|
1， zhàn guó shí dài de qín wáng |
zhàn guó shí dài qín wáng shì xí biǎo
guó jūn xìng míng zài wèi shí jiān zài wèi nián shù bèi zhù qín huì wáng
（ qín huì wén wáng）
zhào sì qián 337 nián héng qián 311 nián 'èr shí qī nián qín xiào gōng zǐ。 qián 338 nián jí wèi， chū chēng qín gōng； qián 325 nián chēng wáng， yǐ cì nián（ qián 324 nián） wéi gēngyuán nián。 qín wǔ wáng
（ qín dào wǔ wáng）
zhào dàng qián 310 nián héng qián 307 nián sì nián qín huì wáng zǐ。 qín zhāo wáng
（ qín zhāo xiāng wáng）
zhào jì（ yī zuò zé） qián 306 nián héng qián 251 nián wǔ shí liù nián qín wǔ wáng dì。 qín xiào wén wáng zhào zhù qián 250 nián yī nián qín zhāo wáng zǐ。 qián 251 nián jí wèi， xiān fúsāng。 qián 250 nián zhèng shì zài wèi， jǐn sān tiān 'ér hōng。 qín zhuāng xiāng wáng zhào chǔ（ běn míng yì rén， hòu gǎi míng chǔ。 yòu zuò zǐ chǔ） qián 249 nián héng qián 247 nián sān nián qín xiào wén wáng zǐ。 qín shǐ huáng
（ qín shǐ huáng dì）
zhào zhèng qián 246 nián héng qián 210 nián sān shí qī nián qín zhuāng xiāng wáng zǐ。 qián 247 nián jí wèi， chū wéi qín wáng zhèng； qián 221 nián， jiān bìng liù guó， chēng qín shǐ huáng dì。 qín 'èr shì
（ qín 'èr shì huáng dì）
zhào hú hài qián 209 nián héng qián 207 nián sān nián qín shǐ huáng zǐ。 qín sān shì
（ qín wáng zǐ yīng）
zhào zǐ yīng（ yī shuō dān míng yīng） qián 206 nián yī nián（ shí jì jǐn 46 rì） qín shǐ huáng dì。 gǎi chēng wáng。
【 zhù】：《 shǐ jì · qín běn jì》 mò wěi yuē：“ qín zhī xiān wéi yíng xìng。 qí hòu fēn fēng， yǐ guó wéi xìng， … qín yǐ qí xiān zào fù fēng zhào chéng， wéi zhào shì。” kě jiàn shì suǒ yòu qín jūn jiē wéi zhào shì， ér fēi shǐ huáng yī rén。 suǒ wèi“ shǐ huáng shēng yú zhào , gù yuē zhào zhèng” chún shǔ hòu shì wù jiě《 shǐ jì》 suǒ zhì。 |
2， qín shǐ huáng（ tè zhǐ） |
qín shǐ huáng（ qián 259 nián héng qián 210 nián）， xìng zhào shì， míng zhèng。 hàn mín zú shí jì diàn jī rén、 kuàng shì nán chū de wěi dà dì wáng、 zhōng huá rén wén shǐ zǔ， bié hào zǔ lóng、 qiān gǔ yī dì。
qín shǐ huáng zhào zhèng
13 suì jí wáng wèi， 39 suì chēng dì。 zhàn guó mò nián， qín guó shí lì zuì qiáng， yǐ jù bèi tǒng yī dōng fāng liù guó de tiáo jiàn。 qín wáng zhào zhèng chū jí wèi shí， guó zhèng wéixiàng bāng lǚ bù wéi suǒ bǎ chí。 gōng yuán qián 238 nián， tā qīn lǐ guó shì， miǎn chú lǚ bù wéi de xiāng zhí， bìng rèn yòng wèi liáo、 lǐ sī děng rén。 zì gōng yuán qián 230 nián zhì qián 221 nián， xiān hòu miè hán、 zhào、 wèi、 yàn、 chǔ、 yuè、 qí qī guó， zhōng yú jiàn lì liǎo zhōng guó lì shǐ shàng dì yī gè tǒng yī de、 duō mín zú de、 zhuān zhì zhù yì zhōng yāng jí quán zhì guó jiā -- qín cháo。
qín wáng zhèng chuàng lì liǎo“ huáng dì” de zūn hào， zì chēng shǐ huáng dì， xuān bù zǐ sūn chēng 'èr shì、 sān shì， yǐ zhì wàn shì， dài dài chéng xí。 suí hòu， tā zài quán guó fàn wéi nèi fèi chú fēn fēng zhì， dài yǐ jùn xiàn zhì； zài huáng dì de zhí jiē kòng zhì xià， jiàn lì zì zhōng yāng zhí zhì jùn xiàn de yī zhěng tào guān liáo jī gòu。 yǐ qín guó yuán yòu de fǎ lǜ wéi jī chǔ， xī shōu liù guó fǎ lǜ de mǒu xiē tiáo wén， zhì dìng hé bān xíng tǒng yī de fǎ lǜ。 jiāng yuán liù guó guì zú háo fù qiān zhì guān zhōng、 bā shǔ， yǐ fáng zhǐ tā men de fēn liè fù bì huó dòng。 yòu míng lìng jìn zhǐ mín jiān shōu cáng wǔ qì， xiāo huǐ mòshōu dé lái de wǔ qì， zhù zào 12 gè jīn rén。
zài jīng jì shàng tuī xíng zhòng nóng yì shāng zhèng cè， fú zhí fēng jiàn tǔ dì sī yòu zhì de fā zhǎn。 shǐ huáng sān shí yī nián（ qián 216） xià lìng zhàn yòu tǔ dì de dì zhù hé zì gēng nóng zhǐ yào xiàng zhèng fǔ shēn bào tǔ dì shù 'é， jiāo nà fù shuì， qí tǔ dì suǒ yòu quán jiù dé dào zhèng fǔ de chéng rèn hé bǎo hù， bìng yǐ shāng yàng suǒ zhì dìng de dù liàng héng wéi biāo zhǔn tǒng yī quán guó de dù liàng héng zhì dù。 tǒng yī quán guó bì zhì。 wéi fā zhǎn quán guó shuǐ lù jiāo tōng， yòu shí xíng“ chē tóng guǐ”， xiū jiàn yóu xián yáng tōng xiàng yàn qí hé wú chǔ dì qū de chí dào， yǐ jí yóu xián yáng jīng yún yáng（ jīn shǎn xī chún huà xī běi） zhí dá jiǔ yuán（ jīn nèimēng gǔ bāo tóu xī） de zhí dào； zài xī nán dì qū xiū zhù liǎo“ wǔ chǐ dào”， kāi záo gōu tōng xiāng jiāng hé lí jiāng de líng qú。
zài wén huà sī xiǎng fāng miàn， yǐ qín guó tōng xíng de wén zì wéi jī chǔ zhì dìng xiǎo zhuàn， bān xíng quán guó。 bìng lì yòng zhàn guó yīn yáng jiā de wǔ dé zhōng shǐ shuō， yǐ qín dé shuǐ dé， shuǐ sè hēi， zhōng shù liù， yīn 'ér guī dìng yī fú máo jīng jié qí jiē shàng hēi， fú chuán、 fǎ guān、 yú chéng děng zhì dù dū yǐ liù wéi shù。 shuǐ zhù yīn， yīn dài biǎo xíng shā， yú shì yǐ cǐ wéi yǐ jù jiā zhòng yán xíng kù fǎ de shí shī。 shǐ huáng sān shí sì nián， xià lìng xiāo huǐ mín jiān suǒ cáng《 shī》、《 shū》、 bǎi jiā yǔ， jìn zhǐ sī xué。 suí hòu yīn qiú xiān yào de hóu shēng、 lú shēng táo wáng， qiān lián fāng shì sì bǎi yú rén， ér jiāng qí quán bù kēng shā yú xián yáng。
qín shǐ huáng jí wèi hòu， pài méng tián shuài bīng chū jī xiōng nú， hái bǎ zhàn guó shí qín、 zhào、 yàn sān guó běi biān de cháng chéng lián jié qǐ lái， xiū zhù xī qǐ lín táo（ jīn gān sù mín xiàn） dōng zhì liáo dōng de wàn lǐ cháng chéng。 zài zhēng fú bǎi yuè dì qū hòu， shè zhì guì lín、 xiàng jùn、 nán hǎi děng jùn。 shǐ huáng mò nián， qín jùn shù yóu tǒng yī zhī chū de 36 jùn zēng zhì 40 yú jùn， qí bǎn tú“ dōng zhì hǎi jì cháo xiān， xī zhì lín táo、 qiāng zhōng， nán zhì běi xiàng hù， běi jù hé wéi sài， bìng yīn shān zhì liáo dōng”。
qín shǐ huáng zài tǒng yī liù guó zhī hòu， xiū jiàn háo huá de 'ēpáng gōng hé lí shān mù， xiān hòu jìn xíng wǔ cì dà guī mó de xún yóu， zài míng shān shèng dì kè shí jì gōng， xuàn yào shēng wēi。 wéi qiú cháng shēng bù lǎo zhī yào， yòu pài fāng shì xú（ jí xú fú） shuài tóng nán nǚ shù qiān rén zhì dōng hǎi qiú shén xiān děng děng， hào fèi liǎo jù dà de cái lì hé rén lì， jiā shēn liǎo rén mín de kǔ nán。 sān shí qī nián， qín shǐ huáng xún yóu fǎn zhì píng yuán jīn dé bìng。 yú shì zuò shū mìng zhǎngzǐ fú sū sòng zàng， bìng jì sì dì wèi。 xíng zhì shā qiū（ jīn hé běi guǎng zōng xī běi）， qín shǐ huáng bìng sǐ。 zhào gāo gòu jié shǐ huáng shàozǐ hú hài hé lǐ sī， wěi zào yí zhào lì hú hài wéi tài zǐ， bìng cì fú sū sǐ。 qín 'èr shì hú hài jí wèi hòu bù jiǔ， jí bào fā chén shèng、 wú guǎng lǐng dǎo de nóng mín dà qǐ yì。 qín cháo miè wáng。
huáng dì， shì zhōng guó fēng jiàn wáng cháo de zuì gāo tǒng zhì zhě， shì zhèng jiào hé yī de lǐng xiù， yōng yòu zhì gāo wú shàng de quán lì。“ huáng dì” liǎng zì， qǔ“ dé jiān sān huáng、 gōng gài wǔ dì” zhī yì， zuì zǎo yóu qín wáng zhào zhèng zài tǒng yī liù guó hòu què dìng zhī， yě yóu tā zuì xiān shǐ yòng de， yě jiù shì suǒ wèi shǐ huáng dì yě。
shī jù .
