通史 》 zhōng guó xīn shǐ   》 dì 5 zhāng　　 sòng dài zhōng guó yǔ nèi yà xì yà de máo dùn      fèi zhèng qīng John King Fairbank

　　wén wǔ de gòng shēng
　　 zhōng guó zì chuàng de kē jì、 zhèng fǔ tǐ zhì、 yì shù、 sī xiǎng、 shè huì zǔ zhì děng děng， dōuzài sòng dài dá dào yī gè gāo fēng。 nèi yà xì yà yì zú qīn lüè zhōng guó duó qǔ zhù quán de xíng dòng， yě yú cǐ shí qū yú gāo cháo， zhōng guó jìng rán zài wén míng fā zhǎn dào dǐng diǎn de shí hòu bèi wài zú zhēng fú， zhè sì hū shì lìng rén jīng 'ě de máo dùn。 gèng bù kě sī yì de shì， wài zú zhēng fú bìng bù shì yī jǔ miè sòng， ér shì zài gōng yuán jiǔ qī nián sòng cháo wèi jiàn lì zhī qián jiù kāi shǐ， duàn duàn xù xù jìn xíng liǎo sān gè bàn shì jì， dào liǎo yī 'èr qī jiǔ nián cái wán chéng。 lì shí zhè me cháng jiǔ de fā zhǎn， bù néng shuō tā shì yì wài liǎo， zài qí bèi hòu yòu cún zài zhe shénme yàng de cháng qī qū shì ní？
　　 sòng dài jī ruò de yī gè yīn sù shì， guān zhí zēng kuò dé tài duō 'ér jūn fèi zhī chū guò fán。 bǎo luó · shǐ mì sī（ PaulJ ． Smith， 1991） suǒ xìng zhí shuō 「 dào liǎo nán sòng shí， cháo tíng yǐ biàn chéng jì shēng zhuàng tài 」。 zài zhè bèi hòu hái yòu rú jiā zhòng wén qīng wǔ de guān niàn， wǔ rén de dì wèi yīn 'ér bǐ shāng rén hái dī。 zhè zhǒng qīng wǔ de xīn lǐ shì gēn shēn dì gù de， yǐ zhì gù yòu de「 sì mín」 fēn lèi zhǐ yòu shì、 nóng、 gōng、 shāng， wèi gěi wǔ rén yī xí zhī dì。 dé kè · bó dé（ 1991） zhǐ míng， sì mín zhī shuō bìng bù shì kǒng mèng tí chū lái de， hěn kě néng shì zhōu mò hàn chū fǎ jiā de lǐ lùn。 bù guò， cóng nà shí hòu qǐ， lì jīng 'èr shí yī gè shì jì， zhè gè guān niàn zài zhōng guó yī zhí pǔ biàn tōng xíng。
　　 yóu yú wǔ lì kě chuàng jiàn wáng cháo、 zhī chēng wáng cháo， kě kuò zhāng dì guó、 bǎo wèi dì guó， yīzhāo zhī zhōng tōng cháng huì yòu hěn páng dà de jūn shì quán lì jié gòu。 yě kě yǐ shuō， wǔ rén zài zhōng guó yě shì yī gè hángyè huò jiē jí。 yòu rén rèn wéi， shāng dài jiá gǔ shàng kè xiě de「 shì」 dāng shí shì zhǐ zhàn shì、 shì bīng。 xiǎn rán wǔ rén wèi bèi liè wéi「 dì wǔ mín」 shì yīn wéi huàfēn sì mín de shì rú jiā de「 wén rén」， zhè xiē rén shì xí wǔ zhě wéi sǐ duì tóu， dāng tā men shì hèngbào dà 'è de huà shēn， wéi wéi hù hé lǐ de xíng wéi， rú jiā yòu dào yì shàng de zé rèn yào yú yǐ chǎn chú。 bǎ tā men liè wéi dì wǔ mín wú yì yú róng rěn tā men， shǐ tā men de cún zài hé fǎ， gěi tā men dào dé dì wèi。
　　 rú jiā xué zhě hái kě yǐ gèng jìn yī bù shuō， sù zhū wǔ lì xiàng láidōu shì dú shū rén jiān wén guān shēnfèn de tǒng zhì jiē jí kě yǐ yùn yòng de shǒu duàn。 yào jìn rù zhè gè jiē jí jiù bì xū shì dú shū rén， rán hòu rù shì wéi guān； zuò liǎo guān biàn kě yǐ diào bīng qiǎn jiāng。 dú shū rén 'ér wò yòu bīng quán nǎi shì cháng yòu de shì。 zuì zǎo de jūn duì bù guò shì zhāo mù chéng jūn huò shì zhēng yòng nóng mín zǔ chéng de。 zài dú shū rén kàn lái， néng gòu zì chéng yī gè tuán tǐ de wǔ rén「 jiē jí」， qí chéng yuán bù wài shì bèi zhāo jiàng de fěi tú、 qí shì yōng bīng、 xùn bīng de xiǎo bān cháng、 gōng jiàn shǒu děng děng， shì gè sān jiào jiǔ liú zá chù de tuán tǐ， zài cháo yán yòng rén de xì tǒng zhōng shì děng 'ér xià zhī de， wǔ jǔ kǎo shì、 wǔ rén guān zhí děng jí， suī rán hé wén zhí guān shì bìng xíng de， què shì shì rén míng bái biǎo shì bù xiè de。 shǐ yòng bào lì de jūn rén shì huáng dì nèi tíng de yī bù fēn， yě shì guān liáo xì tǒng zhī zhōng de wén rén guǎn bù dào de。 ér tàijiàn yòu shí hòu shì kě yǐ tǒng shuài jūn duì de。
　　 zhōng guó wén rén wèishénme zàn tóng rú jiā zhè zhǒng bù kěn chéng rèn cóng wǔ shì yī zhǒng hángyè de tài dù dá liǎng qiān nián zhī jiǔ？ zhōng guó lì shǐ shàng yī zhí yòu zhí yè jūn rén de lì liàng chū xiàn， wǒ men ruò jù jué zhèng shì wǔ rén zhè gè jiē jí， jiù biǎo shì yán jiū zhōng guó de rén réng mò tuō lí wěi dà de rú jiā zhì guó mí sī -- yǐ dé tǒng zhì -- de zhī pèi。 rú guǒ huàn gè jiǎo dù kàn， yòu kě cóng zhè 'ér kàn jiàn gǔ lǎo zhōng guó de yī dà guāng róng chéng jiù -- shēn sī shú lǜ hòu de hé píng fǎn zhàn zhù yì。 wǒ men yě kàn jiàn qí zhōng yī gè jí kě yōu de ruò diǎn， jí shì， wú lì bì miǎn bèi dà cǎo yuán de yì zú zhēng fú。
　　 bǐ dé · bō 'ěr（ PeterBol， 1992） rèn wéi， cóng kē jǔ cè shì de tí mù kě yǐ duàn dìng， nán sòng de rén xiāng dāng míng bái yòu jūn shì kùn nán cún zài。 rán 'ér tā men réng jiù yǐ lài kào shè huì xià céng zāo pò zǔ chéng de yōng bīng， zhè xiē rén qiàn quē jì lǜ， lián zhǐ huī céng jí de rén yì rán， qǐ néng bǎ jué cè quán jiāo fù gěi tā men？ yǐ wén shuài wǔ nǎi shì tǒng zhì jiē jí kòng zhì cháo zhèng de cè lüè， dàn zhè zhǒng cè lüè què shǐ guó jiā de wǔ lì bù zhèn。 sòng de guó tǔ hé jūn shì zī yuán dū bǐ xiāng duì de jīn（ yǐ jí hòu lái de měnggǔ） dà 'ér duō， kě shì sòng de dà chén mendōu bù hǎo wǔ。 chá 'ěr sī · hè kǎi（ CherlesHucker， 1975） yǐ jí qí tā réndōu rèn wéi， nán běi duì zhì shí qī de zhōng guó zhè yī bù fēn biàn dé tài guò wén míng， yǐ zhì méi yòu liǎo dǐ yù wài wǔ suǒ xū de shàng wǔ jīng shén hé zú yì yì shí（ senseofethnicity， bù tóng yú culturalism 〔 wén huà zhù yì 〕）， ér qiě wài lái qīn lüè zhě tōng cháng dū chéng nuò 'àn zhōng guó fāng shì tǒng zhì。 shì shí shì， rú jiā sī xiǎng xūn táo de rén tè bié yí yú xíng zhèng zhì lǐ， què bù yí yú zhǎng wò dà dì guó de quán wēi。 tā men bì jìng shòu de shì shí shí zài zài wén zhí guān de xùn liàn， yě yòu「 bào lì zī shēng bào lì」 de xiān zhī zhuó jiàn， jí biàn rú cǐ， nán sòng zǔ zhù suǒ xiàng pīmǐ de měnggǔ rén dá sì shí wǔ nián zhī jiǔ -- jiāng jìn liǎng dài， què shì bù zhēng de shì shí。
