|
sōng bǎi hòu diāo After the withered pine and cypress |
pīnyīn: sōng bǎi hòu diāo
yòngfǎ: zhù wèi shì； zuò wèi yǔ； hán bāo yì
jièshì: hán dōng là yuè， fāng zhī sōng bǎi cháng qīng。 bǐ yù yòu zhì zhī shì zài jiān xiǎn de huán jìng zhōng fèn dǒu dào zuì hòu。
zīliàoláiyuán: xiān qín · kǒng zǐ《 lùn yǔ · zǐ hǎn》： “ suì hán rán hòu zhī sōng bǎi zhī hòu diāo yě。 ”
|
|
| 《 lùn yǔ · zǐ hǎn》：“ suì hán rán hòu zhī sōng bǎi zhī hòu diāo yě。” hòu yīn yǐ“ sōng bǎi hòu diāo ” bǐ yù zhì shì zài jiān wēi de jìng kuàng zhōng fèn dǒu dào zuì hòu。 nán cháo liáng yuán dì《 yí zhōu hóng zhí shū》：“ jīng shī jìn shēn， wú bù fù nì …… wéi yòu zhōu shēng， què hū bù bá。 yán jí xī jūn， chán yuán yǎn lèi， héng sī wú zhì， rú wàng suì yān， sōng bǎi hòu diāo ， yī rén 'ér yǐ。” nán cháo liáng chén yuē《 xiū zhú dàn gān jiāo wén》：“ fēi yòu sōng bǎi hòu diāo zhī xīn， gài què kuí huò qīng yáng zhī shí。”《 chén shū · yuán xiàn chuán》：“ jīn rì jiàn qīng， kě wèi suì hán zhī sōng bǎi hòu diāo yě。” |
|
cí mù sōng bǎi hòu diāo
fā yīn sōngbǎihòudiāo
shì yì hán dōng là yuè， fāng zhī sōng bǎi cháng qīng。 bǐ yù yòu zhì zhī shì zài jiān xiǎn de huán jìng zhōng fèn dǒu dào zuì hòu。
chū chù《 lùn yǔ · zǐ hǎn》：“ suì hán， rán hòu zhī sōng bǎi zhī hòu diāo yě。”
shì lì wéi gōng yì jiān zūn jiǎng， shèn shǒu guī chéng， ～， fēng yǔ rú huì。 ★ táng · yú jìng《 wáng shěn zhī dé zhèng bēi míng》
yòng fǎ zuò wèi yǔ、 dìng yǔ； yòng yú fèn dǒu dào zuì hòu
lùn yǔ
(Analects(ofConfucius))
《 lùn yǔ》 shǒu chuàng yǔ lù zhī tǐ。 hàn yǔ wén zhāng de diǎn fàn xìng yě fā yuán yú cǐ。《 lùn yǔ》 yī shū bǐ jiào zhōng shí dì jì shù liǎo kǒng zǐ de yán xíng， yě bǐ jiào jí zhōng dì fǎn yìng liǎo kǒng zǐ de sī xiǎng。 jīn běn《 lùn yǔ》 gòng 'èr shí piān。 rú jiā chuàng shǐ rén kǒng zǐ de zhèng zhì sī xiǎng hé xīn shì“ rén”、“ lǐ”、“ yì”。
zuò wéi yī bù yōu xiù de yǔ lù tǐ sǎnwén jí， tā yǐ yán jiǎn yì gāi、 hán xù juàn yǒng de yǔ yán， jì shù liǎo kǒng zǐ de yán lùn。《 lùn yǔ》 zhōng suǒ jì kǒng zǐ xún xún shàn yòu de jiào huì zhī yán， huò jiǎn dān yìng dá， diǎn dào jí zhǐ； huò qǐ fā lùn biàn， kǎn kǎn 'ér tán； fù yú biàn huà， wěi wěi dòng rén。
《 lùn yǔ》 yòu shàn yú tōng guò shén qíng yǔ tài de miáo xiě， zhǎn shì rén wù xíng xiàng。 kǒng zǐ shì《 lùn yǔ》 miáo shù de zhōng xīn，“ fū zǐ fēng cǎi， yì yú gé yán”（《 wén xīn diāo lóng · zhēng shèng》）； shū zhōng bù jǐn yòu guān yú tā de yí tài jǔ zhǐ de jìng tài miáo xiě， ér qiě yòu guān yú tā de gè xìng qì zhì de chuán shén kè huà。 cǐ wài， wéi rào kǒng zǐ zhè yī zhōng xīn，《 lùn yǔ》 hái chéng gōng dì kè huà liǎo yī xiē kǒng mén dì zǐ de xíng xiàng。 rú zǐ lù de shuài zhí lǔ mǎng， yán yuān de wēn yǎ xián liáng， zǐ gòng de cōng yíng shàn biàn， céng xī de xiāo sǎ tuō sú děng děng， dū chēng dé shàng gè xìng xiān míng， néng gěi rén liú xià shēn kè yìn xiàng。 kǒng zǐ yīn cái shī jiào， duì yú bù tóng de duì xiàng， kǎo lǜ qí bù tóng de sù zhì、 yōu diǎn hé quē diǎn、 jìn dé xiū yè de jù tǐ qíng kuàng， jǐyǔ bù tóng de jiào huì。 