| xiǎnshìdìtú |
|
|
| yī zhǒng yòng bāo zhe pí gé de mù kuàng zuò chéng de zuò wèi , nèi sài ruǎn wù , xíng zhuàng zuò chéng shì hé qí zhě tún bù , qián hòu jūn tū qǐ |
fàng zài luó mǎ bèi shànggòng rén qí zuò de qì jù People riding on mules back seat of the apparatus for |
| fàng zài luó mǎ bèi shànggòng rén qí zuò de qì jù。 liǎng tóu gāo， zhōng jiān dī。《 yù tái xīn yǒng · gǔ shī wéi jiāo zhòng qīng qī zuò》： “ jǔ shǒu pāi mǎ 'ān ， jiē tàn shǐ xīn shāng。 ” táng dù fǔ《 wáng jìng xié jiǔ gāo yì tóng guò》 shī：“ zì kuì wú guī cài， kōng fán xiè mǎ 'ān 。” ài qīng《 mǎ tóu qín》 shī：“ wáng yé kuà shàng mǎ 'ān ， liǎng tuǐ zài mǎ dù shàng yī jiā。” dù péng chéng《 bǎo wèi yán 'ān》 dì yī zhāng：“ tōng xùn yuán men， bǎ jǐ pǐ mǎ lā lái， nà wèi lǚ cháng bān zhù mǎ 'ān zǐ。” liú shào táng《 xiǎo hé cái lù jiān jiān jiǎo》 yī：“ ﹝ yú wén qiān mó lián dāo ﹞ sān nián gōng fū， jiù bǎ yī tiáo wǔ cùn hòu de qīng shí mó dé xiàng yī zhǐ mǎ 'ān zǐ。” |
|
mǎ'ān
[saddle] yī zhǒng yòng bāo zhe pí gé de mù kuàng zuò chéng de zuò wèi， nèi sài ruǎn wù， xíng zhuàng zuò chéng shì hé qí zhě tún bù， qián hòu jūn tū qǐ。 yī bān shǐ niú pí bāo guǒ sān hé bǎn mù jià， ér hòu yòng gāng bǎn zuò wéi gǔ jià。
mǎ 'ān yě shì méng zú rén dài biǎo shèng lì de xiàng zhēng。 |
lùn hàn dài zhōng guó de mǎ 'ān hé mǎ dèng wèn tí |
hàn dài shì zhōng guó gǔ dài lì shǐ de dì yī gè huáng jīn shí qī， qí chū bù diàn dìng liǎo zhōng guó hòu shì 2000 nián de dà zhì jiāng yù， cóng cǐ shǐ“ tiān xià yī tǒng” de guān niàn shēn rù hàn mín zú de nèi xīn shēn chù， bìng qiě zài jīng jì、 zhèng zhì、 wén huà shàng duì zhōu biān dì qū shèn zhì yuǎn zhì zhōng xī yà dū chǎn shēng liǎo jù dà yǐng xiǎng， dì yī cì shǐ zhōng guó zuò wéi yī gè wěn gù qiáng dà de dì guó dēng shàng shì jiè lì shǐ de yī jí jìng zhēng wǔ tái。 hàn cháo zhī suǒ yǐ néng gòu qǔ dé rú cǐ huī huáng de chéng jiù， yuán yīn zhī yī jiù zài yú qí qiáng yòu lì de jūn shì lì liàng， zhè yī lì liàng de zuì zhòng yào lái yuán jiù shì tā néng zhēng shàn zhàn de qí bīng bù duì。 ér duì yú qí bīng lái jiǎng fēi cháng zhòng yào de mǎ jù， qí zuì guān jiàn de mǎ 'ān hé mǎ dèng zài liǎng hàn shí dài、 yóu qí shì xī hàn shì fǒu cún zài de wèn tí yě jiù chéng wèile yī gè yǐn rén zhù mùdì shì qíng。
