|
|
（ gōng yuán qián 202 nián héng gōng yuán 9 nián， gōng yuán 25 nián héng gōng yuán 220 nián）
hàn cháo shì zhōng guó lì shǐ shàng jì duǎn zàn de qín cháo zhī hòu chū xiàn de cháo dài， fēn wéi “ xī hàn ”（ gōng yuán qián 202 nián héng gōng yuán 9 nián ) yǔ“ dōng hàn” ( gōng yuán 25 nián héng gōng yuán 220 nián） liǎng gè lì shǐ shí qī， hòu shì shǐ xué jiā yì chēng liǎng hàn。
xī hàn wéi liú bāng suǒ jiàn lì， jiàn dū cháng 'ān； dōng hàn wéi liú xiù suǒ jiàn lì， jiàn dū luò yáng。 qí jiān céng yòu wáng mǎng cuàn hàn zì lì de duǎn zàn xīn cháo（ gōng yuán 9 nián － gōng yuán 23 nián）。 lìng wài， bù fēn xué zhě yì jiāng shǔ hàn liè rù hàn cháo de yán xù 'ér jiāng qí guī rù hàn cháo de yī bù fēn， rú cǐ hàn cháo miè wáng zé shì zài 263 nián， dàn dà bù fēn shuō fǎ jūn jiāng yóu liú bèi jiàn lì de shǔ hàn zhèng quán guī rù sān guó shǐ zhōng。
liǎng hàn shí qī shì dāng shí shì jiè shàng yī gè wěi dà de yī duàn lì shǐ， liú bāng zhì liú qǐ shí qī de hàn cháo ， jīng jì shí lì huǎn màn shàng shēng， chéng wéi dōng fāng dì yī dà dì guó， yǔ xī luó mǎ bìng chēng liǎng dà dì guó。 ér dào liú bìng yǐ shí qī， dà hàn dì guó yǐ jīng chéng wéi shì jiè shàng zuì qiáng dà de dì guó， xiōng nú dì guó zhàn bài 'ér xiàng xī láng bèi táo dùn。 zhōng yà hé xī yù gè dà guó yě dū wén 'ér jù zhī。 zhāng qiān chū xī yù shǒu cì kāipì liǎo zhù míng de“ sī chóu zhī lù”， kāi tōng liǎo dōng xī fāng mào yì de tōng dào， zhōng guó cóng cǐ chéng wéi shì jiè mào yì tǐ xì de zhōng xīn， zhí dào yī qiān duō nián hòu měnggǔ rén de pàn luàn。 zhèng shì yīn wéi hàn cháo de shēng wēi yuǎn bō， wài zú kāi shǐ chēng hū zhōng guó rén wéi“ hàn rén”， ér hàn cháo rén yě lè yú zhè yàng chēng hū zì jǐ，“ hàn” cóng cǐ chéng wéi liǎo wěi dà de zhōng guó huá xià mín zú de yǒng yuǎn de míng zì。
hàn dài qǐ chū zài liú bāng shí gēn jù wǔ dé shǐ zhōng shuō， dìng zhèng shuò wéi shuǐ dé， dào liú chè shí， yòu gǎi zhèng shuò wéi tǔ dé， zhí dào wáng mǎng jiàn lì xīn cháo， fāng cái cǎi yòng liú xiàng liú xīn fù zǐ de shuō fǎ， rèn wéi hàn cháo shǔ yú huǒ dé。 liú xiù guāng fù hàn shì zhī hòu， zhèng shì chéng rèn liǎo zhè zhǒng shuō fǎ， cóng cǐ què lì hàn cháo zhēngshuò wéi huǒ dé， dōng hàn jí yǐ hòu de shǐ shū rú hàn shū、 sān guó zhì děng jiē cǎi yòng liǎo zhè zhǒng shuō fǎ。 yīn cǐ hàn cháo yòu shí yě bèi chēng wéi“ yán hàn”， yòu yīn hàn cháo huáng dì xìng liú 'ér chēng“ yán liú”。
hàn dài wéi liú bāng jiàn lì de zhōng guó dì 'èr gè dà yī tǒng de wáng cháo。 qián qī dìng dū cháng 'ān， yòu chēng xī hàn、 qián hàn； hòu qī dìng dū luò yáng hàn cháng 'ān chéng fù yuán tú， yòu chēng dōng hàn、 hòu hàn。 xī hàn shì wǒ guó fēng jiàn shè huì chū qī de yī gè qiáng shèng、 fù ráo de wáng cháo， tā jì chéng hé gǒng gù liǎo qín cháo kāi shǐ de tǒng yī guó jiā， jīng jì fán róng， guó lì qiáng shèng、 rén mín 'ān lè， chéng xiàn chū yī pài tài píng shèng shì de jǐng xiàng。 zài cǐ qī jiān， zhōng guó yī zhí yǐ shì jiè qiáng guó de miàn mù yì lì yú shì jiè zhī lín。 yīn cǐ， xī hàn wáng cháo bèi shì wéi zhōng guó lì shǐ shàng de dì yī gè huáng jīn shí qī。 xī hàn gòng chuán shí sì dì， qián hòu jīng lì jìn 210 nián。
xī hàn shì zhōng huá mín zú fā zhǎn shǐ shàng de yī gè zhòng yào shí qī， zhōng huá gè mín zú de hé xīn hàn zú jiù shì zài zhè yī shí qī chū xiàn de。 zì qín shǐ huáng tǒng yī zhōng guó hòu， yuán zhàn guó shí gè guó de wén huà biàn xiāng hù shèn tòu róng hé， dào xī hàn shí zhōng huá dì qū zài diǎn zhāng zhì dù、 yǔ yán wén zì、 wén huà jiào yù、 fēng sú xí guàn duō fāng miàn dū zhú jiàn qū yú tǒng yī， gòu chéng liǎo gòng tóng de hàn wén huà。 cóng cǐ zhōng huá dì qū de gè zú jiù chū xiàn liǎo tǒng yī de hàn zú。 hàn zú hé zhōu biān gè shǎo shù zú dōushì hàn dài zhōng guó duō mín zú guó jiā de chéng yuán。 hàn zú yóu yú wén míng chéng dù jiào gāo， zài zhōng guó gè xiōng dì mín zú zhōng yī zhí chǔyú zhù dǎo dì wèi， zhè shì lì shǐ fā zhǎn hé zì rán xíng chéng de jiēguǒ。 hàn yǐ hòu lì dài de cháo dài míng chēng suī yòu biàn huàn， dàn hàn zú zuò wéi zhōng guó zhù tǐ mín zú de dì wèi shǐ zhōng wèi biàn。
【 guó hào shì yì】
gōng yuán qián 206 nián， xiàng yǔ fēng liú bāng wéi hàn wáng， guó hào wéi“ hàn”。 yǐ hòu liú bāng jī bài xiàng yǔ， chēng huáng dì。 xī hàn dū cháng 'ān， dōng hàn dū luò yáng， gù cóng dū chéng shàng yòu“ xī hàn” hé“ dōng hàn”， cóng shí jiān shàng yòu yòu“ qián hàn” hé“ hòu hàn” zhī fēn。 |
|
qín cháo miè wáng yǐ hòu， xiàng yǔ hé liú bāng zhǎn kāi liǎo cháng dá sì nián de chǔ hàn zhī zhēng。 liú bāng zài shǒu xià xiāo hé、 hán xìn、 zhāng liáng děng rén de fǔ zhù xià， zài gāi xià zhī zhàn dǎ bài liǎo xī chǔ bà wáng xiàng yǔ， yú gōng yuán qián 202 nián zhèng shì chēng huáng dì， dìng guó hào hàn， hàn cháo jiù cǐ kāi shǐ。 suī rán gōng yuán qián 202 nián liú bāng cái chēng huáng dì， dàn yīn shǐ xué jiè jì suàn xī hàn nián shù shí， wèile yǔ qín cháo miè wáng shí jiān xiāng jiē， zé cóng gōng yuán qián 207 nián 12 yuè liú bāng miè diào qín guó suàn qǐ， bìng yǐ nóng lì hàn tài zǔ yuán nián shí yuè wéi hàn tài zǔ yuán nián de shǒu yuè。
liú bāng dēng jī hòu， cǎi yòng shū sūn tōng de jiàn yì， huī fù lǐ fǎ， shè sān gōng hé jiǔ qīng， rèn yòng xiāo héwèi chéngxiàng， cǎi qǔ yǔ mín xiū xī、 qīng jìng wú wéi、 xiū yǎng shēng xī de huáng lǎo zhèng cè。 gǔ lì shēng chǎn， qīng yáo bó fù。 zài zhèng zhì shàng， zé xiān fēn fēng gōng chén hán xìn、 chén xī、 péng yuè、 yīng bù děng wéi wáng， děng dào zhèng quán wěn gù， wèile fáng zhǐ fǎn pàn hé gǒng gù huáng quán wěn dìng zé yòu yǐ zhǒng zhǒng zuì míng qǔ xiāo tā men de wáng jué， huò biǎn huò shā， gǎi fēng liú shì zōng qīn wéi wáng， dìng lì liǎo“ fēi liú shì 'ér wáng zhě， tiān xià gòng jī zhī” de shì yán。 cǐ shí， yóu yú lì jīng duō nián dòng luàn， guó lì jiào ruò， ér liú bāng zài gōng dǎ xiōng nú shí， céng bèi xiōng nú mòdú chányú wéi kùn yú bái dēng， jí bái dēng zhī wéi shì jiàn， cóng cǐ yǐ hòu， hàn cháo cǎi yòng hé qīn zhèng cè， yǐ hūn yīn hé cái bǎo huàn qǔ dì guó hé píng， yú shì， hàn cháo chū qī bìng méi yòu shénme zhàn shì， bǎi xìng dé yǐ xiū yǎng shēng xī。 liú bāng sǐ hòu， liú yíng jì wèi， dàn shì zài cǐ qī jiān， shí jì shì lǚ 'é xǔ chēng zhì。 lǚ 'é xǔ zūn liú bāng yí zhǔ yòng cáoshēn wéi chéngxiàng， xiāo guī cáo suí， yán yòng liú bāng de huáng lǎo zhèng zhì de zhèng cè， dá dào liǎo“ zhèng bù chū fáng hù， tiān xià yàn rán” de xiào guǒ， wéi shǐ jiā suǒ chēng dào， dàn lǚ 'é xǔ tóng shí yòu rèn yòng wài qī， yā zhì gōng chén， niàng chéng“ zhū lǚ zhī luàn”。
lǚ 'é xǔ sǐ hòu， zhū lǚ zhī luàn bèi yǐ zhōu bó wéi lǐng xiù de dà chén chǎn chú， zhòng chén yíng lì liú héng。 tā hé 'ér zǐ liú qǐ jí wèi qī jiān， jì xù cǎi qǔ huáng lǎo wú wéi 'ér zhì de shǒu duàn， shí xíng qīng yáo bó fù、 yǔ mín xiū xī de zhèng cè， ēn wēi bìng shī， huī fù liǎo duō nián zhàn zhēng dài lái de jù dà pò huài， shǐ rén mín fù dān dé dào jiǎn qīng； suī rán liú qǐ shí qī ( qián 154 nián ) fā shēng liǎo cǐ shí qī wéi yī de dòng luàn héng“ qī guó zhī luàn”， dàn shì jǐn jīng lì 10 gè yuè jí wéi zhōu yà fū、 luán bù suǒ píng dìng， bìng wèi duì hàn cháo dài lái shí zhì yǐng xiǎng。 zhè duàn shí qī， xiōng nú suī rán jǐ cì rù kòu zhōng yuán， dàn dà duō shù shí jiān lǐ hé nán yuè yī yàng， chū yú xiāng duì hé píng de zhuàng tài。 hàn cháo fāng miàn zé bù duàn jī xù guó lì， tòu guò mǎ fù lì děng cuò shī lái jī jí bèi zhàn。 zhè yī shí qī shǐ chēng wén jǐng zhī zhì， shì zhōng guó chéng wéi dà yī tǒng shí dài yǐ lái， dì yī cì bèi chuán tǒng lì shǐ xué jiā chēng xiàn de zhì shì shí dài。
liú qǐ sǐ hòu， qí zǐ liú chè jí wèi， shì wéi hàn shì zōng xiào wǔ huáng dì。 liú chè zài wèi qī jiān（ qián 141 nián - qián 87 nián）， cǎi qǔ liǎo yī xì liè gǎi gé cuò shī， ruì yì jìn qǔ， shǐ dé hàn cháo de zhèng zhì、 jīng jì、 jūn shì biàn dé gèng wéi qiáng dà。 zài zhèng zhì shàng， liú chè jiā qiáng huáng quán， cǎi nà zhù fù yǎn de jiàn yì， shī xíng tuī 'ēn lìng， xuē ruò liǎo zhū hóu wáng de shì lì， cóng cǐ， zhū hóu wáng de shì lì bù zài néng gòu duì zhōng yāng gòu chéng wēi xié； hòu yòu yǐ zhū hóu xiàn shàng de huáng jīn chéng sè bù chún wéi yóu， qǔ xiāo liǎo bǎi yú wèi liè hóu de jué wèi， jí shǐ shū shàng suǒ chēng de“ zhòu jīn shī hóu” shì jiàn。 jīng cǐ 'èr cì shì jiàn hòu， zhōng yāng jí quán dé dào liǎo dà dà de jiā qiáng。 wén huà shàng， fèi chú liǎo hàn cháo yǐ“ huáng lǎo xué shuō、 wú wéi 'ér zhì” zhì guó de sī xiǎng， jī jí zhì guó； bìng cǎi nà dǒng zhòng shū de jiàn yì， kāi shǐ zhòng yòng rú shù。 jìn guǎn wǔ dì shí qī jiān yòng rú、 fǎ、 dào、 yīn yáng、 zòng héng děng gè jiā rén cái， hàn cháo yě yī zhí“ bà wáng dào zá zhī”， dàn liú chè shí qī duì rú jiā de cǎi yòng， shǐ dé rú jiā sī xiǎng dé dào zhòng shì， bìng zài yǐ hòu zhú jiàn chéng wéi zhōng guó lì jīng 'èr qiān nián de zhù liú sī xiǎng。 jūn shì shàng， jī jí duì fù hàn cháo de zuì dà wài huàn -- xiōng nú。 zài zhè qī jiān， hàn cháo xiān hòu chū xiàn liǎo wèi qīng、 huò qù bìng děng tiān cái jiànglǐng， zhōng yú jī bài xiōng nú chányú， shǐ dé“ mò nán wú wáng tíng”。 yòu shōu fù nán yuè guó hé cháo xiān， shǐ zhōng guó chéng wéi yà zhōu dì yī bà zhù， shì jiè dì yī dà dì guó。 wài jiāo shàng， liǎng cì pài zhāng qiān chū shǐ xī yù， kāipì liǎo sī chóu zhī lù。 bìng xiān hòu yǐ liǎng wèi wēng zhù liú xì jūn， liú jiě yōu hé qīn xī yù dà guó， ér dá dào liǎo líjiàn xī yù hé xiōng nú， jìn 'ér kòng zhì xī yù de mùdì。 sī chóu zhī lù： zhōng guó de sī hé sī zhì pǐn， cóng cháng 'ān jīng guò hé xī zǒu láng、 jīn xīn jiāng dì qū， tōng wǎng zhōng yà、 xī yà， zhí dào 'ōu zhōu。 yīn cǐ yòu liǎo“ sī chóu zhī lù” de měi chēng。 sī chóu zhī lù chéng wéi dōng xī fāng jīng jì wén huà jiāo liú de qiáo liáng。 liú chè sǐ hòu， liú bìng yǐ shí qī jí gōng yuán qián 60 nián， xī hàn wáng cháo zài xī yù shè zhì xī yù dū hù， zhè shì jīn xīn jiāng dì qū zhèng shì guī shǔ zhōng yāng tǒng xiá de kāi shǐ。 dàn shì， hàn cháo jīng lì duō nián zhàn zhēng， jiā shàng liú chè hàodàxǐgōng， duì jīng jì chǎn shēng jù dà chōng jī， dǎo zhì hàn cháo guó lì shuāi ruò， qián cháo jī xù bèi huī huò dài jìn。 wèicǐ， liú chè wǎn nián céng fā biǎo zhù míng de lún tái zhī zhào， xī wàng bù zài qióng bīng dú wǔ， yě shǐ hàn cháo bù zhì yú bài wáng。 wéi qiǎng jiù jīng jì， liú chè zài wèi qī jiān céng cǎi qǔ yī xì liè zhèng cè， jiāng zhù bì、 yán tiě shōu guī zhōng yāng guǎn lǐ， jiā qiáng nóng yè shēng chǎn， shí xíng hé dí fǎ， kāi záo bái qú， bìng chuàng lì jūn shū、 píng zhǔn zhèng cè， wěn dìng wù jià， yǔ mín zhēng lì， jiā qiáng guó jiā zài jīng jì zhōng bàn yǎn de juésè。
liú chè wǎn nián， fā shēng liǎo zhù míng de“ wū gǔ zhī huò”， tài zǐ liú jù yīn cǐ bèi hài。 liú chè sǐ hòu， nián jǐn 7 suì de liú fú líng jí wèi， shì wéi xiào zhāo huáng dì。 liú fú líng dēng jī zhī chū， yóu shàng guān jié、 jīn rì dī、 tián qiān qiū、 sāng hóng yáng hé huò guāng 5 rén gòng tóng fǔ zhèng。 dàn shì zài yuán fèng yuán nián（ qián 80 nián）， bào fā yuán fèng zhèng biàn， liú fú líng qīng xǐng de zhū shā liǎo shàng guān jié děng yī pī yīn móu quán chén， bì miǎn liǎo huò guāng bèi yuàn shā。 huò guāng cóng cǐ jì xù fǔ zuǒ liú fú líng zhì guó。 liú fú líng zūn xún liú chè wǎn nián de zhèng cè， duì nèi jì xù xiū yǎng shēng xī， yǐ zhì yú bǎi xìng 'ān jū lè yè， sì hǎi qīng píng。 liú fú líng sǐ hòu， liú chè sūn chāng yì wáng liú hè jí wèi。 tā xíng wéi fàng zòng， mì móu chú diào huò guāng， dàn fǎn bèi huò guāng fèi diào。 zhī hòu huò guāng yòu yíng lì liú bìng yǐ jí wèi， shì wéi hàn zhōng zōng。 běn shǐ yuán nián（ qián 73 nián）， huò guāng hái zhèng yú liú bìng yǐ。 dì jié 'èr nián， huò guāng qù shì。 dàn huò shì yī mén zhú jiàn fǔ bài hēi 'àn。 liú bìng yǐ jiāng fǔ bài de huò shì jí tuán yī wǎng dǎ jìn。 liú bìng yǐ zhì guó bìng qì bùqiè shí jì de rú xué， cǎi qǔ dào fǎ jié hé de zhì guó fāng zhēn， zài zhěng dùn lì zhì shàng yán yòng liú fú líng， quàn mín nóng sāng， yì zhì jiān bìng， jiàng dī háo qiáng zài guó jiā zhōng de juésè。 jīng guò liǎo liú fú líng liú bìng yǐ de zhì lǐ， guó jiā jīng jì míng xiǎn huī fù， shǐ hàn cháo zài dù yíng lái liǎo shèng shì， zhè jiù shì zhù míng de wǔ zhāo xuān shèng shì。
liú bìng yǐ sǐ hòu， liú shì jí wèi， xī hàn kāi shǐ zǒu xiàng shuāi bài。 liú shì róu rén hǎo rú， dǎo zhì huáng quán bàng luò， wài qī yǔ huàn guān shì lì xīng qǐ。 liú shì sǐ hòu， liú 'ào jí wèi。 liú 'ào hǎo nǚ sè， xiān hòu chǒng 'ài xǔ huáng hòu、 bān jié yú hé zhào shì jiě mèi（ zhào fēi yàn、 zhào hé dé）， yóu yú zhào shì jiě mèi bù néng shēng yù， liú 'ào yǔ qí tā fēi pín de zǐ nǚ jūn wéi zhào fēi yàn jiě mèi cán hài shā sǐ， shǐ chēng“ yàn zhuó huáng sūn”。 yóu yú“ jiǔ sè qīn gǔ”， liú 'ào zuì hòu jìng sǐ zài wēn róu xiāng zhī zhōng。 liú 'ào bù lǐ cháo zhèng， wéi wài qī wáng shì jí tuán de xīng qǐ tí gōng liǎo tiáo jiàn， huáng tài hòu wáng zhèng jūn quán lì jí jù péng zhàng。 liú 'ào sǐ hòu， liú xīn jí wèi， shì wéi hàn xiào 'āi huáng dì。 liú xīn yòu“ duàn xiù zhī pǐ”， zhōng rì yǔ tā chǒng xìn de duì xiàng dǒng xián sī hùn wán shuǎ bù lǐ cháo zhèng。 wài qī wáng shì de quán lì jìn yī bù péng zhàng。 guó jiā yǐ jīng chéng xiàn yī piàn mò shì zhī xiàng， mín jiān“ zài shòu mìng” shuō fǎ sì qǐ。 gōng yuán qián 1 nián 8 yuè 15 rì， liú xīn qù shì。 17 rì， tài huáng tài hòu wáng zhèng jūn pài wáng mǎng jiē tì dǒng xián chéng wéi dà sī mǎ， bìng yíng jiē liú kàn jí wèi， shì wéi hàn xiào píng huáng dì。 dàn shì， liú kàn yǐ jīng lún wéi wáng mǎng de kuǐ léi。 gōng yuán 6 nián 1 yuè 4 rì， wáng mǎng dú sǐ jǐn 14 suì de liú kàn， jǐn jǐn lì liú yīng wéi huáng tài zǐ， zì jǐ dān rèn“ shè huáng dì”。 gōng yuán 9 nián 1 yuè 10 rì， wáng mǎng fèi chú liú yīng de huáng tài zǐ zhī wèi， jiàn lì xīn cháo， xī hàn miè wáng。 |