biǎo xiàn liǎo huì rén bù juàn de kě guì jīng shén。 jù《 yán yuān》 zài， tóng shì dì zǐ wèn rén， kǒng zǐ yòu bù tóng de huí dá， dá yán yuān“ kè jǐ fù lǐ wéi rén”， dá zhòng gōng“ jǐ suǒ bù yù， wù shī yú rén”， dá sī mǎ zhōng“ rén zhě qí yán yě rèn”。 yán yuān xué yǎng gāo shēn， gù dá yǐ“ rén” xué gāng lǐng， duì zhòng gōng hé sī mǎ zhōng zé dá yǐ xì mù。 yòu rú， tóng shì wèn“ wén sī xíng zhū？” kǒng zǐ dá zǐ lù：“ yòu fù mǔ zài， rú zhī hé qí wén sī xíng zhī！” yīn wéi“ yóu yě jiān rén， gù tuì zhī。” dá rǎn yòu：“ wén sī xíng zhī。” yīn wéi“ qiú yě tuì， gù jìn zhī。” zhè bù jǐn shì yīn cái shī jiào jiào yù fāng fǎ de wèn tí， qí zhōng hái bǎo hán kǒng zǐ duì dì zǐ de gāo dù de zé rèn xīn。
《 lùn yǔ》 shì míng liè shì jiè shí dà lì shǐ míng rén zhī shǒu de zhōng guó gǔ dài sī xiǎng jiā kǒng zǐ de mén rén jì lù kǒng zǐ yán xíng de yī bù jí zǐ， chéng shū yú zhàn guó chū qī。 yīn qín shǐ huáng - fén shū kēng rú， dào xī hàn shí qī jǐn yòu kǒu tóu chuán shòu jí cóng kǒng zǐ zhù zhái jiā bì zhōng suǒ dé de běn zǐ， jì yòu： lǔ rén kǒu tóu chuán shòu de《 lǔ lùn yǔ》 20 piān， qí rén kǒu tóu chuán shòu de《 qí lùn yǔ》 22 piān， cóng kǒng zǐ zhù zhái jiā bì zhōng fā xiàn de《 gǔ lùn yǔ》 21 piān。 xī hàn mò nián， dì shī zhāng yǔ jīng zhì《 lùn yǔ》， bìng gēn jù《 lǔ lùn yǔ》， cān zhào《 qí lùn yǔ》， lìng chéng yī lùn， chēng wéi《 zhāng hóu lùn》。 dōng hàn mò nián， zhèng xuán yǐ《 zhāng hóu lùn》 wéi yǐ jù， cān kǎo《 qí lùn yǔ》、《 gǔ lùn yǔ》， zuò《 lùn yǔ zhù》， shì wéi jīn běn《 lùn yǔ》。《 qí lùn yǔ》、《 gǔ lùn yǔ》 bù jiǔ wáng yì。 xiàn cún《 lùn yǔ》 gòng 20 piān， 492 zhāng， qí zhōng jì lù kǒng zǐ yǔ dì zǐ jí shí rén tán lùn zhī yǔ yuē 444 zhāng， jì kǒng mén dì zǐ xiāng hù tán lùn zhī yǔ 48 zhāng。
《 lùn yǔ》 zuò wéi kǒng zǐ jí mén rén de yán xíng jí， nèi róng shí fēn guǎng fàn， duō bàn shè jí rén lèi shè huì shēng huó wèn tí， duì zhōng huá mín zú de xīn lǐ sù zhì jí dào dé xíng wéi qǐ dào guò zhòng dà yǐng xiǎng。 zhí dào jìn dài xīn wén huà yùn dòng zhī qián， yuē zài liǎng qiān duō nián de lì shǐ zhōng， yī zhí shì zhōng guó rén de chū xué bì dú zhī shū。
wǔ sì yùn dòng yǐ hòu，《 lùn yǔ》 zuò wéi fēng jiàn wén huà de xiàng zhēng bèi liè wéi pī pàn fǒu dìng de duì xiàng， ěr hòu suī yòu xīn rú xué de yán jiū yǔ méng shēng， dàn zài zhōng guó mín zhù gé mìng de dà bèi jǐng xià， rú jiā wén huà zài zhōng guó bìng wèi xíng chéng xīn de qì hòu。 shí dài de fā zhǎn， shè huì de qián jìn， bù néng bù shǐ rén men chóngxīn xuǎn zé xīn shēng de sī xiǎng wén huà， zhè jiù shì mǎ kè sī zhù yì zài zhōng guó de chuán bō yǐ jí shè huì zhù yì xīn wén huà de dàn shēng yǔ fā zhǎn。
