mùlù 道德 yǐ shàn 'è píng jià wéi biāo zhǔn ， yǐ kào shè huì yú lùn 、 chuán tǒng xí sú hé rén de nèi xīn xìn niàn de lì liàng lái diào zhěng rén men zhī jiān xiāng hù guān xì de xíng wéi guī fàn de zǒng hé 。 guàn chuàn yú shè huì shēng huó de gè gè fāng miàn ， rú shè huì gōng dé 、 hūn yīn jiā tíng dào dé 、 zhí yè dào dé děng 。 tā tōng guò què lì yī dìng de shàn 'è biāo zhǔn hé xíng wéi zhǔn zé ， lái yuē shù rén men de xiāng hù guān xì hé gè rén xíng wéi ， tiáojié shè huì guān xì ， bìng yǔ fǎ yī qǐ duì shè huì shēng huó de zhèng cháng zhì xù qǐ bǎo zhàng zuò yòng 。 yòu shí zhuān zhǐ dào dé pǐn zhì huò dào dé xíng wéi 。 道德 dào dé zhī guī yě yòu rì yǐ 。 —— táng · hán yù 《 zhū wén gōng xiào chāng lí xiān shēng jí 》 zuò wéi xiào cháng , tā yào qiú zài xué xiào lǐ bǎo chí gāo de dào dé biāo zhǔn hé lǐ mào guīju 道德 hé hū dào dé de shè huì yì shí xíng tài zhī yī , shì rén men gòng tóng shēng huó jí qí xíng wéi de zhǔn zé hé guī fàn One of the social ideology, and behavior of living together is the criteria and norms shè huì yì shí xíng tài zhī yī ， shì rén men gòng tóng shēng huó jí qí xíng wéi de zhǔn zé hé guī fàn 。 dào dé yóu yī dìng shè huì de jīng jì jī chǔ suǒ jué dìng ， bìng wéi yī dìng de shè huì jīng jì jī chǔ fú wù 。 bù tóng de shí dài ， bù tóng de jiē jí jù yòu bù tóng de dào dé guān niàn 。《 hán fēi zǐ · wǔ dù 》： “ shàng gǔ jìng yú dào dé ， zhōng shì zhú yú zhì móu ， dāng jīn zhēng yú qì lì 。 ” 《 hòu hàn shū · zhǒng dài chuán 》：“ chén wén rén yì xīng zé dào dé chāng ， dào dé chāng zé zhèng huà míng ， zhèng huà míng 'ér wàn xìng níng 。” táng hán yù 《 yuán dào 》：“ fán wú suǒ wèi dào dé yún zhě ， hé rén yǔ yì yán zhī yě ， tiān xià zhī gōng yán yě 。” bā jīn 《 jiā 》 sān sān ：“ tā yòu yī cì kuā zhāng dì gǎn jué dào zì jǐ de dào dé lì liàng chāo guò liǎo zhè gè kuài yào bēng kuì de dà jiā tíng 。” lǎo zǐ 《 dào dé jīng 》 de shěng chēng 。 nán cháo sòng bào zhào 《 shǔ sì xián yǒng 》：“ bì lián zhù 《 dào dé 》， kāi guà shù tiān jué 。” táng dù fǔ 《 dōng rì yè xuán yuán huáng dì miào 》 shī ：“ shì jiā yí jiù shǐ ，《 dào dé 》 fù jīn wáng 。” yuán ní zàn 《 kāng sù zǐ zá yán 》 shī ：“《 dào dé 》 wǔ qiān yán ， xuán zhī yòu 'ér xuán 。” sēng dào xiū xíng de gōng fū 、 fǎ shù 。《 dūn huáng biàn wén jí · fó shuō 'ā mí tuó jīng jiǎng jīng wén 》：“ dū jiǎng dū lí dào dé gāo ， yīn lǜ qīng líng néng wǎn zhuǎn 。”《 shuǐhǔzhuàn 》 dì wǔ sān huí ：“ wǒ děng zì shì chū jiā rén ， bù céng nǎo fàn liǎo nǐ ， nǐ yīn hé yè lái yuè qiáng 'ér guò ， rù lái bǎ fǔ pī wǒ ？ ruò shì wǒ wú dào dé ， yǐ bèi shā liǎo 。” qīng jì yún 《 yuè wēi cǎo táng bǐ jì · luán yáng xù lù sān 》：“ hū 'èr nǚ guǐ xiàn dēng xià ， xiàng sēng zuò lǐ yuē ： ‘ shī děng jiē yǐn jiǔ shí ròu … … fán shī chuán yǔ zhù rén ， bié yán dào dé gāo zhě wéi zhī ， zé xìng dé chāo shēng yǐ 。 ’ ” xíng wéi guī fàn yì yì shàng de dào dé dìng yì Sense of the moral code of conduct defined
dìng yì 1： yóu gè tǐ zì wǒ yì shí wéi qǐ shǐ ， yǐn yǐng dào qún tǐ dāng zhōng ， xíng chéng de 《 jīng shén 》《 yǔ yán 》《 xíng wéi 》 hóng guān xìng wēi lüè tǒng yī ， jí wéi dào dé 。
dìng yì 2： dào dé jiù shì tuō lí rén de zì rán shǔ xìng 'ér shì yìng rén de shè huì shǔ xìng 。（ zhè lǐ shuō de rén de zì rán shǔ xìng ， shí zhì jiù shì dòng wù xìng 。）
dào dé yīnggāi shì hé yú tiān lǐ de xíng wéi guī fàn 。 yóu yú rén lèi de zhì huì kě yǐ zhǎng wò zì rán tiān lǐ de dòng tài guī lǜ ， lái zhù dǎo tiān lǐ dòng tài céng miàn de tí gāo ， yīn cǐ ， suí zhe tiān lǐ dòng tài céng miàn de tí gāo ， dào dé de biāo zhǔn jí suí zhī tí gāo 。
dìng yì 3： dào dé shì yī zhǒng shè huì yì shí xíng tài ， tā shì rén men gòng tóng shēng huó jí qí xíng wéi de zhǔn zé hé guī fàn 。 bù tóng de shí dài 、 bù tóng de jiē jí yòu bù tóng de dào dé guān niàn ， méi yòu rèn hé yī zhǒng dào dé shì yǒng héng bù biàn de 。
dào dé hěn duō shí hòu gēn “ liáng xīn ” yī qǐ tán jí ， liáng xīn shì zhǐ zì jué zūn cóng zhù liú dào dé guī fàn de xīn lǐ yì shí 。
dào dé bù shì tiān shēng de ， rén lèi de dào dé guān niàn shì shòu dào hòu tiān de xuān chuán jiào yù jí shè huì yú lùn de cháng qī yǐng xiǎng 'ér zhú jiàn xíng chéng de 。
dìng yì 4： dào dé ， zhǐ héng liàng xíng wéi zhèng dāng yǔ fǒu de guān niàn biāo zhǔn 。 yī gè shè huì yī bān yòu shè huì gōng rèn de dào dé guī fàn 。 zhǐ shè jí gè rén 、 gè rén zhī jiān 、 jiā tíng děng de sī rén guān xì de dào dé ， chēng sī dé ； shè jí shè huì gōng gòng bù fēn de dào dé ， chēng wéi shè huì gōng dé 。
