mùlù wèi hé ， zhōng guó huáng hé de zuì dà zhī liú 。 liú yù fàn wéi zhù yào zài shǎn xī shěng zhōng bù 。 fā yuán yú gān sù shěng wèi yuán xiàn niǎo shǔ shān ， dōng zhì shǎn xī shěng wèi nán shì tóng guān xiàn huì rù huáng hé 。 nán yòu dōng xī zǒu xiàng de qín lǐng héng gèn ， běi yòu liù pán shān píng zhàng 。 wèi hé liú yù kě fēn wéi dōng xī 'èr bù ︰ xī wéi huáng tǔ qiū líng gōu hè qū ， dōng wéi guān zhōng píng yuán qū 。
wèi hé quán cháng 818 gōng lǐ ， liú yù miàn jī 13.43 wàn píng fāng gōng lǐ 。 shàng yóu yǐ jí běi 'àn jīng hé 、 luò hé děng zhī liú ， liú jīng huáng tǔ gāo yuán ， jiā dài dà liàng ní shā 。 zhōng 、 xià yóu qú dào zòng héng ， zì hàn zhì táng ， jiē wéi guān zhōng cáo yùn yào dào 。《 shān hǎi jīng . hǎi nèi dōng jīng 》： “ wèi shuǐ chū niǎo shǔ tóng xué shān ， dōng zhù hé ， rù huá yīn běi 。 ” běi wèi lì dào yuán 《 shuǐ jīng zhù . wèi shuǐ 》：“ wèi shuǐ chū shǒu yáng xiàn shǒu yáng shān wèi shǒu tíng nán gǔ shān ， zài niǎo shǔ shān xī běi ， cǐ xiàn yòu gāo chéng lǐng ， lǐng shàng yòu chéng hào wèi yuán chéng ， wèi shuǐ chū yān 。” táng zhāng jí 《 dēng xián yáng běi sì lóu 》 shī ：“ wèi shuǐ xī lái zhí ， qín shān nán qù shēn 。”
wèi hé jiē nà de zhī liú yòu hú lú hé 、 jīng hé 、 luò hé 。 wèi hé liú yù jiàng shuǐ jí zhōng zài xià jì ， yòu duō bào yǔ ， shuǐ tǔ liú shī yán zhòng 。 qí zhōng jīng hé nián shū shā 2.96 yì dūn ， zài gè zhī liú zhōng shū shā liàng zuì dà 。 guān zhōng píng yuán shì zhōng guó shuǐ lì shì yè fā zhǎn zuì zǎo de dì qū 。 xī yuán qián 246 nián qín kāi zhèng guó qú ， yǐn jīng shuǐ zhù rù luò hé ， quán cháng 125 gōng lǐ ， guàn gài miàn jī 280 wàn mǔ 。 hàn wǔ dì yòu kāi bái gōng qú yǐn jīng shuǐ rù wèi 。 zài cǐ yǐ qián yán qín lǐng běi lù hái yòu cóng cháng 'ān ( jīn xī 'ān ) yǐn wèi rù huáng de cáo qú ， jì shì shuǐ yùn háng dào ， yòu yòu guàn gài zhī lì 。 hòu jīng lì dài kuò jiàn ， shǐ wèi hé zhōng xià yóu qú dào zòng héng ， yòu jīng huì qú 、 wèi huì qú 、 luò huì qú děng guàn gài gōng chéng ， shì lì shǐ shàng zhù míng de chǎn liáng qū 。 wèi hé liú yù dì mào fù zá ， shān dì bāo kuò héng guàn shǎn gān de qín lǐng shān mài běi pō jí liù pán shān 、 lǒng shān ， duàn xiàn pén dì bāo kuò guān zhōng chōng jī píng yuán jí huáng tǔ tái yuán ， huáng tǔ gāo yuán bāo kuò lǒng dōng 、 níng nán 、 shǎn běi de gāo yuán gōu hè jí qiū líng gōu hè qū 。 hé yuán zhì bǎo jī xiá chū kǒu wéi shàng yóu ， cháng 430 gōng lǐ ， hé dào xiá zhǎi ， chuān xiá xiāngjiàn ， shuǐ liú jí tuān ， píng jūn bǐ jiàng 1/260。 