bǎi kē shū míng : wén xué xiě zuò > tōng jiàn jì shì běn mò
mùlù
No. 1
　　dì yī bù jì shì běn mò tǐ shǐ shū
　　 kāi chuàng yǐ “ shì ” wéi gāng de běn mò tǐ shǐ shū héng héng《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 de zuò zhě shì nán sòng de yuán shū。 yuán shū
　　（ 1131 héng 1205 nián）， zì jī zhòng， nán sòng jiàn 'ān（ jīn fú jiàn jiàn 'ōu） rén。 sòng xiào zōng lóng xīng yuán nián（ 1163 nián）
　　 zhōng jìn shì， lì rèn wēn zhōu pàn guān、 yán zhōu jiào shòu、 tài fǔ chéng jiān guó shǐ yuàn biān xiū、 dà lǐ shǎo qīng、 gōng bù shì láng jiān guó xué
　　 jì jiǔ、 yòu wén diàn xiū zhuàn、 jiāng líng zhī fǔ děng zhí。 tā wǎn nián xǐ yì， zhù yòu《 yì xué suǒ yǐn》、《 zhōu yì biàn yì》 děng
　　 shū。
　　《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 shì yuán shū zài yán zhōu rèn jiào shòu shí suǒ zhuàn， zhè shí yóu yú zhí zhǎng qīng xián， kě yǐ cóng róng lùn zhù。
　　 yuán shū yǔ zhū xī、 lǚ zǔ qiān hé yáng wàn lǐ shì tóng shí dài rén， zhè shí de shè huì jīng jì hé xué shù wén huà dōuyòu yī dìng de fā zhǎn，
　　 dàn shì mín zú máo dùn hé jiē jí máo dùn què chǔyú bǐ jiào jǐn zhāng de zhuàng tài， zhè yī xiàn shí， duì yú bào yòu“ ài jūn yōu guó zhī xīn，
　　 fèn shì jí xié zhī zhì” de yuán shū lái shuō， zhǐ yòu xiàng sī mǎ guāng nà yàng， ná qǐ shǐ bǐ， lái shū fā zì jǐ de bào guó yōu mín zhī
　　 qíng。
　　 yuán shū wéi rén zhèng zhí， duì zhèng zhì fǔ bài， péng dǎng hù zhēng， yā zhì rén cái děng chǒu 'è shè huì xiàn xiàng shì hěn bù mǎn de。 dāng
　　 tā wèiguó shǐ yuàn biān xiū guān， fēn pèi fù zé zhuàn xiū《 sòng shǐ》 lièzhuàn shí， běi sòng zhé zōng shí“ jiānxiàng” zhāng dūn de zǐ sūn，
　　 yǐ tóng xiāng guān xì qǐng yuán shū duì zhāng dūn chuán jiā yǐ“ wén shì” shí， yuán bó rán dà nù shuō：“ zǐ hòu wéixiàng， fù guó qī jūn。
　　 wú wéi shǐ guān， shū fǎ bù yǐn， níng fù xiāng rén， bù kě fù hòu shì tiān xià gōng yì！”（《 sòng shǐ · yuán shū chuán》） dāng shí
　　 zǎixiàng zhào xióng“ zǒng shǐ shì”， tīng dào hòu jí chēng zàn tā“ wú kuì gǔ liáng shǐ”（ tóng shàng）。
　　 dāng shí xiàn shí zhèng zhì de zhí jiē cì jī， shì yuán shū biān zuǎn《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 de yuán yīn zhī yī， gěi nèi wài jiāo kùn
　　 de zhào sòng fēng jiàn zhèng quán tí gōng 'ān bāng zhì guó de yào fāng。 lìng yī gè yuán yīn， shì wéi liǎo jiě jué dú《 zī zhì tōng jiàn》 de kùn nán。
　　 yóu yú《 tōng jiàn》 jì shù liǎo 1300 duō nián de shǐ shí， qǔ cái hóng fù， dàn tā zhǐ shì měi nián jì shù， duì yú yī jiàn shì qíng lián
　　 xù hǎo jǐ nián de， tā wèi néng lián guàn jì shù， rú guǒ yào liǎo jiě qí quán mào， jiù yào fān yuè hǎo jǐ juàn， dú zhě hěn bù fāng biàn。
　　 jù shuō，《 zī zhì tōng jiàn》 xiū chéng hòu， sī mǎ guāng xī wàng xiě zuò bān zǐ yǐ wài de yòu guān rén yuán zài kàn yī biàn， dàn shǐ tā hěn
　　 shī wàng， zhǐ yòu yī gè míng jiào wáng shèng zhī de jiè qù kàn liǎo yī biàn， bié de rén miàn duì zhè bù jù zhù， yòu de zhǐ fān liǎo jǐ juàn，