rán 'ér， yán jùn de shì shí shì， yī gè xīn xíng de shè huì， tè bié shì dāng tā bù rù zhèng cháng fā zhǎn guǐ dào de shí hòu， bù néng bù duì zì jǐ de mín zú jīng shén jí chuán tǒng wén huà jìn xíng chóngxīn fǎn sī， zhè shì rèn hé yī gè shè huì zài qí zì shēn fā zhǎn guò chéng zhōng suǒ bù néng hū shì de zhòng yào huán jié。 tè bié shì mín zú wén huà de jīng cuì， gèng zhí dé rén men chóngxīn rèn shí， chóngxīn tàn suǒ。 zhè shǐ wǒ xiǎng dào rén lèi de gòng xìng yǔ gè xìng， wén huà de gòng xìng yǔ gè xìng， mín zú wén huà de biàn zhèng fǒu dìng běn xìng。 tóng shí， yě shǐ wǒ gǎn dào máo zé dōng“ gǔ wéi jīn yòng， yáng wéi zhōng yòng” sī xiǎng de jià zhí zhī suǒ zài。
shì shí shàng， dāng wǒ men bǎi tuō liǎo xíng 'ér shàng xué de sī wéi fāng shì， zhēn zhèng què lì wéi wù biàn zhèng de sī wéi fāng fǎ， bìng yòng tā pōu xī zhōng guó chuán tǒng wén huà de shí hòu， jiù huì fā xiàn qí zhōng de jīng huá，《 lùn yǔ》 biàn shì qí zhōng zhī yī。 bù kě fǒu rèn，《 lùn yǔ》 yòu zì jǐ de zāo pò huò xiāo jí zhī chù， dàn tā suǒ fǎn yìng chū lái de liǎng qiān duō nián qián de shè huì rén shēng jīng lùn， fù yòu zhé lǐ de míng jù zhēn yán， shì zhōng huá mín zú wén míng chéng dù de lì shǐ zhǎn shì。 jí shǐ jīn tiān chù zài gǎi gé kāi fàng、 jīng jì téng fēi、 wén huà fā zhǎn de shí dài dà cháo zhōng，《 lùn yǔ》 zhōng de xǔ duō sī xiǎng réng jù yòu yī dìng de jiè jiàn yì yì hé shí dài jià zhí。
yī、《 lùn yǔ》 shū zhōng de“ guǐ shén” sī xiǎng
guǐ shén sī xiǎng shì rén lèi duì zì rán xiàn xiàng shén mì kǒng jù xīn lǐ de biǎo xiàn， yě shì rén lèi duì rén shēng mìng yùn de yī zhǒng xū huàn jì tuō。 jiù shì zài kē xué fā zhǎn de jīn tiān， dāng dài rén de guǐ shén sī xiǎng yě shí yòu suǒ xiàn， shèn zhì rén zào shén de xiàn xiàng yě lǚ yòu fā shēng。 nà me， guǐ shén xiàn xiàng shì fǒu cún zài？ kē xué de jié lùn shì fǒu dìng de。 nà me dāng dài rén wèishénme hái yòu guǐ shén guān niàn， shèn zhì yòu de rén shēn xìn bù yí ní？ zhè shì shè huì cún zài yǔ rén xīn lǐ de fù zá xìng yǐ jí rén de sù zhì de quē xiàn xìng suǒ zhì。 rán 'ér zuò wéi liǎng qiān duō nián qián de gǔ rén， zài wū guǐ shì lì wàng shèng、 zì rán kē xué jí bù fā dá de shí dài， kǒng zǐ shì zěn yàng kàn dài guǐ shén de ní？ kǒng zǐ“ bù yǔ： guài， lì， luàn， shén”（《 shù 'ér》）。 zhù zhāng“ jìng guǐ shén 'ér yuǎn zhī”（《 yōng yě》）。 biǎo míng kǒng zǐ duì guǐ shén cǎi qǔ liǎo fēi cháng shèn zhòng de tài dù。 guǐ shén shì fǒu cún zài， kǒng zǐ bìng wèi duō jiā píng shuō， yě bù fǎn duì bié rén duì guǐ shén de xìn fèng， ér shì cǎi qǔ jìng 'ér yuǎn zhī de tài dù。 zhè zài dāng shí de lì shǐ tiáo jiàn xià shì nán néng kě guì de。 tóng shí， kǒng zǐ píng shí yě bù tán lùn guài yì、 bào lì、 pàn luàn、 guǐ shén， tā rèn wéi zhè xiē dōushì duì rén wú yì de shì qíng。 yòu yī cì， kǒng zǐ shēng bìng， zǐ lù qǐng qiú dài lǎo shī dǎo gào。 kǒng zǐ shuō：“ yòu zhè huí shì má？” zǐ lù huí dá dào：“ yòu de。《 lěi》 wén shàng shuō： ‘ wéi nǐ xiàng tiān shén dì zhī dǎo gào ’。” kǒng zǐ shuō：“ rú guǒ shì zhè yàng， wǒ zǎo jiù dǎo gào guò liǎo， kě wèishénme hái huì shēng bìng？” hái yòu yī cì， jì lù qǐng jiào zěn yàng shì fèng guǐ shén， kǒng zǐ shuō：“ huó rén wǒ hái bù néng shì fèng， zěn me néng qù shì fèng guǐ shén？” kǒng zǐ suī rán bù fǎn duì bié rén xìn fèng guǐ shén， dàn zuò wéi tā zì jǐ duì guǐ shén shì bào yòuhuái yí tài dù de， suī rán tā bù néng zhèng míng guǐ shén shì fǒu cún zài， dàn tā zì jǐ shì bù xiāng xìn guǐ shén de。 zhè shuō míng kǒng zǐ yǐ jù yòu wú shén lùn de sī xiǎng méng yá， tǐ xiàn liǎo pǔ sù wéi wù zhù yì de sī xiǎng。 zhè zuò wéi kǒng zǐ de shì jiè guān， duì qí sī xiǎng jù yòu zhòng yào yǐng xiǎng。