ér shí lì nán shàonián chéng dì wáng。
lì jīng tú zhì shí nián miè qī guó。
zhèng zhì gǎi gé jiàn lì dà qín guó。
fén shū kēng rú kē zhèng měng yú hǔ。
xiàng dōng qiú xiān shòu zhōng què guī xī。
qín shǐ huáng yú qín zhāo wáng sì shí bā nián zhēngyuè shēng yú zhào guó hán dān， shì qín zhuāng xiāng wáng yǔ lǚ bù wéi de jī qiè suǒ shēng， suǒ yǐ yòu rén shuō qín shǐ huáng wéi lǚ bù wéi zhī zǐ。 qín shǐ huáng zhào zhèng gōng yuán qián 247 nián， zhuāng xiāng wáng hōng， qín wáng zhào zhèng jí wèi， shí nián 13 suì。 xiàngbāng lǚ bù wéi zhǎng wò shí quán。
gōng yuán qián 238 nián， 22 suì de qín wáng zhèng jiā miǎn qīn zhèng。 zhè nián， jiǎ huàn guān lào 'ǎi fā dòng gōng tíng zhèng biàn， qín shǐ huáng pài chāng píng jūn、 chāng wén jūn shuài bīng wéi jiǎo cháng xìn hóu lào 'ǎi， bìng xuán shǎng shuō：“ yòu shēng dé 'ǎi， cì qián bǎi wàn； shā zhī， wǔ shí wàn。” (《 shǐ jì · qín shǐ huáng běn jì》 )。 jiāng bǎ pàn luàn zhě yī wǎng dǎ jìn。 dì 'èr nián， yòu jiè lào 'ǎi shì jiàn， miǎn qù“ zhòng fù” lǚ bù wéi de xiàngbāng zhí wù， bǎ cháo zhèng dà quán shōu huí dào zì jǐ shǒu zhōng。 yòu tīng cóng lǐ sī zhī yì， jì xù zhòng yòng kè qīng， dìng xià jīn bó lì yòu yǔ wǔ lì dǎ jī xiāng jié hé de fāng lüè， jiā kuài jiān bìng liù guó de zhàn zhēng bù fá。
qín wáng zhèng shí yī nián ( qián 236)， chéng zhào gōng yàn zhī jī， qiǎn jūn yóu nán běi liǎng lù gōng zhào， duó zhàn zhào guó dà piàn dì qū。 shí sān nián， huán yǐ gōng zhào guó píng yáng， shā zhào jiāng hù zhé， zhǎn shǒu 10 wàn。 shí sì nián， zài gōng píng yáng， qǔ yí 'ān， pò zhào jūn， shā zhào jiāng。 huán yǐ dìng píng yáng ﹑ wǔ chéng。 shí qī nián， pài nèi shǐ téng miè hán， fú hán wáng 'ān。 jiāng hán guó shè wéi sān chuān jùn。
shí bā nián， yòng jì líjiàn zhào guó jūn chén， chú qù céng liǎng cì dà bài qín jūn de zhào guó liáng jiāng lǐ mù。 shí jiǔ nián sān yuè， wáng jiǎn jūn chéng shì měng gōng， yī jǔ jī bài zhào jūn， shā zhào cōng， zhàn dōng yáng ( tài xíng shān yǐ dōng )。 yán jù jù táo。 shí yuè， wáng jiǎn、 qiāng huì jūn gōng pò hán dān， fú lǔ zhào wáng qiān。 zhào gōng zǐ jiā dài lǐng zōng zú shù bǎi rén táo dài ( jīn hé běi wèi xiàn sì běi )， zì lì wéi wáng。 dàn cǐ shí zhào guó yǐ míng cún shí wáng， qín yú zhào dì shè hán dān jùn。 dài dì zhào jūn yǔ yàn jūn lián hé zhù shàng gǔ yì shuǐ ( jīn hé běi huái lái xī běi )， qǐ tú zǔ zhǐ qín jūn jì xù běi jìn。 èr shí yī nián ( qián 227 nián ) yòu wéi qín jūn jī bài。 zhì 'èr shí wǔ nián ( qián 222 nián )， wáng bēn shuài jūn zài gōng miè yàn zhào cán yú shì lì hòu， pò dài， fú dài wáng jiā， zhào chè dǐ miè wáng。
èr shí nián， yàn tài zǐ dān shǐ jīng kē cì qín wáng 。 bèi qín wáng fā xiàn， jiāng jīng kē tǐ jiě。 qín wáng pài wáng jiǎn﹑ xīn shèng gōng yàn。 yàn﹑ dài chū bīng gōng qín jūn， qín jūn zài yì shuǐ zhī xī pò yàn jūn。 èr shí yī nián， wáng bēn gōng jì ( jīn běi jīng xī nán )， pò yàn tài zǐ jūn， duó qǔ jì chéng。 yàn wáng xǐ jí tài zǐ dān shuài gōng shì wèi jūn táo liáo dōng ( jīn liáo níng liáo yáng )。 qín jiāng lǐ xìn dài bīng chéng shèng zhuī jī zhì yǎn shuǐ ( jīn liáo níng tài zǐ hé )， zài bài tài zǐ dān jūn， xiāo miè liǎo yàn jūn zhù lì。 yàn wáng shā tài zǐ dān xiàng qín qiú hé， qín guó wèi yǔn。 dàn jiàn yú yàn、 zhào de cán yú shì lì yǐ bùzúwèi huàn， wéi jí zhōng bīng lì gōng wèi、 chǔ， gù zàn tíng jìn gōng。
èr shí 'èr nián， qín wáng qiǎn wáng bēn gōng wèi， wèi jūn yǐ tuō chéng fáng gōng shì， pīn sǐ fáng shǒu。 qín jūn qiáng gōng wú xiào， suì yǐn huáng hé、 hóng gōu zhī shuǐ guàn chéng。 sān gè yuè hòu， dà liáng chéng huài， wèi wáng jiǎ chū jiàng， wèi wáng。 qín zài wèi dōng bù dì qū shè zhì dàng jùn。
tóng nián， qín jiāng lǐ xìn hé méng wǔ zài chǔ dì bèi chǔ jiāng xiàng yàn dǎ bài， zāo dào zhòngchuāng。 èr shí sān nián， qín wáng qīn zì dēng míng jiāng wáng jiǎn zhī mén xiè guò， qǐng qí chū zhēng。 wáng jiǎn hé méng wǔ shuài lǐng 60 wàn dà jūn zài gōng chǔ guó， zài qí ( jīn 'ān huī sù zhōu dōng nán ) nán dà bài chǔ jūn， shā sǐ chǔ jiāng xiàng yàn。 qín jūn chéng shì gōng qǔ liǎo chǔ guó de xǔ duō chéng yì。 èr shí sì nián ( qián 223 nián )， wáng jiǎn、 méng wǔ shuài lǐng qín jūn jì xù xiàng chǔ guó zòng shēn jìn gōng， yī jǔ gōng pò chǔ dū shòu chūn ( jīn 'ān huī shòu xiàn xī nán )， fú chǔ wáng fù chú， chǔ wáng。 wáng jiǎn jì xù jìn jūn jiāng nán， zhàn lǐng chǔ guó quán bù tǔ dì。 qín zài chǔ dì shè lì chǔ jùn， bù jiǔ， yòu fēn wéi jiǔ jiāng jùn、 cháng hé jùn hé huì jī jùn。
tóng nián， zài miè chǔ、 wèi zhī hòu， qín wáng pài wáng bēn shuài jūn jìn gōng liáo dōng， fú yàn wáng xǐ， yàn wáng。 qín zài yàn dì shè yú yáng jùn， yòu běi píng jùn、 liáo xī jùn jí liáo dōng jùn děng。
èr shí liù nián， qín wáng yǐ qí guó jù jué qín guó shǐ zhě fǎng qí wéi yóu， bì kāi liǎo qí guó xī bù zhù lì， mìng wáng bēn shuài lǐng qín jūn yóu yuán yàn guó nán bù ( jīn hé běi běi bù ) nán xià jìn gōng qí dū lín zī ( jīn shān dōng zī bó lín zī běi )。 qí jūn shì qì běn bù wàng shèng， duì qín jūn tū rán cóng běi gōng lái， gèng shì cuò shǒu bù jí。 xùn sù tǔ bēng wǎ jiě。 qín jūn yī jǔ gōng zhàn lín zī， fú qí wáng jiàn， qí wáng。 qín wáng zài qí shè zhì qí jùn hé láng xié jùn。
qín wáng zhèng sǎo miè liù guó， tǒng yī tiān xià， jié shù liǎo xī zhōu mò nián yǐ lái zhū hóu cháng qī fēn zhēng de jú miàn， jiàn lì liǎo zhōng guó lì shǐ shàng dì yī gè gāo dù zhōng yāng jí quán de fēng jiàn guó jiā。 qín wáng zì chēng huáng dì， zhuī zhuāng xiāng wáng wéi tài shàng huáng。
qín shǐ huáng chēng dì hòu， pín fán yòng bīng， kāi jiāng tuò dì。 èr shí liù nián zhì sān shí sān nián， diào fā shù shí wàn rén， sān gōng lǐng nán， zhàn lǐng bǎi yuè zhī dì ( jīn guǎng dōng、 guǎng xī jí yuè nán běi bù )。 yòu pài dàjiàng méng tián shuài lǐng 30 wàn jūn duì běi jī xiōng nú， shōu fù bèi xiōng nú zhàn jù de hé nán dì ( jīn nèimēng gǔ hé tào nán yī kè zhāo méng yī dài )， pò xiōng nú tuì wǎng yīn shān yǐ běi。 wèile fáng zhǐ xiōng nú de qīn rǎo， tā bǎ xī rì qín、 zhào、 yàn suǒ zhù de cháng chéng jiā yǐ xiū shàn， lián jiē chéng xī qǐ gān sù lín táo， dōng zhì liáo dōng de wàn lǐ cháng chéng。 qín shǐ huáng yòu nán zhēng bǎi yuè， shè zhì liǎo mǐn zhōng、 nán hǎi、 guì lín、 xiàng jùn sì jùn， jiàn lì qǐ yī gè yǐ hàn zú wéi zhù tǐ de、 duō mín zú de fēng jiàn zhuān zhì zhōng yāng jí quán de dà dì guó， jiāng yù“ dōng zhì hǎi jì cháo xiān， xī zhì lín táo、 qiāng zhōng， nán zhì běi xiàng hù， běi jù hé wéi sài， bìng ( bàng ) yīn shān zhì liáo dōng”。 duì zhōng guó lì shǐ de fā zhǎn zuò chū liǎo zhòng yào gòng xiàn。
wèile jiā qiáng shǒu zhōng de quán lì， qín shǐ huáng cǎi qǔ liǎo zhōng yāng jí quán de zhèng tǐ， fǒu dìng liǎo chéngxiàng wáng wǎn tí chū de huī fù fēn fēng zhì de zhù zhāng， shí xíng jùn xiàn zhì， fēn tiān xià wéi 36 jùn， hòu yòu zēng zhì 40 duō jùn。 jùn zhì jùn shǒu， xiàn zhì xiàn lìng， zhōng yāng shè lì“ sān gōng jiǔ qīng”， xié zhù huáng dì chǔlǐ zhèng zhì、 jūn shì、 jīng jì děng shì wù。 zhè yī zhèng zhì tǐ zhì jiā qiáng liǎo huáng dì duì zhèng quán de kòng zhì， kāi chuàng liǎo zhuān zhì zhù yì de zhōng yāng jí quán， wéi hòu lái de lì dài fēng jiàn wáng cháo suǒ yán xí。
wéi gǒng gù zhōng yāng tǒng zhì， qín shǐ huáng xià lìng shōu jiǎo tiān xià bīng qì， bìng jiāng liù guó guì zú hé háo fù 12 wàn hù qiān dào xián yáng fù jìn hé sì chuān děng dì， yǐ biàn kòng zhì。 tóng shí yǐ xián yáng wéi zhōng xīn， xiū zhù liǎo liǎng tiáo chí dào： yī tiáo dōng tōng hǎi biān； yī tiáo nán rù wú chǔ， yǐ biàn yī dàn fā shēng pàn luàn， xùn sù diào dòng jūn duì zhèn yā。 qín shǐ huáng hái duō cì dào gè dì xún yóu， yǐ“ wēi fú hǎi nèi”。
zài jīng jì shàng， qín shǐ huáng yú gōng yuán qián 216 nián fā bù mìng lìng，“ shǐ qián shǒu zì shí tián”， què rèn tǔ dì sī yòu zhì dù， yòu xià lìng tǒng yī huò bì hé dù liàng héng， yǐ jiā qiáng gè dì qū de jīng jì jiāo liú。
zài sī xiǎng lǐng yù， qín shǐ huáng wèile dǎ jī rú shēng chún yú yuè děng fǎn duì jùn xiàn zhì de yán lùn， wěn dìng mín xīn， wéi hù huáng dì de quán wēi， tā cǎi nà liǎo lǐ sī de zhù zhāng， xià lìng chú liǎo yī yào、 bǔ shì、 zhòngzhí ( zhǐ nóng yè ) zhī shū、 qín guó shǐ shū hé bó shì guān shōu cáng de《 shī》、《 shū》、《 bǎi jiā yǔ》 děng wài， qí tā shū jí yī lǜ shāo huǐ。 cì nián， yòu yīn wéi fāng shì hóu shēng、 lú shēng wéi mìng pàn táo， qín shǐ huáng xià lìng zhuī jiū fāng shì de zuì xíng。 jiēguǒ huó mái 400 duō míng fāng shì， zhì zào liǎo lì shǐ shàng zhù míng de“ fén kēng” shì jiàn。
qín shǐ huáng tǒng yī quán guó hòu， dà xīng tǔ mù， xiū jiàn gōng diàn hé líng mù。 jǐn 'ēpáng gōng hé lí shān mù liǎng xiàng gōng chéng， jiù dòng yòng liǎo 70 yú wàn rén lì， gěi láo dòng rén mín dài lái fán fù zhòng yì hé jī hán jiāo pò， jī qǐ rén mín qǐ lái fǎn kàng， wéi qín cháo de xùn sù miè wáng zhǒng xià huò gēn。
qín shǐ huáng sān shí qī nián ( qián 210 nián )， qín shǐ huáng zài dì wǔ cì xún yóu tú zhōng huàn bìng， qī yuè sǐ yú shā qiū píng tái ( jīn hé běi píng xiāng dōng běi )。 sǐ hòu bù rù， jí bào fā liǎo dà guī mó de nóng mín qǐ yì zhàn zhēng。