dào dé hé wén huà yòu mìqiè guān xì ， yòu xiē shí dài yòu dǎ shàng yì shí xíng tài de lào yìn 。 rén lèi de dào dé yòu gòng tōng xìng 。 bù guò ， bù tóng de shí dài ， bù tóng de shè huì ， wǎng wǎng yòu yī xiē bù tóng de dào dé guān niàn ； bù tóng de wén huà zhōng ， suǒ zhòng shì de dào dé yuán sù jí qí yōu xiān xìng 、 suǒ chí de dào dé biāo zhǔn yě cháng cháng yòu suǒ chā yì 。 suǒ wèi “ xìng xiāng jìn ， xí xiāng yuǎn ”， tóng yàng yī zhǒng dào dé ， zài bù tóng wén huà shè huì bèi jǐng zhōng de wài zài biǎo xiàn xíng shì 、 fēng sú xí guàn wǎng wǎng yě xiāng qù shèn yuǎn 。
yǐ xià yuán cí tiáo shì yì jǐn jǐn shì duì xíng wéi guī fàn yì yì shàng de dào dé de yī zhǒng lǐ jiě ：
dào ： běn yì shì kè guān zhēn lǐ ， jí zì rán jiè de gòu zào 、 yùn dòng 、 biàn huà děng guī lǜ ， shè huì de kè guān fā zhǎn hé biàn huà guī lǜ ， rén de shēng lǎo bìng sǐ děng guī lǜ ， shì zì rán cún zài hé fā zhǎn de guī lǜ 。 tā kè guān cún zài ， zuǒ yòu shè huì hé rén lèi de fā zhǎn 。 shùn yìng tā qù fā zhǎn ， shè huì cái néng jiàn kāng hé xié 、 rén cái huì jiàn kāng xìng fú 、 zì rán jiè cái huì cháng zú cún zài 。
dé ： de běn yì wéi shùn yìng zì rán 。 shè huì hé rén lèi xū yào fā zhǎn 。 zài bù wéi bèi zì rán guī lǜ de qián tí xià ， qù gǎi zào zì rán 、 fā zhǎn shè huì 、 fā zhǎn zì jǐ de shì yè 。
yě shì zūn xún bù wéi bèi “ dào ” qù shì yìng zì rán ， gǎi zào zì rán cóng 'ér shǐ shè huì ， zì rán jiè hé rén lèi néng cháng jiǔ fā zhǎn 、 hé xié gòng cún 。
dào hé dé tǒng yī dào yī qǐ jiù shì dào dé ， rén men 'àn “ dào ” de guī lǜ qù zuò shì 、 chù shì ， jiù shì yòu “ dào dé ”。
wǒ cóng 80 nián dài kāi shǐ chá zhǎo dào dé de dìng yì ， méi yòu hěn qiàdàng de jiě shì ， jīng sī kǎo 、 qǐng jiào hǎo duō qián bèi ， zhōng yú dé dào yǐ shàng jié lùn ， ná lái gòng tóng jiào yù hòu rén 。
dào ： dào jiù shì míng shì lǐ 。
dé ： dé jiù shì fù chū 。
dào + dé ： lǒngtǒng de jiǎng jiù shì yòu sù zhì 。
shí zhì shàng ， rén zhī chū ， xìng běn shàn ， yě jiù shì shuō rén yī shēng xià lái zhǐ yòu běn néng （ yòu bù shǎo běn néng huì wēi hài qí tā rén de shēng cún ）， ér bù zhī yuē shù zì jǐ 。 suǒ yǐ ， suǒ yòu réndōu xū yào duì běn néng de wài zài yuē shù hé nèi zài yuē shù ， wài zài yuē shù shì fǎ lǜ ， rán 'ér fǎ lǜ de gōng néng zhǐ yòu zhì cái rén de běn néng zhōng qǐ tú shāng hài tā rén děng duì rén lèi shè huì yòu dà de wēi hài de fāng miàn ； suǒ yǐ ， xū yào nèi zài yuē shù （ yě jiù shì dào dé ） lái yuē shù běn néng zhōng suī bù wéi fǎ ， dàn yì huì duì tā rén （ shèn zhì shì rén lèi shè huì ） zào chéng wēi hài de xíng wéi 。
suǒ yǐ ， dào dé jiù shì shè huì guī fàn duì rén de běn néng de zhì yuē ， huàn jù huà shuō ， rén yī shēng xià lái jiù yòu yǐ rèn hé fāng shì shāng hài shèn zhì shā sǐ qí tā shēng mìng de běn néng （ jí “ shēng cún wú dào dé ”）， dào dé yě jiù shì jì fǎ lǜ zhī hòu zhì yuē zhè zhǒng běn néng ， jiǎn xiǎo zhè zhǒng shāng hài de gōng jù 。 zhōng guó xìng fú xué zhī dào dé dìng yì China's moral well-being defined study
shénme shì dào dé ？ yīn wéi rén de běn xìng shì bù mǎn zú ， rén men zuì zhōng de zhuī qiú shì xìng fú ， suǒ yǐ dào dé jiù shì wèile wéi hù wǒ men de xìng fú 'ér zhú jiàn yuē dìng sú chéng de yī xiē xíng wéi guī fàn 。 àn zhào zhè gè dìng yì ， chén jǐng rùn qiú zhèng gē dé bā hè cāi xiǎng ， niè wén tāo jiě xī gǔ wù bǎo hù qū xiàn ， dōushì yī zhǒng zhí yè dào dé hé gè rén duì xìng fú de zhuī qiú 。
cóng wù zhì hé yì shí de lǐng yù lái lǐ jiě ， xìn yǎng jiù shì yī zhǒng yì shí ， dào dé jiù shì yì shí duì wù zhì de fǎn zuò yòng 。
cóng zhēn lǐ de gài niàn lái lǐ jiě ， xìn yǎng jiù shì zhèng què de yì shí ， dào dé jiù shì zhèng què de xíng wéi 。
rú guǒ wǒ men zhàn zài gè rén de jiǎo dù lái jiǎng ： shénme shì xìn yǎng ？ xìn yǎng jiù shì zì yǐ wéi shì de xìn niàn 。 dào dé shì zài xìn yǎng zhī pèi xià de xíng wéi 。
yīn wéi rén shì shí dài de chǎn wù ， yīn wéi wù zhì jué dìng yì shí ， yīn wéi měi gè rén suǒ chù de huán jìng bù jìn xiāng tóng ， suǒ yǐ ， rén yǔ rén de xìn yǎng shì bù jìn xiāng tóng de 。 dāng nǐ yòu xiǎo xūn táo yú qīng zhēn jiào de jiào huà zhōng ， nà me nǐ de xìn yǎng jiù shì zhēn zhù liǎo ； dāng nǐ yòu xiǎo shòu jiào yú tiān zhù jiào de gǎn huà lǐ ， nà me ， nǐ de xìn yǎng jiù shì shàng dì liǎo ； rú guǒ nǐ yòu xiǎo wū rǎn yú jīn qián tóngxiù zhī huán jìng ， nà me ， jīn qián jiù shì nǐ de shàng dì liǎo 。
yīn wéi rén de xìn yǎng bù tóng ， suǒ yǐ rén men de dào dé guān yě jiù bù jìn xiāng tóng ， suǒ yǐ rén men de dào dé xíng wéi yě jiù bù jìn xiāng tóng ， suǒ yǐ shè huì jiù huì chǎn shēng gè zhǒng gè yàng de máo dùn ， zhè jiù shì bù hé xié shè huì de gēn běn yuán yīn 。
xiāng fǎn ， rú guǒ wǒ mendōu yòu yī gè gòng tóng de xìn yǎng ， dū chóng shàng yī xiē gòng tóng de dào dé ， nà me ， wǒ men de shì jiè bì rán huì shì yī gè hé xié de shì jiè 。
