|
|
shīrén: xú jūn Xu Jun
rán chú liù jí rěn kēng rú， běn yù yú rén zú zì yú。
ruò shǐ dāng shí gān bèi zhú， dōng mén qiān quǎn huān yìng wú。 |
|
| lǐ sī (?- qián 208): qín dài zhèng zhì jiā。 chǔ guó shàng cài ( jīn hé nán shàng cài xī nán ) rén。 céng gēn suí xún zǐ qiú xué。 hòu wéi qín wáng yíng zhèng de móu shì， céng jiàn yì duì liù guó cǎi qǔ gè gè jī pò de zhèng cè。 qín tǒng yī liù guó hòu dān rèn chéngxiàng， zhù zhāng jiā qiáng zhuān zhì zhù yì zhōng yāng jí quán de tǒng zhì， bìng yǐ “ xiǎo zhuàn ” zuò wéi quán guó guī fàn de wén zì； jiàn yì qín shǐ huáng fén《 shī》、《 shū》， jìn sī xué。 shǐ huáng sǐ hòu， tā yǔ zhào gāo hé móu wěi zào yí zhào， pò lìng shǐ huáng zhǎngzǐ fú sū zì shā， lì shàozǐ hú hài wéi dì。 hòu bèi zhào gāo móu shā。 |
|
（ gōng yuán qián 280 nián ～ gōng yuán qián 208 nián）
lǐ sī ， xìng lǐ， míng sī， zì tōng gǔ。 qín dài zhù míng de zhèng zhì jiā、 wén xué jiā hé shū fǎ jiā。 zhàn guó mò nián chǔ guó shàng cài（ jīn hé nán shàng cài xī nán） rén。 zǎo nián wéi jùn xiǎo lì， hòu cóng xún zǐ xué dì wáng zhī shù， xué chéng rù qín。 chū bèi lǚ bù wéi rèn yǐ wéi láng， hòu quàn shuō qín wáng zhèng miè zhū hóu、 chéng dì yè， bèi rèn wéi zhǎngshǐ。 qín wáng cǎi nà qí jì móu， qiǎn móu shì chí jīn yù yóushuì guān dōng liù guó， líjiàn gè guó jūn chén， yòu rèn qí wéi kè qīng。 qín wáng zhèng shí nián（ qián 237 nián） xià lìng qū zhú liù guó kè qīng。 lǐ sī shàng《 jiàn zhú kè shū》 zǔ zhǐ， wéi qín wáng zhào zhèng suǒ cǎi nà， bù jiǔ guān wéi tíng wèi。 zài qín wáng zhèng tǒng yī liù guó de shì yè zhōng qǐ liǎo jiào dà zuò yòng。 qín tǒng yī tiān xià hòu， yǔ wáng wǎn、 féng jié yì dìng zūn qín wáng zhèng wéi huáng dì， bìng zhì dìng yòu guān de lǐ yí zhì dù。 bèi rèn wéi chéngxiàng。 tā jiàn yì chāi chú jùn xiàn chéng qiáng， xiāo huǐ mín jiān de bīng qì， yǐ jiā qiáng duì rén mín de tǒng zhì； fǎn duì fēn fēng zhì， jiān chí jùn xiàn zhì； yòu zhù zhāng fén shāo mín jiān shōu cáng de《 shī》、《 shū》、 bǎi jiā yǔ， jìn zhǐ sī xué， yǐ jiā qiáng zhuān zhì zhù yì zhōng yāng jí quán de tǒng zhì。 hái cānyù zhì dìng liǎo fǎ lǜ， tǒng yī chē guǐ、 wén zì、 dù liàng héng zhì dù。 qín shǐ huáng sǐ hòu， tā yǔ zhào gāo hé móu， wěi zào yí zhào， pò lìng shǐ huáng zhǎngzǐ fú sū zì shā， lì shàozǐ hú hài wéi 'èr shì huáng dì。 hòu wéi zhào gāo suǒ jì， yú qín 'èr shì 'èr nián（ qián 208 nián） bèi yāo zhǎn yú xián yáng nào shì， bìng yí sān zú。 |
|
bù gān jì mò fù qín shī cái
lǐ sī shēng yú zhàn guó mò nián， shì chǔ guó shàng cài（ jīn hé nán shàng cài xiàn xī nán） rén， nián qīng shí zuò guò zhǎng guǎn wén shū de xiǎo lì。 sī mǎ qiān zài《 shǐ jì · lǐ sī lièzhuàn》 zhōng jìzǎi liǎo zhè yàng yī jiàn shì： yòu yī cì， tā zài cè suǒ jiàn dào lǎo shǔ chī rén fèn， yī jiàn dào rén hé gǒu， lǎo shǔ jiù bèi xià páo liǎo。 hòu lái， tā zài cāng kù lǐ kàn dào lǎo shǔ hěn zì zài de tōu chī liáng shí， yě méi yòu rén qù guǎn。 yú shì， tā fā chū liǎo zhè yàng de gǎn kǎi：“ rén zhī xián bù xiào， pì rú shǔ yǐ， zài suǒ zì chù 'ěr！” zhè jiù shì shuō， yī gè rén yào xiǎng zài shè huì shàng chū rén tóu dì， jiù yīnggāi xiàng zài liáng kù lǐ tōu chī liáng shí de lǎo shǔ， cái néng wéi suǒ yù wéi， jìn qíng xiǎng shòu。 