diǎn píng： qín shǐ huáng shì zhōng guó lì shǐ shàng dì yī gè xióng cái dà lüè de jūn zhù， qí fēi fán de gōng jì zài zhōng guó dì wáng zhōng yě zhǐ yòu shù rén néng yǔ zhī xiāng bǐ。 suī rán tā zài wǎn nián dà xīng tǔ mù， gěi rén mín dài lái liǎo chén zhòng de zāinàn， dàn tā duì zhōng guó lì shǐ suǒ zuò de gōng jì yuǎn yuǎn dà yú tā de guò shī。 zhèng rú jiǎ yì zài《 guò qín lùn》 zhōng suǒ píng lùn de：“ jí zhì qín wáng ， xù liù shì zhī yú liè， zhèn cháng cè 'ér yù yǔ nèi， tūn 'èr zhōu 'ér wáng zhū hóu， lǚ zhì zūn 'ér zhì liù hé， zhí chuí fǔ yǐ biān chī tiān xià， wēi zhèn sì hǎi。 nán qǔ bǎi yuè zhī dì， yǐ wéi guì lín、 xiàng jùn， bǎi yuè zhī jūn fǔ shǒu xì jǐng， wěi mìng xià lì。 nǎi shǐ méng tián běi zhù cháng chéng 'ér shǒu fān lí， què xiōng nú qī bǎi yú lǐ， hú rén bù gǎn nán xià 'ér mù mǎ， shì bù gǎn wān gōng 'ér bào yuàn。 yú shì fèi xiān wáng zhī dào， fén bǎi jiā zhī yán， yǐ yú qián shǒu。 duò míng chéng， shā háo jùn， shōu tiān xià zhī bīng jù zhī xián yáng， xiāo fēng zhù jù， yǐ wéi jīn rén shí 'èr， yǐ ruò qián shǒu zhī mín。 rán hòu zhǎn huá wéi chéng， yīn hé wéi jīn， jù yì zhàng zhī chéng， lín bù cè zhī xī yǐ wéi gù。 liáng jiāng jìngnǔ shǒu yào hài zhī chù， xìn chén jīng zú chén lì bīng 'ér shuí hé， tiān xià yǐ dìng。 qín wáng zhī xīn， zì yǐ wéi guān zhōng zhī gù， jīn chéng qiān lǐ， zǐ sūn dì wáng wàn shì zhī yè yě。” (《 shǐ jì · qín shǐ huáng běn jì》 yǐn jiǎ yì《 guò qín lùn》 )
dàn qín jǐn 'èr shì 'ér wáng， qí zhōng de lì shǐ jiào xùn zú yǐ jǐng shì hòu rén， yǐn yǐ wéi jiàn。 |
|
táng tài zōng lǐ shì mín shì táng cháo dì 'èr wèi huáng dì， tā míng zì de yì sī shì“ jì shì 'ān mín”。 hàn zú ( lǒng xī chéng jì（ jīn gān sù shěng jìng níng xiàn chéng jì xiāng） rén， zhèng zhì jiā， shū fǎ jiā， shī rén。 tài zōng shì tā sǐ hòu de miào hào。 tā de qián bàn shēng shì lì xià hè hè wǔ gōng de jūn shì jiā。 píng dòu jiàn dé、 wáng shì chōng zhī hòu， shǐ dà liàng jiē chù wén xué yǔ shū fǎ， yòu mò bǎo chuán shì。 jí wèi wéi dì hòu， jī jí tīng qǔ qún chén de yì jiàn、 nǔ lì xué xí wén zhì tiān xià， chéng gōng zhuǎn xíng wéi zhōng guó shǐ shàng zuì chū míng de zhèng zhì jiā yǔ míng jūn zhī yī。 táng tài zōng kāi chuàng liǎo lì shǐ shàng de“ zhēn guān zhī zhì”， jīng guò zhù dòng xiāo miè gè dì gē jù shì lì， xū xīn nà jiàn、 zài guó nèi lì xíng jié yuē、 shǐ bǎi xìng xiū yǎng shēng xī， zhōng yú shǐ dé shè huì chū xiàn liǎo guó tài mín 'ān de jú miàn。 cǐ jǔ wéi hòu lái de kāi yuán shèng shì diàn dìng liǎo zhòng yào de jī chǔ， jiāng zhōng guó chuán tǒng nóng yè shè huì tuī xiàng dǐng shèng shí qī。
táng tài zōng shēng zú shí rì： suí wén dì kāi huáng shí bā nián（ 598 nián） shí 'èr yuè 'èr shí 'èr rì héng héng táng tài zōng zhēnguàn 'èr shí sān nián（ 649 nián） wǔ yuè 'èr shí liù rì（ 51 suì）
táng tài zōng shì hào： wén huáng dì（ táng gāo zōng jiā shì wén wǔ shèng huáng dì； táng xuán zōng jiā shì wén wǔ dà shèng huáng dì、 wén wǔ dà shèng dà guǎng xiào huáng dì）
【 lǐ shì mín zǎo nián】
táng tài zōng yú suí cháo kāi huáng shí bā nián（ 598 nián） shí 'èr yuè 'èr shí 'èr rì chū shēng yú wǔ gōng bié guǎn， shì táng gāo zǔ lǐ yuān yǔ dòu huáng hòu de cì zǐ。 gōng yuán 614 nián qǔ qī zhǎngsūn shì， wǔ dé jiǔ nián bā yuè 'èr shí yī rì lì wéi huáng hòu， jí zhǎngsūn huáng hòu。
suí dà yè shí yī nián（ 615 nián）， suí yáng dì bèi tū jué shí wàn qí wéi kùn yú yàn mén（ jīn shān xī dài xiàn）， lǐ shì mín yìng mù cóng tún wèi jiāng jūn yún dìng xīng qián wǎng jiù yuán， tí chū xū zhāng jūn róng， zhòu yǐn jīng qí shù shí lǐ， yè yǐ zhēng gǔ xiāng yìng de yí bīng jì。 shí zhí dōng dū jí zhū jùn yuán bīng yì zhì xīn kǒu（ jīn xīn xiàn běi）， pò shǐ tū jué shǐ bì kèhán jiě wéi 'ér qù。 shí sān nián liù yuè， yǔ qí xiōng lǐ jiàn chéng shuài bīng gōng xī hé（ jīn fén yáng）， shǒu zhàn huò shèng， cù shǐ lǐ yuān jué yì xī xiàng guān zhōng。 rèn yòu lǐng jūn dà dū dū， tǒng yòu sān jūn， fēng dūn huáng jùn gōng。 qī yuè suí lǐ yuān zì tài yuán（ jīn tài yuán xī nán） nán xià。 tú zhōng lǐ yuān yī dù dòng yáo， yù hái shī gèng tú hòu jǔ。 shì mín jiān jué zhù zhāng jì xù jìn jūn， tí chū xiān rù xián yáng， hào lìng tiān xià de fāng lüè。 bā yuè， jìn gōng huò yì（ jīn huò zhōu）， xiān shuài qīng qí zhì chéng xià， yòu suí shǒu jiāng sòng lǎo shēng chū zhàn， jì 'ér shuài qí měng chōng qí cè bèi， pèi hé lǐ yuān、 jiàn chéng zhèng miàn gōng jī， zhǎn sòng lǎo shēng， kè qí chéng。 jiǔ yuè， jūn zhì hé dōng（ jīn yǒng jì xī nán）， lì zhù jí sù jìn jūn cháng 'ān（ jīn xī 'ān）， suì fèng mìng shuài qián jūn xī dù huáng hé， shùn lì zhàn lǐng wèi hé yǐ běi dì qū， gè dà zú háo qiáng fēn zhì jūn mén tóu xiào， shù zhī nóng mín qǐ yì jūn yì lái guī fù， bīng lì xùn sù fā zhǎn zhì 13 wàn rén。 shí yī yuè， huì zhū jūn gōng kè cháng 'ān。 lǐ yuān lì dài wáng yáng yòu wéi dì， jí suí gōng dì， gǎi dà yè shí sān nián wéi yì níng yuán nián。 yǐ guāng lù dà fū、 dàjiàng jūn、 tài wèi táng gōng wéi jiǎ huáng yuè、 shǐ chí jié、 dà dū dū nèi wài zhū jūn shì、 shàng shū lìng、 dà chéngxiàng， jìn fēng táng wáng， lǐ shì mín wéi jīng zhào yǐn， gǎi fēng qín gōng， yì níng 'èr nián sān yuè， wéi yòu yuán shuài， xǐ fēng zhào guó gōng。
tóng nián（ 618 nián） wǔ yuè， suí gōng dì shànwèi yú táng， táng wáng jí huáng dì wèi， guó hào dà táng， gǎi yuán wǔ dé。 wǔ dé yuán nián， yǐ zhào gōng shì mín wéi shàng shū lìng、 yòu yì wèi dàjiàng jūn， jìn fēng qín wáng 。
táng cháo jiàn lì yǐ hòu， wéi tǒng yī quán guó， xiān hòu jìn xíng liǎo liù cì dà de zhàn yì。 zhè liù gè zhàn yì lǐ shì mín jiù zhǐ huī liǎo sì gè， quán bù qǔ dé liǎo shèng lì， wéi táng wáng cháo lì xià liǎo hè hè zhàn gōng。
dì yī cì shì duì lǒng yòu xuē jǔ fù zǐ jí tuán de zhàn yì， táng wǔ dé yuán nián， xuē jǔ shuài jūn jìn gōng guān zhōng， shuāng fāng zài xiàn shǎn xī cháng wǔ xiàn fā shēng jī zhàn， zài zhè lǐ， lǐ shì mín dǎ liǎo tā yī shēng zhōng wéi yī de yī cì dà bài zhàng， tuì huí cháng 'ān。 dàn bù jiǔ， tā biàn zài qiǎn shuǐ yuán zhī zhàn chè dǐ dǎ bài xuē jūn， xiāo miè liǎo lǒng dōng jí tuán。
dì 'èr cì， liú wǔ zhōu yǐ fù tū jué， nán xià jìn gōng táng cháo， gōng zhàn liǎo jìn yáng， lǐ shì mín bù wèi jiān xiǎn， zhōng yú jī kuì liǎo dí rén zhù lì， bìng chéng shèng zhuī jī， liǎng tiān bù chī fàn， sān tiān bù jiě jiá， chè dǐ xiāo miè liǎo dí jūn， shōu fù liǎo diū shī de tǔ dì。
dì sān cì shì duì wáng shì chōng hé dòu jiàn dé de zhàn yì。 zhè cì zhàn yì guī mó wéi táng tǒng yī zhàn zhēng zhōng zuì dà de。 zài zhè cì zhàn yì zhōng， lǐ shì mín xiān jiāng wáng shì chōng jī bài， wéi kùn zài luò yáng， lìng qí wú liáng cǎo gōng yìng， dài qí zì bì。 jiù zài luò yáng jiāng xià wèi xià zhī shí， hé běi de dòu jiàn dé jūn shí yú wàn zhòng hào chēng sān shí wàn wéi jiù yuán wáng shì chōng， tū rán chū xiàn zài táng jūn bèi hòu， lǐ shì mín lì pái zhòng yì， zài hǔ láo zhī zhàn zhōng dà bài dòu jiàn dé jūn， shēng qín dòu jiàn dé。 luò yáng de wáng shì chōng yě zhǐ dé tóu jiàng， zhè cì lǐ shì mín yī jǔ liǎng kè， qǔ dé liǎo jué dìng xìng de shèng lì。
dì sì cì shì píng dìng liú hēi tà de zhàn yì， liú hēi tà shì dòu jiàn dé de bù xià， tā dǎzháo wéi dòu jiàn dé fù chóu de qí hào， zài hé běi qǐ bīng fǎn táng。 lǐ shì mín zhǐ huī liǎo píng dìng qí dì yī cì qǐ bīng de zhàn yì， jǐn jǐn liǎng gè yuè jiù qǔ dé liǎo shèng lì。（ qí tā liǎng gè zhàn yì shì yóu lǐ xiào gōng zhǐ huī de píng dìng dù fú wēi de jiāng huái jūn hé píng dìng yǐ jiāng líng wéi gēn jù dì de xiāo xǐ de liáng zhèng quán）。
lǐ shì mín zì cǐ wēi wàng rì lóng， yóu qí shì zài hǔ láo zhī zhàn hòu jìn rù cháng 'ān shí， shòu dào bù fēn jūn mín yǐ huáng dì de lǐ yí zhāo dài。 wǔ dé sì nián dōng shí yuè， fēng wéi tiān cè shàngjiàng、 lǐng sī tú、 xiá dōng dào dà xíng tái shàng shū lìng， shí yì zēng zhì 'èr wàn hù。 gāo zǔ yòu xià zhào tè xǔ tiān cè fǔ zì zhì guān shǔ， yǎn rán xíng chéng yī gè xiǎo zhèng fǔ jī gòu。
lǐ shì mín zài zhàn dǒu zhōng zhù zhòng zhàn qián zhēn chá， suī lǚ cì yù xiǎn， dàn měi cì zhàn dǒu dōunéng zuò dào zhī jǐ zhī bǐ， shàn yú zhì zào zhàn jī， dāng dí qiáng wǒ ruò shí， tā jīng cháng yòng“ jiān bì cuò ruì” de zhàn fǎ tuō kuǎ dí rén， zhàn dǒu zhōng shēn xiān shì zú， qīn zì shuài lǐng qí bīng tū jī dí zhèn， shèng lì hòu yǒng zhuī qióng kòu， bù gěi dí rén chuǎn xī zhī jī， yīn cǐ huò dé liǎo měi cì zhàn yì de shèng lì。 zài tǒng yī biān jiāng de zhàn zhēng zhōng， tā yùn chóu wéi wò， jué shèng qiān lǐ， míng yú zhī jiāng， xuǎn bá liáng cái， qǔ dé liǎo zhàn zhēng de shèng lì。 lǐ shì mín yòng tā zhuó yuè de jūn shì cái néng， wéi dà táng dì guó de jiàn lì hé fā zhǎn zuò chū liǎo jù dà de gòng xiàn， tā bù kuì wèiwǒ guó lì shǐ shàng jié chū de jūn shì jiā， tā de hè hè wǔ gōng yě yǒng chuí qīng shǐ！
【 xuán wǔ mén zhī biàn】
xuán wǔ mén zhī biàn fā shēng yú táng gāo zǔ wǔ dé jiǔ nián（ 626 nián）。 617 nián， lǐ yuān zài lǐ shì mín zhī chí xià zài tài yuán qǐ bīng fǎn suí bìng hěn kuài zhàn lǐng cháng 'ān。 618 nián， suí yáng dì bèi yǔ wén huà jí yì shā zhī hòu， lǐ yuān jiàn lì táng cháo， bìng lì shì zǐ lǐ jiàn chéng wéi tài zǐ。 jù shuō tài yuán qǐ bīng shì lǐ shì mín de móu lüè， lǐ yuān céng dāyìng tā shì chéng zhī hòu lì tā wéi tài zǐ。 dàn tiān xià píng dìng hòu， lǐ shì mín gōng míng rì shèng， lǐ yuān què yóu yù bù jué。 lǐ jiàn chéng suí jí lián hé sì dì qí wáng lǐ yuán jí， pái jǐ lǐ shì mín。 lǐ yuān de yōu róu guǎ duàn， yě shǐ cháo zhōng zhèng lìng xiāng hù chōng tū， jiā sù liǎo zhū zǐ de bīng róng xiāng jiàn。 shì nián， lǐ jiàn chéng xiàng lǐ yuān jiàn yì yóu lǐ yuán jí zuò tǒng shuài chū zhēng tū jué， jiè cǐ yào bǎ wò zhù qín wáng de bīng mǎ， yǐ fáng zhǐ lǐ shì mín cuàn duó huáng tài zǐ zhī wèi。 lǐ shì mín zài wēi jí shí kè jué dìng bèi shuǐ yī zhàn， xiān fā zhì rén。 qiǎng xiān yī bù shā sǐ dà gē lǐ jiàn chéng hé sì dì lǐ yuán jí， zhè jiù shì lì shǐ shàng yòu míng de xuán wǔ mén zhī biàn。 xuán wǔ mén shì biàn zhī hòu jǐn jǐn sān tiān lǐ shì mín biàn bèi lì wéi huáng tài zǐ， cóng tā fù qīn shǒu lǐ jiē guò zhèng fǔ de shí jì kòng zhì quán。 bā yuè chū jiǔ， táng gāo zǔ bèi bī tuì wèi， lǐ shì mín biàn zuò liǎo táng wáng cháo de dì 'èr wèi huáng dì。
【 shǐ xué píng jià】
《 xīn táng shū》：
