zì rán shén lùn
mùlù
gài shù
　　 zì rán shén lùn （ Deism） shì 17 dào 18 shì jì de yīng guó hé 18 shì jì de fǎ guó chū xiàn de yī gè zhé xué guān diǎn， zhù yào shì huí yìng niú dùn lì xué duì chuán tǒng shén xué shì jiè guān de chōng jī。 zhè gè sī xiǎng rèn wéi suī rán shàng dì chuàng zào liǎo yǔ zhòu hé tā cún zài de guī zé， dàn shì zài cǐ zhī hòu shàng dì bìng bù zài duì zhè gè shì jiè de fā zhǎn chǎn shēng yǐng xiǎng。
zì rán shén lùn zhě
　　 zì rán shén lùn zhě tuī chóng lǐ xìng yuán zé， bǎ shàng dì jiě shì wéi fēi rén gé de shǐ yīn de zōng jiào zhé xué lǐ lùn。 yòu chēng lǐ shén lùn。 zài zhù míng de《 yīng yǔ cí diǎn》 zhōng， sà miù 'ěr yuē hàn xùn（ SamuelJohnson） bó shì bǎ zì rán shén lùn dìng yì wéi “ nà xiē zhǐ chéng rèn yī wèi shàng dì， bù jiē shòu rèn hé qǐ shì zōng jiào de rén men de guān niàn ”。 zì rán shén lùn （ deism） zhè yī shù yǔ（ lái yuán yú lā dīng wén deus，“ shén” de yì sī）。 17 shì jì yīng guó sī xiǎng jiā L. hè 'ěr bó tè (EdwardHerbert,1583-1648) bèi yù wéi“ yīng guó zì rán shén lùn zhī fù”。 zhù míng dài biǎo yòu J. tuō lán dé、 D. hā tè lì、 J. pǔ lǐ sī tè lì děng rén， 18 shì jì fǎ guó qǐ méng sī xiǎng jiā fú 'ěr tài、 mèng dé sī jiū、 lú suō děng rén yědōu shì jù yòu yī dìng wéi wù zhù yì qīng xiàng de zì rán shén lùn zhě。 zì rán shén lùn fǎn duì méng mèi zhù yì hé shén mì zhù yì， fǒu dìng mí xìn hé gè zhǒng wéi fǎn zì rán guī lǜ de“ qí jì”； rèn wéi shàng dì bù guò shì“ shì jiè lǐ xìng” huò“ yòu zhì huì de yì zhì”； shàng dì zuò wéi shì jiè de“ shǐ yīn” huò“ zào wù zhù”， tā zài chuàng shì zhī hòu jiù bù zài gān yù shì jiè shì wù， ér ràng shì jiè 'àn zhào tā běn shēn de guī lǜ cún zài hé fā zhǎn xià qù； zhù zhāng yòng“ lǐ xìng zōng jiào” huò“ zì rán zōng jiào” dài tì“ tiān qǐ zōng jiào”。
　　 jīn rì wǒ men tīng dào zì rán shén lùn jiù huì lián xiǎng dào“ shén zào liǎo shì jiè què bù zhào guǎn hù lǐ zhè gè shì jiè， rèn qí fā zhǎn”。 dàn shì 17 shì jì yīng guó rén chè 'ěr bù lǐ de hè 'ěr bó tè jué shì tí chū de zì rán shén lùn ， shì xiǎng zhèng míng wǒ men rén lèi duì shàng dì de xìn yǎng shì hé hū lǐ xìng， bù xū yào lái zì shèng jīng zhōng shén de qǐ shì。 tā zhù zhāng jī dū jiào shì zì rán zōng jiào， jī dū jiào yòu yī xiē xìn yǎng díquè yǐ jīng chāo chū liǎo zì rán zōng jiào， zì rán shén lùn zhě bǎ zhè xiē dāng zuò mí xìn de jiào shì zhēng qǔ xìn zhòng zhī zuò， bù yú jiē nà。