kě yǐ kàn chū， zài zhàn guó shí qī rén rén zhēng míng zhú lì de qíng kuàng xià， lǐ sī yě shì bù gān jì mò， xiǎng gān chū yī fān shì yè lái。 wèile dá dào fēi huáng téng dá de mùdì， lǐ sī cí qù xiǎo lì， dào qí guó qiú xué， bài xún qīng wéi shī。 xún qīng shì dāng shí zhù míng de rú xué dà shī， tā shì dǎzháo kǒng zǐ de qí hào jiǎng xué de， dàn shì， tā bù xiàng mèng zǐ nà yàng mò shǒu chéng guī， ér shì cóng dāng shí de zhèng zhì xíng shì chū fā， duì kǒng zǐ de rú xué jìn xíng liǎo fā huī hé gǎi zào， yīn 'ér hěn shì hé xīn xīng dì zhù jiē jí de xū yào。 xún zǐ de sī xiǎng hěn jiē jìn fǎ jiā de zhù zhāng， yě shì yán jiū rú hé zhì lǐ guó jiā de xué wèn， jí suǒ wèi de“ dì wáng zhī shù”。 lǐ sī xué wán zhī hòu， fǎn fù sī kǎo yīnggāi dào nǎ gè dì fāng cái néng xiǎn lù cáigàn， dé dào róng huá fù guì ní？ jīng guò duì gè guó qíng kuàng de fēn xī hé bǐ jiào， tā rèn wéi chǔ wáng wú suǒ zuò wéi， qí tā gè guó yě zài zǒu xià pō lù， jué dìng dào qín guó qù。
lín xíng zhī qián， xún qīng wèn lǐ sī wèishénme yào dào qín guó qù， lǐ sī huí dá shuō：“ gànshì yè dōuyòu yī gè shí jī wèn tí， xiàn zài gè guó dōuzài zhēng xióng， zhè zhèng shì lì gōng chéng míng de hǎo jī huì。 qín guó xióng xīn bó bó， xiǎng fèn lì yī tǒng tiān xià， dào nà lǐ kě yǐ dàgàn yīcháng。 rén shēng zài shì， bēi jiàn shì zuì dà de chǐ rǔ， qióng kùn shì mò dà de bēi 'āi。 yī gè rén zǒng chǔyú bēi jiàn qióng kùn de dì wèi， nà shì huì lìng rén jī xiào de。 bù 'ài míng lì， wú suǒ zuò wéi， bìng bù shì dú shū rén de xiǎng fǎ。 suǒ yǐ， wǒ yào dào qín guó qù。” lǐ sī gào bié liǎo lǎo shī， dào qín guó qù shí xiàn zì jǐ de yuàn wàng liǎo。
shū jiàn zhú kè dù shā hán fēi
lǐ sī dào liǎo qín guó yǐ hòu， hěn kuài jiù dé dào qín xiāng lǚ bù wéi de qì zhòng， dāng shàng liǎo qín guó de xiǎo guān， yòu liǎo jiē jìn qín wáng de jī huì。 yī cì， tā duì qín wáng shuō： fán shì gān chéng shì yè de rén， dū bì xū yào zhuā zhù shí jī。 guò qù qín mù gōng shí suī rán hěn qiáng， dàn wèi néng wán chéng tǒng yī dà yè， yuán yīn shì shí jī hái bù chéng shú。 zì qín xiào gōng yǐ lái， zhōu tiān zǐ lì liàng shuāi luò xià lái， gè zhū hóu guó zhī jiān lián nián zhàn zhēng， qín guó cái chéng jī qiáng dà qǐ lái。 xiàn zài qín guó lì liàng qiáng dà， dà wáng xián dé， xiāo miè liù guó rú tóng sǎo chú zào shàng de huī chén nà yàng róng yì， xiàn zài shì wán chéng dì yè， tǒng yī tiān xià de zuì hǎo shí jī， qiān wàn bù néng cuò guò。 lǐ sī de jiàn jiě shì zhèng què de， dé dào liǎo qín wáng de shǎng shí， yīn 'ér bèi tí bá wéi zhǎnglì。 lǐ sī quàn qín wáng pài rén chí jīn yù qù gè guó shōu mǎi、 huì lù， líjiàn liù guó de jūn chén， guǒ rán yě shōu dào liǎo xiào guǒ， tā yòu bèi fēng wéi kè qīng。
zhèng dāng qín wáng xià jué xīn tǒng yī liù guó de shí hòu， hán guó pà bèi qín guó miè diào， pài shuǐ gōng zhèng guó dào qín gǔ dòng xiū jiàn shuǐ qú， mù de shì xiǎng xuē ruò qín guó de rén lì hé wù lì， qiān zhì qín de dōng jìn。 hòu lái， zhèng guó xiū qú de mùdì bào lù liǎo。 zhè shí， dōng fāng gè guó yě fēn fēn pài jiàndié lái dào qín guó zuò bīn kè， qún chén duì wài lái de kè qīng yì lùn hěn dà， duì qín wáng shuō：“ gè guó lái qín guó de rén， dà dǐ shì wéi liǎo tā men zì jǐ guó jiā de lì yì lái qín guó zuò pò huài gōng zuò de， qǐng dà wáng xià lìng qū zhú yī qiē lái kè。” qín wáng xià liǎo zhú kè lìng， lǐ sī yě zài bèi zhú zhī liè。
