| xiǎnshìdìtú |
|
shěn kuò Shen Kuo běi sòng(1031~1095) |
| zhū zǐ zá jiā the Eclectics, a school of thoughts flourishing in ancient China： | 《mèng xī bǐ tán》
| | shīcí： | 《kāi yuán lè Kaiyuan Music》 《kāi yuán lè》 《kāi yuán lè Kaiyuan Music》 《kāi yuán lè Kaiyuan Music》 |
zì cún zhōng， qián táng ( jīn zhè jiāng háng zhōu ) rén。 jiā yòu (1056-1063 nián ) jìn shì。 shén zōng cháo cān yú wáng 'ān shí biàn fǎ， cháng chū shǐ qì dān， lì zhēng hé dōng huáng wéi shān dì。 shěn kuò yú wén xué、 yì shù、 lì shǐ、 kǎo gǔ、 jūn shì、 tiān wén、 fāng zhì、 lǜ lì、 yī yào、 bǔ suàn jūn yòu yán jiū， qiě duō gòng xiàn， wèiwǒ guó jí shì jiè shǎo yòu zhī tōng cái。 wǎn nián jū rùn zhōu， zhù mèng xī yuán ( jīn jiāng sū zhèn jiāng dōng jiāo )， yǐ píng shēng wén jiàn， zhù《 mèng xī bǐ tán》。 zhù shù shèn fēng， jīn cún zhě chú《 mèng xī bǐ tán》 wài， shàng yòu《 sū shěn liáng fāng》 hé juàn zhì bù quán zhī《 cháng xīng jí》。《 sòng shǐ · shěn gòu chuán》 fù《 shěn kuò chuán》，《 sòng shǐ xīn biān》、《 dōng dū shì lüè》、《 jīng kǒu qí jiù chuán》 yì yòu chuán。 zhāng yìn lín yòu《 shěn kuò biān nián shì ji》。 |
|
| (1031-1095) běi sòng kē xué jiā、 zhèng zhì jiā。 zì cún zhōng。 qián táng ( jīn zhè jiāng háng zhōu ) rén。 bó xué duō wén， duì tiān wén、 dì lǐ、 diǎn zhì、 lǜ lì、 yīnyuè、 yī yào děng jūn yòu yán jiū。 céng cān yǔ wáng 'ān shí biàn fǎ。 1075 nián chū shǐ liáo guó， lì chì qí duó dì zhī móu。 wǎn nián yǐn jū rùn zhōu ( jīn jiāng sū zhèn jiāng ) mèng xī yuán， zǒng jié gǔ dài kē jì fāng miàn de fā míng chuàng zào， xiě chéng《 mèng xī bǐ tán》。 |
|
shěn kuò （ gōng yuán 1031 ～ 1095 nián）， zì cún zhōng， hào mèng xī zhàng rén , běi sòng háng zhōu qián táng xiàn（ jīn zhè jiāng háng zhōu） rén， hàn zú。 běi sòng kē xué jiā、 zhèng zhì jiā。 1 suì shí nán qiān zhì fú jiàn de wǔ yí shān、 jiàn yáng yī dài， hòu yǐn jū yú fú jiàn de yóu xī yī dài。 rén zōng jiā yòu bā nián（ gōng yuán 1063 nián） jìn shì。 shén zōng shí cānyù wáng 'ān shí biàn fǎ yùn dòng。 xī níng wǔ nián（ gōng yuán 1072 nián） tí jǔ sī tiān jiān， cì nián fù liǎng zhè kǎo chá shuǐ lì、 chāiyì。 xī níng bā nián（ gōng yuán 1075 nián） chū shǐ liáo guó， bó chì liáo de zhēng dì yào qiú。 cì nián rèn hàn lín xué shì， quán sān sī shǐ， zhěng dùn shǎn xī yán zhèng。 hòu zhī yán zhōu（ jīn shǎn xī yán 'ān）， jiā qiáng duì xī xià de fáng yù。 yuán fēng wǔ nián（ 1082 nián） yǐ sòng jūn yú yǒng lè chéng zhī zhàn zhōng wéi xī xià suǒ bài， lián lěi bèi biǎn。 wǎn nián yǐ píng shēng jiàn wén， zài zhèn jiāng mèng xī yuán zhuàn xiě liǎo bǐ jì tǐ jù zhù《 mèng xī bǐ tán》。
shěn kuò de kē xué chéng jiù shì duō fāng miàn de。 tā jīng yán tiān wén， suǒ tí chàng de xīn lì fǎ， yǔ jīn tiān de yáng lì xiāng sì。 zài wù lǐ xué fāng miàn， tā jì lù liǎo zhǐ nán zhēn yuán lǐ jí duō zhǒng zhì zuò fǎ； fā xiàn dì cí piān jiǎo de cún zài， bǐ 'ōu zhōu zǎo liǎo sì bǎi duō nián； yòu céng chǎn shù 'āo miàn jìng chéng xiàng dì cí piān jiǎo shì yì tú de yuán lǐ； hái duì gòng zhèn děng guī lǜ jiā yǐ yán jiū。 zài shù xué fāng miàn， tā chuàng lì 「 xì jī shù 」（ èr jiē děng chā jí shù de qiú hé fǎ）、「 huì yuán shù」（ yǐ zhī yuán de zhí jìng hé gōng xíng de gāo， qiú gōng xíng de xián hé hú cháng de fāng fǎ）。 zài dì zhì xué fāng miàn， tā duì chōng jī píng yuán xíng chéng、 shuǐ de qīn shí zuò yòng děng， dōuyòu yán jiū， bìng shǒu xiān tí chū shí yóu de mìng míng。 yī xué fāng miàn， duì yú yòu xiào de yào fāng， duō yòu jì lù， bìng yòu duō bù yī xué zhù zuò。 cǐ wài， tā duì dāng shí kē xué fā zhǎn hé shēng chǎn jì shù de qíng kuàng， rú bì shēng fā míng huó zì yìn shuà shù、 jīn shǔ yě liàn de fāng fǎ děng， jiē xiáng wéi jì lù。
shěn kuò zì yòu duì tiān wén、 dì lǐ děng yòu zhe nóng hòu de xīng qù， qín xué hǎo wèn， kè kǔ zuānyán。 shàonián shí dài tā suí zuò quán zhōu zhōu guān de fù qīn zài fú jiàn quán zhōu jū zhù duō nián， dāng shí de yī xiē jiàn wén， jūn shōu rù《 mèng xī bǐ tán》。 zài tiān wén xué fāng miàn， shěn kuò yě qǔ dé liǎo hěn dà chéng jiù， tā céng jīng zhì zào guò wǒ guó gǔ dài guān cè tiān wén de zhù yào yí qì héng héng hún tiān yí； biǎo shì tài yáng yǐng zǐ de jǐng biǎo děng。 wèile cè dé běi jí xīng zhǔn què wèi zhì， tā lián xù sān gè yuè， měi tiān yòng hún tiān yí guān cè běi jí xīng wèi zhì， bǎ chū yè、 zhōng yè、 hòu yè suǒ jiàn dào de běi jí xīng fāng wèi， fēn bié huà yú tú shàng， jīng guò jīng xīn yán jiū， zuì hòu dé chū běi jí xīng yǔ běi jí jù sān dù。 zhè yī kē xué gēn jù zài《 mèng xī bǐ tán》 zhōng yòu xiáng xì de jìzǎi。《 mèng xī bǐ tán》 zhōng hái jìzǎi liǎo shěn kuò zài shù xué fāng miàn de gòng xiàn， tā fā zhǎn liǎo《 jiǔ zhāng suàn shù》 yǐ lái de děng chā jí shù， chuàng zào liǎo xīn de gāo děng jí shù qiú hé fǎ héng héng xì jí shù。 jǐ hé xué zhōng， tā fā míng liǎo huì yuán shù， jí cóng yǐ zhī yuán de zhí jìng hé gōng xíng gāo dù lái qiú gōng xíng dǐ hé gōng xíng hú de fāng fǎ。 wèicǐ rì běn shù xué jiā sān shàng yì fū céng jǐyǔ shěn kuò yǐ jí gāo de píng jià。（ jié xuǎn zì《 yìng yòng xiě zuò》 xué shù yuè kān 1987 nián dì 2 qī，《 shěn kuò hé < mèng xī bǐ tán >》 |
shěn kuò de huán bǎo guān niàn |
| shěn kuò hěn yòu huán bǎo guān niàn， hěn zǎo jiù zhǐ chū wǒ men bù dé suí biàn kǎn fá shù mù。 yòu yī cì， shěn kuò zài shū zhōng dú dào “ gāo nú xiàn yòu wěi shuǐ， kě rán ” zhè jù huà。 hòu lái， tā tè dì duì shū zhōng suǒ jiǎng de nèi róng shí dì kǎo chá。 kǎo chá zhōng， shěn kuò fā xiàn liǎo yī zhǒng hè sè yè tǐ， dāng dì rén jiào tā“ shí qī”，“ shí zhī”， yòng tā shāo huǒ zuò fàn， diǎn dēng hé qǔ nuǎn。 shěn kuò gěi zhè zhǒng yè tǐ qǔ liǎo yī gè xīn míng zì， jiào shí yóu。 zhè gè míng zì yī zhí bèi yán yòng dào jīn tiān。 tā dāng shí jiù xiǎng yòng shí yóu dài tì sōng mù lái zuò rán liào。 tā shuō bù dào bì yào de shí hòu jué bù néng suí yì kǎn fá shù mù， yóu qí shì gǔ lín， gèng bù néng pò huài！ zài jīn kàn lái qí guān diǎn shì jué duì zhèng què de， kě dāng shí bìng wèi dé dào zhòng shì。 |
|
zài wǒ guó běi sòng shí dài， yòu yī wèi fēi cháng bó xué duō cái、 chéng jiù xiǎn zhù de kē xué jiā， tā jiù shì shěn kuò héng héng wǒ guó lì shǐ shàng zuì zhuó yuè de kē xué jiā zhī yī。 tā jīng tōng tiān wén、 shù xué、 wù lǐ xué、 huà xué、 shēng wù xué、 dì lǐ xué、 nóng xué hé yī xué； tā hái shì zhuó yuè de gōng chéng shī、 chū sè de wài jiāo jiā； tóng shí， tā bó xué shàn wén， duì fāng zhì lǜ lì、 yīnyuè、 yī yào、 bǔ suàn děng wú suǒ bù jīng。 tā wǎn nián suǒ zhù de《 mèng xī bǐ tán》 xiáng xì jìzǎi liǎo láo dòng rén mín zài kē xué jì shù fāng miàn de zhuó yuè gòng xiàn hé tā zì jǐ de yán jiū chéng guǒ， fǎn yìng liǎo wǒ guó gǔ dài tè bié shì běi sòng shí qī zì rán kē xué dá dào de huī huáng chéng jiù。《 mèng xī bǐ tán》 bù jǐn shì wǒ guó gǔ dài de xué shù bǎo kù， ér qiě zài shì jiè wén huà shǐ shàng yě yòu zhòng yào de dì wèi。 bèi yù wéi“ zhōng guó kē xué shǐ shàng de zuò biāo”。
