|
唐宋传奇 》 yīng yīng chuán 》
yīng yīng chuán
yuán zhěn Yuan Zhen
莺莺传
唐代传奇。元稹撰。原题《传奇》。《异闻集》载此篇﹐还保存原题﹐《太平广记》收录时改作《莺莺传》﹐沿用至今﹐又因传中有赋《会真诗》的内容﹐俗亦称《会真记》。
其篇末说:“贞元岁九月﹐执事〔友〕李公垂(李绅字)宿于予靖安里第﹐语及于是﹐公垂卓然称异﹐遂为《莺莺歌》以传之。”今考出是贞元二十年 (804)九月﹐元稹将故事讲给李绅听﹐李绅作《莺莺歌》﹐元稹写了这篇传奇。它写张生与崔莺莺恋爱﹐后来又将她遣弃的故事。关于张生的原型﹐旧有张籍(文昌)﹑张珙(君瑞)﹑张先(子野)三说﹐皆误。宋代王铚《〈传奇〉辩证》考证为元稹本人﹐今无异说。关于崔莺莺的原型﹐王铚认为是唐永年县尉崔鹏之女﹐近人陈寅恪揣测是一个名叫曹九九的“酒家胡”﹐还有一些其它说法﹐今人卞孝萱《元稹年谱》辨正诸说之误。
莺莺传
唐贞元中,有张生者,性温茂,美风容,内秉坚孤,非礼不可入。或朋从游宴,扰杂其间,他人皆汹汹拳拳,若将不及,张生容顺而已,终不能乱。以是年二十三,未尝近女色。知者诘之,谢而言曰:“登徒子非好色者,是有淫行。余真好色者,而适不我值。何以言之?大凡物之尤者,未尝不留连于心,是知其非忘情者也。”诘者识之。亡几何,张生游于蒲。
蒲之东十余里,有僧舍曰“普救寺”,张生寓焉。适有崔氏孀妇,将归长安,路出于蒲,亦止兹寺。崔氏妇,郑女也。张出于郑,绪其亲,乃异派之从母。是岁,浑薨于蒲。有中人丁文雅,不善于军,军人因丧而扰,大掠蒲人。崔氏家财甚厚,多奴仆,旅寓惶骇,不知所托。先是,张与蒲将之党有善,请吏护之,遂不及于难。十余日,廉使杜确将天子命,以统戈节令于军,军由是戢。郑厚张之德甚,因饰馔以命张中堂宴之,复谓曰:“姨之孤嫠未亡,提携幼稚,不幸属师徒大溃,实不保其身。弱子幼女,犹君之生也。岂可比常恩哉!今俾以仁兄礼奉见,冀所以报恩也。”命其子曰欢郎,可十余岁,容甚温美。次命女:“出拜尔兄,尔兄活尔。”久之,辞疾。郑怒曰:“张兄保尔之命。不然尔且虏矣。能复远嫌乎?”久之,乃至。常服悴容,不加新饰,垂鬟接黛,双脸断红而已。颜色艳异,光辉动人。张惊,为之礼。因坐郑旁,以郑之抑而见也,凝涕怨绝,若不胜其体者。问其年纪,郑曰:“今天子甲子岁之七月终,今贞元庚辰生十七年矣。”张生稍以词导之,不对。终席而罢。张自是惑之,愿致其情,无由得也。崔之婢曰红娘。生私为之札者数四,乘间遂道其衷。婢果惊沮,溃然而奔。张生悔之;翌日,婢复至。张生乃羞而谢之,不复云所求矣。婢因谓张曰:“郎之言,所不敢言,亦不敢泄。然而崔之族姻,君所详也,何不因其德而求娶焉?”张曰:“予始自孩提,性不苟合。或时纨绮闲居,曾莫流盼。不为当年,终有所蔽。昨日一席间,几不自持。数日来,行忘止,食忘饱,恐不能逾旦暮。
若因媒氏而娶,纳采、问名,则三数月间,索我干枯鱼之肆矣。尔其谓我何?”婢曰:“崔之贞顺自保,虽所尊不可以非语犯之,下人之谋,固难人矣。然而善属文,往往沉吟章句,怨慕者久之。
君试为喻情诗以乱之。不然,则无由也。”张大喜,立缀《春词》二首以投之。是夕,红娘复至,持彩笺以授张,曰:“崔所命也。”题其篇曰《明且三五夜》。其词曰:待月西厢下,迎风户半开。拂墙花影动,疑是玉人来。张亦微喻其旨。是夕岁二月旬有四日矣。崔之东有杏花一树,扳援可逾。既望之夕,张因梯其树而逾焉。达于西厢,则户半开矣。红娘寝于床上,因惊之。红娘骇曰:“郎何以至?”张因绐之曰:“崔氏之笺召我矣,尔为我告之。”
无几,红娘复来。连曰:“至矣,至矣!”张生且喜且骇,必谓获济。及女至,则端服严容,大数张曰:“兄之恩,活我之家厚矣。是以慈母以弱子幼女见托。奈何因不令之婢,致淫逸之词。始以护人之乱为义,而终掠乱以求之,是以乱易乱,其去几何?诚欲寝其词,则保人之好,不义。明之于母,则背人之惠,不祥。将寄于婢仆,又惧不得发其真诚。是用托短章,愿自陈启,犹惧兄之见难,是用鄙靡之词,以求其必至。非礼之动,能不愧心!特愿以礼自持,无及于乱。”言毕,翻然而逝。张自失者久之,复逾而出,于是绝望。数夕,张君临轩独寝,忽有人觉之,惊而起,则红娘敛衾携枕而至,抚张曰:“至矣,至矣!
睡何为哉!”并枕同衾而去。张生拭目危坐,久之,犹疑梦寐,然而修谨以俟。俄而红娘捧崔氏而至。至则娇羞融冶,力不能运支体,曩时端庄,不复同矣,是夕,旬有八日矣。斜月晶荧,幽辉半床,张生飘飘然,且疑神仙之徒,不谓从人间至矣。有顷,寺钟鸣,天将晓,红娘促去。崔氏娇啼宛转,红娘又捧之而去,终夕无一言。张生辨色而兴,自疑曰:“岂其梦耶?”及明,睹妆在臂,香在衣,泪光荧荧然,犹莹于茵席而已。是后十余日,杳不复至。张生赋《会真诗》三十韵,未毕,而红娘适至,因授之,以贻崔氏。
自是复容之,朝隐而出,暮隐而入,同会于曩所谓西厢者几一月矣。张生常诘郑氏之情,则曰:“知不可奈何矣,因欲就成之。”无何,张生将之长安,先以诗渝之。崔氏宛无难词,然而愁怨之容动人矣。将行之夕,再不复可见。而张生遂西。不数月,复游于蒲,舍于崔氏者又累月。崔氏甚工刀札,善属文。求索再三,终不可见。往往张生自以文挑之,亦不甚观览。大略崔之出人者,势必穷极,而貌若不知;言则敏辩,而寡于酬对;待张之意甚厚,然未尝以词继之。时愁艳幽邃,恒若不识,喜愠之容,亦罕形见。异时独夜操琴,愁弄凄恻。张窃听之。求之,则终不复鼓矣。以是愈惑之。张生俄以文调及期,又当西去。当去之夕,不复自言其情,愁叹于崔氏之侧。崔已阴知将诀矣,恭貌怡声,徐谓张曰:“始乱之,终弃之,固其宜矣,愚不敢恨。必也君乱之,君终之,君之惠也。则没身之誓,其有终矣,又何必深感于此行?然而君既不怿,无以奉宁。君常谓我善鼓琴,向时羞颜,所不能及。今且往矣,既君此诚。”因命拂琴,鼓《霓裳羽衣·序》,不数声,哀音怨乱,不复知其是曲也。左右皆欷。崔亦遽止之,投琴,位下流涟,趋归郑所,遂不复至。明旦而张行。明年,文战不胜,遂止于京。因贻书于崔,以广其意。崔氏缄报之词,粗载于此,云:“捧览来问,抚爱过深。儿女之情,悲喜交集。兼惠花胜一合,口脂五寸,致耀首膏唇之饰。虽荷殊恩,谁复为容。睹物增怀,但积悲叹。伏承便示于京中就业,进修之道,固在便安。但恨僻陋之人,永以遐弃。命也如此,知复何言!自去秋以来,常忽忽如有所失。于喧哗之下,或勉为语笑,闲宵自处,无不泪零。乃至梦寐之间,亦多叙感咽离忧之思,绸缪缱绻,暂若寻常。幽会未终,惊魂已断。
虽半衾如暖,而思之甚遥。一昨拜辞,倏逾旧岁。长安行乐之地,触绪牵情,何幸不忘幽微,眷念亡。鄙薄之志,元以奉酬。至于终始之盟,则固不在鄙。昔中表相因,或同宴处,婢仆见诱,遂致私诚。儿女之心,不能自固。君子有援琴之挑,鄙人无投梭之拒。及荐寝席,义盛意深。愚陋之情,永谓终托。岂期既见君子,而不能定情,致有自献之羞,不复明侍中帻,没身永恨,含叹何言!倘仁人用心,俯遂幽劣,虽死之日,犹生之年。如或达士略情,舍小从大,以先配为丑行,谓要盟之可欺,则当骨化形销,丹诚不没,因风委露,犹托清尘。存没之诚,言尽于此。临纸鸣咽,情不能申。千万珍重,珍重千万!玉环一枚,是儿婴年所弄,寄充君子下体所佩。玉取其坚润不渝,环取
其终始不绝。兼乱丝一绚,文竹茶碾子一枚。此数物不足见珍,意者欲君子如玉之真,秘志如环不解。泪痕在竹,愁绪萦丝。因物达诚,永以为好耳。心迩身遐,拜会无期。幽愤所钟,千里神合。
千万珍重!春风多厉。强饭为佳。慎言自保,无以鄙为深念。”张生发其书于所知,由是时人多闻之。所善杨巨源好属词,因为赋《崔娘诗》一绝云:清润潘郎玉不如,中庭蕙草雪销初。风流才子多春思,肠断萧娘一纸书。河南元稹亦续生《会真诗》三十韵,曰:微月透帘栊,萤光度碧空。遥天初缥缈,低树渐葱茏。龙吹过庭竹,鸾歌拂井桐。罗绡垂薄露,环佩响轻风。绛节随金母,云心捧玉童。更深人悄悄,晨会雨蒙蒙。珠莹光文履,花明隐绣笼。瑶钗行彩凤,罗彼掩丹虹。言自瑶华浦,将朝碧玉宫。因游里城北,偶向宋家东,戏调初微拒,柔情已暗通。低环蝉影动,回步玉尘蒙。转面流花雪,登床抱绩丛。鸳鸯交颈舞,翡翠合欢笼。眉黛羞偏聚,唇朱暖更融。气清兰蕊馥,肤润玉肌丰,无力慵移履,多娇爱敛躬。汗光珠点点,发乱绿葱葱。方喜千年会,俄闻五夜穷。流连时有限,缱缮意难终。慢脸含愁态,芳词誓素衷。赠环明运合,留结表心同。啼粉流晓镜,残灯绕虫。华光犹冉冉,旭日渐瞳瞳。乘骛还归洛,吹萧亦止嵩。衣香犹染麝,枕腻尚残红。幂幂临塘草,飘飘思渚蓬。素琴鸣怨鹤,清汉望归鸿。海阔诚难度,天高不易冲。行云无处所,萧史在楼中。张之友闻之者,莫不耸异之,然而张亦志绝矣。稹特与张厚,因征其词。张曰:“大凡天之所命尤物也,不妖其身,必妖于人,使崔氏子遇合富贵,乘宠娇,不为云为雨,则为蚊为螭,吾不知其所变化矣。昔殷之辛,周之幽,据百万之国,其势甚厚。然而一女子败之,溃其众,屠其身,至今为天下笑。余之德不足以胜妖孽,是用忍情。”于时坐者皆为深叹。后岁余,崔已委身于人,张亦有所娶。后乃因其夫言于崔,求以外兄见。夫语之,而崔终不为出。张怨念之诚,动于颜色。知之,潜赋一章,词曰:自从别后减容光,万转千回懒下床。不为旁人羞不起,为郎憔淬却羞郎。竟不之见。后数日,张生将行,又赋一章以谢绝之:弃置今何道,当时且自亲。还将旧来意,怜取眼前人。自是,绝不复知矣。时人多许张为善补过者。予常于朋会之中,往往及此意者,使夫知者不为,为之者不惑。贞元岁九月,执事李公垂宿于予靖安里第,语及于是,公垂卓然称异,遂为《莺莺歌》以传之。崔氏小名莺莺,公垂以名篇。