duì yú zhè yī wèn tí， yóu yú cháng qī yǐ lái shǐ zhōng méi yòu zài kǎo gǔ zhōng fā xiàn xī hàn mǎ 'ān hé liǎng hàn mǎ dèng de shí wù hé diāo sù、 huì huà děng fāng miàn de zhèng jù， chuán tǒng guān diǎn shì zhè yàng rèn wéi de：“ xī hàn shí， mǎ 'ān 、 mǎ dèng réng wèi chū xiàn， duō shǎo yǐng xiǎng liǎo qí bīng de zhàn dǒu lì” ⑴、“ ……（ xī hàn） dàn mǎ dèng réng wèi chū xiàn， zhè zài hěn dà chéng dù shàng yǐng xiǎng liǎo qí bīng de zhàn dǒu lì。” ⑵ ér xū yào qiáng diào de shì， zhè lǐ jí běn wén suǒ shuō de“ mǎ 'ān ” bìng fēi zhǐ qí guǎng yì shàng suǒ hán gài de suǒ yòu yòng yú gé kāi rén tǐ hé mǎ bèi de wù tǐ， ér shì zhǐ qí xiá yì， jí liǎng duān shàng qiáo de“ gāo qiáo mǎ 'ān ”。 nà me shì shí zhēn de shì zhè yàng má？ zhè lǐ jiù yào duì cǐ jìn xíng yī xià cū qiǎn de tǎo lùn。
mǎ 'ān hé mǎ dèng shì quán tào mǎ jù zhōng jì mǎ jiáo hé jiāng shéng zhī hòu zuì zhòng yào de fā míng。 zài méi yòu 'ān dèng de shí dài， rén men xū yào qí kuà yú luǒ mǎ de bèi shàng， jǐn kào zhuā zhù jiāng shéng huò mǎ zōng bìng yòng tuǐ jiā jǐn mǎ fù shǐ zì jǐ zài mǎ pǐ fēi chí de shí hòu bù zhì shuāi luò。 dàn zhè zhǒng fāng shì shì hěn bù kě kào de， shǒu xiān shì cháng shí jiànqí mǎ róng yì pí láo， tóng shí zài bēn páo de mǎ bèi shàng yě nán yǐ yòu xiào dì shǐ yòng gōng jiàn， ér zài jìn zhàn zhōng， qí shǒu wú fǎ suí xīn suǒ yù dì shǐ yòng dāo jiàn hé cháng máo， pī kǎn huò cì shā luò kōng、 shuāng fāng bīng rèn de zhuàng jī děngdōu suí shí huì lìng qí shǒu cóng mǎ shàng huá xià。 yīn cǐ zhè yī shí qī qí bīng chú sù dù zhàn yōu wài， qí zhàn dǒu lì shì yuǎn bù rú jiǎo tà shí dì de bù bīng de， suǒ yǐ zài qí bīng dào dá mùdì dì hòu， wǎng wǎng xià mǎ zuò wéi bù bīng tóu rù zhàn chǎng， yà lì shān dà shí dài de mǎ qí dùn qí bīng jiù shì rú cǐ。
dì yī gè gé xīn（ zhè zhǐ shì yī bān xìng de kàn fǎ， dàn qí shí jì de fā míng shùn xù bù yī dìng shì zhè yàng） shì gāo qiáo mǎ 'ān de chū xiàn， mǎ 'ān liǎng duān cóng píng tǎn zhuǎn wéi gāo qiáo， xiàn zhì liǎo qí shǒu shēn tǐ de qián hòu huá dòng qū shì， tí gōng liǎo zòng xiàng de wěn dìng xìng。 dì 'èr gè zé shì mǎ dèng de shǐ yòng， tā tōng guò gù dìng shuāng jiǎo tí gōng héng xiàng wěn dìng xìng， tóng shí zài mǎ 'ān de xié zhù xià jiāng rén hé mǎ jié wéi yī gè zhěng tǐ， shǐ qí bīng lì yòng mǎ pǐ de sù dù jìn xíng zhèng miàn chōng jī chéng wéi kě néng。 xī fāng xué zhě zhè yàng píng lùn jìn rù 'ōu zhōu de xiōng nú rén xié dài de xīn zhuāng bèi：“ mǎ 'ān shì rén yǔ mǎ wán quán jié hé zài yī qǐ de guān jiàn。 xiōng nú rén dú tè de mǎ 'ān yǐn qǐ liǎo luó mǎ rén de jīng qí。 tā men de mǎ 'ān bù xiàng luó mǎ rén de nà yàng yóu guǒ zhù mǎ dù zǐ de pí gé zhì chéng， xiōng nú rén de mǎ 'ān de tè bié zhī chù zài yú tā yòu yī gè liǎng tóu gāo de mù zhì tuō jià。 zhè yàng bù lùn mǎ zěn me páo， qí shì mendōu néng wěn wěn dì zuò zài mǎ bèi shàng。…… xiāng fǎn， luó mǎ rén bèn zhuō de qí shù shǐ bù shǎo qí shǒu jīng cháng zài zhàn dǒu zhōng shī qù píng héng， ér cóng mǎ shàng diào xià lái， zhè tōng cháng hěn wēi xiǎn， yòu shí shèn zhì shì zhì mìng de。