|
gōng yuán 23 nián fǔ bài de wáng mǎng zhèng quán zài chì méi、 lùlín mín biàn xià zhōng yú miè wáng。 lùlín jūn yōng lì hàn zōng shì liú xuán zuò huáng dì， huī fù hàn de guó hào， nián hào gēngshǐ。 25 nián chì méi jūn lì liú pén zǐ wéi dì， suí hòu jī bài liǎo lùlín jūn。 qí hòu， yuán běn fú cóng gēngshǐ dì de hàn cháo zōng shì liú xiù zài hào xiàn（ jīn hé běi gāo yì dōng nán） zhī nán jí huáng dì wèi， miè liú pén zǐ， shì wéi guāng wǔ dì， yán yòng hàn de guó hào， yǐ zhè yī nián wéi jiàn wǔ yuán nián， dìng dū luò yáng， shǐ chēng dōng hàn。 jí wèi hòu， yú 37 nián zhōng yú xiāo miè chì méi、 kuí 'áo、 gōng sūn shù děng gē jù shì lì， shí xiàn quán guó tǒng yī。 hàn guāng wǔ dì fèi chú wáng mǎng shí de bì zhèng， shè huì 'ān dìng， jiā qiáng zhōng yāng jí quán， duì wài qī yán jiā xiàn zhì， shǐ chēng guāng wǔ zhōng xīng。
hàn míng dì hé hàn zhāng dì zài wèi qī jiān， dōng hàn jìn rù quán shèng shí qī， hào wéi“ míng zhāng zhī zhì”。 qī jiān， yú zhāng hé 'èr nián（ gōng yuán 88 nián） shí yuè， chē qí jiāng jūn dòu xiàn lǐng jūn chū sài， jī pò běi xiōng nú， dēng yàn rán shān， lìng bān gù zuò míng， kè shí sòng gōng， cóng cǐ jī běn sǎo chú liǎo shù bǎi nián lái xiōng nú duì hàn cháo běi fāng biān jìng de wēi xié。 fó jiào zài zhè shí yě chuán rù zhōng guó。 dàn shì， zài zhāng dì hòu qī， wài qī dòu shì rì yì bá hù， wéi dōng hàn de shuāi luò mái xià fú bǐ。
88 nián， nián jǐn 31 suì de hàn zhāng dì tū rán jià bēng。 nián jǐn shí suì de tài zǐ liú zhào jí wèi， shì wéi hàn hé dì。 dàn shì shí jì shàng dōushì dòu tài hòu cāo zòng cháo zhèng， guó jiā zhèng zhì rì yì fǔ bài。 dòu shì de bá hù yǐn fā hé dì de bù mǎn， bù jiǔ， nián jǐn 14 suì de hé dì jiù zhuā bǔ wài qī dòu xiàn， wài qī shì lì kāi shǐ shuāi ruò。 dàn shì zhī hòu hé dì xìn yòng huàn guān， cóng cǐ dōng hàn de zhèng zhì lún wéi wài qī hé huàn guān liǎng gǔ shì lì de zhēng dǒu。 bù guò， hé dì réng rán zài zhèng shì shàng fēi cháng qín fèn， bù shī wéi yīng míng zhī zhù。 yuán xīng yuán nián（ 105 nián） dōng 12 yuè， nián jǐn niàn qī suì de hé dì bìng shì。 chū shēng jìnbǎi rì de shàozǐ liú lóng jí wèi， shì wéi shāng dì。 hàn shāng dì jǐn zài wèi 8 gè yuè jiù jià bēng liǎo。 jiē tì jí wèi de shì qīng hé wáng liú qìng zhī zǐ hàn 'ān dì liú hù。 tā jí wèi zǎo qī yóu tài hòu dèng suí lín cháo lǐ zhèng。 dèng tài hòu qín jiǎn jié yuē， rèn yòng xián liáng， tóng shí duì zì jǐ jiā zú de shì lì yòu suǒ xiàn zhì， què yě duì huàn guān shì lì zòng róng。 jiàn guāng yuán nián（ 121 nián）， dèng tài hòu shì shì， ān dì qīn zhèng， jiāng dèng shì jiā zú zhū shā dài jìn。 ān dì yǐ lài wài qī sòng shì hé yán shì yǐ jí huàn guān de lì liàng。 tīng xìn jiān chén， sì yì wú jì。 cháo zhèng hūn yōng bù kān。 dōng hàn kuài sù shuāi bài xià qù。 yán guāng sì nián sān yuè， hàn 'ān dì zài nán xún tú zhōng sǐ zài yè chéng。 wài qī yán shì mì bù fā sàng， yōng lì hàn zhāng dì zhī sūn jì běi wáng liú shòu zhī zǐ liú yì， shǐ chēng hàn qián shǎo dì， dàn qí zài wèi jǐn 200 yú rì jiù bìng sǐ。 shǎo dì sǐ hòu， yán shì jiā zú mì móu zài lì kuǐ léi， dàn bèi zhōng cháng shì sūn chéng jī pò， yán shì jiā zú bèi zhū shā。 sūn chéng yíng lì jì yīn wáng liú bǎo， shì wéi hàn shùn dì。 zài shùn dì zhí zhèng zǎo qī， huàn guān shì lì péng zhàng， què yǐn fā shè huì gè jiè de fǎn dàn。 yáng jiā yuán nián（ 132 nián）， guì rén liáng nà lì wéi huáng hòu， cóng cǐ liáng shì wài qī shì lì kāi shǐ jué qǐ， liáng nà de xiōng dì liáng jì bèi rèn mìng wéi dàjiàng jūn。 hàn 'ān 'èr nián（ 143 nián） bā yuè， shùn dì bìng sǐ， tài zǐ liú bǐng jí wèi， shì wéi chōng dì， jí wèi shì nián jǐn 2 suì， yóu liáng tài hòu lín cháo zhí zhèng。 yǒng jiā yuán nián（ 145 nián） zhēngyuè chū liù， hàn chōng dì jià bēng， nián jǐn sān suì。 zhēngyuè niàn wǔ rì， liáng jì yōng lì liú zuǎn jí wèi， shì wéi hàn zhì dì。 zhì dì fēi cháng cōng yíng， chēng liáng jì wéi“ bá hù jiāng jūn”， yīn cǐ zhì dì bù jiǔ jiù bèi shā hài， nián jǐn bā suì。
běn chū yuán nián rùn liù yuè chū qī rì， dàjiàng jūn liáng jì yōng lì hàn zhāng dì zhī sūn liú zhì jí wèi， shì wéi hàn huán dì。 huán dì niánshào， yīn cǐ jì xù yóu liáng tài hòu lín cháo zhí zhèng。 huán dì jí wèi zhī chū， liáng jì shì lì jǐ wú biān jiè， tā cán hài zhōng liáng， gōng bǎo sī náng， wú 'è bù zuò。 huán dì duì tā 'àn zhōng yě pō wéi bù mǎn， yán xī 'èr nián bā yuè chū shí， huán dì pài bīng shì bāo wéi liáng zhái， liáng jì yǔ qī zǐ shuāng shuāng zì shā， liáng shì wài qī shì lì tǔ bēng wǎ jiě。 huàn guān chéng wéi xīn de quán lì zhōng xīn。 dān chāo、 xú huáng、 jù yuàn、 zuǒ guàn、 táng héng wǔ rén bèi fēng wéi xiàn hóu； dān chāo shí yì liǎng wàn hù， hòu yòu fēng wéi chē qí jiāng jūn， qí tā sì rén gè yī wàn hù， shì chēng wǔ hóu。 wǔ hóu tān lán fàng zòng， zhōng zhì zài yán xī jiǔ nián yǐn fā dì yī cì dǎng gù zhī huò。 yǒng kāng yuán nián shí 'èr yuè niàn bā rì， hàn huán dì jià bēng。 huán dì méi yòu liú xià zǐ sì， yóu hé jiān wáng liú kāi de zēngsūn liú hóng jì wèi， shì wéi hàn líng dì。 líng dì jí wèi zhī chū， jiù yǐn fā yǐ dòu tài hòu、 dòu wǔ wéi shǒu de wài qī shì lì hé yǐ cáo jié、 wáng fǔ wéi shǒu de huàn guān shì lì de jī liè quán lì dǒu zhēng。 yǒng kāng yuán nián jiǔ yuè chū qī， huàn guān fā dòng zhèng biàn， wài qī shì lì bèi xuē ruò。 huàn guān zé zài yǒng kāng 'èr nián（ 164 nián） zhì zào dì 'èr cì dǎng gù zhī huò。 ér líng dì běn rén jiāo shē yín yì， wéi tián bǔ cái zhèng gōng kāi mài guān zhí， cháo zhèng fǔ bài dào liǎo jí diǎn。 zhōng zhì zài xī yuán 184 nián bào fā liǎo yóu zhāng jiǎo suǒ dài lǐng de huáng jīn zhī luàn。 suī rán bù jiǔ biàn píng dìng liǎo cǐ chǎng pàn luàn， dàn shì hàn cháo zhèng fǔ jīng cǐ yī yì yǐ guó lì dà jiǎn。 qiě zhōng yāng zhèng fǔ wèile shùn lì píng pàn， yòu jiāng jūn zhèng quán lì xià fàng gěi gè dì zhōu guān。 gè dì háo qiáng dà zú cóng cǐ kāi shǐ màn màn yōng bīng zì zhòng， jiā yǐ qí yuán běn yǐ jù yòu qiáng dà de jīng jì shí lì， zuì zhōng yǎn biàn chéng dōng hàn mò nián yuán shào、 yuán shù、 cáo cāo、 sūn jiān、 dǒng zhuó děng zhòng háo qiáng jūn fá gē jù yī fāng、 qún xióng zhú lù de jú miàn。 hàn líng dì sǐ hòu， dǒng zhuó zhǎng quán， fèi hòu hàn shǎo dì liú biàn wéi hóng nóng wáng， gǎi lì hàn xiàn dì liú xié。 dǒng zhuó bèi lǚ bù zhū shā hòu， jūn fá gē jù wán quán biǎo miàn huà， chū xiàn liǎo bǎ chí zhōng yāng de cáo cāo； wèi yú hé běi de yuán shào； wèi yú huái nán de yuán shù； wèi yú jiāng dōng de sūn quán； wèi yú jīng zhōu de liú biǎo； wèi yú yì zhōu de liú zhāng děng shì lì。 qí zhōng cáo cāo“ xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu”， yǐ hàn cháo chéngxiàng de míng yì tǎo fá gè lù jūn fá， zài guān dù zhī zhàn zhōng xiāo miè liǎo zuì dà de dí rén yuán shào jūn de zhù lì， dàn tóng shí jià kōng hàn shì quán lì， quán quán dài lǐ huáng dì chǔlǐ cháo zhèng， hàn cháo huáng dì cǐ shí yǐ jīng shì kōng yòu míngfèn 'ér wú shí jì liǎo。 cáo cāo suī rán xiǎng yǐ hàn cháo chéngxiàng de míng yì qǐ tú zhāo 'ān dàn què yǐn qǐ gè lù zhū hóu de fǎn kàng， rèn wéi tā shì jiān chén， bù dé yǐ cáo cāo zhǐ néng bī pò hàn xiàn dì xià zhào míng zhèng yán shùn dì tǎo fá gè lù jūn fá。 qián qī cáo cāo suī lián zhàn dé shèng què zài chì bì zhī zhàn zhōng bèi sūn liú lián jūn jī bài， cāng huáng běi táo。 sān fēn zhī shì zhú jiàn xíng chéng。 cáo cāo sǐ hòu， qí zǐ cáo pī jì chéng cáo cāo jué wèi， bìng yú 220 nián cáo pī bī pò xiàn dì ràng wèi， gǎi guó hào wèi， zì chēng wèi wén dì， dōng hàn miè wáng， hàn cháo guó zuò gào zhōng， zhōng guó jìn rù fēn liè de sān guó zhēng bà shí dài。 |
hàn cháo jiāng yù yǔ zhèng qū Administrative Region of the Han dynasty territory and |
hàn cháo jiàn lì chū qī， gè dì pàn luàn bù duàn， gāo zǔ lián zhēng pàn luàn 'ér wú xiá gù jí biān fáng。 hé nán dì fù wéi xiōng nú suǒ yòu。 nán yuè， mǐn yuè， qián zhōng dì qū chèn jī yǔ hàn cháo tuō lí， hòu lái wén dì pài rén shuō fú nán yuè wáng hé gè guó guī shùn， yòu huī fù liǎo yī tǒng de jú miàn。 dàn bù jiǔ nán yuè jiù yīn wéi jīng zhōu liǎng xiāng dì fāng bù kěn kāi guān tōng shāng 'ér sì qǐ fā dòng jìn gōng。 cǐ shí qià zhí hàn wǔ dà dì shí qī， hàn cháo de wén zhì wǔ gōng yǐ dào jí shèng， suì chè dǐ jiǎo miè liǎo nán yuè wáng zhèng quán， nán yuè yě shǒu cì zhí jiē guī zhōng yāng guǎn lǐ。 xī yuán qián 127 nián， wèi qīng běi jī xiōng nú， shōu fù hé nán dì、 lǒng xī、 běi dì、 shàng jùn de běi bù， zhì shuò fāng、 wǔ yuán 'èr jùn。 yún zhōng、 yàn mén 'èr jùn de běi jiè yě xiàng wài kuò zhǎn。 xī hàn de běi bù jiāng jiè zhì cǐ tuī dào hé tào， yīn shān yǐ běi。 qián 121 nián， hàn jiāng huò qù bìng chū lǒng xī jī miè jū yú hé xī zǒu láng de xiōng nú bù luò， yǐ qí dì shè jiǔ quán jùn。 hòu yòu fēn gē wéi zhāng yè、 dūn huáng、 wǔ wēi sān jùn。 lián tóng zài huáng shuǐ liú yù shè zhì de jīn chéng jùn， hé chéng hé xī wǔ jùn。 qián 138 nián， dōng 'ōu wáng pò yú mǐn yuè wáng de wēi xié， jǔ guó nèi qiān dào jīn jiāng huái liú yù。 qián 110 nián， hàn cháo yòu miè wáng liǎo mǐn yuè guó。 qián 111 nián， hàn cháo píng nán yuè， yòu zhàn yòu liǎo hǎi nán dǎo， zài gāi dì shè shí jùn。 zài xī nán dì qū， hàn cháo zhēng fú liǎo zhū guó， biān jiè tuī yí dào yún nán 'āi láo shān hé gāo gòng lí shān。 dōng běi dì qū miè wáng liǎo wèi mǎn cháo xiān， shè zhì liǎo dōng běi sì jùn。 dà hàn dì guó de guó tǔ yǐ jī běn chéng xíng。 ér zài xī yù shè jùn yě jiā qiáng liǎo duì xī yù de kòng zhì。
xī hàn mò qī， yóu yú dì guó de shuāi luò hé huáng shì de dòng dàng， jiāng yù wěi suō。 dōng běi chè xiāo liǎo zhēn fān、 lín tún 'èr jùn。 xī nán dì qū yóu qī jùn biàn chéng wǔ jùn， bìng qiě fàng qì liǎo hǎi nán dǎo yǔ xiàng jùn。 wáng mǎng cuàn hàn shí qī yǐ jīng jǐn shèng qín cháo shí de jiāng yù， xī yù gè guó yīn wéi dà hàn dì guó de shuāi luò 'ér zhú jiàn tuō lí guǎn zhì。 dōng hàn wáng cháo mò nián， zhōng yuán zhàn luàn bù duàn。 suì fàng qì dìng xiāng、 yún zhōng、 wǔ yuán、 shuò fāng、 shàng jùn、 běi dì liù jùn。 hé tào、 shǎn běi、 jìn xī běi、 hé běi běi bù dì fāng xiān hòu fàng qì。 gāo jù lì yǔ lín yì liǎng guó cán shí dōng běi jí nán fāng guó tǔ。 zhǐ yòu xī nán dì qū kuò zhǎn zhì dà yíng jiāng yī dài。
hàn cháo chū qī， liú bāng fēng yì xìng wáng qī rén。 dàn yīn gè dì pàn luàn bù duàn suì 'ér xiāo qīng dà bù fēn yì xìng wáng， jǐn liú cháng shā wáng wú bǐng。 tóng shí dà fēng tóng xìng zhū hóu， zhè xiē wáng guó“ dà zhě huò wǔ liù jùn， lián chéng shù shí， zhì bǎi guān gōng guān， zèn yú tiān zǐ”。 dì fāng wáng guó shì lì de qiáng dà dǎo zhì zhōng yāng zhèng fǔ suǒ shí jì kòng zhì de qū yù wěi suō。 lǚ hòu shí qī， zēng jiā wài qī zhū hóu wáng。 dào wén dì shí qī yòu fēn fēn chǎn chú， zēng jiā liú shì zhū hóu wáng。 dàn shì dì fāng wáng guó shì lì de péng zhàng yǐ jīng duì zhōng yāng zhèng fǔ gòu chéng yán zhòng wēi xié。 wén dì jiē shòu jiǎ yì de jiàn yì， yòng fēn dì de fāng fǎ xuē ruò zhū hóu de shì lì。 jǐng dì jí wèi hòu cǎi nà cháo cuò de jiàn yì， zhí jiē suō jiǎn wáng guó de fēng dì， yǐn fā zhū hóu wáng de qiáng liè fǎn dàn， dǎo zhì wú chǔ qī guó zhī luàn bào fā， dàn wèi jǐ jiù xuān gào shī bài。 jǐng dì jiè cǐ suō xiǎo gè wáng guó de xiá dì。 wǔ dì shí qī zé cǎi nà zhù fù yǎn de jiàn yì， tuī xíng tuī 'ēn lìng， guī dìng zhū hóu wáng wèi yóu dí zǐ jí wèi， ér yú zǐ jiē fēn yī xiàn huò yī xiāng de tǔ dì。 yīn cǐ wáng guó bù duàn suō xiǎo， hàn jùn bù duàn kuò dà， jiā shàng biān jùn de kāi kuò， hàn cháo zhōng yāng zhèng fǔ duì dì fāng de kòng zhì lì rì yì jiā qiáng。 tóng shí， zhèng fǔ jiāng dà liàng miàn jī jiào dà jùn yú yǐ fēn gē。 dào píng dì yuán shǐ 'èr nián， gòng yòu jùn guó 103 gè， xiá xiàn、 hóu guó、 yì、 dào děng xiàn jí zhèng qū 1587 gè。
zhōu zuò wéi xíng zhèng qū huá， zài xī hàn shí qī méng yá fā zhǎn， dào dōng hàn xuān gào xíng chéng。 zì yuán fēng wǔ nián（ xī yuán qián 106 nián）， shǐ zài jùn zhī shàng yòu shè liǎo shí sān xíng bù， měi bù pài yī cì shǐ， měi gè xíng bù guǎn xiá ruò gān jùn（ guó）。 dàn cǐ shí de xíng bù shì jiān chá qū， hái bù shì zhēn zhèng yì yì shàng de xíng zhèng qū。 dōng hàn mò nián， dì fāng duō shì。 zhōng píng wǔ nián， cháo tíng xuǎn zhòng chén chū rèn cì shǐ， chēng zhōu mù， zhǎng yī zhōu jūn mín。 zhōu cóng jiān chá qū biàn wéi xíng zhèng qū。 zhì cǐ， zhōng guó dì fāng xíng zhèng yóu yuán běn de jùn xiàn liǎng jí zhì dù biàn wéi zhōu jùn xiàn sān jí zhì。 shí sān gè zhōu wéi： sī lì（ zhì luò yáng）、 xú zhōu（ zhì shàn xiàn）、 qīng zhōu（ zhì lín zī）、 yù zhōu（ zhì qiáo xiàn）、 jì zhōu（ zhì gāo yì）、 bìng zhōu（ zhì jìn yáng）、 yōu zhōu（ zhì jì xiàn）、 yǎn zhōu（ zhì chāng yì）、 liáng zhōu（ zhì lǒng xiàn）、 yì zhōu（ zhì luò xiàn）、 jīng zhōu（ zhì hàn shòu）、 yáng zhōu（ zhì lì yáng） hé jiāo zhōu（ zhì lóng biān）。 xīng píng yuán nián（ 194 nián）， yòu fēn yōng zhōu。 zé zhì hàn wáng， quán guó yòu shí sì zhōu。 zhōu cóng jiān chá qū biàn wéi xíng zhèng qū。 |
hàn cháo rén kǒu Han population |
qín dài mò nián， yóu yú cháng qī zhàn luàn， rén kǒu xià jiàng。 xī hàn chū qī rén kǒu shù jù gū suàn zài 1500 wàn héng 1800 wàn zhī jiān。 cǐ hòu yóu yú fèng xíng huáng lǎo zhèng zhì、 yǔ mín shēng xī， yǐ jí hàn wǔ dà dì shí qī de lǐng tǔ kuò zhāng， rén kǒu shù liàng dà fú tí shēng。 gēn jù《 hàn shū》 de jìzǎi， gōng yuán 2 nián xī hàn de hù shù wéi 1235.6490 wàn， kǒu shù wéi 5767.1401 wàn。