　　 tuō mǎ sī · bā fěi 'ěr dé 'àn nián dài shùn xù jì shù de cǎo yuán bù zú rù qīn shǐ liào， kě tí gōng yòu guān zhōng guó huáng dì duì biān jìng wài huàn guān xì de zhèng què guān diǎn。 bā fěi 'ěr dé rèn wéi， zhōng guó guó lì qiáng dà shí yǔ wài lái bù zú de guān xì péi yǎng liǎo zhè xiē bù zú de bà zhù dì wèi。 rú hàn dài qiáng shèng shí， xiōng nú zài nèi yà xì yà chēng bà， táng dài zé yòu tū jué。 zhù zhāng wéi chí zhè zhǒng guān xì de kàn fǎ hòu lái zāo dào zǔ lì， ér zhèng jù xiǎn shì， zǔ lì zhù yào lái zì zhōng guó zhè biān。
　　 sòng dài yīn wéi yǔ nèi yà xì yà wú shèn jiē chù 'ér bù yì huò qǔ zuò zhàn suǒ xū de mǎ pǐ， gòu chéng hěn dà de bù biàn。 qín hàn、 suí táng zhī jì dū tòu guò mào shāng huò shǐ zhě yǔ nèi yà xì yà de qiáng shì wài zú bǎo chí lián xì。 gè cháo dū shàn yú xún dé méng yǒu， bìng qiě lì yòng mǒu yī zú shì lì dǐ zhì lìng yī zú shì lì。 sòng cháo de wài jiāo zhèng cè bù dāng； xiān zhù nǚ zhēn rén dǐ dǎng qì dān rén， suí jí bài yú nǚ zhēn， jì 'ér lián měnggǔ kàng nǚ zhēn rén， zhī hòu yòu wáng yú měnggǔ。 yùn yòng zhè zhǒng wài jiāo zhèng cè， kě néng shì yǔ nèi yà xì yà méi yòu zhí jiē wǎng lái， duì qí shēng huó yě jǐn zhǐ yú zuì dī xiàn dù de cānyù zhī gù， qí shí sòng dài zhōng guó yǔ hǎo jǐ gè zhōu biān guó jiā bìng cún， bāo kuò nán fāng de yuè nán、 xī nán de nán zhào、 xī běi biān de xīzàng hé xī xià、 běi biān qì dān de liáo。 yīn cǐ zhōng guó shí jì shàng de wài jiāo chǔjìng， àn mò lǐ sī · luó sǎ bǐ（ MorrisRossabi， 1983） suǒ shuō， shì「 zài dì wèi duì děng zhě zhī zhōng」。 míng cháo zì chēng gāo yú suǒ yòu tā guó zhī shàng de dì wèi diàn dìng， hái shì yīn wéi shí sān shì jì de měnggǔ dà dì guó kāi liǎo xiān lì。
　　 zì sòng dài qǐ， kě kàn dé chū yòu wén guān xíng zhèng de zōng hé xì tǒng hé wǔ guān zhǎng quán de zōng hé xì tǒng zài rú jiā zhèng tǐ nèi yī qián yī hòu cāo chí zhe guó zhèng。 liǎng zhě dōushì zhì guó bì xū de。 wén guān tǐ xì bāo kuò kē jǔ chū shēn de rén、 shòu lǐ xué tiáojiào de wén zhí dà chén， hái yòu péi yù zhè xiē rén cái de dì fāng shì dà fū jiē jí。 dì 'èr lèi shì bǐ jiào méi xué wèn de wǔ rén tǐ xì， bāo kuò huáng dì、 huáng qīn guì zú、 jūn duì、 jìn jūn， zài jiā shàng tè bié zhuān shǔ huáng dì běn rén de tàijiàn qún hé 'ān quán qíng zhì dān wèi（ tào yòng xiàn dài de shuō fǎ）。
　　 yě xǔ wǒ men kě yǐ fēn biàn liǎng zhǒng quán lì jié gòu gōng néng shàng de fēn yě。 qián wén tí guò， huáng dì dú cái shì yǔ guān liáo zhèng fǔ hù bǔ suǒ bì xū de。 yīn wéi tā shì wèi lì xíng huà 'ér zì zhù de， biàn dòng gǎi gé hé cù fā de zǔ lì dū yóu cǐ 'ér lái。 tā de zuò yòng běn zhì shàng shì bù kě yù cè de， jīng cháng shì cán kù wú qíng de， ér qiě yǐn hán zhe zāi huò。 zài yòu tiáo yòu lǐ de rú jiā zhì xù zhōng， huáng dì jì zài céng fēng fā shēng zuò yòng， tóng shí yòu dài biǎo jí duān xíng tài de qiáng liè shī xù。 tā chēng dé shàng shì dà guì zǐ shǒu（ thegreatexecutioner）。
　　 jīhū cóng yī kāi shǐ， zhōng guó zhèng fǔ jiù shì zhè liǎng zhǒng zuò yòng gòng tóng guǎn xiá de zhuàng tài。 nèi yà xì yà bù zú yǒng shì men chí xù bù duàn de cǎo yuán yóu mù dú wǔ huó dòng mó shì， zhù chéng liǎo huáng dì zhǎng dà quán de gōng néng。 lìng yī gè gōng néng zé yóu zhōng guó de rú jiā wén zhí xíng zhèng guān lái wán chéng。 měi yīzhāo dài kāi chuàng shí dōushì shàng wǔ de， dài jī yè diàn dìng liǎo， yòng de guān liáo quán shì wén rén。 liǎng zhě de yì shí xíng tài dū fú hé qí xū yào。 sù zhū bào lì de kāi guó zhī jūn xiāng xìn「 tiān mìng」， duó tiān xià de zǔ lì xiāo shī zhī shí， biàn zhèng míng tiān mìng què shí guī shǔ tā。 cháo zhōng wéi chén de zhè xiē dú shū rén què bǐ shì sù zhū bào lì de rén， yīn wéi yòng「 wǔ」 jí shì qiàn quē「 wén」（ xiū yǎng） de biǎo xiàn。 rú zhě zhī bāng de zhù yào mí sī jí shì， jūn zhù kān wéi biǎo shuài de duān zhèng xíng wéi zhèng míng tā yòu dé， yòu dé biàn kě xī jù zǐ mín dé shòu tiān mìng。 zhè huà shì yòu lǐ de， zhǐ yào zào fǎn pàn luàn zhě nào bù qǐ lái， ér zhì luàn de shàng cè shì chù yǐ zhǎn shǒu jí xíng。
　　 zhè zhuāng rú jiā zhì guó mí sī de yī dà ruò diǎn shì， jūn zhù ruò yào chí xù zhù zhèng， jué bù néng shěqì wèile wéi hù shè jì suí yì kǎn rén nǎo dài de wǔ lì tè quán（ militaristicprerogative）。 suǒ yǐ，「 dì wáng rú xué」 xià de zhèng fǔ shì yóu wéi yī wèi dú cái zhě xiào mìng de guān liáo men cāo chí， jūn chén shì xiāng hù yǐ fù de。 zhè zhǒng zhèng zhì shí shī qǐ lái， shòu rú jiā xūn táo de dì fāng xíng zhèng zhù guān néng gòu shuài jūn píng luàn de shí hòu， wén wǔ jūn héng de zhuàng tài biàn kě yǐ dá zhì liǎo。 xǔ duō dú shū rén shì zhuān jīng yú yòng bīng de； yòu xiē hái chéng liǎo míng jiāng。 dàn shì tā men néng fǒu zhǎng bīng quán dōuzài huáng dì yī niàn zhī jiān。
　　 zhōng guó rén zài sòng dài jiāng kē jǔ fā zhǎn chéng wéi péi xùn zhōng shùn guān liáo de wán shàn zhì dù。 tóng shí qī de wài huàn -- qì dān（ liáo cháo）、 nǚ zhēn（ jīn cháo）、 měnggǔ（ yuán cháo） zé zhèng míng liǎo huáng dì quán wēi de shàng wǔ gēn běn shì yòu yòng de。 gǔ rén shuō de zhōng guó zhǐ néng 'àn rú jiā zhòng rén、 shàng lǐ de fāng shì zhì lǐ， zhǐ duì liǎo yī bàn。 yù yòng de rú jiā sī xiǎng yào fā huī gōng yòng， bì xū tǒng zhì tiān xià de yīzhāo néng zhǎng wò zú yǐ xiāo miè pàn luàn de bào lì， ér zhè zhǒng bào lì zhèng shì nèi yà xì yà wài zú de tè cháng。 wǒ men kàn dé chū lái， zhōng guó de xíng zhèng guān yǔ nèi yà xì yà de wài zú shì lì zì gǔ jiù yòu bù tóng de gōng néng zhuān jīng suǒ zài， yǐ zhì wài bāng yì zú zài zhōng guó de tǒng zhì shàng cānyù yù lái yù duō， yòu shí hòu shèn 'ér quán pán jiē guǎn liǎo。