shèn yǐ， zhì zhì zhī jūn bù shì chū yě！ yǔ yòu tiān xià， chuán shí yòu liù wáng， ér shǎo kāng yòu zhōng xīng zhī yè。 tānɡ yòu tiān xià， chuán 'èr shí bā wáng， ér qí shèn shèng zhě， hào chēng sān zōng。 wǔ wáng yòu tiān xià， chuán sān shí liù wáng， ér chéng、 kāng zhī zhì yǔ xuān zhī gōng， qí yú wú suǒ chēng yān。 suī《 shī》《 shū》 suǒ zài， shí yòu jué lüè， rán sān dài qiān yòu qī bǎi yú nián， chuán qī shí yú jūn， qí zhuó rán zhù jiàn yú hòu shì zhě， cǐ liù qī jūn 'ér yǐ。 wū hū， kě wèi nán dé yě！
《 jiù táng shū》 píng jià：
shǐ chén yuē： chén guān wén huáng dì fā jì duō qí， cōng míng shén wǔ。 bá rén wù zé bù sī yú dǎng， fù zhì yè zé xián jìn qí cái。 suǒ yǐ qū tū、 yùchí， yóu chóu dí 'ér yuàn qīng xīn lǚ； mǎ zhōu、 liú jì， zì shū yuǎn 'ér zú wěi jūn héng。 zhōng píng tài jiē， liàng yóu sī dào。 cháng shì lùn zhī： chǔ rùn yún xīng， chóng míng zhōng yuè。 suī yáo、 shùn zhī shèng， bù néng yòng chóu wù、 qióng qí 'ér zhì píng； yī、 lǚ zhī xián， bù néng wéi xià jié、 yīn xīn 'ér chāng shèng。 jūn chén zhī jì， zāo yù sī nán， yǐ zhì jué mù pōu xīn， chóng liú jīn zhuó， liáng yóu zāo zhí zhī yì yě。 yǐ fáng、 wèi zhī zhì， bù yú yú qiū、 kē， suì néng zūn zhù bì mín zhě， zāo shí yě。 kuàng zhōu fā、 zhōu chéng zhī shì xí， wǒ yòu yí yán； jiào hàn wén、 hàn wǔ zhī huī hóng， bǐ duō cán dé。 jì qí tīng duàn bù huò， cóng shàn rú liú， qiānzǎi kě chēng， yī rén 'ér yǐ！
wú jīng zài《 zhēnguàn zhèng yào · xù》 zhōng shuō：“ tài zōng shí zhèng huà， liáng zú kě guān， zhèn gǔ 'ér lái， wèi zhī yòu yě。”
《 zhēnguàn zhèng yào》 jí lùn de zhuàn zhě yuán cháo de gē zhí shuō：“ fū tài zōng zhī yú zhèng xīn xiū shēn zhī dào， qí jiā míng lún zhī fāng， chéng yòu kuì yú 'èr dì sān wáng zhī shì yǐ。 rán qí qū jǐ 'ér nà jiàn， rèn xián 'ér shǐ néng， gōng jiǎn 'ér jié yòng， kuān hòu 'ér 'ài mín， yì sān dài 'ér xià， jué wú 'ér jǐn yòu zhě yě。 hòu zhī rén jūn， zé qí shàn zhě 'ér cóng zhī， qí bù shàn zhě 'ér gǎi zhī， qǐ bù jiāo yòu suǒ yì hū！” zhè lǐ suǒ shuō， tài zōng zài zhèng xīn xiū shēn， qí jiā míng lún fāng miàn， yòu kuì yú 'èr dì sān wáng zhī shì， zhù yào shì zhǐ tài zōng yǔ qí xiōng lǐ jiàn chéng de huáng wèi zhī zhēng。
míng xiàn zōng zài mìng rú chén dìng zhèng zhòng kān《 zhēnguàn zhèng yào》 shí xiě dào：“ tài zōng zài táng wéi yī dài yīng míng zhī jūn， qí jì shì kāng mín， wěi yòu chéng liè， zhuó hū bù kě jí yǐ。 suǒ kě xī zhě， zhèng xīn xiū shēn， yòu kuì yú 'èr dì sān wáng zhī dào， ér zhì wèi chún yě。”
【 fēng gōng wěi jì】
1. tā bù jū yī gé de yòng rén， duì rén cái de shǐ yòng jí lǐng dǎo dá dào liǎo jí gāo de jìng yù；
2. tā dú jù huì yǎn， kàn dào liǎo gè rén lì liàng de bù zú， chōng fēn rèn shí dào jūn wáng rú shí、 liáng chén rú jiàng， fāng yòu měi yù wèn shì， duì dà chén de gè xiàng jìn bù zhī yán huò dá dì yú yǐ cǎi nà；
3. bù dú duàn zhuān xíng、 chū bù què lì liǎo sān quán fēn lì、 hù xiāng jiān dū de zhèng zhì guǎn lǐ zhì dù， guī dìng fǎ lìng shèn zhì bāo kuò zì jǐ（ yǐng xiǎng guó jiā zhèng cè de nà yī bù fēn） zhǐ yì xū mén xià shěng shěn chá fù shǔ hòu fāng kě shēng xiào fā bù， bǎo zhèng liǎo zhèng cè de kě xíng xìng、 jí shí fā xiàn bìng jiū zhèng。 dù jué liǎo bù liáng zhèng cè duì guó jiā jí rén mín de wéi hài yǔ yǐng xiǎng；
4. rèn shí dào rén mìng zhì zhòng、 bù kě wàng shā de fǎ zhèng zhèng cè， guī dìng sǐ xíng xū sān fù zòu（ wài dì wǔ fù zòu） fù shěn pī zhǔn hòu fāng kě xíng xíng， zhè jiù bù nán rèn rén men xiǎng qǐ zhēnguàn sì nián（ 630 nián） quán guó pàn sǐ xíng cái 29 rén、 zhēnguàn liù nián（ 632 nián） quán guó sǐ xíng fàn 290 rén， tài zōng shěn chá shí lìng quán bù 290 rén huí jiā tuán nián、 dài lái nián qiū shōu hòu huí lái fù xíng， jiēguǒ 290 rén jūn zhǔn shí dào lái、 wú yī rén táo wáng。
5. tài zōng cháo wǔ gōng zhī shèng， chú gāolí zhàn zhēng shàng méi yòu qǔ dé zhàn lüè shèng lì wài dū qǔ dé liǎo huī huáng de shèng lì（ tū jué、 tǔyùhún、 gāo chāng、 ān xī sì zhèn、 mò běi xuē yán tuó děng）， zhè yǔ dāng shí de guó lì、 jūn duì zhàn dǒu lì、 zhěng tǐ zhàn lüè、 yòng rén xuǎn jiāng yǔ pèi hé mò qì、 guò chéng xié diào yī zhì děng zhòng yào yīn sù shì fēn bù kāi de， yīn cǐ zài zhōng huá lì shǐ shàng de míng jiāng míng xiāngzhòng， zhēnguàn cháo zhàn yòu xiāng dāng de bǐ lì， zài zhōng huá jūn shì shǐ shàng， zhēnguàn cháo de zhàn lì yě duō bèi yǐn yòng；
6. qì tūn tiān xià de“ tiān kě hàn” qì zhì， lǐ shì mín duō cì yǐ shǎo xià duō， jīng diǎn zhī yì jiù shì zài wèi shuǐ dān qí xià tuì tū jué 10 wàn jīng qí， jiù duì bǐ sòng zhēn zōng zài kòu zhǔn yī zài jiān chí hé qǐng qiú xià cái miǎnqiǎng zài dà jūn hù wèi xià dào dá chán zhōu nán chéng， ér yòu yào zhàn zhàn jīng jīng de mǎ shàng yào huí qù shì hé děng de tiān rǎng zhī bié 'ā！
7. xiōng huái dà jú、 sì hǎi yī tǒng de mín zú hé wài jiāo zhèng cè， tài zōng cháo de mín zú hé wài jiāo zhèng cè qǔ dé liǎo huī huáng de shèng lì， sì hǎi zhī nèi zhǐ yào zhī dào zhōng guó de jūn nǔ lì nèi fù， yǐ táng wéi róng， lè bù sī shǔ， tā men bù dàn tóng táng rén yī yàng kě yǐ zì yóu zì zài de shēng cún， hái kě yǐ zuò guān， zhù míng de shǎo shù mín zú jiànglǐng 'ā shǐ nà sī mó、 zhí sī shī lì、 qì xìn hé lì、 hēi chǐ cháng zhī、 nǎi zhì hòu shì de gāo xiān zhī、 lǐ guāng bì děngdōu wéi táng cháo zuò chū liǎo jié chū gòng xiàn， zài tā men shēn shàng zhèng hǎo fǎn yìng chū lǐ shì mín mín zú zhèng cè de guāng huī， xiàn zài de táng rén、 táng rén jiē yě zhèng shí nà shí fán róng fù qiáng、 wēi jiá sì hǎi、 wén lǐ zhī bāng de shēng dòng xiě zhào；
8. wán shàn kē jǔ zhì dù、 dà lì xīng bàn xué xiào、 zhòng shì jiào yù huó dòng、 pǔ jí guān lì xuǎn pìn、 dāng shí de guó zǐ xué、 tài xué zhī shèng、 dì fāng yě yòu bù shǎo xué xiào， rú cǐ cái bù nán xiǎng qǐ dāng shí de jiào huà ní， tóng shí dāng shí de kē jǔ yě guī fàn huà、 kǎo xuǎn gōng píng， yǐ jìn shì kē zuì wéi jié chū， rú cǐ cái yòu tài zōng jiàn xīn kē jìn shì yú guàn 'ér chū， xǐ yán“ tiān xià yīng xióng、 rù zhèn gòu yí”， táng cháo de jiào yù jí kē jǔ wéi zhèng zhì shàng tí gōng yōu xiù rén cái tóng wén huà jīng suǐ héng héng táng shī jí jīng jì fā zhǎn zuò chū jié chū gòng xiàn；
9. gōng shū fǎ、 fù wén cí， tài zōng huáng dì gè rén xiū yǎng jí tiān fù jí gāo， zài shū fǎ tóng wén cí shàng yě pō yòu míng qì， zài tā dà lì hóng yáng hé gǔ lì zhī chí xià， cái yòu táng dài shū fǎ、 wén xué、 yì shù zhī shèng；
10. chàng dǎo lián zhèng、 jié jiǎn、 pǔ sù、 zhòng shì nóng tián shuǐ lì， tài zōng cháo zài lián zhèng jiàn shè fāng miàn shì xiāng dāng chéng gōng de， tā bìng méi yòu xiàng zhū yuán zhāng yī yàng yán chéng tān guān wū lì， ér shì jiàn lì yī gè lián jié fèng gōng、 zūn jì shǒu fǎ de zhōng yāng lǐng dǎo bān zǐ、 zhòng shì dì fāng zhǎngguān xuǎn jǔ， dāng shí cháo tíng zhōng bù shǎo qīng xiāng jiā jìng pín kùn， wēn yàn bó、 dài zhòu、 yú zhì níng、 wèi zhēng、 zhāng xuán sù děng děng， zài jiā shàng liáng hǎo fēng qì de xuān chuán hé xíng zhèng jiān dū， jí shí yù fáng liǎo guān yuán fàn cuò， yīn cǐ dāng shí de guān yuán xiāng dāng fèng gōng shǒu fǎ、 lián jié zì lǜ； tài zōng huáng dì yě bǐ jiào zhù yì jié jiǎn， bù làn yòng mín lì、 zhù yì yǔ mín xiū xī， dāng shí shè huì xíng chéng liǎo yī zhǒng pǔ sù qiú shí de zuò fēng； tài zōng huáng dì yě xiāng dāng zhòng shì nóng yè， jīng guān wài xún huí jīng tài zōng xiān wèn jí cǐ shì， yīn tài zǐ guànlǐ yǔ nóng shí wéi bèi 'ér gēnggǎi；
11. yóu yú shè huì 'ān dìng， shāng yè jīng jì dé dào fā zhǎn， quán guó xīn xīng liǎo xǔ duō shāng yè chéng shì， chéng shì yè yòu xiāng dāng de fā zhǎn， guǎng zhōu、 háng zhōu、 yáng zhōu、 chéng dū、 jiāng líng、 liáng zhōu děng chéng shì jīng jì fā zhǎn xiāng dāng xùn měng， cháng 'ān tóng luò yáng zuò wéi shì jiè jīng jì dà dū huì jiù bù yán 'ér yù liǎo， zhè wéi fēng jiàn jīng jì dēng dǐng diàn dìng liǎo jiān shí de jī chǔ；
12. duì xuán zàng fó xué de zhī chí tóng xī yóu de kěn dìng， dǎ tōng bìng wéi hù hé xī zǒu láng － sī chóu zhī lù jí dōng lián xīn luó、 rì běn， cù jìn liǎo zhōng xī wén huà jiāo liú yǔ jīng jì fā zhǎn， wén chéng gōng zhù xià jià tǔbō， shǐ tǔbō cóng nú lì zhì shè huì mài rù fēng jiàn shè huì， kāi fā bìng cù jìn liǎo xīzàng de fā zhǎn；
zōng shàng suǒ shù， táng tài zōng lǐ shì mín bù kuì wèiwǒ guó lì shǐ shàng yī wèi wěi dà de zhèng zhì jiā、 shū fǎ jiā、 zhuó yuè de lǐng xiù、 yǐng xiǎng zhōng huá nǎi zhì shì jiè jìn chéng de jié chū rén wù， tā wéi zhōng huá mín zú tóng rén mín zuò chū liǎo jié chū gòng xiàn， liú xià liǎo huī yào qiān gǔ de fēng gōng wěi yè jí jīng shén cái fù， yīn cǐ shòu dào rén men de chóng jìng； zhù dōng yáng xiān shēng suǒ shuō“ tā shì jì kǒng zǐ zhī hòu zhōng guó shǔyīshǔ 'èr de wěi rén”。
【 zhēn guān zhī zhì】
zhēn guān zhī zhì
xíng chéng yuán yīn
dì yī、 suí cháo zhèng zhì zhì dù hé jīng jì fán róng wéi táng cháo jiā qiáng zhōng yāng jí quán hé fā zhǎn jīng jì chuàng zào liǎo tiáo jiàn； ér suí yáng dì bào zhèng、 shē chǐ fǔ huà、 nú yì bǎi xìng、 qióng bīng dú wǔ， pò huài shè huì shēng chǎn， jī huà shè huì máo dùn， dǎo zhì nóng mín qǐ yì。 táng chū tǒng zhì zhě qīn yǎn kàn dào liǎo nóng mín zhàn zhēng wǎ jiě suí cháo de guò chéng， rèn shí dào liǎo guǎng dà nóng mín duì fēng jiàn tǒng zhì wěn dìng de zhòng yào xìng， xī qǔ suí wáng jiào xùn， tiáozhěng tǒng zhì zhèng cè， yǐ huǎn hé jiē jí máo dùn， wěn dìng shè huì zhì xù， huī fù jīng jì。
dì 'èr、 yīn wéi shàng shù yīn sù， táng tài zōng què dìng liǎo“ ān bǎi xìng”、“ zhòng rén cái”、“ qiáng zhèng zhì” de zhì guó sī xiǎng， bìng tōng guò yī xì liè de zhì dù zhèng cè、 cuò shī hé bù xiè de shí jiàn qù shí xiàn。 shǒu xiān， táng tài zōng rèn shí dào liǎo tǒng zhì zhě yǔ rén mín shì“ zhōu yǔ shuǐ” de guān xì， tōng guò tǔ dì fù shuì zhì dù de tiáozhěng yǐ“ ān bǎi xìng”。 èr shì rèn shí dào liǎo zhòng yòng rén cái， xū huái nà jiàn de yì yì， dé rén shàn rèn， cóng jiàn rú liú， yíng zào chū zhèng zhì qīng míng de fēn wéi， bǎo zhèng liǎo jiào wéi kāi míng zhèng què de zhèng zhì、 jīng jì、 mín zú、 wài jiāo、 wén huà shàng de zhèng cè dé yǐ zhì dìng hé shí shī。 sān shì jiā qiáng zhèng zhì， wán shàn sān shěng liù bù zhì hé kē jǔ zhì， yǐ gǒng gù zhōng yāng jí quán， tí gāo xíng zhèng xiàolǜ， kuò dà tǒng zhì jī chǔ。