yóu yú zhōng guó lì shǐ zǎo qī nóng yè fā zhǎn jí zhōng zài huáng hé liú yù， gù xī hàn rén kǒu mì dù fēn bù jí bù jūn yún。 yǐ huái hé、 qín lǐng wéi jiè， běi fāng rén kǒu yuē bā chéng， nán fāng rén kǒu bù zú liǎng chéng。 rén kǒu shù chāo guò 500 wàn de sī、 yù、 jì、 yǎn、 qīng、 xú wǔ zhōu jūn wèi yú huáng hé zhōng xià yóu dì dài， zhè wǔ zhōu de rén kǒu zǒng shù zhàn quán guó de 55%。 shǒu dū cháng 'ān zhōu wéi rén kǒu mì dù dá měi píng fāng gōng lǐ 1000 rén zuǒ yòu。 rén kǒu shù liàng zài 200 wàn yǐ xià de yòu jiāo、 liáng、 bìng、 shuò fāng sì zhōu。 yáng、 jīng、 yì sān zhōu de zhù yào rén kǒu fēn bù zài chéng dū píng yuán、 nán yáng pén dì、 tài hú píng yuán hé níng shào píng yuán。
xī hàn mò nián， wáng mǎng cuàn hàn、 fēng huǒ biàn dì， jiā shàng zì rán zāi hài pín fā， rén kǒu shù zài cì ruì jiǎn。 dōng hàn míng dì shí， quán guó rén kǒu shù liàng jǐn 3500 wàn zuǒ yòu。 hòu rén kǒu kāi shǐ huī fù。 yǒng hé wǔ nián（ 140 nián）， quán guó yòu hù 969.8630 wàn， kǒu 4915.0220 wàn。 zhì 157 nián， quán guó yòu hù 1067.7960 wàn， kǒu 5648.6856 wàn。 yǐ dà zhì huī fù zhì xī hàn jí shèng shí qī。 dōng hàn de rén kǒu fēn bù yòu yòu biàn huà。 zhōng yuán rén kǒu wéi duǒ bì zhàn huǒ xiàng cháng jiāng liú yù qiān xǐ， nán fāng rén kǒu shēng zhì quán guó sì chéng。 kǒu shù chāo guò 500 wàn de yòu yù、 jīng、 yáng、 yì sì zhōu。 jīng yì liǎng zhōu de rén kǒu dū zēng jiā liǎo yī bèi， yáng zhōu rén kǒu yě zēng jiā liǎo sì fēn zhī yī。 nán fāng rén kǒu zēngzhǎng de tóng shí， běi fāng dà bù fēn jùn guó rén kǒu jiǎn shǎo。 zhī hòu yóu yú sān guó shí qī de zhàn luàn， dào jìn cháo chū qī， quán guó rén kǒu yòu zhǐ yòu 1600 wàn rén。 |
zhèng zhì zhì dù Political system |
hàn cháo shí xíng sān gōng jiǔ qīng zhì， zǎi chéngxiàng jù yòu jiào dà de quán lì。 chéngxiàng tài wèi yù shǐ dà fū chēng sān gōng， chéngxiàng guǎn xíng zhèng， shì wén guān shǒu cháng； tài wèi guǎn jūn shì， shì wǔ guān shǒu cháng； yù shǐ dà fū zhǎng jiān chá， fǔ zhù chéngxiàng zhǎng guǎn zhèng zhì shì wù。 ér zài hàn cháo ， hái yòu yī tiáo bù chéng wén de guī dìng， jí bì xū zuò yù shǐ dà fū hòu cái néng zuò chéngxiàng。 ér zài yù shǐ dà fū zhī xià， hái shè yòu yù shǐ zhōng chéng， zhǎng guǎn gōng nèi shì wù。 jiǔ qīng zé shì tài cháng（ zhǎng jì sì guǐ shén）、 guāng lù xūn（ zhǎng mén fáng）、 wèi wèi（ zhǎng wèi bīng）、 tài pú（ zhǎng chē mǎ）、 yán wèi（ zhǎng fǎ lǜ）、 dà hóng lú（ zhǎng lǐ bīn）、 zōng zhèng（ zhǎng huáng dì zú pǔ）、 dà sī nóng（ zhǎng quán guó jīng jì）、 shàofǔ（ zhǎng huáng shì cái zhèng）。 hàn wǔ dì shí qī， wèile gǒng gù huáng quán， huáng quán kāi shǐ dà fú péng zhàng， shàng shū lìng de dì wèi dà fú tái shēng。 hàn wǔ dì jiāng shēn biān zhòng chén rú yán 'ān、 zhù fù yǎn、 zhū mǎi chén děng wéi láng jiā yǐ shì zhōng， yǔ shàng shū lìng gòng yì jūn guó dà shì， zǔ chéng zhōng cháo。 yuán yǐ chéngxiàng wéi shǒu de sān gōng jiǔ qīng zǔ chéng wài cháo。 hàn cháo de xuǎn jǔ zhì dù shì chá jǔ zhì， yǐ dì fāng tuī jiàn wéi zhù， kǎo shì wéi fǔ， kǎo shì yǔ tuī jiàn xiāng fǔ 'ér xíng。 tuī jiàn guò hòu shì hái yào jīng guò kǎo shì fù hé； fù hé hé gé hòu cái néng liàng cái lù yòng。 wú lùn shì tè jǔ xián liáng fāng zhèng， hái shì suì jǔ xiào lián、 mào cái， jūn xū jīng guò zhōng yāng fù shì。 wǔ dì shí qī shè zhì dà xué， shì zhōng guó gǔ dài dì yī suǒ xué xiào， zhuān mén péi yǎng cái xué zhī shì。 dōng hàn shí qī， wéi jiū zhèng chá jǔ jiàn rén zhī làn， kāi shǐ zhù zhòng kǎo shì， xíng chéng chá jǔ yǔ kǎo shì xiāng jié hé de xuǎn shì zhì dù， ér qiě kǎo shì chéng fèn rì yì zēng jiā。 zài tuī jiàn jī chǔ shàng jiā qiáng kǎo shì， zhè shì hàn dài chá jǔ zhì fā zhǎn de xīn qū shì。 jiàn jǔ wéi zhù， kǎo shì wéi fǔ， shì liǎng hàn chá jǔ zhì de jī běn tè diǎn， yě jiù shì shuō nǐ jǔ jiàn gè rén， wǒ hái yào kàn kàn tā yòu shénme běn shì。 hàn cháo zǎo qī shí xíng zhēng bīng zhì dù， nán zǐ niàn sān suì qǐ zhì wǔ shí liù suì zhī jiān， fú yì liǎng nián。 yī nián bāo wéi jīng shī， míng wéi zhèng zú； lìng yī nián shù shǒu biān jùn， jiào zuò shù zú。 zhèng zú fēn wéi liǎng zhī， yī zhī wéi nán jūn， shǒu wèi gōng chéng， lìng yī zhī wéi běi jūn， bǎo wèi shǒu dū qí tā dì qū。
hàn dài jūn zhí： wǔ cháng - shí cháng - dū bó - bǎi rén jiāng - yá mén jiāng、 qí dū、 bù qū dū děng - bié bù sī mǎ（ jūn sī mǎ） - dū wèi（ qí dū wèi） - xiào wèi（ dàn wǔ xiào jīhū chéng qīng guì wǔ zhí， piān wén） - zhōng láng jiāng（ wǔ guān、 zuǒ、 yòu、 hǔ bēn zhōng láng jiāng lèi tóng wǔ xiào） - bì jiāng jūn - piān jiāng jūn - zá hào jiāng jūn（ bì jiāng jūn、 piān jiāng jūn yīnggāi jiù shì zá hào jiāng jūn zhī mò， dàn yǔ qí tā liǎng zì jiāng jūn dì wèi yòu bié） - sì zhēng、 sì zhèn、 qián hòu zuǒ yòu jiāng jūn - wèi jiāng jūn - piàoqí、 chē qí jiāng jūn - dàjiàng jūn |
hàn cháo jīng jì Han Economy |
hàn cháo de tǔ dì suǒ yòu zhì yǔ qín cháo xiāng tóng， tǔ dì sī yòu， bìng kě zì yóu mǎi mài。 tǔ dì suǒ yòu zhě xū xiàng guó jiā gēng dì shuì， gēng dì shuìlǜ wéi mǔ chǎn de shí wǔ fēn zhī yī huò sān shí fēn zhī yī。 rén kǒu shuì fēn wéi suàn fù hé kǒu fù。 suàn fù shì dīng shuì， shí wǔ zhì wǔ shí liù suì de nán nǚ měi nián měi rén nà yī bǎi 'èr shí qián（ yī suàn）。 kǒu fù shì 'ér tóng shuì， qī zhì shí sì suì de 'ér tóng měi nián měi rén nà niàn qián。 xī hàn zǎo qī fèng xíng zhòng nóng yì shāng zhèng cè， suī rán huī fù liǎo nóng yè shēng chǎn， dàn jīng jì shì lì ràng rán lüè xiǎn bù zú， ér shāng rén dì wèi dī xià。 wén jǐng shí qī， zài cháo cuò de jiàn yì xià， gǎi xíng guì sù zhèng cè， guó jiā cún liáng jìn yī bù dà zhǎng， jīng jì shí lì yě yīn 'ér bào péng， shāng rén de dì wèi yě yòu yī dìng fú dù de tí gāo。
hàn yuán dì shí qī， tǔ dì jí zhōng rì yì yán zhòng， zì gēng nóng dà liàng pò chǎn， lún wéi diàn nóng。 háo qiáng zhuāng yuán shì lì rì yì qiáng dà。 dōng hàn hòu qī， zhè yī xiàn xiàng gèng shèn， dì zhù zhuāng yuán shì lì de péng zhàng， yì jiànjiē dǎo zhì liǎo sān guó jú miàn de xíng chéng。 hàn cháo shí qī， tiě nóng jù de niú gēng shì zuì zhòng yào de shēng chǎn gōng jù， zuì zhòng yào de lí dì fǎ shì 'èr niú tái gàng。 yī xiē xīn shì gēng tián fǎ， rú dài tián fǎ、 qū tián fǎ xiāng jì dàn shēng。 guó jiā zhù zhòng xīng xiū shuǐ lì， yóu yǐ guān zhōng dì qū wéi zuì。 zhù míng de shuǐ qú yòu chéng guó qú、 liù fǔ qú、 bái qú děng。 dōng hàn shí qī， chū xiàn liǎo fān chē hé kě wū děng shuǐ lì gōng jù， zēng jiā liǎo nóng yè shēng chǎn xiàolǜ。
xī hàn zǎo qī， yě tiě yè fēn guó yíng（ zhōng yāng zhèng fǔ）、 guān yíng（ dì fāng jīng yíng） hé mín yíng sān zhǒng lèi xíng。 dāng shí zhù míng yě tiě jiā yòu zhuó wáng sūn、 nán yáng kǒng shì děng。 hàn wǔ dà dì yú yuán shòu sān nián shōu yě tiě wèiguó yíng， duì guó jiā cái zhèng jiào yòu lì， dàn mín jiān què xiǎnyòu sī rén yě tiě yè liǎo。 zhī hòu yī zhí méi yòu gǎi biàn cǐ zhèng cè。 dào liǎo dōng hàn， yě tiě yè yóu shè huì zì yíng， jiā shàng shuǐ pái de fā míng， yě tiě yè gèng jiā fā dá。 hàn cháo de fǎng zhì yè yì yòu guó yíng yǔ mín yíng zhī fēn， mín jiān zhù míng fǎng zhì yè zhě yòu chén bǎo guāng děng。 dào dōng hàn shí qī， cán sāng yǎng zhí zài cháng jiāng liú yù hé lǐng nán děng dì kāi shǐ tuī guǎng， tè bié shì sì chuān dì qū。 shǔ jǐn gèng jià zhí lián chéng， zài sān guó shí qī shèn zhì chéng wéi shǔ hàn yī dà cái yuán。
xī hàn zǎo qī fèng xíng zhòng nóng yì shāng zhèng cè， shāng rén dì wèi dī xià。 wén dì shí qī， zài guì sù zhèng cè xià， shāng rén jìng mǎi jué wèi， kuò dà mào yì lǐng yù， cù jìn liǎo guó jiā jīng jì de fēi sù fā zhǎn， qí dì wèi cái dé yǐ tí gāo。 xī hàn shí qī， quán guó yǐ yòu shù gè shāng yè zhōng xīn， rú cháng 'ān、 luò yáng、 hán dān、 jiāng líng、 wú、 shòu chūn、 fān yú、 chéng dū děng。 sī chóu zhī lù shì dāng shí shì jiè zuì zhòng yào de shāng lù。 bàn suí zhù shāng yè de fā zhǎn， yī xiē jīng shāng zhé xué fēn fēn chū xiàn。 dào dōng hàn shí qī， zhōng yuán dì qū shāng dào xiàn lù fā dá， gè dì huò wù wǎng lái gèng jiā pín fán。 |
kē xué wén huà Science and culture |
hàn dài shì zhōng guó lì shǐ shàng kē jì yǔ wén huà fēi cháng huī huáng de yī gè shí qī。 guó jiā yě fēi cháng zhòng shì jiào yù hé xué shí。 dōng hàn huán dì shí， jǐn tài xué shēng jiù hào chēng yòu 3 wàn rén。
zài shǐ xué fāng miàn， sī mǎ qiān de《 shǐ jì》 shì zhōng guó dì yī bù jìzhuàn tǐ tōng shǐ， yě shì 'èr shí sì shǐ zhōng de dì yī bù， wéi yǐ hòu liǎng qiān nián zhèng shǐ de biān zuǎn tí gōng guī fàn。 quán shū fēn wéi shí 'èr běn jì、 shí biǎo、 bā shū、 sà shì jiā、 qī shí lièzhuàn， gòng yī bǎi sà piān， wǔ shí 'èr wàn liù qiān wǔ bǎi zì。 bān gù suǒ biān xiě de《 hàn shū》 fēn wéi shí 'èr jì、 bā biǎo、 shí zhì、 qī shí lièzhuàn。 quán shū tǐ lì fǎng xiào《 shǐ jì》， wéi gǎi“ shū” wéi“ jì”， fèi“ shì jiā” rù“ lièzhuàn”， hái kāi chuàng liǎo xíng fǎ、 wǔháng、 dì lǐ、 tiān wén、 yì wén sì zhì hé《 bǎi guān gōng qīng biǎo》。《 hàn shū》 shì zhōng guó lì shǐ shàng dì yī bù nèi róng wán zhěng de duàn dài shǐ。 gèng shì chéng wéi liǎo yǐ hòu lì dài wáng cháo zhuàn xiě běn cháo lì shǐ de fàn běn。 ér liǎng hàn shí qī qí tā de shǐ shū hái yòu《 dōng guān hàn shū》、《 hàn jì》 hé《 wú yuè chūn qiū》 děng。 hěn duō xī fāng xué zhě rèn wéi， hàn dài de zuò jiā suǒ kāi chuàng de shǐ xué biāo zhǔn， zhí dào 18 shì jì dū yī zhí lǐng xiān yú shì jiè。
hàn dài zài lì guó shí yòng wú wéi 'ér zhì zhī fǎ， wén jǐng shí qī， yòu yòng dào jiā huáng lǎo sī xiǎng wéi zhù， bìng fǔ yǐ rú jiā hé fǎ jiā sī xiǎng wéi fǎ zhì zhǐ dǎo sī xiǎng， bù jǐn qiáng diào wú wéi， hái zhù zhòng lǐ yǔ dé de zuò yòng， jì chéng rèn fǎ lǜ de zhòng yào xìng， yòu jiān chí yuē fǎ shěng jiǎn， wù zài 'ān mín。 ér cóng hàn wǔ dì zhī hòu， tǒng zhì zhě yòu què lì rú jiā sī xiǎng chéng wèile zhèng tǒng sī xiǎng， bìng fǔ zhī yǐ fǎ jiā sī xiǎng wéi fǎ zhì zhǐ dǎo sī xiǎng， qí zhōng xīn shì“ dé zhù xíng fǔ”， jí xiān yòng dé lǐ jiào huà， jiào huà wú xiào zài shī zhī yǐ xíng fá。 zhè zhǒng gāng róu xiāng jì de zhì guó zhī dào， chéng wéi hàn wǔ dà dì yǐ hòu hàn wáng cháo fǎ zhì de zhǐ dǎo sī xiǎng。 zhè yī sī xiǎng duì hòu shì lì dài wáng cháo de lì fǎ yǐng xiǎng hěn dà。 hàn xuān dì céng yòu míng yán：“ hàn jiā zì yòu zhì dù， běn yǐ bà wáng dào zá zhī。” biàn shì zhè zhǒng sī xiǎng de jīng bì chǎn shù。 yóu yú qín shǐ huáng fén shū kēng rú suǒ huǐ huài de hěn duō wén xiàn shū jí， tōng guò hàn dài xué zhě de bù xiè nǔ lì hé fā jué jì lù dé yǐ chóngxiàn， bāo kuò wǔ jīng dāng zhōng de gǔ wén shàng shū， yě shì zhè shí hòu fā jué zhěng lǐ chū lái de。 hàn wǔ dà dì cǎi nà dǒng zhòng shū de yì jiàn“ bà chù bǎi jiā， dú zūn rú shù” hòu， jīng xué chéng wéi xué shù zhù liú。 yóu yú bù tóng xué zhě duì jīng shū de lǐ jiě yǔ jì yì dōuyòu piān chā， xué shù yě bèi fēn wéi bù tóng liú pài。 xuān dì shí qī， zài tài xué zhōng lì xué guān de，《 yì》 yòu sān jiā，《 shū》 yòu sān jiā，《 shī》 yòu sān jiā，《 lǐ》 yòu yī jiā，《 chūn qiū》 yòu liǎng jiā， gòng shí 'èr bó shì。 dōng hàn chū nián， zēng jiā dào shí sì bó shì。 dào dōng hàn wǎn qī， gǔ wén jīng xué zǒu xiàng fā dá， jīn wén jīng xué rì yì shuāi wēi。
hàn zhèng fǔ shè lì yuèfǔ， sōu jí mín jiān shī gē， jí wéi yuèfǔ shī， hòu shì de《 yuèfǔ shī jí》《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》《 yù tái xīn yǒng》 zhōng biàn sōu jí liǎo bù shǎo hàn dài yuèfǔ shī， cháng piān xù shì shī《 kǒng què dōng nán fēi》 yě shì xiě chéng yú hàn dài mò nián。 fù shì yī zhǒng xīn de wén xué tǐ cái， sī mǎ xiāng rú de《 zǐ xū fù》、《 shàng lín fù》， zhāng héng de《 èr jīng fù》 děng jūn wéi qiān gǔ chuán sòng de wén xué míng piān。 hàn dài shí qī， lì shū yì jiàn jiàn qǔ dài xiǎo zhuàn chéng wéi zhù yào shū xiě zì tǐ， ér lì shū de chū xiàn zé diàn dìng liǎo xiàn dài hàn zì zì xíng jié gòu de jī chǔ， chéng wéi gǔ jīn wén zì de fēn shuǐ lǐng。 zhè yī shí qī， hái chū xiàn liǎo biāo diǎn fú hào de chú xíng。
zài kē jì fāng miàn， xī hàn shí qī yǐ jīng kāi shǐ shǐ yòng sī xù hé má zào zhǐ， shì zhǐ de yuǎn zǔ， ér dōng hàn shí de cài lún gǎi jìn liǎo zào zhǐ shù， xíng chéng liǎo xiàn dài yì yì shàng de zhǐ。 zào zhǐ shù chéng wéi zhōng guó de sì dà fā míng zhī yī。 dōng hàn zhāng héng zhì chéng liǎo shì jiè shàng dì yī tái néng gòu yù bào dì zhèn de hòu fēng dì dòng yí。 làxià hóng děng rén zhì dìng de《 tài chū lì》 dì yī cì jiāng 'èr shí sì jié qì dìng rù lì fǎ。 zhāng zhòng jǐng yīn《 shāng hán zá bìng lùn》 ér bèi zūn wéi zhōng huá“ yī shèng”、 zhōng yī zhī zǔ。 ér shǐ shū jìzǎi huá tuó gèng shì shì jiè shàng zuì zǎo cǎi yòng quán shēn má zuì de yī shēng（ qí zhēn shí xìng xiàn zài shòu dào chén yín kè děng de zhì yí）。 gōng yuán qián yī shì jì de《 zhōu bì suàn jīng》 jí dōng hàn chū nián de《 jiǔ zhāng suàn shù》 zé shì shù xué lǐng yù de jié zuò。 qí zhōng，《 jiǔ zhāng suàn shù》 shì duì zhàn guó、 qín、 hàn gǔ dài shè huì chuàng lì bìng gǒng gù shí qī shù xué fā zhǎn de zǒng jié， liè yòu fēn shù sì zé yùn suàn、 jīn yòu shù（ xī fāng chēng sān shuài fǎ）、 kāi píng fāng yǔ kāi lì fāng（ bāo kuò 'èr cì fāng chéng shù zhí jiě fǎ）、 yíng bù zú shù（ xī fāng chēng shuāng shè fǎ）、 gè zhǒng miàn jī hé tǐ jī gōng shì、 xiàn xìng fāng chéng zǔ jiě fǎ、 zhèng fù shù yùn suàn de jiā jiǎn fǎ zé、 gòu gǔ xíng jiě fǎ（ tè bié shì gòu gǔ dìng lǐ hé qiú gòu gǔ shù de fāng fǎ） děng chóu suàn fāng fǎ， xíng chéng liǎo yī gè yǐ chóu suàn wéi zhōng xīn、 yǔ gǔ xī là shù xué wán quán bù tóng de dú lì tǐ xì。 hàn dài yě shì zhōng guó zuì zǎo fā míng cí qì shāo zào de shí dài。 zhè gè shí qī hái fā míng liǎo zhēng liú fǎ、 shuǐ lì mófáng、 xiàn dài mǎ 'è hé dù dài de yuán xíng、 qī qì、 yòng yú yě jīn de wǎng fù shì huósāi fēng xiāng、 chū xiàn yú hàn mò de dú lún chē、 shuǐ chē hé diào qiáo。 zào chuán yǐ jīng cǎi yòng liǎo fáng shuǐ gé cāng、 duō zhòng wéi hé chuán wěi zhù duǒ， bìng qiě kāi shǐ shǐ yòng luó pán。 cǐ wài， xuè yè xún huán yě shì shǒu xiān zài cǐ shí fā xiàn。 liǎng hàn shí qī， zhōng guó de yě liàn jì shù yě yòu cháng zú de fā zhǎn hé jìn bù， zhù qián jì shù chéng shú， rú sān zhū qián、 wǔ zhū qián děng。 cǎi huì gōng yì dú tè， rú mǎ wáng duī suǒ chū tǔ de bó shū cǎi huì， gè zhǒng shēng huó yòng pǐn qí quán， rú yòu“ hàn dài mó jìng” zhī chēng de tóng jìng， zhǔ yán jì shù yě bù duàn tí gāo， liǎng hàn chū xiàn liǎo zhēng liú jiǔ， niàng jiǔ shuǐ píng zhēn yú wán měi。 nóng yè jì shù dà fú dù tí gāo， dōng hàn zǎo qī chū xiàn liǎo shuǐ pái děng xīn shì guàn gài gōng jù。