wù zhì jué dìng yì shí ， suǒ yǐ ， yī gè tuō lí liǎo shēng cún wēi jī de rén de chóng gāo xìn yǎng ， bù shì tiān shēng jù lái de ， ér shì cóng yōu liáng de jiào yù zhōng xué lái de ， shì cóng 'ài de xūn táo zhōng méng fā de ， shì zài shì hé huán jìng zhōng péi yǎng chū lái de 。 chóng gāo de xìn yǎng ， lái zì yú yī gè wěi dà de shí dài ， lái zì yú wěi dà de shè huì héng héng xìng fú zhù yì shè huì 。
wù zhì jué dìng yì shí ， suǒ yǐ wǒ men de xìn yǎng hé dào dé yīngdāng fú cóng yú kè guān guī lǜ ， fú cóng yú rén yǔ zì rán de hé xié xiāng chù 。 yīn wéi dì qiú shì rén lèi de yáo lán ， dà dì shì rén lèi de mǔ qīn ， suǒ yǐ ， hē hù dì qiú ， bǎo hù zì rán jiù shì 'ài wǒ men de jiā ， jiù shì 'ài wǒ men de mǔ qīn ， suǒ yǐ ràng dì qiú gèng hé xié dì cún zài yīngdāng shì wǒ men zuì chóng gāo de lǐ xiǎng ， yīn wéi tā guān xì dào wǒ men rén lèi de qiān qiū wàn dài 。
lì shǐ dì kàn ， fēng jiàn shè huì shì rén yǔ rén zhī jiān cún zài zhe hěn dà de bù hé xié de shè huì ， yīn wéi tā cún zài zhe gāo děng rén yǔ dī děng rén de máo dùn ， dàn tā yǔ zì rán què shì xiāng duì zī běn zhù yì shè huì hé xié de duō liǎo ； xiàn zài de rén lèi shè huì yǔ zì rán què shì yòu xiē bù hé xié ， làn kǎn làn wā ， luàn bǔ luàn shā jīhū dào liǎo wú yǐ fù jiā de chéng dù ， dà zì rán yǐ bèi xiàn dài shè huì gěi pò huài dào liǎo bù shì hé rén lèi shēng cún de wēi xiǎn chéng dù 。 dào dé cí yuán Ethics etymology dào dé yī cí ， zài hàn yǔ zhōng kě zhuī sù dào xiān qín sī xiǎng jiā lǎo zǐ suǒ zhù de 《 dào dé jīng 》 yī shū 。 lǎo zǐ shuō ：“ dào shēng zhī ， dé chù zhī ， wù xíng zhī ， qì chéng zhī 。 shì yǐ wàn wù mò bù zūn dào 'ér guì dé 。 dào zhī zūn ， dé zhī guì ， fū mò zhī mìng 'ér cháng zì rán 。” qí zhōng “ dào ” zhǐ zì rán yùn xíng yǔ rén shì gòng tōng de zhēn lǐ ； ér “ dé ” shì zhǐ rén shì de dé xìng 、 pǐn xíng 、 wáng dào 。 zài dāng shí dào yǔ dé shì liǎng gè gài niàn ， bìng wú dào dé yī cí 。“ dào dé ” èr zì lián yòng shǐ yú xún zǐ 《 quàn xué 》 piān ：“ gù xué zhì hū lǐ 'ér zhǐ yǐ ， fū shì zhī wèi dào dé zhī jí ”。 zài xī fāng gǔ dài wén huà zhōng ，“ dào dé ” (Morality) yī cí qǐ yuán yú lā dīng yǔ de “ Mores”， yì wéi fēng sú hé xí guàn 。 zhōng guó chuán tǒng dào dé Chinese traditional ethics zhōng guó dào dé cóng shàng gǔ fā zhǎn 'ér lái ， chuán shuō zhōng yáo 、 shùn 、 yǔ 、 zhōu gōng děngdōu shì dào dé de jiē mó 。 kǒng zǐ zhěng lǐ 《 liù jīng 》， dào hàn cháo chuán wéi 《 wǔ jīng 》， qí zhōng biàn bāo hán liǎo dà liàng de dào dé sī xiǎng 。 kǒng zǐ fā zhǎn de xué shuō ， bèi chēng wéi rú jiā xué shuō ， yǐ hòu rú jiā yòu jiāng 《 wǔ jīng 》 fā zhǎn wéi 《 shí sān jīng 》， zhè xiē rú jiā jīng diǎn xué shuō ， chéng wéi zhōng guó dào dé de zhù yào sī xiǎng lái yuán 。 jìn guǎn gè gè shí dài zhōng guó shè huì de dào dé guān bìng bù wán quán fú hé kǒng zǐ rú jiā sī xiǎng ， dàn rú jiā xué shuō shì lì dài zhōng guó shè huì dào dé guān de yǐ jù 。
dào dé shì pàn duàn yī gè xíng wéi zhèng dāng yǔ fǒu de guān niàn biāo zhǔn 。 dào dé shì tiáojié rén men xíng wéi de yī zhǒng shè huì guī fàn 。 àn zhào kǒng zǐ de sī xiǎng ， zhì lǐ guó jiā ， yào “ yǐ dé yǐ fǎ ”， dào dé hé fǎ lǜ hù wéi bǔ chōng 。 tóng shí ， fǎ lǜ fǎn yìng lì fǎ zhě de yì zhì ， shùn yìng mín yì de lì fǎ zhě zhì dìng de fǎ lǜ tiáo wén ， fǎn yìng liǎo shè huì dào dé guān niàn zài fǎ lǜ shàng de sù qiú 。
dào dé jù yòu pǔ shì xìng ， duì zhěng gè shè huì de suǒ yòu rén ， bù lùn shēn fèn ， quán jiē shì yòng ， dào dé miàn qián rén rén píng děng 。《 dà xué 》：“ zì tiān zǐ yǐ zhì shù rén ， yī shì jiē yǐ xiū shēn wéi běn ”。“ rén zhī yòu jiē jí 、 děng chā ， gè guó jūn bù néng miǎn 。 tā zú zhī yán píng děng ， duō běn yú tiān fù rén quán zhī shuō 。 wú guó zhī yán píng děng ， zé jī yú rén xìng jiē shàn zhī shuō 。 yǐ lǐ zhī jiē jí wéi biǎo ， ér xiū shēn zhī píng děng wéi lǐ ， bù lùn jiē jí 、 děng chā ， rén zhī píng děng ， wéi zài dào dé ”。”
dào dé shì rén men píng jià yī gè rén de yī gè chǐ dù 。 yī gè rén ruò wéi bèi shè huì dào dé ， bǐ rú bù rén bù yì 、 bù zhōng bù xiào ， nà me rén men jiù huì gěi tā fù miàn de píng jià ， zào chéng tā méi yòu hǎo de míng shēng ， cóng 'ér duì tā xíng chéng yī zhǒng lái zì zhōu biān rén qún de shè huì yā lì ， yuē shù tā de xíng wéi 。 lìng yī fāng miàn ， duì hěn duō rén lái shuō ， dào dé shì gè rén liáng xīn de zì jué zūn shǒu ， wú xū zhōu biān rén qún de shè huì yā lì zhì yuē 。 rén men duì yī gè rén de dào dé píng pàn ， zhù yào lái zì yú zhè gè rén suǒ biǎo xiàn chū lái de yán xíng 。 suǒ wèi “ yòu yán zhě bù bì yòu dé ”， kǒu tóu shàng biāo bǎng rén yì dào dé de bù bì dìng zhēn de yòu rén yì dào dé ， yīn cǐ rén men wǎng wǎng “ tīng qí yán 'ér guān qí xíng ” rán hòu zuò chū píng pàn 。 gè rén duì dào dé de yì jiàn ， duì jǐ duì rén ， yòu kuān róng zhě ， yòu kē qiú zhě 。 zhōng guó wén huà zhōng duō yòu tí chàng duì zì jǐ yán gé 、 duì tā rén kuān shù de sī xiǎng 。 zǐ yuē ：“ hòu yǐ zé jǐ ， bó yǐ zé rén 。” hán yù ：“ gǔ zhī jūn zǐ ， qí zé jǐ yě zhòng yǐ zhōu ， qí dài rén yě qīng yǐ yuē 。” zhōng guó chuán tǒng dào dé jī běn gài niàn Basic concepts of traditional Chinese morality