…… chú liǎo mǎ 'ān ， xiōng nú rén hái cóng yà zhōu dài lái liǎo yī xiàng zài dāng shí jù yòu gé mìng xìng de chuàng xīn： ōu zhōu rén cóng wèi jiàn guò de mǎ dèng。 wèile fáng zhǐ tuǐ zài cháng jù lí de qí mǎ hòu huì pí láo， rén men zài mǎ 'ān shàng xì shàng liǎo bēng dài、 pí dài huò zhě yòng yī zhǒng yà má zhì chéng de tuǐ dài。 zhè yàng， jiǎo jiù yòu liǎo kě tà de dì fāng。…… jìn guǎn dāng shí zhè zhǒng mǎ dèng hái bù wán shàn， dàn tā gěi qí shǒu men yī zhǒng 'ān quán gǎn， tóng shí yě néng ràng tā men zài mǎ shàng zhàn qǐ lái xiàng gè gè fāng xiàng zhuǎn shēn。 yóu yú yòu liǎo mù mǎ 'ān hé mǎ dèng， xiōng nú qí shǒu men néng zài qí mǎ de guò chéng zhōng cháo měi gè fāng xiàng shè jiàn。” ⑶ ān dèng de yǐn jìn， zài 'ōu zhōu lái jiǎng shì yī jiàn dà shì， zhèng shì tā shǐ qí bīng qǔ dài bù bīng chéng wéi zhōng shì jì zhàn zhēng de zhù lì，“ yī dàn mǎ dèng chéng wéi 8 shì jì de fǎ lán kè rén tōng yòng zhī wù， mǎ pǐ bù jǐn néng yòng yú xùn sù jí zhōng lì liàng， bìng qiě yě néng yòng lái zuò zhàn liǎo。 sù dù kě yǐ zhuǎn huà wéi tū jī。” ⑷“ mǎ dèng shǐ zhōng shì jì chuān dài chén zhòng de kǎi jiá de fēng jiàn qí shì dé yǐ chǎn shēng。” ⑸ yóu cǐ kě jiàn qí zhòng yào de chéng dù。
jì rán mǎ 'ān hé mǎ dèng shì yǐ qí bīng wéi zhù lì de zuò zhàn fāng shì chǎn shēng de qián tí， cóng zhōng guó gǔ dài qí bīng yùn yòng de qíng kuàng zhōng jiù dà zhì kě yǐ fā xiàn yī xiē duān ní liǎo。 kě yǐ rèn wéi， zài zhōng guó zhì chí dào qín dài， mǎ 'ān hé mǎ dèng réng wèi chǎn shēng。 zuò chū zhè yī pàn duàn bù jǐn shì yóu yú shǐ huáng líng bīng mǎ yǒng zhōng jù yòu biǎo xiàn xì zhì de mǎ jù， què wéi dú méi yòu gāo qiáo mǎ 'ān yǔ mǎ dèng， ér qiě hái yīn wéi zài bīng mǎ yǒng zhàn zhèn de bù jú shàng， qí bīng shù liàng xiāng duì hěn shǎo， qiě bèi bù zhì zài yuǎn lí zhù zhèn de cè miàn jiǎo luò lǐ， zhè shuō míng zài qín dài yǐ qián， qí bīng de zuò yòng zhǐ shì zhēn chá、 cè yì bāo chāo、 sāo rǎo zhē duàn、 tōu xí hé zhuī jī， bìng bù néng chéng wéi zuò zhàn zhù lì， gèng bù yòng tí dú lì chéng dān zhěng gè zhàn yì liǎo。
néng gòu wèicǐ tí gōng zuǒ zhèng de shì sūn bìn duì qí bīng zuò zhàn de xù shù：“ yòng qí yòu shí lì： yī yuē yíng dí shǐ zhì； èr yuē chéng xū bèi dí； sān yuē zhuī sàn jī luàn； sì yuē yíng dí jī hòu； wǔ yuē zhē qí liáng shí， jué qí jūn dào； liù yuē bài qí guān jīn， fā qí qiáo liáng； qī yuē yǎn qí bù bèi， zú jī qí wèi zhèn lǚ； bā yuē gōng qí xiè dài， chū qí bù yì； jiǔ yuē shāo qí jī xù， xū qí shì lǐ； shí yuē lüè qí tián yě， xìléi qí zǐ dì。 cǐ shí zhě， qí zhàn zhī lì yě。” ⑹ kě jiàn zhè yī shí qī qí bīng dān rèn de zhǐ shì fǔ zhù rèn wù， yōng yòu 'ān dèng de kě néng xìng bù dà。