lǐ sī gěi qín wáng xiě liǎo yī fēng xìn， quàn qín wáng bù yào zhú kè， zhè jiù shì yòu míng de《 jiàn zhú kè shū》。 tā shuō：“ wǒ tīng shuō qún chén yì lùn zhú kè， zhè shì cuò wù de。 cóng qián qín mù gōng qiú xián rén， cóng xī fāng de róng qǐng lái yóu yú， cóng dōng fāng de chǔ guó qǐng lái bǎi lǐ xī， cóng sòng guó yíng lái jiǎn shū， rèn yòng cóng jìn guó lái de pī bào、 gōng sūn zhī。 qín mù gōng rèn yòng liǎo zhè wǔ gè rén， jiān bìng liǎo 'èr shí guó， chēng bà xī róng。 qín xiào gōng zhòng yòng shāng yàng， shí xíng xīn fǎ， yí fēng yì sú， guó jiā fù qiáng， dǎ bài chǔ、 wèi， kuò dì qiān lǐ， qín guó qiáng dà qǐ lái。 qín huì wáng yòng zhāng yí de jì móu， chāi sàn liǎo liù guó de hé zòng kàng qín， pò shǐ gè guó fú cóng qín guó。 qín zhāo wáng dé dào fàn jū， xuē ruò guì qī lì liàng， jiā qiáng liǎo wáng quán， cán shí zhū hóu， qín chéng dì yè。 zhè sì dài wáng dōushì yóu yú rèn yòng kè qīng， duì qín guó cái zuò chū liǎo gòng xiàn。 kè qīng yòu shénme duì bù qǐ qín guó de ní？ rú guǒ zhè sì wèi jūn wáng yě xià lìng zhú kè， zhǐ huì shǐ guó jiā méi yòu fù lì zhī shí， qín guó yě méi yòu qiáng dà zhī míng。”
lǐ sī hái shuō， qín wáng de zhēn zhū、 bǎo yù dōubù chǎn yú qín guó， měi nǚ、 hǎo mǎ、 cái bǎo yědōu shì lái zì dōng fāng gè guó。 rú guǒ zhǐ shì qín guó yòu de dōng xī cái yào de huà， nà me xǔ duō hǎo dōng xī yě jiù méi yòu liǎo。 lǐ sī hái zài xìn zhōng fǎn wèn： wèishénme zhè xiē dōng xī kě yòng 'ér kè jiù yào zhú， kàn qǐ lái dà wáng zhǐ shì kàn zhòng liǎo yī xiē dōng xī， ér duì rén cái què bù néng zhòng yòng， qí jiēguǒ shì jiā qiáng liǎo gè guó de lì liàng， què bù lì yú qín guó de tǒng yī dà yè。 lǐ sī de zhè fēng shàng shū， bù jǐn qíng cí kěnqiè， ér qiě què shí fǎn yìng liǎo qín guó lì shǐ hé xiàn zhuàng de shí jì qíng kuàng， dài biǎo liǎo dāng shí yòu shí zhī shì de jiàn jiě。 yīn cǐ， zhè piān《 jiàn zhú kè shū》 chéng wéi lì shǐ míng zuò。
qín wáng míng biàn shì fēi， guǒ duàn dì cǎi nà liǎo lǐ sī de jiàn yì， lì jí qǔ xiāo liǎo zhú kè lìng， lǐ sī réng rán shòu dào zhòng yòng， bèi fēng wéi tíng wèi。
zhè shí， jí jiāng bèi shā de zhèng guó yě xiàng qín wáng jìn yán： hán guó ràng qín guó dà xīng shuǐ lì jiàn shè gōng chéng， dāng chū de mù de shì xiāo hào qín guó shí lì， dàn shuǐ qú xiū chéng zhī hòu， duì qín guó yě shì yòu lì de。 jìn guǎn xīng xiū shuǐ lì， jiǎn qīng liǎo qín guó duì dōng fāng gè guó de yā lì， ràng hán guó duō cún zài jǐ nián， dàn xiū hǎo qú què“ wéi qín jiàn wàn dài zhī gōng”。 qín wáng jué dé zhèng guó de huà yòu dào lǐ， jué dìng bù shā zhèng guó， ràng tā jì xù lǐng dǎo xiū wán shuǐ qú， zhè jiù shì hòu lái wén míng yú shǐ de zhèng guó qú， tā duì fā zhǎn fán róng qín guó de jīng jì， qǐ dào liǎo yī dìng de zuò yòng。
jīng guò zhè yī cì fǎn fù， qín guó réng jiù jiān chí zhāo lǎn hé zhòng yòng wài lái kè qīng de chuán tǒng， zhè xiē wài lái de kè qīng zài qín guó tǒng yī zhōng guó de guò chéng zhōng fā huī liǎo zhòng yào zuò yòng。