　　 zì rán shén lùn zhě yě fǎn duì“ yù yán” de yìng yàn hé“ shén jì” zuò wéi gēn jù shàng dì cún zài de gēn jù。 wú 'ěr sī dùn yán lì pī píng shén jì， tā rèn wéi jī dū fù huó nǎi shì qí shī tǐ bèi mén tú suǒ qiè， jiēguǒ tā yīn cǐ bèi guān 'ér sǐ zài yù zhōng， bù guò shè luò kè yīn cǐ dé dào líng gǎn， xiě liǎo yī běn《 fù huó jiàn zhèng shòu shěn jì》， jiāng xīn yuē zhōng de jiàn zhèng yī yī yàn zhèng。
　　 tuō mǎ sī · pān 'ēn de guān diǎn pō néng dài biǎo zì rán shén lùn zhě de guān diǎn：“ wǒ xiāng xìn yī gè shàng dì， méi yòu qí tā de”， dàn“ wǒ bù xiāng xìn yóu tài jiào huì、 luó mǎ jiào huì、 xī là jiào huì、 tǔ 'ěr qí jiào huì、 jī dū jiào hé wǒ suǒ zhī dào de rèn hé jiào huì suǒ xuān bù de xìn tiáo。 wǒ zì jǐ de tóu nǎo jiù shì wǒ zì jǐ de jiào huì。”
zhōng guó de zì rán shén lùn
　　zài 'ōu zhōu qǐ méng yùn dòng shí qī， fú 'ěr tài、 dí dé luó、 lú suō、 luò kè děng qǐ méng sī xiǎng jiā tuī chóng zhōng guó wén huà， rèn wéi rú jiā sī xiǎng de shén xué guān niàn shì zì rán shén lùn ， lāi bù ní cí xiě dào：“ zhōng guó yòu zhe lìng rén zàn tàn de dào dé， hái yòu zì rán shén lùn de zhé xué jiā xué shuō。” wú shén lùn zhě zé rèn wéi， kǒng zǐ xué shuō shì wú shén lùn， zài pí 'āi 'ěr · péi 'ěr（ PierreBayle） de《 lì shǐ zhé xué pī pàn cí diǎn》 zhōng， rú zhě bèi jìzǎi wéi wú shén lùn zhé xué jiā。 kè lǐ sī tí 'ān · wò 'ěr fū（ ChristianWolff） děng rén zé rèn wéi， rú jiā xué shuō bìng bù shì zì rán shén xué， ér shì zì rán zhé xué。
　　 －－－－－－－－－－－ fēn－－ gē－－－－－－－－－－－－
　　【 hàn yǔ pīn yīn】 ziranshenlun
　　【 zhōng wén cí tiáo】 zì rán shén lùn
　　【 wài wén cí tiáo】 Deism
　　【 zuò zhě】 zhāng shì róng
　　 ōu zhōu jìn dài liú xíng de yī zhǒng tuī chóng lǐ xìng yuán zé ﹐ bǎ shàng dì jiě shì wéi fēi rén gé de shǐ yīn de zōng jiào zhé xué lǐ lùn。 yòu yì lǐ shén lùn。 zhè zhǒng lǐ lùn fǎn duì méng mèi zhù yì hé shén mì zhù yì﹐ fǒu dìng mí xìn hé gè zhǒng wéi fǎn zì rán guī lǜ de“ qí jì”﹐ rèn wéi zōng jiào xìn yǎng bì xū yǐ lǐ xìng hé lǐ jiě wéi yǐ jù﹐ bù néng shì máng mùdì mí xìn。 tā fǎn duì jī dū jiào jiào huì suǒ xuān yáng de rén gé shén jí qí duì zì rán hé shè huì shēng huó de tǒng zhì hé zhī pèi zuò yòng﹐ rèn wéi shàng dì bù guò shì“ shì jiè lǐ xìng” huò“ yòu zhì huì de yì zhì” děng fēi rén gé de cún zài。 shàng dì zuò wéi shì jiè de“ shǐ yīn” huò“ zào wù zhù”﹐ zài chuàng shì zhī hòu﹐ jiù bù zài gān yù shì jiè shì wù﹐ ér ràng shì jiè 'àn zhào tā běn shēn de guī lǜ cún zài hé fā zhǎn xià qù。 zhè zhǒng lǐ lùn zhù zhāng yòng“ lǐ xìng zōng jiào” huò“ zì rán zōng jiào” lái dài tì chuán tǒng de tiān qǐ zōng jiào。