李绅莺莺本传歌伯劳飞迟燕飞疾,垂杨绽金花笑日。绿窗娇女字莺莺,金雀姬鬟年十七。黄姑天上阿母在,寂寞霜姿素莲质。门掩重关萧寺中,芳草花时不曾出。
杜舍人牧之次会真诗三十韵鹦鹉出深笼,麒麟步远空。拂墙花,透户月胧胧。暗度飞龙竹,潜挨宿凤桐。松篁摇夜影,锦绣动春风。远信传青鸟,私期避玉童。柳烟轻漠漠,花气淡蒙蒙。小小钗簪凤,盘盘髻绾龙,无言欹宝枕,面背银。姑射临仁阙,嫦娥降月宫。精神绝赵北,颜色冠浦东。密约千金直,灵犀一点通。
修眉娥绿扫,媚脸粉相蒙。燕隐凝香垒,蜂藏芍药丛。留灯垂绣幕,和月簌帘栊。弱体花枝颤,娇颜汗颗融。笋抽纤玉软,莲衬采颐丰。笑吐丁香舌,轻摇杨柳躬。未酬前恨足,肯放此情松。幽会愁难再,通宵意未穷。锦裳温未暖,玉漏滴将终。密语重言约,深盟各诉衷。树交连理并,蒂结合欢同。烟篆销金兽,灯花落玉虫。残星光闪闪,曙色影瞳瞳,别泪倾江海,行云蔽华嵩。花钿留宝靥,罗帕记(一作寄)新红。有梦思春草,无因系断篷。伤心别怨鹤,仁目送归鸿。厚德难酬报,高天可径冲。寸诚言不已,封在锦笺中。
王性之传奇辨证(汝阴王)尝读苏内翰赠子野诗云:“诗人老去莺莺在。”注言,所谓张生乃张籍也。仆按:微之所作传奇,莺莺事在贞元十六年春。又言“明年、生文战不利”,乃在十七年。而唐登科记张籍,以贞元十五年商郢下登科。既先二年,决非张籍明矣。每观斯文,抚卷叹息,未知张生男为何人。意其非微之一等人不可当也。会清源庄季裕为仆言,友人杨阜公尝读微之所作姨母郑氏墓志云:“其既丧夫,遭军乱。”微之为保护其家备至。则所谓传奇者,盖微之自叙,特假他姓以避就耳。仆退而考微之《长庆集》,不见所谓郑氏志文,岂仆家所收未完,或别有他本。然细味微之所叙,及考于他书,则与李裕之所说皆合。盖昔人事有悖于义者,多托之鬼神梦寐,或假自他人,或云见别书,后世犹可考也。微之心不自抑,既出之翰墨,姑易其姓氏耳。不然,为人叙事,安能委曲详尽如此。
按乐天作微之墓志,以太和五年薨,年五十三,则当以大历十四年己未生,至贞元十六年庚辰,正二十二岁(传奇言生年二十二未知女色)。又韩退之作微之妻韦丛志文:“作婿韦氏时,微之始以选为校书郎”,正传奇所谓“后岁余生亦有所娶也”(贞元十八年,微之始中书判拔萃,授校书郎,年二十四)。又微之作陆氏姊志云:“予外祖父授睦州刺史郑济。”白乐天作微之母郑夫人志,亦言郑济女。而唐崔氏谱,永宁(一作定)尉鹏,亦娶郑济女。则莺驾者乃崔鹏之女,于微之为中表。
正传奇所谓郑氏为异派之从母者也。非特此而已。仆家有微之作元氏《古艳诗》百余篇,中有春词二首,其间皆隐驾字(传奇言,生立缀春词二首以授之,不书讳字者即此意)。及自有《莺莺诗》、《离思诗》、《杂忆诗》,与传奇所载,犹一家说也。又有《古决绝词》、《梦游春词》,前叙所遇,后言舍之以义,及叙娶韦氏之年,与此无少异者(《梦游春词》云:当年二纪初,佳节三星度,韦门正全盛,出入多欢裕。二纪初,谓二十四岁也)。其诗多言双文,意为二莺字为双文也。并书于后,使览者可考焉。
又意,《古艳诗》多微之专因莺莺而作无疑。又微之《百韵诗》寄乐天云:山岫当阶翠,墙花拂面枝,莺声爱娇小,燕翼玩透迤。注:昔于赋诗云。“为见墙头拂面花”,时惟乐天知此事。又云,幼年与蒲中诗人杨巨源友善,日课诗(传奇云:生发其书于所知,予亦闻其说,生所善杨巨源为赋崔娘一绝)。凡是数端,有一于此可验,决为微之无疑。况于如是之众耶。然必更以张生者,岂元与张受姓命氏本同所自出耶(张姓,出元氏之后,元姓亦然。为跋氏,至后魏有国,改姓元氏),仆喜讨论,考合同异。每闻一事,隐而未见,及可见而不同,如瓦砾之在怀,必欲讨阅,归于一说而后己。尝谓:“读千载之书,探千载之迹必须尽见当时事理,如身履其间,丝分缕解,终始备尽,乃可以置议论;若略执一言一事,未见其余,则事之相戾者多矣。”又谓:“前世之事,无不可考者,特学者观书少而未见尔。
微之所遇合,虽涉于流宕自放,不中礼义,然名辈流凤(流风一作风流)余韵,照映后世,亦人间可喜事。而士之臻此者特鲜矣。虽巧为避就,然意微而显见于微之其他文辞者,彰著又如此。故反复抑扬,张而明之,以信其说。他时见所谓姨母郑氏志文,当详载于后云。”元微之古艳诗词《春词》二首:春来频到宋家东,垂袖开怀待好风。莺藏柳暗无人语,惟有墙花满树红。其二:深院元人草树光,娇莺不语趁阴藏。等闲弄水浮花片,流出门前赚阮郎。《莺莺诗》一首:殷红浅碧旧衣裳,取次梳头雅淡妆。夜合带烟笼晓日,牡丹经雨泣残阳。依稀似笑还非笑,仿佛闻香不是香。频动横波娇(一作嗔)不语,等闲教见小儿郎。《杂思》五首:自爱残妆晓镜中,钗镘簪绿丝丛。(馒一作漫)须臾日射燕脂颊,一朵红酥旋欲融。其二:山泉散漫绕阶流,万树桃花映小楼。闲读道书慵未起,水晶帘下看梳头。其三:红罗著压逐时新,杏子花纱嫩曲尘。第一莫嫌才地薄,些些纰缦最宜人。其四:曾经沧海难为水,除却巫山不是云。取次花丛懒口顾,半缘修道半缘君。其五:寻常百种花齐发,偏摘梨花与白人。今日江头两三树,可怜枝叶度残春。《春晓词》一首:半欲天明半未明,醉闻花气睡闻莺。蛙(一作娃)儿撼(一作感)起钟声动,二十年前晓寺情。《古决绝词》三首:乍可为天上牵牛织女星,不愿为庭前红槿枝。
七月七日一相见,故心终不移。
哪能朝开暮飞去,一任东西南北吹。
分不两相守,恨不两相思。
对面且如此,背面当何知。春风撩乱怕劳语,此时抛去时,握予苦相问,竟不言后期。君情即决绝,妾意亦参差。借如死生别,安得长苦悲。其二:噫春冰之将泮,何余怀之独结?有美一人,于焉旷绝。一日不见,比一日于三年,况三年之旷永别。水得风兮小而已波,徇在苞兮高不见节。矧桃李之当春,竟众人之攀折。我自顾悠悠而若云,又安能保君皓皓之如雪,感破镜之分明,睹泪痕之余血。幸他人之既不我先,又安能使他人之终不我夺。已焉哉!织女嫁黄姑,一年一度暂相见,彼此隔河何事无。其三:“夜夜相抱眠,幽恨尚沉结。哪堪一年事,长遣一宵说。但感久相思,何暇暂相悦。虹桥薄夜成,龙驾寝晨列。生憎野鹊性迟回,死恨天鸡识时节。曙色渐瞳,华星次明灭。一去又一年,一(一作年)年何时(一作可)彻。有此迢递期,不如死生别。天公隔(一作既)是妒相怜,何不便教相决绝。《杂忆》五首:今年寒食元月光,月色才侵已上床。忆得双文通内里,玉龙深处暗闻香(闻当做焚)。其二:花笼微月竹笼烟,百尺丝绳拂地县。忆得双文人静后,潜教桃叶送秋千。其三:寒轻夜浅绕回廊,不辨花丛暗辨香。忆得双文笼月下,小楼前后捉迷藏。其四:山榴似火叶相兼,亚枝低墙半拂檐。忆得双文独披掩,满头花草倚新帘。其五:春冰消尽碧波湖,漾影残霞似有无。忆得双文衫子薄,钿头云映褪红酥。《赠双文》一首:艳极翻含态,怜多转自娇。有时还自笑,闲坐更无聊。晓月行看堕,春酥旋欲消。何因肯垂手(一作首),不敢望回腰。《梦游春词》一首:昔岁梦游春,梦游何所遇?梦人深洞中,果遂平生趣。清冷浅漫溪,画肪兰篙渡。过尽万株桃,盘旋竹林路。长廊抱小楼,门牖相回互。楼下杂花丛,池丛绕鸳鹭。池光漾彩霞,晓日初明煦。未敢上阶行,频移曲池步。乌龙不作声,碧玉曾相慕。渐到帘幕问,徘徊意犹惧。闲窥东西阁,奇玩参差布,格子碧油糊,驼驹紫金镀。逡巡日渐高,影响人将寝。鹦鹉饥乱鸣,娇娃睡犹怒(娃一作蛙)。帘开侍儿起,见我遥相谕。铺设绣红茵,施张钿妆具。潜寨翡翠帷,瞥见珊瑚树。不见花貌人,空惊香若雾。回身夜合偏,敛态晨霞聚。睡脸桃破风,汗妆莲委露。丛梳百叶髻(时世髻也),金蹙重台履(踏殿样也)。纰软殿头裙(瑟瑟也),玲珑合欢裤(夹缬也)。鲜妍脂粉薄,暗淡衣裳故。敢似红牡丹,雨来春欲暮。梦魂良易惊,灵境难久寓。夜夜望天河,无由重沿沂。结念心所期,返如掸顿悟。觉来八九年,不向花回顾。杂洽两京春,喧闻众禽护。我到看花时,但作怀仙句。
浮生转经历,道性尤坚固。近作梦仙诗,亦知劳肺腑。一梦何足云,良时自昏娶。当年二世初,佳节三星度。朝玉佩迎,高松女萝附。韦门正全盛,出入多欢裕。《乐天和微之梦游春诗序》云:“斯言不可使不知吾者知;知吾者亦不可使不知,知乐天知吾者,吾不敢不使吾子知。即辱斯言,三复其旨。大抵悔既往而悟将来也。”正谓此事,非张籍益明也。
鸳鸳传跋予向在武林日,于一友人处,见陈居中所画唐崔丽人图。其上有题云:并燕莺为字,联徽氏姓崔。非姻宜采画,秀玉胜江梅。薄命千年恨,芳心一寸灰。西厢旧红树,曾与月徘徊。予丁卯春三月,衔命陕右,道出于蒲东。普救之僧舍所谓西厢者,有唐丽人崔氏女遗照在焉,因命画师陈居中绘摹真像。意非登徒子之用心,迨将勉情钟终始之戒,仍拾四十言,使好事者和伯劳之歌以记云。泰和丁卯林钟吉日,十洲种玉大志宜之题。延庚申春二月,余传命至东平,顾市鬻双鹰图。观久之,弗见主人而归。夜宿府治西轩,梦一丽人,绡裳玉质,逡巡而前曰:“君玩双鹰图,虽佳,非君几席间物。妾流落久矣,有双鹰名冠古今,愿托君为重。”觉而怪之,未卜其何祥。迟明欲行,忽主人携鹰图来,且四轴。余意丽人双鹰,符此数耳。继出一小轴,乃梦所见,有诗四十字,跋语九十八。识曰:泰和丁卯出蒲东普救僧舍,绘唐崔氏莺莺真,十洲种玉大志宜之题。”画、诗、书皆绝,神品也。余惊诧良久。时有司群官吏环视,因缩不自,托以跋语佳胜赎之。吁!物理相感,果何如也。岂法书名画自有灵耶?抑名不朽者随神耶,遇合有定数耶?余尝谓,关睢硕人,姿德兼备,君子之配也。琴心雪句,才艳联芳,文士之偶也。自诗书道废,丈夫弗学,况女流乎。故近世非无秀色,往往脂粉腥秽,鸦凤莫辨。求其仿佛待月章之万一,绝代无闻焉。此亦慨世降之一端也。因归于我,义弗辞已。宜之者,盖前金赵愚轩之字,曾为巩西簿。遗山谓泰和有诗名,五言平淡,他人未易造,信然。泰和丁卯,迨今百十四年。云其月二日,壁水见士思容题。