zài qǔ xiāo zhú kè lìng bù jiǔ， wèi guó dà liáng rén wèi liáo yě lái dào liǎo qín guó。 dāng shí de xíng shì shì， qín wáng yǐ jīng chú diào nèi bù de fǎn duì pài lǚ bù wéi děng， dà quán jìn yī bù jí zhōng， jī jí xiàng wài kuò zhāng， dōng fāng gè guó dū gè gè zì wēi。 wèi liáo xiàng qín wáng jiàn yì shuō： dāng qián， yǐ qín guó de lì liàng xiāo miè dōng fāng gè guó shì háo wú wèn tí de。 dàn shì， rú guǒ gè gè zhū hóu guó lián hé qǐ lái， hé zòng kàng qín， jiēguǒ jiù hěn nán shuō liǎo。 yīn cǐ， bù yào lìn xī cái wù， xiàng gè guó zhǎng quán de“ háo chén” xíng huì， pò huài tā men de lián hé， zhǐ yòng sān shí wàn jīn， jiù kě yǐ dá dào jiān bìng gè gè zhū hóu guó de mùdì。 qín wáng cǎi nà liǎo wèi liáo de jì móu， zài tóng gè guó jìn xíng dǒu zhēng de guò chéng zhōng， bù shǎo cì shì yòng cǐ cè 'ér qǔ dé shèng lì de。 dāng rán， qín guó de fǎnjiànjì shì yǐ wǔ lì wéi hòu dùn de， zhèng rú lǐ sī suǒ jiǎng：“ bù kěn zhě， lì jiàn cì zhī”。
qín guó jiān chí jiē nà、 shǐ yòng kè qīng de zhèng cè， duì qí jīng jì、 zhèng zhì、 jūn shì、 wén huà de xùn sù fā zhǎn， dū zuò chū liǎo jī jí de gòng xiàn。 rú qín shǐ huáng shí dài de kè qīng jiù yòu： wáng qí、 máo jiāo、 wèi liáo、 wáng jiǎn、 lǐ sī 、 wáng bēn、 lǐ xìn、 wáng lí、 méng tián děng。 lǐ sī de《 jiàn zhú kè shū》， duì qín wǎng luó tiān xià rén cái shì yòu gōng jì de。
zhèng dāng lǐ sī bù bù gāo shēng de shí hòu， qín wáng què shí fēn xǐ 'ài hán fēi de cái huá。 hán fēi hé lǐ sī shì tóng xué， tā jì chéng liǎo xún zǐ de xué shuō， bìng zài cǐ jī chǔ shàng， bǎ shèn dào de“ shì”， shāng yàng de“ fǎ”， shēn bù hài de“ shù” jié hé qǐ lái， bìng jiā yǐ fēng fù hé fā zhǎn， xíng chéng liǎo yī tào wán zhěng de jūn zhù zhuān zhì lǐ lùn。 hán fēi shì zhàn guó mò qī de yī wèi dà sī xiǎng jiā， xué wèn bǐ lǐ sī dà dé duō。 hán fēi yīn shuō huà kǒu chī， bù shàn biàn shuō， dàn shàn yú zhù shù。 hán fēi huí dào hán guó yǐ hòu， kàn dào hán guó tài ruò， duō cì shàng shū xiàn cè， dàn dū wèi néng bèi cǎi nà。 yú shì， hán fēi fā fèn zhù shū， xiān hòu xiě chū《 gū fèn》、《 wǔ dù》 ( yīn dù )、《 shuìnán》 děng。 tā de shū chuán dào qín guó， yóu yú jiǎng dedōu shì“ zūn zhù 'ān guó” de lǐ lùn， qín wáng fēi cháng zàn shǎng hán fēi de cái huá， bìng shuō：“ wǒ yào shì néng jiàn dào cǐ rén， hé tā jiāo wǎng， sǐ 'ér wú hèn。” bù jiǔ， yīn qín guó gōng hán， hán wáng bù dé bù qǐ yòng hán fēi， bìng pài tā chū shǐ qín guó。 qín wáng hěn xǐ huān hán fēi， dàn hái méi yòu jué dìng shì fǒu liú yòng。 lǐ sī zhī dào hán fēi de běn shì bǐ zì jǐ dà， hài pà qín wáng zhòng yòng tā， duì zì jǐ de qián tú bù lì， jiù xiàng qín wáng jiǎng hán fēi de huài huà。 tā shuō：“ hán fēi shì hán wáng de tóng zú， dà wáng yào xiāo miè gè guó， hán fēi 'ài hán bù 'ài qín， zhè shì rén zhī cháng qíng。 rú guǒ dà wáng jué dìng bù yòng hán fēi， bǎ tā fàng zǒu， duì wǒ men bù lì， bù rú bǎ tā shā diào。” qín wáng qīng xìn lǐ sī de huà， bǎ hán fēi zhuā qǐ lái。 gēn jù qín guó fǎ lìng de guī dìng， yù zhōng de qiú fàn wú quán shàng shū shēn biàn。 hán fēi dào qín guó yǐ hòu， yòu dé zuì liǎo yáo jiǎ。 yáo jiǎ wéi qín guó lì guò gōng， shēn dé qín wáng de zhòng yòng， bèi rèn mìng wéi shàng qīng。 