èr、 guān yú rú hé zuò rén de sī xiǎng jí qí jià zhí
《 lùn yǔ》 zuò wéi yī bù shè jí rén lèi shēng huó zhū duō fāng miàn de rú jiā jīng diǎn zhù zuò， xǔ duō piān zhāng tán dào zuò rén de wèn tí， zhè duì dāng dài rén jù yòu jiè jiàn yì yì。
qí yī， zuò rén yào zhèng zhí lěi luò。 kǒng zǐ rèn wéi：“ rén zhī shēng yě zhí， wǎng zhī shēng yě xìng 'ér miǎn。”（《 yōng yě》） zài kǒng zǐ kàn lái， yī gè rén yào zhèng zhí， zhǐ yòu zhèng zhí cái néng guāng míng lěi luò。 rán 'ér wǒ men de shēng huó zhōng bù zhèng zhí de rén yě néng shēng cún， dàn nà zhǐ shì kào jiǎo xìng 'ér bì miǎn liǎo zāi huò。 àn shì wù fā zhǎn de luó ji tuī lǐ， zhè zhǒng kào jiǎo xìng bì miǎn zāi huò de rén chí zǎo yào diē gēn dǒu。
qí 'èr， zuò rén yào zhòng shì“ rén dé”。 zhè shì kǒng zǐ zài zuò rén wèn tí shàng qiáng diào zuì duō de wèn tí zhī yī。 zài kǒng zǐ kàn lái， rén dé shì zuò rén de gēn běn， shì chù yú dì yī wèi de。 kǒng zǐ shuō：“ dì zǐ rù zé xiào， chū zé dì， jǐn 'ér xìn， fàn 'ài zhòng， ér qīn rén。 xíng yòu yú lì， zé yǐ xué wén。”（《 xué 'ér》） yòu yuē：“ rén 'ér bù rén， rú lǐ hé？ rén 'ér bù rén， rú lè hé？”（《 bā yì》） zhè shuō míng zhǐ yòu zài rén dé de jī chǔ shàng zuò xué wèn、 xué lǐyuè cái yòu yì yì。 kǒng zǐ hái rèn wéi， zhǐ yòu rén dé de rén cái néng wú sī dì duì dài bié rén， cái néng dé dào rén men de chēng sòng。 zǐ yuē：“ wéi rén zhě néng hǎo rén， néng 'è rén。”（《 lǐ rén》）“ qí jǐng gōng yòu mǎ qiān sì， sǐ zhī rì， mín wú dé 'ér chēng yān。 bó yí、 shū qí 'è sǐ yú shǒu yáng zhī xià， mín dào yú jīn chēng zhī。”（《 jì shì》） chōng fēn shuō míng rén dé de jià zhí hé lì liàng。
nà me zěn yàng cái néng suàn rén ní？ yán yuān wèn rén， zǐ yuē：“ kè jǐ fù lǐ wéi rén。 yī rì kè jǐ fù lǐ， tiān xià guī rén yān。”（《 yán yuān》） yě jiù shì shuō， zhǐ yòu kè zhì zì jǐ， ràng yán xíng fú hé lǐ jiù shì rén dé liǎo。 yī dàn zuò dào yán xíng fú hé lǐ， tiān xià de rén jiù huì zàn xǔ nǐ wéi rén rén liǎo。 kě jiàn“ rén” bù shì xiān tiān jiù yòu de， ér shì hòu tiān“ xiū shēn”、“ kè jǐ” de jiēguǒ。 dāng rán kǒng zǐ hái tí chū rén dé de wài zài biāo zhǔn， zhè jiù shì“ gāng、 yì、 mù、 nè jìn rén。”（《 zǐ lù》） jí gāng qiáng、 guǒ duàn、 zhì pǔ、 yǔ yán qiān xū de rén jiē jìn yú rén dé。 tóng shí tā hái tí chū shí jiàn rén dé de wǔ xiàng biāo zhǔn， jí：“ gōng、 kuān、 xìn、 mǐn、 huì”（《 yáng huò》）。 jí gōng jǐn、 kuān hòu、 xìn shí、 qín mǐn、 cí huì。 tā shuō， duì rén gōng jǐn jiù bù huì zhāo zhì wǔ rǔ， dài rén kuān hòu jiù huì dé dào dà jiā yōng hù， jiāo wǎng xìn shí bié rén jiù huì xìn rèn， zuò shì qín mǐn jiù huì qǔ dé chéng gōng， gěi rén cí huì jiù néng gòu hěn hǎo shǐ huàn mín zhòng。 kǒng zǐ shuō néng shí xíng zhè wǔ zhǒng měi dé zhě， jiù kě suàn shì rén liǎo。
