhī chù， zhù yào zài yú tā néng yǐ jù dí qíng shí jì hé zhàn chǎng tài shì de fā zhǎn biàn huà， bù shī shí jī dì zhuǎn biàn zhàn lüè hé cǎi qǔ qièshí kě xíng de zhàn fǎ， zhè jì shì lǐ shì mín shí shī zuò zhàn zhǐ dǎo de xiǎn zhù tè diǎn， yòu shì táng jūn qiǎn shuǐ yuán zuò zhàn qǔ dé shèng lì de zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán zhuī jī bài táo zhī dí， bì xū chá míng qí shì zhēn bài táo hái shì jiǎ bài táo。 rú guǒ dí rén jūn qí zhěng qí yòu xù， gǔ shēng hū yìng xié diào， zhǐ huī hào lìng tǒng yī， duì wǔ zhòng 'ér bù luàn， qí suī rán hòu tuì 'ér zǒu， dàn bìng bù shì zhēn zhèng de bài tuì， ér qí zhōng bì yòu qí móu yì cè， duì cǐ bì xū shèn zhòng kǎo lǜ 'ér hòu xíng dòng。 cháng ruò dí rén jūn qí cēncī bù qí， gǔ shēng dà xiǎo cuò luàn bù xié， zhǐ huī hào lìng xuān nào bù yī， zhè cái shì zhēn zhèng de bài tuì。 duì yú zhè zhǒng dí rén， yīngdāng quán lì yǐ fù dì jìn xíng zhuī jī。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ fán shì zhuī jī chè tuì zhī dí， bù kě xiè dài má bì； dí rén rú guǒ zhōng tú tíng zhù bù zǒu shí， jiù yào kǎo lǜ qí shì fǒu lìng yòu yīn móu。”
táng gāo zǔ wǔ dé yuán nián， qín wáng lǐ shì mín fèng mìng shuài jūn zhēng tǎo gē jù lǒng xī 'ér gù shǒu zhé zhǐ chéng de xuē rén gǎo。 xuē rén gǎo pài bù jiāng zōng luó hóu lǐng bīng dǐ kàng， yú qiǎn shuǐ yuán bèi táng jūn dǎ dé dà bài 'ér táo。 lǐ shì mín qīn shuài qí bīng，（ bù bīng zhù lì suí hòu）
gēn zōng zhuī jī， yī zhí zhuī dào zhé zhǐ chéng， jiāng jù shǒu yú gāi chéng de xuē rén gǎo bāo wéi qǐ lái。 xuē rén gǎo de bù jiāng duō shù shì zài lín zhèn jiāo zhàn shí 'ér tóu jiàng táng jūn de， zhī hòu yòu tí chū fǎn hái chéng lǐ qǔ mǎ zài lái， lǐ shì mín tóng yì rèn qí fǎn hái。 bù yī huì， tā mendōu gè zì chéng mǎ 'ér guī。 lǐ shì mín tōng guò jiàng jiāng 'ér zhǎng wò liǎo xuē rén gǎo de xū shí qíng kuàng， yú shì， yī miàn mìng lìng hòu xù bù duì xùn sù gēn jìn， cóng 'ér sì miàn bāo wéi liǎo zhé zhǐ chéng； yī miàn pài qiǎn néng yán shàn biàn zhī shì rù chéng xiàng dí rén xiǎo yǐ fú huò lì hài zhī guān xì， xuē rén gǎo zhōng yú bèi pò kāi chéng tóu jiàng。 zhàn hòu， zhòng jiànglǐng dōulái xiàng lǐ shì mín zhù hè， bìng jiè cǐ jī huì xún wèn dào：“ dà wáng nín zài dà pò zōng luó hóu jūn zhī hòu， lì jí diū xià bù bīng， yòu wú gōng chéng qì xiè， què shuài qí bīng zhí pò zhé qiáng chéng xià。 dāng shí dà jiādōu bù xiāng xìn néng gòu pò chéng jiàng dí， dàn zuì zhōng jìng gōng xià lái liǎo。 zhè shì shénme yuán yīn yā？” lǐ shì mín jiě shì shuō：“ zhè shì cǎi yòng de quán biàn zhī dào， ér pò shǐ dí rén wú jì kě shī， suǒ yǐ jiù zhàn shèng liǎo tā。 kuàng qiě， zōng luó hóu suǒ bù jiàngshì dōushì lǒng xī dì qū de rén， wǒ jūn suī rán dà pò qí jūn， rán 'ér jī shā fú huò de bù duō。
dāng shí rú guǒ huǎn màn zhuī jī de huà， kuì bài de dí rén dū huì táo rù zhé zhǐ chéng， xuē rén gǎo bǎ tā men jí zhōng qǐ lái jiā yǐ 'ān fǔ shǐ yòng， wǒ men jiù bù róng yì zhàn shèng tā men liǎo； fǎn zhī， rú guǒ jǐn zhuī bùshě， bù gěi qí chuǎn xī jī huì， dí rén bài bīng jiù huì liú sàn yú lǒng xī gè dì， zhè yàng yī lái， zhé chéng zhōng zì rán kōng xū hǎo gōng liǎo。 miàn duì cǐ zhǒng xíng shì， xuē rén gǎo yǐ jīng xià pò liǎo dǎn， méi yòu shí jiān lìng móu duì cè liǎo， suǒ yǐ tā yīn jù pà wǒ jūn qiáng dà gōng shì， jiù zhǐ néng kāi chéng tóu jiàng liǎo。”
【 yuán wén】
fán zhuī bēn zhú běi， xū shěn zhēn wěi。 ruò qí qí gǔ yìng， hào lìng rú yī， fēn fēn yún yún， suī tuì zǒu， fēi bài yě， bì yòu qí yě， xū dāng lǜ zhī。 ruò qí cēncī 'ér bù qí， gǔ dà xiǎo 'ér bù yìng， hào lìng xuān 'áo 'ér bù yī， cǐ zhēn bài què yě， kě yǐ lì zhú。 fǎ yuē：“ fán cóng wù dài， dí rén huò zhǐ yú lù， zé lǜ zhī。”① táng wǔ dé yuán nián， tài zōng zhēng xuē rén gǎo②， qí jiāng zōng luó hóu jù zhī， dà pò yú qiǎn shuǐ yuán③。 tài zōng shuài qí zhuī zhī， zhí qū zhé zhǐ④ wéi zhī。 rén gǎo jiāng duō lín zhèn lái jiàng， fù hái qǔ mǎ， tài zōng zòng qiǎn zhī。 xū yú， gè chéng mǎ zhì。 tài zōng jù zhī rén gǎo xū shí， nǎi jìn bīng hé wéi。 zòng biàn shì⑤ yù yǐ huò fú， rén gǎo suì jiàng。 zhū jiāng jiē hè， yīn wèn yuē：“ dà wáng pò dí， nǎi shè bù bīng， yòu wú gōng jù， jìng bó chéng xià， xián yí bù kè， ér zú xià zhī， hé yě？” tài zōng yuē：“ cǐ quán dào〔 pò zhī， shǐ qí jì bù xiá fā， yǐ gù kè〕 yě。 qiě luó hóu suǒ jiāng jiē lǒng wài rén， wú suī pò zhī， rán zhǎn huò bù duō。 ruò huǎn zhī， zé jiē rù chéng， rén gǎo shōu 'ér fǔ zhī， wèi yì kè yě； pò zhī， zé bīng sàn lǒng wài， zhé zhǐ zì xū， rén gǎo pò dǎn， bù xiá wéi móu， suǒ yǐ jù 'ér jiàng yě。”⑥【 zhù shì】
① fán cóng wù dài， dí rén huò zhǐ yú lù， zé lǜ zhī： yǔ chū《 sī mǎ fǎ · yòng zhòng dì wǔ》； dàn“ fán cóng wù dài” jù yuán wén zuò“ fán cóng bēn wù xī”。
② xuē rén gǎo： yī zuò“ xuē rén gǎo”。
③ qiǎn shuǐ yuán： yī míng“ chún gū yuán”。 gù zhǐ zài jīn shǎn xī cháng wǔ xī běi。
④ zhé zhǐ： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ qí zhǐ”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 gù zhǐ zài jīn gān sù jīng chuān dōng běi。
⑤ biàn shì： wèi néng yán shàn biàn zhī shì。 biàn， tōng“ biàn”。
⑥ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù táng shū · tài zōng běn jì shàng》。