zhù yì： yòng rén hé nà jiàn， jì shì zhēn guān zhī zhì chū xiàn de yuán yīn， yòu shì zhēn guān zhī zhì de zhòng yào biǎo xiàn。
zài lǐ shì mín tǒng zhì qí jiān， táng cháo guó lì qiáng shèng， bèi chēng wéi zhēn guān zhī zhì。 wǎn nián zhù《 dì fàn》 yī shū yǐ jiào jiè tài zǐ， qí zhōng zǒng jié liǎo tā yī shēng de zhèng zhì jīng yàn， yě duì zì jǐ de gōng guò jìn xíng liǎo píng shù。
tā zài wèi qī jiān， tuī xíng fǔ bīng zhì、 zū yōng tiáozhì hé jūn tián zhì， bìng jī jí tuī xíng kē jǔ zhì。
630 nián， jī bài dōng tū jué， bèi tū jué gè bù zūn wéi“ tiān kě hàn”。 641 nián jià wén chéng gōng zhù gěi tǔbō de sōng zàn gān bù。
649 nián， mìng tài zǐ lǐ zhì dào jīn yè mén dài lǐ guó shì。 lǐ shì mín yú 649 nián 7 yuè jià bēng yú cháng 'ān hán fēng diàn， xiǎng nián 52 suì， zàng yú jīn shǎn xī lǐ quán dōng běi 50 duō lǐ de shān fēng shàng de zhāo líng。 shì hào wéi“ wén huáng dì”。
táng tài zōng shàn yú tīng cóng dà chén de pī píng hé jiàn jiě， wèi zhēng zhí jiàn 200 duō cì zhí chén tā de guò shī。
táng tài zōng hái jīng shàn shū fǎ， yǐ xíng shū xiě bēi， wéi hòu shì bí zǔ。 zhù míng zuò pǐn yòu《 wēn quán míng》《 jìn cí míng》 děng。 sǐ hòu gèng yǐ dōng jìn shū fǎ dà jiā wáng xī zhī suǒ zuò《 lán tíng jí xù》 wéi péi zàng pǐn。
zhēn guān zhī zhì shì zhǐ táng cháo chū qī chū xiàn de tài píng shèng shì。 yóu yú táng tài zōng néng rénrén wéi xián， zhī rén shàn yòng； kāi yán lù， xū xīn nà jiàn， zhòng yòng wèi zhēng děng； bìng cǎi qǔ liǎo yī xiē yǐ nóng wéi běn， jiǎn qīng yáo fù， xiū yǎng shēng xī， lì xíng jié yuē， wán shàn kē jǔ zhì děng zhèng cè， shǐ dé shè huì chū xiàn liǎo 'ān níng de jú miàn。 yǔ hòu lái lǐ lóng jī de“ kāi yuán shèng shì” bìng jiān 'ér lì。
táng tài zōng lǐ shì mín zài wèi 23 nián， shǐ táng cháo jīng jì fā zhǎn， shè huì 'ān dìng， zhèng zhì qīng míng， rén mín fù yù 'ān kāng， chū xiàn liǎo kōng qián de fán róng。 yóu yú tā zài wèi shí nián hào wéi zhēnguàn， suǒ yǐ rén men bǎ tā tǒng zhì de zhè yī duàn shí qī chēng wéi“ zhēn guān zhī zhì”。“ zhēn guān zhī zhì” shì wǒ guó lì shǐ shàng zuì wéi cuǐ càn duó mùdì shí qī。
tài zōng xī qǔ suí cháo miè wáng de yuán yīn， fēi cháng zhòng shì lǎo bǎi xìng de shēng huó。 tā qiáng diào yǐ mín wéi běn， cháng shuō：“ mín， shuǐ yě； jūn， zhōu yě。 shuǐ néng zài zhōu， yì néng fù zhōu。” tài zōng jí wèi zhī chū， xià lìng qīng yáo bó fù， ràng lǎo bǎi xìng xiū yǎng shēng xī。 táng tài zōng 'ài xī mín lì， cóng bù qīng yì zhēng fā yáo yì。 tā huàn yòu qì jí， bù shì hé jū zhù zài cháo shī de jiù gōng diàn， dàn tā yī zhí zài suí cháo de jiù gōng diàn lǐ zhù liǎo hěn jiǔ。
zhēnguàn zhī chū， zài táng tài zōng de dài lǐng xià， jūn chén hé xié， quán guó shàng xià yī xīn， jīng jì hěn kuài dé dào liǎo hǎo zhuǎn。 dào liǎo zhēnguàn bā jiǔ nián， niú mǎ biàn yě， bǎi xìng fēng yī zú shí， yè bù bì hù， dào bù shí yí， chū xiàn liǎo yī piàn xīn xīn xiàng róng de shēng píng jǐng xiàng。
tài zōng zài wèi 20 duō nián， jìn jiàn de guān yuán bù xià 30 yú rén， qí zhōng dà chén wèi zhēng yī rén suǒ jiàn qián hòu 200 yú shì， shù shí wàn yán， jiē qièzhòng shí bì， duì gǎi jìn cháo zhèng hěn yòu bāng zhù。
tài zōng shí fēn zhù zhòng rén cái de xuǎn bá， yán gé zūn xún dé cái jiān bèi de yuán zé。 tài zōng rèn wéi zhǐ yòu xuǎn yòng dà pī jù yòu zhēn cái shí xué de rén， cái néng dá dào tiān xià dà zhì， yīn cǐ tā qiú xián ruò kě， céng xiān hòu ５ cì bān bù qiú xián zhào lìng， bìng zēng jiā kē jǔ kǎo shì de kē mù， kuò dà yìng shì de fàn wéi hé rén shù， yǐ biàn shǐ gèng duō de rén cái xiǎn lù chū lái。 yóu yú táng tài zōng zhòng shì rén cái， zhēnguàn nián jiān yǒng xiàn chū liǎo dà liàng de yōu xiù rén cái， kě wèi shì“ rén cái jǐjǐ， wén wǔ jiān bèi”。 zhèng shì zhè xiē dòng liáng zhī cái， yòng tā men de cōng míng cái zhì， wéi“ zhēn guān zhī zhì” de xíng chéng zuò chū liǎo jù dà de gòng xiàn。
táng tài zōng shí fēn zhù zhòng fǎ zhì， tā céng shuō：“ guó jiā fǎ lǜ bù shì dì wáng yī jiā zhī fǎ， shì tiān xià dōuyào gòng tóng zūn shǒu de fǎ lǜ， yīn cǐ yī qiēdōu yào yǐ fǎ wéi zhǔn。” fǎ lǜ zhì dìng chū lái hòu， táng tài zōng yǐ shēn zuò zé， dài tóu shǒu fǎ， wéi hù fǎ lǜ de huàyī hé wěn dìng。 zài zhēnguàn shí qī， zhēn zhèng dì zuò dào liǎo wáng zǐ fàn fǎ yǔ mín tóng zuì。 zhí fǎ shí tiě miàn wú sī， dàn liàng xíng shí tài zōng yòu fǎn fù sī kǎo， shèn zhī yòu shèn。 tā shuō：“ rén sǐ liǎo bù néng zài huó， zhí fǎ wù bì kuān dà jiǎn yuē。” yóu yú tài zōng de kǔ xīn jīng yíng， zhēnguàn nián jiān fǎ zhì qíng kuàng hěn hǎo， fàn fǎ de rén shǎo liǎo， bèi pàn sǐ xíng de gèng shǎo。 jù zài zhēnguàn sān nián， quán guó pàn sǐ xíng de cái 29 rén， jīhū dá dào liǎo fēng jiàn shè huì fǎ zhì de zuì gāo biāo zhǔn héng héng“ xíng cuò” jí kě yǐ bù yòng xíng fá。
yǐ mín wéi běn de sī xiǎng， guǎng kāi yán lù， xū huái nà jiàn de xiōng jīn； zhòng yòng rén cái， wéi cái shì rèn de zhǔn zé； tiě miàn wú sī， yǐ fǎ bàn shì de qì dù； gòu chéng liǎo zhēn guān zhī zhì de jī běn tè sè， chéng wéi fēng jiàn zhì shì zuì hǎo de bǎng yàng。 shǐ táng cháo zài dāng shí yǔ xī fāng guó jiā xiāng bǐ， wú lùn zài zhèng zhì、 jīng jì， hái shì wén huà shàng dū zǒu zài shì jiè de zuì qián liè。
yī、 shè huì zhì xù kōng qián 'ān dìng
shǐ shū jìzǎi：
zhēnguàn nián jiān“ guān lì duō zì qīng jǐn。 zhì yù wáng gōng、 fēi zhù zhī jiā， dà xìng háo huá zhī wǔ， jiē wèi wēi bǐngjì， wú gǎn qīn qī xì rén。 shāng lǚ yě cì， wú fù dào zéi， líng yǔ cháng kōng， mǎ niú bù yě， wài hù bù bì。 yòu pín zhì fēng rěn， mǐ dǒu sān sì qián， xíng lǚ zì jīng shī zhì yú lǐng biǎo， zì shān dōng zhì yú cāng hǎi， jiē bù liáng， qǔ gěi yú lù。 rù shān dōng cūn luò， xíng kè jīng guò zhě， bì hòu jiā gōng dài， huò fā shí yòu zèng yí。 cǐ jiē gǔ xī wèi yòu yě”。
èr、 kāi fàng guó jìng
yóu yú dōng luó mǎ dì guó（ 395 héng 1453） de shuāi luò， xī fāng biàn dé zhī lí pò suì。 dào liǎo suí cháo shí zhōng guó yǐ jīng jǐ yù shì shì jiè shàng zuì qiáng dà de guó jiā liǎo， ér táng dì guó yóu qí shì zhēnguàn shí qī de táng cháo gèng shì dāng shí shì jiè wéi yī de wén míng zuì wéi qiáng shèng de dà yī tǒng dì guó， shǒu dū cháng 'ān shì shì jiè xìng de dà dū huì， gè dì mín shāng lái wǎng bù duàn， jiù xiàng jīn tiān de měi guó niǔ yuē yī yàng。 nà shí de táng dì guó shì shì jiè gè guó rén rén zhì shì xīn mù zhōng de“ yáng guāng dì dài”， gè guó de jié cái jùn shì mào zhe shēng mìng wēi xiǎn yě yào wǎng táng dì guó páo。 lái zì shì jiè gè guó de wài jiāo shǐ jié fēn fēn zàn tàn táng cháo de shèng shì， táng cháo gāo dù fā zhǎn de wén huà， shǐ lái dào táng cháo de gè guó rén， dà duō shù yǐ chéng wéi dà táng rén wéi róng。 bù jǐn shǒu dū cháng 'ān， quán guó gè dì dōuyòu lái zì guó wài de“ qiáo mín” zài dāng dì dìng jū， yóu qí shì xīn xīng de shāng yè chéng shì， jǐn guǎng zhōu yī chéng de xī yáng qiáo mín jiù yòu 'èr shí wàn rén yǐ shàng。 zhēnguàn shí qī de táng wáng cháo wáng cháo shì zhōng guó lì shǐ shàng shǎo yòu de wán quán kāi fàng de wáng cháo， bǐ hàn cháo de jǐn xiàn yú mào yì hé chuán jiào hái yào kāi fàng， yǐ zhì yú gè guó gè dì de pǔ tōng lǎo bǎi xìng dōukě yǐ lái dào táng cháo yī dǔ táng dì guó dídí fēng cǎi， táng cháo zhèng fǔ hái zài shè lì liú suǒ（ hé xiàn zài de shǐ guǎn chàbù duō）， pō wéi kāi fàng biān jìng hé guān kǒu。 jí jìn xī shōu wài lái wén huà hé wù zhì wén míng。
táng dì guó chú liǎo jiē shòu dà pī de wài guó yí mín wài， hái jiē shōu yī pī yòu yī pī de wài guó liú xué shēng lái zhōng guó xué xí xiān jìn wén huà， jǐn rì běn de guān pài de gōng fèi liú xué shēng jiù jiē shōu liǎo qī pī， měi pī dōuyòu jǐ bǎi rén。 mín jiān zì fèi liú xué shēng zé yuǎn yuǎn chāo guò cǐ shù。 zhè xiē rì běn liú xué shēng xué chéng guī guó hòu， zài rì běn jìn xíng liǎo dì yī cì xiàn dài huà yùn dòng ――“ dà huà gǎi xīn”， yě jiù shì zhōng guó huà yùn dòng， shàng zhì diǎn zhāng zhì dù， xià zhì fú shì fēng sú， quán bù fǎng xiào dāng shí de zhēnguàn wáng cháo， shǐ chǔyú yuán shǐ bù luò zhuàng tài de rì běn mín zú píng kōng yuè jìn liǎo yī qiān nián。
rì běn mín zú bìng bù gāo míng， tā zhǐ shì shàn yú xué xí 'ér yǐ。 zhè gè bù zǐ bǐ bié rén màn bàn pāi de mín zú yòu yī gè zuì dà de yōu diǎn―― luò hòu dàn bù gù zhí。 dāng wài lái wén míng rù qīn shí， tā zǒng shì xū huái ruò gǔ dì zhù dòng jiē shòu bǐ běn mín zú xiān jìn de wén huà， yòng zuì kuài zuì biàn jié de fāng shì jiē shòu rén lèi wén míng de xiān jìn chéng guǒ， shǐ zì jǐ kuài sù yuè jìn dào xiān jìn mín zú de hángliè。
yī gè mín zú luò hòu bìng bù kě pà， gù zhí cái shì zuì kě pà de！
sān、 zhèng zhì qīng píng
zhōng guó guān chǎng de tān wū bìng jūn shì wú kǒng bù rù de， yǐ zhì zhàn jué dà duō shù de guó réndōu rèn dìng tān wū shì rén lèi shè huì de bù zhì zhī zhèng， zhǐ yào shì yòu“ guān” de dì fāng jiù bì miǎn bù liǎo tān wū。 dāng cóng yīng měi děng guó guī lái de liú xué shēng xiàng tā men de qīn péng hǎo yǒu chén shù zhè xiē guó jiā jī běn shàng xiāo miè liǎo tān wū shí， méi yòu jǐ gè rén bù rèn wéi tā shì zài hú shuō bā dào。 qí shí， tān wū bìng bù shì rén lèi shè huì de pǔ biàn xiàn xiàng， dì qiú shàng jiù yòu bù shǎo wén míng chéng dù jiào gāo de guó jiā jī běn shàng xiāo miè liǎo tān wū。 bù jǐn shì měi lì jiān hé yīng jí lì děng xiàn dài huà qiáng guó， jiù lián zhù yào yóu huá rén zǔ chéng de xīn jiā pō yě jī běn shàng xiāo miè liǎo tān wū。