hán fēi què xiàng qín wáng shuō， yáo jiǎ chū shēn bù gāo guì， dāng guò dà dào， zài zhào guó zuò guān shí bèi gǎn páo liǎo， rèn wéi yòng zhè yàng de rén shì hěn bù yīnggāi de， shǐ dé qín wáng hěn sǎo xīng。 shì hòu qín wáng yòu xiàng yáo jiǎ wèn qǐ hán fēi， yáo guàn dāng rán bù huì jiǎng hán fēi de hǎo huà。 zài lǐ sī hé yáo jiǎ de chuàn tōng xià， hán fēi méi yòu bàn fǎ， zhǐ hǎo chī liǎo lǐ sī sòng lái de dú yào， zì shā 'ér sǐ。 cóng cǐ yǐ hòu， lǐ sī méi yòu duì shǒu， gèng kě yǐ shī zhǎn zì jǐ de cái néng， wéi qín wáng tǒng yī liù guó chū móu huá cè liǎo。 jùn xiàn zhì yǔ fén shū qín wáng zhèng 'èr shí liù nián（ qián 221 nián）， qín wáng jié shù liǎo cháng qī fēn liè de gē jù jú miàn， tǒng yī liǎo zhōng guó， jiàn lì liǎo yī gè dōng dào dà hǎi， nán dá lǐng nán， xī zhì gān qīng gāo yuán， běi zhì jīn nèimēng gǔ、 liáo dōng de kōng qián de fēng jiàn dà yī tǒng guó jiā。 qín wáng， zhè shí yǐ chēng wéi qín shǐ huáng liǎo。 wèile gǒng gù zhè gè fēng jiàn tǒng yī de guó jiā， lǐ sī yě shì zuò liǎo yī dìng gòng xiàn de。
（ lìng yòu yī shuō， lǐ sī yī zhí xiǎng jiāng hán fēi liú zài qín guó， děng qín miè hán zhī hòu zài wéi qín guó suǒ yòng。 dàn yóu yú hán fēi zhī shū《 hán fēi zǐ》 duì yú dì wáng zhī shù、 tǒng zhì zhī shù de fēn xī guò yú tòu chè， dǎo zhì qín wáng zhào zhèng duì qí cái huá gǎn dào kǒng jù， jiā shàng hán fēi de sān tiáo bù lì yú qín guó fā zhǎn de jiàn yì、 yáo jiǎ de xiàn hài， shǐ qín wáng zhào zhèng jiāng hán fēi xià yù kǎo dǎ。 lǐ sī shí xīn yù jiù hán fēi， céng bāng hán fēi chéng hán fēi jué bǐ zhī zuò《 chū jiàn qín》 yú qín wáng zhào zhèng， wú nài qín wáng zhào zhèng tiě xīn yù chú hán fēi。 hòu qín wáng zhào zhèng yǐ hán fēi shū zhōng《 bā jīng》 zhī sān zhōng chú“ yīn jiān” zhī shù shī yú hán fēi： lìng lǐ sī qù chù lǐ hán fēi yī 'àn（ jié hé zhī qián suǒ yán jí ràng lǐ sī shā sǐ hán fēi）， jià huò yú lǐ sī ， cóng 'ér bù bèi mà míng。 lǐ sī wú nài， zhǐ dé cóng mìng 'ér xià dú yú hán fēi yǐn shí， shǐ hán fēi bào bì 'ér wáng。）
lì bó fēn fēng dìng zhì bān fǎ
qín tǒng yī yǐ hòu， chéngxiàng wáng wǎn shǒu xiān tí chū quán guó dì fāng tài dà， nán yǐ guǎn lǐ， yào qiú xiàng zhōu dài nà yàng， fēng qín shǐ huáng zhū zǐ wéi wáng。 qín shǐ huáng zhào kāi qún chén huì yì tǎo lùn， qún chén dū zàn tóng wáng wǎn de yì jiàn， zhǐ yòu lǐ sī tí chū bù tóng de yì jiàn。 tā shuō： zhōu wén wáng、 zhōu wǔ wáng fēng de zǐ dì hěn duō， hòu lái yī gè gèdōu shū yuǎn liǎo， hù xiāng shì wéi chóu dí， jīng cháng fā shēng zhàn zhēng， zhōu tiān zǐ yě bù néng jìn zhǐ。 xiàn zài tiān xià yī tǒng， yìng shí xíng jùn xiàn， tiān xià cái dé yǐ 'ān níng。 qín shǐ huáng yě rèn wéi， tiān xià yǐ jīng tǒng yī liǎo， zài lì xǔ duō guó， bù lì yú tǒng yī， ān níng yě méi yòu bǎo zhàng， suǒ yǐ zhī chí lǐ sī de yì jiàn。 yú shì， tā bǎ quán guó fēn wéi sān shí liù jùn， jùn yǐ xià wéi xiàn。 jùn xiàn zhì bǐ zhī fēn fēng zhì shì yī gè jìn bù， yòu lì yú guó jiā de tǒng yī。