bǎo jī xiá zhì xián yáng tiě qiáo wéi zhōng yóu ， cháng 177 gōng lǐ ， hé chuáng kuān qiǎn ， shā zhōu jiào duō ， shuǐ liú fēn sàn ， wéi yóu dàng xìng hé chuáng ， bǐ jiàng yóu 1/500 zhú jiàn biàn huǎn wéi 1/1500。 xián yáng zhì tóng guān hé kǒu wéi xià yóu ， cháng 211 gōng lǐ ， huá xiàn chuán běi yǐ xià ， hé dào wān yán qū zhé ， dān gǔ wú chà ， yóu yú ní shā yū jī hé shòu huáng hé sān mén xiá shuǐ kù huí shuǐ yǐng xiǎng ， hé dào zòng pō yóu 1/5000 jiàn biàn wéi 1/6000。 wèi hé xià yóu zài sān mén xiá shuǐ kù xiū jiàn qián wéi shū shā jìn yú píng héng de xiāng duì wěn dìng hé dào ， wèi hé rù huáng kǒu gāo chéng （ tóng guān gāo chéng ） 323 mǐ （ 1000 lì fāng mǐ měi miǎo liú liàng shuǐ wèi ）。 sān mén xiá shuǐ kù jiàn chéng hòu ， yóu yú huí shuǐ yū jī yǐng xiǎng ， tóng guān wèi hé rù huáng gāo chéng zuì gāozēng dào 329 mǐ ， yīn 'ér yǐng xiǎng wèi hé xià yóu hé dào yě yū jī tái gāo ， cháng yòu hóng fàn fā shēng ， yīn 'ér zài wèi yū 36 duàn miàn yǐ xià de 208 gōng lǐ ， liǎng 'àn xiū jiàn dī fáng kòng zhì ， bìng jiàn yòu yī xiē hù tān kòng dǎo gōng chéng 。 dà dī wéi xiū jí hé dào zhěng zhì gōng chéng rèn wù jiào dà 。 hòu sān mén xiá shū niǔ jīng guò liǎng cì gǎi jiàn bìng gǎi biàn shuǐ kù yùn yòng fāng shì ， tóng guān wèi hé rù huáng gāo chéng yòu suǒ jiàng dī ， dà zhì wěn dìng zài 326 ～ ３ ２ ７ mǐ 。 wèi hé liú yù fàn wéi nèi dà bù fēn wéi shēn hòu de huáng tǔ fù gài ， zhì dì shū sōng ， qiě duō kǒng xì ， chuí zhí jié lǐ fā yù ， fù hán tàn suān gài ， yì bèi shuǐ shí ； jiā zhī lì shǐ shàng cháng qī làn kěn luàn fá ， zhí bèi zāo dào pò huài ， yǐ jí guǎng zhǒng bó shōu 、 dān yī jīng yíng de nóng yè shēng chǎn fāng shì ， yīn 'ér shuǐ tǔ liú shī yán zhòng ， shǐ wèi hé chéng wéi yī tiáo duō ní shā hé liú 。 yóu yú dì zhì gòu zào shàng de yuán yīn ， wèi hé shǔ bù duìchèn shuǐ xì 。 běi 'àn zhī liú yuán yuǎn liú cháng ， zhù yào liú jīng huáng tǔ gāo yuán ， hóng kū liú liàng xiāngchà xuán shū ， ní shā hán liàng dà ， yǐ xuán yí zhì wéi zhù ， shì wèi hé de zhù yào lái shā zhī liú 。 nán 'àn zhī liú jiào duǎn ， zhù yào liú jīng tǔ shí shān qū ， bǐ jiàng jiào dà ， shuǐ liú tuān jí ， ní shā yǐ tuī yí zhì wéi zhù ， shuǐ lì zī yuán jiào wéi fēng fù 。 500 píng fāng gōng lǐ yǐ shàng de yī jí zhī liú ， běi 'àn huì rù de yòu qín qí hé 、 xián hé 、 sàn dù hé 、 hú lú hé 、 niú tóu hé 、 tōng guān hé 、 qiān hé 、 qī shuǐ hé 、 jīng hé 、 shí chuān hé 、 běi luò hé ； nán 'àn huì rù de yòu bǎng shā hé 、 dà nán hé 、 lěi jiā xī hé 、 shí tóu hé 、 hēi hé 、 lào hé 、 fēng hé 、 bà hé 。 