hàn cháo yě shì zhōng guó zōng jiào de bó xīng qī。 fó jiào zài hàn míng dì shí qī chuán rù zhōng guó， bái mǎ sì shì zhōng guó dì yī jiān fó sì。 dào jiào yě shì zài dōng hàn shí qī xuān gào xíng chéng de。 dōng hàn mò nián， dào jiào fēn wéi liǎng dà liú pài， yī zhī wéi tài píng dào； lìng wài yī zhī wéi tiān shī dào， yì chēng wéi wǔ dǒu mǐ dào（ zhāng dào líng chuàng wǔ dǒu mǐ dào）， ér wǔ dǒu mǐ dào nèi bù hái yòu yī gè dà zhī pài， yǐ yú jí wéi jiào zhù， zài cháng jiāng xià yóu dì qū chuán bō。
hàn dài rú xué héng héng bà chù bǎi jiā， dú zūn rú shù
rú xué dú zūn zhī yuán yīn， zài kè guān tiáo jiàn shàng shì yóu yú hàn chū zhì wǔ dì， liù shí yú nián jiān， shè huì jīng jì yǐ chéng fán róng； dì wáng jí quán yì jīng shù lì； xué shù sī xiǎng zì rán qū yú tǒng yī。 gài zhū jiā xué shuō jiē yǔ dì wáng jí quán chōng tū， rú mò jiā zhù píng děng， dào jiā zhù fàng rèn， děng děng， jiē bù lì yú dì wáng jí quán。 rú jiā yǔ mín yán fú cóng， yǔ jūn yán rén zhèng， zhèng hé dì wáng zhuān zhì zhī zhì。 jiā zhī， rú jiā xué shuō fàn wéi jí guǎng， yán xùn gǔ zhù shū jiàokān diǎn zhāng zhì， shèn zhì yīn yáng wǔ xíng děng， jiē kě fù cóng， gù dé xìn yǎng zhě zhòng。 wèicǐ， wǔ dì nǎi xíng dǒng zhòng shū zhī yì ［ zhù 13 ］， bà chù bǎi jiā， biǎo zhāng liù jīng， rú xué suì qǔ dé dú zūn dì wèi。 yú shì， wǔ jīng bó shì ( jiàn qián yǐn《 rú lín chuán · xù》 ) dì zǐ yǐ jí yòng rú shēng［ zhù 14］， xíng xià shí［ zhù 15］ jí yú cǐ shí kāi shǐ。 bó shì rú xué cānyù shí jì zhèng zhì， yǐ fēi wén jǐng shí jù guān dài xián。
dāng shí rú jiā zhī zhèng zhì zhé xué shì dà yī tǒng、 zūn wáng jí jué duì wáng quán sān dà lǐ lùn。 sān dà lǐ lùn zhī gēn jù jiē yǐ chūn qiū“ chūn wáng zhēngyuè” wéi chū fā diǎn。 guān yú dà yī tǒng zhī sī xiǎng，《 chūn qiū gōngyángzhuàn · yǐn gōng yuán nián》 yòu yún：“ yuán nián， chūn， wáng zhèng yuè。 yuán nián zhě hé ? jūn zhī shǐ nián yě。 chūn zhě hé？ suì zhī shǐ yě， wáng zhě shú wèi？ wèi wén wáng yě。 hé wéi xiān yán wáng 'ér hòu yán zhēngyuè？ wáng zhèng yuè yě。 hé yán hū wáng zhèng yuè？ dà yī tǒng yě。” dǒng zhòng shū《 chūn qiū fán lù》 qī juàn dì 'èr shí sān， shù zhī yóu xiáng：“ chūn qiū yuē wáng zhèng yuè， chuán yuē， wáng zhě shú wèi， wèi wén wáng yě， hé wéi xiān yán wáng 'ér hòu yán zhēngyuè， wáng zhèng yuè yě， hé yǐ wèi zhī wáng zhēngyuè， yuē： ‘ wáng zhě， bì shòu mìng 'ér hòu wáng， wáng zhě， bì gǎi zhèng shuò， yì fú sè， zhì lǐyuè， yī tǒng yú tiān xià …… tōng yǐ jǐ shòu zhī yú tiān yě， wáng shòu mìng 'ér wáng， zhì cǐ yuè yǐ yìng biàn， gù zuò kē yǐ fèng tiān dì， gù wèi zhī wáng zhēngyuè yě。” ’
kǒng zǐ shì“ xìn 'ér hàogǔ， shù 'ér bù zuò”。 qí mén tú yì bào“ shì gǔ fēi jīn” zhī tài dù。 hàn rú biàn 'ér gǎi zhì， zhí yù gǎi qín zhì， ér fǎ zhōu dào， gù qí suǒ wèi gǎi zhì， xì tuō gǔ xíng jǐ yì， yǔ zhōu zhì bù tóng。 jí rú dà yī tǒng zhī zhèng zhì zhé xué， biàn shì xiǎn zhù zhī lì。 suǒ wèi dà yī tǒng， yǐ dǒng zhòng shū jiě shì“ yī tǒng hū tiān zǐ”， jí dì wáng jí quán zhī yì。 dì wáng jí quán de nèi hán， dì yī， xū yì zhì zhū hóu， yǐ《 chūn qiū gōngyángzhuàn》： 1 ． zhū hóu bù dé zhuān fēng［ zhù 16］， zhū hóu bù dé zhuān dì［ zhù 17］， 3． zhū hóu bù dé zhuān tǎo［ zhù 18］。 shí zé zhōu dài zhū hóu， zhuān fēng、 zhuān dì、 zhuān tǎo， bǐ bǐ jiē shì。 dì 'èr， xū yì zhì dà fū， 1． dà fū bù dé shì xí［ zhù 19］， 2． dà fū bù dé zhuān zhí［ zhù 20］， dà fū bù dé zhuān fèi zhì jūn［ zhù 21］。 rán guān zhōu dài dà fū， zhèng yǔ cǐ xiāng fǎn。
zūn wáng zhī shuō， wéi hàn rú zūn chóng tiān zǐ jī jí biǎo shì。 yì yǔ zhōu dài“ tiān xià zōng zhōu” bù tóng， zhōu dài tiān zǐ yǔ zhū hóu， bù guò guó yǔ guó zhī guān xì， tiān zǐ tè wéi míngfèn shàng zhī gòng zhù。 ér hàn rú yǐ tuō chūn qiū， tè lì“ wáng zhě wú wài” zhī zuì gāo yuán zé。 qí shí chūn qiū shì“ wáng zhě yòu wài”，《 chūn qiū gōngyángzhuàn · chéng gōng bā nián》 yún：“ chūn qiū nèi qí guó 'ér wài zhū xià， nèi zhū xià 'ér wài yí dí， wáng zhě yù yī hū tiān xià， hé wéi yǐ wài nèi zhī cí yán zhī， yán zì jìn zhě shǐ yě。” kǒng zǐ qiě yòu“ jìn yú zhōng guó zé zhōng guó zhī， tuì yú yí dí zé yí dí zhī” zhī yán， yòu hé cháng yòu nèi zhū xià 'ér wài yí dí zhī zhù zhāng。 rú chéng gōng bā nián， zhōng lí zhī huì， wài wú 'ér bù wài chǔ， yún zhī zhàn， yú chǔ 'ér bù yú jìn， jí qí lì yě。
jué duì wáng quán zhī shuō， jí tiān zǐ zhǐ duì tiān fù zé， bù duì mín fù zé。 lì rú zāi yì zhī biàn， dǒng zhòng shū《 chūn qiū fán lù》 dì sān shí yún：“ tiān dì zhī wù yòu bù cháng zhī biàn zhě， wèi zhī yì， xiǎo zhě wèi zhī zāi； zāi cháng xiān zhì 'ér yì nǎi suí zhī。 zāi zhě， tiān zhī qiǎn yě， yì zhě， tiān zhī wēi yě， qiǎn zhī 'ér bù zhī， nǎi wèi zhī yǐ wēi。 shī yún：‘ wèi tiān zhī wēi’ dài cǐ wèi yě。 fán zāi yì zhī běn， jìn shēng yú guó jiā zhī shī， guó jiā zhī shī nǎi shǐ méng yá， ér tiān chū zāi hài yǐ qiǎn gào zhī， qiǎn gào zhī 'ér bù zhī biàn， nǎi jiàn guài yì yǐ jīng hài zhī， jīng hài zhī shàng bù zhī wèi kǒng， qí yāng jiù nǎi zhì， yǐ cǐ jiàn tiān yì zhī rén 'ér bù yù xiàn rén yě； jǐn 'àn zāi yì yǐ jiàn tiān yì， tiān yì yòu yù yě， yòu bù yù yě， suǒ yù suǒ bù yù zhě， rén nèi yǐ zìxǐng， yí yòu chéng yú xīn， wài yǐ guān qí shì， yí yòu yàn yú guó。” suī zé dì wáng duì tiān fù zé， rán yǐn qǐ zāi yì zhī biàn zhī zé rèn， nǎi wéi zǎixiàng， bù shì dì wáng， gù chù fá zhī zuì， yì wéi zǎixiàng， wú jí dì wáng， cǐ wú yì yú shí qī shì jì yīng wáng chá lǐ yī shì shí dài shèng xíng zhī wáng quán shén shòu shuō［ zhù 22］。 suǒ wèi wáng quán shén shòu， jí dì wáng duì yú guó jiā rén mín jù yòu jué duì quán lì。 cǐ lèi xué shuō， yǔ zhōu mò“ tiān tīng zì wǒ mín tīng， tiān shì zì wǒ mín shì” zhī sī xiǎng wán quán xiāng fǎn。
zǒng zhī， hàn rú zhī zhèng zhì zhé xué， jí sān dà lǐ lùn： dà yī tǒng、 zūn wáng yǔ jué duì wáng quán， wán quán wéi hàn dì 'ér lì。 hàn rú yōng hù dì wáng jí quán， bié chū xīn cái， gǔ wèi zhī yòu。
hàn dài rú zhě， zài sī xiǎng shàng， jì kǒu hán tiān yì， suí biàn zào yáo； zài zhèng zhì shàng， yì yù dǎ dǎo yī qiē， wéi wǒ dú zūn。 jiù“ dǎ dǎo yī qiē” ér yán： dì yī， yù dǎ dǎo fǎ míng zhī xué， ér xíng dé jiào zhì guó。 fū lǐ zhě， jìn yú jiāng rán zhī qián， ér fǎ zhě， jìn yú yǐ rán zhī hòu， gù kǒng zǐ yuē：“ dào zhī yǐ zhèng， qí zhī yǐ xíng， mín miǎn 'ér wú chǐ， dào zhī yǐ dé， qí zhī yǐ lǐ， yòu chǐ qiě gé。” yòu yuē：“ tīng sòng， wú yóu rén yě， bì yě， shǐ wú sòng hū。” kě zhī kǒng zǐ zhī jiào xiǎn rán shì： yǐ xíng fǎ zhì guó， bì jìng bù rú dé jiào zhì guó jìn měi jìn shàn。 hàn rú jiā zhī zhù zhāng， wèi cháng bù shì。 dì 'èr， zhí yù yǐ lǐ dài lǜ， yǐ chūn qiū duàn shì。《 yán tiě lùn》 juàn shí《 xíng dé》 duì yǐ chūn qiū duàn yù， pī píng rú xià：“《 chūn qiū》 zhī zhì yù， lùn xīn dìng zuì。 zhì shàn 'ér wéi yú fǎ zhě miǎn， zhì 'è 'ér hé yú fǎ zhě zhū。” zhū xīn zhī lùn， jí chūn qiū zhī yì yě。 chūn qiū suǒ wèi xīn， quán yǐ zōng fǎ jí shēn fèn děng jí zhī lún lǐ guān 'ér yán， fēi yǐ píng děng hé lǐ zhī fǎ lǜ 'ér dìng。 chūn qiū zhī yì， fù wéi zǐ yǐn， zǐ wéi fù yǐn， guān bù néng zhì， shè huì hé yóu 'ān níng。 hàn dài yǐ chūn qiū zhì yù， pō bù fá rén。《 hàn shū · shí huò zhì xià》：“ zì gōng sūn hóng yǐ《 chūn qiū》 zhī yì shéng chén xià qǔ hànxiàng。”《 hàn shū · wǔháng zhì shàng》：“ shǐ zhòng shū dì zǐ lǚ bù shū， chí fǔ yuè zhì huái nán yù， yǐ《 chūn qiū》 yì zhuān duàn yú wài。”《 hàn shū · xiōng kuān chuán》：“ yǐ gǔ fǎ yì jué yí yù， shèn zhòng zhī。” zuì zhù zhě wéi dǒng zhòng shū，《 hàn shū · yì wén zhì》 yòu“《 gōng yáng dǒng zhòng shū zhì yù》 shí liù piān”， jí wéi qí lì。
rán zé wǔ dì zūn rú xué， yòng rú shēng， guǒ chū yú zhì chéng， hé yú rú xué jīng yì hū， shì yòu bù rán。 bǐ hǎo shén xiān， xìn wū gǔ， yǐ yǔ“ zǐ bù yǔ guài lì luàn shén” bù hé， qí yòng zhāng tānɡ、 dù zhōu děng wéi fǎ jiā， zhí yù yǐ xíng fǎ zhì guó， fēi yǐ dé jiào zhì guó， dà bèi rú xué zōng zhǐ。 gù xuān dì jí wèi， cháng wèi qí zǐ yuán dì yuē：“ hàn jiā zì yòu zhì dù， běn yǐ bà wáng dào zá zhī， nài hé chún ( zhù )[ rèn ) dé jiào， yòng zhōu zhèng hū !……” (《 hàn shū》 juàn jiǔ《 yuán dì jì》 ) běn rén xíng dòng fēi rú， qí zhèng zhì shī cè， yì fēi rú。 suǒ wèi zūn rú， nǎi zūn qí suǒ zūn， fēi rén suǒ wèi zūn yě。 suǒ yǐ， yú wèi qín huáng fén shī shū， xì jìn sī xué， zhuān rèn lì zhì； hàn wǔ dì chù bǎi jiā， yì jìn sī xué， zá xíng bà yǔ wáng dào， liǎng zhě suī yòu jī liè hé píng zhī yì， dàn mùdì jiē wéi sī xiǎng tǒng yī、 dì wáng jí quán。 wéi gōng wéi zuì， hù xiāng bó zhòng。 shì rén bù chá， měi yù hàn 'ér huǐ qín， miù yǐ。（ zhāi zì huáng xiàn fán zhuàn《 hàn dài xué shù sī xiǎng zhī sān biàn》， zài《 sǎo dàng bào》（ wén shǐ dì zhōu kān） dì sān shí qī qī ,1941 nián 10 yuè 8 rì） |
hàn cháo wēi zhèn mán yí Han Megatron barbarians |
gōng yuán qián sān shì jì， xiōng nú bèi mào dùn chányú tǒng zhì， guó lì fēi cháng qiáng dà， duō cì qīn fàn hàn cháo biān jìng。 gōng yuán qián 200 nián dōng， liú bāng qīn shuài dà jūn běi shàng， xiōng nú jūn duì yáng zhuāng hòu tuì， hàn jūn zé xùn sù běi jìn dào píng chéng bái dēng shān。 què zài bái hàn cháo wēi zhèn mán yí dēng bèi mào dùn chányú de sì shí wàn jīng ruì qí bīng bāo wéi。 liú bāng yǔ hàn jūn bèi bāo wéi qī tiān qī yè。 zuì hòu liú bāng huì lù xiōng nú 'ě shì cái dé yǐ táo chū chóngwéi。 yóu yú cháng nián zhàn luàn， guó jiā chū dìng， jīng jì cán pò， hàn cháo cǎi qǔ hé qīn zhèng cè lì qiú yǔ xiōng nú zàn shí wéi chí hé píng。 dào liǎo jǐng dì shí qī， hàn cháo yī fāng miàn jì xù hé qīn， lìng wài yě zài biān jìng jìn xíng tún tián yí mín， zài guó nèi zé shí xíng fù mǎ lìng lái zēng jiā mǎ pǐ， jiā qiáng shì zú xùn liàn bìng dà liàng zhì zào bīng qì， zhè xiē dōushì yù bèi fǎn kàng de zhǔn bèi。 hàn wǔ dà dì nián jiān， pài yǐ wèi qīng、 huò qù bìng wéi shǒu de jiànglǐng duì xiōng nú jìn xíng sān cì dà guī mó zhàn zhēng。 hàn cháo zhàn yòu liǎo hé xī zǒu láng， qiē duàn liǎo xiōng nú yǔ xī qiāng de guān xì， wéi hàn cháo yǔ xī yù zhī jiān kāipì tōng dào， ér xiōng nú zé láng bèi běi xǐ mò běi。 hàn cháo suī yī jǔ jiāng xiōng nú jī kuì dàn zì shēn yě yuán qì dà shāng， wǔ dì suì lún tái huǐ guò xià lìng xiū yǎng shēng xī。 hòu lái， zài hàn xiōng dà zhàn zhōng zhàn bài de xiōng nú dì guó fēn liè wéi wǔ bù， qí zhōng yī bù shǒu lǐng hūhányè chányú zhù dòng yào qiú yǔ hàn hé qīn， jié wéi qìngjiā。 hàn yuán dì yǐ wáng zhāo jūn jià yǔ hūhányè chányú， shì wéi zhāo jūn chū sài。 dào liǎo dōng hàn shí qī， xiōng nú yòu fēn wéi liǎng bù， fēn bié wéi nán、 běi xiōng nú。 qí zhōng nán xiōng nú lì hūhányè zhī sūn bǐ wéi chányú， yǔ hàn cháo guān xì yǒu hǎo。 běi xiōng nú lì pú nú wéi chányú， zài míng dì shí qī yī dù qīn rǎo hàn cháo biān jìng， bèi jī tuì。 zhāng hé yuán nián， běi xiōng nú wéi xiān bēi suǒ pò， chányú bèi shā， qí zhōng wǔ shí bā bù jiàng hàn。 yǒng yuán bā nián， hàn chē qí jiāng jūn dòu xiàn děng zhēng fá běi xiōng nú yú bù， chányú dùn táo， dòu xiàn zài yàn rán shān kè shí jì gōng 'ér hái。 cǐ hòu， yī xiē běi xiōng nú nán jiàng hàn cháo ， lìng wài yī xiē zé xiàng xī qiān xǐ gǎi biàn liǎo 'ōu zhōu lì shǐ gé jú， ér 'ōu zhōu de luó mǎ dì guó jìng rán bèi táo dùn de xiōng nú cán yú shì lì suǒ diān fù！ kě yǐ shuō hàn cháo de zhè chǎng shèng zhàng shí jì shì jiànjiē huǐ miè liǎo luó mǎ dì guó。
xī yù zài hàn cháo zǎo qī shì zhǐ nán jiāng yī dài， hòu lái kuò zhǎn dào tiān shān yǐ běi hé zhōng yà dōng bù。 xī hàn zhōng zǎo qī， xī yù dì qū wéi xiōng nú suǒ kòng zhì。 hàn wǔ dà dì shí qī， yú jiàn yuán sān nián pài zhāng qiān chū shǐ dà yuè shì yǐ lián hé jiā jī xiōng nú。 zhāng qiān zài lù shàng yī dù bèi xiōng nú kòu yā， bìng zài xiōng nú qǔ qī， shí yú nián hòu táo chū， jīng dàyuān děng guó dào dà yuè shì， dàn wèi néng qǔ dé jiā jī xiōng nú de dá fù。 hòu lái zhāng qiān dōng fǎn， yòu bèi xiōng nú kòu yā。 zhí dào yuán shuò sān nián cái fǎn huí cháng 'ān， huí lái shí zhǐ shèng tā hé suí cóng táng yì fù sān rén， tā de xiōng nú qī zǐ yě yī bìng lái dào cháng 'ān。 yuán shòu sì nián， hàn wǔ dì dì 'èr cì pài zhāng qiān chū shǐ xī yù， yuē wū sūn gòng jī xiōng nú。 suī rán zhāng qiān wèi néng shuō fú wū sūn guó wáng jiā jī xiōng nú， dàn shì zhāng qiān què yǔ qí shǐ jié xiān hòu yóu lì liǎo dàyuān děng guó， hòu lái yì yóu gè guó shǐ jié péi tóng， fǎn huí cháng 'ān， cóng cǐ yǐ hòu， hàn cháo yǔ xiōng nú fǎn fù zài xī yù dì qū zhēng duó。 yuán fēng liù nián， hàn wǔ dà dì yǐ xì jūn gōng zhù yǔ wū sūn hé qīn。 xì jūn sǐ hòu， hàn yòu zài tài chū sì nián yǐ jiě yōu gōng zhù xù jià。 tóng nián， hàn cháo dà pò dàyuān， xī yù nán dào gè guó dū zhuǎn tóu hàn cháo 。 hàn wǔ dà dì zài wū lěi shè shǐ zhě xiào wèi， yòu zài qú lí tún tián。 dào xuān dì shí， hàn yòu qū zhú xiōng nú zhù zài xī yù de tóng pú dū wèi， kòng zhì xī yù běi dào， shè lì xī yù dū hù， zǒng guǎn xī yù shì wù。 xī hàn mò qī， xī yù gè guó yòu yīn hàn cháo shuāi luò 'ér tuō lí hàn cháo de kòng zhì。 dōng hàn míng dì chū nián yǐ hòu， hàn cháo yòu huī fù liǎo xī yù de guān xì， bìng yú yǒng píng shí liù nián zài wū lěi shè xī yù dū hù， pài bān chāo fù zé xī yù shì wù。 yǒng yuán jiǔ nián， bān chāo pài gān yīng chū shǐ dà qín。 gān yīng jīng tiáo zhī、 ān xī děng guó， dào dà qín xī jiè 'ér hái。 suí zhù xī yù jú shì de wěn dìng， shāng lǚ wǎng lái rì yì pín fán， sī chóu zhī lù zài hàn cháo xíng chéng。 zhè yě shì shì jiè lì shǐ shàng zuì zhòng yào de shāng dào zhī yī。