７６。 guī zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 guī zhàn》 wéi tí， zhǐ zài chǎn shù duì tuì guī zhī dí zuò zhàn yìng zhù yì zhǎng wò de yuán zé， tóng qián piān《 zhú zhàn》 yī yàng， réng shǔ zhuī jī zuò zhàn de wèn tí。 tā rèn wéi， duì yú tuì guī zhī dí， bì xū zài chá míng qí tuì guī yuán yīn hòu， zài jué dìng shì fǒu zhuī jī。 fán zhǔbīng pí liáng jìn de“ guī shī”， kě yǐ pài bīng zhuī jī zhī； dàn duì wéi liǎo bǎo cún shí lì 'ér zhù dòng chè tuì guī guó zhī dí， jiù bù kě yǐ qīng shuài lán jī tā。 běn piān suǒ yǐn zhī“ guī shī wù 'è”， nǎi sūn zǐ suǒ lùn yòng bīng bā zé zhī yī， yì sī shì， duì yú tuì guī běn guó de dí rén bù yào qù lán jī。 sūn zǐ cǐ lùn suī zài dāng shí de jù tǐ tiáo jiàn xià bù wú qí yī dìng zhèng què xìng， dàn ruò duì dí zhī“ guī shī” qíng kuàng、 yuán yīn bù jiā jù tǐ kǎo chá hé fēn xī， jiù yī lǜ zhù zhāng“ wù 'è” de huà， zé wèi miǎn shī zhī piān pō liǎo。 běn piān zài jì chéng sūn zǐ sī xiǎng hé lǐ nèi hé de jī chǔ shàng， duì dí zhī“ guī shī” qíng kuàng、 yuán yīn néng zuò jù tǐ fēn xī， bù tóng qíng kuàng qū bié duì dài， jiào hǎo dì tǐ xiàn liǎo yòng bīng de líng huó xìng。 yīngdāng shuō， zhè bǐ sūn zǐ dāng shí tí chū de“ guī shī wù 'è” de zhù zhāng， zé gèng jiā fú hé zhàn zhēng shí jiàn de kè guān xū yào。
dōng hàn jiàn 'ān sān nián（ gōng yuán１ ９８ nián） sān yuè， cáo cāo shuài jūn wéi gōng zhāng xiù yú ráng chéng， bù jiǔ yīn dé xī yuán shào jiāng xí xǔ chāng 'ér jiě wéi běi guī， zhāng xiù yú shì chéng jī shuài zhòng wěi suí zhuī jī， ér cǐ shí jīng zhōu liú biǎo qiǎn bīng yuán jiù zhāng xiù tún zhù yú 'ān zhòng， zhèng píng xiǎn gù shǒu yǐ 'ě cáo cāo guī lù。 cáo cāo jūn zhì 'ān zhòng， qián hòu shòu dí， bù dé qián jìn。 zài cǐ qíng shì xià， cáo cāo qiǎo shī jì móu， lì yòng yè 'àn“ záo xiǎn wěi dùn”， bìng shè fú bīng yǐ dài zhāng xiù lái zhuī。 tiān míng zhī hòu， zhāng xiù wù rèn cáo cāo yǐ jīng bài táo， suì shuài quán bù bīng mǎ zhuī lái， cáo cāo huī jūn pèi hé fú bīng jiā jī， dà bài zhāng xiù jūn。 shì hòu， cáo cāo zài huí dá xún yù wèn tí shí shuō zhāng xiù de shī bài zài yú“ è wú guī shī， ér yǔ wú sǐ dì zhàn”（ jiàn《 sān guó zhì · wèi shū · wǔ dì jì dì yī》）。 cáo cāo cǐ lùn bìng méi yòu shuō dào shí zhì xìng wèn tí。 shì shí shàng， zhāng xiù de shī bài bìng bù zài yú tā shuài jūn zǔ 'ě liǎo cáo cāo“ guī shī”， ér zài yú tā duì cǐ“ guī shī” qíng kuàng quē fá zhèng què fēn xī hé pàn duàn， qīng shuài chū bīng zhuī jī， jiēguǒ zhōng liǎo cáo cāo wěi dùn yòu jiān zhī jì。
【 yì wén】
dà fán yǔ dí rén xiāng gōng zhàn， rú guǒ dí rén wú yuán wú gù dì tū rán tuì zǒu， jiù bì xū rèn zhēn chá míng qí yuán yīn。 dí rén guǒ rán yīn wéi lì shuāi liáng jìn 'ér tuì zǒu， jiù kě yǐ xuǎn pài qīng zhuāng jīng ruì bù duì gēn zōng zhuī jī tā。 cháng ruò dí rén shì wèile bǎo cún shí lì 'ér tuì guī， nà me， jiù bù yào qīng shuài dì lán jié tā。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ duì yú tuì guī běn guó de dí rén， bù yào qīng shuài lán jī tā。”
dōng hàn xiàn dì jiàn 'ān sān nián， cáo cāo shuài jūn wéi gōng jù shǒu ráng chéng de zhāng xiù。 jīng zhōu mù liú biǎo pài bīng yuán jiù zhāng xiù。 zhāng xiù qǐ tú 'ě shǒu 'ān zhòng xiǎn yào dì shì， yǐ qiē duàn cáo cāo jūn de hòu lù。 zhì shǐ cáo cāo bù duì bù dé qián jìn， chǔyú qián hòu shòu dí de bèi dòng bù lì dì wèi； cáo cāo yú shì chéng yè 'àn mìng lìng bù duì yú xiǎn yào dì fāng kāi záo dì dào wěi zhuāng chéng táo zǒu de yàng zǐ， ér 'àn shè fú bīng yǐ děng dài dí rén。 zhāng xiù shuài lǐng quán bù bīng lì zhuī dào zhè lǐ， cáo cāo lì jí huī zòng fú bīng yǔ bù qí zhù lì shí shī jiā jī， yī jǔ dà bài zhāng xiù jūn。 shì hòu， dāng móu shì xún yù wèn dào cǐ zhàn qǔ shèng yuán yīn shí， cáo cāo duì tā shuō：“ dí rén qǐ tú zǔ 'è wǒ jūn tuì guī zhī lù， tóng wǒ men bèi zhì yú sǐ dì 'ér zhàn de bù duì jiào liàng， wǒ yīn cǐ zhī dào shì néng gòu qǔ dé shèng lì de。”
【 yuán wén】
fán yǔ dí xiāng gōng， ruò dí wú gù tuì guī， bì xū shěn chá， guǒ lì pí liáng jié， kě xuǎn qīng ruì niè zhī。 ruò shì guī shī， zé bù kě 'è yě。 fǎ yuē：“ guī shī wù 'è。”① hàn xiàn dì jiàn 'ān sān nián， cáo cāo wéi zhāng xiù② yú ráng③。 liú biǎo④ qiǎn bīng jiù zhī， xiù yù 'ān zhòng⑤ shǒu xiǎn， yǐ jué jūn hòu。 cāo jūn bù dé jìn， qián hòu shòu dí， yè nǎi záo xiǎn〔 wéi dì dào〕 wěi dùn， fú bīng yǐ dài。 xiù xī bīng lái zhuī， cāo zòng qí bīng〔 bù qí〕 jiā gōng， dà bài zhī。 wèi xún yù⑥ yuē：“ lǔ 'è wǒ guī shī， ér yǔ wú sǐ dì〔 zhàn〕， wú shì yǐ〔 zhī〕 shèng yǐ。”⑦【 zhù shì】
① guī shī wù 'è： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jūn zhēng piān》。
② zhāng xiù： dōng hàn wǔ wēi zǔ lì（ jīn gān sù jìng yuǎn xī nán） rén。 dǒng zhuó bù jiāng zhāng jì zhī zhí。 jì sǐ， jì lǐng qí zhòng， tún jù wǎn chéng， hòu jiàng cáo cāo， bù jiǔ fù pàn。 jiàn 'ān sān nián（ gōng yuán１９８ nián） wǔ yuè， yú 'ān zhòng bèi cáo cāo dǎ bài； cì nián， cáo cāo zhēng yuán shào shí， tā zài dù jiàng cāo， rèn yáng wēi jiāng jūn。 hòu cóng gōng wū huán 'ér sǐ yú tú zhōng。
③ ráng： xiàn míng。 gù zhǐ zài jīn hé nán dèng xiàn chéng wài dōng nán yú。
④ liú biǎo： dōng hàn shān yáng gāo píng（ jīn shān dōng yú tái dōng běi） rén， zì jǐng shēng。 hàn shì yuǎn zhī huáng zú。 guān zhì jīng zhōu mù。
sǐ hòu， qí zǐ liú cóng guī shùn cáo cāo。
⑤ ān zhòng： xiàn míng。 gù zhǐ zài jīn hé nán dèng xiàn dōng běi。
⑥ xún yù： cáo cāo móu shì。 yǐng chuān yǐng yīn（ jīn hé nán xǔ chāng） rén， zì wén ruò。 chū shēn shì zú， chū fù yuán shào， hòu guī cáo cāo。 guān zhì shàng shū lìng， cānyù jūn guó dà shì。 hòu yīn fǎn duì cáo cāo chēng wèi gōng 'ér shī chǒng， bèi pò zì shā shēn wáng。
