cóng yòu guān wén xiàn shǐ liào jí guó nèi wài yán jiū chéng guǒ lái kàn, zài tǔbō wáng cháo jiàn lì yǐ qián zàngzú yǐ jīng yōng yòu lì fǎ。 cóng shàng gǔ zàngzú wù hòu lì zhōng guān chá, tǔbō tǒng yī gāo yuán zhī qián gè dì zhù yào liú xíng de lì fǎ yòu yīn lì chéngfèn yě yòu yáng lì chéngfèn。《 shān nán yǎ lā xiāng bō fǎng zhì lǎo fù rén zhī yuè suàn》 jī běn shàng shì 'àn rì yuè tiān xiàng yǐ jì shí de yáng lì。 qí zhōng tí dào de jù tiān ”( 7 tiān wéi yī zhōu) jì shí duàn duì zàngzú tiān wén lì suàn fēi cháng zhòng yào, yě shì zàngzú lì fǎ zhōng zuì zhòng yào de shù jù。 zài nèi dì shàng gǔ shí dài, gǔ rén jiù yǐ rì、 yuè yǔ jīn、 mù、 shuǐ、 huǒ、 tǔ wǔ dà xíng xīng wéi qī yào, yì zuò qī yào。 dōng jìn fàn níng《 gǔ liáng chuán xù》 zhōng jiù yòu qī yào wéi zhī “ yíng sù” de jìzǎi。 dūn huáng fā xiàn de zàngwén juàn zhōng, qī yào de míng chēng shì zàngzú zhì jīn tōng yòng de zàngwén míng chēng, yǐ cì shì: rì yào、 yuè yào、 huǒ yào、 shuǐ yào、 mù yào、 jīn yào、 tǔ yào。 yòng qī yào jì yuè。 yǎ lā xiāng bō fǎng zhì lǎo fù rén jiǎng de“ qī tiān suàn fǎ” de yáng lì yī yǔ dūn huáng zàngwén juàn zhōng de“ qī yào yuè” jí qí xiāng sì: yī gè yòng shù jì, yī gè yǐ yào míng。 chú yīn lì zhī wài, dāng shí hái yòu yáng lì tuī suàn fǎ。 shàng wén céng tí dào《 xiàng xióng lǎo rén kǒu suàn fǎ》 jiù shì bǐ jiào diǎn xíng de yáng lì, yī nián gòng jì 3 6 5 tiān, dāng rán tā hái chù zài zì rán lì jiē duàn。
tǔbō wáng cháo shí qī, cóng hàn dì yǐn jìn shēng xiào、 wǔháng tuī suàn fǎ děng zhī shí, zài gǔ lǎo de zì rán yīn lì、 zì rán yáng lì jí qī yào lì jī chǔ shàng, fā zhǎn wéi dú tè de yīn yáng hé lì lì fǎ。《 bái liú lí》 zhōng shuō; zhè yī shí qī, zàngzú lì fǎ suī rán bǐ jiào jiǎn dān, dàn yǐ xíng chéng yī zhǒng dú tè de jì rì、 jì yuè hé jì nián de fāng fǎ。 rú jiāng shēng xiào、 wǔháng。 yīn yáng zǔ hé qǐ lái de jì nián fǎ, zài 8 4 2 nián de“ táng fān huì méng bēi” shàng jiù yòu zài lù。 hòu lái suí zhe hóng fó miè běn, xǔ duō běn jiào dà suàn zhě shòu dào pò hài, běn jiào jīng diǎn dà liàng bèi huǐ, bǎo cún zài běn jiào wén huà zhōng de tǔbō gǔ dài tiān wén lì suàn zhī shí yīn 'ér shī chuán, xiàn dài rén yǐ hěn nán tōng xiǎo dāng shí de lì fǎ。
bù guò, rén men hái néng cóng mín jiān liú chuán de tiān wén lì suàn zhī shí, yǐ jí cán cún de jí zhēn guì de wén xiàn( rú bā lí tú shū guǎn cáng de dūn huáng zàngwén juàn p.t.76、 1、 82、 83、 85 hé p . t. 55 de 80、 zhōng guó) zhōng sù yuán, yǐ kuī tǔbō lì fǎ de yī bān。 zàngzú tiān wén lì suàn zhě hé mín jiān yòu cǐ zhī shí zhě, jūn kěn dìng zhè yàng de shù zì: yī gè shì7 fēn, yī gè shì4 gè dìng diǎn。 zhè yīnggāi zài tǔbō lì fǎ zhōng jiù yǐ dìng xíng。 zhèng yóu yú jì yuè shí de4 gè7, yǐn chū liǎo yǐ hòu zàngzú lì fǎ zhōng de dú wú 'èr de rùn rì hé chā rì; yòng4 fēn diǎn fǎ fēn chū yùn suàn tài yáng shí de sì diǎn jí chūn fēn、 xià zhì、 qiū fēn、 dōng zhì, àn gāo yuán qì hòu biàn huà fēn wéi sì jì。 ruò yǐ zhào běn jiào chuán tǒng shuō fǎ, zài tǔbō shí dài yǐ yòu qióng dān jì6 0 zhōu nián de tuī suàn fāng fǎ。 zhè xiē dōushuō míng, tǔbō shí dài zàngzú lì fǎ yǐ bǐ jiào wán bèi liǎo。