qín shǐ huáng sān shí sì nián（ qián 213 nián）， qún chén jù jí zài xián yáng gōng chēng sòng qín shǐ huáng shí， bó shì chún yú yuè hěn bù zhī qù， xiàng qín shǐ huáng shuō： yīn zhōu zhī suǒ yǐ cún zài qiān nián， shì yīn wéi tā bǎ tiān xià fēn fēng gěi zǐ dì hé gōng chén。 xiàn zài tiān xià rú cǐ zhī dà， zōng shì zǐ dì méi yòu fēng dì， hé bǎi xìng yī yàng， wàn yī fā shēng liǎo tián cháng、 liù qīng zhī biàn， yòu yòu shuí lái xiāng jiù ní？ fán shì bù yǐ gǔ wéi shī 'ér tiān xià néng cháng jiǔ de， méi yòu tīng shuō guò。 chún yú yuè shì yǐ rú jiā de lì chǎng lái kàn dài qín cháo de zhèng zhì， tóng qín shǐ huáng de sī xiǎng hé xíng dòng shì gé gé bù rù de， shǐ dé qín shǐ huáng dà wéi bù mǎn， bǎ chún yú yuè jiāo gěi chéngxiàng lǐ sī chǔlǐ。 lǐ sī bù zàn tóng chún yú yuè de kàn fǎ， tā xiàng qín shǐ huáng chǎn shù liǎo zì jǐ de guān diǎn。 tā rèn wéi： yóu yú shí dài de biàn huà， wǔ dì sān dài de zhì guó bàn fǎ yě bù tóng。 sān dài shí qī de zuò fǎ， yě bìng bù zhí dé xiào fǎ。 nà shí hòu zhū hóu bìng liè， hù xiāng zhēng duó， xiàn zài tiān xià tǒng yī， qíng kuàng wán quán bù tóng， bù bì xiào fǎ gǔ dài。 xiàn zài de yī xiē rú shēng zǒng jiǎng gǔ dài rú hé rú hé hǎo， zhè shì yǐ gǔ fēi jīn， jiǎo luàn mín xīn。 duì yú zào yáo huò zhòng， bù lì yú tǒng yī tiān xià de yán xíng bì xū jìn zhǐ， fǒu zé jiāng huì yǐng xiǎng zhèng jú de wěn dìng， yòu sǔn yú huáng dì de quán wēi。 zuì hòu， tā yòu bǎ zhè yī qiēdōu guī zuì wéi dú shū de yuán gù， jiàn yì qín shǐ huáng xià lìng fén shū。
àn zhào lǐ sī zhì dìng de fǎ lìng， nà shì xiāng dāng cán kē de。 fán shì qín jì yǐ wài de shǐ shū， bù shì bó shì（ zhǐ zhǎng guǎn gǔ jīn wén shǐ diǎn jí de guān） suǒ cáng de shī、 shū、 bǎi jiā yǔ dōuyào shāo diào， zhǐ zhǔn liú xià yī yào、 bǔ shì、 zhǒng shù zhī shū。 cǐ hòu， rú guǒ yòu gǎn zài tán lùn shī shū zhě“ qì shì”（ zhǐ zài nào shì qū zhí xíng sǐ xíng， bìng jiāng shī tǐ bào lù jiē tóu， chēng wéi qì shì）；“ yǐ gǔ fēi jīn zhě zú，（ zhǐ yī rén yòu zuì， fù mǔ xiōng dì qī zǐ jiē shòu xíng， chēng wéi zú）”； guān lì rú guǒ zhī dào 'ér bù jiǎn jǔ zhě， yǔ zhī tóng zuì； lìng xià hòu sān shí rì réng bù shāo zhě， qíng ( yì wéi yòng dāo cì kè 'é jiá děng chù ) zài liáo shàng mò wéi“ chéng dàn”（ yī zhǒng xíng fá， shū biān zhù cháng chéng sì nián）。 yòu xiǎng xué xí fǎ lìng de， yào yǐ lì wéi shī。
zhè cì fén shū de yuán yīn， shì yóu yú tǎo lùn shì fǒu fēn fēng de wèn tí 'ér yǐn qǐ de， wú lùn shì zhù zhāng fēn fēng hái shì fǎn duì fēn fēng de dà chén， dōushì wèile qín shǐ huáng cháng jiǔ tǒng zhì dǎ suàn bǔ tā men bìng wú gēn běn lì yì shàng de duì lì。 lǐ sī jiè tí fā huī， zuì hòu jìng zào chéng fén shū de jié jú， yě bù shì méi yòu yuán yóu de。
qín guó zì shāng yàng biàn fǎ yǐ lái， yī zhí shì yǐ fǎ jiā lǐ lùn zuò wéi zhì guó de zhǐ dǎo sī xiǎng。 qín shǐ huáng tǒng yī tiān xià zhī hòu， yě shì yǐ fǎ jiā zhì guó de。 zài tā dāng huáng dì de jiǔ nián zhōng， zhù yào jīng lì shì yòng zài jiàn lì zhōng yāng zhuān zhì zhèng quán， huàdìng quán guó jiāng yù， tǒng yī wén zì dù liàng héng， xiū zhù cháng chéng děng， duì wén huà sī xiǎng fāng miàn hěn shǎo zhù yì。 chún yú yuè yǐ rú jiā sī xiǎng wéi qín shǐ huáng chū móu huá cè， shì bù lì yú qín de zhōng yāng jí quán tǒng zhì de。 yīn cǐ， shàn yú lǐng huì qín shǐ huáng yì tú de lǐ sī ， wèile dǎ jī rú jiā shì lì， gǒng gù tǒng yī zhèng quán， tí chū liǎo shàng shù fén shū de zhù zhāng， dé dào liǎo qín shǐ huáng de tóng yì hé pī zhǔn。 yú shì， qín shǐ huáng xià lìng fén shū， xiān qín xǔ duō wén xiàn gǔ jí dōubèi shāo diào liǎo， shǐ zhōng guó wén huà zāo dào liǎo jù dà de sǔn shī。