　　 yì zú tǒng zhì zhōng guó zhī shǐ
　　 wǒ men huí gù yī xià nèi yà xì yà yì zú jiè rù zhōng guó zhèng tǐ de shǐ mò。 fā xiáng yú zhōng guó xī běi bù de zhōu、 qín liǎng dài， jiè yǔ běi fāng de bù zú jiāo wǎng yǔ tōng hūn， xué huì yī xiē shàn zhàn de cháng chù。 suí táng liǎng dài yì rán。 zài wǎng qián mài yī bù biàn shì， běi fāng wài zú qīn lüè zhě zhí jiē zhàn jù zhōng guó de bù fēn lǐng tǔ， lì yòng zhōng guó rén de xié zhù 'ér yóu fēi zhōng guó rén de wáng cháo tǒng zhì。 gōng yuán dì sì shì jì zài mǎn zhōu dì qū de nán bù jiù yǐ jīng yòu hàn hú 'èr yuán tǒng zhì mó shì de jì xiàng liǎo。 dào liǎo méng、 mǎn miè wáng zhōng guó de shí dài， dá dào liǎo wán quán yóu yì zú kòng zhì de dǐng fēng。
　　 shòu wén huà shàng de yì zú tǒng zhì， zài zhōng guó zhèng zhì lǐ lùn zhōng gòu chéng yī gè jiān ruì de wèn tí。 zǎo zài shāng dài huáng dì tǒng zhì shí qī， wén huà jí shì zhèng zhì tǐ zhì de zhù yào bù fēn liǎo（ wén huà bāo kuò liǎo jiá gǔ wén、 shǐ yòng tóng de lǐ qì、 wū jiào wèn bǔ， yǐ jí jūn wáng zài yí shì shàng biǎo xiàn duì zì rán lì de jìng zhòng）。 gǔ shí de zhōng guó wēn hé zhù yì xìn tiáo shì， zhōng tǔ de zhōng guó zài wén（ wén huà yǔ wén míng） de fāng miàn yōu yú sì lín， zhōng jiāng tǒng yù nèi yà xì yà gè bù zú bù kān yī dí de wǔ（ bào lì）。 zhǐ yào hú rén zhī zhù xiàng zhōng guó huáng dì biǎo shì gōng shùn， chéng rèn zhōng guó wéi shàng guó。 ér zhōng guó de huáng dì shòu tiān mìng tǒng zhì zhōng guó， qí wěi dà de dé yì rén xīn zì rán xī yǐn wài bāng lái guī shùn， bìng qiě jiē shòu zhōng guó tóng huà。
　　 hàn、 táng shí qī yīn wéi méi yòu jiē chù guò wén huà chéng jiù kě yǔ zhōng guó píng děng de wài bāng， yīn cǐ wài jiāo zhèng cè jī běn shàng shì jìn gòng zhì， jí shàng guó yǔ xià guó kuì zèng hù huì de duì wài guān xì， yǔ wéi chí zhōng guó shè huì 'ān dìng de「 sān gāng」 guān xì xiāng sì。 yóu yú wài zú de jìn gòng tōng cháng dū huàn dé zhōng guó huáng dì fēng hòu de shǎng cì， xiàng zhōng guó chēng chén zài wù zhì shàng shì zhí dé de。 cǐ wài， jìn gòng gǔ shí biàn chéng wéi dìng zhì， ér qiě tì dài liǎo wài mào huó dòng。
　　 táng cháo de zhōng tǔ dà guó dì wèi bēng kuì hòu， yuē yòu shí gè guó jiā zài dì shí shì jì de zhōng guó jì qǐ， xíng chéng yòu xiē lèi sì qín tǒng yī yǐ qián de zhàn guó shí dài nà yàng de duō guó zhèng tǐ。 shí guó bǐ cǐ xiāng jiāo de guān xì yě duō shǎo lèi sì zhàn guó shí dài， dū pài qiǎn shǐ zhě tán pàn， dàn cǐ shí de yì tí zhōng xīn shì： gāi yóu shuí lái zhòng zhèn jū zhōng yāng de dì guó shì lì？ ér qiě zhè yī huí hú rén yě jiā rù liǎo zhú lù zhōng yuán de jìng sài。 děng dào hú rén shǒu dù zài huá běi tǒng zhì hàn rén zhī shí， xī rì de zhèng zhì wén huà jié hé tǐ zhì yě dǎ pò liǎo。 hàn dài jiàn lì táng dài fù xīng guò de hàn rén shì jiè zhì xù -- yòng yǐ chǔlǐ wài jiāo guān xì de yī tào sī xiǎng yǔ zhì dù de xì tǒng -- yú shì wán quán wǎ jiě。
　　 wài zú tǒng zhì shǐ yú qì dān de xīng qǐ（ qì dān shì měnggǔ zú de yī zhī， zhōng gǔ shí qī 'ōu zhōu rén zhǐ huá běi yòng de míng chēng Cathay biàn shì yóu cǐ 'ér lái）。 qì dān zài huá běi bù fēn dì qū、 mǎn zhōu、 měnggǔ jiàn lì de dì guó wéi chí liǎo liǎng bǎi duō nián（ gōng yuán jiǔ yī liù ～ yī yī 'èr wǔ nián）。 qǐ chū de qì dān shì bàn yóu mù de mín zú， jì cóng shì nóng zuò -- yǐ xiǎo mǐ wéi zhù， yě sì yǎng yáng、 mǎ、 zhū。 jiàn jiàn cóng dà cǎo yuán biān yuán， wǎng kě yǐ róng hé yóu qí wǔ lì yǔ nóng gēng shēng jì de dì qū kuò zhāng。 jiàn lì dì guó de zhè yī gǔ shì lì yǐ yé lǜ shì wéi lǐng xiù， ér yé lǜ wáng cháo shí xíng liǎo zhōng guó de jūn zhù shì xí zhì dù， yǐ jí xǔ duō rú jiā zhèng fǔ mó shì， cái dé yǐ yán xù qí liáo dì guó de tǒng zhì。
　　 àn wéi tè fú jí 'ěr（ K． A． WittfogelFeng， 1949） yǐ jí qí tā rén de yán jiū， liáo dì guó shì 'èr yuán shì de guó zhì。 nán bàn biān shì bāo hán yàn yún shí liù zhōu（ yuē hé sòng de sān bǎi gè xiàn； jiàn dì tú 13） de bù fēn， àn zhào táng dài wén zhí guān liáo zhì dù cǎi hàn rén de zhì lǐ fāng shì。 běi biān miàn jī dà dé duō de bù fēn， réng jiù shì mǎ shàng yīng xióng zhì guó。 yīn cǐ， qì dān huáng dì zài nán biān lì yòng kē jǔ zhì dù rèn yòng wén guān， běi biān zé mù xùn liǎo qí shè hǎo shǒu wéi yù yòng jīng bīng（ qì dān yǔ yīn ordo； yì jí yīng wén zì horde〔 yóu mù bù zú〕 de zì yuán）。 dào hòu lái， gòng yòu shí 'èr zhī jīng bīng duì wǔ fēn shè zài bù tóng de dì qū， zǒng rén shù yuē liù shí wàn， shì yī zhī chǔ bèi zhōng de kě dòng yuán de zhèn hàn wǔ lì。
　　 èr yuán zhì de liáo kě néng yòu sì bǎi wàn rén kǒu， dà yuē wéi nán biān sòng cháo de shí wǔ fēn zhī yī。 dàn shì liáo de qí bīng xiāo yǒng wú bǐ， pò dé sòng cháo měi nián gōngjǐ wù zī lái wéi chí biān jìng hé píng。 běi sòng huáng dì yú yī wǔ nián hé yī sì 'èr nián yǔ liáo qiān xià pò cái xiāo zāi de méng yuē， tóng yì jiàng dī sòng de dì wèi， měi nián zèng bì juàn děng。 yī sì sì nián yòu hé xī běi fāng de xī xià guó qiān lì liǎo lèi sì de méng yuē。 sòng suī rán fù yù xiān jìn， què wú lì zhēng fú róng dí， zhù yào yuán yīn yě xǔ bù yī dìng zài yú qiàn quē shí lì， ér shì zài yú qiàn quē jué xīn。