　　17 ～ 18 shì jì 'ōu zhōu de zì rán shén lùn zhě yī bān dū fǎn duì zhèng tǒng shén xué jiào tiáo﹐ fǎn duì jiào huì zhuān héng hé zōng jiào yā pò﹐ yào qiú xìn yǎng zì yóu hé sī xiǎng zì yóu﹐ wéi hù lǐ xìng hé kē xué zhī shí﹐ fǎn yìng liǎo dāng shí xīn xīng zī chǎn jiē jí fǎn duì fēng jiàn de jìn bù yào qiú。 jìn guǎn tā men zài zhé xué guān diǎn fāng miàn bù jìn yī zhì 'ér gè yòu tè diǎn﹐ dàn shì tā men zhé xué sī xiǎng de zhù dǎo qīng xiàng shì tóng wéi wù zhù yì xiāng lián xì de。 mǎ kè sī shuō :“ zì rán shén lùn ── zhì shǎo duì wéi wù zhù yì zhě lái shuō── bù guò shì bǎi tuō zōng jiào de yī zhǒng jiǎn biàn yì xíng de fāng fǎ bà liǎo” (《 mǎ kè sī 'ēn gé sī quán jí》 dì 2 juàn﹐ dì 165 yè )。
　　 jìn dài 'ōu zhōu de zì rán shén lùn sī cháo shǒu xiān shì zài yīng guó fā zhǎn qǐ lái de。 yīng guó sī xiǎng jiā L. hè 'ěr bó tè jué shì (1583～ 1648) bèi rèn wéi shì zì rán shén lùn de chuàng shǐ zhě。 tā zài zōng jiào shén xué lǐng yù chàng dǎo lǐ xìng de yuán zé﹐ biǎn dī yǐ zhì pái chì tiān qǐ ﹑ mí xìn zài zōng jiào zhōng de zuò yòng。 17 shì jì mò zhì 18 shì jì﹐ yǐ zì rán shén lùn xíng shì chū xiàn de wéi wù zhù yì sī xiǎng zài yīng guó dé dào hěn dà de fā zhǎn。 qí zhù yào dài biǎo rén wù shì tuō lán dé﹐ J.。 tā zhù zhāng bǎ zōng jiào jiàn lì zài jiàn quán de lǐ xìng shàng﹐ bǎ xìn yǎng hái yuán wéi rèn shí﹐ rèn wéi《 shèng jīng》 de shén shèng xìng yě yào yóu lǐ xìng lái jiǎn yàn﹐ zhēn zhèng de zōng jiào bì dìng shì hé hū lǐ xìng de hé kě yǐ liǎo jiě de。 yóu cǐ chū fā﹐ tā tí chū“ lǐ xìng de zōng jiào” yǐ dài tì tiān qǐ hé mí xìn。 D. hā tè lì (1705～ 1757)﹑ J. pǔ lǐ sī tè lì (1733～ 1804) děng rén jì chéng hé fā huī liǎo tuō lán dé de zì rán shén lùn hé wéi wù zhù yì zhé xué sī xiǎng。
　　18 shì jì fǎ guó qǐ méng sī xiǎng jiā fú 'ěr tài﹑ mèng dé sī jiū hé lú suō﹐ J.-J. dōushì jù yòu yī dìng wéi wù zhù yì sī xiǎng huò qīng xiàng de zì rán shén lùn zhě。 qí zhōng fú 'ěr tài jiào xiáng xì dì chǎn shù liǎo zì rán shén lùn sī xiǎng。 zài tā kàn lái﹐ shàng dì bù shì yī gè yòu rén gé de cún zài zhě﹐ ér shì yī gè wú xiàn de﹑ yǒng héng de“ zhì huì de shí tǐ”﹐ shì“ shì jiè lǐ xìng”﹐ bù guò rén men wú cóng liǎo jiě tā de běn zhì hé shǔ xìng ﹔ shàng dì shì shì jiè zhè jià jī qì de shè jì shī hé jiàn zào zhě﹐ dàn shì zài yī cì chuàng zào huó dòng zhī hòu﹐ jiù bù zài gān yù shì jiān de shì wù liǎo﹐ shàng dì mìng lìng yī cì﹐ yǔ zhòu yǒng yuǎn fú cóng xià qù。 tā biǎo shì shēn xìn yóu wù tǐ de zǒng hé suǒ gòu chéng de kè guān shì jiè de cún zài﹐ ér zì rán wù tǐ shì 'àn zhào lì xué guī lǜ yùn dòng de。