zì 11 shì jì cóng yìn dù chuán rù《 shí lún jīng》 lì fǎ yǐ hòu. suī rán cáng dì réng yòu duō zhǒng duō yàng de jì nián、 nián shǒu shè zhì jí rùn yuè shè zhì fāng fǎ zài liú chuán, dàn zàngzú tiān wén lì fǎ de jì suàn jī běn shì yǐ jù shí lún lì de。 yóu yú cáng chuán shí lún lì jì yòu zàngzú gǔ lǎo lì fǎ de jī chǔ, yòu cóng hàn zú dì qū bù duàn xī shōu yòu yòng de nèi róng yú yǐ tiáozhěng hé wán shàn, suǒ yǐ tā yòu bù wán quán děng tóng yú yìn dù de shí lún lì。
cáng chuán shí lún lì jù yòu yīn yáng hé lì de tè zhēng。 yǐ yuèxiàng yuán quē de biàn huà zhōu qī wéi yī yuè, yǐ jì jié biàn huà de zhōu qī wéi yī nián; yóu yú nián、 yuè de cháng dù bù chéng zhěng shù bǐ lì, chú měi gè píng nián shè zhì12 gè tài yīn yuè( jí shuò wàng yuè) yǐ wài, hái yào shè zhì rùn yuè lái diào zhěng jì jié biàn huà; tóng shí, tā yòu yōng yòu yī tào dú tè de yuán lǐ hé shù jù xì tǒng, yǐ tuī suàn yù bào yāo xiàng, rì、 yuè shí hé yù bào yī tiān zhōng28 sù hé wǔ xīng de fāng wèi, yǐ jí yù bào rì、 yī yuè shí de gè gè xiàng mù děng。
cáng chuán shí lún lì zhòngjì suàn shí jiān de dān wèi yòu7 gè: xī( hū xī qǐng),6 xī wéi yī fēn( lòu fēn)60 fēn wéi yī kè( lòu kè)60 kè wéi yī rì,30 rì wéi yī yuè,12 gè yuè wéi yī nián。 qí zhōng“ xī” de cè jì fāng fǎ wéi jiàn kāng de zhuàng nián nán zǐ yī hū yī xī suǒ xū de shí jiān, yuē děng yú yī gè tài yáng rì de1 /21600; yī kè xiāng dāng yú24 fēn zhōng。
cáng chuán shí lún lì de jì suàn fāng fǎ yě hěn dú tè。 tā cè dìng měi gè tài míng yuè wéi2 9 .53058 tài yáng rì, dàn yòu guī dìng měi gè tài yīn yuè wéi30 gè zhěng tài yīn rì。 wèile xiāng yìng dì pèi hé tài yáng rì yǔ tài yīn rì zhī jiān de rì xù。 biàn chū xiàn liǎo“ rùn rì hé chā rì”, yuè de dà xiǎo jiù yǐ jù tóng rì hé chā rì lái jiě jué。 yòu chā rì wú rùn rì huò chā rì duō yú rùn rì de yuè fèn wéi xiǎo yuè, měi yuè29 tiān; rùn chā xiāng dǐ huò wú rùn rì wú chā rì de yuè fèn wéi dà yuè, měi yuè30 tiān。 rùn rì yǔ jī rì gēn jù shénme fǎ zé lái guī dìng ní? zàngzú xué zhě zì jǐ biān zhù de《 shí lún lì jīng yào》 guī nà chū liǎo jiǎn míng 'ě yào de kǒu jué, jí“ zhòng zhě qù dà, quē zhě zhòng xiǎo”。 liǎng jù huà de dì sì gè zì biǎo shì tiān wén lì suàn zhōng gěi chū de rì yào( xīng qī) xù shù, dì sān gè zì dài biǎo lì shū zhōng de rì qī, dì sì gè zì dài biǎo xiān hòu liǎng tiān tài zǔ rì jié shù shí kè shù zhí de dà xiǎo。 rì yào cì xù chū xiàn chóngfù zhě jiù yào bǎ tài yáng rì xù qù diào yī gè, rì yào cì xù chū xiàn duǎn quē zhě jiù zēng bǔ yī gè tài yáng rì xù, zhù yào yǐ jù rì yào xù shù lái bǎo chí rì qī de lián xù xìng。 