　　 àn lǐ yuē sè shuō， huǒ yào shì zhōng guó de liàn yào shù shì yú gōng yuán dì jiǔ shì jì fā míng de。 zhōng guó dǐ dǎng wài huàn de shí hòu yòng guò jiǎn dān de zhà dàn hé huǒ máo， dàn shì zhè xiàng jūn shì kē jì shàng de wěi dà tū pò xiǎn rán wèi shòu dào dú gǔ jí shī shū de sòng cháo dà chén de zhòng shì。 zài cǐ wǒ men fā xiàn， rú jiā xué wèn chí chí bù kuà yuè kē jì de mǎ bèi。
　　 yī yī 'èr wǔ nián jiān， mǎn zhōu běi bù de tōng gǔ sī nǚ zhēn rén miè liǎo liáo， jiàn lì jīn cháo。 qǐ chū réng shí xíng liáo de 'èr yuán tǒng zhì mó shì， hàn huà yóu mù de jīn dì guó kě yǐ róng hé cǎo yuán mǎ duì hé huá běi nóng gǔ， fā dòng jūn shì xí jī， pò shǐ sòng rén nán tuì。 gōng yuán jiǔ liù nián sòng cháo jiàn lì yǐ lái， guó dū yī zhí shì huáng hé yǐ nán dà yùn hé kǒu de kāi fēng。 yī yī 'èr liù nián de jīn bīng nán qīn què pò shǐ sòng cháo fàng qì liǎo huá běi lǐng tǔ。 sòng cháo kàng jīn de xíng dòng yīn wéi zhù zhàn zhù hé de zhēng yì bù xià 'ér tān huàn。 dào liǎo yī yī sì yī nián zhēng yì zuì jù liè de shí hòu， zhù hé sòng chén jiān tán pàn dài biǎo de qínhuì， shè jì hài liǎo zhù zhàn lǐng xiù yuè fēi， cóng cǐ yuè fēi yě jiù chéng wéi zhōng guó mín zú yīng xióng de bù xiǔ diǎn fàn。 yī yī sì 'èr nián jiān， nán sòng yǐ hé yuē gē ràng huái hé yǐ běi de huá běi tǔ dì， bìng qiě xiàng jīn chēng chén， měi nián nà gòng。 huá běi píng yuán hé huáng hé xià yóu liú yù yī xiàng dōushì hàn rén shēng huó de xīn zàng dì dài， rú jīn hěn dà yī bù fēn zhōng guó rén shǒu dù chén fú yú yì zú tǒng zhì zhī xià liǎo（ jiàn dì tú 14）。
　　 miè liǎo běi sòng zhī hòu， nǚ zhēn rén jiàn lì de jīn cháo（ yī yī yī wǔ～ yī 'èr sān sì） yòu dà yuē sì qiān wǔ bǎi wàn rén kǒu， qí zhōng nǚ zhēn rén jǐn yuē liù bǎi wàn， liáo de yí mín dà yuē zhàn sì bǎi wàn， suǒ yǐ jīn cháo bì xū tǒng zhì dà yuē sān qiān wǔ bǎi wàn de hàn zú zǐ mín。 wèicǐ， jīn cháo shǒu xiān jiè zhù yú hàn huà de qì dān rén hé liáo cháo liú xià lái de hàn rén guān lì。 lìng wài， yě cóng sòng de zhèng fǔ guān yuán zhōng bá zhuó rén cái rèn yòng。 dàn shì jīn cháo huáng dì bù jiǔ jiù fā xiàn， bì xū gǒng gù zhōng yāng shì lì yǐ duì kàng nǚ zhēn gè bù de lǐng xiù jìng zhēng， yīn wéi zhè xiē běi fāng lái de guì zú wǔ jiāng yòu yì zhǎng kòng tā men zhēng fú de tǔ dì。 wèile zì bǎo， jīn cháo huáng dì biàn yǐ rú jiā zhèng fǔ de mó shì jiàn lì qǐ cháo tíng guān liáo xì tǒng， jì rán bì xū yǐ xué yǎng fēng fù de rén wéi dà chén rén xuǎn， jīn cháo huáng dì yú shí 'èr shì jì wǎn qī shè zhì liǎo nǚ zhēn wén xué xiào， fān yì rú jiā diǎn jí wéi nǚ zhēn wén， què lì liǎo nǚ zhēn rén de kǎo shì zhì dù。 bù guò， rèn yòng de xīn rén yǐ hàn rén wéi zhù， yī yī bā wǔ nián yǐ hòu de 'èr shí wǔ nián zhōng， kuò dà de hàn rén kē kǎo zhì zhì shǎo lù qǔ liǎo wǔ qiān míng jīng shī jǔ zǐ。 bǐ dé · bō 'ěr zhǐ chū， rú jiā wén huà de chuán bù yě shì zhòng yào de shì shí， yòu「 shù yǐ wàn jì de rén jiē shòu liǎo kē kǎo jiào yù」。
　　 rán 'ér， shuō jīn cháo huáng dì yào zhuī qiú de shì「 hàn huà」， bìng bù qiàdàng。 tā men bìng bù xiǎng yào「 biàn chéng hàn rén」， ér shì yào zhǎn xiàn huáng dì zhù zhāng wén zhì de juésè。 zhè yàng de juésè jù yòu chāo hū zú yì xìng de jià zhí， píng cǐ kě yǐ shǐ hàn zú bǎi xìng hé rù qīn de yóu mù zhě zài tǒng yī dì guó zhī nèi hé píng gòng róng。 huàn jù huà shuō， zhōng guó běn lái de wén huà zhù yì（ rú jiā suǒ chí de sī xiǎng xíng wéi fāng shì） bèi yì zú de tǒng zhì zhě tí chàng liǎo。 tǒng zhì zhě wéi chí qí zú yì běn sè， tóng shí zài zhōng guó hé nèi yà xì yà yǐ huáng dì de shēnfèn yùn zhuǎn。 jīn rén biàn shì zhè yàng fā zhǎn chéng duō zú yì dì guó de lǐ lùn jī chǔ， zài yóu qí hòu yì de mǎn qīng jiāng tā fā huī dào jí zhì。
　　 jīn cháo huáng dì wéi biǎo shì qí guó cháo wéi「 zhèng tǒng」， cǎi nà liǎo chuán tǒng de zhōng yāng jí quán zhì dù， yě kè yì zhí xíng huáng dì yìng xíng de jì bài yí lǐ。 jù chén xué lín（ Hok-lamChan， 1984） zhǐ chū， qí zhōng shǒu yào de shì shāng dài tè bié zhù zhòng de zǔ xiān shè jì jì bài。 zhè xiē yí shì kě wéi hù zhōu dài zhù zhāng de tiān mìng zhī shuō， yǐ jí mèng zǐ tí chū 'ér yóu rú jiā xué zhě fā yáng guāng dà de zhì zhě jūn zhù xíng rén zhèng de jiào tiáo。 hàn chū yǐ wǔháng jiāo tì wéi zhōng xīn lǐ lùn de xiāng guān xìng yǔ zhòu guān， yě chuán dào liǎo hòu dài。 zhè tào jiǎ dìng zì rán xiàn xiàng yǔ rén wéi shì jiàn yòu xiāng guān xìng de lǐ lùn， qiáng diào guī shǔ wǔháng、 yán sè děng děng de zhòng yào xìng， yīn wéi yīzhāo dì wèi kě yóu cǐ 'ér hé fǎ huà。 lì rú， hàn wǔ dì biàn xuǎn zhōng tǔ dé， shàng huáng sè， yǐ wǔ wéi jí shù děng děng。 yǐ hòu de cháo dài， bù fēn dà xiǎo， yědōu 'àn wǔháng jiāo tì zhī lǐ lái què dìng zì jǐ de zhèng tǒng dì wèi。 rú táng cháo yě xuǎn tǔ dé yǐ biǎo shì jì hàn de zhèng tǒng， sòng cháo zé chóng huǒ dé， shàng hóng sè。 jīn cháo yīn cǐ yǐ tǔ dé chéng sòng zhī hòu。
　　 jīn cháo yú yī yī wǔ sān nián jiāng guó dū zì hā 'ěr bīn qiān zhì běi jīng， zài yú yī yī liù yī nián qiān zhì běi sòng jiù dū kāi fēng。 jīn cháo zhū dì yòu de bào nüè wú bǐ， yǐ shěn wèn dà chén hòu zhàng chī wéi cháng lì， yǔ zhōng guó yī xiàng miǎn chú dú shū rén -- yóu qí shì yòu guān zhí zhě -- tǐ fá de chuán tǒng bèi dào 'ér chí。 yě yòu de huáng dì zhǎn shā shù yǐ bǎi jì de zōng shì、 chén zǐ、 wǔ guān， yǐ miǎn shòu zhèng dí wēi xié。