　　18 shì jì dé guó wén yì lǐ lùn jiā﹑ wén xué jiā G.E. lāi xīn (1729～ 1781)﹐ měi guó kē xué jiā B. fù lán kè lín (1706～ 1790)﹑ zhèng zhì jiā T. jié fú xùn (1743～ 1826) děng rén de zhé xué sī xiǎng dū shǔ yú zì rán shén lùn de sī cháo。 yòu de yán jiū zhě rèn wéi kè guān wéi xīn zhù yì zhě lāi bù ní cí﹐ G.W.﹑ bù kě zhī lùn zhě xiū mó﹐ D. hé kāng dé﹐ I. de sī xiǎng yě jiē jìn yú zì rán shén lùn 。
　　18 shì jì fǎ guó wéi wù zhù yì zhě céng jīng pī pàn guò zì rán shén lùn zhě de tuǒ xié xìng。 dào 19 shì jì zhōng yè﹐ suí zhù xī 'ōu zī chǎn jiē jí chéng wéi tǒng zhì jiē jí hòu﹐ zì rán shén lùn yǐ jīng shī qù qí fǎn fēng jiàn shén xué de jìn bù yì yì﹐ ér chéng wéi wéi hù zōng jiào de lǐ lùn。
bǎi kē dà quán
　　ziranshenlun
　　 zì rán shén lùn
　　deism
　　 'ōu zhōu jìn dài liú xíng de yī zhǒng tuī chóng lǐ xìng yuán zé， bǎ shàng dì jiě shì wéi fēi rén gé de shǐ yīn de zōng jiào zhé xué lǐ lùn。 yòu yì lǐ shén lùn。 zhè zhǒng lǐ lùn fǎn duì méng mèi zhù yì hé shén mì zhù yì， fǒu dìng mí xìn hé gè zhǒng wéi fǎn zì rán guī lǜ de“ qí jì”， rèn wéi zōng jiào xìn yǎng bì xū yǐ lǐ xìng hé lǐ jiě wéi yǐ jù， bù néng shì máng mùdì mí xìn。 tā fǎn duì jī dū jiào jiào huì suǒ xuān yáng de rén gé shén jí qí duì zì rán hé shè huì shēng huó de tǒng zhì hé zhī pèi zuò yòng， rèn wéi shàng dì bù guò shì“ shì jiè lǐ xìng” huò“ yòu zhì huì de yì zhì” děng fēi rén gé de cún zài。 shàng dì zuò wéi shì jiè de“ shǐ yīn” huò“ zào wù zhù” , zài chuàng shì zhī hòu , jiù bù zài gān yù shì jiè shì wù， ér ràng shì jiè 'àn zhào tā běn shēn de guī lǜ cún zài hé fā zhǎn xià qù。 zhè zhǒng lǐ lùn zhù zhāng yòng“ lǐ xìng zōng jiào” huò“ zì rán zōng jiào” lái dài tì chuán tǒng de tiān qǐ zōng jiào。
　　17～ 18 shì jì 'ōu zhōu de zì rán shén lùn zhě yī bān dū fǎn duì zhèng tǒng shén xué jiào tiáo， fǎn duì jiào huì zhuān héng hé zōng jiào yā pò， yào qiú xìn yǎng zì yóu hé sī xiǎng zì yóu， wéi hù lǐ xìng hé kē xué zhī shí， fǎn yìng liǎo dāng shí xīn xīng zī chǎn jiē jí fǎn duì fēng jiàn de jìn bù yào qiú。 jìn guǎn tā men zài zhé xué guān diǎn fāng miàn bù jìn yī zhì 'ér gè yòu tè diǎn， dàn shì tā men zhé xué sī xiǎng de zhù dǎo qīng xiàng shì tóng wéi wù zhù yì xiāng lián xì de。 mǎ kè sī shuō：“ zì rán shén lùn ── zhì shǎo duì wéi wù zhù yì zhě lái shuō── bù guò shì bǎi tuō zōng jiào de yī zhǒng jiǎn biàn yì xíng de fāng fǎ bà liǎo”（《 mǎ kè sī 'ēn gé sī quán jí》 dì 2 juàn， dì 165 yè）。