⑦ běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · wèi shū · wǔ dì jì dì yī》。
７７。 bù zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 bù zhàn》 wéi tí， nǎi qǔ“ bù jí yú jué zhàn” zhī yì， qí yào zhǐ shì chǎn shù hé zhǒng tiáo jiàn xià cǎi qǔ chí jiǔ fáng yù zuò zhàn de wèn tí。 tā rèn wéi， duì yú bīng lì qiáng dà zhī dí， huò shì yuǎn dào 'ér lái qiě liáng xiǎng gōng yìng chōng zú de jìn gōng zhī dí， bù kě mǎ shàng tóng tā jìn xíng jué zhàn， yīngdāng píng lěi gù shǒu， chí jiǔ fáng yù， yǐ dài dí bì 'ér fǎn gōng zhī， jiù kě dǎ bài dí rén。 běn piān suǒ yǐn“ bù zhàn zài wǒ” xì《 táng lǐ wèn duì》 zhōng de lǐ jìng yǔ。 zhè lǐ suǒ shuō de“ bù zhàn”， shì jiù bǎ wò yǔ dí jué zhàn de shí jī 'ér yán， bìng fēi shì zhǐ bù yǔ dí rén zuò zhàn。 jiù shì shuō， gēn jù dí wǒ shuāng fāng lì liàng duì bǐ hé zhàn chǎng de shí jì tài shì， yǐ jīng zhī dào zì jǐ bù néng yī xià zǐ dǎ bài dí rén， jiù yīngdāng bì miǎn yǔ dí sù zhàn sù jué， cǎi qǔ chí jiǔ fáng yù de fāng zhēn， gù shǒu bì lěi yǐ xiāo hào hé pí bèi dí rén， cóng 'ér wéi zuì zhōng fǎn gōng jiān dí chuàng zào yòu lì tiáo jiàn。 xiǎn 'ér yì jiàn， běn piān zhè zhǒng gēn jù zhàn zhēng de kè guān shí jì， zhù dòng bǎ wò jué zhàn shí jī de sī xiǎng， shì zhí dé kěn dìng de。
táng gāo zǔ wǔ dé 'èr nián（ gōng yuán６１９ nián） jiǔ yuè， táng jiāng péi jì shuài jūn jìn gōng liú wǔ zhōu， bài yú dù suǒ yuán（ jīn shān xī jiè xiū dōng nán）， liú wǔ zhōu chéng shì shuài jūn jìn bī hé dōng dì qū。 tóng nián shí yī yuè， qín wáng lǐ shì mín fèng mìng shuài jūn dōng dù huáng hé jù zhī， jìn zhì bǎi bì。 liú wǔ zhōu shì zhòng xún zhǎo táng jūn jué zhàn， lǐ shì mín shí pò qí qǐ tú， nǎi cǎi qǔ“ shēn gōu gāo lěi， yǐ cuò qí fēng” de chí jiǔ fáng yù fāng zhēn， yǐ xiāo hào hé pí bèi dí rén。 jīng guò bàn nián shí jiān， pò shǐ liú wǔ zhōu jūn lì pí liáng jìn 'ér bù dé bù chè tuì běi dùn。 lǐ shì mín jiàn fǎn gōng jué zhàn shí jī yǐ jīng chéng shú， yú shì lián yè shuài jūn jǐn zhuī bùshě， bìng yú jiè zhōu yī zhàn 'ér jiān miè zhī， chuàng zào liǎo jiān bì bù zhàn、 chí jiǔ pí dí de chéng gōng zhàn lì。
【 yì wén】
dà fán zhàn zhēng， rú guǒ chǔyú dí zhòng wǒ guǎ、 dí qiáng wǒ ruò， bīng lì duì bǐ yú wǒ bù lì de xíng shì xià， huò zhě dí rén suī yuǎn dào 'ér lái dàn liáng xiǎng gōng yìng yuán yuán bù duàn， duì yú cǐ zhǒng dí rén wǒdōu bù kě lì jí yǔ qí jìn xíng jué zhàn， ér yīngdāng jiān shǒu bì lěi， chí jiǔ fáng yù yǐ xiāo hào hé tuō kuǎ dí rén。 zhè yàng， jiù kě yǐ zuì hòu dǎ bài dí rén。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ bù qīng yì yǔ dí jué zhàn de zhù dòng quán yào láo láo zhǎng wò zài wǒ shǒu zhōng。”
táng cháo wǔ dé 'èr nián， qín wáng lǐ shì mín fèng mìng shuài jūn dōng dù huáng hé tǎo fá gē jù shì lì liú wǔ zhōu。 jiāng xià wáng lǐ dào zōng dāng shí shí qī suì， suí jūn cóng zhēng， yǔ lǐ shì mín yī dào dēng shàng yù bì chéng， guān chá dāng miàn dí rén zhèn shì。 shì mín huí guò tóu lái wèn dào zōng shuō：“ dí rén yǐ zhàng qí bīng duō shì zhòng， qǐ tú yǔ wǒ jūn jué zhàn， nǐ shuō wǒ men yīngdāng zěn me bàn？” dào zōng huí dá shuō：“ dí rén fēng máng zhèng ruì bù kě zhí jiē dǐ dǎng， dàn róng yì yǐ jì móu qū fú tā， nán yǐ dān píng wǔ lì tóng tā zhēng shèng。 xiàn zài wǒ men cǎi qǔ gù shǒu shēn gōu gāo lěi de fāng zhēn， biàn kě cuò shā dí rén fēng máng； dí rén suī duō dàn shǔ wū hé zhī zhòng， bù néng chí jiǔ zuò zhàn， děng dào qí liáng cǎo hào jìn， bì dìng zì rán lí sàn， nà shí wǒ men jiāng bù zhàn 'ér qín huò dí rén。” shì mín chēng zàn dì shuō：“ nǐ de jiàn jiě yǔ wǒ de xiǎng fǎ wán quán xiāng hé。” qí hòu， dí rén guǒ rán liáng jìn 'ér lián yè běi táo， lǐ shì mín shuài jūn zhuī dào jiè zhōu， yī zhàn 'ér bǎ liú wǔ zhōu jūn dǎ dé dà bài。
【 yuán wén】
fán zhàn， ruò dí zhòng wǒ guǎ， dí qiáng wǒ ruò， bīng shì bù lì； bǐ huò yuǎn lái， liáng xiǎng bù jué， jiē bù kě yǔ zhàn， yí jiān bì chí jiǔ yǐ bì zhī， zé dí kě pò。 fǎ yuē：“ bù zhàn zài wǒ。”① táng wǔ dé zhōng， tài zōng shuài bīng dù hé dōng tǎo liú wǔ zhōu。 jiāng xià wáng lǐ dào zōng② shí nián shí qī， cóng jūn， yǔ tài zōng dēng yù bì chéng③ guān zéi zhèn， gù wèi dào zōng yuē：“ zéi shì qí zhòng， lái yāo wǒ zhàn， rǔ wèi rú hé？” duì yuē：“ qún zéi fēng bù kě dāng， yì yǐ jì qū， nán yǐ lì zhēng。 jīn shēn gōu gāo lěi， yǐ cuò qí fēng， wū hé zhī tú， mò nán chí jiǔ， liáng yùn jiāng jié， dāng zì lí sàn， kě bù zhàn 'ér qín yě。” tài zōng yuē：“ rǔ jiàn shí yǔ wǒ xiāng hé。” hòu guǒ shí jìn yè dùn， zhuī rù jiè zhōu④， yī zhàn bài zhī。⑥【 zhù shì】
① bù zhàn zài wǒ： yǔ chū《 táng tài zōng lǐ wèi gōng wèn duì》 juàn xià， dàn yǔ yuán wén lüè yì。 yuán wén wéi：“ fū bù zhàn zhě， zài wǒ。”
② lǐ dào zōng： táng zōng shì dōng píng wáng lǐ sháo zhī zǐ。 wǔ dé yuán nián（ gōng yuán６１８ nián） fēng lüè yáng jùn gōng； cì nián， cóng lǐ shì mín tǎo liú wǔ zhōu yòu gōng， bài wéi líng zhōu zǒng guǎn。 zhēnguàn chū， cóng lǐ jìng pò tū jué gōng zhù， shēng rèn lǐ bù shàng shū， gǎi fēng jiāng xià wáng。
③ yù bì chéng： jūn shì zhòng zhèn。 gù zhǐ zài jīn shān xī jì shān xī nán。
④ jiè zhōu： zhōu míng。 gù zhǐ zài jīn shān xī jiè xiū。
⑤ běn piān shǐ lì chū zì《 jiù táng shū · lǐ dào zōng chuán》； yòu jiàn《 xīn táng shū · lǐ dào zōng chuán》。