qí zhōng jīng hé 、 běi luò hé suī rán shì huáng hé de 'èr jí zhī liú ， dàn yīn qí liú yù miàn jī dà （ jīng hé 45421 píng fāng gōng lǐ 、 běi luò hé 26905 píng fāng gōng lǐ ）， nián jìng liú liàng fēn bié wéi 21.4 yì lì fāng mǐ jí 9.97 yì lì fāng mǐ ， nián shū shā liàng fēn bié wéi 3.09 yì dūn jí 1 yì dūn ， qí jìng liú huóní shā dōushì huáng hé zhī liú zhōng jiào duō de hé liú 。 jiā zhī jīng hé 、 běi luò hé fēn bié zài wèi hé rù huáng kǒu yǐ shàng 174 gōng lǐ hé 16 gōng lǐ chù huì rù wèi hé ， lì shǐ shàng běi luò hé hái céng zhí jiē rù huáng hé ， yǔ huáng hé guān xì mìqiè 。 yīn cǐ ， xí guàn shàng dū jiāng zhè liǎng tiáo hé zuò wéi huáng hé de zhòng yào zhī liú ， shì wéi yī jí zhī liú ， cháng yǔ wèi hé běn liú bìng chēng wéi jīng 、 luò 、 wèi hé ， bìng zài lì cì guī huá zhōngjiàng jīng hé 、 běi luò hé cóng wèi hé liú yù zhōng fēn lí chū lái dān dú guī huá ， ér wèi hé zhì lǐ guī huá zé bù bāo kuò jīng hé jí běi luò hé 。
wèi hé yán 'àn ( wèi nán duàn ) wèi hé liú yù shǔ yú gān hàn bàn gān hàn dì qū ， nián píng jūn qì wēn 6～ 14 ℃ ， nián píng jūn jiàng shuǐ liàng 450～ 700 háo mǐ ， nián zhēng fā liàng 1000～ 2000 háo mǐ ， wú shuāng qī 120～ 220 tiān 。 duō nián píng jūn jìng liú liàng 102 yì lì fāng mǐ (1934～ 1970 nián xì liè )， nián nèi biàn huà yǔ jiàng shuǐ xiāng sì 。 6～ 10 yuè wéi xùn qī ， duō bào yǔ ， jiàng shuǐ qiáng dù dà ， qí zhōng 7、 8、 9 yuè dà xùn qī jiān de jìng liú zhàn quán nián de 60%～ 70%。 nián píng jūn liú liàng 323 lì fāng mǐ měi miǎo ， ér shí cè zuì dà hóng fēng liú liàng 7660 lì fāng mǐ měi miǎo （ 1954 nián ）， diào chá zuì dà hóng fēng liú liàng 10800 lì fāng mǐ měi miǎo （ 1898 nián ）。 xīn zhōng guó chéng lì yǐ lái ， zài zhì lǐ wèi hé gān zhī liú hé dào de tóng shí ， yī xì liè dà xíng shuǐ lì gōng chéng lù xù wèn shì 。 yóu wǒ guó jìn dài zhù míng shuǐ lì kē xué jiā lǐ yí zhǐ zài 30 nián dài zhù chí xīng jiàn de jīng huì qú ， jīng guò zhěng zhì kuò jiàn ， yǐn shuǐ néng lì yǐ yóu xīn zhōng guó chéng lì qián de 16 lì fāng mǐ měi miǎo tí gāo dào xiàn zài de 50 lì fāng mǐ měi miǎo ， guàn gài miàn jī xiāng yìng yóu 50 wàn mǔ fā zhǎn dào 135 wàn mǔ ， chéng wéi yī gè mǔ chǎn qiān jīn de xiān jìn diǎn xíng guàn qū 。 zì cóng bǎo jī xiá yuán shàng gànqú yú 1971 nián jiàn chéng hòu ， yǐn wèi guàn qū guàn gài miàn jī yǐ dá 300 wàn mǔ 。 1950 nián jiàn chéng de luò huì qú ， 1976 nián kuò jiàn liǎo luò xī gōng chéng ， guàn dì yǐ dá 77 wàn mǔ 。 1970 nián jiàn chéng de dōng fāng hóng chōu wèi guàn gài gōng chéng ， zhuāng jī róng liàng 25000 qiān wǎ ， bā jí tí guàn lěi jì zuì gāo jìng yáng chéng 86 mǐ ， guàn dì 130 wàn mǔ 。 1981 nián jiàn chéng de qiān hé féng jiā shān shuǐ kù ， zǒng kù róng 3.89 yì lì fāng mǐ , kě guàn dì 136 wàn mǔ , qí yǐn shuǐ gànqú yú 1973 nián jiàn chéng liǎo wàn mǐ suì dòng ( shí cháng 12614 mǐ , guò shuǐ néng lì 36 lì fāng mǐ měi miǎo )。 