dōng hàn zhōng hòu qī， xī qiāng xiān hòu sān cì jìn gōng hàn cháo 。 dì yī cì shì zài yǒng chū yuán nián xià， chí xù liǎo cháng dá shí 'èr nián de shí jiān。 dì 'èr cì zài 119 nián， zhàn shì zhù yào fā shēng zài guān zhōng dì qū。 zhí dào jiàn kāng yuán nián cái gào jié shù。 dì sān cì fā shēng zài yán xī 'èr nián， zhù yào zhàn zhēng zài lǒng xī yī dài jìn xíng。 hàn cháo jī běn yǐ quán shèng shōu chǎng。
hàn cháo chū qī， yǔ dōng 'ōu、 mǐn yuè、 nán yuè děng guó guān xì shàng yǒu hǎo。 hòu bàn suí zhe guó lì de zēng qiáng， zhè sān guó de yuè rén guó jiā xiān hòu bèi miè。 wǔ dì shí qī， hàn cháo duō cì pài shǐ jié jīng lüè xī nán yí， bìng zài zhè xiē dì fāng shè lì yì zhōu děng jùn。 dào dōng hàn shí qī， hàn cháo yǔ zhè xiē dì fāng lián xì gèng jiā jǐn mì。 hàn cháo yǔ cháo xiān hé rì běn yě yòu mìqiè lián xì。 dōng hàn guāng wǔ dà dì shí qī， gǔ rì běn wō nú guó wáng qiǎn shǐ lái hàn， hàn cì yī méi“ hàn wō nú guó wáng” jīn yìn， zhì jīn shì rì běn de guó bǎo。 |
hàn cháo yǐn shí Han diet |
 汉朝饮食 汉朝饮食
shí jié de biàn huà duì hàn dài pǔ tōng rén de shēng huó zhuàng kuàng yòu zhe bù xiǎo de yǐng xiǎng。 rú hàn mò rén xú gān shuō：“ zài yán qì kù liè” de xià jì， jí shǐ shì guì zú yě gǎn dào“ shēn ruò diǎn qī， shuǐ ruò liú quán， fěn shàn mí xiào， yàn xì xiān huān。” rán 'ér jì jié duì yǐn shí shēng huó de xiàn zhì zài huáng dì hé qí hòu fēi nà lǐ què bèi jiàng zhì dāng shí de zuì dī chéng dù。 zài dōng tiān， huáng dì kě yǐ xiǎng yòng chūn jì cái shēng chéng de cōng， jiǔ huáng děng shū cài， ér zhè xiē shū cài shì hào fèi dà liàng qián cái， tài guān“ fù yǐ wū wǔ， zhòu yè yùn huǒ， dài wēn 'ér shēng。” zài yán rè de xià jì， huáng dì yǔ hòu fēi zé shì“ jiān bīng cháng diàn， hán zhuàn dài xù。
zài cǐ shí qī zhōng guó yǐn shí wén huà de duì wài chuán bō jiā jù liǎo。 jù《 shǐ jì》、《 hàn shū》 děng jìzǎi， xī hàn zhāng qiān chū shǐ xī yù shí， jiù tōng guò sī chóu zhī lù tóng zhōng yà gè guó kāi zhǎn liǎo jīng jì hé wén huà de jiāo liú huó dòng。 zhāng qiān děng rén chú liǎo cóng xī yù yǐn jìn liǎo hú guā、 hú táo、 hú suī、 hú má、 hú luóbo、 shí liú děng wù chǎn wài， yě bǎ zhōng yuán de táo、 lǐ、 xìng、 lí、 jiāng、 chá yè děng wù chǎn yǐ jí yǐn shí wén huà chuán dào liǎo xī yù。 jīn tiān zài yuán xī yù dì qū de hàn mù chū tǔ wén wù zhōng， jiù yòu lái zì zhōng yuán de mù zhì kuài zǐ。 wǒ guó chuán tǒng shāo kǎo jì shù zhōng yòu yī zhǒng dàn zhì fǎ， yě hěn zǎo tōng guò sī chóu zhī lù chuán dào liǎo zhōng yà hé xī yà， zuì zhōng zài dāng dì xíng chéng liǎo rén men xǐ huān chī de kǎo yáng ròu chuàn。
bǐ xī běi sī chóu zhī lù hái yào zǎo yī xiē de xī nán sī chóu zhī lù， běi qǐ xī nán zhòng zhèn chéng dū， tú jīng yún nán dào dá zhōng nán bàn dǎo miǎn diàn hé yìn dù。 zhè tiáo sī chóu zhī lù zài hàn dài tóng yàng fā huī zhe duì wài chuán bō yǐn shí wén huà de zuò yòng。 lì rú， dōng hàn jiàn wǔ nián jiān， hàn guāng wǔ dì liú xiù pài fú bō jiāng jūn mǎ yuán nán zhēng， dào dá jiāo zhǐ ( jīn yuè nán ) yī dài。 dāng shí， dà pī de hàn cháo guān bīng zài jiāo zhǐ děng dì zhù chéng jū zhù， jiāng zhōng guó nóng lì wǔ yuè chū wǔ duān wǔ jié chī zòng zǐ děng shí sú dài dào liǎo jiāo zhǐ děng dì。 suǒ yǐ， zhì jīn yuè nán hé dōng nán yà gè guó réng rán bǎo liú zhe chī zòng zǐ de xí sú。
tóng yī shí qī， zhōng guó rén wèi mǎn céng yī dù zài cháo xiān chēng wáng， cǐ shí zhōng guó de yǐn shí wén huà duì cháo xiān de yǐng xiǎng zuì shēn。 cháo xiān xí guàn shǐ yòng kuài zǐ chī fàn， cháo xiān rén shǐ yòng de pēng rèn yuán liào、 cháo xiān rén zài fàn cài de dā pèi shàng， dū míng xiǎn dì dài yòu zhōng guó de tè sè。 shèn zhì zài pēng rèn lǐ lùn shàng， cháo xiān yě jiǎng jiū zhōng guó de“ wǔ wèi”、“ wǔ sè” děng shuō fǎ。 |
dì wáng shì xì biǎo Imperial lineage Table |
 汉朝 帝王世系表 汉朝 帝王世系表
xī hàn（ qián 206 héng héng gōng yuán 8） fù xuán hàn（ gōng yuán 23 héng héng gōng yuán 25）
⑴（ 1） hàn gāo dì liú bāng
│
héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng
││
⑵（ 2） hàn huì dì liú yíng（ 5） hàn wén dì liú héng
││
héng héng héng héng héng héng héng héng│
│││
⑶（ 3） hàn shǎo dì liú gōng（ 4） hàn shǎo dì liú hóng（ 6） hàn jǐng dì liú qǐ
│
héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng
││
⑷（ 7） hàn wǔ dà dì liú chè cháng shā dìng wáng liú fā
││
héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng│
││││
⑸ lì tài zǐ liú jù chāng yì 'āi wáng liú bó（ 8） hàn zhāo dì liú fú líng chōng líng jié hóu liú mǎi
│││
⑹ shǐ huáng sūn liú jìn（ 9） chāng yì wáng liú hè chōng líng dài hóu liú xióng qú
││
⑺（ 10） hàn xuān dì liú xún cāng wú tài shǒu liú lì
││
héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng│
│││
⑻（ 11） hàn yuán dì liú shì chǔ xiào wáng liú 'áo liú zǐ zhāng
│││
héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng héng││
│││││
⑼（ 12） hàn chéng dì liú 'ào dìng táo wáng liú kāng zhōng shān wáng liú xīng guǎng chéng hóu liú xūn（ 16） gēngshǐ dì liú xuán
│││
⑽（ 13） hàn 'āi dì liú xīn（ 14） hàn píng dì liú kàn guǎng chéng hóu liú xiǎn
│
⑾（ 15） hàn rú zǐ liú yīng
dōng hàn（ 25 héng héng 220）
xī hàn jǐng dì ┄┄┄ cháng shā wáng liú fā┄┄┄（ 1） hàn guāng wǔ dà dì liú xiù ───（ 2） hàn míng dì liú zhuāng───（ 3） hàn zhāng dì liú dá
25─ 5758─ 7576─ 88│
│
┌─────────────────────────────────────────────────────── ┘
│
├─（ 4） hàn hé dì liú zhào───（ 5） hàn shāng dì liú lóng
│ 89─ 105106
│
├─ qīng hé wáng liú qìng───（ 6） hàn 'ān dì liú hù───（ 8） hàn shùn dì liú bǎo───（ 9） hàn chōng dì liú bǐng
│ 107─ 125126─ 144145
│
├─ jì běi huì wáng liú shòu───（ 7） hàn shǎo dì liú yì
│ 125
│
├─ qiānshèng zhēn wáng liú kàng─── lè 'ān yí wáng liú chǒng─── bó hǎi xiào wáng liú hóng───（ 10） hàn zhì dì liú zuǎn
│ 146
│
└─ hé jiān xiào wáng liú kāi─ ┬─ lí wú hóu liú yì───（ 11） hàn huán dì liú zhì
│ 147─ 167
│
└─ jiě dòu tíng hóu liú shū─── jiě dòu tíng hóu liú cháng───（ 12） hàn líng dì liú hóng─┬─（ 13） hàn shǎo dì liú biàn
168─ 189│ 189
│
└─（ 14） hàn xiàn dì liú xié
189─ 220 |
hàn cháo jì yuán biǎo Han era table |
xī hàn ( gōng yuán qián 206－ gōng yuán 25） bāo kuò wáng mǎng（ gōng yuán 9－ 23） hé gēngshǐ dì（ 23－ 25）
dì wáng miào hào nián hào yuán nián de gān zhī gōng yuán jì nián
gāo dì（ tài zǔ）（ liú bāng）（ 12） yǐ wèi qián 206
huì dì（ liú yíng）（ 7） dīng wèi qián 194
gāo hòu（ lǚ zhì）（ 8） jiá yín qián 187
wén dì（ tài zōng）（ liú héng）（ 16） rén xū qián 179
（ hòu yuán）（ 7） wù yín qián 163
jǐng dì（ liú qǐ） wú （ 7） yǐ yǒu qián 156
（ zhōng yuán）（ 6） rén chén qián 149
（ hòu yuán）（ 3） wù xū qián 143
wǔ dì（ shì zōng）（ liú chè） jiàn yuán（ 6） xīn chǒu qián 140
yuán guāng（ 6） dīng wèi qián 134
yuán shuò（ 6） guǐ chǒu qián 128
yuán shòu（ 6） jǐ wèi qián 122
yuán dǐng（ 6） jiá zǐ qián 117
yuán fēng（ 6） xīn wèi qián 110
tài chū（ 4） dīng chǒu qián 104
tiān hàn（ 4） xīn sì qián 100
tài shǐ（ 4） yǐ yǒu qián 96
zhēng hé（ 4） yǐ chǒu qián 92
hòu yuán（ 2） guǐ sì qián 88
zhāo dì（ liú fú líng） shǐ yuán（ 7） yǐ wèi qián 86
yuán fèng（ 6） xīn chǒu bā qián 80
yuán píng（ 1） dīng wèi qián 74
xuān dì（ zhōng zōng）（ liú xún） běn shǐ（ 4） wù shēn qián 73
dì jié（ 4） rén zǐ qián 69
yuán kāng（ 5） bǐng chén qián 65
shén jué（ 4） gēng shēn sān qián 61
wǔ fèng（ 4） jiá zǐ qián 57
gān lù（ 4） wù chén qián 53
huáng lóng（ 1） rén shēn qián 49
yuán dì（ gāo zōng）（ liú shì） chū yuán（ 5） guǐ yǒu qián 48
yǒng guāng（ 5） wù yín qián 43
jiàn zhāo（ 5） guǐ wèi qián 38
jìng níng（ 1） wù zǐ qián 33
chéng dì（ tóng zōng）（ liú 'ào） jiàn shǐ（ 4） jǐ chǒu qián 32
hé píng（ 4） guǐ sì sān qián 28
yáng shuò（ 4） dīng yǒu qián 24
hóng jiā（ 4） xīn chǒu qián 20
yǒng shǐ（ 4） yǐ sì qián 16
yuán yán（ 4） jǐ yǒu qián 12
suí hé（ 2） guǐ chǒu qián 8
āi dì（ rén zōng）（ liú xīn） jiàn píng（ 4） yǐ mǎo qián 6
yuán shòu（ 2） jǐ wèi qián 2
píng dì（ yuán zōng）（ liú kàn） yuán shǐ（ 5） xīn yǒu gōng yuán 1
rú zǐ yīng（ wáng mǎng shè zhèng） jū shè（ 3） bǐng yín gōng yuán 6
chū shǐ（ 1） wù chén shí yī gōng yuán 8
[ xīn ] wáng mǎng shǐ jiàn guó（ 5） jǐ sì gōng yuán 9
tiān fèng（ 6） jiá xū gōng yuán 14
dì huáng（ 4） gēng chén gōng yuán 20
gēngshǐ dì（ liú xuán） gēngshǐ（ 3） guǐ wèi 'èr gōng yuán 23
dōng hàn ( gōng yuán 25－ gōng yuán 220）
dì wáng miào hào nián hào yuán nián de gān zhī gōng yuán jì nián
guāng wǔ dì（ shì zǔ）（ liú xiù） jiàn wǔ（ 32） yǐ yǒu liù gōng yuán 25
jiàn wǔ zhōng yuán（ 2） bǐng chén sì gōng yuán 56
míng dì（ xiǎn zōng）（ liú zhuāng） yǒng píng（ 18） wù wǔ gōng yuán 58
zhāng dì（ sù zōng）（ liú dá） jiàn chū（ 9） bǐng zǐ gōng yuán 76
yuán hé（ 4） jiá shēn bā gōng yuán 84
zhāng hé（ 2） dīng hài qī gōng yuán 87
hé dì（ mù zōng）（ liú zhào） yǒng yuán（ 17） jǐ chǒu gōng yuán 89
yuán xīng（ 1） yǐ sì sì gōng yuán 105
shāng dì（ liú lóng） yán píng（ 1） bǐng wǔ gōng yuán 106
ān dì（ gōng zōng )（ liú hù） yǒng chū（ 7） dīng wèi gōng yuán 107
yuán chū（ 7） jiá yín gōng yuán 114
yǒng níng（ 2） gēng shēn sì gōng yuán 120
jiàn guāng（ 2） xīn yǒu qī gōng yuán 121
yán guāng（ 4） rén xū sān gōng yuán 122
shùn dì（ jìng zōng）（ liú bǎo） yǒng jiàn（ 7） bǐng yín gōng yuán 126
yáng jiā（ 4） rén shēn sān gōng yuán 132
yǒng hé（ 6） bǐng zǐ gōng yuán 136
hàn 'ān（ 3） rén wǔ gōng yuán 142
jiàn kāng（ 1） jiá shēn sì gōng yuán 144
chōng dì（ liú bǐng） yǒng xǐ (1) yǐ yǒu gōng yuán 145
zhì dì（ liú zuǎn） běn chū（ 1） bǐng xū gōng yuán 146
huán dì（ wēi zōng）（ liú zhì） jiàn hé（ 3） dīng hài gōng yuán 147
hé píng（ 1） gēng yín gōng yuán 150
yuán jiā（ 3） xīn mǎo gōng yuán 151
yǒng xīng（ 2） guǐ sì wǔ gōng yuán 153
yǒng shòu（ 4） yǐ wèi gōng yuán 155
yán xī（ 10） wù xū liù gōng yuán 158
yǒng kāng（ 1） dīng wèi liù gōng yuán 167
líng dì（ liú hóng） jiàn níng（ 5） wù shēn gōng yuán 168
xī píng（ 7） rén zǐ wǔ gōng yuán 172
guāng hé（ 7） wù wǔ sān gōng yuán 178
zhōng píng（ 6） jiá zǐ shí 'èr gōng yuán 184
shǎo dì（ liú biàn） guāng xī（ 1） jǐ sì sì gōng yuán 189
zhāo níng（ 1） jǐ sì bā gōng yuán 189
xiàn dì（ liú xié） chū píng（ 4） gēng wǔ gōng yuán 190
xīng píng（ 2） jiá xū gōng yuán 194
jiàn 'ān（ 25） bǐng zǐ gōng yuán 196
yán kāng（ 1） gēng zǐ sān gōng yuán 220 |
|
qín cháo miè wáng yǐ hòu， xiàng yǔ hé hàn tài zǔ liú bāng zhǎn kāi liǎo cháng dá sì nián de chǔ hàn zhī zhēng。 hàn tài zǔ liú bāng zài shǒu xià xiāo hé、 hán xìn、 zhāng liáng děng rén de fǔ zhù xià， zài gāi xià zhī zhàn dǎ bài liǎo xī chǔ bà wáng xiàng yǔ， yú gōng yuán qián 202 nián zhèng shì chēng huáng dì， dìng guó hào hàn， hàn cháo jiù cǐ kāi shǐ。 suī rán gōng yuán qián 202 nián hàn tài zǔ liú bāng cái chēng huáng dì， dàn yīn shǐ xué jiè jì suàn xī hàn nián shù shí， wèile yǔ qín cháo miè wáng shí jiān xiāng jiē， zé cóng gōng yuán qián 207 nián 12 yuè hàn tài zǔ liú bāng miè diào qín guó suàn qǐ， bìng yǐ nóng lì hàn tài zǔ yuán nián shí yuè wéi hàn tài zǔ yuán nián de shǒu yuè。
hàn tài zǔ liú bāng dēng jī hòu， cǎi yòng shū sūn tōng de jiàn yì， huī fù lǐ fǎ， shè sān gōng hé jiǔ qīng， rèn yòng xiāo héwèi chéngxiàng， cǎi qǔ yǔ mín xiū xī、 qīng jìng wú wéi、 xiū yǎng shēng xī de huáng lǎo zhèng cè。 gǔ lì shēng chǎn， qīng yáo bó fù。 zài zhèng zhì shàng， zé xiān fēn fēng gōng chén hán xìn、 chén xī、 péng yuè、 yīng bù děng wéi wáng， děng dào zhèng quán wěn gù， wèile fáng zhǐ fǎn pàn hé gǒng gù huáng quán wěn dìng zé yòu yǐ zhǒng zhǒng zuì míng qǔ xiāo tā men de wáng jué， huò biǎn huò shā， gǎi fēng liú shì zōng qīn wéi wáng， dìng lì liǎo“ fēi liú shì 'ér wáng zhě， tiān xià gòng jī zhī” de shì yán。 cǐ shí， yóu yú lì jīng duō nián dòng luàn， guó lì jiào ruò， ér hàn tài zǔ liú bāng zài gōng dǎ xiōng nú shí， céng bèi xiōng nú mòdú chányú wéi kùn yú bái dēng， jí bái dēng zhī wéi shì jiàn， cóng cǐ yǐ hòu， hàn cháo cǎi yòng hé qīn zhèng cè， yǐ hūn yīn hé cái bǎo huàn qǔ dì guó hé píng， yú shì， hàn cháo chū qī bìng méi yòu shénme zhàn shì， bǎi xìng dé yǐ xiū yǎng shēng xī。 hàn tài zǔ liú bāng sǐ hòu， hàn huì dì liú yíng jì wèi， dàn shì zài cǐ qī jiān， shí jì shì lǚ hòu chēng zhì。 lǚ hòu zūn hàn tài zǔ liú bāng yí zhǔ yòng cáoshēn wéi chéngxiàng， xiāo guī cáo suí， yán yòng hàn tài zǔ liú bāng de huáng lǎo zhèng zhì de zhèng cè， dá dào liǎo“ zhèng bù chū fáng hù， tiān xià yàn rán” de xiào guǒ， wéi shǐ jiā suǒ chēng dào， dàn lǚ hòu tóng shí yòu rèn yòng wài qī， yā zhì gōng chén， niàng chéng“ zhū lǚ zhī luàn”。