７８。 bì zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 bì zhàn》 wéi tí， nǎi qǔ“ gōng qí bì jiù” zhī yì， qí yào zhǐ shì chǎn shù zài shēn rù dí jìng zuò zhàn de tiáo jiàn xià， dǎ bài jiān bì bù zhàn zhī dí de zhǐ dǎo yuán zé。 tā rèn wéi， fán shì shēn rù dí guó jìng nèi zuò zhàn， duì yú nà xiē gù shǒu jiān chéng bù yǔ wǒ jué zhàn de dí rén， yīngdāng cǎi qǔ“ gōng qí bì jiù” de zhǐ dǎo yuán zé， pò shǐ dí rén tuō lí jiān chéng yǔ wǒ jué zhàn， wǒ jiù kě yǐ dǎ bài dí rén。 běn piān suǒ lùn“ gōng qí jūn zhù， dǎo qí cháo xué”， zhè jì shì dí rén jūn wáng suǒ zài de yào hài qù chù， yòu shì dí rén bì rán jí lì huí jiù de dì fāng。 zhǐ yòu gōng dí suǒ bì jiù zhī chù， cái néng diào dòng jiān bì bù zhàn zhī dí tuō lí gù lěi yú yùn dòng zhōng jù 'ér jiān zhī。 yīn cǐ，“ gōng qí bì jiù” de yuán zé， zài gǔ dài zhàn zhēng zhōng shì cháng wéi bīng jiā suǒ cǎi yòng de diào dòng dí rén、 jiān miè dí rén de zhèng què zuò zhàn yuán zé。 sān guó shí qī wèi jiāng sī mǎ yì píng dìng gōng sūn yuān de liáo dōng zhī zhàn， jiù shì yùn yòng“ gōng qí bì jiù” zhǐ dǎo yuán zé qǔ shèng de diǎn xíng zhàn lì。
wèi míng dì jǐng chū 'èr nián（ gōng yuán２３８ nián）， dàjiàng sī mǎ yì fèng mìng shuài jūn jìn tǎo xióng jù liáo dōng de gē jù shì lì gōng sūn zhōu。 duì yú dōng jìn lái gōng de wèi jūn， gōng sūn yuān pài zhòng bīng gù shǒu liáo suì jiān chéng bù yǔ wèi jūn jué zhàn， qǐ tú xiāo hào hé tuō kuǎ wèi jūn， zhù shuài sī mǎ yì shí pò qí yīn móu， lì pái zhòng yì， guǒ duàn jué dìng bì kāi qiáng diǎn liáo suì jiān chéng bù gōng， zhí dǎo gōng sūn yuān de suǒ zài dì qiě shǒu bèi bó ruò de xiāng píng chéng， bìng gēn jù“ zéi zhòng wǒ guǎ， zéi jī wǒ bǎo” de shí jì qíng kuàng， jí zhōng bīng lì duì xiāng píng shí shī sì miàn bāo wéi， pò shǐ gōng sūn yuān zài“ liáng jìn jiǒng jí， rén xiāng shí” de yán zhòng wēi kùn xíng shì xià， bù dé bù qì xiāng píng 'ér chū táo。 sī mǎ yì chéng shì huī jūn zhuī jī， yú yùn dòng zhōng yī jǔ jiān miè liǎo gōng sūn yuān。 zhàn hòu， sī mǎ yì zài huí dá bù jiāng chén guī suǒ tí yí wèn shí， bǎ xī gōng shàng yōng zhī zhàn（ jí píng dìng mèng dá zhī zhàn， xiáng jiàn qián《 sù zhàn》 shǐ lì）， yǔ jīn gōng xiāng píng zhī zhàn suǒ cǎi qǔ de bù tóng zuò zhàn yuán zé hé zhàn fǎ， jiā yǐ fēn xī bǐ jiào hòu zhǐ chū shuō：“ fū bīng zhě guǐ dào， shàn yīn shì biàn” ér yǐ。 zhè shì wán quán fú hé zhàn zhēng kè guān guī lǜ hé zuò zhàn shí jì xū yào de zhēn zhī zhuó jiàn。 cóng dí qíng shí jì chū fā， qū bié bù tóng qíng kuàng， yīn biàn 'ér zhì dí， zhè jì shì jūn shì jiā sī mǎ yì yòng bīng de tū chū tè diǎn， yòu shì tā qián hòu duó qǔ liǎng zhàn shèng lì de zhòng yào yuán yīn。
【 yì wén】
dà fán chū bīng shēn rù dí jìng zuò zhàn， rú guǒ dí rén gù shǒu yíng lěi 'ér bù tóng wǒ jué zhàn， qǐ tú yǐ cǐ pí bèi tuō kuǎ wǒ jūn， duì cǐ wǒ jūn yīngdāng zhuǎn gōng qí guó jūn suǒ zài zhī chù， dǎo huǐ qí hòu fāng lǎo cháo， zǔ jié qí tuì guī zhī lù， qiē duàn qí liáng cǎo gōng yìng， pò shǐ dí rén bù dé bù tuō lí yíng lěi 'ér chū zhàn， wǒ chéng jī yǐ jīng ruì bù duì jìn jī tā， jiù kě yǐ dǎ bài dí rén。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ wǒ jūn yào xiǎng yǔ dí jué zhàn， dí rén jí shǐ píng jù shēn gōu gāo lěi， dàn yě bù dé bù tuō lí yíng lěi 'ér tóng wǒ jué zhàn， zhè shì yóu yú wǒ jūn gōng jī qí bì rán huí jiù zhī chù de yuán gù。”
sān guó wèi jǐng chū 'èr nián， míng dì cáo ruì bǎ tài wèi sī mǎ yì cóng cháng 'ān zhào huí jīng shī luò yáng， mìng tā shuài jūn qián wǎng liáo dōng zhēng tǎo gōng sūn yuān。 wèi míng dì wèn dào：“ sì qiān lǐ yuǎn zhēng zuò zhàn， suī shuō yào yòng qí móu qǔ shèng， dàn yě yào yòu zú gòu de bīng lì， bù yìng dāng guò yú jì jiào jūn fèi kāi zhī de duō shǎo。 jù nǐ tuī cè， gōng sūn yuān jiāng cǎi qǔ shénme yàng de jì móu duì cè？” sī mǎ yì huí dá shuō：“ fàng qì chéng yì 'ér yù xiān táo zǒu， zhè shì shàng cè； píng jù liáo shuǐ yǐ kàng jù wǒ jūn， zhè shì zhōng cè； zuò shǒu xiāng píng 'ér dān chún fáng yù， zhè shì tā chéng wéi fú lǔ de zuì xià cè。” míng dì wèn：“ zhè sān zhǒng jì cè， gōng sūn yuān jiāng huì cǎi yòng nǎ yī zhǒng ní？”
sī mǎ yì dá dào：“ zhǐ yòu xián míng zhì huì zhī rén cái néng zhèng què gūliáng dí wǒ lì liàng de duì bǐ， bìng néng yù xiān duì suǒ yòng jì cè zuò chū zhèng què qǔshě， ér zhè bìng bù shì gōng sūn yuān suǒ néng zuò dào de。” míng dì yòu wèn：“ cǐ cì chū zhēng wǎng fǎn jiāng yòng duō shǎo tiān？” sī mǎ yì huí dá shuō：“ qù shí xíng jūn yī bǎi tiān， huí lái lù shàng yī bǎi tiān， jìn gōng zuò zhàn yī bǎi tiān， yòng liù shí tiān jìn xíng xiū zhěng。