zài fén shū de dì 'èr nián， jí qín shǐ huáng sān shí wǔ nián（ gōng yuán qián 212 nián）， liǎng gè shù shì 'àn dì lǐ fěi bàng qín shǐ huáng， bìng wáng mìng 'ér qù。 qín shǐ huáng dé zhī cǐ shì， dà nù， pài yù shǐ diào chá， shěn lǐ xià lái， yòu sì bǎi liù shí yú rén yīn cǐ bèi kēng shā。 zhè jiù shì lì shǐ shàng de“ kēng rú” shì jiàn。 suī rán hòu shì chēng cǐ shì wéi“ kēng rú”， dàn qí shí bèi kēng shā de shì shù shì， yǔ rú shēng wú guān。 sī mǎ qiān zài《 shǐ jì · rú lín lièzhuàn》 zhōng yǐ yòu míng yán：“ jí zhì qín zhī jì shì， fén shī shū， kēng shù shì。” kě jiàn， gēn běn jiù méi rú shēng shénme shì。 dàn zì dōng jìn nián jiān， méi yí xiàn《 gǔ wén shàng shū》， fù yòu kǒng 'ān guó suǒ zuò de《 shàng shū xù》， qí zhōng yòu yún：“ jí qín shǐ huáng miè xiān dài diǎn jí， fén shū kēng rú， tiān xià xué shì， táonàn jiě sàn。 wǒ xiān rén yòng cáng qí jiā shū yú wū bì。” zhè shí， kēng shù shì dì yī cì bèi biàn xìng wéi kēng rú。 hòu lái， suí zhe《 gǔ wén shàng shū》 bèi dìng wéi guān shū， kēng rú de shuō fǎ yú shì yán xí xià lái， suì chéng dìng lùn。 duì yú méi yí suǒ xiàn de《 gǔ wén shàng shū》 jí kǒng 'ān guó suǒ zuò《 shàng shū xù》， qián rén duō yòu biàn yí， dào liǎo qīng dài， qí wěi shū de shēn fèn yǐ chéng gài guān dìng lùn。 wěi zào zhě jiāng kēng shù shì gǎi wéi kēng rú， qí shí yě zhǐ shì wèile yǐn chū xià jù“ wǒ xiān rén yòng cáng qí jiā shū yú wū bì”， cóng 'ér biǎo shì《 gǔ wén shàng shū》 qí lái yòu zì。 kǎo qí zuì chū yòng yì， dà gài yě zhǐ shì yù shòu qí wěi， bìng wú xīn xiàng zhào zhèng pō zàng shuǐ。 hòu shì què jù cǐ jiāng kēng rú pàn wéi tiě 'àn， xiǎng bì shì dà dà chū hū qí yì liào zhī wài de liǎo。
（ wén xiàn gǔ jí zài qín cháo tíng zhōng dū yòu cún běn， zhì yú bèi shāo huǐ， nà yīnggāi gǎn xiè xiàng yǔ de nà bǎ huǒ， ér bù yào yī wèi de guài lǐ sī 。）
èr shì bāng xiōng yāo zhǎn miè zú
yóu yú qín shǐ huáng de shǎng shí， lǐ sī bù jǐn guān yùn hēng tōng， tā de zǐ nǚ yědōu gēn zhe zhān guāng。 lǐ sī de zhǎngzǐ lǐ yóu zuò sān chuān jùn shǒu， zhǎng wò liǎo yī dìng de jūn zhèng dà quán， qí tā zǐ nǚ yědōu yǔ dì shì jié liǎo hūn yīn guān xì。 yòu yī cì， lǐ yóu huí dào xián yáng， lǐ sī bǎi shè jiā yàn， bǎi guān dōulái fù yàn zhù jiǔ。 zài zhè zhǒng rè liè de jiǔ xí shàng， lǐ sī xiǎng qǐ liǎo tā de lǎo shī xún qīng gào jiè tā de“ wù jì tài shèng” zhè jù huà， gǎn kǎi dì shuō：“ wǒ shì gè píng mín bǎi xìng， jīn tiān què zuò liǎo chéngxiàng， kě yǐ shuō shì fù guì dào liǎo jí diǎn。 dàn shì， wù shèng zé shuāi， wǒ hái bù zhī dào jiāng lái huì yòu shénme yàng de jié jú ní， yóu cǐ kě jiàn， lǐ sī bìng méi yòu wán quán táo zuì yú gāo guān hòu lù zhī zhōng， tā duì xiàn shí de rèn shí hái shì bǐ jiào qīng xǐng de。