dāng rán， zài kǒng zǐ kàn lái yào xiǎng wán quán dá dào rén shì jí bù róng yì de。 suǒ yǐ tā jiào rén zhuī qiú rén dé de fāng fǎ， nà jiù shì“ bó xué yú wén， yuē zhī yǐ lǐ， yì kě yǐ fú pàn yǐ fū！”（《 yán yuān》） jí guǎng fàn dì xué xí wén huà diǎn jí， yòng lǐ yuē shù zì jǐ de xíng wéi， zhè yàng jiù kě yǐ bù bèi lí zhèng dào liǎo。 tóng shí yě yào zhòng shì xiàng rén dé de rén xué xí， yòng rén dé de rén lái bāng zhù péi yǎng rén dé。 ér rén dé de rén yīnggāi shì zì jǐ zhàn dé zhù， yě shǐ bié rén zhàn dé zhù， zì jǐ xī wàng dá dào yě bāng zhù bié rén dá dào， fán shì néng tuī jǐ jí rén de rén。 jí：“ jǐ yù lì 'ér lì rén， jǐ yù dá 'ér dá rén， néng jìn qǔ pì， kě wèi rén zhī fāng yě yǐ。”（《 yōng yě》）
qí sān， zuò rén yào zhòng shì xiū yǎng de quán miàn fā zhǎn。 Zēngzǐ yuē：“ wú rì sānxǐngwúshēn： wèirénmóu 'ér bù zhōng hū？ yǔ péng yǒu jiāo 'ér bù xìn hū？ chuán bù xí hū？”（《 xué 'ér》） jí： wǒ měi tiān dōuyào zài sān fǎnxǐng zì jǐ： bāng zhù bié rén bàn shì shì fǒu jìn xīn jié lì liǎo ní？ yǔ péng yǒu jiāo wǎng shì fǒu jiǎng xìn yòng liǎo？ lǎo shī chuán shòu de xué yè shì fǒu wēn xí liǎo ní？ qiáng diào cóng zì shēn chū fā xiū yǎng pǐn dé de zhòng yào xìng。 zài cǐ jī chǔ shàng， kǒng zǐ qiáng diào zuò rén hái yào zhòng shì quán miàn fā zhǎn。 zǐ yuē：“ zhì yú dào， jù yú dé， yǐ yú rén， yóu yú yì。”（《 shù 'ér》） jí： zhì xiàng zài yú dào， gēn jù zài yú dé， píng jí zài yú rén， huó dòng zài yú liù yì（ lǐ、 lè、 shè、 yù、 shū、 shù）， zhǐ yòu zhè yàng cái néng zhēn zhèng dì zuò rén。 nà me kǒng zǐ wèishénme qiáng diào zuò rén yào quán miàn fā zhǎn ní？ zhè lǐ tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ duì rén de shè huì xìng de rèn shí， yǐ jí gè rén xiū yǎng de xiāng hù zhì yuē zuò yòng， tā shuō：“ jǔ yú shī， lì yú lǐ， chéng yú lè。”（《 tài bó》） jí： shī gē kě yǐ zhèn fèn rén de jīng shén， lǐ jié kě yǐ jiān dìng rén de qíng cāo， yīnyuè kě yǐ cù jìn rén men shì yè de chéng gōng。 suǒ yǐ， duì yú gè rén xiū yǎng lái shuō， quán miàn fā zhǎn xiǎn dé jí wéi zhòng yào。
sān、 guān yú jūn zǐ rén gé de sù zào
《 lùn yǔ》 xǔ duō piān fú tán jí jūn zǐ， dàn zhè lǐ de jūn zǐ shì yī gè guǎng yì gài niàn， zhòng zài qiáng diào yī zhǒng rén gé de zhuī qiú， jiào rén zuò yī gè bù tóng yú píng fán de rén。 wéi shí xiàn zhè yī mùdì，《 lùn yǔ》 tí chū liǎo jūn zǐ de yán xíng biāo zhǔn jí dào dé xiū yǎng yào qiú。
qí yī，“ jūn zǐ bù qì”。 kǒng zǐ rèn wéi zuò wéi jūn zǐ bì xū jù bèi duō zhǒng cái néng， bù néng zhǐ xiàng qì jù yī yàng， ér yìng“ yì yǐ wéi zhì， lǐ yǐ xíng zhī， sūn yǐ chū zhī， xìn yǐ chéng zhī。”（《 wèi líng gōng》） yě jiù shì shuō， jūn zǐ yìng yǐ dào yì zuò wéi zuò rén de gēn běn， àn lǐ yí lái shí xíng， yòng qiān xùn lái biǎo dá tā， yòng zhōng chéng lái wán chéng tā， fǒu zé jiù tán bù shàng jūn zǐ。