shěn kuò ， zì cún zhōng， shēng yú zhè jiāng qián táng（ jīn zhè jiāng háng zhōu shì） yī guān liáo jiā tíng。 tā de fù qīn shěn zhōu（ zì wàng zhī） céng zài quán zhōu、 kāi fēng、 jiāng níng zuò guò dì fāng guān。 mǔ qīn xǔ shì， shì yī gè yòu wén huà jiào yǎng de fù nǚ。 shěn kuò shēng yú sòng rén zōng tiān shèng jiǔ nián（ gōng yuán 1031 nián）， tā zì yòu qín fèn hǎo dú， zài mǔ qīn de zhǐ dǎo xià， shí sì suì jiù dú wán liǎo jiā zhōng de cáng shū。 hòu lái tā gēn suí fù qīn dào guò fú jiàn quán zhōu、 jiāng sū rùn zhōu（ jīn zhèn jiāng）、 sì chuān jiǎn zhōu（ jīn jiǎn yáng） hé jīng chéng kāi fēng děng dì， yòu jī huì jiē chù shè huì， duì dāng shí rén mín de shēng huó hé shēng chǎn qíng kuàng yòu suǒ liǎo jiě， zēngzhǎng liǎo bù shǎo jiàn wén， yě xiǎn shì chū liǎo chāo rén de cái zhì。 tā 'èr shí sì suì kāi shǐ tà shàng shì tú， zuì chū zuò hǎi zhōu shù yáng xiàn（ zài jīn jiāng sū shěng） zhù bù， yǐ hòu lì rèn dōng hǎi（ zài jīn jiāng sū shěng）、 níng guó（ zài jīn 'ān huī shěng）、 wǎn qiū（ jīn hé nán shěng huái yáng xiàn） děng xiàn xiàn lìng。 sān shí sān suì kǎo zhōng jìn shì， bèi rèn mìng zuò yáng zhōu sī lǐ cān jūn， zhǎng guǎn xíng sòng shěn xùn。 sān nián hòu， bèi tuī jiàn dào jīng shī zhāo wén guǎn biān xiào shū jí。 zài zhè lǐ tā kāi shǐ yán jiū tiān wén lì suàn。 sòng shén zōng xī níng wǔ nián（ gōng yuán 1072 nián）， jiān rèn tí jǔ sī tiān jiān， zhí zhǎng guān cè tiān xiàng， tuī suàn lì shū。 jiē zhe， shěn kuò yòu dān rèn liǎo shǐ guǎn jiǎn tǎo， xī níng liù nián（ gōng yuán 1073 nián） zuò jí xián yuàn xiào lǐ。 yīn zhí wù shàng de biàn lì tiáo jiàn， tā yòu jī huì dú dào liǎo gèng duō de huáng jiā cáng shū， chōng shí liǎo zì jǐ de xué shí。 1075 nián céng chū shǐ liáo guó， jìn xíng biān jiè tán pàn， cì nián rèn hàn lín xué shì， quán sān sī shǐ。
sòng shén zōng xī níng 'èr nián（ gōng yuán 1069 nián）， wáng 'ān shí bèi rèn mìng wéi zǎixiàng， kāi shǐ jìn xíng dà guī mó de biàn fǎ yùn dòng。 shěn kuò jī jí cān yù biàn fǎ yùn dòng， shòu dào wáng 'ān shí de xìn rèn hé qì zhòng， dān rèn guò guǎn lǐ quán guó cái zhèng de zuì gāo zhǎngguān sān sī shǐ děng xǔ duō zhòng yào guān zhí。 xī níng jiǔ nián（ gōng yuán 1076 nián）， wáng 'ān shí biàn fǎ shī bài。 shěn kuò yīn wéi shòu dào qiān lián yǐ jí shī 'àn bài lù děng yuán yīn， zhào lì chū zhī xuān zhōu（ jīn 'ān huī shěng xuān chéng yī dài）。 sān nián hòu， wéi dǐ yù xī xià， gǎi zhī yán zhōu（ jīn shǎn xī shěng yán 'ān yī dài）， jiān rèn fū yán lù jīng lüè 'ān fǔ shǐ。 yīn dǐ yù yǐ xī xià liáng tài hòu wéi shǒu de dǎng xiàng guì zú jí tuán rù qīn yòu gōng， yú yuán fēng wǔ nián（ gōng yuán 1082 nián）， shēng lóng tú gé zhí xué shì。 dàn shì bù jiǔ yòu yīn wéi yǔ jǐshìzhōng xú xǐ、 fū yán dào zǒng guǎn zhǒng 'ě、 fū yán dào fù zǒng guǎn qū zhēn děng rén tān gōng mào jìn， bù tīng suí xíng nèi shì lǐ shùn jǔ quàn gào， zài sǐ dì zhù chéng， niàng chéng yǒng lè chéng cǎn bài， sǔn shī jūn rén 2 wàn， mín fū wú suàn， gāo yǒng hēng、 lǐ shùn jǔ děngdōu zhuàng liè xī shēng。 cǐ zhàn shì běi sòng lì shǐ shàng jiào dà de cǎn bài zhī yī， bìng shǐ dé píng xià chéng dà jié yǐ hòu liáng hǎo de tǒng yī xíng shì bèi zàng sòng。 cǐ shì shěn kuò suī fēi shǒu zuì， dàn tā bì jìng fù yòu lǐng dǎo zé rèn， jiā zhī zài zhàn yì zhōng jiù yuán bù lì， yīn cǐ bèi biǎn wéi jūn zhōu（ jīn hú běi shěng jūn xiàn） tuán liàn fù shǐ， suí zhōu 'ān zhì， cóng cǐ xíng tóng liú fàng， zhèng zhì shēng mìng xuān gào wán jié， yú shì zhuān xīn yú zhù shù。 zhé zōng yuán 'èr nián（ gōng yuán 1087 nián）， shěn kuò huā fèi shí 'èr nián xīn xuè biān xiū de《 tiān xià zhōu xiàn tú》 wán chéng， bèi tè xǔ qīn zì dào biàn jīng jìn chéng。 cì nián， dìng jū rùn zhōu（ jīn jiāng sū shěng zhèn jiāng shì dōng miàn） mèng xī yuán， zài cǐ 'ān dù wǎn nián。
shěn kuò wǎn nián zài mèng xī yuán rèn zhēn zǒng jié zì jǐ yī shēng de jīng lì hé kē xué huó dòng， xiě chū liǎo wén míng zhōng wài de kē xué jù zhù《 mèng xī bǐ tán》 hé《 wàng huái lù》 děng。 sòng zhé zōng shào shèng 'èr nián（ gōng yuán 1095 nián） shì shì。 tā yī shēng zhù zuò duō dá jǐ shí zhǒng， dàn bǎo cún dào xiàn zài de， chú《 mèng xī bǐ tán》 wài， jǐn yòu zōng hé xìng wén jí《 cháng xīng jí》 hé yī yào zhù zuò《 liáng fāng》 děng shǎo shù jǐ bù liǎo。《 mèng xī bǐ tán》 shì zhōng guó kē xué shǐ shàng de zuò biāo， shì shěn kuò yī shēng shè huì hé kē xué huó dòng de zǒng jié， nèi róng jí wéi fēng fù， bāo kuò tiān wén、 lì fǎ、 shù xué、 wù lǐ、 huà xué、 shēng wù、 dì lǐ、 dì zhì、 yī xué、 wén xué、 shǐ xué、 kǎo gǔ、 yīnyuè、 yì shù děng gòng 600 yú tiáo。 qí zhōng 200 lái tiáo shǔ yú kē xué jì shù fāng miàn， jìzǎi liǎo tā de xǔ duō fā míng、 fā xiàn hé zhēn zhī zhuó jiàn。 shěn kuò kě shuō shì yī gè kē xué tōng cái。 |
|
shěn kuò shí fēn zhòng shì fā zhǎn nóng yè shēng chǎn hé xīng xiū shuǐ lì。 zǎo zài tā qīng nián shí qī rèn shù yáng xiàn zhù bù de shí hòu， jiù zhù chí liǎo zhì lǐ shù shuǐ de gōng chéng， zǔ zhì jǐ wàn mín gōng， xiū zhù qú yàn bù jǐn jiě chú liǎo dāng dì rén mín de shuǐ zāi wēi xié， ér qiě hái kāi kěn chū liáng tián qī qiān qǐng， gǎi biàn liǎo shù yáng de miàn mào， nà shí tā zhǐ yòu 24 suì。 zài rèn níng guó xiàn lìng de shí hòu， tā jī jí chàng dǎo bìng qiě zhù chí zài jīn 'ān huī wú hú dì qū xiū zhù guī mó hóng dà de jiān gù de wàn chūn wéi， kāipì chū néng pái néng guàn、 hàn lào bǎo shōu de liáng tián yī qiān 'èr bǎi qī shí qǐng， tóng shí hái xiě liǎo《 wéi tián wǔ shuō》、《 wàn chūn wéi tú shū》 děng guān yú wéi tián fāng miàn de zhù zuò。