右共五百九字。虽不知壁水、见士为何人,然二君之风韵可见。俟因俾嘉禾绘工盛懋临写一轴,适舅氏赵公待制雍,见而爱之,就为录文于上。按,唐元微之传奇莺莺事,以为张生寓蒲之普救寺,适有崔氏孀妇亦止兹寺。崔氏妇,郑氏也。
生出于郑,视郑则异派之从母。因丁文雅军扰掠蒲人,郑惶骇不知所措。生与将之灵善,请吏护之,不及于难。郑厚生德,谓曰:“姨之弱子幼女,当以仁兄之礼奉承。”命莺莺出拜,颜色艳异,光辉动人。生问其年纪,郑曰“十七岁矣。”生自是私礼莺莺之侍婢红娘,间道其意,既而诗章往复,遂酬所愿。中间离合多故,然不能终谐伉俪。说者以为生即张子野。宋王性之著《传奇辨证》,按微之作姨母郑氏墓志云:其既丧夫遭军乱,微之为保护其家。又作陆氏志云:余外祖睦州刺史郑济。
白乐天作微之母郑氏志,亦言郑济女。而唐崔氏谱,永宁尉鹏娶郑济女。则莺莺乃崔鹏之女,于微之为中表也。传奇言生年二十二,乐天作微之墓志,以大和五年死,年五十三,即当以大历十四年己未生,至贞元庚辰,正二十二岁。凡此数端,决为微之无疑,特托他姓以避耳。事具《候靖录》中。 【zhùshì】 táng dài zhēn yuán nián jiān, yòu wèi zhāng shēng, tā xìng gé wēn hé 'ér fù yú gǎn qíng, fēng dù xiāo sǎ, róng mào piào liàng, yì zhì jiān qiáng, pí qì gū pì。 fán shì bù hé yú lǐ de shì qíng, jiù bié xiǎng ràng tā qù zuò。 yòu shí gēn péng yǒu yī qǐ chū qù yóu lǎn yǐn yàn, zài nà zá luàn fēn rǎo de dì fāng, bié réndōu chǎo nào qǐhòng, méi wán méi liǎo, hǎo xiàng dū pà biǎo xiàn bù chū zì jǐ, yīn 'ér gè gè zhēng xiān kǒng hòu, ér zhāng shēng zhǐ biǎo miàn shàng féng chǎng zuò xì bān fū yǎn zhe。 tā cóng bù cānyù shǐ zhōng bǎo chí wěn zhòng。 suī rán yǐ shì 'èr shí sān suì liǎo, hái méi yòu zhēn zhèng jiē jìn guò nǚ sè。 yǔ tā jiē jìn de rén biàn qù wèn tā, tā biǎo shì qiàn yì hòu shuō: “ dēng tú zǐ bù shì hàosè de rén, què liú xià liǎo bù hǎo de pǐn xíng。 wǒ dǎo shì xǐ huān měi lì de nǚ zǐ, què zǒng yě méi ràng wǒ pèng shàng。 wèishénme zhè yàng shuō ní? dà fán chū zhòng de měi nǚ, wǒ wèi cháng bù liú xīn, píng zhè kě yǐ zhī dào wǒ bù shì méi yòu gǎn qíng de rén。 ” wèn tā de rén zhè cái liǎo jiě zhāng shēng。 guò liǎo bù jiǔ, zhāng shēng dào pú zhōu yóu lǎn。 pú zhōu de dōng miàn shí duō lǐ chù, yòu gè miào yǔ míng jiào pǔ jiù sì, zhāng shēng jiù jì zhù zài lǐ miàn。 dāng shí zhèng hǎo yòu gè cuī jiā guǎ fù, jiāng yào huí cháng 'ān, lù guò pú zhōu, yě zàn zhù zài zhè gè sì miào zhōng。 cuī jiā guǎ fù shì zhèng jiā de nǚ 'ér, zhāng shēng de mǔ qīn yě xìng zhèng, lùn qǐ qīn qī, suàn shì lìng yī zhī pài de yí mǔ。 zhè yī nián, hún jiān sǐ zài pú zhōu, yòu huàn guān dīng wén yǎ, bù huì dài bīng, jūn rén chèn zhe bàn sāngshì jìn xíng sāo rǎo, dà sì qiǎng jié pú zhōu rén。 cuī jiā cái chǎn hěn duō, yòu yòu hěn duō nú pú, lǚ tú zàn zhù cǐ chù, bù miǎn jīng huāng hài pà, bù zhī yǐ kào shuí。 zài cǐ yǐ qián zhāng shēng gēn pú zhōu jiànglǐng nà xiē rén yòu jiāo qíng, jiù tuō tā men qiú guān lì bǎo hù cuī jiā, yīn cǐ cuī jiā méi zāo dào bīng zāi。 guò liǎo shí jǐ tiān, lián shǐ dù què fèng huáng dì zhī mìng lái zhù chí jūn wù, xiàng jūn duì xià liǎo mìng lìng, jūn duì cóng cǐ cái 'ān dìng xià lái。 zhèng yí mǔ fēi cháng gǎn jī zhāng shēng de 'ēn dé, yú shì dà bǎi jiǔ xí kuǎn dài zhāng shēng。 zài táng wū de zhèng zhòngjǔ xíng yàn yǐn, yòu duì zhāng shēng shuō:“ wǒ shì gè guǎ fù, dài zhe hái zǐ, bù xìng zhèng gǎn shàng jūn duì dà luàn, shí zài shì wú fǎ bǎo zhù shēng mìng, ruò xiǎo de 'ér zǐ nián yòu de nǚ 'ér, dōushì kuī nǐ gěi liǎo tā men zài cì shēng mìng, zěn me kě yǐ gēn píng cháng de 'ēn dé yī yàng kàn dài ní? xiàn zài ràng tā men yǐ duì dài rén xiōng de lǐ jié bài jiàn nǐ, xī wàng yǐ cǐ bào dá nǐ de 'ēn qíng。” biàn jiào tā de 'ér zǐ bài jiàn。 ér zǐ jiào huān láng, dà yuē shí duō suì, róng mào piào liàng。 jiē zhe jiào tā nǚ 'ér bài jiàn:“ chū lái bài jiàn nǐ rén xiōng, shì rén xiōng jiù liǎo nǐ。” guò liǎo hǎo jiǔ wèi chū lái, tuī shuō yòu bìng。 zhèng yí shēng qì dì shuō:“ shì nǐ zhāng xiōng bǎo zhù liǎo nǐ de mìng, bù rán de huà, nǐ jiù bèi qiǎng zǒu, hái jiǎng jiū shénme yuǎn lí bì xián ní?” guò liǎo hǎo jiǔ tā cái chū lái。 chuānzhuó píng cháng de yī fú, miàn mào fēng rùn, méi jiā xīn xiān de zhuāng shì, huán xíng de fàjì xià chuí dào méi bàng, liǎng sāi fēi hóng, miàn sè yàn lì yǔ zhòng bù tóng, guāng cǎi huàn fā, fēi cháng dòng rén。 