qí 'èr， jūn zǐ yào zhòng shì zì wǒ xiū yǎng。 kǒng zǐ yuē：“ fù yǔ guì， shì rén zhī suǒ yù yě， bù yǐ qí dào dé zhī， bù chù yě。 pín yǔ jiàn， shì rén zhī suǒ 'è yě， bù yǐ qí dào dé zhī， bù qù yě。 jūn zǐ qù rén， è hū chéng míng？ jūn zǐ wú zhōng shí zhī jiān wéi rén， zào cì bì yú shì， diān pèi bì yú shì。”（《 lǐ rén》） zài kǒng zǐ kàn lái， zuò wéi jūn zǐ jiù bì xū zhòng shì rén dé xiū yǎng， bù lùn zài rèn hé tiáo jiàn xià， dōubù néng lí kāi rén dé。 tóng shí Zēngzǐ rèn wéi， jūn zǐ zhòng shì rén dé xiū yǎng hái bì xū zhù yì sān gè fāng miàn de guī fàn： yī shì“ dòng róng mào， sī yuǎn bào màn yǐ”； èr shì“ zhèng yán sè， sī jìn xìn yǐ”； sān shì，“ chū cí qì， sī yuǎn bǐ bèi yǐ”（《 tài bó》）。 yě jiù shì shuō， jūn zǐ yào yán sù zì jǐ de róng mào， duān zhèng zì jǐ de liǎn sè， zhù yì zì jǐ de yán cí。 zhǐ yòu zhè yàng cái néng shǐ rén duì nǐ zūn jìng， xìn rèn， wēn hé。 tóng shí， kǒng zǐ hái rèn wéi“ jūn zǐ tài 'ér bù jiāo”（《 zǐ lù》）；“ jūn zǐ jīn 'ér bù zhēng， qún 'ér bù dǎng”（《 wèi líng gōng》）；“ jūn zǐ bìng wú néng yān， bù bìng rén wáng bù yǐ zhī yě。”“ jūn zǐ jí dé shì 'ér míng bù chēng yān。”“ jūn zǐ qiú zhū jǐ， xiǎo rén qiú zhū rén。”（《 wèi líng gōng》） jí zuò wéi jūn zǐ yìng xīn jìng 'ān níng 'ér bù 'ào màn， tài dù zhuāng zhòng 'ér bù yǔ rén zhēng chǎo， néng hé qún 'ér bù jié dǎng yíng sī； jūn zǐ yào zhòng shì tí gāo zì jǐ， zài yòu shēng zhī nián duì shè huì duō zuò gòng xiàn。 zhǐ yòu zhè yàng cái néng chēng dé shàng jūn zǐ de xiū yǎng。
qí sān， jūn zǐ yào chù chù yán gé yào qiú zì jǐ。 kǒng zǐ rèn wéi， jūn zǐ chú liǎo zì wǒ xiū yǎng， hái yào zhòng shì yòng“ jiè、 wèi、 sī” jǐ xiàng biāo zhǔn yán gé yào qiú zì jǐ。 kǒng zǐ yuē：“ jūn zǐ yòu sān jiè： shàozhīshí， xuè qì wèi dìng， jiè zhī zài sè； jí qí zhuàng yě， xuè qì fāng gāng， jiè zhī zài dǒu； jí qí lǎo yě， xuè qì jì shuāi， jiè zhī zài dé。”“ jūn zǐ yòu sān wèi： wèi tiān mìng， wèi dà rén， wèi shèng rén zhī yán。”“ jūn zǐ yòu jiǔ sī： shì sī míng， tīng sī cōng， sè sī wēn， mào sī gōng， yán sī zhōng， shì sī jìng， yí sī wèn， fèn sī nán， jiàn dé sī yì。”（《 jì shì》） zhè xiē sī xiǎng cóng bù tóng jiǎo dù tí chū liǎo duì jūn zǐ de yào qiú， gài kuò qǐ lái yòu sān diǎn： yī shì yào suí shí zhù yì jiè chú gè rén de yù niàn； èr shì chù shì zhōng yào yòu jìng wèi zhī xīn， fáng zhǐ sì wú jì dá； sān shì rèn zhēn chǔlǐ， suí shí yán gé yào qiú zì jǐ。
qí sì， jūn zǐ yào zhòng yì bì lì， zhuī qiú dào yì。 kǒng zǐ rèn wéi， jūn zǐ hé xiǎo rén zhī jiān de chā bié hái zài yú jù yòu bù tóng de shēng huó tài dù hé bù tóng de rén shēng zhuī qiú。 tā rèn wéi，“ jūn zǐ yù yú yì， xiǎo rén yù yú lì。”（《 lǐ rén》）“ jūn zǐ móu dào bù móu shí。”“ jūn zǐ yōu dào bù yōu pín。”（《 wèi líng gōng》）“ jūn zǐ huái dé， xiǎo rén huái tǔ； jūn zǐ huái xíng， xiǎo rén huái huì。”（《 lǐ rén》） yě jiù shì shuō， zuò wéi jūn zǐ zhǐ yòu zhòng shì dào yì， zhuī qiú dào yì， cái néng yǔ xiǎo rén qū bié， cái néng zhēn zhèng tǐ xiàn jūn zǐ de jīng shén。 tóng shí， kǒng zǐ hái rèn wéi， jūn zǐ bì xū yán xíng yī zhì， biǎo lǐ rú yī， jí suǒ wèi：“ jūn zǐ yù nè yú yán， ér mǐn yú xíng。”（《 lǐ rén）“ xiān xíng qí yán 'ér hòu cóng zhī。”（《 wéi zhèng》）