xī níng wǔ nián（ gōng yuán 1072 nián）， shěn kuò zhù chí liǎo biàn hé de shuǐ lì jiàn shè。 wèile zhì lǐ biàn hé， shěn kuò qīn zì cè liàng liǎo biàn hé xià yóu cóng kāi fēng dào sì zhōu huái hé 'àn gòng bā bǎi sì shí duō lǐ hé duàn de dì shì。 tā cǎi yòng“ fēn céng zhù yàn fǎ”， cè dé kāi fēng hé sì zhōu zhī jiān dì shì gāo dù xiāngchà shí jiǔ zhàng sì chǐ bā cùn liù fēn。 zhè zhǒng dì xíng cèliáng fǎ， shì bǎ biàn qú fēn chéng xǔ duō duàn， fēn céng zhù chéng tái jiē xíng de dī yàn， yǐn shuǐ guàn zhù rù nèi， rán hòu zhú jí cèliáng gè duàn shuǐ miàn， lěi jì gè duàn fāng miàn de chā， zǒng hé jiù shì kāi fēng hé sì zhōu jiān“ dì shì gāo xià zhī shí”。 zhè zài shì jiè shuǐ lì shǐ shàng shì yī gè chuàng jǔ。 jǐn jǐn sì wǔ nián shí jiān lǐ， jiù qǔ dé yǐn shuǐ yū tián yī wàn qī qiān duō qǐng de xiǎn zhù chéng jì。 zài duì dì shì gāo dù jì suàn shí， qí dān wèi jìng xì dào liǎo cùn fēn， kě jiàn， shěn kuò de zhì xué tài dù shì jí qí yán sù rèn zhēn de。 |
jié chū de tiān wén xué jiā |
shěn kuò hái shì yī gè jié chū de tiān wén xué jiā。 xī níng wǔ nián（ gōng yuán 1072 nián）， yě jiù zài shěn kuò fù zé biàn hé shuǐ jiàn shè shí， shěn kuò hái fù zé lǐng dǎo sī tiān jiān， zài rèn zhí qī jiān， tā xiān hòu bà miǎn liǎo liù míng bù xué wú shù de jiù lì guān， bù jì chū shēn， pò gé tuī jiàn jīng tōng tiān wén lì suàn、 chū shēn píng mín de huái nán rén wèi pǔ jìn rù sī tiān jiān， zhù chí xiū dìng xīn lì de zhòng yào gōng zuò。 shěn kuò hé wèi pǔ zhì xué tài dù rèn zhēn， duì jiù lì guān píng jiè yǎn suàn còu shù de xiū lì fāng fǎ fēi cháng bù mǎn， zhù zhāng cóng guān cè tiān xiàng rù shǒu， yǐ shí cè jiēguǒ zuò wéi xiū dìng lì fǎ de gēn jù。 wèicǐ， shěn kuò shǒu xiān yán jiū bìng gǎi gé liǎo hún yí、 fú lòu hé yǐng biǎo děng jiù shì de tiān wén guān cè yí qì。
hún yí shì cèliáng tiān tǐ fāng wèi de yí qì。 jīng guò lì dài de fā zhǎn de yǎn biàn， dào sòng cháo， hún yí de jié gòu yǐ jīng biàn dé shí fēn fù zá， sān zhòng yuán huán， xiāng hù jiāo cuò， shǐ yòng qǐ lái hěn bù fāng biàn。 wèicǐ， shěn kuò duì hún yí zuò liǎo bǐ jiào duō de gǎi gé。 tā yī fāng miàn qǔ xiāo liǎo zuò yòng bù dà de bái dào huán， bǎ yí qì jiǎn huà、 fēn gōng， zài jiè yòng shù xué gōng jù bǎ tā men zhī jiān de guān xì lián xì qǐ lái（“ shěng qù yuè dào huán， qí hóu yuè zhī chū rù， zhuān yǐ lì fǎ bù zhī”）； lìng yī fāng miàn yòu tí chū gǎi biàn yī xiē huán de wèi zhì， shǐ tā men bù dǎng zhù guān cè shì xiàn。 shěn kuò de zhè xiē gǎi gé cuò shī wéi yí qì de fā zhǎn kāipì liǎo xīn de tú jìng。 hòu lái yuán cháo guō shǒu jìng yú yuán shì zǔ zhì yuán shí sān nián（ gōng yuán 1276 nián） chuàng zhì de xīn shì cè tiān yí qì héng héng jiǎn yí， jiù shì zài zhè gè jī chǔ shàng chǎn shēng de。
lòu hú shì gǔ dài cè dìng shí kè de yí qì， yóu jǐ gè chéngshuǐ de róng qì zhuāng zhì chéng jiē tī de xíng shì， měi yī róng qì xià cè dōuyòu kǒng， yǐ cì wǎng xià yī róng qì dī shuǐ lòu shuǐ。 zuì xià miàn de róng qì méi yòu kǒng， lǐ miàn zhuāng zhì yòu kè zhe shí jiān biāo dù de“ jiàn”， suí zhe dī lòu shuǐ miàn shēng gāo，“ jiàn” jiù màn màn fú qǐ， cóng xiǎn lù chū lái de kè dù kě yǐ dú chū shí kè。 shěn kuò duì lòu hú yě jìn xíng liǎo gǎi gé。 tā bǎ qū tǒng tóng lòu guǎn gǎi zuò zhí jǐng yù zuǐ， bìng qiě bǎ tā de wèi zhì yí dào hú tǐ xià bù。 zhè yàng liú shuǐ gèng jiā tōng chàng， hú zuǐ yě jiān gù nài yòng duō liǎo。
cǐ wài， shěn kuò hái zhì zào liǎo cè rì yǐng de guī biǎo， ér qiě gǎi jìn liǎo cè yǐng fāng fǎ。
shěn kuò zài《 hún yí yì》、《 fú lòu yì》 hé《 jǐng biǎo yì》 děng sān piān lùn wén zhōng jiè shào liǎo tā de yán jiū chéng guǒ， xiáng xì shuō míng gǎi gé yí qì de yuán lǐ， chǎn fā liǎo zì jǐ de tiān wén xué jiàn jiě， zài shì wǒ guó tiān wén xué shǐ shàng de jù yòu zhòng yào de zuò yòng。
shěn kuò hé wèi pǔ de yī xì liè gé xīn huó dòng zāo dào shǒu jiù shì lì de gōng jī hé xiàn hài。 zài shěn kuò hé wèi pǔ de jiān jué dǒu zhēng xià， wèi pǔ zhù chí xiū dìng de fèng yuán lì zhōng yú zài xī níng bā nián（ gōng yuán 1075 nián） xiū chéng bān xíng。 dàn shì， yóu yú shǒu jiù shì lì zǔ náo hé pò huài， bǐ jiào xiān jìn de fèng yuán lì zhǐ shí xíng liǎo shí bā nián jiù bèi fèi zhǐ liǎo。 dàn shì shěn kuò bìng bù yīn cǐ 'ér huī xīn， zài wǎn nián yòu jìn yī bù tí chū liǎo yòng“ shí 'èr qì lì” dài tì yuán lái lì fǎ de zhù zhāng。 wǒ guó yuán lái de lì fǎ dōushì yīn yáng hé lì， ér“ shí 'èr qì lì” què shì chún cuì de yáng lì。 tā yǐ shí 'èr qì zuò wéi yī nián， yī nián fēn sì jì， měi jì fēn mèng、 zhòng、 jì sān gè yuè， bìng qiě 'àn jié qì dìng yuè fèn， lì chūn nà tiān suàn yī yuè yī rì， jīng zhé suàn 'èr yuè yī rì， yǐ cǐ lèi tuī。 dà yuè sān shí yī tiān， xiǎo yuè sān shí tiān， dà xiǎo yuè xiāngjiàn， jí shǐ yòu“ liǎng xiǎo xiāng bìng” de qíng kuàng， bù guò yī nián zhǐ yòu yī cì。 yòu“ liǎng xiǎo xiāng bìng” de， yī nián gòng yòu sān bǎi liù shí wǔ tiān； méi yòu de， yī nián gòng sān bǎi liù shí liù tiān。 zhè yàng， měi nián de tiān shù dōuhěn zhěng qí， yòng bù zhe zài shè rùn yuè， sì jì jié qì dōushì gù dìng de rì qī。 zhì yú yuè liàng de yuán quē， hé hán lái shǔ wǎng de jì jié wú guān， zhǐ yào zài lì shū shàng zhù míng“ shuò”、“ wàng” jiù xíng liǎo。 shěn kuò suǒ shè jì de zhè gè lì fǎ shì bǐ jiào kē xué de， tā jì fú hé tiān tǐ yùn xíng de shí jì， yě yòu lì yú nóng yè huó dòng de 'ān pái。 tā yù jiàn dào tā de zhè yī zhù zhāng bì dìng huì zāo dào wán gù shǒu jiù pài de“ guài nù gōng mà”， jí lì zǔ náo， ér zàn shí bù néng shí xíng， dàn shì， tā jiān xìn“ yì shí bì yòu yòng yú zhī shuō zhě”。 guǒ rán， jìn bā bǎi nián hòu， wěi dà de nóng mín gé mìng zhèng quán héng héng tài píng tiān guó suǒ bān xíng de tiān lì de jī běn yuán lǐ hé shěn kuò de“ shí 'èr qì lì” shì wán quán yī zhì de。 xiàn zài shì jiè gè guó cǎi yòng de gōng lì， yě jiù shì yáng lì， qí shí zài fēn yuè shàng hái bù rú shěn kuò de“ shí 'èr qì lì” hé lǐ。 |
wù lǐ xué jiā、 huà xué jiā、 shù xué jiā |
shěn kuò duì wù lǐ xué yán jiū de chéng guǒ yě shì jí qí fēng fù 'ér zhēn guì de。《 mèng xī bǐ tán》 zhōng suǒ jìzǎi zhè fāng miàn de jiàn jiě hé chéng guǒ， shè jí lì xué、 guāng xué、 cí xué、 shēng xué děng gè gè lǐng yù。 tè bié shì tā duì cí xué de yán jiū chéng jiù zhuó zhù。 shěn kuò zài《 mèng xī bǐ tán》 zhōng dì yī cì míng què dì tán dào cí zhēn de piān jiǎo wèn tí。 zài guāng xué fāng miàn， shěn kuò tōng guò qīn zì guān chá shí yàn， duì xiǎo kǒng chéng xiàng、 āo miàn jìng chéng xiàng、 āo tū jìng de fàng dà hé suō xiǎo zuò yòng děng zuò liǎo tōng sú shēng dòng de lùn shù。 tā duì wǒ guó gǔ dài chuán xià lái de suǒ wèi“ tòu guāng jìng”（ yī zhǒng zài bèi miàn néng kàn dào zhèng miàn tú 'àn huā wén de tóng jìng） de tòu guāng yuán yīn yě zuò liǎo yī xiē bǐ jiào kē xué de jiě shì， tuī dòng liǎo hòu lái duì“ tòu guāng jìng” de yán jiū。 cǐ wài， shěn kuò hái jiǎn zhǐ rén zài qín shàng zuò guò shí yàn， yán jiū shēng xué shàng de gòng zhèn xiàn xiàng。 shěn kuò hái shì zuì zǎo fā xiàn dì lǐ nán běi jí yǔ dì cí chǎng de N， S jí bìng bù chónghé， suǒ yǐ shuǐ píng fàng zhì de xiǎo cí zhēn zhǐ xiàng gēn dì lǐ de zhèng nán běi fāng xiàng zhī jiān yòu yī gè hěn xiǎo de piān jiǎo。 bèi chēng wéi cí piān jiǎo。