zhè lǐ suǒ shuō de jī běn shàng xiāo miè liǎo tān wū bìng bù shì shuō wán quán dù jué liǎo tān wū xiàn xiàng， ér shì zhǐ tān wū xíng wéi zài zhěng gè guān chǎng zhōng shǔ jí gè bié de xiàn xiàng， qiě tān wū de shù 'é bù dà（ yī nián de tān wū 'é yī bān bù huì chāo guò cǐ rén yī nián de xīn shuǐ）， chí xù de shí jiān yě bù huì hěn cháng（ lián xù zuò 'àn sān nián yǐ shàng de shǎo zhī yòu shǎo）， dū huì hěn kuài bài lù qiě shòu dào háo bù liú qíng de yán chéng。
zhēnguàn shí qī shì zhōng guó lì shǐ shàng jī běn méi yòu tān wū de zhèng zhì， zhè yě xǔ shì lǐ shì mín zuì zhí dé chēng dǎo de zhèng jì。 zài lǐ shì mín tǒng zhì xià de zhōng guó， huáng dì shuài xiān chuí fàn， guān yuán yī xīn wéi gōng， lì zuǒ gè 'ān běn fèn， làn yòng zhí quán hé tān wū dòu zhí de xiàn xiàng jiàng dào liǎo lì shǐ shàng de zuì dī diǎn。 yóu wéi kě guì de shì： lǐ shì mín bìng méi yòu yòng cán kù de xíng fá lái qíng gào tān wū， zhù yào shì yǐ shēn shì fàn hé zhì dìng yī tào jìn kě néng kē xué de zhèng zhì tǐ zhì lái yù fáng tān wū。 zài yī gè jīng míng zì lǜ de tǒng zhì zhě miàn qián， guān lì tān wū de dòng jī hěn xiǎo， tān guān wū lì yě bù róng yì zhǎo dào cáng shēn zhī dì。 fáng fàn tān wū zhù yào qǔ jué yú yī tào kē xué xiū míng de zhèng zhì tǐ zhì， guāng kào shì hòu de dǎ jī zhǐ néng qǔ xiào yú yī shí， bù néng cóng gēn zǐ shàng chǎn chú tān wū lài yǐ zī shēng de shè huì tǔ rǎng。
sì、 fēn quán zhì dù
zhōng guó fēng jiàn tǐ zhì de zhù yào tè zhēng shì quán lì gāo dù jí zhōng， dì fāng fú cóng zhōng yāng， zhōng yāng yòu wéi huáng dì mǎ shǒu shì zhān。 zhè zhǒng zhōng yāng jí quán de zhèng zhì tǐ zhì jí dà dì xiàn zhì liǎo guó mín de chuàng zào xìng、 zhù dòng xìng hé líng huó xìng， qiě jí yì niàng chéng bào zhèng。
zhōng guó fēng jiàn shè huì de zhōng yāng zhèng fǔ zǔ zhì shí xíng“ sān shěng liù bù zhì”， dàn zhēnguàn wáng cháo de sān shěng zhí quán huàfēn zé chū bù tǐ xiàn liǎo xiàn dài huà zhèng zhì tè zhēng―― fēn quán yuán zé。 zhōng shū shěng fā bù mìng lìng， mén xià shěng shěn chá mìng lìng， shàng shū shěng zhí xíng mìng lìng。 yī gè zhèng lìng de xíng chéng， xiān yóu zhū zǎixiàng zài shè yú zhōng shū shěng de zhèng shì táng jǔ xíng huì yì， xíng chéng jué yì hòu bào huáng dì pī zhǔn， zài yóu zhōng shū shěng yǐ huáng dì míng yì fā bù zhào shū。 zhào shū fā bù zhī qián， bì xū sòng mén xià shěng shěn chá， mén xià shěng rèn wéi bù hé shì de， kě yǐ jù jué“ fù shǔ”。 zhào shū quē shǎo fù shǔ， yǐ fǎ jí bù néng bān bù。 zhǐ yòu mén xià shěng“ fù shǔ” hòu de zhào shū cái chéng wéi guó jiā zhèng shì fǎ lìng， jiāo yóu shàng shū shěng zhí xíng。 zhè zhǒng zhèng zhì yùn zuò fāng shì hěn yòu diǎn lèi sì xiàn dài mín zhù guó jiā de“ sān quán fēn lì” zhì， xī fāng zài shí qī shì jì xīng qǐ de fēn quán xué shuō， lǐ shì mín zǎo zài yī qiān duō nián qián jiù yǐ yùn yòng yú zhōng guó de zhèng zhì tǐ zhì， jìn yī bù shuō míng liǎo zhēnguàn wáng cháo de wén míng chéng dù shì hé děng zhī gāo。 zuì wéi nán néng kě guì de shì， lǐ shì mín guī dìng zì jǐ de zhào shū yě bì xū yóu mén xià shěng“ fù shǔ” hòu cái néng shēng xiào， cóng 'ér yòu xiào dì fáng zhǐ liǎo tā zài xīn xuè lái cháo hé xīn qíng bù hǎo shí zuò chū yòu sǔn tā qīng yù de bù shèn zhòng jué dìng。 zhōng guó lì shǐ shàng chū liǎo bā bǎi wǔ shí sān gè dì wáng， zhǐ yòu lǐ shì mín yī rén yōng yòu rú cǐ jié chū zhì huì hé xiōng jīn（ měi guó de kāi guó zǒng tǒng huá shèng dùn yòu diǎn xiàng tā de xué shēng）。
wǔ、 shāng yè fā dá
zhōng guó fēng jiàn wáng cháo lì lái de jīng jì tè zhēng shì“ zhòng nóng yì shāng”， shāng yè zài guó mín jīng jì zhōng suǒ zhàn de bǐ zhòng xiāng dāng dī， shāng rén de dì wèi yě yīn zhī bǐ zhòngtián rén yào dī hǎo jǐ gè děng cì。 zhè yě shì zhōng guó de fēng jiàn jīng jì yī zhí dé bù dào shí zhì xìng fā zhǎn de zhù yào yuán yīn。
zhēnguàn wáng cháo shì zhōng guó lì shǐ shàng shǎo yòu de bù qí shì shāng yè de fēng jiàn wáng cháo， bù dàn bù qí shì， hái gěi shāng yè fā zhǎn tí gōng liǎo xǔ duō biàn lì tiáo jiàn， zhè jìn yī bù dì tǐ xiàn liǎo lǐ shì mín jiāng yǎn guāng fàng dào hěn yuǎn。 zài lǐ shì mín zhèng fǔ de chàng dǎo xià， zhēnguàn wáng cháo de shāng yè jīng jì yòu liǎo xùn sù hé cháng zú dì jìn zhǎn， xīn xīng de shāng yè chéng shì xiàng yǔ hòu chūn sǔn bān dì xīng qǐ。 dāng shí shì jiè chū míng de shāng yè chéng shì， yòu yī bàn yǐ shàng jí zhōng zài zhōng guó。 chú liǎo yán hǎi de jiāo zhōu、 guǎng zhōu、 míng zhōu、 fú zhōu wài， hái yòu nèi lù de hóng zhōu（ jiāng xī nán chāng）、 yáng zhōu、 yì zhōu（ chéng dū） hé xī běi de shā zhōu、 liáng zhōu。 shǒu dū cháng 'ān hé péi dū luò yáng zé shì shì jiè xìng de dà dū huì。
zì hàn kāipì de“ sī chóu zhī lù” yī zhí shì lián xì dōng xī fāng wù zhì wén míng de niǔ dài， táng cháo jiāng yù liáo kuò， zài xī yù shè lì liǎo 'ān xī sì zhèn， xī bù biān jiè zhí dá zhōng yà de shí guó（ jīn shǔ hā sà kè sī tǎn）， wéi dōng xī fāng lái wǎng de shāng lǚ tí gōng liǎo 'ān dìng de shè huì zhì xù hé yòu xiào de 'ān quán bǎo zhàng， jiēguǒ sī chóu zhī lù shàng de shāng lǚ bù jué yú tú， pǐn zhǒng fán duō de dà zōng huò wù zài dōng xī fāng shì jiè wǎng lái chuán dì， shǐ sī chóu zhī lù chéng liǎo zhěng gè shì jiè de huáng jīn zǒu láng。
“ zhēn guān zhī zhì” zǒng jié
1 hán yì： zài táng tài zōng tǒng zhì shí qī， shè huì zhì xù bǐ jiào 'ān dìng， jiē jí máo dùn xiāng duì huǎn hé， jīng jì fán róng， guó lì qiáng shèng。 táng tài zōng de nián hào jiào“ zhēnguàn”， lì shǐ shàng bǎ zhè yī shí qī bǐ jiào qīng míng de fēng jiàn tǒng zhì chēng wéi“ zhēn guān zhī zhì”。
2 yuán yīn： 1。 suí táng gēngtì， qí jiān de zhàn zhēng shì rén kǒu jiǎn shǎo yuē 2000 wàn yǐ shàng， zhàn zhēng jié shù， rénshào dì duō， rén xīn sī 'ān， zhè shì zhēn guān zhī zhì chǎn shēng de zuì zhòng yào yuán yīn。
2。 suí kāi chuàng liǎo dà yùn hé yǐ jí kē jǔ， dà yùn hé de láo mín dǎo zhì suí miè wáng， dàn zhè xiē què cù chéng liǎo zhēn guān zhī zhì de chǎn shēng。 kāi chuàng dà yùn hé， bì zài dāng shí， gōng zài qiān qiū。
3。 qián qī de lǐ shì mín jí qǔ suí shī bài de jiào xùn， zhèng rú hàn cháo chū qī jí qǔ qín miè wáng de jiào xùn yī yàng， ràng bǎi xìng xiū yǎng shēng xī， lǐ shì mín zì jǐ yě jī běn néng xū huái cóng jiàn。 dàn shì， wǎn qī de lǐ shì mín biàn liǎo， bù zài nà me xū huái cóng jiàn， bù zài ràng bǎi xìng xiū yǎng shēng xī， ér shì hàodàxǐgōng， zhēng fú gāolí shī bài。 zhè xiē shì zhēn guān zhī zhì bù néng chí jiǔ de yuán yīn。
3 zhèng jì：
dì yī， jīng jì shàng shí xíng jūn tián zhì hé zū yōng tiáozhì， shǐ nóng mín yòu kě néng 'ān dìng shēng chǎn， gēng zuò yòu shí， cù jìn liǎo jīng jì de fā zhǎn。
dì 'èr， zhèng zhì shàng shí xíng sān shěng liù bù zhì hé kē jǔ zhì。 sān shěng liù bù zhì de shí xíng， shǐ zǎixiàng de rén shù bǐ qín hàn shí qī zēng duō， biàn yú huáng dì kòng zhì。
dì sān， táng tài zōng shí qī jiā qiáng liǎo guó nèi hàn zú yǔ shǎo shù mín zú de lián xì， jiā qiáng duì xī běi děng dì qū de guǎn xiá， lìng wài hái jiā qiáng liǎo yǔ yà zhōu gè guó de yǒu hǎo wǎng lái。
dì sì， táng tài zōng shàn yú yòng rén hé nà jiàn， zhè jì shì“ zhēn guān zhī zhì” xíng chéng de yuán yīn zhī yī， yě shì“ zhēn guān zhī zhì” de nèi róng zhī yī。 tā zhòng yòng fáng xuán líng、 dù rú huì、 wèi zhēng、 zhǎngsūn wú jì děng néng chén。
dì wǔ : zhòng shì nóng yè , jiǎn qīng nóng mín fù shuì láo yì ." jiè shē cóng jiǎn ", jié zhì zì jǐ de xiǎng shòu yù wàng ; gé chú " mín shàolì duō " de bì zhèng , lì yú jiǎn qīng rén mín de fù dān .
【 tiān kě hàn zhī lù】
táng cháo shì zhōng guó lì shǐ shàng yī gè zuì yì qì fēng fā de shí dài， zhè gè“ dà yòu hú qì” de cháo dài zhōng， biān jiāng zhàn zhēng zhī pín fán hé zhàn shèng cì shù zhī duō， zài zhōng guó gǔ dài shǐ shàng fēi cháng hǎn jiàn。 suǒ yǐ zhǐ yòu táng cháo cái néng dàn shēng zhuān mén de biān sài shī pài， dàn shēng xiàng“ nián nián zhàn gǔ mái huāng wài” zhè
yàng de shī jù。 ér zhì yú“ hàn jiā jīng zhì mǎn yīn shān , bù qiǎn hú 'ér pǐ mǎ hái， yuàn dé cǐ shēngzhǎng bào guó， hé xū shēng rù yù mén guān？”，“ dà mò fēng chén rì sè hūn， hóng qí bàn juàn chū yuán mén。 qián jūn yè zhàn táo hé běi， yǐ bào shēng qín tǔyùhún”，“ qīng hǎi cháng yún 'àn xuě shān， gū chéng yáo wàng yù mén guān。 huáng shā bǎi zhàn chuān jīn jiá， bù pò lóu lán zhōng bù hái”，“ pú táo měi jiǔ yè guāng bēi， yù yǐn pí pá mǎ shàng cuī。 zuì wò shā chǎng jūn mò xiào， gǔ lái zhēng zhàn jǐ rén huí？” zhè zhǒng háo yán zhuàng yǔ， zé yóu yú hòu shì cháo dài yǎn wǔ xiū wén de fēng qì， shèn zhì chéng wéi liǎo gǔ dài shǐ shàng zhōng guó rén shàng wǔ jīng shén de jué xiǎng。 yóu qí shì zhēnguàn nián jiān， dà táng dì guó sì miàn chū jī， jīn gē tiě mǎ， qì tūn wàn lǐ rú hǔ。
dì yī gè shí qī， táng tài zōng shí qī， quán miàn kuò zhāng， sì miàn chū jī。