nà me lì shǐ jìzǎi zhōng hàn cháo qí bīng de zuò zhàn qíng kuàng yòu shì rú hé ní？
wén dì shí，“ shí sì nián dōng xiōng nú móu rù biān wéi kòu， gōng cháo nà sài， shā běi dì dū wèi 'áng。 shàng nǎi qiǎn sān jiāng jūn jūn lǒng xī、 běi dì、 shàng jùn， zhōng wèi zhōu shè wéi wèi jiāng jūn， láng zhōng lìng zhāng wǔ wéi chē qí jiāng jūn， jūn wèi běi， chē qiānshèng， qí zú shí wàn。…… yú shì yǐ dōng yáng hóu zhāng xiāng rú wéi dàjiàng jūn， wēi hóu chì wéi nèi shǐ， luán bù wéi jiāng jūn， jī xiōng nú。 xiōng nú dùn zǒu。” ⑺ kě yǐ kàn chū， cǐ shí hàn jūn de qí bīng zài dān chǎng zhàn yì zhōng de cān zhàn guī mó hé suǒ zhàn bīng lì bǐ lì míng xiǎn zēng dà， yǐ jīng bù zài jǐn jǐn dān rèn fǔ zhù zuò yòng liǎo。
zì wǔ dì yǐ hòu， qí bīng de dì wèi jìn yī bù shàng shēng：“ qí míng nián， yuán shuò zhī wǔ nián chūn， hàn lìng chē qí jiāng jūn wèi qīng jiāng sān wàn qí， chū gāo jué。” ⑻“ yòu xián wáng yǐ wéi hàn bīng bù néng zhì， yǐn jiǔ zuì。 hàn bīng chū sài liù qī bǎi lǐ， yè wéi yòu xián wáng。” ⑼“ qí míng nián chūn hàn fù qiǎn dàjiàng jūn wèi qīng jiāng liù jiāng jūn， bīng shí yú wàn qí， nǎi zài chū dìng xiāng shù bǎi lǐ jī xiōng nú。” ⑽“ qí míng nián chūn， hàn shǐ piàoqí jiāng jūn qù bìng jiāng wàn qí chū lǒng xī， guò yān zhī shān qiān yú lǐ， jī xiōng nú， dé hú shǒu lǔ wàn bā qiān yú jí， pò dé xiū tú wáng jì tiān jīn rén。 qí xià， piàoqí jiāng jūn fù yǔ hé qí hóu shù wàn qí chū lǒng xī、 běi dì 'èr qiān yú lǐ， jī xiōng nú， guò tú yán， gōng qí lián shān， dé hú shǒu lǔ sān wàn yú rén， bì xiǎo wáng yǐ xià qī shí yú rén。” ⑾“ yuán shòu sì nián chūn， shàng lìng dàjiàng jūn qīng、 piàoqí jiāng jūn qù bìng chū jiāng gè wǔ wàn qí， bù bīng zhuǎn zhě zhǒng jūn shù shí wàn， ér gǎn lì zhàn shēn rù zhī shì jiē shǔ piàoqí。” ⑿“ qiū， huáng。 qiǎn jùn jī zhào pò nú 'èr wàn qí chū shuò fāng jī xiōng nú， bù hái。” ⒀“ xià wǔ yuè， èr shī jiāng jūn sān wàn qí chū jiǔ quán， yǔ yòu xián wáng zhàn yǔ tiān shān， zhǎn shǒu lǔ wàn yú jí。” ⒁“ sì nián chūn zhēngyuè， cháo zhū hóu wáng yú gān quán gōng。 fā tiān xià qī kē zhé jí yǒng gǎn shì， qiǎn 'èr shī jiāng jūn lǐ guǎng lì jiāng liù wàn qí、 bù bīng qī wàn rén chū shuò fāng， yīn zhù jiāng jūn gōng sūn 'áo wàn qí、 bù bīng sān wàn rén chū yàn mén， yóu jī jiāng jūn hán shuō bù bīng sān wàn rén chū wǔ yuán， qiáng nǔ dū wèi lù bó dé bù bīng wàn yú rén yǔ 'èr shī huì。” ⒂“ dōng， liáo dōng wū huán fǎn， yǐ zhōng láng jiāng fàn míng yǒu wéi dù liáo jiāng jūn， jiāng běi biān qī jùn， jùn 'èr qiān qí jī zhī。” ⒃ zài zhè xiē zhàn lì zhōng， kě yǐ kàn dào liǎng gè qū shì。 