zhāng shēng fēi cháng jīng yà tā de měi mào jí máng gēn tā jiàn lǐ, zhī hòu tā zuò dào liǎo zhèng yí de shēn bàng。 yīn wéi shì zhèng yí qiǎngpò tā chū jiàn de, yīn 'ér yǎn guāng xié zhe zhù shì bié chù, xiǎn chū hěn bù qíng yuàn de yàng zǐ, shēn tǐ hǎo xiàng zhī chí bù zhù shìde。 zhāng shēng wèn tā nián líng, zhèng yí shuō:“ xiàn zài de huáng shàng jiá zǐ nà nián de qī yuè shēng, dào zhēn yuán gēng chén nián, jīn nián shí qī suì liǎo。” zhāng shēng màn màn dì yòng huà kāi dǎo yǐn dòu, dàn zhèng de nǚ 'ér gēn běn bù huí dá。 yàn huì jié shù liǎo zhǐ hǎo zuò bà。 zhāng shēng cóng cǐ niàn niàn bù wàng, xīn qíng zài yě bù néng píng jìng, xiǎng xiàng tā biǎo bái zì jǐ de gǎn qíng, què méi yòu jī huì。 cuī shì nǚ de yā huán jiào hóng niàn, zhāng shēng sī xià lǐ duō cì xiàng tā kòu tóu zuò yī, chèn jī shuō chū liǎo zì jǐ de xīn shì。 yā huán guǒ rán xià huài liǎo, hěn hài xiū dì páo liǎo, zhāng shēng hěn hòu huǐ。 dì 'èr tiān, yā huán yòu lái liǎo, zhāng shēng xiū kuì dì dào qiàn, bù zài shuō xiāng qiú de shì。 yā huán yú shì duì zhāng shēng shuō:“ nǐ de huà, wǒ bù gǎn zhuǎn dá, yě bù gǎn xiè lù, rán 'ér cuī jiā de nèi wài qīn qī nǐ shì liǎo jiě de, wèishénme bù píng zhe nǐ duì tā jiā de 'ēn qíng xiàng tā men qiú hūn ní?” zhāng shēng shuō:“ wǒ cóng hái tóng shí hòu qǐ, xìng qíng jiù bù suí biàn fù hé。 yòu shí hé fù nǚ men zài yī qǐ, yě bù céng kàn guò shuí。 dāng nián bù kěn zuò de shì, rú jīn dào dǐ hái shì zài xí guàn shàng zuò bù lái。 zuó tiān zài yàn huì shàng, wǒ jīhū bù kòng zhì zì jǐ。 zhè jǐ tiān lái, zǒu lù wàng liǎo dào shénme dì fāng qù, chī fàn yě gǎn jué bù chū bǎo hái shì méi bǎo。 kǒng pà guò bù liǎo zǎo wǎn, wǒ jiù huì yīn xiāng sī 'ér sǐ liǎo。 rú guǒ tōng guò méi rén qù qǔ qīn, yòu yào ‘ nà cǎi ’, yòu yào‘ wèn míng’, shǒu xù duō dé hěn, shǎo shuō yě dé sān sì gè yuè, nà shí kǒng wǒ yě jiù bù huì zài rén shì liǎo。 nǐ shuō wǒ gāi zǎ bàn ní?” yā huán shuō:“ cuī xiǎo jiě zhèng pài jǐn shèn hěn zhù yì bǎo hù zì jǐ, jí shǐ suǒ zūn jìng de rén yě bù néng yòng bù zhèng jīng de huà qù chù fàn tā。 nú cái de zhù yì, jiù gèng nán shǐ tā jiē shòu。 rán 'ér tā hěn huì xiě wén zhāng, cháng cháng sī kǎo tuī qiāo wén zhāng xiě fǎ, yuàn hèn“ sī de qíng xíng cháng chí xù hěn jiǔ。 nín kě yǐ shì tàn dì zuò xiē qíng shī lái dǎ dòng tā, fǒu zé, shì méi yòu bié de mén lù liǎo。” zhāng shēng fēi cháng gāo xīng, mǎ shàng zuò liǎo liǎng shǒu shī jiāo gěi liǎo hóng niàn。 dāng tiān wǎn shàng, hóng niàn yòu lái liǎo, ná zhe cǎi xìn zhǐ jiāo gěi zhāng shēng shuō:“ zhè shì cuī xiǎo jiě ràng wǒ jiāo gěi nǐ de。” kàn nà piān shī de tí mù shì《 míng yuè sān wǔ yè》, nà shī xiě dào:“ dài yuè xī xiāng xià, yíng fēng hù bàn kāi。 fú qiáng huā yǐng dòng, yí shì yù rén lái。” zhāng yě wēi wēi dì míng bái liǎo shī de hán yì, dāng tiān wǎn shàng, shì 'èr yuè shí sì rì。 cuī yīng yīng zhù fáng de dōng miàn yòu yī kē xìng huā shù, pān shàng tā kě yǐ yuè guò qiáng。 yīn lì shí wǔ de wǎn shàng, zhāng shēng yú shì bǎ nà kē shù dāng zuò tī zǐ pá guò qiáng qù。 dào liǎo xī xiāng fáng, yī kàn, mén guǒ rán bàn kāi zhe, hóng niàn tǎng zài chuáng shàng, zhāng shēng hěn chī jīng。 hóng niàn shí fēn hài pà, shuō:“ nǐ zěn me lái liǎo?” zhāng shēng duì tā shuō:“ cuī xiǎo jiě de xìn zhōng zhào wǒ lái de, nǐ tì wǒ tōng bào yī xià。” bù yī huì 'ér, hóng niàn yòu lái liǎo, lián shēng shuō:“ lái liǎo! lái liǎo!” zhāng shēng yòu gāo xīng yòu hài pà, yǐ wéi yī dìng huì chéng gōng。 děng dào cuī xiǎo jiě dào liǎo, jiù kàn tā chuān dài zhěng qí, biǎo qíng yán sù, dà shēng shǔluò zhāng shēng shuō:“ gē gē 'ēn dé, jiù liǎo wǒ men quán jiā, zhè shì gòu dà de 'ēn liǎo, yīn cǐ wǒ de mǔ qīn bǎ yòu ruò de zǐ nǚ tuō fù gěi nǐ, wèishénme jiào bù dǒng shì de yā huán, sòng lái liǎo yín luàn fàng dàng cí? kāi shǐ shì bǎo hù bié rén miǎn shòu bīng luàn, zhè shì yì, zuì zhōng chéng wēi yào xié lái suǒ qǔ, zhè shì yǐ luàn huàn luàn, èr zhě xiāngchà wú jǐ。 