sì wéi ： lǐ 、 yí 、 lián 、 chǐ
sì wéi de shuō fǎ ， zuì zǎo zài yú 《 guǎn zǐ 》。《 guǎn zǐ 》 mù mín piān ：“ cāng lǐn shí ， zé zhī lǐ jié 。 yī shí zú ， zé zhī róng rǔ 。 ... guó yòu sì wéi ， yī wéi jué zé qīng ， èr wéi jué zé wēi ， sān wéi jué zé fù ， sì wéi jué zé miè 。 qīng kě zhèng yě ， wēi kě 'ān yě ， fù kě qǐ yě ， miè bù kě fù cuò yě ， hé wèi sì wéi ？ yī yuē lǐ ， èr yuē yì ， sān yuē lián ， sì yuē chǐ 。 lǐ bù yú jié ， yì bù zì jìn ， lián bù bì 'è ， chǐ bù cóng wǎng 。 gù bù yú jié ， zé shàng wèi 'ān 。 bù zì jìn ， zé mín wú qiǎo zhà 。 bù bì 'è ， zé xíng zì quán 。 bù cóng wǎng ， zé xié shì bù shēng 。”
wǔ cháng ： rén 、 yì 、 lǐ 、 zhì 、 xìn
hàn zhāng dì jiàn chū sì nián yǐ hòu ，“ rén yì lǐ zhì xìn ” bèi què dìng wéi zhěng tǐ dé mù “ wǔ cháng ”。 wǔ cháng bù jǐn shì wǔ zhǒng jī chǔ xìng de “ mǔ dé ”、“ jī dé ”， ér qiě xíng chéng bìng gāo dù gài kuò liǎo zhōng huá chuán tǒng dào dé de hé xīn jià zhí lǐ niàn hé jī běn jīng shén 。
rén hé yì shì rú jiā wén huà zhōng liǎng dà gēn běn xìng de dào dé yuán sù ， kě wèi zǒng tǐ jià zhí guān zhōng de hé xīn jià zhí guān 。 lí kāi liǎo rén 、 yì ， zhōng 、 xiào 、 lǐ 、 lè děng děngdōu shī qù liǎo yì yì 。 zǐ yuē ：“ rén 'ér bù rén ， rú lǐ hé ？ rén 'ér bù rén ， rú lè hé ？” xún zǐ ：“ cóng dào bù cóng jūn ， cóng yì bù cóng fù ， rén zhī dà xíng yě ”。《 bái hǔ tōng 》：“ jūn chén yǐ yì hé ， bù kě zé qù ”，《 zhōu yì 》：“ bù shì wáng hóu ， gāo shàng qí shì 。” rén 、 yì xiāng bǐ qí tā jià zhí guān yào sù jù yòu chāo rán xìng 。 lì rú ， kǒng zǐ zài 《 lùn yǔ · zǐ lù 》 zhōng shuō ：“ yán bì xìn ， xíng bì guǒ 。” mèng zǐ zé shuō ：“ dà rén zhě ， yán bù bì xìn ， xíng bù bì guǒ ， wéi yì suǒ zài ”。 rén 、 yì de zhòng yào xìng ， yǐ kǒng mèng zhī yán wéi zhèng ， kǒng zǐ yuē ：“ zhì shì rén rén wú qiú shēng yǐ hài rén ， yòu shā shēn yǐ chéng rén 。” mèng zǐ yuē ：“ shēng ， yì wǒ suǒ yù yě ， yì ， yì wǒ suǒ yù yě ； èr zhě bù kě dé jiān ， shè shēn 'ér qǔ yì zhě yě 。”
kǒng zǐ ： rén zhě ， yì zhī běn yě ； yì zhě ， rén zhī jié yě 。“ rén zhě ， rén yě ； dào zhě ， yì yě ”。 mèng zǐ ：“ rén ， rén xīn yě ； yì ， rén lù yě 。” zǐ yán ：“ rén yòu shù ， yì yòu cháng duǎn xiǎo dà 。” zhū xī ：“ rén zhě ， xīn zhī dé ， ài zhī lǐ 。 yì zhě ， xīn zhī zhì ， shì zhī yí yě 。”《 hán shī wàizhuàn 》：“ ài yóu qíng chū ， wèi zhī rén ， jié 'ài lǐ yí ， wèi zhī yì 。” hán yù 《 yuán dào 》：“ bó 'ài zhī wèi rén ， xíng 'ér yí zhī zhī wèi yì ；… rén yǔ yì ， wéi dìng míng ； dào yǔ dé ， wéi xū wèi 。”
rén héng héng zǐ yuē ： rén zhě ， ài rén 。 rén zhī guǎng yì ， hán gài shèn duō ， lì rú ，“ xiào tì yě zhě ， qí wéi rén zhī běn yǔ 。”“ néng xíng wǔ zhě ， yú tiān xià wéi rén yǐ ”， wǔ zhě ，“ gōng 、 kuān 、 xìn 、 mǐn 、 huì ”。“ gāng 、 yì 、 mù 、 nè ， jìn rén 。”“ rén zhě ， qí yán yě rèn 。”“ bó xué 'ér dǔ zhì ， qièwèn 'ér jìn sī ； rén zài qí zhōng yǐ 。” ......。 rán 'ér ， rén bìng fēi yuǎn bù kě jí ，“ rén yuǎn hū zāi ？ wǒ yù rén ， sī rén zhì yǐ 。” rén yě bù shì wú lǐ xìng 、 wú yuán zé huò zhě ruǎn ruò ，“ wéi rén zhě ， néng hǎo rén ， néng 'è rén 。”“ rén zhě ， bì yòu yǒng 。”
yì héng héng zǐ yuē ：“ yì zhě ， yí yě 。” zhū xī ：“ yì zhě ， tiān lǐ zhī suǒ yí 。” yì zhě ， lǐ yì 、 dào yì 、 zhèng yì 、 gōng yì 。 zǐ yuē ：“ jūn zǐ zhī suǒ wèi yì zhě ， guì jiàn jiē yòu shì yú tiān xià 。”“ jūn zǐ yì yǐ wéi shàng 。”“ jiàn lì sī yì 。”“ bù yì 'ér fù qiě guì ， yú wǒ rú fú yún 。”
sì zì ： zhōng 、 xiào 、 jié 、 yì
zhōng 、 xiào zài zhōng guó shè huì shì jī chǔ xìng de dào dé jià zhí guān 。《 xiào jīng 》 zhōng ， zǐ yuē ：“ fū xiào zhě ， tiān zhī jīng yě ， dì zhī yì yě ， rén zhī běn yě ”，“ fū xiào ， dé zhī běn yě ”，“ xiào cí ， zé zhōng ”。 Zēngzǐ ：“ fū zǐ zhī dào ， zhōng shù 'ér yǐ ”。 zhōng 、 xiào xīng yú xià ，“ xià dào shàng zhōng ， fù shàng xiào ”。