zhè yàng， yī nián shí jiān zú gòu liǎo。” yú shì， sī mǎ yì shuài jūn xiàng liáo dōng jìn fā。 gōng sūn yuān pài qiǎn bù jiāng shuài lǐng shù wàn bù qí bīng jìn zhù liáo suì， gòu zhù wéi qiáng qiàn háo 'èr shí yú lǐ， yǐ cǐ dǐ yù sī mǎ yì jìn gōng。 wèi jūn zhū jiāng dū xiǎng lì jí fā qǐ jìn gōng， dàn sī mǎ yì què shuō：“ dí rén gòu zhù fáng yù zhèn dì， zhè shì qǐ tú cháng qī tuō zhù hé pí bèi wǒ jūn， jìn gōng tā zhèng hǎo luò rù qí juàn tào。 zhè zhèng shì wáng mǎng shí qī wáng yì bù kěn rào guò kūn yáng jiān chéng 'ér qiáng gōng yìng dǎ， jīhū dǎo zhì quán jūn fù méi de yán zhòng jiào xùn。 dí rén zhù lì jí zhōng zài zhè lǐ， qí lǎo cháo bì dìng kōng xū， wǒ jūn shè cǐ bù gōng 'ér zhí dǎo xiāng píng， chū hū dí rén de yì liào zhī wài， dǎ bài gōng sūn yuān shì bì dìng wú yí de。” yú shì， biàn mìng lìng wèi jūn duō chā qí zhì， wěi zhuāng chéng yào chū jī dí rén zhèn dì zhī nán duān de yàng zǐ， jiāng dí rén de quán bù jīng ruì xī yǐn dào zhè lǐ。 sī mǎ yì què shuài lǐng dà jūn tōu tōu yuè guò liáo suì xiàng běi， fàng qì yǎn qián dí rén bù dǎ 'ér zhí qū xiāng píng， yī lù dǎ bài dí jiāng de lán jié， shùn lì dì wán chéng liǎo duì xiāng píng de bāo wéi。 zhè shí， zhòng jiāng yòu qǐng qiú xùn sù gōng chéng， dàn sī mǎ yì jūn wèi tóng yì。 suí jūn sī mǎ chén guī tí chū yí wèn shuō：“ yǐ wǎng nín shuài jūn gōng dǎ shàng yōng， zhǐ yòng liǎo wǔ tiān jí pò chéng shā liǎo mèng dá。 rú jīn cháng tú bá shè 'ér lái， què biàn dé 'ān wěn huǎn màn qǐ lái， duì cǐ， wǒ shí zài yòu xiē mí huò bù jiě。” sī mǎ yì nài xīn jiě shì shuō：“ shàng yōng zhī zhàn， mèng dá dāng shí bīng shǎo 'ér liáng shí gòu chī yī nián， wǒ jūn jiàngshì shù xiāng dāng mèng dá jūn de sì bèi， dàn liáng shí zé bù gòu yī gè yuè shí yòng， yǐ jǐn yòu yī gè yuè cún liáng de bù duì qù yǔ yòu yī nián cún liáng de dí rén xiāng jiào liàng， zěn me kě yǐ bù cǎi qǔ sù zhàn sù jué？ yòng sì bèi yú dí de bīng lì qù dǎ jī dí rén， jí shǐ sǔn shī yī bàn bīng lì 'ér zhàn shèng liǎo dí rén， hái shì yīngdāng gān de。 yīn wéi， zhè bù shì cóng jì jiào rén yuán shāng wáng， ér shì cóng jì jiào liáng shí duō shǎo zhè yī qíng kuàng chū fā， suǒ cǎi qǔ de zuò zhàn xíng dòng。 rú jīn de xíng shì shì dí zhòng wǒ guǎ、 dí jī wǒ bǎo， jiā zhī dà yǔ bù tíng， gōng chéng qì xiè wèi bèi， sì cǐ 'ér jí máng jìn gōng yòu yòu shénme zuò wéi ní？ wǒ jūn cóng jīng shī luò yáng chū fā yǐ lái， wǒ suǒ dān xīn de bù shì dí rén xiàng wǒ jūn jìn gōng， ér shì dān xīn dí rén bù zhàn 'ér táo。 xiàn zài dí rén de liáng shí jiāng yào yòng jìn， ér wǒ jūn duì dí shàng wèi wán chéng hé wéi zhī shì； rú guǒ cǎi qǔ lüè duó qí niú mǎ、 chāo qǔ qí chái cǎo， nà me， zhè jiù wú yì yú qū shǐ dí rén táo páo。 zhàn zhēng shì yī zhǒng guǐ zhà duō biàn de xíng dòng， shàn yú yīn biàn zhì dí cái néng qǔ shèng。 dí rén píng shì qí bīng duō， yīn cǐ suī yǐ chǔyú jī 'è kùn nán de jìng dì， dàn què réng rán bù kěn shù shǒu dài bì。 duì yú cǐ zhǒng dí rén， wǒ men yīngdāng wěi zhuāng chéng wú néng wéi lì de yàng zǐ wěn zhù tā。 rú guǒ wǒ men tān qiú xiǎo lì 'ér jīng páo tā men， zhè bù shì hǎo de jì móu suǒ wéi。” bù jiǔ， yǔ guò tiān qíng， sī mǎ yì lìng bù duì zhì zuò gōng chéng qì xiè， bìng xùn sù fā qǐ jìn gōng， jiàn fēi rú yǔ， gōng shì xùn měng。 chéng zhōng dí rén dùn shí xiàn yú liáng jìn de kùn nán jìng dì， jī 'è yán zhòng yǐ zhì fā shēng rén chī rén xiàn xiàng。 gōng sūn yuān jiǒng jí wú nài， biàn pài bù jiāng wáng jiàn、 liǔ fǔ chū chéng qǐ jiàng， qǐng qiú jiě chú duì xiāng píng chéng de wéi kùn， bìng biǎo shì gōng sūn yuān jūn chén yī dìng zì fù qián lái qǐng zuì guī fù。 dàn sī mǎ yì duàn rán jù jué， bìng jiāng wáng、 liǔ 'èr jiāng shā diào。 gōng sūn yuān jiàn pài jiāng qǐ jiàng wèi chéng， biàn tū wéi 'ér táo； sī mǎ yì huī jūn jǐn zhuī， gǎn dào liáng shuǐ 'àn biān jiāng qí jī shā。 zhì cǐ， liáo dōng dì qū wán quán píng dìng。
【 yuán wén】
fán xīng shī shēn rù dí jìng， ruò bǐ jiān bì bù yǔ wǒ zhàn， yù lǎo wǒ shī， dāng gōng qí jūn zhù， dǎo qí cháo xué， jié qí guī lù， duàn qí liáng cǎo， bǐ bì bù dé yǐ 'ér xū zhàn， wǒ yǐ ruì zú jī zhī， kě bài。 fǎ yuē：“ wǒ yù zhàn， dí suī shēn gōu gāo lěi， bù dé bù yǔ wǒ zhàn zhě， gōng qí suǒ bì jiù yě。”① sān guó wèi míng dì jǐng chū 'èr nián， zhào sī mǎ yì yú cháng 'ān yì jīng shī， shǐ jiàngbīng wǎng liáo dōng tǎo gōng sūn yuān。 dì yuē：“ sì qiān lǐ zhēng fá， suī yún yòng qí②， yì dāng rèn lì， bù dāng shāo jì yì fèi③。 dù yuān yǐ hé jì dé cè？” yì yuē：“ qì chéng yù zǒu， shàng jì yě；〔 jù liáo shuǐ yǐ〕 jù dà jūn， qí cì yě； zuò shǒu xiāng píng， cǐ chéng qín 'ěr。” yuē：“ sān zhě hé chū？”
yì yuē：“ wéi míng jūn néng liàng bǐ wǒ， yù yòu suǒ qì， cǐ fēi yuān suǒ jí yě。” yuē：“ wǎng hái jǐ rì？” duì yuē：“ wǎng bǎi rì， hái bǎi rì， gōng bǎi rì， yǐ liù shí rì wéi xiū xī， yī nián zú yǐ。” suì jìn bīng。 yuān qiǎn jiāng shuài bù qí shù wàn tún liáo〔 suì〕， wéi qiàn 'èr shí yú lǐ。 zhū jiāng yù jī zhī， yì yuē：“ cǐ yù lǎo wú bīng， gōng zhī zhèng duò qí jì。 cǐ wáng yì suǒ yǐ chǐ guò kūn yáng yě④。 bǐ dà zhòng zài cǐ， cháo xué kōng xū。 zhí dǐ xiāng píng， chū qí bù yì， pò zhī bì yǐ。” nǎi duō zhāng qí zhì， yù chū qí nán， zéi jìn ruì fù zhī。 yì qián jì yǐ chū qí běi⑤， qì zéi zhí qū xiāng píng； zéi jiāng zhàn bài， yì wéi xiāng píng。 zhū jiāng qǐng gōng zhī， yì bù tīng。 chén guī⑥ yuē：“ xī gōng shàng yōng， xún rì zhī bàn pò jiān chéng， zhǎn mèng dá。 jīn rì yuǎn lái， ér gèng 'ān huǎn， yú qiè huò zhī。” yì yuē：“ dá zhòng shǎo 'ér shí zhī yī nián； wú jiàngshì⑦ sì bèi yú dá 'ér liáng bù yān yuè ⑧， yǐ yī yuè jiào yī nián， ān kě bù sù ⑨？ yǐ sì jī yī， zhèng lìng shī bàn 'ér kè， yóu dāng wéi zhī。 shì yǐ bù jì sǐ shāng， ér jì liáng yě。 jīn zéi zhòng wǒ guǎ， zéi jī wǒ bǎo， ér yǔ shuǐ nǎi 'ěr， gōng jù bù shè， cù zhī héwèi？ zì fā jīng shī， bù yōu zéi gōng， dàn yōu zéi zǒu。 jīn zéi liáng chuí jìn， ér wéi luò wèi hé， lüè qí niú mǎ， chāo qí qiáo cǎi， cǐ gù qū zhī zǒu yě。 fū bīng zhě guǐ dào， shàn yīn shì biàn。 zéi píng shì qí zhòng， gù suī jī kùn， bù kěn shù shǒu， dāng shì wú néng yǐ 'ān zhī。 ruò qiú xiǎo lì 'ér jīng zhī， fēi jì yě。” jì 'ér yǔ jì， zào gōng jù gōng zhī， shǐ shí rú yǔ， liáng jìn jiǒng jí， rén xiāng shí， nǎi shǐ qí jiāng wáng jiàn、 liǔ fǔ〔 qǐ jiàng〕 qǐng jiě wéi， dāng jūn chén miàn fù， yì〔 bù xǔ〕 jiē zhǎn zhī。 yuān tū wéi 'ér zǒu， yì fù zhuī jí liáng shuǐ ⑩ shàng shā zhī， liáo dì xī píng。 ⑾【 zhù shì】