yī shì qí bīng zài zǒng bīng lì zhōng suǒ zhàn fèn 'é bù duàn zēng dà， suí zhe chē bīng de zhú jiàn tuì chū zhàn chǎng， qí bù liǎng bīng zhǒng zài shù liàng shàng de bǐlǜ guān xì cóng shí wàn bǐ shù shí wàn， shàng shēng dào qī wàn bǐ shí sì wàn， qí bīng míng xiǎn yǐ jīng qǔ dài bù bīng 'ér chéng wéi zhàn dǒu zhù lì， xiāng fǎn bù bīng zé xià jiàng dào“ zhǒng jūn” jí gēn suí zài hòu zhù zhàn de dì wèi， zhì yú zhǐ yóu qí bīng dú lì cān jiā de zhàn yì gèng shì lǚjiànbùxiǎn。 èr shì wǎng wǎng yī cì zhàn yì jiù cháng qū bēn xí shù bǎi lǐ nǎi zhì yī liǎng qiān lǐ jìn xíng huì zhàn， cháng shí jiànqí mǎ dài lái de pí láo wèn tí yù fā tū chū， rú guǒ qí shǒu bù néng yǐ chōng pèi de tǐ lì tóu rù zhàn dǒu， qǔ dé hé xī、 mò běi děng dà guī mó jué zhàn de shèng lì shì bù kě néng de。 zài méi yòu 'ān dèng de qíng kuàng xià， zhè yàng de zhàn yì jīhū wú fǎ xiǎng xiàng。
lìng yī fāng miàn， cóng jù tǐ de zhàn dǒu fāng shì shàng kàn， zǎo zài chǔ hàn zhàn zhēng shí qī，“ hàn jūn wéi zhī shùchóng， xiàng wáng wèi qí qí yuē： ‘ wú wéi gōng qǔ bǐ yī jiāng。 ’ lìng sì miàn qí chí xià， qī shān dōng wéi sān chù。 yú shì xiàng wáng dà hū chí xià， hàn jūn jiē pīmǐ， suì zhǎn hàn yī jiāng。…… yǔ qí qí huì wéi sān chù hàn jūn bù zhī xiàng wáng suǒ zài， nǎi fēn jūn wéi sān， fù wéi zhī。 xiàng wáng nǎi chí， fù zhǎn hàn yī dū wèi， shā shù shí bǎi rén， fù jù qí qí wáng qí liǎngjì 'ěr， nǎi wèi qí qí yuē：‘ hé rú？’ qí jiē fú yuē：‘ rú dà wáng yán。’” ⒄ néng gòu cǎi yòng cǐ zhǒng zài dí zhèn zhī zhōng chōng tū de zhàn dǒu fāng shì， shuō míng qí zhě zài mǎ shàng yǐ jīng jù bèi liǎo xiāng dāng de wěn xìng， fǒu zé jí yì shuāi xià。
xī hàn shí qī， gōng jiàn shì xiōng nú hé hàn jūn qí bīng zuì zhòng yào de zuò zhàn wǔ qì， tā de shǐ yòng shòu dào mǎ jù de yán zhòng zhì yuē。 méi yòu mǎ 'ān de shí hòu， zài bēn mǎ shàng shè jiàn jí wéi kùn nán， yīn wéi qí shǒu yī biān yào shuāng tuǐ shǐ jìn jiā zhù mǎ fù bìng bǎo chí píng héng， yī biān hái yào shuāng bì yòng lì lā kāi gōng bìng jìn liàng shǐ shè chū de jiàn mìng zhōng mù biāo， jí biàn shì zì yòu shēng huó zài mǎ bèi shàng de yóu mù mín zú， zhè yī zuò zhàn fāng shì yě shì fēi cháng dī xiào qiě nán yú shí xíng de， zhè shí hòu zuì hǎo de bàn fǎ shì tíng zhù mǎ shè jiàn huò gān cuì xià mǎ fā shè； dāng gāo qiáo mǎ 'ān tóu rù yìng yòng hòu， tā jǐyǔ qí shǒu yī gè zòng xiàng de wěn dìng zuò yòng， shǐ qí kě yǐ zài fēi chí shí xiàng qián fāng shè jiàn， dàn yóu yú héng xiàng shàng wú yòu xiào zhī chēng， cháo zuǒ yòu fāng xiàng shèn zhì zhuǎn shēn xiàng hòu shè jiàn shí réng rán róng yì diē luò， shì hěn wēi xiǎn de， qián miàn yǐn yòng xī fāng xué zhě de píng jià zhōng jiù kě kàn chū zhè yī diǎn。 