zhōng héng héng 《 shuō wén jiě zì 》：“ zhōng ， jìng yě ， jìn xīn yuē zhōng 。” zǐ yuē ：“ xià dào zūn mìng ， shì guǐ jìng shén 'ér yuǎn zhī ， jìn rén 'ér zhōng yān 。 ... zhōu rén zūn lǐ shàng shī ， shì guǐ jìng shén 'ér yuǎn zhī ， jìn rén 'ér zhōng yān 。”《 lǐ jì · biǎo jì 》 zhōng zài kǒng zǐ yán ：“ jūn tiān xià ， shēng wú sī ， sǐ bù hòu qí zǐ ， zǐ mín rú fù mǔ ， yòu cǎn dá zhī 'ài ， yòu zhōng lì zhī jiào ... chǐ fèi qīng shí ， zhōng 'ér bù fàn ”，《 zuǒzhuàn · huán gōng liù nián 》：“ shàng sī lì mín ， zhōng yě ”， qí zhōng “ zhōng ” zhǐ “ jūn zhù jí guān lì zhī zhōng yú mín ”。 kǒng zǐ jiǎng jūn chén guān xì de cè zhòng diǎn ， shuō ：“ jūn shǐ chén yǐ lǐ ， chén shì jūn yǐ zhōng ”， cǐ chù “ zhōng ” zhǐ chén zhōng yú jūn ， ér zài hòu shì dì wáng shí dài ， zhè zhǒng hán yì jīhū yǎn biàn wéi “ zhōng ” de wéi yī hán yì 。 sūn zhōng shān céng shuō ：“ gǔ shí suǒ jiǎng de ‘ zhōng ’， shì zhōng yú huáng dì ... wǒ men zài mín guó zhī nèi ， zhào dào lǐ shàng shuō ， hái shì yào jìn zhōng ， bù zhōng yú jūn ， yào zhōng yú guó ， zhōng yú mín ， yào wéi sì wàn wàn rén qù xiào zhōng 。 wéi sì wàn wàn rén xiào zhōng ， bǐ jiào wéi yī rén xiào zhōng yào gāo shàng dé duō 。”《 zuǒzhuàn · zhāo xī yuán nián 》：“ lín huàn bù wàng guó ， zhōng yě 。” zhōng ， běn zhǐ rén yǔ rén zhōng ， kǒng zǐ yán “ jìn rén 'ér zhōng ”、“ zhōng lì zhī jiào ”， mèng zǐ yán “ jiào rén yǐ shàn wèi zhī zhōng ”， gù zhōng “ fēi zhuān zhǐ chén mín jìn xīn shì shàng ， gèng fēi zhuān zhǐ jiàn wēi shòu mìng ， dì wèi jū zhí rèn shì zhě ， dāng jìn xīn jié lì qiú lì yú rén 'ér yǐ ”。
xiào héng héng 《 shuō wén jiě zì 》：“ xiào ， shàn shì fù mǔ zhě 。” xiào shì rén kě yǐ cóng shēn biān zhī zuì jìn chù zuò qǐ de rén jiān guān xì dé mù ， bèi chēng wéi “ bǎi dé zhī shǒu ， bǎi shàn zhī xiān ”，《 xiào jīng 》 zhōng ， zǐ yuē ：“ jiào mín qīn 'ài ， mò dà yú xiào ”。“ xiào zhī wéi yì ， chū bù xiàn yú jīng yíng jiā zú 。” sūn zhōng shān zài 《 sān mín zhù yì zhī mín zhù zhù yì 》 yī wén zhōng zhǐ chū ：“《 xiào jīng 》 suǒ yán de xiào zì ， jīhū wú suǒ bù bāo ， wú suǒ bù zhì ”。 xiào zuì jī běn de nèi hán shì zǐ nǚ duì fù mǔ de xiào 。《 lǐ jì 》：“ xiào yòu sān ： dà zūn zūn qīn ， qí cì fú rǔ ， qí xià néng yǎng 。” xiào zuì shǒu yào de hán yì shì zūn qīn ， mèng zǐ ：“ xiào zǐ zhī zhì ， mò dà hū zūn qīn ”， zǐ yuē ：“ jīn zhī xiào zhě ， shì wèi néng yǎng 。 zhì yú quǎn mǎ ， jiē néng yòu yǎng 。 bù jìng ， hé yǐ bié hū ？” xiàn zài shuō xiào ， wǎng wǎng zhǐ zǐ nǚ shàn yǎng fù mǔ 、 wǎn bèi shàn yǎng zhǎngbèi ， qí shí ， zūn jìng xiān yú shàn yǎng 。 zhì yú jì sì zǔ xiān ， jì xiǎng zhī lǐ ，“ qí shì sì jìn yú mí xìn ， rán zūn zǔ jìng zōng shí wéi bào běn zhuī yuǎn zhī zhèng wù ”。 zǔ xiān chóng bài 、 jì sì děng děng ， dōushì jiā tíng zōng zú xiào wén huà de yán shēn 。
sān dá dé ： zhì 、 rén 、 yǒng
sān dá dé chū zì 《 zhōng yōng 》。《 zhōng yōng 》：“ zhī （ zhì ）、 rén 、 yǒng sān zhě ， shì tiān xià zhī dá dé ， suǒ yǐ xíng zhī zhě yī yě 。”
zòng yù 、 jìn yù hé tiān lǐ yù qiú
dào liǎo sòng dài ， zhū xī zhēn duì dāng shí de rén yù fàn làn hé shē huá fēng qì ， tí chū “ cún tiān lǐ ， miè rén yù ”， yòu shuō ：“ yǐn shí ， tiān lǐ yě ； shān zhēn hǎi wèi ， rén yù yě 。 fū qī ， tiān lǐ yě ； sān qī sì qiè ， rén yù yě 。” rèn wéi zhuī qiú shān zhēn hǎi wèi 、 sān qī sì qiè shì wéi bèi tiān lǐ de rén yù ， ér tōng cháng yǐn shí 、 yī fū yī qī zé shì tiān lǐ 。 zài xiān rú zhōng yě yòu lèi sì sī xiǎng ， zǐ yuē “ yǐn shí ， nán nǚ ， rén zhī dà yù cún yān ”，《 mèng zǐ 》 zài gào zǐ yán ：“ shí 、 sè ， xìng yě ”，《 lǐ jì · qū lǐ 》：“ ào bù kě cháng ， yù bù kě zòng ， zhì bù kě mǎn ， lè bù kě jí ”， yǐn shí nán nǚ de yù qiú ， tiān jīng dì yì ， mǎn zú fú hé tiān lǐ de yù qiú 'ér yòu bù zòng yù 。
bā dé ： zhōng xiào 、 rén 'ài 、 xìn yì 、 hé píng
dào liǎo xiàn dài ， sūn zhōng shān tí chū zhōng guó gù yòu de bā zhǒng dào dé ， tā zài 《 sān mín zhù yì zhī mín zú zhù yì 》 zhōng shuō ：“ jiǎng dào zhōng guó gù yòu de dào dé ， zhōng guó rén zhì jīn bù néng wàng jì de ， shǒu shì zhōng xiào ， cì shì rén 'ài ， qí cì shì xìn yì ， qí cì shì hé píng 。 zhè xiē jiù dào dé ， zhōng guó rén zhì jīn hái shì cháng jiǎng de 。 dàn shì ， xiàn zài shòu wài lái mín zú de yā pò ， qīn rù liǎo xīn wén huà ， nà xiē xīn wén huà de shì lì cǐ kè héng xíng zhōng guó 。 yī bān zuì xīn xīn wén huà de rén ， biàn pái chì jiù dào dé ， yǐ wéi yòu liǎo xīn wén huà ， biàn kě yǐ bù yào jiù dào dé 。 bù zhī dào wǒ men gù yòu de dōng xī ， rú guǒ shì hǎo de ， dāng rán shì yào bǎo cún ， bù hǎo de cái kě yǐ fàng qì 。”
bā dé hé sì wéi ， hé chēng “ sì wéi bā dé ”。 duì zhōng guó chuán tǒng dào dé de pī pàn Criticism of traditional Chinese morality
yǐ xià yuán cí tiáo nèi róng shì céng jīng yòu guò ， bìng jì xù yòu rén cún zài de yī zhǒng kàn fǎ ：
shì jiè shàng de dà duō shù gǔ dài guó jiādōu shì yǐ zōng jiào zuò wéi tǒng zhì jiē jí de yì shí xíng tài ， wéi yòu gǔ dài zhōng guó de rú jiā xué shuō qiáng diào “ yǐ dé zhì guó ”。 rú jiā sù chàng dé zhù xíng fǔ ， yīn wéi dào dé jiào huà kě yǐ “ fáng huàn wèi rán ”， bǐ yán xíng jùn fǎ gèng yòu lì yú tǒng zhì 。 bù dàn kě yǐ má bì rén mín dǒu zhì ， ér qiě yòu lì yú shǐ tǒng zhì jiē jí de sī xiǎng chéng wéi zhěng gè shè huì de tǒng zhì sī xiǎng 。