jiǎ rú bù shuō pò, jiù shì bǎo hù bié rén de qī piàn xū wěi xíng wéi, shì bù yì; xiàng mǔ qīn shuō míng zhè jiàn shì ní, jiù gū fù liǎo rén jiā de 'ēn huì, bù jí xiáng; xiǎng ràng bì nǚ zhuǎn gào yòu pà bù néng biǎo dá wǒ de zhēn shí de xīn yì。 yīn cǐ jiè yòng duǎn xiǎo de shī zhāng, yuàn yì zì jǐ shuō míng, yòu pà gē gē yòu gù lǜ, suǒ yǐ shǐ yòng liǎo bàng qiāo cè jī de yǔ yán, yǐ biàn shǐ nǐ yī dìng lái dào。 rú guǒ bù hé hū lǐ de jǔ dòng, néng bù xīn lǐ yòu kuì má? zhǐ xī wàng yòng lǐ yuē shù zì jǐ, bù yào xiàn rù yín luàn de ní tán。” shuō wán, mǎ shàng jiù zǒu liǎo。 zhāng shēng lèng liǎo lǎo bàn tiān, bù zhī dào zěn yàng cái hǎo, zhǐ hǎo yòu fān guò qiáng huí qù liǎo, yú shì chè dǐ jué wàng。 yī lián jǐ gè wǎn shàng, zhāng shēng dū kào jìn chuāng hù shuì jué, hū rán yòu rén jiào xǐng liǎo tā。 zhāng shēng jīng kǒng dì zuò liǎo qǐ lái, yuán lái shì hóng niàn bào zhe bèi zǐ dài zhe zhěn tóu lái liǎo, ān wèi zhāng shēng shuō:“ lái liǎo! lái liǎo! hái shuì jué gànshénme?” bǎ zhěn tóu bìng pái qǐ lái, bǎ bèi zǐ dā zài yī qǐ, rán hòu jiù zǒu liǎo。 zhāng shēng cā liǎo cā yǎn jīng, duān zhèng dì zuò zhe děng liǎo bàn tiān, yí xīn shì zài zuò mèng, dàn shì hái shì dǎ bàn dé zhěng zhěng qí qí, gōng gōng jìng jìng dì děng dài zhe。 bù cháng shí jiān hóng niàn jiù fú zhe cuī yīng yīng lái liǎo。 lái liǎo hòu cuī yīng yīng xiǎn dé yāo měi xiū sè, hé shùn měi lì, lì qì hǎo xiàng zhī chí bù liǎo zhī tǐ, gēn cóng qián de duān zhuāng wán quán bù yī yàng。 nà wǎn shàng shì shí bā rì, xié guà zài tiān shàng de yuè liàng fēi cháng jiǎo jié, jìng jìng de yuè guāng zhào liàng liǎo bàn chuáng。 zhāng shēng bù jìn piāo piāo rán, jiǎn zhí yí xīn shì shén xiān xià fán, bù rèn wéi shì cóng rén jiān lái de。 guò liǎo yī duàn shí jiān, sì lǐ de zhōng xiǎng liǎo, tiān yào liàng liǎo。 hóng niàn cuī cù kuài zǒu, cuī xiǎo jiě jiāo dī dī dì kū qì, shēng yīn wěi wǎn。 hóng niàn yòu fú zhe zǒu liǎo。 zhěng gè wǎn shàng yīng yīng méi shuō yī jù huà。 zhāng shēng zài tiān mēngmēngliàng shí jiù qǐ chuáng liǎo, zì jǐ huái yí dì shuō:“ nán dào zhè shì zuò mèng má?” děng dào tiān liàng liǎo, kàn dào huà zhuāng pǐn de hén jì hái liú zài bì shàng, xiāng qì hái liú zài yī fú shàng, zài chuáng rù shàng de lèi hén hái wēi wēi fā liàng、 jīng yíng。 zhè yǐ hòu shí jǐ tiān, guān yú yīng yīng de xiāo xī yī diǎn yě méi yòu。 zhāng shēng jiù zuò《 huì zhēn shī》 sān shí yùn, hái méi zuò wán, hóng niàn lái liǎo, yú shì jiāo gěi liǎo tā, ràng sòng gěi cuī yīng yīng。 cóng cǐ yīng yīng yòu yǔn xǔ liǎo, zǎo shàng tōu tōu dì chū qù, wǎn shàng tōu tōu dì jìn lái, yī kuài 'ér 'ān qǐn zài yǐ qián suǒ shuō de“ xī xiāng” nà dì fāng, jīhū yī gè yuè。 zhāng shēng cháng wèn zhèng yí de tài dù, yīng yīng jiù shuō:“ wǒ méi yòu bàn fǎ gào sù tā。” zhāng shēng biàn xiǎng qù gēn tā dāng miàn tán tán, cù chéng zhè jiàn shì。 bù jiǔ, zhāng shēng jiāng qù cháng 'ān, xiān bǎ qíng kuàng gào sù cuī yīng yīng。 cuī yīng yīng fǎng fó méi yòu wéi nán de huà, rán 'ér yōu chóu mányuàn de biǎo qíng lìng rén dòng xīn。 jiāng yào zǒu de dì 'èr tiān wǎn shàng, yīng yīng méi yòu lái。 zhāng shēng yú shì xiàng xī zǒu liǎo。 guò liǎo jǐ gè yuè, zhāng shēng yòu lái dào pú zhōu, gēn cuī yīng yīng yòu jù huì liǎo jǐ gè yuè。 cuī yīng yīng zì xiěde hěn hǎo, hái shàn yú xiě wén zhāng, zhāng shēng zài sān xiàng tā suǒ yào, dàn shǐ zhōng méi jiàn dào tā de zì hé wén zhāng。 zhāng shēng cháng cháng zì jǐ yòng wén zhāng tiǎo dòu, cuī yīng yīng yě bù dà kàn。 dà tǐ shàng jiǎng cuī yīng yīng chāo guò zhòng rén, jì yì dá dào jí gāo de chéng dù, ér biǎo miàn shàng hǎo xiàng bù dǒng; yán tán mǐn jié xióng biàn, què hěn shǎo yìng chóu; duì zhāng shēng qíng yì shēn hòu, rán 'ér què wèi yòng huà biǎo dá chū lái; jīng cháng yōu chóu xiàn mù yǐn wēi shēn suì, què cháng xiàng wú zhī wú shí de yàng zǐ; xǐ nù de biǎo qíng, hěn shǎo xiǎn xiàn yú wài biǎo。 yòu yī tiān yè wǎn。 dú zì tánqín, xīn qíng yōu chóu, tánzòu de qǔzǐ hěn shāng gǎn。 zhāng shēng tōu tōu dì tīng dào liǎo, qǐng qiú tā zài tánzòu yī cì, què shǐ zhōng méi tánzòu, yīn cǐ zhāng shēng gèng cāi bù tòu tā de xīn shì。 