　　 dàn shì， jīn mò de shì zōng què shì yī wèi mó fàn de rú jiā rén xiào zhī jūn。 tā zài wèi de qī jiān， jīn guó de hàn rén rú shì céng fā qǐ wén huà fù xīng zhī fēng， yǐ wéi hù xiān dài chuán chéng de rén zhì wén huà。 yòu rú jiā sī xiǎng de nǚ zhēn huáng dì hé cháo zhōng wéi guān de hàn zú dú shū réndōu rèn dìng， fēi hàn zú de wáng cháo què shí kě yǐ wéi chí「 zhōng guó de」（ jí zhōng guó hé nèi yà xì yà de） wén huà chuán tǒng。 zǒng zhī， jīn cháo zhèng shǐ zài yuán dài xiě chéng zhī shí， qí zhèng tǒng dì wèi biàn dé dào què lì liǎo。
　　 nán sòng lǐ xué de chū xiàn yòu wéi cháo dài de zhèng tǒng xìng dìng liǎo gèng kuān de píng pàn chǐ dù。 zhēng zhàn shèng jì、 zhèng fǔ tuī xíng de jìng zǔ mó bài jí qí yí shì biǎo zhēng、 xué shù lǐ lùn、 wēihè de kòng zhì shǒu duàn、 xiāng hù jiān shì、 mín zhòng（ huò shè huì jīng yīng） de yōng hù děng děng， zài zhōng guó huò xī yà huò 'ōu zhōu yī yàng dōushì qǔ dé hé fǎ dì wèi de zhòng yào yīn sù。 dàn shì duō kuī rú jiā xué wèn de chuán bō， zhōng guó de píng pàn chǐ dù bǐ bié chù de tǒng yī 'ér jù tóng gòu xíng。 sòng dài lǐ xué jiā qiáng diào qí yǔ zhòu guān hé jià zhí guān shì fàng zhū shì jiè jiē zhǔn de， zhè gěi liǎo yì zú qīn lüè zhě hěn dà fāng biàn。 yīn cǐ， cóng zhèng zhì lǐ lùn de céng miàn lái kàn， rú guǒ fēi jiē shòu bù kě de huà， zhōng guó yǐ jīng yòu liǎo jiē shòu nèi yà xì yà wài zú tǒng zhì de zhǔn bèi liǎo。
　　 fēn xī dào zuì hòu， yì zú tǒng zhì zhōng guó de hé fǎ xìng hái bāo hán yī gè shì shí -- zhè shì bì miǎn bù liǎo de， yīn cǐ bì xū jiāng tā zuò yī fān hé lǐ jiě shì。 hán guó guān chá zhě hòu lái fā xiàn， zài mǎn zú tǒng zhì xià de zhōng guó nèi， dú shū rén kě yǐ yàn 'è qīng cháo tǒng zhì， què bù huì liú xià biǎo shì yàn 'è de jì lù。 zhè zhǒng nèi xīn fèn hèn， wài biǎo jiē shòu de tài dù， yǔ gǔ jīn dà duō shù shòu zhuān zhì yā pò zhě de tài dù xiāng sì。 zhè zhǒng tài dù xū yào biǎo xiàn zì zhì lì hé mǒu zhǒng chéng dù de xū wěi -- jiǎ zhuāng de shùn cóng。 biǎo miàn shàng chéng rèn， nèi xīn què fǒu rèn tǒng zhì shì lì de zhèng dāng xìng。 bào chí zhè zhǒng tài dù huì shǐ dà duō shù rén kàn lái zhèng rú tǒng zhì zhě zhǐ chēng de nà yàng -- duì zhèng zhì mò bù guān xīn。
　　 ruò wǎng qián kàn， wǒ men kě néng jiǎ shè， zhēng fú zhōng guó de liáo、 jīn、 yuán sān cháo xíng chéng nèi yà xì yà jūn shì shì lì qīn rù zhōng guó de yī gè xiāng guān lián xù zhuàng tài， suī rán yòu jiànduàn， què bì xū shì wéi dān yī de guò chéng。 liáo chí xù dé zuì jiǔ， dàn zhǐ zhàn jù liǎo huá běi de běi biān dì dài。 yuán zhàn lǐng zhěng gè zhōng guó， dàn cháo dài zuì duǎn。 yīn cǐ， zhǐ yòu jīn zhàn dào liǎo duì quán jú yòu zhòng yào yì yì de dì wèi， xué huì liǎo wài zú rù qīn zhě zěn yàng jiè zhe xī shōu miè wáng de běi sòng liú xià de xiàn chéng hàn rén， dé yǐ tǒng zhì huá běi de zhōng guó xīn zàng dì dài。 yǔ měnggǔ rén miè zhōng guó de qì shì xiāng bǐ， jīn de tǒng zhì xiāng duì yòu xiē shòu hū shì liǎo。 měnggǔ dì guó nèi de zhōng guó
　　 měnggǔ zhēng fú shì shí jiǔ shì jì zhōng guó jīng lì xī fāng dì guó zhù yì de qián qū， liǎng cì dōushì xiāng chōng tū de wài lái yǐng xiǎng shǐ zhōng guó zāo shòu wén huà zhèn hàn。 zhè yě jiù shì shuō， wú rén shěn shì yuán cháo（ yī 'èr qī jiǔ～ yī sān liù bā） de shí hòu， bì xū shì zhī wéi yùn niàng míng qīng liǎng dài（ yī sān liù bā～ yī liù sì sì～ yī jiǔ yī 'èr） chū xiàn de zhòng yào xiàn xiàng de shí qī。
　　 dì yī bù zhòu bì xū kàn qīng měnggǔ rén dì zào dà dì guó de jīng rén chéng jiù。 měnggǔ rén de zhàn zhēng jī qì nǎi shì zòng héng 'ōu yà dà lù de tiě qí jūn wǔ lì de jí zhì fā huī。 chéng jí sī hàn yú yī 'èr liù nián tǒng yī gè bù bìng qiě fā bīng sì chù zhēng fá zhī hòu， ér sūn bèi fēn bié zài bō sī、 é luó sī nán bù、 zhōng yà、 zhōng guó tǒng zhì sì gè hàn guó（ jiàn biǎo 3）。 zuò wéi zhēng fú zhě， měnggǔ rén xiōng hěn de pò huài lì huàn lái 'è liè de míng shēng， yóu qí wéi hǎo jiǎng dào dé de rú shì suǒ bù chǐ。 jǔ yī gè lì zǐ， měnggǔ rén shǒu dù qīn rù huá běi de jīn cháo jiù bǎ jiǔ shí duō gè chéng zhèn shāo dé zhǐ shèng wǎ lì。 ★ biǎo 3★
　　 měnggǔ miè jīn shì zài yī 'èr sān sì nián， miè sòng shì zài yī 'èr qī jiǔ nián， zhǐ chí liǎo sì shí wǔ nián。 zài zhè sì shí duō nián jiān， tā men tǒng zhì zhe yǐ jīng yòu guò shòu wài zú tǒng zhì jīng yàn de huá běi xīn zàng dì dài， yě nòng dǒng liǎo kě yǐ mǎ bèi shàng qǔ tiān xià， què bù kě mǎ bèi shàng zhì tiān xià de dào lǐ。 zhè hé shí jiǔ shì jì de 'ōu zhōu dì guó zhù yì zhě de qíng xíng chàbù duō， tā men fā xiàn cì dāo bù shì dài zhe hǎo kàn de。
　　 hòu lái， chéng sī jí hàn zuì yòu cái gān de sūn zǐ hū bì liè -- yī 'èr liù zhì yī 'èr jiǔ sì nián jiān wéi měnggǔ dàhán -- yǐ běi jīng wéi dū（ jiàn dì tú 15）， jiàn guó hào yuán， cóng yī 'èr qī yī nián kāi shǐ tǒng zhì zhōng guó， cǎi yòng de shì hàn zhì。 rán 'ér， tā bù shí yào wéi zhèng zhì fēn zhēng jí duó quán duì shǒu 'ér fēn shén， yòu yào yǐ yī sī lán xìn yǎng bǎo wèi zhě de zī tài yíng hé jiào mín； wèile xìn fèng xīzàng lá má jiào de měnggǔ bǎi xìng， tā hái bì xū shì xìn fó jiào de wàn mín zhī zhù。 zōng jiào xìn yǎng de duō yàng fǎn yìng liǎo yuán cháo shè huì de fù yú guó jì xìng yǔ duō zú qún xìng， dāng shí shèn zhì zhōng yà chuán lái de jǐng jiào yě yòu huáng shì chéng yuán wéi qí xìn tú。