zài huà xué fāng miàn， shěn kuò yě qǔ dé liǎo yī dìng de chéng jiù。 tā zài chū rèn yán zhōu shí hòu céng jīng kǎo chá yán jiū lù yán jìng nèi de shí yóu kuàng cáng hé yòng tú。 tā lì yòng shí yóu bù róng yì wán quán rán shāo 'ér shēng chéng tàn hēi de tè diǎn， shǒu xiān chuàng zào liǎo yòng shí yóu tàn hēi dài tì sōng mù tàn hēi zhì zào yān mò de gōng yì。 tā yǐ jīng zhù yì dào shí yóu zī yuán fēng fù，“ shēng yú dì zhōng wú qióng”， hái yù liào dào“ cǐ wù hòu bì dà xíng yú shì”， zhè yī yuǎn jiàn yǐ wéi jīn tiān suǒ yàn zhèng。 lìng wài，“ shí yóu” zhè gè míng chēng yě shì shěn kuò shǒu xiān shǐ yòng de， bǐ yǐ qián de shí qī、 shí zhī shuǐ、 měng huǒ yóu、 huǒ yóu、 shí nǎo yóu、 shí zhú děng míng chēng dū tiē qiē dé duō。 zài《 mèng xī bǐ tán》 zhōng yòu guān“ tài yīn xuán jīng”（ shí gāo jīng tǐ” de jìzǎi lǐ， shěn kuò xíng zhuàng、 cháo jiě、 jiě lǐ hé jiā rè shī shuǐ děng xìng néng de bù tóng qū fēn chū jǐ zhǒng jīng tǐ， zhǐ chū tā men suī rán tóng míng， què bìng bù shì yī zhǒng dōng xī。 tā hái jiǎng dào liǎo jīn shǔ zhuǎn huà de shí lì， rú yòng liú suān tóng róng yè bǎ tiě biàn chéng tóng de wù lǐ xiàn xiàng。 tā jì shù de zhè xiē jiàn dìng wù zhì de shǒu duàn， shuō míng dāng shí rén men duì wù zhì de yán jiū yǐ jīng tū pò dān chún biǎo miàn xiàn xiàng de guān chá， ér kāi shǐ xiàng wù zhì de nèi bù jié gòu tàn suǒ jìn jūn liǎo。
shěn kuò zài shù xué fāng miàn yě yòu jīng zhàn de yán jiū。 tā cóng shí jì jì suàn xū yào chū fā， chuàng lì liǎo“ xì jī shù” hé“ huì yuán shù”。 shěn kuò tōng guò duì jiǔ diàn lǐ duī qǐ lái de jiǔ tán hé lěi qǐ lái de qí zǐ děng yòu kōng xì de duī tǐ jī de yán jiū， tí chū liǎo qiú tā men de zǒng shù de zhèng què fāng fǎ， zhè jiù shì“ xì jī shù”， yě jiù shì 'èr jiē děng chā jí shù de qiú hé fāng fǎ。 shěn kuò de yán jiū， fā zhǎn liǎo zì《 jiǔ zhāng suàn shù》 yǐ lái de děng chā jí shù wèn tí， zài wǒ guó gǔ dài shù xué shǐ shàng kāipì liǎo gāo jiē děng chā jí shù yán jiū de fāng xiàng。 cǐ wài， shěn kuò hái cóng jì suàn tián mǔ chū fā， kǎo chá liǎo yuán gōng xíng zhōng hú、 xián hé shǐ zhī jiān de guān xì， tí chū liǎo wǒ guó shù xué shǐ shàng dì yī gè yóu xián hé shǐ de cháng dù qiú hú cháng de bǐ jiào jiǎn dān shí yòng de jìn sì gōng shì， zhè jiù shì“ huì yuán shù”。 zhè yī fāng fǎ de chuàng lì， bù jǐn cù jìn liǎo píng miàn jǐ hé xué de fā zhǎn， ér qiě zài tiān wén jì suàn zhōng yě qǐ liǎo zhòng yào de zuò yòng， bìng wéi wǒ guó qiú miàn sān jiǎo xué de fā zhǎn zuò chū liǎo zhòng yào gòng xiàn。 |
dì lǐ xué jiā、 yī xué jiā |
shěn kuò zài dì xué fāng miàn yě yòu xǔ duō zhuó yuè de lùn duàn， fǎn yìng liǎo wǒ guó dāng shí dì xué yǐ jīng dá dào liǎo xiān jìn shuǐ píng。 tā zhèng què lùn shù liǎo huá běi píng yuán de xíng chéng yuán yīn： gēn jù hé běi tài xíng shān shān yá jiān yòu luó bàng ké hé luǎn xíng lì shí de dài zhuàng fēn bù， tuī duàn chū zhè yī dài shì yuǎn gǔ shí dài de hǎi bīn， ér huá běi píng yuán shì yóu huáng hé、 zhāng shuǐ、 hū tuó hé、 sāng qián hé děng hé liú suǒ xié dài de ní shā chén jī 'ér xíng chéng de。 dāng tā chá fǎng zhè dōng de shí hòu， guān chá liǎo yàn dàng shān zhū fēng de dì mào tè diǎn， fēn xī liǎo tā men de chéng yīn， míng què dì zhǐ chū zhè shì yóu yú shuǐ liú qīn shí zuò yòng de jiēguǒ。 tā hái lián xì xī běi huáng tǔ dì qū de dì mào tè diǎn， zuò liǎo lèi sì de jiě shì。 tā hái guān chá yán jiū liǎo cóng dì xià fā jué chū lái de lèi sì zhú sǔn yǐ jí táo hé、 lú gēn、 sōng shù、 yú xiè děng gè zhǒng gè yàng huà shí， míng què zhǐ chū tā men shì gǔ dài dòng wù hé zhí wù de yí jì， bìng qiě gēn jù huà shí tuī lùn liǎo gǔ dài de zì rán huán jìng。 zhè xiē dū biǎo xiàn liǎo shěn kuò kě guì de wéi wù zhù yì sī xiǎng。 zài 'ōu zhōu， zhí dào wén yì fù xīng shí qī， yì dà lì rén dá · fēn qí duì huà shí de xìng zhì kāi shǐ yòu suǒ lùn shù， bǐ shěn kuò wǎn liǎo sì bǎi duō nián。 shěn kuò shì chá hé běi biān fáng de shí hòu， céng jīng bǎ suǒ kǎo chá de shān chuān、 dào lù hé dì xíng， zài mù bǎn shàng zhì chéng lì tǐ dì lǐ mó xíng。 zhè gè zuò fǎ hěn kuài biàn bèi tuī guǎng dào biān jiāng gè zhōu。 xī níng jiǔ nián（ gōng yuán 1076 nián）， shěn kuò fèng zhǐ biān huì《 tiān xià zhōu xiàn tú》。 tā chá yuè liǎo dà liàng dàng 'àn wén jiàn hé tú shū， jīng guò jìn 'èr shí nián jiān chí bù xiè de nǔ lì， zhōng yú wán chéng liǎo wǒ guó zhì tú shǐ shàng jù zuò《 shǒu lìng tú》。 zhè shì yī tào dà xíng dì tú jí， gòng jì 'èr shí fú， qí zhōng yòu dà tú yī fú， gāo yī zhàng 'èr chǐ， kuān yī zhàng； xiǎo tú yī fú； gè lù tú shí bā fú（ àn dāng shí xíng zhèng qū huá， quán guó fēn zuò shí bā lù）。 tú fú zhī dà， nèi róng zhī xiáng， dōushì yǐ qián shǎo jiàn de。 zài zhì tú fāng fǎ shàng， shěn kuò tí chū fēn shuài、 zhǔn wàng、 hù róng、 bàng yàn、 gāo xià、 fāng xié、 yū zhí děng jiǔ fǎ， zhè hé xī jìn ． péi xiù zhù míng de zhì tú liù tǐ shì dà tǐ yī zhì de。 tā hái bǎ sì miàn bā fāng xì fēn chéng 'èr shí sì gè fāng wèi， shǐ tú de jīng dù yòu liǎo jìn yī bù tí gāo， wèiwǒ guó gǔ dài dì tú xué zuò chū liǎo zhòng yào gòng xiàn。
shěn kuò duì yī yào xué hé shēng wù xué yě hěn jīng tōng。 tā zài qīng nián shí qī jiù duì yī xué yòu nóng hòu xīng qù， bìng qiě zhì lì yú yī yào yán jiū， sōu jí liǎo hěn duō yàn fāng， zhì yù guò bù shǎo wēi zhòng bìng rén。 tóng shí tā de yào yòng zhí wù xué zhī shí yě shí fēn guǎng bó， bìng qiě néng gòu shí jì chū fā， biàn bié zhēn wěi， jiū zhèng gǔ shū shàng de cuò wù。 tā céng jīng tí chū“ wǔ nán” xīn lǐ lùn； shěn kuò de yī xué zhù zuò yòu《 liáng fāng》 děng sān zhǒng。 xiàn cún de《 sū shěn liáng fāng》 shì hòu rén bǎ sū shì de yī yào zá shuō fù rù《 liáng fāng》 zhī nèi hé biān 'ér chéng de。 |
|