bù jiǔ zhāng shēng kǎo shì de rì zǐ dào liǎo, yòu gāi dào xī biān qù。 lín zǒu de wǎn shàng, zhāng shēng bù zài sù shuō zì jǐ de xīn qíng, ér zài cuī yīng yīng miàn qián yōu chóu tàn xī。 cuī yīng yīng yǐ 'àn 'àn zhī dào jiāng yào fēn bié liǎo, yīn 'ér tài dù gōng jìng, shēng yīn róu hé, màn màn dì duì zhāng shēng shuō:“ nǐ qǐ xiān shì wán nòng, zuì hòu shì diū qì, nǐ dāng rán shì tuǒdàng de, wǒ bù gǎn yuàn hèn。 yī dìng yào nǐ wán nòng liǎo wǒ, yòu yóu nǐ zuì zhōng qǔ wǒ, nà shì nǐ de 'ēn huì。 jiù lián shān méng hǎi shì, yě yòu dào tóu de shí hòu, nǐ yòu hé bì duì zhè cì de lí qù yòu zhè me duō gǎn chù ní? rán 'ér nǐ jì rán bù gāo xīng, wǒ yě méi yòu shénme 'ān wèi nǐ de。 nǐ cháng shuō wǒ shàn cháng tánqín, wǒ cóng qián hài xiū, bàn bù dào。 xiàn zài nǐ jiāng zǎo zǒu liǎo, ràng wǒ tánqín, jiù mǎn zú nín de yì yuàn。” yú shì tā kāi shǐ tánqín, dàn de shì《 ní cháng yǔ yī qū》 xù, hái méi dàn jǐ shēng, fā chū de bēi 'āi de shēng yīn yòu yuàn yòu luàn, bù zài zhī dào dàn de shì shénme qǔzǐ, shēn biān de rén tīng liǎo kū liǎo qǐ lái, cuī yīng yīng yě tū rán tíng zhǐ liǎo yǎn zòu, rēng xià liǎo qín, lèi liú mǎn miàn; jí bù huí dào liǎo mǔ qīn chù, zài méi yòu lái。 dì 'èr tiān zǎo shàng zhāng shēng chū fā liǎo。 dì 'èr nián, zhāng shēng méi yòu kǎo zhōng, biàn liú zài cháng 'ān, yú shì xiě gěi cuī yīng yīng yī fēng xìn, yào tā bǎ shì qíng kàn kāi xiē。 cuī yīng yīng de huí xìn, cū lüè dì jìzǎi yú cǐ, xìn zhōng shuō:“ pěng dú lái xìn, zhī dào nǐ duì wǒ gǎn qíng hěn shēn hòu。 nán nǚ zhī qíng de liú lù, shǐ wǒ bēi xǐ jiāo jí。 yòu sòng wǒ yī hé huā shèng, wǔ cùn kǒu zhī。 nǐ sòng wǒ zhè xiē shì xiǎng shǐ tóu fā zēng cǎi, shǐ zuǐ chún rùn zé, suī rán chéng shòu tè shū de 'ēn huì, dàn dǎ bàn liǎo yòu gěi shuí kàn ní? kàn dào zhè xiē dōng xī gèng zēng jiā liǎo xiǎng niàn, zhè xiē dōng xī gèng shǐ bēi shāng tàn xī yuè lái yuè duō bà liǎo。 nǐ jì jiē shòu liǎo dào jīng chéng cān jiā kǎo shì de rèn wù, ér jìn shēn de tú jìng, jiù yīnggāi zài cháng 'ān 'ān xià xīn lái。 zhǐ yí hàn guài pì qiǎn lòu de wǒ, yīn wéi lù yuǎn 'ér bèi diū qì zài zhè lǐ。 shì wǒ de mìng gāi rú cǐ, hái néng shuō shénme ní? cóng qù nián qiū tiān yǐ lái, cháng cháng jīng shén huǎng hū, xiàng shī diào liǎo shénme。 zài xuān nào de chǎng hé, yòu shí miǎnqiǎng shuō xiào, ér zài qīng xián de yè wǎn zì jǐ dú chù shí, zěn néng bù tōu tōu liú lèi。 shèn zhì zài shuì mèng dāng zhōng, yě cháng gǎn tàn wūyè。 xiǎng dào lí bié yōu chóu yòu chán mián, zhēn jué dé wǒ men xiāng chù de shí jiān tài duǎn, suī rán hěn duǎn kě yòu hěn bù píng cháng。 mì mì xiāng huì méi yòu jié shù, hǎo mèng tū rán zhōng duàn liǎo。 suī rán bèi zǐ de yī bàn hái shǐ rén gǎn dào wēn nuǎn, dàn xiǎng niàn nǐ gèng duō gèng yuǎn。 hǎo xiàng zuó tiān cái fēn bié, kě shì zhuǎn yǎn jiù guò qù yī nián liǎo。 cháng 'ān shì gè xíng lè de dì fāng, bù zhī shì shénme qiān dòng liǎo nǐ de sī xù, hái xiǎng zhe wǒ zhè gè wēi bù zú dào de rén。 kě shì wǒ què xiǎng niàn nǐ méi yòu biān méi yòu yán, zhǐ shì wǒ dī xià bēi wēi de tóu, wú fǎ xiàng nǐ dá xiè shénme。 zhì yú wǒ men de shān méng hǎi shì, wǒ cóng lái méi yòu gǎi biàn。 wǒ cóng qián gēn nǐ yǐ biǎo qīn guān xì xiāng jiē chù, yòu shí yī tóng yàn yǐn xiāng chù。 shì bì nǚ yǐn yòu wǒ, yú shì jiù zài sī xià yǔ nǐ chéng xīn。 qīng chūn nán nǚ de xīn bù néng zì wǒ kòng zhì, nǐ yòu shí jiè tīng qín lái tiǎo dòu wǒ, wǒ méi yòu xiàng tóu suō nà yàng de jù jué。 děng dào yǔ nǐ tóng jū, qíng yì hěn nóng, gǎn qíng hěn shēn, wǒ yú chǔn qiǎn bó de xīn, rèn wéi zhōng shēn yòu liǎo yǐ kào。 nǎ lǐ xiǎng dào jiàn liǎo nín yǐ hòu, què bù néng chéng hūn! yǐ zhì gěi wǒ zào chéng liǎo de xiū chǐ, bù zài yòu guāng míng zhèng dà de zuò qī zǐ de jī huì。 zhè shì sǐ hòu yě huì yí hàn de shì qíng, wǒ zhǐ néng xīn zhōng tàn xī, hái néng shuō shénme ní? rú guǒ rén yì de rén kěn jìn xīn jìn lì, tǐ tiē wǒ de kǔ zhōng, yīn 'ér wěi qū dì chéng quán hūn shì, nà me jí shǐ wǒ sǐ qù liǎo, yě huì xiàng huó zhe de shí hòu nà yàng gāo xīng。 