　　 zài zì jǐ de guó jiā lǐ lún wéi yì zú shùn mín de qū rǔ， bì rán shǐ yuán dài yǐ jí hòu shì de hàn rén chǎn shēng fèn kǎi。 rán 'ér yuán dài zhōng guó rén shēng huó de shí jì zhuàng kuàng， rú yuē hàn · lán luò yǐ sī（ JohnLanglois， 1981） suǒ shuō， shì fù zá de， xū yào jǐyǔ zhì jīn shàng wèi yòu rén zuò guò de xiáng xì zài píng gū。 shǒu xiān， shàng wǔ jīng shén fāng miàn wú yí shì shòu měnggǔ rén yǐng xiǎng de。 zhōng guó gǔ diǎn de lǐ xiǎng shì， měi gè nóng mín dū yìng gāi shì qián zài de、 yòu zì wèi néng lì de jūn rén。 zì qín zhì táng de gè dài， jūn duì dōushì zhāo mù bǎi xìng zǔ chéng de。 qín hàn de zhì dù guī dìng， shēn tǐ jiàn quán de nán zǐ， yī lǜ yào fú liǎng nián yáo yì。 suí cháo hé táng chū yòng de shì fǔ bīng zhì， lìng mǒu xiē jiā tíng tí gōng fú yì de zhuàng dīng， bìng zì bèi zhuāng bèi jǐyǎng， yòu nán dīng fú yì de jiā tíng kě yǐ miǎn shuì fù。 táng chū yuē yòu liù sān sān gè fǔ bīng dān wèi， měi fǔ yuē yòu yī qiān míng bīng yuán， fǔ bīng duō shè yú xī běi dì qū hé jīng jī yī dài。 gōng yuán qī sì jiǔ nián fǔ bīng zhì fèi chú， yǐ hòu de táng sòng jiù yǐ gù lái de yōng bīng jí hé chéng jūn， zhè xiē rén de pǐn xíng shǐ jūn duì de shēng yù dà huài。
　　 fǎn guān nèi yà xì yà de bù zú， shēngzhǎng huán jìng péi yǎng měi gè rén chéng wéi qí shè hǎo shǒu， jīng guò zhēng zhàn hòu hěn róng yì jiù biàn chéng liǎo yī zhī zhuān yè de shì xí wǔ lì。 fán nóng jiē bīng zhǐ shì gè lǐ xiǎng， fán liè jiē bīng què hěn róng yì biàn chéng shì shí。 nǚ zhēn rén yǐ měi sān bǎi hù wéi jī běn dān wèi gōng yìng bǎi míng jūn shì。 chéng jí sī hàn zài yī 'èr liù nián jiān， shè yòu jiǔ shí wǔ gè qiān hù de jūn shì zǔ zhì dān yuán， měi qiān hù dū bāo hán gōng yìng jǐyǎng de jiā tíng hé pài gěi de fàng mù cǎo cháng měnggǔ rén shì zhēng fú bìng tǒng zhì zhōng guó quán jìng de dì yī gè nèi yà xì yà mín zú， yě zhèng shì zài jūn shì shàng gěi zhōng guó yǐng xiǎng zuì duō de yī zú。 xiāo qǐ qìng（ Ch'i-Ch'ingHsiao， 1978） céng zhǐ chū， měnggǔ zhēng fú zhě「 yī zhí jí wéi guān zhù quán lì， qīng xiàng yú cóng jūn shì guān diǎn sī kǎo」， gěi liǎo zhōng guó xīn de jūn duì zǔ zhì，「 jiāng dà bù měnggǔ rén nà rù qí zhōng」。
　　 zhàn lǐng liǎo zhōng guó zhī hòu， shù shǒu de měnggǔ jūn duì dū fēn dé liǎo huá běi dì qū de rén kǒu yǐ jīng jiǎn shǎo de tǔ dì， bì xū kào zì jǐ huò nú lì de gēng zuò huàn qǔ shēng jì。 jiā chuán de zhàn dǒu néng lì bù jiǔ jiù tuì huà liǎo。 měnggǔ dà chén zì chéng yī gè bù càn wài zú de zì jiā xiāng chuán de lǐng xīn fèng de guì zú jí tuán， jí shì wǔ guān men jū yōu shì de yī pài。 dàn dà tǐ shàng， zhōng guó de měnggǔ jūn rén biàn qióng liǎo。 tā men yòu de qǔ liǎo hàn zú nǚ zǐ， xǔ duō rén sàng shī liǎo dì chǎn， shèn 'ér pò dé mài ràng qī 'ér， yòu de rén yīn wéi táo zhài 'ér lún wéi yóu mín。 zài tài píng shí dài zuò shì xí de jūn rén jìng chéng liǎo dà bù xìng。
　　 lì shǐ xué zhě biàn lùn de yī gè wèn tí shì， měnggǔ tǒng zhì yǐng xiǎng zhōng guó chuán tǒng rú jiā shì zhèng fǔ gèng qū yú zhuān zhì liǎo má？ dá 'àn sì hū shì kěn dìng de， dàn shì yǐng xiǎng bìng bù quán rán lái zì měnggǔ rén。 yě xǔ gèng kěn dìng de yīn sù jiāng shì hòu lái de míng tài zǔ。 měnggǔ rén bèi hàn rén bǐ shì -- hàn rén cháng shuō zhàn zài měnggǔ rén de xià fēng chù， jiù wén dé dào qí shān xīng wèi， yuán cháo de tǒng zhì bù mǎn yī bǎi nián， bǐ nǚ zhēn rén zài huá běi de tǒng zhì qī hái duǎn。 chú liǎo zài cháng chéng yī dài， měnggǔ rén wú fǎ zài tǔ dì shàng shēng gēn。 dàn zhè bìng bù biǎo shì qí zuò fēng wèi jīng bèi hàn rén mó fǎng。
　　 tǒng zhì zhōng guó de shí hòu， měnggǔ rén miàn lín de dì yī gè kùn nán jiù shì wén huà de wèn tí。 zài wài měnggǔ shì chún cuì yóu mù zhě de tā men， zǎo xiān jiù hé zhōng guó jiē chù bù duō。 měnggǔ rén de yǔ yán、 yī zhe、 xí sú、 bèi jǐng dū hé nán sòng rén dà bù xiāng tóng， shuāng fāng de wén huà hóng gōu nán yǐ kuà yuè。 yóu yú měnggǔ rén duō bù shí zì， rén shù yòu shǎo， zhèng fǔ zhōng jiù rèn yòng liǎo xǔ duō xī yù rén（ rú wéi wú 'ěr tū jué rén、 ā lā bó rén， shèn zhì yòu mǎ kě bō luó děng 'ōu zhōu rén） hé jīn cháo yí liú xià lái de hàn huà nǚ zhēn rén， nán sòng rén zé yīn wéi zhōng chéng dù bù kě kào 'ér zāo dào lěng luò， nán sòng rén zé yǐ bù zuò guān wéi huí yìng。 láo yán xuān（ Yan-ShuanLao， jiàn Langlois， 1981） céng jǔ lì zhǐ chū， kǎo zhōng jìn shì de nán sòng rén yuàn rù shū yuàn jiāoshū， què bù kěn rèn guān xué jiào xí， ér guān xué jiào shī shì yòu guān jiē de， suī rán shì zuì dī yī jiē。
　　 zǒng de kàn lái， wén huà gé hé dǎo zhì zhèng fǔ guǎn zhì jiào sōng。 yuán cháo de xíng fá xiǎn rán bù jí sòng cháo de yán jùn， shuì fù shàng yě jiào shǎo yòu bù hé cháng guī de kē juān zá shuì。 hū bì liè duì yú lá má jiào、 dào jiào， yǐ jí zhèng tǒng rú jiā xué shù dū gěi yǐ bǎo hù zhī wài， yě bù céng chá jìn shū jí wén wù。 měnggǔ wáng gōng men kě yǐ zài gè zì de fēng dì shàng 'ān yì shēng huó， huò shì hù yòu fēn zhēng。 měnggǔ rén néng shù shǒu yào chōng， zài zhèng fǔ xíng zhèng、 dì fāng zhì 'ān jiān dū、 wén xué xì jù jiǎn chá、 tí gōng zhī shí jiè wén huà jiè lǐng dǎo lì liàng děng fāng miàn， què wú lì kě shī。