wèi hé nán 'àn zhī liú shí tóu hé shàng de shí tóu hé shuǐ kù yú 1984 nián jiàn chéng ， zuì dà bà gāo 114 mǐ ， zǒng kù róng 1.47 yì lì fāng mǐ , kòng zhì liú yù miàn jī 672 píng fāng gōng lǐ 。 shuǐ kù shè jì kāi fā rèn wù shì yǐ guàn gài wéi zhù , jié hé fā diàn , shè jì guàn gài miàn jī 128 wàn mǔ , zhuāng jī 4 tái , zǒng róng liàng 2.15 wàn qiān wǎ 。 shí jì zhuāng jī 3 tái ， zǒng róng liàng 1.65 wàn qiān wǎ 。 wèi hé de zhù yào lái shā zhī liú shì hú lú hé 、 jīng hé hé běi luò hé ， nián shū shā liàng fēn bié wéi 0.66 yì 、 3.09 yì 、 0.97 yì dūn 。 hé dào lái shuǐ hán shā liàng dà , bù jǐn yū jī tái gāo hé chuáng , wēi xié liǎng 'àn 'ān quán , tóng shí yū kù yū qú ， gěi shuǐ lì gōng chéng de jiàn shè hé guǎn lǐ dài lái wèn tí 。 wèi hé cún zài de zhù yào wèn tí ① hé liú shuǐ shā xún huán tōng dào bù chàng ， hé chuáng shī wěn ；
② kū shuǐ qī shuǐ liàng yán zhòng bù zú ， hé dào shuǐ liú lián xù xìng shòu dào wēi xié ；
③ shuǐ huán jìng zhì liàng dá bù dào shuǐ yù gōng néng yào qiú ；
④ hé liú shēng tài jié gòu shòu sǔn ；
⑤ hóng shuǐ fēng xiǎn hé hóng lào zāi hài wèn tí tū chū 。 wéi hù wèi hé de zhù yào cuò shī ① wán shàn fáng hóng jiǎn zāi gōng chéng tǐ xì ；
gòu jiàn hóng shuǐ guǎn lǐ tǐ xì ；
wán shàn hé dào jiān cè píng jià jí liè biàn yìng duì tǐ xì ；
gòu jiàn shuǐ huán jìng jiān cè jí wū rǎn kòng zhì tǐ xì ；
gòu jiàn wèi hé lǚ yóu yú yuèshēng tài jǐng guān tǐ xì ；
⑥ zǔ jiàn yī zhī hé liú zōng hé guǎn lǐ duì wǔ děng 。 Wei He
wèi hé
huáng hé zuì dà zhī liú 。 liú yù xī qǐ niǎo shǔ shān ， dōng zhì tóng guān ， běi jiè bái yú shān ， nán zhǐ qín lǐng 。 miàn jī 13.5 wàn píng fāng gōng lǐ ， fēn shǔ shǎn 、 gān 、 níng 3 shěng qū 。 nián jìng liú liàng 84 yì lì fāng mǐ ， nián shū shā liàng 5.5 yì dūn ， shì huáng hé hóng shuǐ huóní shā de zhù yào lái yuán qū zhī yī 。 zhī liú shuǐ xì shòu qín lǐng hé qí 、 lǚ 、 hè shān dì gòu zào tǐ xì kòng zhì ， chéng bù duìchèn fēn bù 。 nán 'àn zhī liú lái zì qín lǐng 、 hé duǎn liú jí ； běi 'àn zhī liú lái zì huáng tǔ gāo yuán ， yuán yuǎn liú cháng 。 liú yù miàn jī dà yú 1 wàn píng fāng gōng lǐ de zhī liú yòu hú lú hé 、 jīng hé 、 běi luò hé 。 jīng hé 、 běi luò hé shuǐ dà shā duō ， xí guàn shàng yǔ gànliú bìng chēng “ jīng luò wèi ”。