　　 jìn dài 'ōu zhōu de zì rán shén lùn sī cháo shǒu xiān shì zài yīng guó fā zhǎn qǐ lái de。 yīng guó sī xiǎng jiā L. hè 'ěr bó tè jué shì (1583～ 1648) bèi rèn wéi shì zì rán shén lùn de chuàng shǐ zhě。 tā zài zōng jiào shén xué lǐng yù chàng dǎo lǐ xìng de yuán zé， biǎn dī yǐ zhì pái chì tiān qǐ、 mí xìn zài zōng jiào zhōng de zuò yòng。 17 shì jì mò zhì 18 shì jì， yǐ zì rán shén lùn xíng shì chū xiàn de wéi wù zhù yì sī xiǎng zài yīng guó dé dào hěn dà de fā zhǎn。 qí zhù yào dài biǎo rén wù shì J. tuō lán dé。 tā zhù zhāng bǎ zōng jiào jiàn lì zài jiàn quán de lǐ xìng shàng， bǎ xìn yǎng hái yuán wéi rèn shí， rèn wéi《 shèng jīng》 de shén shèng xìng yě yào yóu lǐ xìng lái jiǎn yàn， zhēn zhèng de zōng jiào bì dìng shì hé hū lǐ xìng de hé kě yǐ liǎo jiě de。 yóu cǐ chū fā， tā tí chū“ lǐ xìng de zōng jiào” yǐ dài tì tiān qǐ hé mí xìn。 D. hā tè lì (1705～ 1757)、 J. pǔ lǐ sī tè lì (1733～ 1804) děng rén jì chéng hé fā huī liǎo tuō lán dé de zì rán shén lùn hé wéi wù zhù yì zhé xué sī xiǎng。
　　18 shì jì fǎ guó qǐ méng sī xiǎng jiā fú 'ěr tài、 mèng dé sī jiū hé J.-J. lú suō dōushì jù yòu yī dìng wéi wù zhù yì sī xiǎng huò qīng xiàng de zì rán shén lùn zhě。 qí zhōng fú 'ěr tài jiào xiáng xì dì chǎn shù liǎo zì rán shén lùn sī xiǎng。 zài tā kàn lái， shàng dì bù shì yī gè yòu rén gé de cún zài zhě， ér shì yī gè wú xiàn de、 yǒng héng de“ zhì huì de shí tǐ”， shì“ shì jiè lǐ xìng”， bù guò rén men wú cóng liǎo jiě tā de běn zhì hé shǔ xìng； shàng dì shì shì jiè zhè jià jī qì de shè jì shī hé jiàn zào zhě， dàn shì zài yī cì chuàng zào huó dòng zhī hòu， jiù bù zài gān yù shì jiān de shì wù liǎo， shàng dì mìng lìng yī cì， yǔ zhòu yǒng yuǎn fú cóng xià qù。 tā biǎo shì shēn xìn yóu wù tǐ de zǒng hé suǒ gòu chéng de kè guān shì jiè de cún zài， ér zì rán wù tǐ shì 'àn zhào lì xué guī lǜ yùn dòng de。
　　18 shì jì dé guó wén yì lǐ lùn jiā、 wén xué jiā G.E. lāi xīn (1729～ 1781), měi guó kē xué jiā B. fù lán kè lín (1706～ 1790)、 zhèng zhì jiā T. jié fú xùn (1743～ 1826) děng rén de zhé xué sī xiǎng dū shǔ yú zì rán shén lùn de sī cháo。 yòu de yán jiū zhě rèn wéi kè guān wéi xīn zhù yì zhě G.W. lāi bù ní cí、 bù kě zhī lùn zhě D. xiū mó hé I. kāng dé de sī xiǎng yě jiē jìn yú zì rán shén lùn 。
　　18 shì jì fǎ guó wéi wù zhù yì zhě céng jīng pī pàn guò zì rán shén lùn zhě de tuǒ xié xìng。 dào 19 shì jì zhōng yè， suí zhe xī 'ōu zī chǎn jiē jí chéng wéi tǒng zhì jiē jí hòu， zì rán shén lùn yǐ jīng shī qù qí fǎn fēng jiàn shén xué de jìn bù yì yì， ér chéng wéi wéi hù zōng jiào de lǐ lùn。
　　（ zhāng shì róng）
yīngwénjièshì
  1. n.:  deism
xiàngguāncí
zōng jiào fàn shén lùn zhé xué
bāo hán cí
zì rán shén lùn zhězì rán shén lùn defàn zì rán shén lùnzì rán shén lùn xìn yǎng zhě