　　 hè bó tè · fǎ lán kè（ HerbertFranke， jiàn Schram， 1987） jiāng liáo、 jīn、 yuán sān cháo zuò bǐ jiào， rèn wéi qí xíng zhèng zhī fàng sōng jǐ jìn zhí mín zhèng fǔ de xìng zhì， yuán yīn zài yú hàn rén hé sān mín zú xí sú xiàng shuǐ hé yóu yī yàng dì nán yǐ hùn róng。 suǒ yǐ， zài sān cháo duō mín zú、 duō zhǒng yǔ yán de zhèng fǔ zhōng， gè zú réng shì 'àn zì jǐ de -- qì dān de、 nǚ zhēn de、 měnggǔ de -- jiǎo běn yǎn chū。 zhōng guó rén réng jiù yù qī quán wēi jiē céng yǐ shì xí de fāng shì chuán chéng， rù qīn zhě què shì 'àn yòu xiē mín zhù yì wèi -- zhì shǎo shì gè bù zōng wáng lián hé kāi huì -- de xuǎn jǔ fāng shì jué dìng jì wèi zhě。 duì zhōng guó rén 'ér yán， fǎ lǜ shì yī guàn de 'ér qiě jù pǔ biàn xìng de， yóu mù mín zú què shì yīn rén 'ér yì de -- yǐ qí rén suǒ shǔ bù luò de guàn xíng fǎ zé chǔzhì qí rén。 zhè yàng de chā yì xìng zhì shǐ zhōng yāng jí quán bù néng chè dǐ， yě bù yì xíng chéng qiáng dà wěn gù de zhuān zhì quán wēi。
　　 yóu yú kē jǔ zhì dù chí zhì yī sān yī wǔ nián cái huī fù， xíng zhèng guān yuán de kòngquē jiù yǐ zēng yòng yá yì de fāng shì tián bǔ。 yòu bù shǎo hàn rén biàn shì lì yòng zhè gè guǎn dào móu dé gōng zhí。 dàn shì yá yì qiàn quē rú jiā zhī shí xūn táo， yòu méi yòu měnggǔ rén jiān dū， zhùzhǎng liǎo pǔ biàn de fǔ bài。 wèile bǎo chí zài dì fāng shàng de shì lì， měnggǔ rén zēng shè liǎo yī céng dì fāng guān lì。 zài shū niǔ xìng de dì fāng， cháo tíng 'ān pái quán quán de měnggǔ guān yuán -- yě yòu xiē shì hàn rén -- zǒng lǐ jūn shì mín zhèng， jí「 dà duàn shì guān」（ zhá lǔ hū chì）， zhè xiē réndōu shì huáng dì zhí jiē rèn mìng de。 yuán mò de jǐ shí nián zhōng， rú jiā sī xiǎng bèi yán xí liǎo， měnggǔ de xíng shěng shǒu cháng yě yú yǐ chōng fēn yùn yòng， dàn shì yòu zāo dào wèi hàn huà de wán gù měnggǔ rén nèi dǒu de pò huài。
　　 měnggǔ rén yòu yóu mù mín zú hàodòng de tè xìng， zǒng xiǎng bù duàn qián jìn duó qǔ gèng duō zhàn lì pǐn hé nú lì。 kuò zhāng dào yuán xiān wèi zhī de xī fāng shì jiè yòu zhēng fú zhōng guó zhī hòu， tā men yòu lì yòng duó lái de sòng rén de chuán duì hé jīng yàn fēng fù de chuán cháng chuán yuán， xiàng hǎi wài yuǎn zhēng。 yī 'èr qī sì nián yǔ yī 'èr bā yī nián jiān， yuán cháo yǐ shàng qiān sōu chuán de jiàn duì shì tú zhēng fú rì běn， qīn lüè liǎo yuè nán hé zhàn chéng（ zài zhōng nán bàn dǎo nán bù）， jìn gōng liú qiú qún dǎo， yòu yú yī 'èr jiǔ 'èr nián gōng zhǎo wā， dū wèi chéng gōng。 miǎn diàn hé xiān luó yě zāo shòu liǎo gōng jī。 měnggǔ zhàn shì men suī rán yòu xiàng wài kuò zhāng de chōng dòng， què méi yòu ràng zhōng guó de hǎi shàng mào yì jiā rù zhèng kāi shǐ zài yà zhōu gè hǎi yù chéng xíng de zǎo qī shì jiè háng hǎi xì tǒng。 měnggǔ tǒng zhì dài gěi zhōng guó jǐ shí nián de nèi bù 'ān níng hé yuè guò yà zhōu de shā mò shāng duì mào yì。 yòu xiē 'ōu zhōu rén biàn shì yóu zhè tiáo lù lù lái dào zhōng guó de。 yòu rén shuō， yuē yú yī sān sān yī nián zhì yī sān wǔ sì nián jiān liú xíng bìng dà liàng jiǎn shǎo zhōng guó rén kǒu de xiàn shǔ yì， yě shì cóng zhè tiáo lù chuán dào 'ōu zhōu 'ér chéng wéi yī sān sì bā nián zhì yī sān sì jiǔ nián jiān de hēi sǐ bìng， sì hū shì yòu lǐ de。
　　 hū bì liè shí shī de dà yùn hé dì 'èr wǎng luò xì tǒng děng gōng gòng gōng chéng， duì jīng jì fán róng yòu xiāng dāng chéng dù de bāng zhù（ jiàn dì tú 16）， dàn shì xī yà hé yìn dù lái de hǎi shàng mào yì zhù yào réng cāo yú 'ā lā bó rén zhī shǒu， yuán yīn qián wén tí guò， yī sī lán jiào tú dà qiān yí shǐ mù sī lín shāng rén lái dào zhōng guó， chú liǎo jīng sī lù 'ér lái， yě zǒu yùn shū dōng yìn dù qún dǎo xiāng liào dào zhōng guó de xiāng liào zhī lù。 huó yuè yú zhōng yà lǚ hángshāng duì mào yì jiè yǐ jí hǎi shàng shāng mào jiè de mù sī lín shāng tuán， shòu yuán cháo tíng de guǎn zhì， yě huò cì dài kuǎn tóu zī mào yì。 zhè xiē shāng kè hái jiān yíng bāo shōu shuì kuǎn， bāng máng yuán cháo tíng shōu qǔ nóng dì yíng yú， bìng jiāng zhī zhuǎn tóu rù mào yì。 shāng yè de chéngzhǎng kě yǐ cóng guǎng fàn fā xíng zhǐ bì dé dào zhèng míng， zhè gè fā xíng yè wù yě shì yóu gōng tíng lǐ de mù sī lín jīn róng jiā jiān dū de。
　　 yuán cháo zhèng fǔ bù yòng nán sòng rén， yě bù gān rǎo nán rén de dì fāng shè qún， yīn 'ér cì jī liǎo hàn rén de sī rén xué shù fā zhǎn。 shù qiān de hàn zú shì rén yóu yú dé bù dào zhèng fǔ de rèn yòng， kě yǐ zì yóu cóng shì gè rén zhì yè， jìn 'ér chéng wéi hàn rén shè qún zhōng de lǐng xiù， kǒng mèng jiào huì de chuán chéng zhě。 yīn cǐ gù， yuán dài yòu qū de xīng qǐ fā dá， huì huà yě fā zhǎn zhì dǐng fēng。 xué shù jiè dà lì tí chàng zhū xī de zì wǒ dào dé xiū chí， yǐ gè rén de pǐn gé xiū yǎng wéi shè huì zhì xù yǔ liáng hǎo zhèng fǔ de jī chù chú liǎo zhū xī xué pài dūn cù yán xí kè guān shì jiè zhī wài， lìng yī wèi lǐ xué jiā lù xiàng shān de xìn tú zé zhù zhāng fā míng rén zhī běn xīn。 yǔ zhè xiē jiào zhé xué sī kǎo xìng de xué fēng tóng shí fā zhǎn de quán shù xué pài， yǐ yán jiū shí yòng de zhèng zhì zhì dù wéi zhù。 zhè liǎng lèi xué wèn， yī jiǎng dào dé yī jiǎng gōng lì， tóng yàng qiáng diào「 zhōng」。 yǔ qí shuō shì duì mǒu yī guó cháo de zhōng， bù rú shuō shì duì yú lǐ xué dà dào de zhōng。 cǐ wài hái yòu zhòng fǎ de lǐ lùn， mùdì zài jiáo zhì zhèng fǔ de zhuān duàn wú cháng。
　　 jiě shì sòng dài