①“ wǒ yù zhàn” sì jù： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · xū shí piān》； dàn“ dí suī shēn gōu gāo lěi” jù， yuán wén zuò“ dí suī gāo lěi shēn gōu”。
② qí： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ qí”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
③ bù dāng shāo jì yì fèi： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ bù dāng jì yào hòu fèi yě”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
④ cǐ wáng yì suǒ yǐ chǐ guò kūn yáng yě： xī hàn gēngshǐ yuán nián（ gōng yuán２３ nián）， lùlín qǐ yì jūn gōng dǎ wǎn chéng， wáng mǎng pài dà sī kōng wáng yì huì tóng yán yóu děng shuài jūn sì shí 'èr wàn wǎng jiù wǎn chéng。 lùlín jūn gēn jù liú xiù jiàn yì， cǎi qǔ jiān shǒu kūn yáng（ jīn hé nán yè xiàn）， chí zhì、 xiāo hào nán xià zhī wáng yì jūn， yǎn hù zhù lì gōng qǔ wǎn chéng， rán hòu sì jī nèi wài jiā jī jiān miè dí rén de zuò zhàn fāng zhēn。 wáng yì píng jiè qí yōu shì bīng lì， jù jué yán yóu“ jí jìn dà bīng” rào guò kūn yáng jiān chéng、 xiān jiù wǎn chéng de zhèng què jiàn yì， zhǐ huī shù shí wàn dà jūn qiáng gōng kūn yáng， jiēguǒ zài lùlín jūn nèi wài jiā jī zhī xià， jīhū quán jūn fùmò， shí yóu wáng yì chǐ guò kūn yáng 'ér qiáng gōng zhī suǒ zhì。 qí shǐ lì xiáng jiàn《 hòu hàn shū · guāng wǔ dì jì shàng》 hé《 hàn shū · wáng mǎng chuán xià》。
⑤ qí běi： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ qí dì mén”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑥ chén guī： dōng hàn líng dì shí guāng lù dà fū chén qiú dì zhī zǐ， zì hàn yú。 shǎo yǔ yuán shù jiāo yóu， hòu yīn jué shù yòu zuǎn hàn yīn móu， ér lí shù guī fù cáo cāo。
⑦ wú jiàngshì： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ yuān jūn”， jīn jù shǐ jiàogǎi。⑧ yān yuè： zhì liú yī yuè， huò jīng lì yī yuè。
⑨ ān kě bù sù： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ ān shì sù wéi”， jīn jù shǐ jiàogǎi。
⑩ liáng shuǐ： mǎ běn jí zhū běn jiē wù zuò“ zhī shuǐ”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 jīn míng bù xiáng。
⑾ běn piān shǐ lì chū zì《 jìn shū · xuān dì jì》、《 zī zhì tōng jiàn · wèi jì liù》 hé《 sān guó zhì · wèi shū · míng dì jì》 jí péi sōng zhī zhù。
７９。 bì zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 bì zhàn》 wéi tí， gù míng sī yì， zhǐ zài chǎn shù hé zhǒng tiáo jiàn xià yùn yòng“ bì ruì jī duò” de zuò zhàn zhǐ dǎo yuán zé wèn tí。 tā rèn wéi， zài dí qiáng wǒ ruò qíng kuàng xià zuò zhàn， duì yú chū lái 'ér shì qì ruì shèng de jìn gōng zhī dí， yīngdāng bì miǎn yǔ qí lì jí jué zhàn， dài qí fā shēng biàn huà 'ér chū xiàn shì qì shuāi luò shí， biàn kě chū bīng jī bài tā。 běn piān zhè lǐ suǒ yǐn“ bì qí ruì qì， jī qí duò guī”， shì《 sūn zǐ bīng fǎ》“ zhì qì” shuō suǒ chēng yī zhǒng zhǎng wò hé yùn yòng shì qì biàn huà 'ér jī dí de fāng fǎ。 yì sī shì， yào bì kāi dí rén chū lái shí ruì qì， děng dào dí rén shì qì shuāi jié 'ér tuì guī zài dǎ jī tā。 zhè shí zhì shàng shì jiǎng rú hé gēn jù dí rén shì qì shèng shuāi de biàn huà guī lǜ， lái xuǎn zé yǔ dí jué zhàn de yòu lì shí jī wèn tí。 suǒ wèi shì qì， jiù shì fùzhuó yú shì zú shēn shàng de jīng shén lì liàng， tā shì gòu chéng jūn duì zhàn dǒu lì de shǒu yào yīn sù。 yīn cǐ， sūn zǐ tí chū de zhè tiáo“ bì ruì jī duò” zuò zhàn yuán zé， lì lái wéi bīng jiā suǒ tuī zhòng， chéng wéi gǔ dài zhàn zhēng zhōng zài dí qiáng wǒ ruò qíng shì xià， shí shī duì dí zuò zhàn de yī tiáo zhòng yào zhǐ dǎo yuán zé。
dōng hàn zhōng píng liù nián（ gōng yuán１８９ nián） èr yuè， hàn jiāng huáng fǔ sōng jī bài wáng guó de chén cāng zhī zhàn， jiù shì chéng gōng yùn yòng“ bì ruì jī duò” yuán zé de yī gè zhàn lì。 cǐ qián， wáng guó shuài jūn wéi gōng chén cāng， hàn líng dì mìng huáng fǔ sōng wéi zuǒ jiāng jūn， dū qián jiāng jūn dǒng zhuó， gè shuài bīng 'èr wàn fù yuán chén cāng hàn shǒu jūn yǐ jī wáng guó jūn。 dāng shí， dǒng zhuó zhù zhāng lì jí jìn bīng yǔ dí jiāo zhàn， rèn wéi：“ sù jiù zé chéng quán， bù jiù zé chéng miè”（ jiàn《 hòu hàn shū · huáng fǔ sōng zhū jùn lièzhuàn》）。 dàn huáng fǔ sōng què rèn wéi， shàn yú yòng bīng dǎ zhàng de， yīngdāng shǒu xiān zuò dào zì jǐ bù bèi dí rén zhàn shèng， ěr hòu dài jī yǐ zhàn shèng dí rén， tā gēn jù“ chén cāng suī xiǎo， chéng shǒu gù bèi， wèi yì kě bá； wáng guó suī qiáng， gōng chén cāng bù xià， qí zhòng bì pí”（ jiàn《 zī zhì tōng jiàn · hàn jì wǔ shí yī》） de dí wǒ shuāng fāng shí jì qíng kuàng， cǎi qǔ liǎo huǎn jìn yǐ bì qí ruì、 dài jī yǐ jī qí shuāi de zhèng què zuò zhàn fāng zhēn。 zhàn chǎng tài shì de fā zhǎn biàn huà， guǒ rán xiàng huáng fǔ sōng suǒ yù liào de nà yàng， wáng guó suī rán bīng zhòng shì qiáng， dàn zì dōng zhì chūn gōng chéng fán bā shí yú rì 'ér jìng bù néng kè， zuì hòu zài bù duì yǐ jīng xiàn rù lì pí qì shuāi de qíng kuàng xià， bù dé bù chè wéi 'ér táo。 duì cǐ táo páo zhī dí， shì chéng shì jìn bīng zhuī jī， hái shì zhǐ jìn 'ér fàng dí táo zǒu？ dǒng huáng zhī jiān yòu chǎn shēng yán zhòng fēn qí， dǒng zhuó yǐ“ bīng fǎ， qióng kòu wù zhuī， guī zhòng wù pò”（ jiàn《 hòu hàn shū · huáng fǔ sōng zhū jùn lièzhuàn》， xià tóng） wéi yóu， jí lì fǎn duì jìn bīng zhuī jī； dàn huáng fǔ sōng què jiān jué zhù zhāng“ jìn bīng jī zhī”， bìng qiě shēn kè fēn xī zhǐ chū shuō：“ qián wú bù jī， bì qí ruì yě。 jīn 'ér jī zhī， dài qí shuāi yě。 suǒ jī pí shī， fēi guī zhòng yě。 guó zhòng qiě zǒu， mò yòu dǒu zhì， yǐ zhěng jī luàn， fēi qióng kòu yě。” yú shì， lì pái dǒng zhuó zǔ náo， lì jí huī jūn“ dú jìn jī zhī”， lián zhàn lián jié， jī zhǎn dí jūn wàn yú rén， wáng guó běn rén yú huāng luàn zhōng“ zǒu 'ér sǐ”。 zōng guān cǐ zhàn zhī quán guò chéng， zé bù nán kàn chū， huáng fǔ sōng bù ní yú gǔ dài chéng fǎ 'ér shàn yú cóng dí qíng shí jì chū fā cǎi qǔ kě xíng móu cè de zuò zhàn zhǐ dǎo， shì fēi cháng zhí dé yòng bīng zhě men xiào fǎ de。
【 yì wén】
dà fán zuò zhàn， rú guǒ dí rén qiáng dà、 wǒ jūn ruò xiǎo， jiā zhī dí rén chū dào shì qì ruì shèng， wǒ jūn yīngdāng zàn qiě bì 'ér bù yǔ qí jiāo zhàn， děng dài dí rén pí bèi kùn dùn zhī shí zài jìn jī tā， jiù néng qǔ dé shèng lì。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ yào bì kāi dí rén chū lái shí de ruì qì， ér dǎ jī qí qì shuāi tuì guī zhī shí。”
dōng hàn líng dì zhōng píng wǔ nián（ gōng yuán１８８ nián）， liáng zhōu pàn luàn zhě wáng guó shuài jūn wéi gōng chén cāng， cháo tíng mìng yǐ huáng fǔ sōng wéi zuǒ jiāng jūn shuài bīng qián wǎng tǎo fá tā。 qián jiāng jūn dǒng zhuó jiàn yì jìn kuài fā dòng jìn gōng， dàn huáng fǔ sōng shuō：“ bǎi cì zuò zhàn 'ér bǎi cì qǔ shèng， yě bù rú bù jīng zhēng zhàn 'ér shǐ dí rén qū fú wéi hǎo， suǒ yǐ， shàn yú yòng bīng dǎ zhàng de rén， zǒng shì xiān chuàng zào tiáo jiàn yǐ shǐ zì jǐ bù bèi dí rén suǒ zhàn shèng， ér děng dài dí rén kě yǐ bèi wǒ suǒ zhàn shèng de shí jī。 chén cāng suī rán chéng xiǎo， dàn chéng fáng jiān gù qiě yòu zhǔn bèi， shì bù róng yì bèi gōng kè de。 wáng guó bīng lì suī qiáng， dàn yīn gōng chéng bù xià， qí bù duì bì rán pí bèi sōng xiè， chéng qí pí bèi sōng xiè zhī shí zài jìn jī zhī， zhè cái shì qǔ dé quán shèng zhī cè。” wáng guó jiǔ gōng jiān chéng bù xià， bù zhòng yǐ jīng pí bèi bù kān， zhōng yú jiě wéi 'ér táo。 huáng fǔ sōng xià lìng jìn bīng shí shī zhuī jī， dàn dǒng zhuó jìng fǎn duì shuō：“ bù kě yǐ zhuī jī。 yīn wéi bīng fǎ shàng shuō liǎo， duì xiàn rù jué jìng 'ér pàn sǐ zhēngzhá de‘ qióng kòu’ bù yào zhuī jī bùshě， duì bǎo cún shí lì 'ér tuì huí běn guó de‘ guī zhòng’ bù yào guòfèn bī pò。 xiàn zài wǒ men yào zhuī jī de wáng guó bù duì， zhèng shì bī pò de‘ guī zhòng’， zhuī jī de‘ qióng kòu’ yā！” huáng fǔ sōng fǎn bó shuō：“ nǐ shuō de bù duì。 kāi shǐ wǒ bù zhù zhāng chū bīng jìn jī， shì wéi liǎo bì kāi dí rén de ruì qì； xiàn zài wǒ men yào zhuī jī tā， shì děng dào liǎo dí rén lì pí qì shuāi de shí hòu。 yīn cǐ， wǒ men suǒ zhuī jī de shì pí kùn zhī shī， ér bù shì guī guó zhī zhòng。 kuàng qiě wáng guó zài táo， bīng wú dǒu zhì。
wǒ men yǐ yán zhěng yòu xù zhī jūn suǒ zhuī jī de shì kuì luàn zhī dí， bìng bù shì xiàn rù jué jìng 'ér pàn sǐ zhēngzhá de‘ qióng kòu’。”
yú shì， huáng fǔ sōng dú zì shuài jūn shí shī měng liè zhuī jī， jiēguǒ dà bài dí jūn。 dǒng zhuó yīn cǐ 'ér yòu cán kuì zhī sè。
【 yuán wén】
fán zhàn， ruò dí qiáng wǒ ruò， dí chū lái qì ruì， qiě dāng bì zhī， sì qí pí bì 'ér jī zhī， zé shèng。 fǎ yuē：“ bì qí ruì qì， jī qí qíng guī。”① hàn líng dì zhōng píng wǔ nián， liáng zhōu② zéi wáng guó③ wéi chén cāng④， yǐ huáng fǔ sōng tǎo zhī。 dǒng zhuó qǐng sù jìn， sōng yuē：“ bǎi zhàn bǎi shèng， bù rú bù zhàn 'ér qū zhī。 shì yǐ shàn yòng bīng zhě， xiān wéi bù kě shèng， yǐ dài dí zhī kě shèng。 chén cāng suī xiǎo， chéng〔 shǒu〕 gù bèi， wèi yì bá。 wáng guó suī qiáng， gōng chén cāng bù xià， qí zhòng bì pí， pí 'ér jī zhī， quán shèng zhī dào yě。” guó gōng zhī zhōng bù bá， qí zhòng pí bì jiě qù。 sōng jìn bīng zhuī jī zhī。 zhuó yuē：“〔 bù kě。 bīng fǎ⑤〕， qióng kòu wù zhuī， guī zhòng wù pò。〔 jīn wǒ zhuī guó， shì pò guī zhòng， zhuī qióng kòu yě。〕” sōng yuē：“ bù rán。〔 qián wú bù jī， bì qí ruì yě。 jīn 'ér jī zhī， dài qí shuāi yě。 suǒ jī pí shī， fēi guī zhòng yě。 guó zhòng qiě zǒu， mò yòu dǒu zhì。 yǐ zhěng jī luàn， fēi qióng kòu yě。〕”
suì dú zhuī jī 'ér pò zhī。 zhuó yóu shì yòu cán sè。⑥【 zhù shì】
① bì qí ruì qì， jī qí duò guī： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jūn zhēng piān》。
② liáng zhōu： xī hàn yuán shǐ 'èr nián（ gōng yuán２ nián） suǒ zhì cì shǐ bù zhī yī， xiá jìng xiāng dāng jīn gān sù shěng。 dōng hàn shí zhì suǒ zài lǒng xiàn（ jīn gān sù zhāng jiā chuān huí zú zì zhì xiàn）。
③ wáng guó： dōng hàn hàn yáng（ jīn gān sù tiān shuǐ xī běi） rén。 hàn líng dì zhōng píng sān nián（ gōng yuán１８６ nián） qǐ bīng fǎn hàn， zì hào“ hé zhòng jiāng jūn”， wéi jìng suì、 mǎ téng děng rén gòng tuī wéi zhù， hòu zài wéi gōng chén cāng zuò zhàn zhōng wéi huáng fǔ sōng jī bài táo zǒu 'ér sǐ。
④ chén cāng： xiàn míng。 zhì suǒ zài jīn shǎn xī bǎo jī dōng， dāng guān zhōng、 hàn zhōng zhī chōng， xiàng wéi bīng zhēng yào dì。
⑤ bīng fǎ： zhè lǐ zhǐ《 sūn zǐ bīng fǎ》。
⑥ běn piān shǐ lì chū zì《 hòu hàn shū · huáng fǔ sōng zhū jùn lièzhuàn》。
８ ０。 wéi zhàn【 tí shì】