sì、 guān yú xué xí de tài dù、 fāng fǎ hé mùdì
《 lùn yǔ》 zhōng guān yú xué xí de sī xiǎng zài gǔ jīn zhōng wài de jiào yù shǐ shàng jù yòu zhòng yào de dì wèi， zhí dé jīn rén jiè jiàn。 zhè xiē sī xiǎng gài kuò qǐ lái zhù yào yòu yǐ xià jǐ diǎn：
qí yī， guān yú xué xí de tài dù。 kǒng zǐ rèn wéi， zhuī qiú xué wèn shǒu xiān zài yú 'ài xué、 lè xué， zhè shì guān jiàn。 kǒng zǐ yuē：“ zhī zhī zhě bù rú hǎo zhī zhě， hǎo zhī zhě bù rú lè zhī zhě。”（《 yōng yě》） jí zhēn zhèng 'àihào tā de rén， wéi tā 'ér kuài lè de rén cái néng zhēn zhèng xué hǎo tā。 kǒng zǐ zàn yáng de yán yuān jiù yòu zhè zhǒng fā fèn hàoxué de lè guān jīng shén，“ yī dān shí， yī piáo yǐn， zài lòu xiàng， rén bù kān qí yōu， huí yě bù gǎi qí lè。”（《 yōng yě》） qí cì， yào“ mò'érzhìzhī， xué 'ér bù yàn”。（《 shù 'ér》） jí xué xí yào yòu tà tà shí shí de jīng shén， mò mò dì jì zhù xué dào de zhī shí， nǔ lì xué xí 'ér bù mǎn zú。 dì sān， zhuān xīn zhì zhì， zhī nán 'ér jìn。 kǒng zǐ yuē：“ shì zhì yú dào， ér chǐ 'è yī 'è shí zhě， wèi zú yǔ yì yě。”（《 lǐ rén》） dú shū de rén yào lì zhì yú zhuī qiú dào yì、 zhēn lǐ， yào zhuān xīn zhì zhì， bù yào wéi shì sú suǒ lěi。 tóng shí， tā hái rèn wéi zhuī qiú xué wèn shì yī gè jiān nán de guò chéng， yào gǎn yú zhī nán 'ér jìn，“ lì bù zú zhě， zhōng dào 'ér fèi， jīn nǚ huà。”（《 yōng yě》） zhēn duì rǎn qiú zài xué xí wèn tí shàng rèn wéi zì jǐ néng lì bù gòu de sī xiǎng， kǒng zǐ rèn wéi suǒ wèi néng lì bù gòu de rén， shì zǒu zài zhōng tú jiù tíng zhǐ xià lái， nǐ xiàn zài yǐ néng lì bù gòu huàdì zì xiàn， shí jì shàng shì méi yòu jiān chí dào dǐ de yuán gù。 zài zhè lǐ kǒng zǐ miǎn lì rǎn qiú yào zhī nán 'ér jìn， zhǐ yòu zhè yàng cái néng dé dào。 shì shí shàng kǒng zǐ zì jǐ jiù shì“ fā fèn wàng shí， lè yǐ wàng yōu， bù zhī lǎo zhī jiāng zhì” de rén（《 shù 'ér》）。 dì sì， yào xū xīn qiú jiào， bù chǐ xià wèn。 kǒng zǐ yuē：“ sān rén xíng， bì yòu wǒ shī yān。 zé qí shàn zhě 'ér cóng zhī， qí bù shàn zhě 'ér gǎi zhī。”（《 shù 'ér》） zhè shuō míng xué wú cháng shī， zuò wéi rén yìng suí shí suí dì zhù yì xiàng tā rén xué xí， qǔ rén zhī cháng， bǔ jǐ zhī duǎn。 tóng shí， kǒng zǐ tí chàng hé zàn yáng“ mǐn 'ér hàoxué， bù chǐ xià wèn” de xué xí jīng shén，“ jiàn xián sī qí yān， jiàn bù xián 'ér nèi zìxǐng yě。”（《 lǐ rén》） tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ yán jǐn de zhì xué tài dù。
qí 'èr， guān yú xué xí de fāng fǎ。 kǒng zǐ zài hé dì zǐ de jiāo tán zhōng duō chù tí jí xué xí fāng fǎ wèn tí， zuì zhù míng de mò guò yú“ xué 'ér shí xí zhī， bùyìyuèhū。”（《 xué 'ér》）“ wēn gù 'ér zhī xīn， kě yǐ wéi shī yǐ。”（《 wéi zhèng》） yǔ cǐ tóng shí， kǒng zǐ hái tè bié qiáng diào xué sī jié hé， yǒng yú shí jiàn。 tā shuō：“ xué 'ér bù sī zé wǎng， sī 'ér bù xué zé dài。”（《 wéi zhèng》） zhǐ dú shū 'ér bù sī kǎo jiù huì gǎn dào mí huò， zhǐ shì kōng xiǎng 'ér bù dú shū jiù huì jīng shén pí dài。 yào qiú rén men bǎ xué xí jī lěi hé zuānyán sī kǎo xiāng jié hé， bù néng piān fèi。 lìng wài， kǒng zǐ hái fēi cháng zhòng shì jīng yì qiú jīng，“ rú qiē rú cuō， rú zhuó rú mó”， fǎn duì yī zhī bàn jiě， qiǎn cháng zhé zhǐ。