rú jiā yòu zhòng yì qīng lì ， tè bié shì sòng míng lǐ xué gǔ chuī “ cún tiān lǐ ， miè rén yù ”， bǎ rén mín zhēng qǔ shēng cún quán lì de dǒu zhēng shuō chéng “ rén yù ”， yě jiù yán zhòng dì yā yì liǎo rén men de quán lì guān niàn 。 tǒng zhì zhě yī fāng miàn wèile zì jǐ de lì yì wéi suǒ yù wéi ， lìng yī fāng miàn què yào qiú rén mín “ shěshēng qǔ yì ”、“ shā shēn chéng rén ”、“ dà yì miè qīn ”， jiù suàn xī shēng shēng mìng huò cán shā qīn rén yě yào zūn shǒu fú hé tǒng zhì zhě lì yì de rén yì dào dé 。 bèi xī shēng zhě dé dào de bǔ cháng jǐn jǐn shì shì hòu de jīng shén wèi jiè 'ér yǐ 。
zhōng guó gǔ dài shè huì de dào dé tè diǎn shì bǎ zōng fǎ guān diǎn hé huáng quán zhì shàng hé 'èr wéi yī ， yě jiù shì ràng huáng quán tǒng zhì hé jiāzhǎng zhì tǒng zhì hù xiāng hū yìng ， qiáng diào zǐ nǚ bì xū yào yán shǒu “ xiào dào ”， jué duì fú cóng jiāzhǎng de mìng lìng ， ér huáng dì zé bèi shì wéi quán guó de jūn fù ， quán guó de réndōu bì xū jué duì fú cóng tā 。 xiào qīn de mùdì jiù zài yú péi yǎng zhōng jūn de gǎn qíng ， yǐ qī yí xiào zuò zhōng 。 zhōng xiào bù néng liǎng quán shí yào yǐ zhōng jūn wéi shàng ， bì yào shí “ dà yì miè qīn ”。
zhè xiē fēng jiàn dào dé de zhù yào nèi róng kě yǐ gài kuò wéi zhōng xiào jié yì sì gè zì ：
zhōng ： chén zǐ bì xū jué duì fú cóng jūn zhù ，“ jūn yào chén sǐ ， chén bù dé bù sǐ ”， jí shǐ shì bào jūn yě bù dé fǎn kàng 。
xiào ： zǐ nǚ bì xū jué duì fú cóng jiāzhǎng ，“ tiān xià wú bù shì zhī fù mǔ ”， jiāzhǎng 'ōu dǎ nüè dài zǐ nǚ bèi kàn zuò lǐ suǒ dāng rán de quán lì 。
jié ： zhōng guó fēng jiàn shè huì zhōng nán rén kě yǐ sān qī sì qiè ， nǚ rén què bèi yào qiú shǒu shēn rú yù 、 cóng yī 'ér zhōng 。
yì ： zhǐ bèi tǒng zhì zhě bì xū shì sǐ fú cóng dào dé guī fàn ， wèile tǒng zhì zhě de lì yì bì xū háo bù yóu yù de xī shēng zì jǐ de shēng mìng 。
lǔ xùn zài duǎn piān xiǎo shuō 《 kuáng rén rì jì 》 zhōng jiè kuáng rén zhī kǒu zhǐ míng liǎo fēng jiàn dào dé de chī rén běn zhì ：“ wǒ fān kāi lì shǐ yī chá ， zhè lì shǐ méi yòu nián dài ， wāi wāi xié xié de měi yè shàng dū xiě zhe ‘ rén yì dào dé ’ jǐ gè zì 。 wǒ héng shù shuì bù zhe ， zǎi xì kàn liǎo bàn yè ， cái cóng zì féng lǐ kàn chū zì lái ， mǎn běn dū xiě zhe liǎng gè zì shì ‘ chī rén ’！”。 dào dé de jiē jí xué shuō Moral doctrine of the class mǎ kè sī zhù yì de dào dé guān ： zài jiē jí shè huì zhōng ， dào dé shì zhǐ wéi hù tǒng zhì jiē jí lì yì de xíng wéi guī fàn 。
tā shì tǒng zhì jiē jí gēn jù zì shēn lì yì de xū yào 'ér chuàng zào de jīng shén chǎn wù 。 mù de shì shǐ bèi tǒng zhì zhě zì yuàn de fàng qì zì jǐ de lì yì ， xīn gān qíng yuàn de jiē shòu tǒng zhì jiē jí de nú yì 。
yīn cǐ jiē jí shè huì de dào dé wǎng wǎng shì yī zhǒng zuì bēi bǐ de shuāngchóng biāo zhǔn ， duì yú bù tóng de jiē jí yòu bù tóng de xíng wéi guī fàn 。
tǒng zhì jiē jí wǎng wǎng bǎ zì jǐ de lì yì děng tóng yú quán tǐ shè huì chéng yuán de lì yì ， yào qiú bèi tǒng zhì zhě de gè rén lì yì wú tiáo jiàn de fú cóng xū huàn de jí tǐ lì yì （ jí tǒng zhì jiē jí de lì yì ）， shèn zhì bì xū háo bù yóu yù de xī shēng gè rén de shēng mìng 。 dào dé yǔ zhèng zhì Moral and political dào dé zǒng tǐ 'ér yán shì líng jià fǎ lǜ zhī shàng de ， yīn wéi dào dé lái yuán yú rén lèi shè huì fā zhǎn guò chéng zhōng de rén wén zì jué ， dàn tā zài shí jiàn zhōng yòu jù yòu bù néng huí bì de gān gà jìng yù ， yīn wéi tā shì yī zhǒng gèng gāo céng cì de yào qiú ， ér jiù rén wén 'ér yán ， wǒ men bù néng qiáng zhì yào qiú rén men dū yǐ zhè zhǒng biāo zhǔn lái yào qiú zì jǐ de 。 bìng qiě zài gè zhǒng dì qū hé zōng jiào zhōng de dào dé yào qiú yòu shì bù yī yàng de ， jiù dǎo zhì liǎo jiāo liú de bù biàn jié 。 suǒ yǐ shuō ， dào dé shì fǎ lǜ zuì jī běn fǎ lǐ de lái yuán ， dàn bù néng tì dài fǎ lǜ 'ér cún zài 。 guó wài dào dé wèn tí diǎn dī Ethical issues of foreign drip dōng yà
zài rì běn 、 yuè nán 、 cháo xiān 、 hán guó děng qí tā dōng yà dì qū ， dào dé guān niàn hé zhōng guó cún zài hěn dà de gòng xìng ， tóng shí yě yòu yī xiē chā yì 。
dōng yà dì qū jù yòu zhòng duō xiāng tóng de dào dé lún lǐ 。 rì běn xué zhě jiāng shàng bō fū shuō ：“ fā zhǎn dào liǎng sòng hòu ， xīn rú jiā wén huà gèng zhàn shàng fēng ， zhè duàn sī xiǎng shǐ de yǎn biàn yě jué dìng bìng yǐng xiǎng zhe ‘ dōng yà wén huà juàn ’，‘ dōng yà wén huà juàn ’ suí zhī biàn huà jiù chéng wèile xiàn zài dōng yà de ‘ rú jiā wén huà juàn ’。” hán guó xué zhě jīn rì kūn zài 《 rú jiào wén huà juàn de zhì xù hé jīng jì 》 yī shū zhōng shuō ：“ rú xué shì rì běn 、 hán guó zuì jù yōu shì de chuán tǒng wén huà ， zhì jīn réng zuò wéi zhì xù hé yuán lǐ 'ér fā zhǎn 。 rú jiā wén huà guó jiā jīng jì fā zhǎn de chéng gōng ， shì yóu yú rú xué lún lǐ jù yòu jīng jì fā zhǎn de shì yìng xìng ”
gǔ luó mǎ