zhēnguàn nián jiān shì táng cháo tuò biān zuì měng liè de shí qī， yě shì huò shèng zuì dà de shí qī。 zhēnguàn nián jiān， táng cháo yǐ cì qǔ dé liǎo duì dōng tū jué、 tǔbō、 tǔyùhún、 gāo chāng、 yān qí、 xī tū jué、 xuē yán tuó、 gāo jù lì、 qiūcí shèn zhì kě néng hái bāo kuò yìn dù yòng bīng de shèng lì。 zhè xiē shèng lì diàn dìng liǎo táng cháo 300 nián de jī yè。 jié lì kèhán kǒng pà shì yòu shǐ yǐ lái dì yī gè bèi zhōng guó jūn duì huó zhuō de cǎo yuán dì guó zuì gāo tǒng zhì zhě。 táng jūn chū jī dìng xiāng， tòng jiān tū jué， huó zhuō jié lì kèhán， yě shì táng cháo lì shǐ shàng tuò biān zhàn zhēng zhōng zuì huī huáng de shèng lì。 jié lì kèhán bèi zhuā dào cháng 'ān。 tū jué shì táng cháo zuì dà de biān huàn， zuò wéi tóng shí cún zài de liǎng gè chāo jí dà guó zhī yī zāo dào huǐ miè， jiàn lì dān jí shì jiè jiù biàn dé róng yì duō liǎo。 táng cháo de lìng yī gè zhù míng jiànglǐng hòu jūn jí fèng mìng dài bīng xiū lǐ jiāo héng de tǔbō rén。 hòu jūn jí tōng guò yè xí jī bài liǎo tǔbō jūn， zhǎn shǒu qiān yú。 tǔbō jūn tuì bīng hòu， sōng zàn gān bù zuò liǎo jié lì kèhán yě zuò guò de shì： pài shǐ zhě xiè zuì qiú hé。 dàn shì tā méi yòu fàng qì hé qīn de qǐng qiú。 kě néng shì bèi tā de zhí zhe gǎn dòng， 7 nián hòu tā de yào qiú zhōng yú dé dào liǎo mǎn zú。 zhēnguàn shí wǔ nián（ 641 nián）， wén chéng gōng zhù rù cáng。 zhēnguàn bā nián (634)， tǔyùhún fàn táng， táng jūn zài cì yuǎn zhēng， tú zhōng quē shuǐ， jiù cì mǎ yǐn xuè， zhōng yú xí pò kèhán fú yǔn de yá zhàng， fú yǔn diū xià lǎo pó hái zǐ liù zhī dà jí， bù jiǔ zài shā mò zhōng bèi bù xià suǒ shā。 tǔyùhún cóng cǐ bèi nà rù táng cháo de shì lì fàn wéi。 zhēnguàn shí sān nián， gāo chāng guó shī chén lǐ。 gāo chāng wáng qū wén tài kàn dào táng bīng lái dé nà me kuài， xià dé dà bìng qǐ lái， gǎn dào hū lěng hū rè， jǐ tiān hòu jìng rán yī mìng wū hū， yóu cǐ zuò wéi dì yī gè bèi táng jūn huó huó xià sǐ de rén 'ér zài rù shǐ cè。
dì 'èr gè shí qī， zhēng zhàn gāo jù lì
gāo jù lì suī rán xiàng xīn chéng lì de táng cháo cháo gòng， dàn shí jì shàng què duì táng cháo chí huái yòu dí shì tài dù。 dào hòu lái táng cháo dì 'èr dài huáng dì táng tài zōng lǐ shì mín de shí hòu， wéi yuán zhù chǔyú gāo jù lì hé bǎi jì wéi kùn zhōng de xīn luó（《 xīn táng shū》：“（ bǎi jì） yǔ gāolí lián hé fá xīn luó， qǔ sì shí yú chéng。 fā bīng shǒu zhī， yòu móu qǔ táng xiàng chéng， jué gòng dào” , xīn luó gào jí） , bìng tǒng yī bèi gāo jù lì jù yòu de liáo dōng dì qū（ dāng shí de“ liáo dōng” de gài niàn lüè tóng yú hàn cháo sì jùn de fàn wéi， jí zhōng guó dōng běi liáo hé yǐ dōng dì qū yǐ jí cháo xiān bàn dǎo de běi bù）， táng tài zōng zhēng tǎo gāo jù lì， fàng huà gěi xuē yán tuó： wǒ men fù zǐ dōuyào qù dǎ gāo jù lì， cháng 'ān kōng xū， nǐ yào shì xiǎng fàn jiàn zhǐ guǎn fàng mǎ guò lái！ zhè me shēng měng de huà， xuē yán tuó dāng shí jiù xià dé qì duǎn liǎo yī jié（《 jiù táng shū》 zài hòu lái gāo jù lì yòng hòu lì yòu huò xuē yán tuó pàn táng， dàn shì“ yí nán qì shè bù gǎn dòng”）。
zhēnguàn shí jiǔ nián（ 645 nián）， táng jūn xiàng liáo dōng jìn jūn。 táng tài zōng zài lù shàng duì shǒu xià rén shuō， sì fāng jī běn 'ān dìng liǎo， jiù shèng xià zhè yī kuài dì fāng liǎo， chèn zhe wǒ hái méi sǐ， liáng jiāng men hái yòu jīng lì， yī dìng yào jiě jué diào。
xià jì， xú shì jì 'àn dù chén cāng， tū rán chū xiàn zài liáo dōng chéng xià， gāo jù lì shì bīng dà hài。 yíng zhōu dū dū zhāng jiǎn hé yōu xiù jiànglǐng lǐ dào zōng yě shuài bīng jìn rù liáo dōng， jī bài gāo jù lì bīng， zhǎn shǒu shù qiān。 sì yuè， táng jūn gōng pò gāo jù lì gài móu chéng， fú lǔ liǎng wàn duō rén， jiǎo huò liáng shí shí duō wàn shí。 wǔ yuè， lìng yī lù táng jūn cóng shān dōng dù hǎi gōng pò gāo jù lì bēi shā chéng， fú lǔ bā qiān rén。 shàng bǎi nián lái zhōng guó jūn duì dì yī cì dé yǐ zài yālùjiāng biān yuè bīng。
bù jiǔ， lǐ jì hé lǐ dào zōng suǒ bù jìn bī liáo dōng chéng xià。 gāo jù lì jūn shù wàn lái yuán。 yòu rén jiàn yì shuō gāo jù lì jūn duō táng jūn shǎo， yīnggāi jiān shǒu。 kě shì lǐ dào zōng shuō gāo jù lì rén zhàng zhe rén duō yǐ wèiwǒ men bù gǎn ná tā men zěn me yàng， wǒ men jiù shì yào gōng jī tā men， shā shā tā men de ruì qì。 lǐ jì shuō wǒ men bèi pài lái jiù shì fù zé tì huáng shàng sǎo mǎ lù de。 xiàn zài mǎ lù bù gān jìng， wǒ men zěn me néng duǒ ní。 yú shì táng jūn chǔyú liè shì què měng liè chū jī， gāo jù lì bīng shǐ liào bù jí， bèi chōng luàn zhèn xíng dà bài 'ér guī。 táng tài zōng dà jūn bīng dào hòu， bǎ liáo dōng wéi dé shuǐ xiè bù tōng， rì yè gōng dǎ。 chéng zhe guā nán fēng de jī huì， táng tài zōng zhǐ huī shì bīng diǎn rán chéng chí xī nán lóu， shùn fēng fàng huǒ。 gāo jù lì jūn dǐ dǎng bù zhù liǎo， liáo dōng xiàn luò。 táng jūn shā gāo jù lì bīng yī wàn duō rén， fú lǔ yī wàn duō rén， cǐ wài hái yòu bǎi xìng sì wàn duō rén。
gōng kè liáo dōng hòu， táng jūn jì xù xiàng bái yán chéng jìn fā。 wū gǔ chéng pài bīng yī wàn zhī yuán， bèi táng jūn jī tuì（ cǐ zhàn táng jūn zhǐ yòng liǎo 800 rén）。 liù yuè， bái yán chéng bù zhàn 'ér jiàng。 táng jūn jì xù xiàng 'ān shì jìn fā。 gāo jù lì jiànglǐng gāo yán shòu děng rén shuài lǐng mò hé、 gāo jù lì bīng shí wǔ wàn lái jiù yuán， bèi jī bài。 gāo yán shòu xiàng táng jūn qǐ jiàng， lái dào táng jūn jūn yíng， yī jìn mén jiù guì xià， nuó dòng xī gài xiàng qián， bài fú zài dì。（《 zī zhì tōng jiàn》 shàng shuō“ yán shòu、 huì zhēn shuài qí zhòng sān wàn liù qiān bā bǎi rén qǐng jiàng， rù jūn mén， xī xíng 'ér qián， bài fú qǐng mìng。”） táng tài zōng duì tā men shuō：“ dōng yí shàonián， tiào liáng hǎi qū…… zì jīn fù gǎn yǔ tiān zǐ zhàn hū？” gāo yán shòu děng rén“ jiē fú dì bù néng duì”。 táng tài zōng jiāng jiàng jūn zhōng de gāo jù lì jūn guān、 qiú cháng sān qiān yú rén lǔ wǎng zhōng yuán， qí yú gāo jù lì rén xī shù shì fàng。
ān shì chéng xiǎo 'ér jiān， zài chéng zhù yáng wàn chūn de dǐ kàng xià， táng jūn wéi gōng shù yuè bù kè。 zhǎngsūn wú jì yǐ wéi： ‘ tiān zǐ qīn zhēng， yì yú zhū jiāng， bù kě chéng wēi jiào xìng。 jīn jiàn 'ān、 xīn chéng zhī lǔ， zhòng yóu shí wàn， ruò xiàng wū gǔ， jiē niè wú hòu， bù rú xiān pò 'ān shì， qǔ jiàn 'ān， rán hòu cháng qū 'ér jìn， cǐ wàn quán zhī cè yě。 ’”） ér zhè zhǒng fāng shì guò qù yī zhí shì táng jūn kè dí zhì shèng de fǎ bǎo。 zuì zhōng táng tài zōng jué dìng zàn shí tíng zhǐ zhè cì chū zhēng。 9 yuè， táng jūn bān shī。 zhè cì zhēng fá gāo jù lì， gōng kè xuán tù、 héng shān、 gài móu、 mó mǐ、 liáo dōng、 bái yán、 bēi shā、 mài gǔ、 yín shān、 hòu huáng shí chéng， qiān xǐ liáo、 gài、 yán sān zhōu hù kǒu rù zhōng guó qī wàn rén。 xīn chéng、 jiàn 'ān、 zhù bì sān dà zhàn， zhǎn shǒu sì wàn yú jí。 zài táng jūn， zhàn shì zhèn wáng de yuē 2000 rén， sǔn shī zuì dà shì zhàn mǎ， sǔn shī liǎo qī bā chéng。
cǐ zhàn suī zhòngchuāng gāo jù lì， dàn shì zhàn shì kuàng rì chí jiǔ， hào fèi jù dà， zuì zhōng què wèi néng miè wáng gāo jù lì。 yīn cǐ， táng tài zōng rèn wéi zhè zhàn shǔ yú zhàn bài liǎo， tòng xīn dì shuō： rú guǒ wèi zhēng hái huó zhe， kěn dìng bù huì ràng wǒ jìn xíng zhè cì yuǎn zhēng。 dàn zhè zhàn de yì yì hái shì bǐ jiào zhòng dà de。 zhè shì zì sān guó shí qī wú qiū jiǎn gōng pò gāo jù lì tú wáng chéng yǐ lái shàng bǎi nián zhōng guó jūn duì dì yī cì zhēn zhèng zhàn shèng gāo jù lì rén， shōu fù liǎo jīn tiān liáo níng yī dài hěn duō nán běi cháo shí qī bèi gāo jù lì duó qǔ de tǔ dì， wéi jīn hòu táng cháo chè dǐ zhēng fú cháo xiān dǎ xià liǎo jī chǔ。
zhēnguàn 'èr shí 'èr nián（ 648 nián）， dǎo shì yòu gè yìn dù de xiǎo chāqǔ。 wáng xuán cè zuò wéi táng cháo de shǐ zhě qù yìn dù。 zhōng tiān zhú dà chén nà fú dì 'ā luó nà shùn cuàn wèi， jié chí táng shǐ。 wáng xuán cè zhǐ shēn táo dào tǔbō， jiè lái tǔbō jūn hé ní bó 'ěr jūn xiàng yìn dù jìn fā。 lián zhàn sān tiān， yìn dù jūn dà bài。 táng jūn zhǎn shǒu sān qiān yú jí， shuǐ zhōng yān sǐ yìn dù bīng yuē wàn rén。 ā luó nà shùn qì chéng táo páo， fù shǐ jiǎng shī rén zhuī shàng bìng fú lǔ zhī。 cǐ wài lǔ nán nǚ yī wàn 'èr qiān rén， niú mǎ sān wàn yú pǐ。
【 dì yuán zhàn lüè sī xiǎng】
táng tài zōng dì yuán zhàn lüè sī xiǎng， shì táng tài zōng guān yú dì yuán zhàn lüè wèn tí de lǐ xìng rèn shí， shì táng tài zōng lì yòng táng wáng cháo yǔ zhōu biān shǎo shù mín zú zhèng quán zhī jiān de dì yuán guān xì jí qí zuò yòng fǎ zé móu qǔ hé wéi hù táng wáng cháo lì yì de zhàn lüè sī xiǎng。 táng tài zōng dì yuán zhàn lüè sī xiǎng shì zhōng guó gǔ dài dì yuán zhàn lüè sī xiǎng de zhòng yào zǔ chéng bù fēn， jì yòu bù tóng yú xī fāng yě bù tóng yú xiàn dài de dú jù tè sè de sī xiǎng nèi róng。
táng tài zōng zài wèi qī jiān guó tǔ guǎng dà， biān jiè xiàn mián yán qū zhé， dì yuán xíng shì fù zá， bìng suí shí jiān tuī yí 'ér fā zhǎn biàn huà。 lì guān zhè yī shí qī táng yǔ zhōu biān suǒ fā shēng de zhū duō dì yuán guān xì， jì yòu yǔ táng jūn shì lì yì yōu guān de， yě yòu yǔ táng zhèng zhì、 wài jiāo lì yì yōu guān de， hái yòu yǔ táng jīng jì lì yì yōu guān de， gèng duō de zé shì jǐ zhǒng lì yì jiān 'ér yòu zhī， cuò zōng fù zá。 táng tài zōng bǐ jiào chéng gōng dì chǔlǐ liǎo yǔ tū jué、 tǔbō、 gāo chāng jí xī yù zhū guó、 gāolí、 xīn luó、 bǎi jì děng guó zhī jiān de guān xì。 táng tài zōng de dì yuán zhàn lüè sī xiǎng zhèng shì zài chǔlǐ yǔ zhōu biān dì yuán guān xì de shí jiàn guò chéng zhōng zhú bù chǎn shēng、 fā zhǎn bìng zǒu xiàng chéng shú de。
táng tài zōng dì yuán zhàn lüè sī xiǎng jì jù yòu xiān míng de shí dài tè sè， yòu jù yòu tā gè rén de dú yòu tè sè， liǎng zhě qiǎo miào dì róng hé zài yī qǐ， guàn chuān yú tā de dì yuán zhàn lüè sī xiǎng de shǐ zhōng。
táng tài zōng dì yuán zhàn lüè sī xiǎng de tè sè zhù yào yòu yǐ xià jǐ diǎn： yī shì jī jí jìn qǔ。 zhè shì táng tài zōng dì yuán zhàn lüè sī xiǎng de zuì xiǎn zhù de tè sè， yě shì qí sī xiǎng zhōng zuì chéng gōng、 zuì kě qǔ de dì fāng。 táng tài zōng de xióng dà háo mài shì lì dài xǔ duō dì wáng suǒ bù kě bǐ nǐ de， zhè yě shì tā qǔ dé chéng gōng bù kě huò quē de yīn sù。 èr shì líng huó yìng duì。 táng tài zōng zài zhòng dà biàn gù miàn qián bù jīng huāng shī cuò， tā néng gòu yǐ jù kè guān xíng shì hé duì xiàng de biàn huà 'ér biàn huà， cóng 'ér jiào dà chéng duódì bǎo zhèng liǎo jué cè de zhèng què xìng。 sān shì lěng jìng wù shí。 táng tài zōng jiàn yú suí wáng jiào xùn， nǔ lì kè fú yǐ wǎng dì wáng jí gōng jìn lì、 qióng bīng dú wǔ de quē xiàn， zhù yì jié hé xiàn shí xū yào， liàng lì 'ér xíng， zài lěng jìng fēn xī de jī chǔ shàng tuī xíng wù shí zhèng cè。 sì shì cuò zhì yòu xù。 wú lùn shì běi jī tū jué， hái shì xī píng gāo chāng， yóu qí shì jīng lüè xī yù， dōushì xiān jí hòu huǎn、 yóu jìn jí yuǎn， yòu tiáo lǐ、 yòu cì xù dì jìn xíng， cóng zhōng yì kě jiàn táng tài zōng dì yuán zhàn lüè jué cè zhī chéng shú。