shěn kuò jù yòu pǔ sù de wéi wù zhù yì sī xiǎng hé fā zhǎn biàn huà de guān diǎn。 tā rèn wéi“ tiān dì zhī biàn， hán shǔ fēng yǔ， shuǐ hàn míng huáng， shuài jiē yòu fǎ”， bìng zhǐ chū，“ yáng shùn yīn nì zhī lǐ， jiē yòu suǒ cóng lái， dé zhī zì rán， fēi yì zhī suǒ pèi yě。” jiù shì shuō， zì rán jiè shì wù de biàn huà dōushì yòu guī lǜ de， ér qiě zhè xiē guī lǜ shì kè guān cún zài de， shì bù yǐ rén men de yì zhì wéi zhuǎn yí de， ér qiě zhè xiē guī lǜ shì kè guān cún zài de， shì bù yǐ rén men de yì zhì wéi zhuǎn yí de。 tā hái rèn wéi shì wù de biàn huà guī lǜ yòu zhèng cháng biàn huà hé yì cháng biàn huà， bù néng jū ní yú gù dìng bù biàn de guī zé。 zhèng shì zhè xiē bǐ jiào zhèng què de sī xiǎng guān diǎn， cù shǐ tā qǔ dé liǎo nà gè shí dài zài kē xué jì shù fāng miàn dá dào de gāo dù chéng jiù。 shěn kuò céng tí chū yǐ zhī de zhī shí shì yòu xiàn de， rén de rèn shí shì wú xiàn de guān diǎn， duì kē xué de fā zhǎn chǎn shēng liǎo hěn dà de yǐng xiǎng。
wéi wù zhù yì de sī xiǎng qīng xiàng， hái biǎo xiàn zài shěn kuò shí fēn zhòng shì láo dòng qún zhòng de shí jiàn jīng yàn hé fā míng chuàng zào shàng， tā bù duàn dì cóng láo dòng rén mín nà shí jí qǔ zhì huì hé lì liàng。 tā céng shuō：“ zhì yú jì qiǎo qì xiè， dà xiǎo chǐ cùn， hēi huáng cāng chì， qǐ néng jìn chū yú shèng rén！ bǎi gōng、 qún yòu sī、 shì jǐng tián yě zhī rén， mò bù yù yān”。 wèile tàn qiú yī yào zhī shí， tā“ suǒ zhì zhī chù， mò bù xún jiū， huò yī shī， huò shì xiàng， huò xiǎo rén， yǐ zhì shì dà fū zhī jiā， shān lín yǐn zhě， wú bù qiú fǎng”。 zài《 mèng xī bǐ tán》 zhōng， tā yǐ jìng pèi de tài dù jìzǎi liǎo sòng cháo láo dòng rén mín zài kē xué jì shù shàng de xǔ duō zhuó yuè gòng xiàn。 lì rú bù yī bì shēng fā míng huó zì yìn shuà shù， mín jiān jiàng shī yù hào de jiàn zhù chéng jiù hé biān zhù de《 mù jīng》， hé gōng gāo chāo chuàng zào de hé lóng dǔ kǒu de xiān jìn fāng fǎ， píng mín tiān wén shù xué jiā wèi pǔ xiū lì de shì jì， yǐ jí hé běi gōng zuò liàn gāng、 fú jiàn nóng mín zhǒng chá děng xǔ duō wú míng yīng xióng zài shēng chǎn dǒu zhēng zhōng qǔ dé de bǎo guì jīng yàn， děng děng。 zhèng shì yóu yú shěn kuò de xiáng xì jì shù， cái shǐ dé bù shǎo zuò chū gòng xiàn de láo dòng rén mín de yè jì dé yǐ bǎo cún liú chuán xià lái。
wéi wù zhù yì de sī xiǎng qīng xiàng， jué dìng liǎo shěn kuò duì yú zì rán xiàn xiàng hé kē jì chéng jiù de jì shù jù yòu yī dìng de kē xué xìng。 tā guān chá hé miáo shù shì wù fēi cháng xì zhì、 jù tǐ、 zhǔn què， méi yòu fēng jiàn shí dài yī bān wén rén xū cí fú kuā de huài xí guàn。 yīn cǐ， tōng guò tā de jì shù， wǒ men néng gòu míng què dì pàn duàn tā nà gè shí qī shēng chǎn jì shù hé zì rán kē xué suǒ dá dào de shuǐ píng。 lì rú， shěn kuò yòu guān léi diàn、 hǎi shì shèn lóu、 lóng juàn fēng、 dì zhèn yǐ jí yǔn tiě děng zì rán xiàn xiàng de jìzǎi， fēi cháng xì zhì tiē qiē 'ér shēng dòng xíng xiàng， shǐ rén men fǎng fó qīn lín xiàn chǎng。
shěn kuò néng gòu yòng fā zhǎn biàn huà de guān diǎn yán jiū kè guān shì wù， dé chū zhèng què de jié lùn。 tā zài lùn shù yòu guān shù xué、 qì xiàng、 yī yào děng xǔ duō wèn tí de shí hòu， duō cì qiáng diào yào yīn dì yīn shí zhì yí。 lì rú gǔ dài guī dìng 'èr yuè hé bā yuè shì cǎi yào de jì jié， shì shěn kuò zhǐ chū， cǎo yào shēngzhǎng yóu yú shòu zì rán tiáo jiàn hé zāi péi qíng kuàng de yǐng xiǎng， tóng shí cǎi yào yòu yòu qǔ gēn、 qǔ yè、 qǔ yá、 qǔ huā、 qǔ shí děng bù tóng de yào qiú， yīn cǐ， yào gēn jù bù tóng qíng kuàng xuǎn xià cǎi yào shí jiān， bù kě sǐ bǎn dì“ jū yǐ dìng yuè”。 shěn kuò de zhè yī jiàn jiě shì shí fēn hé lǐ de。
shěn kuò duì yī xiē zì rán xiàn xiàng bìng bù tíng liú zài biǎo miàn de guān chá shàng， tā hái nǔ lì tàn qiú tā de kē xué dào lǐ， tí chū duì shì wù fā zhǎn biàn huà guī lǜ xìng de jiě shì。 xiàng duì yàn dàng shān zhū fēng hé huá běi píng yuán de xíng chéng yuán yīn、 èrshíbāxiù de wèi zhì、 huà shí de xíng chéng děng xǔ duō wèn tí de shuō míng， shì fú hé jìn dài kē xué yuán lǐ de。 wèile nòng qīng yáng suì（ āo miàn jìng） chéng xiàng de dào lǐ， tā guān chá kōng zhōng fēi niǎo de yǐng zǐ qíng kuàng， bìng qīn zì yí dòng zì jǐ de shǒu， lái bǐ jiào chéng xiàng de qū bié， zhōng yú zuò chū liǎo bǐ jiào zhèng què de jiě shì . zhè xiē dōushì tā zài kē xué shì yè shàng néng gòu huò dé chéng gōng de zhòng yào yuán yīn。 |
|
| shěn kuò wén wǔ shuāng quán， bù jǐn zài kē xué shàng qǔ dé liǎo huī huáng de chéng jì， ér qiě wéi bǎo wèi běi sòng de jiāng tǔ yě zuò chū guò zhòng yào gòng xiàn。 běi sòng shí qī， jiē jí máo dùn hé mín zú máo dùn dū shí fēn jiān ruì。 liáo hé xī xià guì zú tǒng zhì zhě jīng cháng qīn rǎo zhōng yuán dì qū， lǔ lüè rén kǒu shēng chù， gěi shè huì jīng jì dài lái hěn dà pò huài。 shěn kuò jiān dìng dì zhàn zài zhù zhàn pài yī biān， zài xī níng qī nián（ gōng yuán 1074 nián） dān rèn hé běi xī lù chá fǎng shǐ hé jūn qì jiān zhǎngguān qī jiān， tā gōng dú bīng shū， jīng xīn yán jiū chéng fáng、 zhèn fǎ、 bīng chē、 bīng qì、 zhàn lüè zhàn shù děng jūn shì wèn tí， biān chéng《 xiū chéng fǎ shì tiáo yuē》 hé《 biān zhōu zhèn fǎ》 děng jūn shì zhù zuò， bǎ yī xiē xiān jìn de kē xué jì shù chéng gōng dì yìng yòng zài jūn shì kē xué shàng。 tóng shí， shěn kuò duì gōng nǔ jiá zhòu hé dāo qiāng děng wǔ qì de zhì zào yědōu zuò guò shēn rù yán jiū， wéi tí gāo bīng qì hé zhuāng bèi de zhì liàng zuò chū liǎo yī dìng gòng xiàn。 |
|
| shěn kuò （ 1031～ 1095 nián）， sòng dài kē xué jiā、 yī jiā。 zì cún zhōng， qián táng（ jīn zhè jiāng háng zhōu） rén。 jiā yòu mò nián（ 1063 nián） jìn。 cháng guān zhì hàn lín xué shì， xué shí guǎng bó， qí dài biǎo zuò《 mèng xī bǐ tán》 shè jí gè gè xué kē， jǔ fán tiān wén、 lǜ lì、 bīng fǎ、 yīnyuè、 bǔ suàn、 wù lǐ děng děng， mò bù shè liè， shū zhōng duì wǒ guó gǔ dài zhòng dà fā míng， rú zhǐ nán zhēn zhī zhuāng zhì、 huó zì yìn shuà、 shí yóu yě liàn děng， jiē yòu tí jí。 yú yī xué fāng miàn， cháng zhù yòu《 shěn cún zhōng liáng fāng》（ dé chēng《 liáng fāng》）， yǐ jí《 mèng xī bǐ tán》 jí《 bǔ bǐ tán》 zhōng， dōuyòu shè liè， rú tí jí qiū shí zhī zhì bèi， lùn jí sì shí sì zhǒng yào wù zhī xíng tài、 pèi wǔ、 yào lǐ、 zhì jì、 cǎi jí、 shēngzhǎng huán jìng děng。 qí《 liáng fāng》 yóu hòu rén yǔ sū shì zhī《 yī yào zá shuō》 hé bìng， chéng《 sū shěn liáng fāng》， xiàn yòu duō zhǒng bǎn běn xíng shì。 |
《 mèng xī bǐ tán》 jiǎn jiè |
běi sòng shěn kuò zhuàn。 zhè shì yī běn yòu guān lì shǐ、 wén yì、 kē xué děng gè zhǒng zhī shí de bǐ jì wén xué tǐ cái， yīn xiě yú rùn zhōu（ jīn jiāng sū zhèn jiāng） mèng xī yuán 'ér dé míng。 shěn kuò yǔ《 mèng xī bǐ tán》 □ lín bǐng wěi（ zhè jiāng qú zhōu yī zhōng） shěn kuò shì běi sòng háng zhōu qián táng xiàn rén。 yuán cháo xiū de《 sòng shǐ》 chēng zàn shěn kuò “ bó xué shàn wén， yú tiān wén、 fāng zhì、 lǜ lì、 yīnyuè、 yī yào、 bǔ suàn wú suǒ bù néng”。 tā suǒ xiě de《 mèng xī bǐ tán》， bèi yīng guó kē jì shǐ zhuān jiā lǐ yuē sè chēng wéi“ zhōng guó kē jì shǐ shàng de lǐ chéng bēi”。