　　 méi yòu yī gè wén míng gāo fēng shí qī kě yǐ yòng jiǎn dān de shù yǔ miáo shù míng bái。 rán 'ér， xué zhě jiāng mǒu gè wěi dà shí qī zuò de yī fān chǎn shì， wǎng wǎng huì biàn chéng zhè gè shí dài lì shǐ jì lù de yī bù fēn。 sòng dài zhuǎn biàn jí shēn jí guǎng， yǐ zhì rì běn shǐ xué zhě nèi téng hú nán cóng qí zhōng kàn jiàn liǎo「 jìn dài」 zhōng guó de dàn shēng。 tā suǒ zhǐ de jìn dài zhōng guó shì yī zhí yán xù dào tā zì jǐ de shí dài de qīng mò 'èr shí shì jì chū de zhōng guó。 nèi téng zài zhè gè jìn dài zhī zhōng kàn chū liǎng gè shì lì céng： yī shì zhuān zhì huáng dì yǔ qí「 qīn xìn jí zǒu gǒu」， èr shì「 zhōng yāng rèn pài de guān liáo zhī xià de dì fāng shè huì」。 zhè gè xīn shēng de jìn dài shí qī de tè sè shì，「 zhèng fǔ duì yú jué dà duō shù zhōng guó rén de zhòng yào xìng jiàn jiǎn， tóng shí wén huà de zhòng yào xìng què jiàn zēng」（ jiàn Fogel， 1984）。 nèi téng kàn chū zhè gè guò chéng de yī zhǒng yí zhuǎn， jí shì wǒ men céng zhǐ chū de， cóng guì zhòu jiā zú de guǎ tóu tǒng zhì， yí zhuǎn zhì jiào qiáng shì de huáng shì lì yòng yòu xué yǎng kē jǔ bèi jǐng de guān liáo yǔ dì fāng shì dà fū tǒng zhì。 huáng dì yuǎn lí liǎo měi tiān yǔ guǎ tóu tǒng zhì tóng liáo de fēi zhèng shì jiē chù， biàn dé gèng zhuān héng。「 qí hòu guǒ」， àn cuī wéi zé（ jiàn CHOC3） shuō：「 shì huáng dì hé shè huì zhī jiān yǐ jí huáng dì yǔ tā jiè zhī fā huī tǒng zhì quán de dà chén zhī jiān de gé hé yù lái yù shēn。」 cuī wéi zé rèn wéi， nèi téng de lùn diǎn「 hěn jīng dé qǐ xiàn dài yán jiū tàn suǒ de kǎo yàn」。 dàn shì zhè gè lùn diǎn bìng wèi tè bié guān zhào sòng dài de quán shèng fā zhǎn yǐ jí wài zú zhēng fú duì zhè zhǒng fā zhǎn de zǔ 'è。 zhōng guó zài sòng yuán liǎng cháo xià de bù xún cháng fā zhǎn， yǐ jí hòu lái zǔ 'ài zhè xiàng fā zhǎn de yīn sù， sì hū zǎo gāi yòu rén lái zhòng zuò yī fān píng gū liǎo。
　　 duō jiā xué zhě de shuō fǎ yóu yī gè rén zòng guān guò， zài yú yǐ jié hé guān lián， sì hū kě yǐ cóng qí zhōng guī jié chū yī gè lǐ lùn。 bié rén yě yòng bù tóng de yán yǔ biǎo dá guò chā bù duō de yì sī， qián tí dà zhì rú xià： ⑴ gǔ shí zhōng guó jiàn lì liǎo wéi dá zhōng yāng kòng zhì zhī mùdì 'ér biān zhì de「 zhèng zhì huà」 guó jiā zhèng fǔ， qí shǒu duàn shì cóng guān liáo tǐ xì zhōng guàn shū xué shù xìn yǎng ， yǐ jí dú cái huáng dì kě yùn yòng de bào lì； ⑵ nèi yà xì yà de yì zú rù qīn zhě， píng zhe jūn shì běn lǐng hé xíng zhèng jì qiǎo， biàn chéng liǎo zhōng guó zhèng tǐ zhōng gù yòu de「 cānyù zhě」； ⑶ yóu cǐ 'ér xíng chéng de hàn hú huáng quán， yī zhí bǎo chí zài cì yào de jīng jì chéngzhǎng yǔ wén huà duō yàng guò chéng zhī shàng de dì wèi， wéi zhōng yāng「 zhèng zhì kòng zhì」 de shǒu yào zhī wù。
　　 jiǎn 'ér yán zhī， cóng yī kāi shǐ， yì zú rù qīn zhě jiù yòu zhù yú wéi xì zhèng zhì guà shuài de dì wèi， shǐ zhèng zhì kòng zhì liǎo zhōng guó gǔ lái gù yòu wén huà de、 jīng jì de shēng huó。 rú jīn zhèng zhì réng rán（ huò shì gé wài） kòng zhì zhe quán jú， yuàn yì bèi kòng zhì de qīng xiàng， zhù yào shì shòu lǐ xué yì shí xíng tài de jiā qiáng， yīn wéi lǐ xué jiā qiáng diào zài céng cì fēn míng de shè huì zhì xù zhōng xiàng quán wēi jìn zhōng， bìng qiě jiào kàn zhòng wù nóng de zìjǐ zì zú， què kàn qīng jiào nán kòng zhì de mào yì fā zhǎn yǔ duì wài guān xì。 zài zhèng fǔ zhuān zhì chí xù jiā jù de tóng shí， suí fùzhuó de shì qián wén tí guò de， zài zhōng guó rén xīn mù zhōng「 wén huà de zhòng yào xìng jiàn zēng」。 huàn jù huà shuō， wǒ men yào tǎo lùn de shì liǎng gè céng cì： guó jiā zhèng fǔ， yǐ jí fú yú qí xià de shè huì。
　　 yīn cǐ， nèi téng de dì 'èr gè lùn diǎn -- yòu guān zhèng fǔ juésè suō xiǎo 'ér wén huà yǔ dì fāng shè huì juésè kuò dà de， kě yǐ yóu qián miàn jiǎng guò díshì dà fū shè huì zhī xíng chéngháng dào zhèng shí。 bù guò， zhè zhǒng zài dì fāng céng cì shàng de chéngzhǎng， què shǐ zài shàng céng de huáng dì hé cháo tíng zhuān zhì rú jiù。
　　 zhōng guó bèi liáo、 jīn、 yuán sān cháo wài zú zhēng fú suǒ shòu de yǐng xiǎng， xiàn zài cái gāng kāi shǐ bèi rén men tàn tǎo。 wài zú zhēng fú zào chéng de jīng jì chōng jī sì hū réng nán què dìng， dàn zhè què shì chuāngtòng， ér qiě kě néng zhěng tǐ shàng shì jù liè de xīn lǐ cuò bài。 tā duì míng dài zhōng guó fā shēng de yǐng xiǎng hěn kuài jiù tū xiǎn chū lái liǎo。



   我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
    
<< qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>   
zǒng xùyú xù
zì xùlǐ jiě zhōng guó lì shǐ de fāng fǎ
dì yī juàn jūn zhù zhuān zhì de xīng shuāidì 1 zhāng　　 qǐ yuán： kǎo gǔ zhī fā xiàn
dì 2 zhāng　　 shǒu dù tǒng yī： dì wáng de rú xuédì 3 zhāng　　 fó jiào shí dài de zài tǒng yī
dì 4 zhāng　　 zhōng guó zuì wěi dà de shí dài： běi sòng yǔ nán sòngdì 5 zhāng　　 sòng dài zhōng guó yǔ nèi yà xì yà de máo dùn
dì 6 zhāng　　 míng dài de zhèng fǔdì 7 zhāng　　 qīng cháo zhì shì
dì 'èr juàn　　 dì zhì zhōng guó de wǎn qī（ 1600-1911）dì bā zhāng　　 chéngzhǎng 'ér wú fā zhǎn zhī máo dùn
dì jiǔ zhāng　　 biān jìng sāo dòng yǔ mén hù kāi fàngdì shí zhāng　　 zào fǎn yǔ zhōng xīng
dì shí yī zhāng　　 zǎo qī jìn dài huà yǔ qīng cháo shuāi wēidì shí 'èr zhāng　　 gòng hé gé mìng　 yī jiǔ líng yī -- yī jiǔ yī liù
dì sān juàn　 zhōng huá mín guó（ yī jiǔ yī 'èr -- yī jiǔ sì jiǔ）dì shí sān zhāng　　 zhuī xún zhōng guó de wén míng shè huì
dì shí sì zhāng　　 guó mín gé mìng yǔ nán jīng zhèng fǔdì shí wǔ zhāng　　 zhōng guó gòng chǎn dǎng zhī fù lín
dì shí liù zhāng　　 zhōng guó de kàng rì zhī zhàn（ yī jiǔ sān qī -- yī jiǔ sì wǔ）dì shí qī zhāng　　 nèi zhàn yǔ guó mín dǎng zài tái wān
dì   I   [II]   yè

pínglún (0)