cáng chuán shí lún lì fǎ zhōng zuì zhòng yào de nèi róng shì“ wǔ yào sù” hé“ sān rì suàn”。 wǔ yào sù huò chēng wéi“ wǔ kuò”: ① yào( zhǐ tài yīn rì jié shù de shí kè); ② rì qī( zhǐ rì qī yǔ xǐ、 shàn、 shèng、 dìng、 mǎn wǔ míng chēng de pèi hé); ③ xīngxiù( zhǐ tài yáng rì yuè sù, yě jiù shì dāng tiān tài yáng rì kāi shǐ shí yuè liàng suǒ zài zhī sù); ④“ huì hé“( yóu dìng rì yǔ yuè sù shè hé 'ér chéng); ⑤“ zuò yòng”( zhǐ zuò yòng de qián hòu fēn)。①②③ shì lì suàn zhōng de kē xué chéngfèn;④⑤ yǔ zhàn bǔ zhī shù yòu guān。“ sān rì suàn” zhǐ tài yáng rì( cóng tóu tiān tiān míng dào dì 'èr rì tiān míng wéi yī wán zhěng tài yáng rì)、 tài yīn rì( zhǐ yuè liàng yùn xíng bái fēn、 hēi fēn hú cháng de gè 1/ 15 suǒ xū de shí jiān cháng dù)、 gōng rì( zhǐ tài yáng tōng guò yī gōng suǒ xū de135 hú kè shí jiān cháng dù de1/30)。 yǐ shàng de“ rùn rì hé chā rì” shè zhì、 wǔ kuò hé sān rì suàn, shì cáng chuán shí lún lì fǎ jì suàn de zuì gēn běn jī chǔ, bèi chēng wéi“ lì suàn yào hài”。 qí zhōng“ sān rì suàn” zài tuī suàn wǔ xīng yùn xíng shí, wǎng wǎng3 zhǒng suàn fǎ tóng shí jìn xíng, qǐ dào xiāng hù fù hé de zuò yòng。
shí lún lì hái yòu3 zhǒng nián、 yuè、 rì, gè yòu tài yáng、 tài yīn、 gōng de míng chēng, qí bǐ lì guān xì shì:
1 tài yáng nián =12 tài yáng yuè=360 tài yáng rì
1 tài yīn nián=12 tài yīn yuè=360 tài yīn rì
1 gōng nián=12 gōng yuè=360 gōng rì
65 gōng rì=67 tài yīn rì
64 tài zǔ rì ≈63 tài yáng rì
shí lún lì zhōng suǒ shuō de gōng nián jiù shì xiàn dài suǒ shuō de héng xīng nián。 zài shí lún lì zhōng héng xīng nián yǔ huí guī nián bù fēn, zhǐ yòng gōng nián。 zài shí jì tuī suàn zhōng, zuò yòng zuì dà de shì gōng nián、 tài yáng rì、 tài yīn yuè hé tài yīn rì sì yào sù, ér shí lún lì zhōng de tài yáng nián hé tài yáng yuè zài tiān wén xué shàng méi yòu shénme shí jì yì yì。
shí lún lì zhōng bù jǐn yòu qī yào, hái yòu liǎng gè jiǎ xiǎng de tiān tǐ, jí luó liào、 jié huǒ( luó liào wěi)。 zài jiā cháng wěi huì xīng。 tā men yě chēng wéi“ yào”, gòng wéi“10 yào”。 wǔ xīng de gè gè zhōu qī tóng xiàn dài kē xué cè chū de shù jù xiāng tóng huò jìn sì。 shí lún lì zhōng shì luó liào yǔ qí tā tiān tǐ yī yàng, yòu zì jǐ de yùn xíng zhōu qī, bù tóng de shì zhǐ yòu shù 'ér wú“ xiàng”, shì gè“ yǐn yào”。 tā de yùn dòng zhōu qī wéi30 gè tài yīn yuè, hé jì6792 .04 tài yáng rì, yǐ xiāng dāng jīng què( jīn cè wéi6793 .460 rì)。 luó liào de fāng wèi yǐ huáng jīng biǎo shì, yǐ zhōu cháng27 sù xiāng jiǎn, suǒ dé jiēguǒ zài shí lún lì zhōng chēng wéi“ luó liào tóu”, yǔ zhī xiāng duì de chēng“ luó liào wěi”, xiāng dāng yú tiān wén xué shàng de huáng bái shēng jiāo diǎn hé jiàng jiāo diǎn。 shí lún lì zhōng de cháng wěi huì xīng jiù shì jiǔ yào zhōng de jì dū。