《 mèng xī bǐ tán》 shì sòng cháo de shěn kuò suǒ zhe de bǐ jì tǐ zhù zuò， dà yuē chéng shū yú 1086 nián～ 1093 nián， shōu lù liǎo shěn kuò yī shēng de suǒ jiàn suǒ wén hé jiàn jiě。
xiàn cún《 mèng xī bǐ tán》 fēn wéi 26 juàn， fēn gù shì、 biàn zhèng、 yuèlǜ、 xiàng shù、 rén shì、 guān zhèng、 quán zhì、 yì wén、 shū huà、 jì yì、 qì yòng、 shén qí、 yì shì、 miù wù、 jī xuè、 zá zhì、 yào yì 17 gè mén lèi gòng 609 tiáo。 nèi róng shè jí tiān wén xué、 shù xué、 dì lǐ、 dì zhì、 wù lǐ、 shēng wù、 yī xué huòyào xué、 jūn shì、 wén xué、 shǐ xué、 kǎo gǔ jí yīnyuè děng xué kē。《 mèng xī bǐ tán》 shì zhōng guó kē xué jì shù shǐ shàng de zhòng yào wén xiàn， bǎi kē quán shū shì de zhù zuò。
zài shù xué fāng miàn kāi chuàng liǎo“ xì jī shù” hé“ huì yuán shù”。 tiān wén fāng miàn zhǐ chū jí xīng bù zài tiān jí； dé chū dōng zhì rì cháng、 xià zhì rì duǎn děng jié lùn。 bìng qiě duì tiān wén yí qì yě yòu suǒ gǎi jìn。 lì fǎ shàng dà dǎn chuàng xīn， tí chū《 shí 'èr qì lì》。 dì lǐ xué fāng miàn yǐ liú shuǐ qīn shí zuò yòng jiě shì qí yì dì mào chéng yīn。 wù lǐ fāng miàn jìzǎi liǎo cí piān jiǎo、 āo miàn jìng chéng xiàng shí yàn hé shēng yīn gòng zhèn shí yàn。 shū zhōng hái jì shù dāng shí yī xiē zhòng dà kē jì chéng jiù， rú zhǐ nán zhēn、 huó zì yìn shuà shù、 liàn tóng、 liàn gāng、 shí yóu děng。 qí zhōng“ shí yóu” yī cí shì zài gāi shū zhōng shǒu cì tí chū de， bìng qiě yán yòng zhì jīn。
shěn kuò zài wǎn nián yòng xiě chéng《 mèng xī bǐ tán》 èr shí liù juàn， zài jiā shàng《 bǔ bǐ tán》 sān juàn hé《 xù bǐ tán》， gòng liè yòu tiáo wén liù bǎi líng jiǔ tiáo， biàn jí tiān wén、 shù xué、 wù lǐ、 huà xué、 dì xué、 shēng wù yǐ jí yě jīn、 jī xiè、 yíng zào、 zào zhǐ jì shù děng gè gè fāng miàn， nèi róng shí fēn guǎng fàn、 fēng fù， shì zhōng guó kē xué shǐ de zhòng yào zhù zuò。《 mèng xī bǐ tán》 zhōng suǒ jì shù de xǔ duō kē xué chéng jiù jūn dá dào liǎo dāng shí shì jiè de zuì gāo shuǐ píng。 yīng guó zhù míng kē xué shǐ zhuān jiā lǐ yuē sè chēng《 mèng xī bǐ tán》 shì“ zhōng guó kē xué shǐ shàng de zuò biāo”。
《 mèng xī bǐ tán》 zhōng shè jí wù lǐ xué fāng miàn de nèi róng zhù yào yòu shēng xué、 guāng xué hé cí xué děng gè fāng miàn， tè bié shì zài cí xué fāng miàn de yán jiū chéng jiù zhuó zhù。
shěn kuò zài《 mèng xī bǐ tán》 zhōng liú xià liǎo lì shǐ shàng duì zhǐ nán zhēn de zuì zǎo jìzǎi。 tā zài shū juàn 'èr shí sì《 zá zhì yī》 zhōng jìzǎi：“ fāng jiā yǐ cí shí mó zhēn fēng， zé néng zhǐ nán， rán cháng piān dōng， bù quán nán yě。” zhè shì shì jiè shàng guān yú dì cí piān jiǎo de zuì zǎo jìzǎi。 xī fāng zhí dào gōng yuán 1492 nián gē lún bù dì yī cì háng xíng měi zhōu de shí hòu cái fā xiàn liǎo dì cí piān jiǎo， bǐ shěn kuò de fā xiàn wǎn liǎo sì bǎi nián。 shěn kuò zài《 mèng xī bǐ tán》 de《 bǔ bǐ tán》 dì sān juàn zhōng《 yào yì》 zhōng yòu jì zài dào：“ yǐ cí shí mó zhēn fēng， zé ruì chù cháng zhǐ nán， yì yòu zhǐ běi zhě， kǒng shí xìng yì bù tóng。” shěn kuò bù jǐn jìzǎi liǎo zhǐ nán zhēn de zhì zuò fāng fǎ， ér qiě tōng guò shí yàn yán jiū， zǒng jié chū liǎo sì zhǒng fàng zhì zhǐ nán zhēn dídí fāng fǎ： bǎ cí zhēn héng guàn dēng xìn、 jià zài wǎn yán huò zhǐ jiá shàng， yǐ jí yòng sī xiàn xuán guà qǐ lái。 zuì hòu shěn kuò zhǐ chū shǐ yòng sī xiàn xuán guà cí zhēn de fāng fǎ zuì hǎo。
zài guāng xué fāng miàn，《 mèng xī bǐ tán》 zhōng jìzǎi de zhī shí yě jí wéi fēng fù。 guān yú guāng de zhí xiàn chuán bō， shěn kuò zài qián rén de jī chǔ shàng， yòu gèng jiā shēn kè de lǐ jiě。 wéi shuō míng guāng shì yán zhí xiàn chuán bō de zhè yī xìng zhì。 tā zài zhǐ chuāng shàng kāi liǎo yī gè xiǎo kǒng， shǐ chuāng wài de fēi niǎo hé lóu tǎ de yǐng zǐ chéng xiàng yú shì nèi de zhǐ píng shàng miàn jìn xíng shí yàn。 gēn jù shí yàn jiēguǒ， tā shēng dòng de zhǐ chū liǎo wù、 kǒng、 xiàng sān zhě zhī jiān de zhí xiàn guān xì。 cǐ wài， shěn kuò hái yùn yòng guāng de zhí xiàn chuán bō yuán lǐ xíng xiàng de shuō míng liǎo yuèxiàng de biàn huà guī lǜ hé rì yuè shí de chéng yīn。 zài《 mèng xī bǐ tán》 zhōng， shěn kuò hái duì 'āo miàn jìng chéng xiàng、 āo tū jìng de fàng dà hé suō xiǎo zuò yòng zuò liǎo tōng sú shēng dòng de lùn shù。 tā duì wǒ guó gǔ dài chuán xià lái de suǒ wèi“ tòu guāng jìng” de tòu guāng yuán yīn yě zuò liǎo yī xiē kē xué jiě shì， tuī dòng liǎo hòu lái duì“ tòu guāng jìng” de yán jiū。
zài shēng xué fāng miàn， shěn kuò zài《 mèng xī bǐ tán》 zhōng jīng xīn shè jì liǎo yī gè shēng xué gòng zhèn shí yàn。 tā jiǎn liǎo yī gè zhǐ rén， bǎ tā gù dìng zài yī gēn xián shàng， tándòng hé gāi xián pín shuài chéng jiǎn dān zhěng shù bǐ de xián shí， tā jiù zhèn dòng shǐ zhǐ rén tiào yuè， ér tánqí tā xián shí， zhǐ rén zé bù dòng。 shěn kuò bǎ zhè zhǒng xiàn xiàng jiào zuò“ yìng shēng”。 yòng zhè zhǒng fāng fǎ xiǎn shì gòng zhèn shì shěn kuò de shǒu chuàng。 zài xī fāng， zhí dào shí wǔ shì jì， yì dà lì rén cái kāi shǐ zuò gòng zhèn shí yàn。 zhì jīn， zài mǒu xiē guó jiā hé dì qū de zhōng xué wù lǐ kè táng shàng， jiào shī hái shǐ yòng zhè gè fāng fǎ gěi xué shēng zuò guān yú gòng zhèn xiàn xiàng de yǎn shì shí yàn。
sòng dài shì zhōng guó gǔ dài shù xué zuì huī huáng de shí qī zhī yī。 běi sòng dà kē xué jiā shěn kuò de míng zhù《 mèng xī bǐ tán》 zhōng， yòu 10 duō tiáo yòu guān shù xué de tǎo lùn， nèi róng jì guǎng qiě shēn， kān chēng wǒ guó gǔ dài shù xué de guī bǎo。
shěn kuò zuì zhòng yào de shù xué tàn tǎo shì xì jī shù hé huì yuán shù。 xì jī shù zài wǒ guó shù xué shǐ shàng kāipì liǎo gāo jiē děng chā jí shù qiú hé de yán jiū lǐng yù， duì gāo jiē děng chā jí shù de yán jiū shǐ zì shěn kuò 。