huò xǔ shì tōng dá de rén, bǎ yī qièshì qíng dū kàn dé hěn suí biàn, hū lüè xiǎo de fāng miàn, ér zhǐ kàn dà de fāng miàn, bǎ hūn qián jié hé kàn zuò chǒu xíng, bǎ xié pò dìng de méng yuē kàn zuò kě yào xié de tiáo jiàn, nà me wǒ xíng tǐ suī rán xiāo shī, dàn chéng xīn yě bù huì mǐn miè。 píng zhe fēng jiè zhe lù, wǒ de líng hún hái huì gēn zài nǐ de shēn biān。 wǒ shēng sǐ de chéng xīn, quán biǎo dá zài zhè xìn shàng miàn liǎo。 miàn duì xìn zhǐ wǒ qì bù chéng shēng, gǎn qíng yě jué dé shū fā bù chū lái。 zhǐ shì xī wàng nǐ qiān wàn 'ài xī zì jǐ, qiān wàn 'ài xī zì jǐ。 yù huán yī méi shì wǒ yīng 'ér shí dài guò de, jì qù quán chōng nín pèi dài de dōng xī。‘ yù’ qǔ tā de jiān gù rùn zé bù gǎi biàn。‘ huán’ qǔ tā de shǐ zhōng bù duàn; jiā shàng tóu fā yī lǚ, wén zhú chá niǎn zǐ yī méi。 zhè jǐ zhǒng dōng xī bìng bù zhí dé bèi kàn zhòng, wǒ de yì sī bù guò shì xiǎng ràng nín rú yù bān zhēn chéng, yě biǎo shì wǒ de zhì xiàng rú huán nà yàng bù néng jiě kāi。 lèi hén luò dào liǎo zhú zǐ shàng, chóu mèn de qíng xù xiàng chán rào de sī。 jiè wù biǎo dá qíng yì, yǒng yuǎn chéng wéi xiāng hǎo。 xīn jìn shēn yuǎn, xiāng huì méi yòu jī huì liǎo。 nèi xīn de yōu yù yě xǔ huì yǔ nǐ qiān lǐ xiāng huì hé。 qǐng nǐ qiān wàn 'ài xī bǎo hù zì jǐ。 bù yào bǎ wǒ lǎo fàng zài xīn shàng。” zhāng shēng bǎ tā de xìn gěi hǎo péng yǒu kàn liǎo, yóu cǐ dāng shí yòu hěn duō rén zhī dào liǎo zhè shì。 zhāng shēng de hǎo yǒu yáng jù yuán hǎo xiě shī tián cí, tā jiù bǎ zhè shì zuò liǎo yī shǒu《 cuī niàn》 jué jù shī:“ qīng rùn pān láng yù bù rú, zhōng tíng huì cǎo xuě xiāo chū。 fēng liú cái zǐ duō chūn sī, cháng duàn xiāo niàn yī zhǐ shū。” hé nán de yuán zhěn yì jiē zhe zhāng shēng de huì zhēn shī yòu zuò cái sān shí yùn。 shī xiě dào: wēi wēi de yuè guāng tòu guò chuāng líng yǔ lián zǐ zhào rù shì nèi, tiān kōng yě bèi yuè sè yìng dé yòu xiē míng liàng。 zài yuè guāng zhī xià yáo yuǎn de tiān kōng xiǎn dé mó hú, dī chù de shù mù yě lüè lù chū qīng cuì de yán sè。 fēng chuī fú zhe yuàn zhōng de zhú zǐ, shēng rú lóng yín, luán niǎo de gē shēng chuān guò liǎo jǐng bàng de tóng shù。 luó xiāo piāo yè xiàng bó wù, shēn shàng pèi dài de yù shì zài qīng fēng zhōng fā chū xiǎng shēng。 yí zhàng suí zhe‘ xī wáng mǔ’, yún zhōng tuō zhe‘ yù tóng’。 yè wǎn rén jìng wú shēng, zǎo chén xiāng huì shí què xià zhe lù lù xì yǔ。 xiù xié shàng qiàn zhe zhū yù yī lèi de shì wù, guāng shǎn shǎn de, bìng xiù yòu bù míng xiǎn de lóng xíng huā wén。 xíng zǒu shí tóu shàng de fèng xíng shǒu shì chàn dòng zhe, luó zuò de pī jiān shèng guò hóng sè de hóng ní。 cóng‘ yáo huá pǔ’ qù dào‘ bì yù gōng’。 yīn dào luò chéng běi miàn yóu lǎn, ǒu rán de jī huì yù jiàn liǎo‘ sòng yù de dōng lín nǚ’。 tiáoxì shí, kāi tóu hái wēi wēi jù jué, shí jì shàng xīn zhōng yǐ mò xǔ。 dī tóu shí xiàng chán yì shìde fàjì wēi wēi chàn dòng, huí lái de shí hòu, jiǎo shàng luò liǎo yī céng huī chén。 zhuǎn guò liǎn lái rú huā zhī měi, rú xuě zhī bái, shàng chuáng bào zhe sī chóu bèi zǐ。 xiàng yuān yāng nà yàng bó zǐ xiāng tiē wǔ dòng, yòu xiàng fěi cuì niǎo nà yàng jù zài yī qǐ huān lè。 méi shàng de dài sè yīn xiū sè 'ér jù xiàng yī biān, zuǐ chún shàng de hóng sè yīn wēn nuǎn yǐ róng huà。 hū chū de qì xiàng lán huā de ruǐ nà yàng xiāng, pí fū zī rùn, měi hǎo de jī ròu hěn fēng mǎn。 méi yòu lì qì lǎn dé yí dòng shǒu wàn, chéng xiàn duō zhǒng jiāo tài, xǐ huān suō zhe shēn zǐ。 liú chū de hàn jù chéng liǎo yī chuàn chuàn hàn zhū, tóu fā sǎnluàn, chéng xiàn shǎn shǎn lǜ sè。 zhèng wéi qiānzǎi nán féng de xiāng huì gāo xīng, què tū rán tīng jiàn yǐ dào wǔ gèng。 liàn liàn bùshě shí chǎn shēng yí hàn, qíng yì chán mián nán yǐ jié shù。 lǎn yáng yáng de liǎn sè lù chū yōu chóu de shén tài, yòng měi lì de yǔ yán fā shì, shuō chū liǎo fèi fǔ zhī yán。 zèng sòng yù huán biǎo míng mìng yùn yǒng yuǎn xiāng hé。 liú xià tóng xīn jié xiàng zhēng liǎng xīn xiāng tóng。 