běn piān yǐ《 wéi zhàn》 wéi tí， cóng quán wén kàn， zhǐ zài chǎn shù wéi gōng chéng yì zuò zhàn zhōng suǒ yìng zhù yì zhǎng wò hé yùn yòng de zhǐ dǎo yuán zé。 tā rèn wéi， zài wéi gōng chéng yì zuò zhàn zhōng， jí shǐ yòu sì miàn bāo wéi dí chéng de yōu shì bīng lì， yě yào liú yòu quē kǒu， shì dí yǐ táo shēng zhī lù， yǐ cǐ dòng yáo dí rén gù shǒu jiān chéng de jué xīn， dài qí zhēng lù chū táo zhī shí 'ér jī zhī， zhè yàng， jì kě yǐ bù gōng 'ér zhàn dí rén chéng yì， yòu kě yǐ jiān miè dí rén yòu shēng lì liàng。 zhè lǐ suǒ yǐn“ wéi shī bì jué” xì sūn zǐ suǒ lùn“ yòng bīng bā zé”
zhī yī。 jué， tōng“ quē”， quē kǒu yě。 yì sī shì， bāo wéi dí rén bì xū yào liú yòu quē kǒu。 cǐ zhǒng zhù zhāng， zài dāng shí gōng chéng jì shù zhuāng bèi luò hòu hé gōng jiān zuò zhàn nán dù dà de tiáo jiàn xià， shì bù wú yī dìng dào lǐ de。 dàn shì， cháng ruò bù lùn hé shí hé dì hé zhǒng tiáo jiàn xià， dū yī gài zhù zhāng bāo wéi dí rén bì xū liú yòu quē kǒu， zhè jì shī zhī piān pō， tài jué duì huà liǎo， yòu yǔ bǎo cún zì jǐ、 xiāo miè dí rén zhè yī zhàn zhēng de jūn shì mùdì xiāng wéi bèi。 rú guǒ shuō bǎ“ wéi shī bì jué” zuò wéi gōng chéng zuò zhàn zhōng， yòu shǐ dí rén tuō lí jiān chéng gù lěi yú yùn dòng zhī zhōng yú yǐ jiān miè de yī zhǒng cè lüè shǒu duàn， zé bù shī wéi kě qǔ de yīzhāo。 běn piān suǒ lùn nèi róng zhèng shì qǔ zhī zhè yī yì yì。 yīn cǐ， tā yǔ sūn zǐ zhù zhāng de nèi hán shì bù jìn xiāng tóng de。 zhè yī diǎn shì yīngdāng míng què zhǐ chū de。
dōng hàn xiàn dì jiàn 'ān shí yī nián（ gōng yuán２０６ nián）， cáo cāo shuài bīng wéi gōng hú guān zhī zhàn， jiù shì zhèng què yùn yòng“ wéi shī bì jué” zhǐ dǎo yuán zé hòu cái qǔ dé shèng lì de。 dāng shí， hú guān shì zài yuán shào wài shēng gāo gān shǒu jūn kòng zhì zhī xià。 yóu yú chéng fáng jiān gù， cáo cāo huī jūn gōng chéng bù kè， biàn yáng yán shuō chéng bá zhī rì， shǒu chéng jūn mín yī lǜ kēng shā bù liú， qǐ tú yǐ cǐ wēi bī hé dòng yáo shǒu chéng zhī gāo gān jūn。 dàn shì， jiēguǒ shì dé qí fǎn， lián gōng sān yuè bù xià。 zhè shí， zhēng nán jiāng jūn cáo rén rèn wéi cáo cāo yǐ“ chéng bá jiē kēng zhī” xiāng wēi xié de zuò fǎ shì bù míng zhì de， zhè fēi dàn bù néng pò shǐ shǒu dí kāi chéng tóu jiàng， xiāng fǎn， zhǐ huì cù shǐ dí rén bào dìng sǐ shǒu jiān chéng de jué xīn。 tā jiàn yú hú guān“ chéng gù 'ér liáng duō， gōng zhī zé shì zú shāng， shǒu zhī zé yán rì jiǔ” de shí jì qíng kuàng， tí chū liǎo“ wéi chéng bì shì zhī huó mén， suǒ yǐ kāi qí shēng lù” de jiàn yì。 cáo cāo tīng hòu wán quán cǎi nà。 yú shì gǎi biàn qiáng gōng yìng pàn zhàn fǎ， xū liú quē kǒu shì dí huó mén yǐ dòng yáo qí xīn， bù jiǔ biàn pò shǐ shǒu dí tóu jiàng， cáo jūn bù gōng 'ér zhàn hú guān。
【 yì wén】
dà fán wéi gōng chéng yì zuò zhàn de yuán zé shì， jí shǐ néng gòu sì miàn bāo wéi shǒu chéng zhī dí， yě yào xū liú yī gè quē kǒu， yǐ cǐ xiàng dí rén xiǎn shì yòu táo shēng zhī lù， cóng 'ér dòng yáo qí gù shǒu jiān chéng de jué xīn， dài dí rén zhēng xiāng chū chéng táo mìng zhī shí 'ér jī zhī， zhè yàng， jì kě bù gōng 'ér zhàn lǐng chéng yì， yòu néng yú yùn dòng zhōng jiān miè dí jūn。 chéng rú bīng fǎ suǒ shuō：“ bāo wéi dí rén shí yào liú yòu quē kǒu。”
dōng hàn mò nián， cáo cāo shuài jūn wéi gōng hú guān， jiǔ gōng bù kè， cáo cāo xià lìng shuō：“ chéng pò zhī rì， chéng zhōng rén quán bù huó mái。” kě shì， lián gōng jǐ gè yuè hái shì gōng bù xià gāi chéng。 zhè shí， cáo rén xiàng cáo cāo jiàn yì shuō：“ wéi gōng chéng yì yī dìng yào xū liú quē kǒu， yǐ shì qí yòu táo shēng zhī lù， mùdì zài yú xiàng dí rén chǎng kāi shēng lù yǐ dòng yáo qí shǒu chéng jué xīn。 ér jīn nín què gào sù tā men zhǐ yòu sǐ lù yī tiáo， zhè yàng biàn pò shǐ tā men rén rén pàn sǐ shǒu chéng。 kuàng qiě gāi chéng jiān gù 'ér liáng shí chōng zú， rú guǒ qiáng gōng jiù huì shāng wáng shì zú， wéi kùn jiù huì kuàng rì chí jiǔ。 xiàn zài wǒ men chén bīng yú jiān chéng zhī xià， yǐ jìn gōng pàn sǐ shǒu chéng de dí rén， zhè bìng bù shì xíng zhī yòu xiào de liáng cè 'ā。” cáo cāo tīng hòu cǎi nà liǎo cáo rén de jiàn yì， zuì hòu zhōng yú pò shǐ shǒu dí tóu jiàng 'ér jìn zhàn liǎo hú guān chéng。
【 yuán wén】
fán wéi zhàn zhī dào， wéi qí sì miàn， xū kāi yī jiǎo， yǐ shì shēng lù， shǐ dí zhàn bù jiān， zé chéng kě bá， jūn kě pò。 fǎ yuē：“ wéi shī bì quē。”① hàn mò， cáo cāo wéi hú guān②， gōng zhī bù bá。 cāo yuē：“ chéng bá， jiē kēng zhī。”
lián yuè③ bù xià。 cáo rén yán yú cáo cāo yuē：“ wéi chéng bì shì huó mén， suǒ yǐ kāi qí shēng lù yě。 jīn gōng gào zhī bì sǐ， shǐ rén rén zì wéi shǒu。 qiě chéng gù 'ér liáng duō， gōng zhī zé shì zú shāng， shǒu zhī zé yán rì jiǔ。 jīn dùn bīng jiān chéng xià〔 yǐ〕 gōng bì sǐ zhī lǔ， fēi liáng cè〔 yě〕。” cāo cóng rén yán， nǎi bá qí chéng。④【 zhù shì】
① wéi shī bì quē： yǔ chū《 sūn zǐ bīng fǎ · jūn zhēng piān》， dàn“ quē” yuán wén zuò“ jué”。
② hú guān： hàn zhì xiàn。 dōng hàn mò wéi shàng dǎng jùn zhì， wèi yú jīn shān xī cháng zhì běi。
③ lián yuè： mǎ běn jí gè běn jiē wù zuò“ lián rì”， jīn jù shǐ jiàogǎi。 jù《 sān guó zhì · wèi shū · wǔ dì jì dì yī》。 chēng：“ gōng wéi hú guān sān yuè， bá zhī。”
④ běn piān shǐ lì chū zì《 sān guó zhì · wèi shū · cáo rén chuán》。
请欣赏:
请给我换一个看看！ 拜托，快把噪音停掉！我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
<< qiányīzhānghuí hòuyīzhānghuí >>
|
|
|
| mù lù | qián yán | biān xiě shuō míng | dì yī juàn | dì 'èr juàn | dì sān juàn | dì sì juàn | | dì wǔ juàn | dì liù juàn | dì qī juàn | dì bā juàn | dì jiǔ juàn | dì shí juàn | |
|
|
|
|