dàn shì， zài shǐ liào zhōng què yòu zhè yàng de jìzǎi：“ xiōng nú zhuī zhě qí shù bǎi zhuī zhī， guǎng xíng qǔ hú 'ér gōng， shè shā zhuī qí， yǐ gù dé tuō。” ⒅ zhè zhǒng zhuǎn shēn hòu shè de qíng kuàng， shuō míng cǐ shí yìng yǐ yòu mǎ 'ān hé mǎ dèng de shǐ yòng。 kuàng qiě zài hàn dài de shǐ liào zhōng， chú gè bié gù yì biǎo shì qīng miè hàn jūn zhě wài， cóng wèi jiàn dào yòu guān xiōng nú xià mǎ zuò zhàn de jì lù， jiǎ rú méi yòu 'ān dèng de yìng yòng， zhè bù néng bù shuō shì gè fēi cháng qí guài de xiàn xiàng。
gǔ dài gōng jiàn de shǐ yòng hái shòu dào tiān qì yǐng xiǎng， gōng xián rú guǒ bèi yǔ shuǐ jiāo shī， zuò yòng jiāng huì dà jiǎn， ér jiǎ ruò yù shàng yán hán tiān qì， wēi lì yě huì yán zhòng xià jiàng。 sòng rén jiù céng jìzǎi：“ qì dān jiāng yé lǜ xùn níng hào yú yuè zhě， yǐ shù wàn qí rù kòu yíng zhōu。 dū bù shǔ liú tíng ràng yǔ zhàn yú jūn zǐ guǎn， huì tiān dà hán， wǒ shī bù néng gòu gōng shǐ， dí wéi tíng ràng shùchóng。” ⒆ ér zài zhù míng de bái dēng zhī wéi zhōng，“ yú shì hàn xī bīng， duō bù bīng， sān shí 'èr wàn， běi zhú zhī。 gāo dì xiān zhì píng chéng， bù bīng wèi jìn dào， mòdú zòng jīng bīng sì shí wàn wéi gāo dì yú bái dēng。” ⒇“ huì tiān hán， shì zú duò zhǐ zhě 'èr sān， suì zhì píng chéng。 xiōng nú wéi wǒ píng chéng， qī rì 'ér hòu bà qù。” (21) zài rú cǐ hán lěng de jìng kuàng xià， xiōng nú hé hàn jūn de gōng jiàn hěn nán shuō hái huì bǎo chí wēi lì， shuāng fāng yī dàn jiē zhèn jiù huì bào fā jī liè de bái rèn zhàn。 zài duǎn bīng xiāng jiē de zhàn dǒu zhōng， méi yòu 'ān dèng de qí bīng zhàn dǒu lì bù kě néng gǎn dé shàng bù bīng， rú guǒ xiōng nú xià mǎ yíng jī， yě bù huì shì lì lái shàn cháng bù zhàn de hàn jūn de duì shǒu， yào zǔ zhǐ hàn jūn tū wéi biàn shì jiàn kùn nán de shì qíng， nà me cháng dá qī tiān de qīng sōng wéi kùn jiù biàn dé nán yǐ jiě shì liǎo。 gèng hé kuàng cǐ zhàn xiōng nú de bīng lì suī jù《 shǐ jì》 suǒ chēng yòu sì shí wàn， què hěn kě néng shì gè xū shù， yīn wéi zài《 shǐ jì》 zhōng yuán běn jiù tí dào mòdú shí qī de xiōng nú yòu“ kòng xián zhī shì sān shí yú wàn” (22)， kòu chú liú shǒu cǎo yuán de bīng lì， yòu hé lái rú cǐ zhī duō de rén mǎ？ zài shuō zòng shǐ“ sì shí wàn” zhī shù shì zhǔn què de， yóu yú yóu mù mín zú cān jiā chū zhēng de rén shù zhōng jīng cháng yào bāo kuò dà liàng fù nǚ、 lǎo rén、 ér tóng děng fēi zhàn dǒu rén yuán， qí zhēn zhèng de zuò zhàn bīng lì yě yuǎn bù huì yòu nà me duō， jiā shàng qián miàn suǒ shù jìn zhàn zhōng de zhì liàng liè shì， yìng fù qǐ hàn jūn de tū wéi lái gèng jiā zhuō jīn jiàn zhǒu liǎo。 jì rán rú cǐ， bù jù róng mǎ de liú bāng wèishénme hái chí chí bù gǎn tū wéi ní？ duì cǐ zhǐ néng yòu yī zhǒng jiě shì， jiù shì dāng shí de xiōng nú qí bīng yǐ jīng zhuāng bèi liǎo mǎ 'ān hé mǎ dèng， duì bù bīng jù yòu qiáng dà de jìn zhàn yōu shì hé chōng jī lì， mào xiǎn tū wéi zhǐ huì dǎo zhì quán jūn fùmò。 hái yòu yī gè yòu qù de xiàn xiàng， jiù shì zài liǎng hàn shǐ liào zhōng chū xiàn liǎo“ tū qí” zhè yī jiào fǎ：“ ruò fū píng yuán yì dì， qīng chē tū qí， zé xiōng nú zhī zhòng yì ráo luàn yě” (23)“ huì shàng gǔ tài shǒu gěng kuàng、 yú yáng tài shǒu péng chǒng gè qiǎn qí jiāng wú hàn、 kòu xún děng jiāng tū qí lái zhù jī wáng láng” (24)“ zéi zhuī jí， duǎn bīng jiē， guāng wǔ zì tóu gāo 'àn， yù tū qí wáng fēng， xià mǎ shòu guāng wǔ， guāng wǔ fǔ qí jiān 'ér shàng， gù xiào wèi gěng yǎn yuē：‘ jǐ wéi lǔ chī。’” (25) duì yú《 hàn shū》 zhōng“ tū qí” yī cí de hán yì， yán shī gǔ zhù wéi：“ tū qí， qí yán xiāo ruì kě yòng chōng tū dí rén yě。” (26) yán shī gǔ shì táng rén， qí zhù shì wèi bì jiù néng dài biǎo hàn dài“ tū qí” de zhēn zhèng yì yì， nà me zài hàn dài shǐ liào jìzǎi zhōng tā de zuò yòng yòu shì shénme ní？“ guāng wǔ běi jī qún zéi，（ wú） hàn cháng jiāng tū qí wǔ qiān wéi jūn fēng， shù xiān dēng xiàn chén。” (27)“ liú yǒng jiāng zhōu jiàn bié zhāo jù shōu jí dé shí yú wàn rén， jiù guǎng lè。 hàn jiāng qīng qí yíng yǔ zhī zhàn， bù lì， duò mǎ shāng xī， hái yíng， jiàn děng suì lián bīng rù chéng。” (28) kě jiàn zhì shǎo zài dōng hàn chū nián， qí bīng yǐ jīng néng gòu dān dāng zhàn zài tóu pái zhèng miàn chōng fēng、“ xiān dēng xiàn zhèn” de rèn wù liǎo， lì yòng qí bīng de chōng jī lì chōng kuǎ dí zhèn、 bù bīng suí hòu gēn jìn jué dìng shèng fù de zuò zhàn fāng shì yǐ jīng què lì。 rú guǒ shuō zài tóng xiōng nú de jìn zhàn zhōng jǐn jǐn shì yòng qí bīng duì kàng qí bīng， shuāng fāng bǐ cǐ chǔjìng xiāng tóng， duì qí shǒu wěn xìng de yào qiú bù yī dìng hěn gāo de huà， nà me zài cǐ yào miàn duì de zé shì yǐ bù bīng wéi zhù lì de dí jūn， ruò xiǎng zhèng miàn chōng jī qí zhèn， zhǐ yòu tóng shí zhuāng bèi liǎo mǎ 'ān hé mǎ dèng cái yòu kě néng bàn dào。
jìn guǎn yòu zhè me duō de wén xiàn zhèng jù zhèng míng hàn dài 'ān dèng de cún zài， quē fá kǎo gǔ fāng miàn de shí zhèng què shì bù zhēng de shì shí。 zài zhōng guó suǒ fā xiàn de zuì zǎo biǎo xiàn gāo qiáo mǎ 'ān de wén wù shì dōng hàn mò nián zuò pǐn， rú léi tái hàn mù chū tǔ de qí yǒng hé 'ān mǎ cǎi huì mù diāo； ér zuì zǎo jù bèi mǎ dèng de diāo sù zuò pǐn shì cháng shā xī jìn yǒng níng 'èr nián mù zhōng de qí mǎ lè yǒng， yīn zhè pī yǒng zhōng yòu mǎ dèng zhě zhǐ shì zài mǎ shēn zuǒ cè 'ān xià yòu yī gè sān jiǎo xíng dèng jù， jǐn jí xiǎo tuǐ yī bàn gāo， ér yòu cè zé méi yòu， qiě qí zhě de jiǎo yě wèi tà yú qí zhōng， suǒ yǐ bèi rèn wéi shì mǎ dèng de chú xíng， jí yòng yú shàng mǎ de qì jù； zhì yú zuì zǎo de shí wù shuāng mǎ dèng， zé shì liáo níng běi piào shí liù shí qī běi yàn féng sù fú mù de liú jīn tóng guǒ mù zhì mǎ dèng。 