yè wǎn zhào jìng shū zhuāng, yǎn lèi bǎ liǎn shàng de fěn dū chōng diào liǎo, hūn 'àn de dēng huǒ xià, tīng dé dào yuǎn chù chóng zǐ míng jiào de shēng yīn。 huà zhuāng hòu yǐ rán guāng cǎi hěn xiān míng, ér zǎo chén de tài yáng yě jiàn jiàn chū lái liǎo。 chéng zhe yě yā huí guī luò shuǐ, chuī xiāo de rén yě dēng shàng liǎo sōng shān。 yī fú shàng xiàng zhān shàng liǎo shè xiāng, zhěn tóu shàng huá nì nì hái liú yòu hóng sè。 mì mì de táng biān shàng de cǎo, qīng qīng piāo fēi jiù xiàng shā zhōu de péng cǎo。 tánzòu sù qín xiàng hè, yǎng wàng tiān shàng pàn hóng yàn guī lái。 dà hǎi kuān kuò nán yǐ fēi dù, tiān gāo, yě nán fēi。 xiàng cháo wéi xíng yún de wū shān shén nǚ yī yàng méi yòu gù dìng chù suǒ。 zhǐ yòu xiāo shǐ yī gè rén liú zài lóu zhōng( nòng yù yǐ jīng bù zhī hé zhù)” zhāng shēng de péng yǒu tīng dào zhè shì de, méi yòu bù gǎn dào jīng yì de, rán 'ér zhāng shēng de niàn tóu duàn liǎo。 yuán zhěn yǔ zhāng shēng tè bié yòu jiāo qíng, biàn wèn tā guān yú zhè shì de xiǎng fǎ。 zhāng shēng shuō:“ dà fán shàng tiān chāiqiǎn de tè chū de dōng xī, bù huò hài tā zì jǐ, yī dìng huò hài bié rén。 jiǎ shǐ cuī yīng yīng yù dào fù guì de rén, píng jiè chǒng 'ài, néng bù zuò fēng liú yùn shì, chéng wéi qián yú shēn yuān de jiāo lóng,, wǒ jiù bù néng yù cè tā huì biàn chéng shénme。 yǐ qián yīn cháo de zhòu wáng, zhōu dài de zhōu yōu wáng, yōng yòu bǎi wàn hù kǒu de guó jiā, nà shì lì shì hěn qiáng dà de。 rán 'ér yī gè nǚ zǐ jiù shǐ tā kuǎ tái liǎo, jūn duì bēng kuì, zì shēn bèi shā, zhì jīn bèi tiān xià chǐ xiào。 wǒ de dé xíng nán yǐ shèng guò guài yì bù xiáng de dōng xī, zhǐ yòu kè fú zì jǐ de gǎn qíng, gēn tā duàn jué guān xì。” dāng shí zài zuò de réndōu wèicǐ shēn shēn gǎn tàn。 yǐ hòu yī nián duō, cuī yīng yīng jià gěi liǎo bié rén, zhāng shēng yě qǔ liǎo qīn。 yī cì zhāng shēng qià hǎo jīng guò cuī yīng yīng zhù de dì fāng, jiù tōng guò cuī de zhàng fū zhuǎn gào cuī yīng yīng, yào qiú yǐ biǎo xiōng de shēn fèn xiāng jiàn。 zhàng fū gào sù liǎo cuī yīng yīng。 kě shì cuī yīng yīng shǐ zhōng yě méi chū lái。 zhāng shēng yuàn hèn sī niàn de chéng yì, zài liǎn sè shàng biǎo xiàn dé hěn míng xiǎn。 cuī yīng yīng zhī dào hòu, àn dì lǐ xiě liǎo yī shǒu shī:“ zì cóng xiāo shòu jiǎn róng guāng, wàn zhuǎn qiān huí lǎn xià chuáng。 bùwèi bàng rén xiū bù qǐ, wéi láng qiáo cuì què xiū láng。” zuì hòu yě wèi jiàn zhāng shēng。 hòu lái yòu guò liǎo jǐ tiān, zhāng shēng jiāng yào zǒu liǎo, cuī yīng yīng yòu xiě liǎo yī piān duàn jué guān xì de shī:“ qì zhì jīn hé dào, dāng shí qiě zì qīn。 hái jiāng jiù shí yì, lián qǔ yǎn qián rén。” cóng cǐ yǐ hòu chè dǐ duàn jué liǎo yīn xìn。 dāng shí de rén dà duō zàn xǔ zhāng shēng shì shàn yú mí bǔ guò shī de rén。 wǒ cháng zài péng yǒu jù huì shí, tán dào zhè gè yì sī, shì wéi liǎo ràng nà xiē míng zhì de rén bù zuò zhè yàng de shì; zuò zhè yàng shì de rén bù bèi mí huò。 zhēn yuán nián jiǔ yuè, péng yǒu lǐ gōng zuǒ, liú sù zài wǒ men jìng 'ān lǐ zhù zhái lǐ, wǒ tán qǐ liǎo zhè jiàn shì。 lǐ gōng zuǒ jué dé zhè jiàn shì fēi cháng chū qí, lián lián chēng dào。 yú shì wǒ biàn zuò liǎo《 yīng yīng gē》 lái chuán bō zhè jiàn shì。 cuī shì xiǎo míng jiào yīng yīng, gōng zuǒ jiù yǐ cǐ wéi piān míng。
《莺莺传》文笔优美﹐描述生动﹐于叙事中注意刻画人物性格和心理﹐较好地塑造了崔莺莺的形象。崔莺莺是一个在封建家庭的严格闺训中长大的少女。她有强烈的爱情要求﹐但又在内心隐藏得很深﹐甚至有时还会在表面上作出完全相反的姿态。本来﹐通过她的侍婢红娘﹐ 张生与她已相互用诗表达了爱情。可是﹐当张生按照她诗中的约定前来相会时﹐她却又“端服严容”﹐正言厉色地数落了张生的“非礼之动”。数日后﹐当张生已陷于绝望时﹐她忽然又采取大胆的叛逆行动﹐主动夜奔张生住所幽会﹐“曩时端庄﹐不复同矣”。崔莺莺的这种矛盾和反复﹐真实地反映了她克服犹豫﹑动摇而终于背叛封建礼教的曲折过程。但是﹐她在思想上又始终未能彻底摆脱社会﹑出身﹑教养所加给她的精神桎梏。她仍然认为私自恋爱结合是不合法的﹐“始乱之﹐终弃之﹐ 固其宜矣﹐愚不敢恨”。因而在她遭到遗弃以后﹐就只能自怨自艾﹐听从命运的摆布。这又表现了她思想性格中软弱的一面。作品中对这一形象的刻画﹐传神写态﹐ 有血有肉﹐异常鲜明。相比之下﹐张生的形像则写得较为逊色。尤其是篇末﹐作者为了替张生遗弃崔莺莺的无耻行径辩解开脱﹐竟藉其口大骂崔莺莺为“尤物”﹑“ 妖孽”﹑“不妖其身﹐必妖于人”﹐这就不仅使得人物形像前后不统一﹐也造成了主题思想的矛盾。诚如鲁迅《中国小说史略》所说:“篇末文过饰非﹐遂堕恶趣。”尽管如此﹐读者从作品的具体描述中却仍然感到崔莺莺令人同情﹐而张生的负心﹐则令人憎恶。作品的客观艺术效果与作者的主观议论评价是不一致的。
请欣赏:
请给我换一个看看! 拜托,快把噪音停掉!我读累了,想听点音乐或者请来支歌曲!
【选集】táng sòng chuán qí xuǎn |
|
|
|
|