luó mǎ dì guó de dào dé shì wéi hù nú lì zhù guì zú lì yì ， qī piàn hé zhèn yā nú lì de jīng shén gōng jù 。 luó mǎ rèn wéi rén lèi tiān shēng jiù bèi shén fēn wéi tǒng zhì zhě hé bèi tǒng zhì zhě 。 nú lì bì xū fú cóng shàng dì de zhǐ yì ， xīn gān qíng yuàn de fú cóng zhù rén de mìng lìng 。 nú lì zhù rèn wéi nú lì zhǐ bù guò shì yī zhǒng yòu shēng mìng de cái chǎn 、 huì shuō huà de gōng jù ， fǒu rèn tā men de rèn hé zì yóu hé quán lì 。 nú lì shā sǐ zhù rén shì yī zhǒng zuì dà 'è jí de xíng wéi ， bì xū shòu dào yán lì chéng fá 。 ér zhù rén suí yì shā sǐ zì jǐ de nú lì shì hé hū dào dé de ， zhè zhǐ shì xíng shǐ tā duì zì jǐ cái chǎn de suǒ yòu quán 'ér yǐ 。
zài luó mǎ rén yǎn zhōng ， nǚ rén zhǐ bù guò shì yī zhǒng jiā tíng nú lì ， shì tì zhàng fū zuò jiā wù hé shēng yù zǐ nǚ de gōng jù 。 tā men de shēn tǐ shì bèi zì jǐ zhàng fū suǒ yōng yòu de cái chǎn 。 tōng jiān bèi kàn zuò shì kě chǐ de zuì xíng ， shì duì zì jǐ zhù rén de bèi pàn 。 luó mǎ fǎ guī dìng ， qī zǐ bì xū shùn cóng zhàng fū ， yán jìn hé zì jǐ zhàng fū yǐ wài de rèn hé rén fā shēng xìng guān xì 。 qī zǐ rú guǒ bèi fā xiàn tōng jiān huì bèi chǔsǐ ， ér zhàng fū hé qī zǐ yǐ wài de nǚ nú lì fā shēng xìng guān xì zé bù shòu rèn hé chéng fá 。
qí tā dì qū
zì yóu fǎ zé
yī qiē bù qīn fàn tā rén zì yóu de zì yóu dū yīnggāi shòu dào bǎo hù 。
zhè tiáo fǎ zé shì zì yóu zhù yì zhě tí chū de ， jiǎn yàn yī qiē dào dé guī fàn de biāo zhǔn ， bù fú hé zhè tiáo guī zé de dào dé jiù shì bù píng děng de 、 pò hài ruò zhě de nú lì dào dé 。 huàn jù huà shuō ， zhǐ yào shì yǔ tā rén wú guān de 、 méi yòu qīn fàn tā rén de zì yóu hé lì yì de xíng wéi dōubù yīnggāi bèi rèn wéi shì bù dào dé de 、 xié 'è de 、 kě chǐ de ， bù yìng gāi shòu dào rèn hé bào lì gān shè huò yú lùn qiǎn zé 。
lì rú jìn zhǐ tóng xìng liàn 、 jìn zhǐ qǐ tǎo 、 qí shì xìng gōng zuò zhě děng xíng wéi dōushì duì ruò shì qún tǐ de pò hài ， yīn wéi tā men méi yòu qīn fàn rèn hé rén de lì yì 、 méi yòu shāng hài rèn hé rén ， yīn cǐ rèn hé réndōu méi yòu quán lì gān shè zhè xiē xíng wéi 。 dào dé dǐ xiàn Moral bottom line nǐ kě yǐ bù gāo shàng ， dàn shì bù néng wú chǐ 。 yào zuò dào zhè gè yào qiú ， jiù bì xū zūn xún yī xiē jī běn de dào dé zhǔn zé ， zhè jiù shì dào dé dǐ xiàn ， chéng shí shǒu xìn jí chéng xìn 、 hù lì 、 píng děng 、 zé rèn ， bù sǔn hài duì fāng de lì yì děng 。 bǐ rú ， nǐ kě yǐ bù chù chù wéi duì fāng zhuóxiǎng ， dàn shì nǐ bù néng sǔn hài duì fāng yīnggāi dé dào de quán yì 。 bǐ rú ， liàn 'ài zhōng ， nǐ bù néng tōng guò qī piàn de fāng shì huò dé gǎn qíng 。 dào yī yǎng shēng Road Medical Health dào ： yǔ zhòu wàn wù de běn yuán 、 běn tǐ 、 kè guān guī lǜ 。 dé ： zhuī qiú běn yuán 、 běn tǐ guī lǜ de yuán lǐ 。 cóng dào yī xué de guān diǎn jiǎng ， yīn wéi rén tǐ měi shí měi kè shòu dào nèi wài huán jìng de yǐng xiǎng ， zào chéng rén tǐ shí cháng zài wěn tài zhōng chù yú shī héng zhuàng tài ， zào chéng rén de wèi bìng tài hé bìng tài 。 rén men zhuī qiú de shì bǎo chí zì jǐ shēn tǐ de jiàn kāng 。 dào yī yǎng shēng jiù shì wèile wéi hù rén men de shēn tǐ jiàn kāng ， zūn xún zì rán guī lǜ ， yùn yòng dào yī de yuán lǐ （ rén tǐ shēng mìng de dào dé huà shēng yuán lǐ děng ） bù duàn dì guī fàn zì jǐ de yì shí 、 xíng wéi zhǔn zé ， huò zhě yùn yòng zì rán yào wù ， dá dào bǎo jiàn yǎng shēng 、 fáng bìng zhì bìng de mùdì 。 bǎi kē cí diǎn Encyclopedia daode
dào dé
lún lǐ xué de yán jiū duì xiàng 。 yī zhǒng shè huì yì shí xíng shì ， zhǐ yǐ shàn 'è píng jià de fāng shì tiáozhěng rén yǔ rén 、 gè rén yǔ shè huì zhī jiān xiāng hù guān xì de biāo zhǔn 、 yuán zé hé guī fàn de zǒng hé ， yě zhǐ nà xiē yǔ cǐ xiāng yìng de xíng wéi 、 huó dòng 。
dào dé bāo hán zhe kè guān hé zhù guān liǎng gè fāng miàn de nèi róng 。 kè guān fāng miàn ， zhǐ yī dìng de shè huì guān xì duì shè huì chéng yuán de kè guān yào qiú ， bāo kuò dào dé guān xì 、 dào dé lǐ xiǎng 、 dào dé biāo zhǔn 、 dào dé yuán zé hé guī fàn děng děng 。 tā guàn chè dào shè huì shēng huó de gè gè lǐng yù ， biǎo xiàn wéi zhèng zhì dào dé 、 zhí yè dào dé 、 hūn yīn jiā tíng dào dé hé shè huì gōng gòng shēng huó zhǔn zé děng děng 。 dào dé de zhù guān fāng miàn ， bāo kuò dào dé xíng wéi huò dào dé huó dòng zhù tǐ de dào dé yì shí 、 dào dé pàn duàn 、 dào dé xìn niàn 、 dào dé qíng gǎn 、 dào dé yì zhì 、 dào dé xiū yǎng hé dào dé pǐn zhì děng 。 zhè fāng miàn de nèi róng gòu chéng liǎo dào dé yuán zé hé guī fàn ， tā yào qiú zhuǎn huà wéi gè rén dào dé de shí jiàn ， shí xiàn zhè gè zhuǎn huà guò chéng ， xū yào tōng guò dào dé jiào yù hé shè huì yú lùn ， tí gāo gè rén duì dào dé lǐ xiǎng hé dào dé yuán zé 、 guī fàn de rèn shí ， cóng 'ér zhú jiàn xíng chéng gè rén de dào dé xìn niàn 、 dào dé xí guàn hé dào dé fēng gé 。