suǒ wèi“ xì jī”， zhǐ de shì yòu kòngxì de duī jī tǐ、 lì rú jiǔ diàn zhōng duī jī de jiǔ tán、 dié qǐ lái de qí zǐ děng， zhè lèi duī jī tǐ zhěng tǐ shàng jiù xiàng yī gè dǎo kòu de dǒu， yǔ píng jié tóu de cháng fāng zhuī（ chú tóng） hěn xiàng。 dàn shì xì jī de biān yuán bù shì píng de， ér zhōng jiān yòu yòu kòngxì， suǒ yǐ bù néng zhào bān chú tóng de tǐ jī gōng shì。 shěn kuò jīng guò sī kǎo hòu， fā xiàn liǎo zhèng què de jì suàn fāng fǎ。 tā yǐ duī jī de jiǔ tán wéi lì shuō míng zhè yī wèn tí： shè zuì shàng céng wéi zòng héng gè 2 gè tán zǐ， zuì xià céng wéi zòng héng gè 12 gè tán zǐ， xiāng lín liǎng céng zòng héng gè chā 1 tán， xiǎn rán zhè duī jiǔ tán gòng 11 céng； měi gè jiǔ tán de tǐ jī bù fáng shè wéi 1， yòng chú tóng tǐ jī gōng shì jì suàn， zǒng tǐ jī wéi 3784 ／ 6， jiǔ tán zǒng shù yě yìng shì zhè gè shù。 xiǎn rán， jiǔ tán shǔbù yìng wéi fēi zhěng shù， wèn tí hé zài ní？ shěn kuò tí chū， yìng zài chú tóng tǐ jī jī chǔ shàng jiā shàng yī xiàng“（ xià kuān － shàng kuān） × gāo／ 6”， jí wéi 110／ 6， jiǔ tán shí jì shù yìng wéi（ 3784 ＋ 110）／ 6 ＝ 649。 jiā shàng qù de zhè yī xiàng zhèng shì yī gè tǐ jī shàng de xiū zhèng xiàng。 zài zhè lǐ， shěn kuò yǐ tǐ jī gōng shì wéi jī chǔ， bǎ qiú jiě bù lián xù de gè tǐ de lěi jī shù（ jí shù qiú hé）， huà wéi lián xù zhěng tǐ shù zhí lái qiú jiě， kě jiàn tā yǐ jù yòu liǎo yòng lián xù mó xíng jiě jué lí sàn wèn tí de sī xiǎng。
huì yuán shù shì duì yuán de hú shǐ guān xì gěi chū de bǐ jiào shí yòng de jìn sì gōng shì， zhù yào sī xiǎng shì jú bù yǐ zhí dài qū。 shěn kuò jìn yī bù yìng yòng《 jiǔ zhāng suàn shù》 zhōng hú tián de miàn jī jìn sì gōng shì， qiú chū hú cháng， zhè biàn shì huì yuán shù gōng shì。 shěn kuò dé chū de suī shì jìn sì gōng shì， dàn kě yǐ zhèng míng， dāng yuán xīn jiǎo xiǎo yú 45° shí， xiāng duì wù chā xiǎo yú 2 ％， suǒ yǐ gāi gōng shì yòu jiào qiáng de shí yòng xìng。 zhè shì duì liú huī gē yuán shù yǐ xián（ zhèng duō biān xíng de biān） dài tì yuán hú sī xiǎng de yī gè zhòng yào zuǒ zhèng， hěn yòu lǐ lùn yì yì。 hòu lái， guō shǒu jìng、 wáng xún zài lì fǎ jì suàn zhōng， jiù yìng yòng liǎo huì yuán shù。
zài《 mèng xī bǐ tán》 zhōng， shěn kuò hái yìng yòng zǔ hé shù xué fǎ jì suàn dé chū wéi qí kě néng de jú shù shì 3361 zhǒng， bìng tí chū yòng shù liàng jí gài niàn lái biǎo shì dà shù 3361 de fāng fǎ。 shěn kuò hái zài shū zhōng jìzǎi liǎo yī xiē yùn chóu sī xiǎng， rú jiāng bào zhǎng de biàn shuǐ yǐn xiàng gǔ chéng fèi xū lái qiǎng jiù hé dī de tā xiàn， yǐ jí yòng wā lù chéng hé、 qǔ tǔ、 yùn shū， zuì hòu yòu jiāng jiàn zhù lā jī tián hé chéng lù de fāng fǎ lái xiū fù huáng gōng děng。 shěn kuò duì shù de běn zhì de rèn shí yě hěn shēn kè， zhǐ chū：“ dà fán wù yòu dìng xíng， xíng yòu zhēn shù。” xiǎn rán tā fǒu dìng liǎo shù de shén mì xìng， ér kěn dìng liǎo shù yǔ wù de guān xì。 tā hái zhǐ chū：“ rán suàn shù bù huàn duō xué， jiàn jiǎn jí yòng， jiàn fán jí biàn， nǎi wéi tōng shù yě。” |
zhèng zhì shàng de shěn kuò |
zài yǐ lì dé、 lì yán、 lì gōng wéi“ sān bù xiǔ” de chuán tǒng zhōng guó， chǎn shēng wěi dà kē xué jiā hěn nán。 bù guò sòng dài què chū xiàn liǎo yī wèi bǎi kē quán shū shì de kē xué jiā， tā shì dì lǐ xué jiā、 wù lǐ xué jiā、 shù xué jiā、 huà xué jiā、 yī xué jiā、 tiān wén xué jiā， hái shì shuǐ lì zhuān jiā、 bīng qì zhuān jiā、 jūn shì jiā， xiě xià liǎo kē xué jīng diǎn《 mèng xī bǐ tán》。 tā jiù shì xiàn dài rén shú zhī de shěn kuò 。
rán 'ér， zài zhū duō wěi dà chēng yù zhī wài， shěn kuò hái shì yī gè jiǎn jǔ jiē fā de“ gāo shǒu”， fēi cháng“ xiǎo rén” dì gān guò wén zì yù de gòu dāng。 shěn kuò de lǐ xìng qiú shí jīng shén， dào liǎo zhèng zhì shēng huó zhōng què xiāo shī liǎo。 tā zhèng zhì xiù jué yì cháng líng mǐn， shàn yú zài bié rén de shī wén zhōng xiù chū yì wèi， bǔ fēng zhuō yǐng，“ shàng gāng shàng xiàn”。 shěn kuò jiǎn jǔ jiē fā de duì xiàng， shì zhōng guó wén xué de diān fēng rén wù héng héng sū shì。 nán sòng chū wáng zhì《 yuán yòu bǔ lù》 jìzǎi liǎo shěn kuò de zhè yī chǒu shì。
shěn kuò shēng yú 1031 nián， dà sū shì wǔ suì， què wǎn tā liù nián zhōng jìn shì。 zhōng guó kē xué yǔ rén wén de liǎng wèi dà shī hěn yòu yuán fēn， zài“ huáng jiā tú shū guǎn” zuò guò tóng shì。 1065 nián， sū shì jìn rù shǐ guǎn， ér shěn kuò zài qián yī nián diào rù zhāo wén guǎn gōng zuò。 běi sòng yán táng zhì， yǐ shǐ guǎn、 zhāo wén guǎn、 jí xián yuàn wéi sān guǎn， tōng míng chóng wén yuàn。
duǎn zàn de tóng shì jīng lì hòu， sū shì yú 1066 nián fù sàng hòu huí xiāng liǎng nián duō， děng tā zài fǎn huí dōng jīng， jiù yǔ shěn kuò zǒu shàng liǎo bù tóng de zhèng zhì dào lù。 1069 nián（ sòng shén zōng xī níng 'èr nián）， wáng 'ān shí bèi rèn mìng zuò zǎixiàng， jìn xíng liǎo jī jìn de gǎi gé。 shěn kuò shòu dào wáng 'ān shí de xìn rèn hé qì zhòng， dān rèn guò guǎn lǐ quán guó cái zhèng de zuì gāo zhǎngguān sān sī shǐ děng xǔ duō zhòng yào guān zhí。 sū shì què yǔ gǎi gé zǒng shè jì shī wáng 'ān shí yì jiàn xiāng zuǒ， tā yǔ“ bǎo shǒu dǎng” lǐng xiù sī mǎ guāng yī qǐ， zǔ chéng zhù míng de fǎn duì pài。
yóu yú huò dé liǎo huáng shàng de xìn rèn， wáng 'ān shí de gǎi gé zì shì wú rén néng dǎng。 1071 nián， zuò wéi fǎn duì pài dài biǎo， sū shì xià fàng dào liǎo háng zhōu dān rèn“ èr bǎ shǒu” de tōng pàn yī zhí。 dāng shí， tā yǐ chéng liǎo zuì zhù míng de qīng nián zuò jiā， lián huáng shàng de nǎi nǎi dōushì tā de“ fěn sī”。 qí jiān， shěn kuò zuò wéi“ zhōng yāng dū chá”， dào háng zhōu jiǎn chá zhè jiāng nóng tián shuǐ lì jiàn shè。 lín xíng qián， sòng shén zōng gào sù shěn kuò ：“ sū shì tōng pàn háng zhōu， qīng qí shàn yù zhī。”
dào liǎo háng zhōu， suī rán zhèng jiàn bù tóng， shī rén sū shì hái shì bǎ shěn kuò dāng lǎo tóng shì、 hǎo péng yǒu。 niánzhǎng de shěn kuò biǎo miàn shàng yě gāi xiāng dāng hé shàn bā，“ yǔ shì lùn jiù”， bǎ sū shì de xīn zuò chāo lù liǎo yī tōng。 dàn huí dào shǒu dū， tā lì jí yòng fù jiān de fāng shì， bǎ rèn wéi shì fěi bàng de shī jù yī yī jiā yǐ xiáng xì de“ zhù shì”，“ fā xiàn”、“ fā míng” zhè xiē shī jù rú hé jū xīn pǒ cè， fǎn duì“ gǎi gé”， fěng cì huáng shàng děng děng， rán hòu jiāo gěi liǎo zuì gāo lǐng xiù。
bù jiǔ， sū shì yīn wéi zài shī wén zhōng“ yú nòng cháo tíng”、“ wú jūn chén zhī yì” ér rù yù， xiǎn xiē sàng mìng。 lì rú sū shì gē yǒng guì shù de liǎng jù：“ gēn dào jiǔ quán wú qū chù， shì jiān wéi yòu zhé lóng zhī” héng héng héng“ huáng dì rú fēi lóng zài tiān， sū shì què yào xiàng jiǔ quán zhī xià xún zhé lóng， bù chén mò guò yú cǐ！” zhè jiù shì wén zì yù lì shǐ shàng zhù míng de“ wū tái shī 'àn”， qiān lián sū shì sān shí duō wèi qīn yǒu， shè jí tā yī bǎi duō shǒu shī cí。
dāng rán， shěn kuò bù shì sū shì rù yù de zhù móu， zhù móu shì wáng 'ān shí shǒu xià de lǐ dìng、 shū dàn、 hé zhèng chén、 lǐ yí děng sì rén。 dàn tā shì shǐ zuò yǒng zhě，“ wū tái shī 'àn” zhèng shì yǐ shěn kuò shàng chéng de nà xiē“ fā xiàn” wéi jī chǔ de，“ qí hòu lǐ dìng shū dàn lùn shì shī zhì yù， shí běn yú kuò。”