lǚ hòu sǐ hòu， zhū lǚ zhī luàn bèi yǐ zhōu bó wéi lǐng xiù de dà chén chǎn chú， zhòng chén yíng lì hàn wén dì liú héng。 tā hé 'ér zǐ hàn jǐng dì liú qǐ jí wèi qī jiān， jì xù cǎi qǔ huáng lǎo wú wéi 'ér zhì de shǒu duàn， shí xíng qīng yáo bó fù、 yǔ mín xiū xī de zhèng cè， ēn wēi bìng shī， huī fù liǎo duō nián zhàn zhēng dài lái de jù dà pò huài， shǐ rén mín fù dān dé dào jiǎn qīng； suī rán hàn jǐng dì liú qǐ shí qī ( qián 154 nián ) fā shēng liǎo cǐ shí qī wéi yī de dòng luàn héng“ qī guó zhī luàn”， dàn shì jǐn jīng lì 10 gè yuè jí wéi zhōu yà fū、 luán bù suǒ píng dìng， bìng wèi duì hàn cháo dài lái shí zhì yǐng xiǎng。 zhè duàn shí qī， xiōng nú suī rán jǐ cì rù kòu zhōng yuán， dàn dà duō shù shí jiān lǐ hé nán yuè yī yàng， chū yú xiāng duì hé píng de zhuàng tài。 hàn cháo fāng miàn zé bù duàn jī xù guó lì， tòu guò mǎ fù lì děng cuò shī lái jī jí bèi zhàn。 zhè yī shí qī shǐ chēng wén jǐng zhī zhì， shì zhōng guó chéng wéi dà yī tǒng shí dài yǐ lái， dì yī cì bèi chuán tǒng lì shǐ xué jiā chēng xiàn de zhì shì shí dài。
hàn jǐng dì liú qǐ sǐ hòu， qí zǐ hàn wǔ dà dì liú chè jí wèi， shì wéi hàn shì zōng xiào wǔ huáng dì。 hàn wǔ dà dì liú chè zài wèi qī jiān（ qián 141 nián - qián 87 nián）， cǎi qǔ liǎo yī xì liè gǎi gé cuò shī， ruì yì jìn qǔ， shǐ dé hàn cháo de zhèng zhì、 jīng jì、 jūn shì biàn dé gèng wéi qiáng dà。 zài zhèng zhì shàng， hàn wǔ dà dì liú chè jiā qiáng huáng quán， cǎi nà zhù fù yǎn de jiàn yì， shī xíng tuī 'ēn lìng， xuē ruò liǎo zhū hóu wáng de shì lì， cóng cǐ， zhū hóu wáng de shì lì bù zài néng gòu duì zhōng yāng gòu chéng wēi xié； hòu yòu yǐ zhū hóu xiàn shàng de huáng jīn chéng sè bù chún wéi yóu， qǔ xiāo liǎo bǎi yú wèi liè hóu de jué wèi， jí shǐ shū shàng suǒ chēng de“ zhòu jīn shī hóu” shì jiàn。 jīng cǐ 'èr cì shì jiàn hòu， zhōng yāng jí quán dé dào liǎo dà dà de jiā qiáng。 wén huà shàng， fèi chú liǎo hàn cháo yǐ“ huáng lǎo xué shuō、 wú wéi 'ér zhì” zhì guó de sī xiǎng， jī jí zhì guó； bìng cǎi nà dǒng zhòng shū de jiàn yì， kāi shǐ zhòng yòng rú shù。 jìn guǎn wǔ dì shí qī jiān yòng rú、 fǎ、 dào、 yīn yáng、 zòng héng děng gè jiā rén cái， hàn cháo yě yī zhí“ bà wáng dào zá zhī”， dàn hàn wǔ dà dì liú chè shí qī duì rú jiā de cǎi yòng， shǐ dé rú jiā sī xiǎng dé dào zhòng shì， bìng zài yǐ hòu zhú jiàn chéng wéi zhōng guó lì jīng 'èr qiān nián de zhù liú sī xiǎng。 jūn shì shàng， jī jí duì fù hàn cháo de zuì dà wài huàn -- xiōng nú。 zài zhè qī jiān， hàn cháo xiān hòu chū xiàn liǎo wèi qīng、 huò qù bìng děng tiān cái jiànglǐng， zhōng yú jī bài xiōng nú chányú， shǐ dé“ mò nán wú wáng tíng”。 yòu shōu fù nán yuè guó hé cháo xiān， shǐ zhōng guó chéng wéi yà zhōu dì yī bà zhù， shì jiè dì yī dà dì guó。 wài jiāo shàng， liǎng cì pài zhāng qiān chū shǐ xī yù， kāipì liǎo sī chóu zhī lù。 bìng xiān hòu yǐ liǎng wèi wēng zhù liú xì jūn， liú jiě yōu hé qīn xī yù dà guó， ér dá dào liǎo líjiàn xī yù hé xiōng nú， jìn 'ér kòng zhì xī yù de mùdì。 sī chóu zhī lù： zhōng guó de sī hé sī zhì pǐn， cóng cháng 'ān jīng guò hé xī zǒu láng、 jīn xīn jiāng dì qū， tōng wǎng zhōng yà、 xī yà， zhí dào 'ōu zhōu。 yīn cǐ yòu liǎo“ sī chóu zhī lù” de měi chēng。 sī chóu zhī lù chéng wéi dōng xī fāng jīng jì wén huà jiāo liú de qiáo liáng。 hàn wǔ dà dì liú chè sǐ hòu， hàn xuān dì liú bìng yǐ shí qī jí gōng yuán qián 60 nián， xī hàn wáng cháo zài xī yù shè zhì xī yù dū hù， zhè shì jīn xīn jiāng dì qū zhèng shì guī shǔ zhōng yāng tǒng xiá de kāi shǐ。 dàn shì， hàn cháo jīng lì duō nián zhàn zhēng， jiā shàng hàn wǔ dà dì liú chè hàodàxǐgōng， duì jīng jì chǎn shēng jù dà chōng jī， dǎo zhì hàn cháo guó lì shuāi ruò， qián cháo jī xù bèi huī huò dài jìn。 wèicǐ， hàn wǔ dà dì liú chè wǎn nián céng fā biǎo zhù míng de lún tái zhī zhào， xī wàng bù zài qióng bīng dú wǔ， yě shǐ hàn cháo bù zhì yú bài wáng。 wéi qiǎng jiù jīng jì， hàn wǔ dà dì liú chè zài wèi qī jiān céng cǎi qǔ yī xì liè zhèng cè， jiāng zhù bì、 yán tiě shōu guī zhōng yāng guǎn lǐ， jiā qiáng nóng yè shēng chǎn， shí xíng hé dí fǎ， kāi záo bái qú， bìng chuàng lì jūn shū、 píng zhǔn zhèng cè， wěn dìng wù jià， yǔ mín zhēng lì， jiā qiáng guó jiā zài jīng jì zhōng bàn yǎn de juésè。
hàn wǔ dà dì liú chè wǎn nián， fā shēng liǎo zhù míng de“ wū gǔ zhī huò”， tài zǐ liú jù yīn cǐ bèi hài。 hàn wǔ dà dì liú chè sǐ hòu， nián jǐn 7 suì de hàn zhāo dì liú fú líng jí wèi， shì wéi xiào zhāo huáng dì。 hàn zhāo dì liú fú líng dēng jī zhī chū， yóu shàng guān jié、 jīn rì dī、 tián qiān qiū、 sāng hóng yáng hé huò guāng 5 rén gòng tóng fǔ zhèng。 dàn shì zài yuán fèng yuán nián（ qián 80 nián）， bào fā yuán fèng zhèng biàn， hàn zhāo dì liú fú líng qīng xǐng de zhū shā liǎo shàng guān jié děng yī pī yīn móu quán chén， bì miǎn liǎo huò guāng bèi yuàn shā。 huò guāng cóng cǐ jì xù fǔ zuǒ hàn zhāo dì liú fú líng zhì guó。 hàn zhāo dì liú fú líng zūn xún hàn wǔ dà dì liú chè wǎn nián de zhèng cè， duì nèi jì xù xiū yǎng shēng xī， yǐ zhì yú bǎi xìng 'ān jū lè yè， sì hǎi qīng píng。 hàn zhāo dì liú fú líng sǐ hòu， hàn wǔ dà dì liú chè sūn chāng yì wáng liú hè jí wèi。 tā xíng wéi fàng zòng， mì móu chú diào huò guāng， dàn fǎn bèi huò guāng fèi diào。 zhī hòu huò guāng yòu yíng lì hàn xuān dì liú bìng yǐ jí wèi， shì wéi hàn zhōng zōng。 běn shǐ yuán nián（ qián 73 nián）， huò guāng hái zhèng yú hàn xuān dì liú bìng yǐ。 dì jié 'èr nián， huò guāng qù shì。 dàn huò shì yī mén zhú jiàn fǔ bài hēi 'àn。 hàn xuān dì liú bìng yǐ jiāng fǔ bài de huò shì jí tuán yī wǎng dǎ jìn。 hàn xuān dì liú bìng yǐ zhì guó bìng qì bùqiè shí jì de rú xué， cǎi qǔ dào fǎ jié hé de zhì guó fāng zhēn， zài zhěng dùn lì zhì shàng yán yòng hàn zhāo dì liú fú líng， quàn mín nóng sāng， yì zhì jiān bìng， jiàng dī háo qiáng zài guó jiā zhōng de juésè。 jīng guò liǎo hàn zhāo dì liú fú líng hàn xuān dì liú bìng yǐ de zhì lǐ， guó jiā jīng jì míng xiǎn huī fù， shǐ hàn cháo zài dù yíng lái liǎo shèng shì， zhè jiù shì zhù míng de wǔ zhāo xuān shèng shì。
hàn xuān dì liú bìng yǐ sǐ hòu， hàn yuán dì liú shì jí wèi， xī hàn kāi shǐ zǒu xiàng shuāi bài。 hàn yuán dì liú shì róu rén hǎo rú， dǎo zhì huáng quán bàng luò， wài qī yǔ huàn guān shì lì xīng qǐ。 hàn yuán dì liú shì sǐ hòu， hàn chéng dì liú 'ào jí wèi。 hàn chéng dì liú 'ào hǎo nǚ sè， xiān hòu chǒng 'ài xǔ huáng hòu、 bān jié yú hé zhào shì jiě mèi（ zhào fēi yàn、 zhào hé dé）， yóu yú zhào shì jiě mèi bù néng shēng yù， hàn chéng dì liú 'ào yǔ qí tā fēi pín de zǐ nǚ jūn wéi zhào fēi yàn jiě mèi cán hài shā sǐ， shǐ chēng“ yàn zhuó huáng sūn”。 yóu yú“ jiǔ sè qīn gǔ”， hàn chéng dì liú 'ào zuì hòu jìng sǐ zài wēn róu xiāng zhī zhōng。 hàn chéng dì liú 'ào bù lǐ cháo zhèng， wéi wài qī wáng shì jí tuán de xīng qǐ tí gōng liǎo tiáo jiàn， huáng tài hòu wáng zhèng jūn quán lì jí jù péng zhàng。 hàn chéng dì liú 'ào sǐ hòu， hàn 'āi dì liú xīn jí wèi， shì wéi hàn xiào 'āi huáng dì。 hàn 'āi dì liú xīn yòu“ duàn xiù zhī pǐ”， zhōng rì yǔ tā chǒng xìn de duì xiàng dǒng xián sī hùn wán shuǎ bù lǐ cháo zhèng。 wài qī wáng shì de quán lì jìn yī bù péng zhàng。 guó jiā yǐ jīng chéng xiàn yī piàn mò shì zhī xiàng， mín jiān“ zài shòu mìng” shuō fǎ sì qǐ。 gōng yuán qián 1 nián 8 yuè 15 rì， hàn 'āi dì liú xīn qù shì。 17 rì， tài huáng tài hòu wáng zhèng jūn pài wáng mǎng jiē tì dǒng xián chéng wéi dà sī mǎ， bìng yíng jiē hàn píng dì liú kàn jí wèi， shì wéi hàn xiào píng huáng dì。 dàn shì， hàn píng dì liú kàn yǐ jīng lún wéi wáng mǎng de kuǐ léi。 gōng yuán 6 nián 1 yuè 4 rì， wáng mǎng dú sǐ jǐn 14 suì de hàn píng dì liú kàn， jǐn jǐn lì rú zǐ yīng liú yīng wéi huáng tài zǐ， zì jǐ dān rèn“ shè huáng dì”。 gōng yuán 9 nián 1 yuè 10 rì， wáng mǎng fèi chú rú zǐ yīng liú yīng de huáng tài zǐ zhī wèi， jiàn lì xīn cháo， xī hàn miè wáng。 |
|
| hàn cháo àn nián dài hé jiàn dū fēn xī hàn hé dōng hàn。 xī hàn xī hàn（ gōng yuán qián 206 nián héng gōng yuán 8 nián） shì wǒ guó dì yī gè tǒng yī qiáng shèng de dì guó。 zài xī hàn tǒng zhì de jìn sì bǎi nián de lì shǐ zhōng， tōng guò yī xì liè de zhèng zhì jīng jì de gǎi gé， shǐ guó lì qiáng shèng、 rén mín 'ān lè， chéng xiàn chū yī pài tài píng shèng shì de jǐng xiàng。 zài cǐ qī jiān， zhōng guó yī zhí yǐ shì jiè qiáng guó de miàn mù yì lì yú shì jiè zhī lín。 qín mò nián， xiàng yǔ、 liú bāng yōng lì chǔ huái wáng yǔ qín cháo kàng zhēng。 jīng guò jǐ nián de zhēng zhàn， liú xiàng jūn duó qǔ tiān xià， xiàng yǔ fèi huái wáng zì lì wéi xī chǔ bà wáng， fēn fēng tiān xià tǔ dì yú wáng hóu shù shí rén， qí zhōng liú bāng bèi fēng wéi hàn wáng， dū nán zhèng。 dàn liú bāng bìng bù gān xīn jū yú xiàng yǔ zhī xià， zài móu shì zhāng liáng、 xiāo hé， dàjiàng jūn hán xìn děng rén de bāng zhù xià， yú gōng yuán qián 'èr líng 'èr nián jī bài xiàng yǔ， dēng lín dì wèi， guó hào hàn， dìng dū cháng 'ān， shì wéi hàn gāo dì。 gāo zǔ zài wèi qī nián jiān， wèile xuē ruò yì xìng wáng hóu de shì lì， xiān hòu bō duó hán xìn、 yīng bù、 péng yuè děng dàjiàng de bīng quán yǔ fēng hào， jiā qiáng liǎo zhōng yāng jí quán tǒng zhì。 tóng shí zhì dìng yī xì liè de“ yǔ mín xiū xī” de zhèng zhì fāng zhēn， gǒng gù liǎo zì jǐ de tǒng zhì， wéi qiáng dà de hàn cháo shèng shì diàn dìng jī chǔ。 qián yī wǔ jiǔ nián， gāo zǔ hōng， chuán wèi huì dì liú yíng， dàn cǐ shí zhèng quán shí jì yǐ zhǎng wò zài hàn gāo huáng hòu lǚ zhì de shǒu zhōng。 lǚ hòu qián hòu gòng zhǎng quán shí liù nián， shì wǒ guó lì shǐ shàng wéi shù bù duō de nǚ tǒng zhì zhě zhī yī。 qián yī bā sān nián， liú héng jí wèi， shì wéi wén dì， tā yǔ jǐng dì（ wén dì zhī zǐ， qián 156 héng qián 143 nián zài wèi） liú qǐ dū jì xù zhí xíng gāo zǔ suǒ zhì dìng de“ yǔ mín xiū xī” de zhèng cè fāng zhēn， jiǎn qīng rén mín fù shuì， shǐ hàn dì guó jīng jì péng bó fā zhǎn， rén mín shēng huó 'ān dìng， guó lì dà dà zēng qiáng， shǐ jiā chēng zhè yī jiē duàn wéi“ wén jǐng zhī zhì”。 tōng guò“ wén jǐng zhī zhì”， hàn cháo guó lì zhú jiàn qiáng dà qǐ lái。 qián 141 nián， jǐng dì zú， qí zǐ wǔ dì liú chè jí wèi。 liú chè yě shì wǒ guó lì shǐ shàng yòu míng de huáng dì zhī yī， tā zài wèi qī jiān céng shǐ wèi qīng、 huò qù bìng jī bài xiōng nú， kuò dà liǎo xī hàn wáng cháo de tǒng zhì fàn wéi， bǎo zhàng liǎo hàn cháo běi fāng jīng jì wén huà de fā zhǎn。 dàn duō nián de zhēng zhàn shǐ guó lì xià jiàng， yú shì wǔ dì yú wǎn nián tíng zhǐ zhēng zhàn， zhuǎn 'ér dà lì fā zhǎn nóng yè， shǐ xī hàn de jīng jì jì xù xiàng qián fā zhǎn。 wǔ dì zhī zǐ zhāo dì jì chéng qí fù de fāng zhēn， jì xù shí xíng wú wéi zhèng zhì， fā zhǎn jīng jì， shǐ xī hàn jí shèng shí qī dá dào liǎo dǐng diǎn。 jīng guò zhāo dì、 xuān dì（ qián 73 héng qián 48 nián zài wèi） liǎng dài sān shí bā nián de“ yǔ mín xiū xī” de zhèng cè de zhí xíng， xī hàn wáng cháo de guó lì zēng qiáng， dàn yǔ cǐ tóng shí dì fāng shì lì yě suí zhī zēng qiáng， yán zhòng de yǐng xiǎng liǎo hàn dì guó de tǒng zhì， zì yuán dì（ qián 48 héng qián 32 nián zài wèi） qǐ， zhì chéng dì（ qián 32 héng qián 8 nián zài wèi）、 āi dì（ qián 6 héng gōng yuán 1 nián zài wèi）、 píng dì（ 1 héng 6 nián zài wèi） zài wèi nián jiān， huáng dì duì zhèng quán de tǒng zhì lì liàng yǐ dà bù rú qián。 jí zhì liú yīng jí wèi， cháo quán yǐ jìn luò yú wài qī wáng mǎng zhī shǒu。 gōng yuán bā nián， wáng mǎng cuàn duó huáng wèi， gǎi guó hào wéi xīn， zhì cǐ xī hàn duì zhōng guó de tǒng zhì xuān gào jié shù。 xī hàn wáng cháo shì wǒ guó lì shǐ shàng bǐ jiào qiáng shèng de yī gè dì guó zhī yī， tǒng zhì zhě bǎ qí zhù yào de jīng lì tóu rù dào nóng yè fā zhǎn shàng， lì dài yī zhí shí xíng“ yǔ mín xiū xī” de zhèng cè， rén mín fēng yī zú shí， ān jū lè yè， gù 'ér hàn wáng cháo de zhèng zhì yī zhí bǐ jiào wěn dìng。 zài wǔ dì nián jiān， dà chén dǒng zhòng shū tí chū“ bà chù bǎi jiā， dú zūn rú shù” de jiàn yì， wǔ dì cǎi nà zhī， zì cǐ， rú jiào、 rú xué xíng chéng liǎo hàn cháo yǐ hòu zhōng guó lì cháo lì dài yī guàn zūn cóng de zhì guó fāng lüè。 yóu yú zhèng zhì jīng jì de wěn dìng， shǐ dé shǒu gōng yè、 shāng yè、 rén wén yì shù yǐ jí zì rán kē xué dū dé dào cháng zú de fā zhǎn。 suí zhe kē xué jì shù de tí gāo， shǐ dé yǐ yě jīn、 fǎng zhì wéi zhù de xī hàn shǒu gōng yè de shēng chǎn xiàolǜ dà dà tí gāo， yǐ fǎng zhì wéi lì， xī hàn yǐ yòu jiē jìn chéng xíng de xiù huā jī qì， zú yǐ jiàn dé dāng shí shēng chǎn yǐ yòu yī bù fēn tuō lí liǎo dān chún de shǒu gōng láo zuò， shǐ dé shēng chǎn shuài tí gāo。 shǒu gōng yè de fā zhǎn cù shǐ shāng yè fán róng qǐ lái， yǐ cháng 'ān wéi zhōng xīn xíng chéng liǎo xǔ duō shāng yè chéng shì， bìng tōng guò sī chóu zhī lù kāipì liǎo yǔ xī yà zhū guó de wài jiāo yǔ shāng mào děng zhū fāng miàn de jiāo liú。 zài hàn cháo de rén wén yì shù lǐng yù， chū xiàn liǎo yī wèi jié chū de dà shǐ xué jiā héng héng sī mǎ qiān。 tā yǐ tài shǐ lìng zhī zhí， wán chéng liǎo wǒ guó dì yī bù tōng shǐ《 shǐ jì》， zhè bù zhù zuò bèi hòu rén zàn wéi“ shǐ jiā zhī jué chàng， wú yùn zhī lí sāo”。 lìng wài， hàn cháo de yì shù shuǐ píng yě yǐ dá dào xiāng dāng gāo de chéng dù， cóng jìn nián lái hàn mù chū tǔ de yī xiē wén wù kàn lái， qí zuò gōng zhī jīng xì， gōng yì zhī kǎo jiū， bìng bù yà yú jīn rì。 rú sì chuān guǎng hàn chū tǔ de zhí chú táo yǒng jí guǎng zhōu chū tǔ de hàn dài mù chuán mó xíng dōushì zuò gōng jīng xì， bù kě duō dé de yì shù zhēn pǐn。 xī hàn zì gāo zǔ liú bāng chuàng jiàn yǐ lái， lì jīng shí sì dài 'èr bǎi sān shí yú nián（ qí zhōng bāo kuò wáng mǎng de xīn cháo）， shǐ zhōng guó yī dù chéng wéi qiáng shèng、 fù ráo de dà dì guó。 