qí sān， guān yú xué xí de nèi róng。 kǒng zǐ zhù zhāng xué xí yào bó， yào guǎng， bù néng piān pō、 dān yī。 tā tí chū yào yòng sì zhǒng dōng xī zuò wéi zì jǐ de xué xí gāng yào， zhè jiù shì“ wén， xíng， zhōng， xìn”（《 shù 'ér》）。 jí wén huà zhī shí， pǐn dé xiū yǎng， zhōng chéng dǔ hòu， jiān shǒu xìn yuē。 zhè sì xiàng nèi róng duì yú zì jǐ hé bié réndōu jù yòu zhòng yào yì yì。 kǒng zǐ zài zhòng shì bó xué de tóng shí， yě qiáng diào xué xí yào zhuā gēn běn de dōng xī， kǒng zǐ yuē：“ cì yě， nǚ yǐ yú wéi duō xué 'ér shí zhī zhě yǔ？” duì yuē：“ rán， fēi yǔ？” yuē：“ fēi yě， yú yī yǐ guàn zhī。” zhè lǐ kǒng zǐ zài huí dá zǐ gòng de wèn tí shí， shuō míng zì jǐ de“ duō xué” shì xiāng duì de， zài duō xué de jī chǔ shàng， wǒ shì yòng yī gè dào lǐ lái guàn chuān zì jǐ de xué shuō de， zhè gè dào lǐ jiù shì xué xí de gēn běn， xué xí zhòng zài zhuā zhù gēn běn。 zhè lǐ kǒng zǐ jiànjiē dì shuō míng liǎo bó yǔ jīng de guān xì， zhí dé jiè jiàn。
qí sì， guān yú xué xí de mùdì。 kǒng zǐ rèn wéi， xué xí bì xū yòu míng què de mùdì， dàn zhòng diǎn zài yú“ xué yǐ zhì yòng”。 zǐ yuē：“ sòng《 shī》 sān bǎi， shòu zhī yǐ zhèng， bù dá； shǐ yú sì fāng， bù néng zhuān duì； suī duō， yì xī yǐ wéi？”（《 zǐ lù》） yě jiù shì shuō， shú dú《 shī jīng》 sān bǎi piān， jiāo gěi tā zhèng zhì rèn wù， què bàn bù chéng； pài tā chū shǐ dào wài guó， yòu bù néng dú lì zuò zhù yìng duì； zhè yàng， suī rán shū dú dé hěn duō， yòu yòu shénme yòng chù ní？ yòu shuō：“ dé zhī bù xiū， xué zhī bù jiǎng， wén yì bù néng xǐ， bù shàn bù néng gǎi， shì wú yōu yě。”（《 shù 'ér》） yě jiù shì shuō， pǐn dé bù qù xiū yǎng， xué wèn bù qù jiǎng xí， tīng dào zhèng yì de shì bù néng qù zuò， yòu cuò wù bù néng gǎi zhèng， yě jiù shì lǐ lùn hé shí jì bù néng jié hé， zhè cái shì wǒ men yōu lǜ de。 yóu cǐ kě jiàn， dú shū de mùdì， bù zài yú sǐ jì shū běn， ér zài yú yìng yòng， zài yú shí jiàn， zài yú“ jǔ yī fǎn sān” dì líng huó yùn yòng zhī shí。 guān yú zhè yī sī xiǎng， zài kǒng zǐ de xué shēng zǐ xià de sī xiǎng zhōng yě biǎo xiàn chū lái。 zǐ xià yuē：“ shì 'ér yōu zé xué， xué 'ér yōu zé shì。”（《 zǐ lù》） yě jiù shì shuō dāng guān shí yòu yú lì jiù yīnggāi xué xí， xué xí hòu yòu yú lì jiù kě yǐ zuò guān。 zhè yī sī xiǎng shí zhì shàng yě tǐ xiàn liǎo xué yǔ yòng de guān xì， yào xiǎng dāng hǎo guān bì xū xué xí， xué xí de mùdì yīngshì gèng hǎo dì dāng guān， tǐ xiàn liǎo xué xí yǔ yìng yòng de guān xì， yě tǐ xiàn liǎo kǒng zǐ bàn sī xué de mùdì， jí tōng guò jiào yù péi yǎng dé cái jiān bèi de rén cái， ràng tā men zhí jiē dēng shàng zhèng zhì wǔ tái huò zuò jiào shī péi yǎng zhèng zhì rén cái， dāng rán zài kǒng zǐ kàn lái， xué xí de mùdì yě zài yú duì dào yì、 zhēn lǐ de zhuī qiú，“ shì zhì yú dào”，“ zhāowén dào， xī sǐ kě yǐ”（《 lǐ rén》） |
|
| suì hán sōng bǎi |
|
|