shěn kuò wèihé yào xiàn hài sū shì ní？ àn zhào yú qiū yǔ de shuō fǎ，“ zhè dà gài yǔ huáng dì zài shěn kuò miàn qián shuō guò sū dōng pō de hǎo huà yòu guān， shěn kuò xīn zhōng chǎn shēng liǎo yī zhǒng mò mò de duì bǐ， bù xiǎng ràng sū dōng pō de wén huà dì wèi gāo yú zì jǐ。 lìng yī zhǒng kě néng shì tā shēn zhī wáng 'ān shí yǔ sū dōng pō zhèng jiàn bù tóng， tā tóu zhù tóu dào liǎo wáng 'ān shí yī biān。”
jí dù yī bān zhǐ zài chā jù bù dà de rén zhōng fā shēng。 àn zhào shěn kuò zài dāng shí de wén míng， yǔ sū shì 22 suì zhōng jìn shì， lìng wén tán lǐng xiù 'ōu yáng xiū chēng“ dāng bì qí yī tóu dì”， gēn běn méi yòu kě bǐ jī chǔ，“ jí dù shuō” gēn jù bù zú。“ zhèng jiàn bù tóng shuō” yě bù jìn shì， zhèng zhì guān diǎn bù tóng， rén men hái shì kě yǐ jūn zǐ shì dì hù xiāng zhēng lùn， wèi bì jiù yào zhì rén yú sǐ dì。
bǐ zhě lǐ jiě， shěn kuò de zhèng zhì xuǎn zé què shí jué dìng liǎo tā yǔ sū shì de duì lì， dàn shì， tā xiàn hài sū shì què shì yóu yú dào dé cāo shǒu bù gòu， jìn rù zhèng zhì xuán wō hòu， suí bō zhú liú、 ěr rú mù rǎn de jiēguǒ。 hěn bù xìng， wáng 'ān shí gǎi gé dà qí yī huī， cóng zhě què duō wéi lǐ dìng、 shū dàn、 hé zhèng chén、 lǐ yí děng bù jiǎng“ fèi 'è pō lài” jīng shén de tóu jī zhèng kè， yě shì guān chǎng dà jiàng gāng zhōng wú suǒ bùwèi de gāo shǒu。 tā men duì bù tóng zhèng jiàn zhě bù zé shǒu duàn； dàn shì， fēng xiàng zhuǎn de shí hòu， duì yú zì jǐ de zhàn yǒu yě tóng yàng cán kù。
jiǔ bǎi duō nián qián wáng 'ān shí lǐng dǎo de gǎi gé， xiǎng yī jǔ gǎi tiān huàn dì， wǎn jiù sòng cháo。 zhǐ kě xī， zhè jì gé mìng de yào tài měng， hái bǎ shěn kuò zhè yàng de rén guǒ xié jìn qù， zhì zào liǎo wén zì yù de 'è liè 'àn lì。 ér hòu， zhè yàng de 'è de zhì huì hé chuán tǒng dào liǎo míng qīng liǎng cháo bèi fā yáng guāng dà。 zuò guò hé shàng de zhū yuán zhāng duì zhū rú sēng、 guāng、 liàng、 tū zhī lèi de cí yǔ hěn shì jì huì， cháng zhōu fǔ xué xùn dǎo jiǎng zhèn zuò《 zhēngdàn hè biǎo》 zhōng yòu“ ruì xìng shēng zhì” yī jù， yīn“ shēng” yǔ“ sēng” tóng， bèi zhǎn。 dào liǎo mǎn qīng， yī jù“ qīng fēng bù shí zì， hé gù luàn fān shū”， shī rén diū liǎo xìng mìng。
zhōng guó huáng quán zhuān zhì zài běi sòng bì jìng hái suàn kuān sōng， rú guǒ zài míng qīng， sū shì zǎo jiù méi mìng liǎo。 jiēguǒ， sū shì zài jiān yù zhōng bèi guān yā 130 tiān， bèi xià fàng dào hú běi huáng gāng。 zài nà lǐ， lì jīng líng yǔ、 sǐ lǐ táo shēng de sū shì chán yǒng tuō jiǎn， xiě chū liǎo zhōng guó wén xué shǐ shàng bù xiǔ zuò pǐn chì bì sān yǒng， jí《 niàn nú jiāo · chì bì huái gǔ》、《 qián chì bì fù》、《 hòu chì bì fù》。 shěn kuò hěn xìng yùn， tā yě suàn zhè xiē wěi dà zuò pǐn de jiànjiē de“ zhù chǎn shì”。
qí shí， hěn duō jīng lì guò“ wén gé” de réndōu zhī dào， bù jǐn gé mìng xiǎo jiāng， lián bù shǎo wǒ men shú xī de wén rén、 xué zhě shèn zhì kē xué jiā， yědōu jiā rù liǎo pī dǒu jiē fā tā rén de shí dài dà cháo zhōng。 kē xué jiā shěn kuò “ bù xiǎo xīn” chéng wéi bēi bǐ de shī fàng zhèng zhì 'àn jiàn de rén， yě yòu shí dài zhèng zhì qì hòu de yuán yīn。 bì jìng， rú guǒ zhuān zhì de yī bǎ shǒu bù cǎi xìn， wén zì yù jiù bù huì fā shēng。 |
|
shěn kuò de yī zé shàonián lì zhì xiǎo gù shì héng héng shàng shān kàn táo huā
“ rén jiān sì yuè fāng fěi jìn， shān sì táo huā shǐ shèng kāi”， (--------- chū zì bái jū yì << dà lín sì táo huā >>) dāng dú dào zhè jù shī shí， shěn kuò de méi tóu níng chéng liǎo yī gè jié，“ wèishénme wǒ men zhè lǐ huā dū kāi bài liǎo， shān shàng de táo huā cái kāi shǐ shèng kāi ní？”， wèile jiě kāi zhè gè mí tuán， shěn kuò yuē liǎo jǐ gè xiǎo huǒ bàn shàng shān shí dì kǎo chá yī fān， sì yuè de shān shàng， zǎ nuǎn hái hán， liáng fēng xí lái， dòng dé rén sè sè fā dǒu， shěn kuò máosè dùn kāi， yuán lái shān shàng de wēn dù bǐ shān xià yào dī hěn duō， yīn cǐ huā jì cái lái dé bǐ shān xià lái dé wǎn yā。 píng jiè zhe zhè zhǒng qiú suǒ jīng shén hé shí zhèng fāng fǎ， zhǎngdà yǐ hòu de shěn kuò xiě chū liǎo《 mèng xī bǐ tán》。 |
|
Shen Kuo
shěn kuò
sòng dài kē xué jiā、 wén xué jiā。 zì cún zhōng。 qián táng ( jīn zhè jiāng háng zhōu ) rén。 rén zōng jiā□ bā nián（ 1063） jìn shì。 shén zōng shí cān jiā wáng 'ān shí biàn fǎ huó dòng。 xī níng wǔ nián (1072) tí jǔ sī tiān jiān， cì nián fù liǎng zhè kǎo chá shuǐ lì、 chāiyì。 qiān tài cháng chéng， tóng xiū qǐ jū zhù。 bā nián (1075) shǐ liáo， bó chì liáo de zhēng dì yào qiú。 cǐ hòu céng rèn hàn lín xué shì， quán sān sī shǐ。 hòu zhī yán zhōu， jiā qiáng duì xī xià de fáng yù， jiā lóng tú gé xué shì。 yuán fēng wǔ nián (1082) yīn xú xǐ shī yǒng lè chéng， lián lěi zāo biǎn。 wǎn nián yǐn jū rùn zhōu， zhù mèng xī yuán（ jīn jiāng sū zhèn jiāng dōng）。
shěn kuò bó xué， duì tiān wén、 dì lǐ、 fāng zhì、 lǜ lì、 yīnyuè、 yī yào、 bǔ suàn、 kǎo gǔ děngdōu pō yòu yán jiū。 suǒ zhù《 mèng xī bǐ tán》 yī shū， nèi róng shè jí zì rán kē xué yǔ shè huì kē xué de guǎng kuò lǐng yù， jù yòu jí gāo de kē xué jià zhí。 qí zhōng lùn jí wén xué yǔ yì shù de bù fēn yě bù fá kě qǔ zhī jiàn。 lìng wài， tā de jí zhōng yǔ 'ōu yáng cān zhèng、 cài nèi hàn、 zhāng shè rén、 sūn shì jiǎng děng rén de jǐ fēng shū xìn , dōushì lùn yīnyuè de , jiàn jiě hěn yòu dú dào zhī chù。 shěn kuò suī wéi gǔ wén， què bù shèn tuī zūn hán yù， suǒ zuò《 xiù zhōu chóng dé xiàn jiàn xué jì》 shèn zhì yǐn hán yù zhī yán 'ér bó zhī。《 mèng xī bǐ tán》 de wén zì yě bù kè yì qiú gǔ， duō shì“ bù shèn jīng yì” zhī wén， zhì pǔ wú huá。 xǔ duō piān zhāng wén bǐ míng kuài jīng dāng , yǔ yán xíng xiàng jiǎn liàn , yòu jiào nóng de wén xué yì wèi。 lìng wài， tā suǒ zhù《 cháng xīng jí》 zhōng yòu yī xiē jì yóu xiě jǐng zhī zuò， yě hěn yòu tè sè。 lì rú《 cāng wú tái jì》 xiě“ dōng wàng yòu shān wèi rán， lì yú dà hǎi hóng bō zhī zhōng， rì yuè zhī guāng， bì yìng xià shàng”； yòu rú《 jiāng zhōu lǎn xiù tíng jì》 xiě“ nán shān qiān zhàng pù bù， xī jiāng wàn qǐng míng yuè”， dōuhěn xīn yíng bié zhì。
《 mèng xī bǐ tán》 yòu zhōng huá shū jú shàng hǎi biān ji suǒ de hú dào jìng jiàozhù běn。 suǒ zhù《 cháng xīng jí》 ( cán juàn )， shōu zài《 shěn shì sān xiān shēng jí》 zhōng， yòu《 sì bù cóng kān》 yǐng míng fù sòng běn。 shǐ liáo shí suǒ zhuàn《 yǐ mǎo rù guó zòu qǐng》、《 rù guó bié lù》 děng， zài《 xù zī zhì tōng jiàn cháng biān》 zhōng bǎo cún liǎo yī bù fēn。
（ guō yù héng）
|
|
- : Shen Kuo
|
|
| xiǎo xíng xīng | sòng dài | jiāng sū | míng shèng gǔ jì | shù yáng | wén yán wén | zhé lǐ | mèng xī bǐ tán | | chén shù gǔ | huò bì | běi sòng | liú tōng | lì shǐ | wén xué | cáo wěi | gǔ wén | |
|