cí yuán dào dé yī cí zài hàn wén zhōng zuì zǎo shì fēn kāi shǐ yòng de 。 zhōng guó shāng cháo de jiá gǔ wén zhōng yǐ yòu “ dé ” zì ， dàn hán yì guǎng fàn 。 xī zhōu chū nián de dà yú dǐng míng wén de “ dé ” zì ， shì 'àn lǐ fǎ xíng shì yòu suǒ dé de yì sī （ jiàn cǎi tú xī zhōu dà yú dǐng míng wén ( tàpiàn ) wén nèi zhù yòu “ dé ” zì ）。《 lǎo zǐ 》 yī shū zhōng yòu “ shì yǐ wàn wù mò bù zūn dào 'ér guì dé ” de mìng tí 。 zài 《 xún zǐ · quàn xué 》 zhōng “ dào ” yǔ “ dé ” èr zì shǐ lián yòng ，“ gù xué zhì hū lǐ 'ér zhǐ yǐ 。 fū shì zhī wèi dào dé zhī jí ”。 zhōng guó gǔ dài de dào dé gài niàn , jí bāo hán dào dé guī fàn , yě bāo hán gè rén pǐn xìng xiū yǎng zhī yì 。 zài xī fāng ， dào dé yī cí yuán yú lā dīng wén moralis， gāi cí de fù shù mores zhǐ fēng sú xí guàn ， dān shù mos zhǐ gè rén xìng gé 、 pǐn xìng 。
qǐ yuán hé fā zhǎn guān yú dào dé de qǐ yuán yī zhí shì lún lǐ sī xiǎng jiā cháng qī guān zhù hé zhēng lùn de wèn tí ， zài mǎ kè sī zhù yì chǎn shēng yǐ qián ， yòu liǎng zhǒng diǎn xíng de dào dé qǐ yuán lùn 。
shén yì shuō lì shǐ shàng chí zhè zhǒng guān diǎn de rén rèn wéi ， dào dé qǐ yuán yú shàng dì huò tiān de yì zhǐ ， shàng dì huò tiān zhǐ shì “ shèng rén ”、 dì wáng huò jiào zhù zhì dìng xíng wéi guī fàn ， rén men zūn xíng shén de yì zhǐ jiù néng dé fú ， bù zūn xíng shén de yì zhǐ jiù huì shòu dào shàng dì huò tiān de chéng fá 。 zhōng guó hàn cháo de dǒng zhòng shū rèn wéi tiān rén xiāng tōng , zhǐ chū ,“ dào zhī dà yuán chū yú tiān ， tiān bù biàn ， dào yì bù biàn ”。 xī fāng de yòu shén lùn zhě hé shén xué jiā rèn wéi shàng dì chuàng zào shì jiè ， dào dé shì yóu shàng dì qǐ shì ， yóu shèng tú chuán dá de “ jiè lǜ ”， yīn 'ér dào dé jiè lǜ de běn zhì ， yě jiù shì “ shén ” de lì fǎ huò yì zhǐ 。
rén xìng shuō rèn wéi dào dé qǐ yuán yú “ rén xìng ” zì shēn 。 zhè zhǒng shuō fǎ zhōng yòu yòu liǎng zhǒng bù tóng de kàn fǎ ： ① dào dé shì rén shēng lái jí yòu de tóng qíng xīn 、 dào dé gǎn huò xiān yàn de néng biàn shàn 'è de lǐ xìng 。 zhōng guó xiān qín rú jiā de zhù yào dài biǎo mèng zǐ zhù zhāng dào dé yuán yú xìng shàn , tā shuō :“ cè yǐn zhī xīn , rén yě ; xiū 'è zhī xīn , yì yě ; gōng jìng zhī xīn , lǐ yě ； shì fēi zhī xīn , zhì yě 。 rén 、 yì 、 lǐ 、 zhì fēi yóu wài shuò wǒ yě 。 wǒ gù yòu zhī yě ”（《 mèng zǐ · gào zǐ zhāng jù shàng 》）。 sòng míng lǐ xué jiā réng rán jì xù cóng rén de xiān tiān de “ xīn ”、“ xìng ” zhōng xún zhǎo dào dé de gēn yuán 。 zài xī fāng chí lèi sì guān diǎn de rú dé guó gǔ diǎn zhé xué jiā I. kāng dé rèn wéi ， rén shēng lái yòu yī zhǒng chún cuì de dào dé yì shí ， jí “ shàn liáng yì zhì ”， zhè zhǒng xiān yàn de “ lǐ xìng ” hé “ yì zhì ” jiù shì dào dé de gēn yuán 。 ② dào dé qǐ yuán yú rén de gǎn jué hé yù wàng 。 zhè zhǒng zhù zhāng rèn wéi ， rén shēng 'ér yòu qū lè bì kǔ de tiān xìng ， shǐ rén gǎn jué dào kuài lè de xíng wéi jiù shì shàn de ， gǎn jué dào tòng kǔ de xíng wéi jiù shì 'è de 。 zhōng guó sòng dài de chén liàng tí chū rén shēng 'ér yòu yù ， xǐ 、 nù 、 āi 、 lè 、 ài 、 è ，“ liù zhě dé qí zhèng zé wéi dào ， shī qí zhèng zé wéi yù ”。 míng qīng zhī jì de dài zhèn gèng míng què dì zhù zhāng dào dé qǐ yuán yú rén de yù wàng hé qū lì bì hài zhī tiān xìng 。 xī fāng jìn dài wéi wù zhù yì sī xiǎng jiā T. huò bù sī 、 C.A. ài 'ěr wéi xiū hé L. fèi 'ěr bā hā děng rén yědōu chí xiāng sì de guān diǎn ， rèn wéi dào dé jiù shì rén zì rán běn xìng de biǎo xiàn 。 zài lún lǐ sī xiǎng shǐ shàng ， wú lùn rèn wéi dào dé lái yuán yú shén de yì zhǐ ， hái shì rèn wéi lái yuán yú rén xìng zì shēn ， dū bǎ dào dé kàn zuò shì chāo yuè jù tǐ shè huì lì shǐ tiáo jiàn de 、 yǒng héng de 、 jué duì de ， bìng méi yòu zhēn zhèng jiē shì dào dé de qǐ yuán hé běn zhì 。
mǎ kè sī zhù yì de guān diǎn mǎ kè sī zhù yì de wéi wù shǐ guān ， zhèng què dì jiē shì liǎo dào dé de zhēn zhèng qǐ yuán ， rèn wéi dào dé shì zài rén lèi shè huì de yī dìng shēng chǎn fāng shì huò jīng jì guān xì zhōng chǎn shēng de ， tā shòu zhe rén men de wù zhì fó jiào bǎi kē Buddhism 百科 【 dào dé 】 （ shù yǔ ） zhèng fǎ míng wéi dào 。 dé dào 'ér bù shī ， wèi wéi dé 。 wú liàng shòu jīng xià yuē ：“ cháng yǔ dào dé hé míng 。” : morality n.: moral, morale, moralism, morals, walk with God, sermon in stones, ethics, virtue adj.: good n. morale, morlité shì fēi de yuán zé , lún lǐ , xíng wéi de biāo zhǔn , dào yì , měi dé , wéi rén zhī dào , cāo shǒu dào dé cūn dào dé zhèn lún lǐ zhù liú shè huì wén yán wén gǔ dài sī xiǎng diàn yǐng zōng jiào xìng néng lì fó jiào bǎi kē rén wén shè huì wén míng shè huì jiàn shè huán bǎo shè huì tuán tǐ shè huì wén huà jiào yù yī xué fǎ lǜ shēng wù kē xué lǐ yí gèng duō jiēguǒ ...
dào dé zhèn dào dé jīng dào dé jiā bù dào dé dào dé de dào dé shàng