　　 yòu de zhǐ kàn liǎo jǐ yè jiù bù xiǎng zài kàn liǎo。 yóu cǐ kě jiàn，《 tōng jiàn》 yóu yú piān fú tài dà shǐ rén yuè dú kùn nán。 sī mǎ
　　 guāng běn rén yě gǎn jué dào zhè yī nán chù， tā wǎn nián shí céng jīng xiǎng lìng xiě yī bù《 zī zhì tōng jiàn jǔ yào lì》， bǎ《 zī zhì tōng
　　 jiàn》 jiǎn huà yī fān， dàn tā lǎo liǎo， yǐ lì bù cóng xīn， jiēguǒ méi yòu wán chéng。
　　 yuán shū gēn jù《 zī zhì tōng jiàn》 jìzǎi de zhòng yào shǐ shí， yǐ shì jiàn wéi zhōng xīn， àn zhào《 tōng jiàn》 yuán lái de nián cì，
　　 fēn lèi biān ji， chāo shàng yuán wén， bǎ sī mǎ guāng de shǐ lùn yě chāo shàng， měi shì biāo yǐ xǐng mùdì tí mù， ér yuán shì běn rén méi yòu
　　 fā biǎo yì jiàn， yě méi yòu jiā shàng yī jù huà。 zhè yàng， gòng biān jí liǎo 239 gè shì mù， shǐ yú《 sān jiā fēn jìn》， zhōng yú
　　《 shì zōng zhēng huái nán》， jì shù liǎo 1300 duō nián de shǐ shì， gòng 42 juàn。 yuán shì suī rán zhǐ yòng liǎo dà yuē liǎng nián de shí jiān biān
　　 xiě《 tōng jiàn jì shì běn mò 》， dàn tā shú dú《 tōng jiàn》 què huā liǎo bù zhī duō shàonián de shí jiān。 tā bù dàn yào shú dú《 tōng
　　 jiàn》， liǎo jiě qí quán bù nèi róng， hái yào chī tòu sī mǎ guāng de shǐ xué jiàn jiě。
　　 yuán shū gēn sī mǎ guāng yī yàng， shǐ zhōng kè shǒu“ zhuān qǔ guān guó jiā xīng shuāi， xì shēng mín xiū qī， shàn kě wéi fǎ， è kě wéi
　　 jiè” de yuán zé。 yīn cǐ tā zài biān lì biāo tí， chāo lù shǐ liào shí， duì yú zāi yì、 fú ruì、 tú chèn、 zhàn bǔ、 guǐ guài děng
　　 jué shǎo jiā yǐ cǎi yòng， jí shǐ shāo yòu shè jí， yě shì zuò wéi qǐ jǐng jiè zuò yòng 'ér yǐn yòng de。 zhè zhǒng fǎn duì tiān mìng lùn shén xué，
　　 ér zhòng shì shè huì xiàn shí de shǐ guān， zài dāng shí wú yí shì jìn bù de。 duì yú tǒng zhì zhě yuán shū shì tí chū jǐng gào de， rú yuán shū
　　 zài《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 juàn sān《 wǔ dì huò shén guài》 zhōng chāo lù liǎo“ chén guāng yuē”， pī píng liǎo hàn wǔ dì“ qióng shē jí
　　 yù， fán xíng zhòng liǎn， nèi chǐ gōng shì， wài shì sì yí， xìn huò shén guài， xún yóu wú dù， shǐ bǎi xìng pí bì， qǐ wéi dào zéi”。
　　 yóu cǐ kě jiàn， yuán shū shì yòu zì jǐ de zhèng zhì jiàn jiě de， zhè zhèng rú zhū xī suǒ shuō de， yuán shū“ qí bù jū mén mù， shǐ zhōng
　　 lí hé zhī jiān， yòu jiē qū yòu wēi yì。”（《 zhū zǐ dà quán》 juàn 81） suǒ wèi“ wēi yì”， jiù shì zhǐ yuán shū de zhèng zhì
　　 guān diǎn。 yuán shū bǎ yòu guān fēng jiàn zhèng zhì de zhù yào wèn tí， rú yáng wàn lǐ（ yǔ yuán shū tóng wéi tài xué guān） suǒ jǔ de nèi róng，
　　“ yuē zhū hóu， yuē dà dào， yuē nǚ zhù， yuē wài qī， yuē huàn guān， yuē quán chén， yuē yí dí， yuē fān zhèn”（《 tōng jiàn jì
　　 shì běn mò xù》） zhī lèi， dū zuò wéi quán shū de jī běn nèi róng， shǐ tā chéng wéi dāng shí jí hòu shì jūn chén de jiàn jiè。 yuán shū hái
　　 shí fēn zhòng shì hàn zú zhèng quán de huī fù shì yè， duì yú“ zǔ tì běi fá”、“ sòng míng dì běi fá” děng， dà shū tè shū， ér