cáng chuán shí lún lì zhōng yù bào rì、 yuè shí de fāng fǎ, jì suàn jiǎn míng 'ě yào 'ér fāng biàn, bìng yòu yī dìng zhǔn què xìng。 tuī suàn guò chéng shì: xiān yóu jī yuè chú yǐ luó liào de zhōu qī, shāng yú huà chéng rì shù, rán hòu ruò tuī suàn rì shí jiā30 rì, tuī suàn yuè shí jiā15 rì, zài chéng yǐ luó liào měi rì yùn xíng de dù shù dé dào luó liào tóu shù zhí( zài cǐ shù zhí shàng yǐ bàn zhōu xiāng jiā, zé dé dào luó liào wěi de shù zhí); jiē zhe qiú chū tài yáng、 yuè liàng de huáng jīng, yǐ tài yáng、 fán liàng de huáng jīng yǔ luó liào tóu、 wěi shù zhí zhōng zuì wéi jiē jìn zhě xiāng jiǎn; zuì hòu yǐ suǒ dé chā shù lái pàn duàn yòu wú rì、 yuè shí。 zhè duì yú rì、 yuè shí fā shēng shí kè jìn xíng yù bào shì hěn fāng biàn de。 yīn wéi shí lún lì de yùn suàn fǎ zé guī dìng: dāng bái yuè wán jié shí, yě jiù shì dì15 gè tài yīn rì jié shù shí, zhè shí rì、 yuè huáng jīng zhèng hǎo xiāngchà bàn zhōu, yīn 'ér yuè shí yǒng yuǎn fā shēng zài dì15 gè tài yīn rì jié shù zhī shí; dāng hēi yuè wán jié shí, yě jiù shì dāng yuè de zuì hòu yī tiān de dà yīn rì jié shù shí, rì、 yuè zhèng hǎo tóng jīng。 rì shí yě zhǐ néng fā shēng zài zhè yī shí kè。 rú cǐ, jiù néng bǐ jiào róng yì dì yù cè rì、 yuè shí shì fǒu fā shēng, bìng néng jì dìng shí shèn shí kè。 zǒng zhī, cáng chuán shí lún lì yǐ yōng yòu yī tào xì tǒng de rì、 yuè shí tuī suàn fāng fǎ, néng gòu pàn duàn shí xiàn de shù zhí、 jiāo shí fā shēng de shí kè、 shí yán shí jiān、 rù shí fāng xiàng。 shí fēn dà xiǎo děng。 zhè xiē duì yú gǔ dài tiān wén xué lái shuō, yǐ shì yī zhǒng xiāng dāng xiān jìn de fāng fǎ liǎo。
duì yú cáng chuán shí lún lì fǎ 'ér yán, zài tuī suàn huí guī nián hé shuò wàng yuè de cháng dù、 ān pái dà xiǎo yuè、 shè zhì rùn yuè zhè xiē zuì jī běn de lì fǎ nèi róng fāng miàn, dū céng xī shōu liǎo hàn zú lì fǎ de xiān jìn zhī shí 'ér shǐ qí gèng jiā zhǔn què。 diǎn xíng de rú yǐ hàn zú lì fǎ zhōng de“ yǐ wú zhōng qì zhī yuè wéi rùn yuè” de yuán zé tiáozhěng shí lún lì。 zài tuī suàn guò chéng zhōng yǐ mǒu yuè de zhōng qì chū xiàn zài gāi yuè de zuì hòu yī tiān yǐ dìng xià yuè wéi rùn yuè。 zàngzú lì suàn jiā chēng cǐ wéi“ cōng míng rén de bàn fǎ”, ér jiā yǐ cǎi yòng。 dāng rán zài shí jì tuī suàn zhōng zhōng qì réng yán yòng shí lún lì de shù jù, suǒ yǐ rùn yuè de shè zhì réng yǔ hàn zú nóng lì yòu bié。
zàngzú dú tè de tiān wén lì fǎ tǐ xì, bù jǐn néng jiào zhǔn què tuī suàn rì、 yuè、 wǔ xīng de wèi zhì hé yùn dòng, hái kě gēn jù wù hòu、 xīng chén děng xiàn xiàng hé shù jù yù bào xīzàng dì qū tiān qì hé dì zhèn děng qíng kuàng。 rú tiān qì yù bào fāng miàn jiù yòu duǎn qī( yī tiān)、 zhōng qī( yī jì) hé cháng qī( cóng dāng nián dào cì nián)。 zhè xiē dōushì zài guǎng dàzàng zú rén mín chuàng zào de jī chǔ shàng, yòu bù duàn dì yán yòng、 xī shōu hé jiè jiàn lái zì yìn dù、 nèi dì jí bié de dì qū de tiān wén zhī shí, ér zhú jiàn fā zhǎn xíng chéng wéi xiàn zài de guī mó hé xì tǒng de。
wén zhāng lái yuán : xīzàng rì bào |
|
|