wèi hé gànliú fā yuán yú gān sù shěng wèi yuán xiàn niǎo shǔ shān nán de hè hè shān ， cháng 818 gōng lǐ , liú yù miàn jī 6.25 wàn píng fāng gōng lǐ 。 hé yuán zhì bǎo jī xiá hé dào cháng 430 gōng lǐ , zài gān sù jìng nèi hé gǔ chuān xiá xiāngjiàn , yòu jiǔ xiá jiǔ chuān , zuì dà de chuān dì wéi lǒng xī chuān , cháng 71 gōng lǐ ； zuì cháng de xiá gǔ shì bǎo jī xiá , cháng 130 gōng lǐ 。 bǎo jī xiá yǐ xià hé dào cháng 388 gōng lǐ ， guàn chuān “ bā bǎi lǐ qín chuān ”， zhì tóng guān fù jìn rù huáng hé 。 zhěng gè liú yù zhōng shān qū zhàn 29 ％ ， zhí bèi shàng hǎo ， shuǐ tǔ liú shī qīng wēi ； huáng tǔ qiū líng qū zhàn 40％， gōu hè zòng héng ， zhí bèi xī shǎo ， shuǐ tǔ liú shī yán zhòng ； guān zhōng píng yuán wéi huáng tǔ chén jī hé hé liú chōng jī píng yuán ， zhàn 31％， shì shǎn xī shěng de liáng 、 mián jī dì 。
liú yù shǔ dà lù xìng qì hòu , nián jūn wēn 6～ 13℃ , nián jiàng shuǐ liàng 500～ 800 háo mǐ ， qí zhōng 6～ 9 yuè fèn zhàn 60％， duō wéi duǎn shí bào yǔ , dōng chūn lóng shuǐ jiào shǎo ， chūn hàn 、 fú hàn pín fán 。 xián yáng zhàn nián jìng liú liàng 54 yì lì fāng mǐ ， nián shū shā liàng 1.7 yì dūn 。 shuǐ liàng zhù yào lái zì yòu 'àn zhī liú , shā liàng zé zhù yào lái zì zuǒ 'àn zhī liú 。
guān zhōng píng yuán shuǐ lì lì shǐ yōu jiǔ , zuì zǎo wéi gōng yuán qián 8 shì jì de xián yáng □ chí ， qín jiàn zhèng guó qú ， hàn záo lóng shǒu qú 、 chéng guó qú děng 。 suí 、 táng gèng yòu jiào dà fā zhǎn ， hòu lái shuǐ lì jiàn yīn fèi ， zhì qīng mò suǒ cún wú jǐ 。 mín guó shí qī jiàn yòu jīng huì 、 luò huì 、 méi huì děng suǒ wèi “ guān zhōng bā huì ”， dàn shí guàn miàn jī yòu xiàn 。 zhōng huá rén mín gòng hé guó chéng lì hòu ， duì jiù yòu guàn qū pǔ biàn jìn xíng gǎi jiàn kuò jiàn ， bìng xiān hòu jiàn chéng bǎo jī xiá yǐn wèi 、 dōng fāng hóng chōu guàn gōng chéng hé féng jiā shān 、 yáng máo wān děng dà zhōng xíng shuǐ kù 。 gān sù shěng jìng chuān dì guàn gài yě yòu jiào dà fā zhǎn ， guàn gài miàn jī dá 55.3 wàn duō gōng qǐng 。 lì shǐ shàng wèi hé céng wéi zhòng yào háng dào ， xiàn yīn hé dào yū qiǎn ， lù yùn fā dá ， yǐ wú háng yùn kě yán 。
wèi hé liú yù yòu zhòng yào de gōng yè chéng shì xī 'ān shì 、 bǎo jī shì 、 tiān shuǐ shì 。 lǒng hǎi tiě lù yán wèi hé hé gǔ héng guàn dōng xī ， gōu tōng zhōng guó yán hǎi yǔ dà xī běi 。
wèi hé liú yù shì zhōng guó gǔ wén huà fā xiáng dì zhī yī 。 yòu lán tián yuán rén yí zhǐ 、 qín 'ān xiàn dà dì wān hé xī 'ān shì bàn pō cūn mǔ xì shì zú gōng shè yí zhǐ jí cháng 'ān xiàn fēng gǎo yí zhǐ děng 。 lín tóng xiàn de qín bīng mǎ yǒng 、 tiān shuǐ de mài jī shān shí kū 、 xī 'ān de bēi lín 、 dà xiǎo yàn tǎ děngdōu shì zhōng guó gǔ wén huà zhōng de guī bǎo 。 xī yuè huá shān hé lín tóng xiàn de huá qīng chí gèng shì zhù míng de lǚ yóu shèng dì 。
lǐ jiàn chāo ）
shǎn xī huáng hé zhōng guó hé liú niǎo shǔ shān bǎo jī gōng yuán wèi nán hé liú shuǐ wén