　　 duì yú jìn jù zhōng yuán jí jǔ bīng nán fàn de shǎo shù mín zú shàng céng tǒng zhì fènzǐ， zé shì wéi“ shí lè kòu hé shuò”，“ zhào wèi luàn
　　 zhōng yuán”。 dāng cān zhī zhèng shì gōng mào liáng dé dào《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 yī shū shí， lì jí tuī jiàn gěi sòng xiào zōng。 sòng xiào zōng
　　 yuè dú shí， zàn tàn dì shuō：“ zhì dào jìn zài shì yǐ。”（《 sòng shǐ · yuán shū chuán》）
　　 xiào zōng mìng lìng mó yìn shí bù， yǐ cì tài zǐ hé jiāng shàng zhū shuài， mìng shú dú zhī； hái tí shēng yuán shū wéi dà zōng zhèng bù。
　　 yuán shū zuì dà de gòng xiàn， shì kāi chuàng liǎo yǐ jì shì wéi zhù de běn mò tǐ， shí xiàn liǎo shǐ shū biān zuǎn tǐ de tū pò， cóng 'ér
　　 chū xiàn liǎo biān nián、 jìzhuàn、 jì shì běn mò sān zú dǐng lì de tǐ lì。 yǐ“ shí” wéi zhōng xīn de biān nián tǐ hé yǐ“ rén” wéi
　　 zhōng xīn de jìzhuàn tǐ gè yòu qiān qiū， ér jiǎn suǒ bù biàn zé shì tā men de gòng tóng quē diǎn。 ér yuán shū chuàng lì de yǐ“ shì” wéi zhōng
　　 xīn de jì shì běn mò tǐ cái， què mí bǔ liǎo biān nián yǔ jìzhuàn tǐ de bù zú， yīn 'ér fēng fù liǎo shǐ xué nèi róng， zhèng rú qīng dài zhù
　　 míng lì shǐ xué jiā zhāng xué chéng suǒ píng lùn de nà yàng：“ yīn shì mìng piān， bùwèi cháng gé， …… wén shěng yú jìzhuàn， shì huò yú biān
　　 nián， jué duàn qù qǔ， tǐ yuán yòng shén，…… gù yuē： ‘ shén qí huà chòu fǔ， ér chòu fǔ fù huà wéi shén qí ’。”（《 wén
　　 shǐ tōng yì · shū jiào xià》） zhāng shì de píng lùn shì zhèng què de， yuán shì chuàng lì de jì shì běn mò xīn tǐ cái， díquè shì duì zhōng guó
　　 lì shǐ biān zuǎn xué de yī dà gòng xiàn。
　　 suī rán《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 yuán chāo《 zī zhì tōng jiàn》， dàn duì《 tōng jiàn》 de jiàokān què qǐ liǎo yī dìng de zuò yòng。
　　 yóu yú《 tōng jiàn》 liú chuán yǐ jiǔ， chuán chāo kè yìn， nán miǎn huì yòu cuò wù。 suǒ yǐ wǒ men dú shū shí， kě yǐ bǎ liǎng shū hù xiāng
　　 jiàokān。
　　 qīng dài de zhāng dūn rén céng jīng yòng《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 dà zì běn（ jí hú zhōu bǎn běn；
　　 yán zhōu bǎn běn zì xiǎo， yòu jiào xiǎo zì běn）， hé míng dài wàn lì nián jiān háng zhōu suǒ kè《 zī zhì tōng jiàn》 yuán zhù běn hù xiào，
　　 xiào chū yì wén 3000 duō tiáo， xiě chéng《 zī zhì tōng jiàn kān běn shí wù》 3 juàn， hòu lái zhāng yù zhuàn xiě《 hú kè tōng jiàn zhèng wén xiào
　　 sòng jì》 shí， bǎ zhāng dūn rén jiàokān《 zī zhì tōng jiàn》 de yì wén 'ér wú bié běn zī yìn zhèng chù， liè wéi fù lù。 1957 nián yóu
　　 gǔ jí chū bǎn shè chū bǎn de biāo diǎn běn《 zī zhì tōng jiàn》， chú liǎo zhāng yù shū zhōng zhòng yào jiàokān dū shōu rù běn shū zuò zhù wén wài，
　　 hái xuǎn lù liǎo zhāng dūn rén shū zhōng de yī xiē jiàokān zuò wéi zhù wén。 zhè jiù shǐ biāo diǎn běn《 zī zhì tōng jiàn》 chéng wéi xiàn yòu jiào hǎo de
　　 yī zhǒng bǎn běn。