yīn cǐ， xī hàn wáng cháo bèi shì wéi zhōng guó lì shǐ shàng de dì yī cì zhōng xīng。 dōng hàn dōng hàn wáng cháo（ gōng yuán 25 nián héng gōng yuán 220 nián） yóu hàn guāng wǔ dì liú xiù jiàn lì， tā tuī fān liǎo wáng mǎng suǒ jiàn lì qǐ de xīn wáng cháo， chóngxīn huī fù yóu liú shì tǒng zhì de hàn wáng cháo， shǐ jiā chēng cǐ hàn cháo wéi dōng hàn。 gōng yuán 25 nián， liú xiù zài lùlín jūn de xié zhù xià， yǐ wǔ lì jī bài liǎo cuàn wèi de wáng mǎng， duó dé dì wèi。 liú xiù shēn wéi xī hàn huáng zú， gù réng dìng guó hào wéi hàn， dàn jiàn dū luò yáng， nián hào jiàn wǔ， shì wéi hàn guāng wǔ dì。 jiàn wǔ 'èr nián， guāng wǔ dì xià lìng quán miàn gǎi gé wáng mǎng suǒ shí shī de jiù zhèng cè， zhěng dùn lì zhì， shè shàng shū liù rén fēn zhǎng guó jiā dà shì， yǐ jìn yī bù xuē ruò sān gōng（ tài wèi、 sī tú、 sī kōng） de quán xiàn； fèi chú“ guān nú”； qīng chá tǔ dì， shǐ rén mín shēng huó zhú bù wěn dìng xià lái。 dào gōng yuán yī shì jì zhōng yè， jīng guò guāng wǔ dì、 míng dì（ 58 héng 76 nián zài wèi）、 zhāng dì（ 76 héng 89 nián zài wèi） sān dài de zhì lǐ， dōng hàn wáng cháo yǐ jīng zhú jiàn huī fù liǎo wǎng rì hàn cháo de qiáng shèng， zhè yī shí qī bèi hòu rén chēng zhī wéi“ guāng wǔ zhōng xīng”。 gōng yuán 89 nián， hàn zhāng dì hōng， yóu nián jǐn shí suì de hé dì liú zhào jí wèi， nián hào yǒng yuán。 yīn hé dì nián yòu， tǒng zhì quán lì wán quán luò yú zhāng dì huáng hòu dòu shì yǔ qí xiōng dòu xiàn zhī shǒu。 dòu shì de zhuān quán yǐn qǐ liǎo shàng xià guān lì de bù mǎn， hé dì yú gōng yuán 92 nián yǔ huàn guān zhèng zhòng děng rén hé lì zhū miè dòu shì， zhèng zhòng yīn gōng fēng hóu。 zì cǐ， huàn guān yuè lái yuè shèn dì cānyù dōng hàn de zhèng zhì tǒng zhì， jiā zhī zì hé dì liú zhào yǐ lái lì dài hàn dì dū chǒng xìn huàn guān， jí zhì huán dì（ gōng yuán 132 héng 167 nián zài wèi）、 líng dì（ gōng yuán 168 héng 189 nián zài wèi） nián jiān， huàn guān de quán lì yǐ dá dào wú yǐ fù jiā de dì bù， xíng chéng dōng hàn wáng cháo hòu qī de huàn guān yǔ wài qī zhuān quán de gé jú。 gōng yuán 189 nián， líng dì jià bēng， hé tài hòu lín cháo。 dāng shí huáng gōng nèi huàn guān zhuān quán， liáng zhōu dǒng zhuó shuài bīng rù luò yáng， fèi huáng zǐ liú biàn， shā hé tài hòu， lì liú xié wéi dì， shì wéi hàn xiàn dì。 shì shí shàng xiàn dì jí wèi hòu bìng wú rèn hé quán lì， dǒng zhuó dú lǎn dà quán， cán bào zhuān héng， shǐ dé gè dì guān lì fēn fēn jǔ bīng fǎn kàng， zhú bù xíng chéng liǎo zhū qiáng gē jù de jú miàn， tǒng yī de wáng cháo shí jì shàng yǐ jīng bù fù cún zài。 hòu， xiàn dì yòu wéi cáo cāo kòng zhì； gōng yuán 220 nián， cáo cāo cì zǐ cáo pī bī pò xiàn dì ràng wèi， dōng hàn wáng cháo xuān bù miè wáng， jì zhī 'ér lái de shì zhōng guó lì shǐ shàng yòu yī gè cháng qī fēn liè de shí qī héng héng sān guó shí qī。。 dōng hàn wáng cháo zài tǒng zhì shàng yán yòng liǎo xǔ duō xī hàn de fāng zhēn yǔ zhèng cè， ér qiě zài yī xiē fāng miàn zuò liǎo tiáozhěng yǔ gǎi gé， shǐ zhī gèng jiā shì yú dāng shí de shè huì zhuàng kuàng。 zài dōng hàn qián qī， zhèng quán jìn yī bù jiā qiáng yǔ dì fāng shì lì de róng hé， shǐ guó jiā qū yú wěn dìng， zài jīng jì、 wén huà、 kē xué jì shù děng fāng miàn dū chāo guò liǎo xī hàn de shuǐ píng。 gōng yuán 105 nián， cài lún zài qián rén de jī chǔ shàng gǎi zào liǎo zhǐ zhāng de zhì zào jì shù， shǐ wǒ guó de wén zì jì lù fāng shì tuō lí liǎo shǐ yòng zhú jiǎn de shí dài， tóng shí zào zhǐ shù yě zuò wèiwǒ men shú xī de zhōng guó gǔ dài sì dà fā míng zhī yī 'ér liú chuán zhì jīn。 dōng hàn duì hòu shì de lìng wài yī xiàng gòng xiàn shì zhì táo yè de fā zhǎn， tā shǐ zhōng guó chè dǐ tuō lí liǎo qīng tóng shí dài de cái liào shù fù， bǎ yī xiē yǐ qián wéi háo mén guì zú zhuān yòu de yòng pǐn dài rù liǎo xún cháng bǎi xìng jiā。 zài zì rán kē xué fāng miàn， yǐ zhāng héng wéi dài biǎo de dōng hàn xué shù jiè， yòu zhe hěn gāo de chéng jiù； zhāng héng zé yǐ gāo chāo de gōng yì zhì zào liǎo“ hún tiān yí”、“ dì dòng yí” děng kē xué yí qì， zhì zào zhè xiē yí qì de yuán lǐ zhì jìn réng bèi guǎng fàn shǐ yòng。 lìng wài， dōng hàn mò nián de míng yī huá tuó shì yòu jìzǎi yǐ lái dì yī wèi lì yòng má zuì jì shù duì bìng rén jìn xíng shǒu shù zhì liáo de wài kē yī shēng， tā chuàng zào de“ wǔ qín xì” shì wǒ guó dì yī tào tǐ cāo xìng zhì de jiàn shēn huó dòng。 dào dōng hàn shí qī， shū fǎ、 huì huà yǐ bù dān chún zuò wéi wén zì tú xíng fú hào shǐ yòng， tā men de yì shù dì wèi zhú jiàn xiǎn lù chū lái， suī rán jīn rì dōng hàn liú chuán xià lái de yì shù pǐn shù liàng bù duō， dàn cóng qí zhōng yǐ rán néng kuī dé hàn wén huà de fēng mào。 dōng hàn wáng cháo qián hòu lì shí 'èr dì， gòng yī bǎi jiǔ shí wǔ nián。 hàn cháo hàn cháo ( gōng yuán qián 202 yī gōng yuán 220) bāo kuò xī hàn hé dōng hàn． qí jūn zhì jì chéng qín cháo 'ér yòu fā zhǎn。 hàn chū， shí shī“ yǔ mín xiū xī” zhèng cè， bǎi xìng bīng dé fù dān xiāng duì jiǎn qīng； jūn shì tǐ zhì bǎo chí liǎo qín cháo gāo dù jí zhōng hé tǒng yī de tè diǎn。 wǔ dì shí qī， yǐ“ zhōng cháo” yù“ wài cháo”， xuē ruò wáng guó zhū hóu， jiā qiáng duì jūn quán kòng zhì； zài pín fán yòng bīng guò chéng zhōng， jūn duì jié gòu、 bīng yuán zhēng jí děng bù duàn biàn huà， qí bīng shàng shēng wéi zhòng yào bīng zhǒng． mù bīng zhì zhú jiàn shī xíng。 dōng hàn chū， cái chè jùn guó jūn duì， qǔ xiāo dū shì zhì dù． yǐ mù bīng zhì jiàn dài zhēng bīng zhì， shǐ guó jiā jūn lì zāo dào xuē ruò。 zhì hòu qī， dì fāng mù shǒu quán lì zēng dà， zài zhèn yā nóng mín qǐ yì guò chéng zhōng chǎn shēng dà dà xiǎo xiǎo wǔ zhuāng jí tuán chéng luàn jué qǐ， zhì shǐ guó jiā zhòng tà fēn liè。 lù lù jūn shì lǐng dǎo tǐ zhì hàn chū， xíng sān gōng jiǔ qīng zhì。 sān gōng zhōng， chéngxiàng fǔ zuǒ huáng dì chǔlǐ tiān xià dà shì； tài wèi wéi zuì gāo wǔ zhí， zhǎng wǔ shì， bèi fù dì gù wèn， dàn bù xíng jūn lìng zhī quán， yù shǐ dà fū zuǒ chéngxiàng tǒng lǐ tiān xià。 jiǔ qīng zhōng， guāng lù xūn ( láng zhōng lìng ) tǒng lǐng zhū jí， wèi wèi tǒng xiá wèi shì， zhōng wèi ( zhí jīn wú ) tǒng shuài zhōng wèi zú， gòng tóng fù zé huáng gōng hé jīng shī zhì 'ān。 dì wèi xiǎn yào de jūn shì zhǎngguān hái yòu dàjiàng jūn、 biāo qí jiāng jūn、 chē qí jiāng jūn、 wèi jiāng jūn jí gè zhǒng míng hào de jiāng jūn， jiē zhǎng zhēng fá。 wǔ dì shí， xuē ruò chéngxiàng wéi shǒu de“ wài cháo” quán lì， bà tài wèi guān； jiā zhòng“ zhōng hú” dì wèi， zhì dà sī mǎ yǐ guān jiāng jūn zhī hào。 dà sī mǎ dàjiàng jūn、 dà sī mǎ piàoqí jiāng jūn cānyù gōng zhōng jī mì， píng shí cānyù jué cè、 chǔlǐ jūn guó yào wù， zhàn shí tǒng shuài dà jūn chū zhēng。 hòu qī， gǎi shè sān gōng wéi zuì gāo xíng zhèng shǒu nǎo． dà sī mǎ zhù zhǎng jūn zhèng， wèi liè dà sī tú ( chéngxiàng gǎi )、 dà sī kōng ( yù shǐ dà fū gǎi ) zhī shàng。 dōng hàn xiāng yán， dà sī mǎ fù chēng tài wèi， míng wéi jūn shì hé xíng zhèng shǒu lǐng， shí jì shàng zǒng lǐ guó jiā jūn zhèng yào wù、 zhí jiē zhǎng wò jūn duì de zhōng shū shì huáng dì de mì shū bān zǐ shàng shū tái。 zhōng yè yǐ hòu． wài qī rèn dàjiàng jūn zhě cāo zòng guó zhèng． bǎ chí bīng quán， chéng wéi cháo tíng zuì gāo jūn zhèng zhǎngguān， yǔ sān gōng hé chēng“ sì fǔ”。 cǐ wài， hàn cháo yán yòng gǔ dài jiān jūn zhì dù， duō qiǎn zhōng lǎng guān hé jìn shì ( rú tài zhōng dà fū、 X zhě ＞ jiān jūn。 fán yòu dà de zhàn zhēng， zé yóu huáng dì bān zhǎo， yǐ hǔ fú huò“ fú”、“ jié” wéi píng， zhēng diào gè dì jūn duì chū zhēng； zé xuǎn quán jūn zhù shuài hé gè lù tǒng shuài， yǐ dàjiàng jūn、 piàoqí jiāng jūn、 chē qí jiāng jūn、 wèi jiāng jūn děng chōng rèn； jiāng jūn kāi fǔ zhì mù liáo， zǔ chéng zhǐ huī jī gòu。 wǔ dì yǐ hòu， dàjiàng jūn jí qí mù fǔ cháng qī shè zhì， zhàn shí zhǐ huī zuò zhàn， píng shí shēnxū cháo zhèng， shí quán shèn dà。 lù lù zài dì fāng， hàn cháo jùn、 guó bìng xíng。 jùn zhì tài shǒu． wéi dì fāng zuì gāo jūn zhèng zhǎngguān， yǐ dū wèi fǔ zuǒ zhǎng guǎn bīng yuán zhēng jí、 xùn liàn、 kǎo hé jiàoyuè、 wéi chí zhì 'ān、 shuài jūn chū zhēng， yǐ jí wǔ qì zhuāng bèi de zhì zào、 guǎn lǐ děng。 jùn xià shè xiàn， xiàn lìng ( cháng ) jiān lǐ jūn、 mín liǎng zhèng． zhì xiàn wèi zhù lǐ jūn shì hé zhǎng guǎn zhì 'ān。 yǔ jùn píng xíng de zhū hóu wáng guó， yǐ xiāng wéi xíng zhèng zhǎngguān， jiān zhǎng jūn shì： chén wáng guó zhōng wèi、 láng zhōng lìng、 wèi wèi děng tǒng lǐng jūn duì， fù zé wáng gōng sù wèi hé wéi chí wáng guó zhì 'ān。 xiàn xià hái yòu xiāng、 tíng děng jī céng zǔ zhì， gè zhì guān lì， jiān zhǎng zǔ zhì běn dì zhèng zú xùn liàn hé zhì 'ān、 yóu yì、 hù jí、 bīng yì děng jūn zhèng shì wù。 dōng hàn shí， cái bà dū wèi， qí zhí bìng rù tài shǒu。 yuán lái zuò wéi jiān chá qū huá de zhōu ( bù )， zhú jiàn yǎn huà wéi jùn zhī shàng de xíng zhèng dān wèi， zhōu cì shǐ nèi zhǎng mín zhèng， wài tǒng bīng mǎ， dì fāng guān quán lì péng zhàng。 huáng jīn qǐ yì hòu， zhàn zhēng pín réng， cì shǐ、 jùn shǒu bù jǐn yòu lǐng bīng quán， hái yòu zhēng bīng、 mù bīng quán， cóng 'ér mái xià liǎo fēn liè gē jù de zhǒng zǐ。 bīng yì zhì dù liǎng hàn bīng yì zhì dù yòu yī gè míng xiǎn de yǎn biàn guò chéng。 hàn chū， chéng qín zhì． shí xíng zhēng bīng zhì。 wén dì shí， zhèng cháng zhēng fā bù néng shì yìng shù biān xū yào， cháo cuò jiàn yì mò mín shí biān， shǐ biān jùn cháng zhù zhī mín yǔ cháng zhù zhī bīng hé 'ér wéi yī。 wǔ dì shí， tǔ dì jiān bìng rì qū yán zhòng， dà pī xiǎo nóng pò chǎn liú wáng， háo gōng zhī jiā duō yòu miǎn chú bīng yì de tè quán， yòu zhàn shì pín fán， bīng yuán xū yào liàng dà， guò qù xíng zhī yòu xiào de zhēng bīng zhì dù bù néng zhèng cháng jìn xíng， yě wú fǎ mǎn zú zhàn zhēng de xū yào， yú shì， jiān xíng mù bīng zhì。 cǐ wài， rú zhé bīng、 nú bīng、 shǎo shù mín zú bīng yě bèi guǎng fàn shǐ yòng。 dōng hàn liú， liú xiù gǎi gé jūn zhì， qǔ xiāo jùn xiàn zhèng zú lún liú shàng zhì dù， bīng yuán yǐ zhāo mù wéi zhù。 lù lù hàn chū， mín 17 suì bó jí ( dēng jì )， chéng wéi jù yòu bīng yì yì wù de dài yì rén yuán， chēng wéi“ zhèng”。“ zhèng” 20 huò 23 suì qǐ yì． lún liú yìng zhēng， fú xiàn yì liǎng nián。 yī nián zài běn jùn wéi cái guān huò qí shì、 lóu chuán liǎo； yī nián fù jīng shī dāng wèi shì， huò dào biān jùn chōng shù zú ( yī shuō zài běn jùn wéi cái guān、 qí shì、 lóu chuán， shì zhèng zú； wèi shì、 wù zú wéi tóng yàng xìng zhì de fú yì， jūn bù shì zhèng zú。 qián zhě xì bīng yì， hòu zhě xì yáo yì )。“ zhèng” bù fú yì shí， wéi yù bèi yì bīng yuán， yù yòu zhàn shì， xū suí shí yìng zhēng， dào 60 huò 56 suì zhǐ。 yìng yì nián xiàn nèi de miǎn yì， fēn wéi fù shēn ( běn rén miǎn yì )、 xià jiā ( quán jiā miǎn yì ) liǎng zhǒng。 fán yòu yī dìng jūn gōng、 zī lì、 jué wèi zhě， sì yǎng、 juān xiàn jūn mǎ huò liáng shí、 qián bì dá dào yī dìng shù liàng zhě， cháo tíng lǐ yù de gōng chén zǐ sūn、 xué zhě、 gāo líng zhě， nán zǐ shēn gāo bù zú guī dìng chǐ cùn (6． 2 chǐ yǐ wáng ) zhě， jūn kě miǎn yì。 lù lù wǔ dì kāi shǐ， jiān xíng mù bīng zhì。 chū mù shú xī hú、 yuè de hàn zú jí shǎo shù mín zú rén dāng bīng， bù zài 'àn qī gēngdài。 qí hòu， sì fāng yòu shì， cháng mù bīng yǐ bèi zhēng fá。 yòng mù duì xiàng duō shù shì nóng mín、 liú mín， shǎo liàng shì fàn zuì 'ér chí xǔ miǎn zuì ( chí xíng ) de guān lì huò bǎi xìng， yǐ jí bèi fàng miǎn de nú lì。 yòu yòu xuǎn mù， jí zé qǔ shēn tǐ hǎo、 dǎn liàng dà、 jì néng yōu de“ yǒng gǎn shì” cóng jūn。 yòu shí zhēng mù bù zú， zé fā xíng tú wéi bīng ( zhé bīng )， jǐng shí xíng“ qī kē zhé“， jí zhé fā yòu zuì zhī lì、 wú jí zhī rén、 áo xù、 shāng rén ( hán céng zuò guò shāng rén huò fù mǔ、 zǔ fù mǔ zuò guò shāng rén zhě ) wéi bīng。 xī hàn mò nián， wéi fáng xiōng nú， hái céng zhāo mù nú lì wéi bīng。 dōng hàn shí qī， mù bīng chéng wéi zhù yào jí bīng fāng shì， zhēng bīng zhì yì mò fèi zhǐ。 mù bīng zhì shèng xíng de jiēguǒ shì， guó jiā yǐ qián zhēng jí bīng yuán， jiā zhòng cái zhèng fù dān； yī pī nóng mín cháng qī lí kāi tǔ dì， yǐng xiǎng nóng yè shēng chǎn fā zhǎn； yìng mù zhě duì jiànglǐng de rén shēn yǐ fù guān xì jiā yuán， yǎn biàn chéng sī jiā bù qū， zào chéng dì fāng shì lì péng zhàng， wéi jūn fá de xíng chéng tí gōng liǎo fāng biàn。 lù lù dōng hàn shí qī， mù bīng chéng wéi zhù yào jí bīng fāng shì， zhēng bīng zhì yì mò fèi zhǐ。 mù bīng zhì shèng xíng de jiēguǒ shì， guó jiā yǐ qián zhēng jí bīng yuán， jiā zhòng cái zhèng fù dān； yī pī nóng mín cháng qī lí kāi tǔ dì， yǐng xiǎng nóng yè shēng chǎn fā zhǎn； yìng mù zhě duì jiànglǐng de rén shēn yǐ fù guān xì jiā yuán， yǎn biàn chéng sī jiā bù qū， zào chéng dì fāng shì lì péng zhàng， wéi jūn fá de xíng chéng tí gōng liǎo fāng biàn。 jūn xùn zhì dù xī hàn qiáng diào“ fēi jiào shì bù dé cóng zhēng” (《 hàn shū“ wǔ wǔ zǐ lián》 )， bù jǐn zhù zhòng píng shí yīn dì zhì yí、 yīn bīng zhǒng 'ér yì de xùn liàn， hái jiān chí dìng qī jiàoyuè、 kǎo hé， cì xíng dū shì ( dà jiǎn yuè ) zhì dù。 jí měi nián qiū jì， zài jīng shī， jǔ xíng lóng zhòng jì sì yí shì， wǔ guān hé shì bīng yī qǐ yǎn liàn zhèn fǎ。 zài jùn guó， tài shǒu、 dū wèi jí xiàn lìng、 xiàn wèi zǔ zhì cái guān、 qí shì、 lóu chuán， jìn xíng shè jiàn、 chéng mǎ、 xíng chuán děng xiàng jūn shì jì néng bǐ sài hé kǎo hé， píng dìng yōu liè， fá de hái yǐ shòu liè xíng shì jìn xíng jūn shì yǎn xí。 zài biān jìng， yóu tài shǒu shuài lǐng wàn qí xún chá fáng wù qíng kuàng， bìng shí xíng biān sài qiū shè zhì dù， duì hòu cháng、 shì shǐ jìn xíng shè jiàn kǎo hé， hé gé zhě yòu shǎng， bù zú jí shòu fá。 