dàn qì jīn wéi zhǐ， duì yú xī hàn hé dōng hàn chū nián de gāo qiáo mǎ 'ān jí liǎng hàn mǎ dèng， què shǐ zhōng méi yòu fā xiàn qí shí wù hé néng gòu zhèng míng tā men cún zài de yì shù zuò pǐn。
⑴《 bǎi juàn běn zhōng guó quán shǐ · zhōng guó qín hàn jūn shì shǐ》 shǐ zhòng wén hú xiǎo lín zhù biān yán wú shān zhù rén mín chū bǎn shè
⑵《 zhōng guó gǔ dài bīng zhì》 huáng shuǐ huá shāng wù yìn shū guǎn chū bǎn
⑶《 ā tí lā de chuán qí héng héng xiōng nú rén rù qīn 'ōu zhōu》 dé 'ài kè · shī mǐ cí shōu yú《 sī fēn kè sī héng héng lì shǐ de mì mì》 xì liè cóng shū dé kè lǐ sī dì 'ān · hú fū zhù biān
⑷《 ōu zhōu lì shǐ shàng de zhàn zhēng》 yīng mài kè 'ěr · huò huá dé
⑸《 quán qiú tōng shǐ》 měi sī tǎ fū lǐ 'ā nuò sī
⑹《 tōng diǎn》 juàn yī sì jiǔ
⑺《 shǐ jì》 juàn shí · xiào wén běn jì
⑻、⑿《 shǐ jì》 juàn yī yī yī · wèi jiāng jūn piàoqí lièzhuàn
⑼、⑽、⑾、⒇、（ 22）《 shǐ jì》 juàn yī yī · xiōng nú lièzhuàn
⒀、⒁、⒂《 hàn shū》 juàn liù · wǔ dì jì
⒃《 hàn shū》 juàn qī · zhāo dì jì
⒄《 shǐ jì》 juàn qī · xiàng yǔ běn jì
⒅《 shǐ jì》 juàn yī jiǔ · lǐ jiāng jūn lièzhuàn
⒆《 xù zī zhì tōng jiàn cháng biān》 juàn 'èr shí qī · tài zōng
（ 21）《 shǐ jì》 juàn bā · gāo zǔ běn jì
（ 23）、（ 26）《 hàn shū》 juàn sì jiǔ · yuán 'àng cháo cuò chuán
（ 24）、（ 25）《 hòu hàn shū》 juàn yī · guāng wǔ dì jì
（ 27）、（ 28）《 hòu hàn shū》 juàn yī bā · wú gài chén zāng lièzhuàn
（ 29）《 zhōng yà dōng bù de yóu mù rén》 N· yī shí zhān cí shōu yú《 zhōng yà wén míng shǐ》 dì 'èr juàn yǎ nuò shí · hā 'ěr mǎ tǎ zhù biān
（ 30） E。 ErringtonandCribb， TheCrossroadofAisa， London： theAncientIndiaandIranTrust， 1992， pp。 163~164 zhāi zì《 gǔ dào xī fēng héng héng kǎo gǔ xīn fā xiàn suǒ jiàn zhōng xī wén huà jiāo liú》 lín méi cūn zhù sān lián shū diàn 2000 nián 3 yuè chū bǎn |
|
| “ mǎ 'ān ” yě shì yī zhǒng tái fēng de míng chēng， yóu shì jiè qì xiàng zǔ zhì ( jiǎn chēng WMO) tái fēng wěi yuán mìng míng。 gāi tái fēng de xù hào wéi 9-4， yīng wén míng Ma-on， zhōng wén míng mǎ 'ān ， míng zì lái yuán yú zhōng guó xiāng gǎng， qí yì yì wéi shān fēng míng。 |
|
- : riding saddle, gap bridge
- n.: saddle
|
|
- n. selle
|
|
mǎ 'ān cūn
mǎ 'ān jū wěi huì , mǎ 'ān shè qū
mǎ 'ān zhèn
mǎ 'ān xiāng |
|
| jùn mǎ | mǎ jù | yùn dòng | mǎ shù | mǎ qiú | |
|
|
| mǎ 'ān shān | mǎ 'ān zhèn | mǎ 'ān xiāng | mǎ 'ān cūn | | mǎ 'ān de | mǎ 'ān xíng | bèi mǎ 'ān | |
|