　　《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 yě yòu tā de quē diǎn。 shǒu xiān biǎo xiàn zài qǔ cái shàng， yīn《 zī zhì tōng jiàn》 běn lái jiù shì yī
　　 bù zhèng zhì shǐ， guān yú jīng jì、 wén huà fāng miàn de jìzǎi bǐ jiào shǎo。 yuán shū suǒ qǔ zī liào， bù guò shì yòu guān zhū hóu、“ dà
　　 dào”、 nǚ zhù、 wài qī、 huàn guān、 quán chén、“ yí dí”、 fān zhèn zhī lèi， qí tā shǐ shì， duō lüè 'ér bù shū。 zhè bù
　　 néng bù shì yī gè qiàn quē。 lìng wài， tā yòu yú《 zī zhì tōng jiàn》 fàn wéi， duō shǔ zhào chāo， méi yòu zì qǔ de dì yī shǒu cái liào。
　　 zǒng zhī，《 tōng jiàn》 yòu de， tā bù yī dìng dōuyòu，《 tōng jiàn》 méi yòu de， tā yě méi yòu。 qí cì，《 tōng jiàn jì shì
　　 běn mò》 jì shù de shì yǔ shì zhī jiān méi yòu lián xì， duì yú zhěng gè lì shǐ bù néng gòu huà chū yī gè fā zhǎn de xiàn suǒ， yīn cǐ，
　　 tā zhǐ néng jì shù liǎo“ zhì luàn xīng shuāi” de xiàn xiàng。
　　 hái yòu，《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 jù yòu míng xiǎn de dí shì nóng mín qǐ yì hé dà hàn zú zhù yì de sī xiǎng。 lì rú， duì
　　 yú nóng mín qǐ yì， duō chēng wéi mǒu mǒu zhī luàn（ rú“ huáng jīn zhī luàn”）； hàn zú tǒng zhì zhě hé shǎo shù mín zú zhī jiān de zhàn zhēng，
　　 wǎng wǎng yòng“ tǎo”、“ píng” yī lèi de zì yàng。
　　《 tōng jiàn jì shì běn mò 》， sòng běn gòng 42 juàn， míng mò zhāng pǔ（ zì tiān rú， jiāng sū tài cāng rén， fù shè lǐng xiù） céng
　　 jiù《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 gè piān， xiě chéng shǐ lùn ruò gān piān， fù zài gè piān zhī hòu。 zhè liǎng zhǒng bǎn běn， yī zhǒng yòu lùn，
　　 yī zhǒng wú lùn， hái shì róng yì qū fēn de。
　　 zài yuán shū de yǐng xiǎng xià， míng、 qīng liǎng dài xǔ duō xué zhě fǎng zhào tā de tǐ lì biān zuǎn liǎo bù shǎo jì shì běn mò tǐ shǐ shū。
　　 lì rú：《 yì shǐ》、《 zuǒzhuàn jì shì běn mò》、《 sòng shǐ jì shì běn mò》、《 yuán shǐ jì shì běn mò》、《 míng shǐ
　　 jì shì běn mò》， děng děng。
bāo hán cí
xù tōng jiàn jì shì běn mòbǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò
《 tōng jiàn jì shì běn mò 》 juàn sāndú yuán jī zhòng tōng jiàn jì shì běn mò
qīn dìng sì kù quán shū huì yào - tōng jiàn jì shì běn mò ( quán 4 cè )bǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò ( dì shí 'èr bù )
bǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò ( dì shí yī bù )bǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò ( dì jiǔ bù )
bǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò ( dì shí bù )bǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò dì shí bā bù gǒu zǎi zhǎngdà yǎo sǐ rén · yīng xióng yǔ liú máng
bǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò dì shí liù bùbǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò dì shí qī bù
míng jiā jīng diǎn： bǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò míng jiā jīng diǎn bǎi yáng bǎn tōng jiàn jì shì běn mò
tōng jiàn jì shì běn mò yuán shū shàng hǎi shāng wù yìn shū guǎn yǐng yìn