xùn liàn nèi róng yǐ zhāng nǔ fā shǐ wéi zhù， yě zōng juédǐ ( juélì、 shuāi yuè )、 shǒu bó ( quán jì )、 cù jū ( gǔ dài zú qiú yùn dòng ) děng wǔ shù、 jì qiǎo xiàng mù。 dōng hàn fèi dū shì zhì dù。 zhōng yè yǐ hòu， gè zhǒng xùn liàn zhì dù fèi chí， dì fāng bīng、 jīng shī bīng jiē wú xùn liàn， zhàn dǒu lì míng xiǎn xià jiàng。 wǔ qì zhuāng bèi shì zhàn zhēng de gōng jù， yě shì jué dìng zhàn zhēng shèng fù de zhòng yào yīn sù。 hàn dài de wǔ qì zhǒng lèi zài xiān qín gōng shǐ、 shū、 máo、 gē、 jǐ“ wǔ bīng” jī chǔ shàng， yòu liǎo xīn de fā zhǎn， jūn shì shǐ yòng de wǔ qì yǐ shì duō zhǒng duō yàng。 cháng bīng qì yòu shū、 gē、 máo、 jǐ； duǎn bīng qì yòu dāo、 jiàn； yuǎn shè bīng qì yòu nǔ、 gōng； fáng hù bīng qì yòu kuī jiá、 dùn pái； gōng shǒu de bīng qì yòu gōu xiāng。 cǐ wài hái yòu chuí、 wō、 zhàng、 yuè、 fǔ děng pī kǎn、 chuí zá bīng qì。 zài gè zhǒng bīng qì zhī zhōng， tiě bīng qì suǒ zhàn bǐ lì yuè lái yuè dà， hàn chū cháo cuò suǒ liè de gōng wān、 duǎn bīng、 cháng jǐ、 jiàn dùn、 máo dìng děng duō shì zhì liàng jīng liáng de tiě zhì bīng qì。 jìn nián lái kǎo gǔ fā jué de cháng 'ān wǔ qì kù suǒ chū bīng qì， chú shǎo liàng réng wéi qīng tóng zhì zào wài， jué dà duō shù jūn wéi tiě bīng qì， dāo、 jiàn、 jǐ、 máo、 fǔ、 hái、 kuī jiá yī yìng jù quán， jǐn tiě zú jiù dá 1000 yú jiàn。 hàn dài jūn zhōng de wǔ qì bù jǐn pǐn zhǒng duō， ér qiě zhì liàng gāo， yuǎn yuǎn yōu yú xiōng nú de bīng qì。 zhèng rú huàng cuò suǒ yán， hàn jūn de jīng bīng liáng qì yòng yú zhàn dǒu，“ xiōng nú zhī gōng fú néng gé yě”，“ xiōng nú zhī bīng fú néng dāng yě”，“ xiōng nú zhī gé sì mù jiàn fú néng zhī yě”，“ cǐ zhōng guó zhī cháng jì yě”。 lù lù hàn jūn de jīng liáng wǔ qì shì yóu duō xì tǒng、 duō bù mén zhì zào de。 kǎo gōng lìng shì xī hàn zhōng yāng bīng qì zhì zào de zhù yào bù mén zhī yī。“ kǎo gōng， shàofǔ zhī shǔ guān yě， zhù zuò qì xiè”。“ kǎo gōng lìng yī rén， liù bǎi shí。 zhù zuò bīng qì gōng、 nǔ、 dāo、 kǎi zhī shǔ。 chéng zé chuán zhí jīn wú rù wǔ kù”； kǎo gōng zhī wài， xī hàn de shàng fāng lìng yě zhì zào bīng qì， shǐ zài shàng fāng jīn：“ zhǎng shàng shǒu gōng， zuò yù dāo jiàn zhū hǎo qì wù”。《 hàn shū · hán yán shòu chuán》 zài：“ yán shòu yòu qǔ guān tóng wù， hòu yuè shí， zhù zuò dāo jiàn gōu xín， fàng ( fǎng ) xiào shàng fāng shì”。 lìng，《 shǐ jì · jiàng hóu zhōu bó shì jiā》 zài：“ jiàng hóu zǐ， wéi fù mǎi gōng guān shàng fāng jiá xún wǔ bǎi bèi， kě yǐ zàng zhě。” sī mǎ zhēn《 sù yǐn》 yuē：“ gōng guān jí shàng fāng zhī gōng， suǒ zuò wù shǔ shàng fāng， fàng yún gōng guān shàng fāng。” hàn dài dì fāng shàng zhì zào bīng qì de bù mén shì gōng guān。“《 dì lǐ zhì》： hé nán、 nán yáng、 Jǐnán、 tài shān、 yǐng chuān、 hé nèi、 shǔ、 guǎng hàn děng jùn， jiē yòu gōng guān。 xú tiān lín 'àn： gōng guān suī zài wài jùn， ér suǒ zuò qì xiè， shí shū jīng shī。 gù wǔ dì biān bīng bù zú， nǎi fā wǔ kù gōng guān bīng yǐ shàn zhī yě。”《 hàn táng shì jiān》 juàn liù yì zài：“ hàn zì jùn guó zhì jīng shī， jiē yòu wǔ bèi， zài jùn jiē yòu kù bīng， huò zhì gōng guān， kù bīng yǐ suàn fù wéi zhī， ér gōng guān yǔ tiě guān， tóng zhì chǎn tiě zhī jùn。” kě jiàn， hàn dài chǎn tiě zhī jùn jiē shè zhì zào bīng qì de jī gòu。 lù lù xī hàn de wǔ kù bù jǐn fù zé bīng qì de zhù cáng， yě jù yòu wǔ qì shēng chǎn de gōng néng。 zhí jīn wú jiè guān yòu wǔ kù lìng，“ zhù bīng qì”。 zhè lǐ de zhù bīng qì， yě yìng bāo kuò wǔ qì de zhì zào。 suī rán xī hàn wǔ qì de zhì zào jī gòu yòu de zài jīng shī， yòu de zài dì fāng， dàn suǒ zào bīng qì jiē cáng zhī wǔ kù。 cóng zhè yī diǎn kàn， xī hàn de wǔ qì shēng chǎn quán shì yóu guó jiā zhí jiē kòng zhì de。 duì yú wǔ qì shēng chǎn de guī gé、 zhì liàng、 shù liàng dū yìng yòu tǒng yī de jìhuà。 lù lù wǔ kù shì xī hàn wǔ qì zhuāng bèi de zhù yào zhù cáng bù mén， wèile shǐ wǔ qì zhuāng bèi néng gòu jí shí dì pèijǐ jūn shì shǐ yòng， xī hàn cóng zhōng yāng dào dì fāng jiàn lì liǎo duō céng cì de wǔ kù wǎng luò。 zhōng yāng jí de wǔ kù yòu jīng shī cháng 'ān de wǔ kù， dì fāng jùn jí wǔ kù jiàn yú jìzǎi zhě yòu luò yáng、 hé nán、 shàng jùn、 yǐng chuān、 guǎng hàn、 shān yáng、 běi hǎi、 xuán wèn wǔ kù， zhāng yè、 jiǔ quán、 yú yáng、 shàng dǎng děng dì yě jiàn yòu wǔ kù。 xiàn jí wǔ kù jiàn yú jìzǎi zhě yòu yáng líng、 jū yán、 shāng xiàn hé wǔ láo děng wǔ kù。 hàn wǔ dì yǐ hòu quán guó wǔ kù dà zēng， biān fáng jūn jí dàjiàng jūn mù fǔ duō méi yòu wǔ kù。 lù lù hàn dài wǔ kù guī mó jù dà， wèi yú cháng 'ān cháng lè、 mò yāng 'èr gōng zhī jiān de cháng 'ān wǔ kù， sì zhōu yòu gāo dà de wéi qiáng， kǎo gǔ zhèng shí dōng xī cháng 710 mǐ， nán běi kuān 332 mǐ， qiáng hòu 1． 5 mǐ， zǒng zhàn dì 23 wàn píng fāng mǐ。 wǔ kù nèi gòng fā xiàn qī chù kù fáng yí zhǐ， gè kù suǒ cún fàng de wǔ qì zhǒng lèi bù yī， yòu de cún fàng kǎi jiá， yòu de zhuān zhù gōng jiàn、 cù shǐ。 gāi wǔ kù zì hàn chū xīng jiàn， zhōng xī hàn yī dài shǐ zhōng yán yòng。 dì fāng shàng de wǔ kù yě yòu xiāng dāng de guī mó。 yù yòu zhàn shì， zhè xiē wǔ kù wǎng luò biàn kě yǐ jí shí dì wéi shù yǐ wàn jì shèn zhì shí jǐ、 jǐ shí wàn de jūn duì tí gōng zhuāng bèi。 lù lù xī hàn wáng cháo shí fēn zhòng shì duì wǔ qì zhuāng bèi de guǎn lǐ。 wǔ kù lìng ( cháng ) hé wǔ kù jí děng jīng yíng wǔ kù zhī guān lì， yī bān yóu huáng dì qīn xìn wéi zhī。 wǔ kù yòu yán gé de jí bù dēng jì zhì dù。 cóng jū yán hàn jiǎn kě yǐ kàn chū， dāng shí kùzàng wǔ qì zhuāng bèi de pǐn zhǒng、 shù liàng jí chū rù qíng kuàng dōuyòu xiáng jìn de dēng jì， qí dēng jì bù cè míng wéi“ qì wù bù”。 wèile bǎo zhèng wǔ kù de 'ān quán， wǔ kù yòu“ kù zú” zhòu yè xún luó zhí bān， míng wéi“ zhí fú”。 xī hàn zhōng qī yàn cì wáng liú dàn céng duì qún chén guǐ chēng：“ guǎ rén lài xiān dì xiū dé， huò fèng běi fān， qīn shòu míng zhǎo， zhí lì shì， lǐng kù bīng， rèn zhòng zhí dà。” hàn wǔ dì tài zǐ wéi jiāng chōng xiàn hài bèi pò qǐ bīng shí， céng“ qiáo ( jiáo ) zhì shè cháng 'ān zhōng dū guān qiú tú， fā wǔ kù bīng”， jiē shuō míng dòng yòng wǔ kù bīng qì bì xū yòu huáng dì zhì zhǎo cái kě xíng， wǔ kù bīng qì de fā fàng shí fēn yán gé。 wǔ kù kòng zhì zài huáng dì shǒu zhōng， jì fǎn yìng xī hàn duì wǔ qì zhuāng bèi de yán gé guǎn lǐ hé shǐ yòng， yě tǐ xiàn liǎo zhuān zhì zhù yì zhōng yāng jí quán zhì xià jūn shì quán lì de gāo dù jí zhōng。 wǔ qì guǎn lǐ lù liǎng hàn wǔ qì yǐ gāng tiě bīng qì wéi zhù。 zhōng yāng yóu shàofǔ suǒ shǔ de kǎo gōng zhù guǎn quán guó bīng qì zhì zuò。 yě tiě yè bǐ jiào fā dá de jùn， shè gōng guān、 tiě guān， zhù guǎn bīng qì zhì zào bìng shū sòng jīng shī。 cháng 'ān、 luò yáng jí gè jùn shè wǔ kù， yóu wǔ kù jīn fù zé bīng qì chǔ cún hé fā fàng。 jūn duì gòu chéng hàn cháo jūn duì bāo kuò jīng shī bīng、 jùn guó bīng、 biān fáng bīng sān gè bù fēn。 sān zhě jié hé， gòu chéng jūn duì de zhěng tǐ。 lù lù jīng shī bīng jí zhōng yāng jūn。 lì lái bù shǎo xué zhě rèn wéi， hàn chū jīng shī bīng zhù yào zhǐ nán běi jūn， yīn zhù dì fēn bié wèi yú cháng 'ān chéng nèi nán běi 'ér dé míng。 nán jūn de zhù yào rèn wù xīng fù zé bǎo wèi gōng tíng， chéng yuán yòu wèi shì、 láng guān zhī bié ( nán jūn zǔ chéng， cháng jiàn de hái yòu 'èr shuō： yī shì nán jūn jí dāo wèi suǒ lǐng zhī wèi shì， héng shì nán jūn jǐn zhǐ láng zhōng lìng suǒ lǐng zhī láng guān )。 wèi shì shì jùn guó lún liú fú yì de zhèng zú， yóu wèi wèi tǒng lǐng； láng guān yóu gāo guān zǐ dì hé pǐn xué chū zhòng zhī shì zǔ chéng， shǔ láng zhōng lìng tǒng lǐng。 běi jūn zhù yào rèn wù shì jǐng bèi cháng 'ān jí jīng jī dì qū， shì bīng duō zhēng diào sān fǔ zhèng zú， yī nián yī gēnghuàn， chū yóu zhōng wèi tǒng shuài。 fēi cháng shí qī， nán běi jūn yóu huáng dì zhǐ dìng zhòng chén tǒng lǐng。 wǔ dì shí， nán jūn zēng shè qī mén、 yǔ lín hé yǔ lín gū 'ér； běi jūn zēng shè zhōng lěi、 tún qí、 bù bīng、 yuè qí、 cháng shuǐ、 hú qí、 shè shēng、 hǔ fèn bā xiào wèi bīng， fēn zhù jīng chéng nèi wài。 nán běi jūn yóu cǐ kuò zhǎn chéng wéi huáng dì qīn zì xué wò de yī wén zhòng yào jūn shì lì liàng。 dōng hàn shí qī， xíng shì shàng yán xí nán běi jūn zhì dù， dàn yǐ wú nán jūn zhī chēng hū， guāng lù xūn ( láng zhōng lìng gǎi chēng ) tǒng xiá qī shǔ lǎng guān， wèi wèi tǒng lǐng gè gōng wèi shì。 běi jūn fēn zuò liǎng bù： yī bù nèi zhí jīn wú ( zhōng wèi gǎi chēng ) tǒng lǐng； yī bù ( zhù lì ) yóu wǔ xiào wèi ( tún qí、 yuè qí、 bù bīng、 cháng shuǐ、 shè shēng ) fēn lǐng， zhì běi jūn zhōng hòu yī rén jiān jūn。 líng dì shí zēng zhì xī yuán bā xiào bīng。 qǐ kǎo liǎng hàn wén qiā， hàn cháo jīng shī bīng shì qí jūn duì de jīng ruì， zhù yào fù zé sù wèi huáng gōng rèn bǎo wèi jīng shī， àn rèn wù kě fēn wéi sān gè xì tǒng： ① shěng diàn wèi jūn。 hàn chū yóu láng zhōng lìng tǒng lǐng de láng guān chōng rèn。 láng guān fēn yì láng、 zhōng láng、 shì láng、 láng zhōng， xīn rù shì tú 'ér fēi fú bīng yì de gāo guān zǐ dì、 pǐn xué chū zhòng zhī shì hé yòu mǒu zhǒng tè cháng zhī rén zǔ chéng。 zhù yào shì cóng hù wèi huáng dì， jǐng wèi shěng diàn mén hù， yòu bèi huáng dì gù wèn hé chāiqiǎn， dài yù yōu hòu。 hàn wǔ dì shí gǎi láng zhōng lìng wéi guāng lù xūn， wéi jiā qiáng sù wèi yǔ shì cóng， xiān hòu zhì qī mén ( hòu gǎi tǐ hǔ bēn láng )、 yǔ lín ( chū chēng jiàn zhāng yíng qí ) hé yǔ bēi gū 'ér， chōng rèn shěng diàn sù wèi hé zhí bīng sòng cóng de zhù lì。 qī mén、 yǔ lín xuǎn zì xī běi liù jùn néng qí shàn shè de liáng jiā zǐ dì， yǔ lín gū 'ér yóu zuò zhàn sǐ wáng jiàngshì yí gū zǔ chéng， jiē cháng qī fú yì， dì wèi jiào gāo。 ② gōng chéng wèi shì。 yóu wèi wèi tǒng lǐng， zhí zhǎng sù wèi diàn wài gōng mén hé xún luó jǐng bèi gōng nèi， bǎo wèi huáng dì、 huáng hòu、 tài hòu、 tài zǐ suǒ hòu gōng diàn jí zhōng yāng gōng fǔ de 'ān quán。 wèi shì yóu gè jùn huí lún fān fù jīng shī sù wèi de zhèng zú chōng dāng， měi qī yī nián， qī mǎn huí jí。⑶ jīng shī tún bīng。 rèn wù shì tún xū jīng shī， bǎo wèi jīng shī jí jìn jī zhì 'ān。 dà tǐ bāo kuò sān zhī bù duì： yī shì nán běi jūn。 hàn chū jīng shī tún bīng de zhù lì， tōng cháng yóu jiāng jūn、 wèi jiāng jūn huò jiǎ chén tǒng lǐng。 rú lǚ hòu yǐ lǚ lù wéi shàngjiàng jūn， lǐng běi jūn； yǐ lǚ chǎn wéixiàng guó， lǐng nán jūn； zhàng dì yuán nián ( gōng yuán qián 179)“ bài sòng lǚ wéi wèi jiāng jūn， jū nán běi jūn” (《 hàn shū · wén dì jì》 )。 wén dì 'èr nián jí bà wèi jiāng jūn zhī jūn。 zhì cǐ， nán běi jūn bìng cún de jiàn zhì bù xià cún zài。 wǔ dì chū， huī fù běi jūn zǔ zhì． bìng kuò dà běi jūn wéi běi jūn bā xiào bīng， jí zhōng lěi、 tún qí、 bù bīng、 yuè qí、 cháng shuǐ、 hú qí、 shè shēng、 hǔ bēn bā xiào wèi bīng。 rì cháng shì wù yóu zhōng lěi xiào wèi jiān zhǎng， lìng pài jiān jūn shǐ zhě jiān lǐng。 dōng hàn cái bìng bā xiào wéi wǔ yíng ( tún qí、 yuè qí、 bù bīng、 cháng shuǐ、 shè shēng )， zhì běi jūn zhōng hòu yī rén jiān jūn， tún shù hé chū zhàn rèn wù jiā zhòng。 èr shì zhōng wèi zú。 yóu zhōng wèi ( hòu gǎi chēng zhí jīn wú ) tǒng lǐng。 zhù yào fù zé jīng shī， wéi chí zhì 'ān； yè dì chū xún shí， zé suí xíng hù jià， shì cóng zuǒ yòu。 sān shì chéng mén tún bīng。 wǔ dì shí shǐ shè， zhì chéng mén xiào wèi tǒng lǐng， yǐ wài qī、 jìn chén chōng rèn。 xià yòu sī mǎ hé shí 'èr chéng mén hòu， lǐng bīng fēn shǒu cháng 'ān shí 'èr chéng mén。 dōng hàn xiāng yán， luò yáng shí 'èr chéng mén yì shè chéng mén tún bīng jǐng shǒu， bīng yuán lüè yòu jiǎn shǎo。 dōng hàn mò nián， wài wēi、 huàn guān yōng bīng gē jù。 wài qī dàjiàng jūn hé jìn hàn běi jūn wǔ yíng jí qī mén、 yǔ lín hòu， huàn guān jí tuán zhú mù jīng jī dīng zhuàng， chuàng shè xī yuán bā xiào wèi jūn。 gè zhì xiào wèi yī rén tǒng lǐng， zǒng lǐng yú shàng jūn xiào wèi， cóng 'ér xíng chéng wài chéng、 huàn guān fēn zhǎng jīng shī bīng de jú miàn。 lù lù jùn guó bīng jí dì fāng bīng。 hàn chū， gāo zǔ lìng gè jùn guó xuǎn zé yǒng wǔ yòu lì zhě， yīn dì shì suǒ yí， zhì cái guān、 qí shàng、 qīng chē、 lóu chuán， gè yòu yuán 'é。 píng shí cān jiā jūn shì xùn liàn． |
|
| hàn guó , hàn , hàn wáng cháo , hàn dài , dà hàn , dà hàn wáng cháo |
|
| wén xué | jiǎ yì | sǎnwén | qín cháo | zhàn guó sì gōng zǐ | zhàn guó | zhōng guó lì shǐ | zhào guó | | lì shǐ | liú bāng | xiàng yǔ | zhàn zhēng | bǎi kē dà quán | huáng dì | dōng hàn | liú xiù | | guāng wǔ dì | lì shǐ rén wù | míng rén | guān huàn | bǎi kē cí diǎn | shǐ xué jiā | xìng shì | bǎi jiā xìng | | liú shì | hàn dài | zhì yī cí diǎn | měi nǚ | mín zú tuán jié | hé qīn | sì dà měi nǚ | rén wù | | jūn shì jiā | zhū hóu | hàn chū sān jié | cháo dài | zhōng guó gǔ dài shǐ | gèng duō jiēguǒ ... |
|
|
 xī hàn | hàn fú | hàn dài shī gē | hàn cháo huáng dì | dōng hàn | xiōng nú | | xīn cháo | luó mǎ dì guó | nán yuè guó | sī jī tài rén | zhōng yāng jí quán | sī chóu zhī lù | | gōng chén | niàng chéng | liú xiù | liú chè | zhōng shān wáng | yī lú | | wáng mǎng | liú xiàng | xiàng yǔ | zhāng liáng | hàn guāng wǔ dì | wèi qīng | | zhāng qiān | huò guāng | jīn rì dī | tuò bá yī lú | qīng yáo bó fù | tài wèi | | sī tú | liú xīn | liú yīng | ruì yì jìn qǔ | dì wèi | liú qǐ | | liú fú líng | hán xìn | zhōu yà fū | bān jié yú | zhào fēi yàn | zhào wǔ líng wáng | | huò qù bìng | wú wéi 'ér zhì | hàn shū | xī luó duō dé | hàn rén | hé qīn | | zhù bì | jūn shū | wū gǔ zhī huò | chǔ hàn zhī zhēng | ēn wēi bìng shī | rú jiā sī xiǎng | | liú jù | xǔ huáng hòu | guāng wǔ zhōng xīng | fèn wēi jiāng jūn | wǔ dé shǐ zhōng shuō | fēn fēng | | | | | | | gèng duō jiēguǒ ...
|