táng tài zōng dì yuán zhàn lüè sī xiǎng shì qí jūn shì sī xiǎng de zhòng yào zǔ chéng bù fēn， bù jǐn zài lǐ lùn shàng qǔ dé liǎo tū pò， dá dào liǎo yī gè xīn gāo dù， gèng zhòng yào de shì zài shí jiàn zhōng huò dé jù dà chéng gōng， yè jì fěi rán。 shǐ zài：“（ zhēnguàn shí sì nián） táng dì dōng jí yú hǎi， xī zhì yān qí， nán jìn lín yì， běi dǐ dà mò， jiē wéi zhōu xiàn， fán dōng xī jiǔ qiān wǔ bǎi yī shí lǐ， nán běi yī wàn jiǔ bǎi yī shí bā lǐ。”（《 zī zhì tōng jiàn》 táng tài zōng zhēnguàn shí sì nián jiǔ yuè。） táng tài zōng de tū chū chéng jiù zhèng zài yú tā yǐ chāo yuè qián rén de yīng wǔ xióng mài zhī qì bó， chóngxīn kāi tuò liǎo zhōng huá mín zú de jiāng tǔ， wéi hòu lái zhōng guó bǎn tú díquè dìng zuò chū liǎo zhòng dà de gòng xiàn。 ér zhè yī huī huáng yè jì de huò dé， shì yǔ táng tài zōng de dì yuán zhàn lüè sī xiǎng mìqiè bù kě fēn de。 jí shǐ jīn tiān kàn lái， táng tài zōng de dì yuán zhàn lüè sī xiǎng lǐ miàn yě bù fá kě qǔ zhī chù。
táng tài zōng dì yuán zhàn lüè sī xiǎng bāo hán fēng fù de nèi róng， zhù yào yòu yǐ xià jǐ diǎn：
（ yī） zhuóyǎn yú zhēng duó guān zhōng、 gǒng gù“ zhōng guó” de gù běn sī xiǎng。 qí zhōng jū zhòng yù qīng de guān zhōng běn wèi sī xiǎng， nǎi shì táng tài zōng chéng jiù dì yè de“ gēn běn”， yě shì qí dì yuán zhàn lüè sī xiǎng de chū fā diǎn。 tài zōng“ shēn gēn gù běn， zhì 'ān zhōng guó” zhī sī xiǎng， jì yòu chuán tǒng zhèng cè yán xí zhī yīn sù， yòu yòu chū yú dāng shí chū táng zhèng zhì、 jīng jì bèi jǐng kǎo lǜ zhī yīn sù， tè bié shì duì dì yuán yīn sù de kǎo lǜ， wéi gǒng gù zhèng quán、 mìqiè zhōng wài guān xì、 fā zhǎn jīng jì jìn 'ér zēng qiáng guó lì 'ér bù dé bù wéi zhī。
（ èr） yǐ yí zhì yí、 bǎo fān gù yǔ de dì yuán fān píng sī xiǎng， zhù yào tǐ xiàn zài yǐ“ huái ji” zhèng cè suí nà guī fù mín zú， bìng jiāng qí nèi xǐ 'ān zhì zài táng zhōu biān dì qū de yī xì liè xíng wéi shàng， cóng 'ér dá dào lìng qí“ shì zuò fān píng” de mùdì。
táng tài zōng de dì yuán fān píng sī xiǎng zhù yào yòu rú xià liǎng gè nèi róng：
１ zhì nèi shǔ shǎo shù mín zú zhèng quán yú zhōu biān， yǐ zuò fān píng。
２ zài táng zhōu biān dì qū fú zhí qīn táng zhèng quán， yǐ zuò fān píng。
（ sān） zòng héng bǎi hé de dì yuán zhì héng sī xiǎng。
qí zhù yào nèi róng yòu： ① yuǎn jiāo jìn gōng， gè gè jī pò， rú lián xuē yán tuó zhì tū jué。 ② fú ruò yì qiáng， bǎo chí dì qū shì lì jūn héng， rú lián xīn luó gōng gāolí、 bǎi jì yǐ jí lián hé tiě lè zhū bù 'ě zhì xuē yán tuó。 ③ lián jìn kàng yuǎn， fú jìn shè yuǎn， wěn dìng jìn lín yǐ gōng jī huò wēi shè yuǎn fāng zhèng quán， rú lián hé tǔyùhún yǐ duì fù tǔbō。 ④ lìng wài， táng tài zōng hái yòu zhēn duì mǒu yī tè dìng zhèng quán nèi bù zhì dìng de zhì héng sī xiǎng， zhǐ zài fēn huà wǎ jiě qí shì lì， zào chéng nèi bù zhēng quán duó lì， xuē ruò tǒng zhì shí lì， zhè yóu qí tǐ xiàn zài duì xuē yán tuó de wèn tí shàng。
táng tài zōng shí xíng dì yuán zhì héng de cè lüè sī xiǎng jí qí jī běn qíng kuàng dà zhì yòu rú xià jǐ zhǒng：
１ yuǎn jiāo jìn gōng， lā lǒng yǔ gū lì bìng yòng héng héng táng yǔ dōng tū jué、 xuē tíng tuó de dì yuán zhì héng guān xì。
２ fú ruò yì qiáng， bǎo chí dì qū jūn shì。 |
4， míng cháo qín wáng jiā zú |
dà míng hóng wǔ sān nián（ gōng yuán 1370 nián）， míng tài zǔ zhū yuán zhāng cè fēng dí dì 'èr zǐ zhū shǎng wéi qín wáng ， bìng xià lìng tā zài hóng wǔ shí yī nián（ gōng yuán 1378 nián） dào xī 'ān jiàn guó jiù fān， zhū shǎng de hòu yì， biàn fán yǎn xíng chéng míng cháo zōng shì de dì 2 fáng
dì 1 dài qín wáng zhū shǎng（ gōng yuán 1356--1395 nián）， zài tài zǔ de 24 gè qīn wáng zhōng jū cháng， hóng wǔ 'èr shí 'èr nián（ gōng yuán 1389 nián） rèn zōng rén fǔ zōng rén lìng。 liǎng nián hòu， yīn jiàn zào wáng gōng tài guò shē huá hé qí tā guò shī， bèi zhào hái jīng shī shòu zé， liǎng nián hòu cái huí dào xī 'ān fān fǔ。 hóng wǔ 'èr shí bā nián（ gōng yuán 1395 nián） yīn shuài bīng zhèn yā zhào zhōu（ jīn gān sù lín tán） shǎo shù mín zú pàn luàn yòu gōng， shòu dào zhū yuán zhāng shǎng cì。 tóng nián， yīn bìng qù shì， shì wéi mǐn， gù shǐ chēng qín mǐn wáng。
zhū yuán zhāng wéi 'èr fáng qín mǐn wáng zhū shǎng hòu yì zhì dìng de 20 gè pài zì shì：“ shàng zhì gōng chéng bǐng， wéi huái jìng yì cún， fǔ sì zī lián zhí， kuāng shí yǒng xìn（ jiān xīn bàng + xiǎng）。”
qín mǐn wáng zhū shǎng yuán pèi fēi wáng shì、 cì fēi dèng shì， gòng shēng liù zǐ， jūn fēng wáng： dí cháng zǐ zhū shàng bǐng， sì fēng wéi qín wáng ； dí 'èr zǐ zhū shàng liè， fēng wéi yǒng xīng jùn wáng； dí sān zǐ zhū shàng yù， sì fēng bǎo 'ān jùn wáng； shù sì zǐ zhū shàng（ huǒ + zhōu）， fēng xīng píng jùn wáng； shù wǔ zǐ zhū shàng（ huǒ + gōng）， fēng wéi yǒng shòu jùn wáng； shù liù zǐ zhū shàng（ huǒ + jiè）， fēng wéi 'ān dìng jùn wáng。
dì 2 dài qín wáng zhū shàng bǐng zài wèi shí， céng zhèn yā guò miǎn rén gāo fú xīng bào dòng。 yàn wáng cuàn guó chēng dì， céng pài shǐ dào xī 'ān， zhū shàng bǐng chū shí 'ào màn wú lǐ， hòu bèi míng chéng zǔ wēi xié， cái xiè zuì guī fú。 míng yǒng lè shí nián（ gōng yuán 1411 nián） qù shì， shì wéi yǐn， shǐ chēng qín yǐn wáng。 shēng shù zǐ： dí cháng zǐ xī wáng zhū zhì（ tǔ + héng）， sì fēng wéi dì 3 rèn qín wáng ， yǒng lè 'èr shí 'èr nián（ gōng yuán 1423 nián） qù shì， wú hòu； dí 'èr zǐ huái wáng zhū zhì jūn， chū fēng wèi nán wáng， yǒng lè 'èr shí 'èr nián（ gōng yuán 1423 nián） sì wèi wéi dì 4 rèn qín wáng ， xuān dé yuán nián（ gōng yuán 1426 nián） qù shì， wú hòu； shù sān zǐ kāng wáng zhū zhì（ tǔ + qì zì dǐ xià de dà zì gǎi wéi xì）， chū fēng fù píng wáng， xuān dé sān nián（ gōng yuán 1428 nián） jìn fēng wéi dì 5 rèn qín wáng 。
qín kāng wáng zhū zhì（ tǔ + qì zì dǐ xià de dà zì gǎi wéi xì） yú jǐng tài liù nián（ gōng yuán 1455 nián） sǐ hòu， yóu dí cháng zǐ zhū gōng xī yú tiān shùn 'èr nián（ gōng yuán 1458 nián） xí fēng wéi dì 6 rèn qín wáng ， zhè biàn shì qín huì wáng， ér fēng tā de dì dì zhū gōng míng wéi lín tóng wáng。 lín tóng wáng zhū gōng míng shēng de shù cháng zǐ zhū chéng wàn xí fēng lín tóng wáng， èr zǐ zhū chéng rùn fēng wéi zhèn guó jiāng jūn。
qín huì wáng zhū gōng xī yú chéng huà 'èr shí nián（ gōng yuán 1484 nián） qù shì， yóu tā de shù yī zǐ zhū chéng yǒng（ yuán fēng zhèn 'ān wáng） yú hóng zhì yuán nián（ gōng yuán 1488 nián） xí fēng wéi dì 7 rèn qín wáng ， cǐ jí qín jiǎn wáng。 qín jiǎn wáng zhū chéng yǒng yú hóng zhì shí yī nián（ gōng yuán 1498 nián） qù shì， wú zǐ jì wèi， gǎi yóu cóng zhí zhū bǐng shuāng sì fēng。
qín zhāo wáng zhū bǐng shuāng， běn shì lín tóng wáng zhū chéng càn shù yī zǐ， chū xí fēng lín tóng wáng， hóng zhì shí sān nián（ gōng yuán 1500 nián） gǎi sì fēng wéi dì 8 rèn qín wáng ， dàn dì 'èr nián biàn sǐ liǎo。 tā sǐ hòu， yóu tā de shù cháng zǐ zhū wéi chāo yú míng zhèng dé sì nián（ gōng yuán 1509 nián） xí jué wéi dì 9 rèn qín wáng 。 qín dìng wáng zhū wéi chāo míng jiā jìng 'èr shí sān nián（ gōng yuán 1544 nián） qù shì， yě wú zǐ sì wèi， gǎi yóu tā de zài cóng zhí zhū huái quán xí fēng。
qín xuān wáng zhū huái quán zēngzǔ shì zhèn guó jiāng jūn zhū chéng rùn， zhū chéng rùn shēng fǔ guó jiāng jūn zhū bǐng fú， zhū bǐng fú shēng fèng guó jiāng jūn zhū wéi lián， zhū wéi lián shēng zǐ zhū huái quán， chū fēng zhèn guó zhōng wèi， míng jiā jìng 'èr shí qī nián sì fēng wéi dì 10 rèn qín wáng 。
qín xuān wáng zhū huái quán yú míng jiā jìng sì shí wǔ nián（ gōng yuán 1556 nián） qù shì， tā de 'ér zǐ zhū jìng róng yú míng lóng qìng sān nián（ gōng yuán 1569 nián） yóu lóng dé wáng xí fēng wéi dì 11 rèn qín wáng 。 qín jìng wáng zhū jìng róng yú míng wàn lì sì nián（ gōng yuán 1576 nián） qù shì， shēng shù zǐ： dí cháng zǐ zhū yì zǎo， dí 'èr zǐ zhū yì（ shuǐ + chuān tóu + xī）， sān zǐ zhū yì huàn。
qín jìng wáng zhū yì zǎo， míng wàn lì sān nián（ gōng yuán 1575 nián） fēng shì zǐ， wàn lì jiǔ nián（ gōng yuán 1581 nián） xí fēng， wéi dì 12 wèi qín wáng ， shí sì nián（ gōng yuán 1586 nián） qù shì， wú zǐ sì wèi， gǎi yóu dì dì zhū yì huàn xí fēng。
qín wáng zhū yì huàn， míng wàn lì shí sān nián（ gōng yuán 1585 nián） fēng fèng guó zhōng wèi， shí sì nián（ gōng yuán 1586 nián） jiā fēng zǐ yáng wáng， shí wǔ nián（ gōng yuán 1587 nián） gǎi sì wèi wéi dì 13 rèn qín wáng 。 tā qù shì hòu， yóu tā de 'ér zǐ zhū cún shū yú wàn lì hòu qī xí fēng wéi dì 14 rèn qín wáng ， yě shì zuì hòu yī rèn qín wáng 。
míng chóng zhēn shí liù nián（ gōng yuán 1643 nián）， lǐ zì chéng lǐng dǎo de míng mò nóng mín qǐ yì dà jūn gōng rù guān zhōng， xī 'ān lún xiàn， qín wáng zhū cún shū bèi fú， tóu jiàng qǐ yì jūn， bèi dà shùn zhèng quán fēng wéi quán jiāng jūn。 cǐ hòu， dà shùn yì jūn shī bài， zhū cún shū xià luò bù míng。 zhì cǐ， jiàn fān xī 'ān cháng dá 273 nián de qín wáng fān guó miè wáng。 qín mǐn wáng zhū shǎng de hòu yì yě zài zhè chǎng hào jié zhōng huò bèi shā lù， huò bèi pò táo wáng， xià luò bù míng。
míng cháo qín wáng shì biǎo
qín mǐn wáng zhū shǎng
qín yǐn wáng zhū shàng bǐng
qín xī wáng zhū zhì gèng
qín huái wáng zhū zhì jūn
qín kāng wáng zhū zhì [ tǔ + xié ]
qín huì wáng zhū gōng xī
qín jiǎn wáng zhū chéng yǒng
qín zhāo wáng zhū bǐng shuāng
qín dìng wáng zhū wéi chāo
qín xuān wáng zhū huái quán
qín jìng wáng zhū jìng róng
qín jìng wáng zhū yì hán
qín wáng zhū yì huàn
qín wáng zhū cún shū |
yǔ“ qín wáng ” yòu guān de gù shì |
jīng kē cì qín wáng
qín wáng sǎo liù hé |
|
zhāng jū
zhū míng yuè , zhāng bǎo shān |
|
| zhàn guó cè | yì dì | gǔ wén xué | táng jū | lì shǐ rén wù | yíng xìng | |
|
|
|