qín cháo jiàn lì yǐ hòu， yóu yú qín shǐ huáng duì guǎng dà rén mín shí xíng cán bào de tǒng zhì， gè dì rén mín qún zhòng de fǎn kàng cóng lái méi yòu tíng zhǐ guò。 chú liǎo wǔ zhuāng dǒu zhēng xíng shì wài， guǎng dà rén mín hái yǐ gē yáo de xíng shì zhòu mà qín shǐ huáng， rú shuō：“ ēpáng 'ēpáng， wáng shǐ huáng” děng。 rén mín qún zhòng de bù mǎn hé fǎn kàng， shǐ dì zhù jiē jí yě hěn dān xīn。 yīn cǐ， qín shǐ huáng zài tǒng yī hòu de shí yú nián jiān， xiān hòu jìn xíng liǎo wǔ cì yuǎn tú xún xíng。 qí mùdì jiù shì dào gè dì yào wǔ yáng wēi， jiā qiáng duì quán guó de kòng zhì。
jìn guǎn qín shǐ huáng dào gè chù xún xíng， cán kù zhèn yā rén mín qún zhòng， rán 'ér fǎn kàng hái shì bù duàn fā shēng， rú yòu rén lán jié huáng jiā shǐ zhě， yòu rén gōng kāi zhòu mà qín shǐ huáng：“ jīn nián zǔ lóng ( qín shǐ huáng ) sǐ。” suǒ yǐ， zài qín shǐ huáng sān shí qī nián ( qián 210 nián )， qín shǐ huáng jué dìng dì wǔ cì xún xíng。
zhè yī cì xún xíng， chéngxiàng lǐ sī hé qín shǐ huáng chǒng 'ài de xiǎo 'ér zǐ hú hài děng yī tóng qián wǎng。 xún xíng de lù xiàn shì： cóng xián yáng chū fā， chū wǔ guān， yán dān shuǐ、 hàn shuǐ liú yù dào yún mèng， zài yán cháng jiāng dōng xià zhí zhì kuàijī ( jīn zhè jiāng shào xīng shì nán )。 dēng kuàijī shān， jì dà yǔ， bìng kè shí liú niàn。 zài běi guī zhī shí， qín shǐ huáng dé liǎo zhòng bìng， bù jiǔ sǐ zài shā qiū ( jīn hé běi jù lù xiàn dōng nán )。
qín shǐ huáng sǐ hòu， lǐ sī pà yǐn qǐ tiān xià dà luàn， měi rì zhào cháng lìng rén sòng shuǐ sòng fàn， bù ràng wài rén zhī dào sǐ xùn， àn zhào guàn lì， yìng yóu qín shǐ huáng zhǎngzǐ fú sū jì wèi。 fú sū sī xiǎng qīng xiàng yú rú jiā， bù tóng yì qín shǐ huáng de fén shū kēng rú， dāng miàn tí guò yì jiàn， rě dé qín shǐ huáng shēng qì， bǎ tā pài dào xī běi dàjiàng méng tián nà lǐ。 zhè shí， huàn guān zhào gāo yě zhèng zài jìn xíng yīn móu huó dòng， tā céng shì hú hài de lǎo shī， jí lì xiǎng ràng hú hài chēng dì， tā jiù kě yǐ dà quán zài wò liǎo。 wéi yī xū yào zhù yì lā lǒng de shì lǐ sī ， suǒ yǐ tā jiù xiǎng fāng shè fǎ zhēng qǔ quán sī yě tóng yì hú hài shàng tái。 zhào gāo kǒu cái jí hǎo， shàn yú xióng biàn， yǔ lǐ sī yòu zhè yàng de yī duàn duì huà。
zhào gāo shuō：“ huáng dì lín sǐ qián， céng zhào fú sū cān jiā zàng lǐ de zhè fēng xìn， méi děng sòng chū qù， huáng dì jiù sǐ liǎo， zhè fēng xìn méi yòu rén zhī dào， xiàn zài hú hài shǒu lǐ。 jué dìng yóu shuí lái jì wèi； quán yóu hú hài hé wǒ lái jué dìng dīng， nǐ rèn wéi rú hé？” zhè shì tàn tīng de kǒu qì。
lǐ sī shuō：“ zhè shì wáng guó de yán lùn， bù shì rén chén yīnggāi yì lùn de。” fǎn yìng chū lǐ sī duì zhào gāo de bù mǎn。 dàn zhào gāo zǎo jiù duì lǐ sī de wéi rén liǎo rú zhǐ zhǎng， tā ràng lǐ sī hé méng tián jìn xíng duì bǐ， lǐ sī zì jué bù rú méng tián。 yú shì， zhào gāo chéng jī yòu shuō： fú sū gāng yì miàn yǒng gǎn shàn zhàn， tā jì wèi hòu bì jiāng rèn yòng méng tián wéi chéngxiàng， zhè huà hěn néng zhuā zhù lǐ sī dāng shí de xīn qíng。 zhào gāo jiē zhe yòu wēi xié shuō， xiàn zài tiān xià shí jì shàng zhǎng wò zài hú hài hé tā de shǒu lǐ， fú sū、 méng tián、 lǐ sī de mìng yùn yě quándōu zuàn zài wǒ men de shǒu lǐ。 lǐ sī jiàn xíng shì bù miào， jiù zhǐ hǎo tīng cóng zhào gāo de diào qiǎn liǎo。 hú hài、 zhào gāo jiāng qín shǐ huáng zhào fú sū lái xián yáng sòng zàng de shū xìn， gǎi wéi chì zé fú sū“ wú chǐ cùn zhī gōng”、“ bù xiào” de xìn， lìng tā zì shā； tóng shí zé bèi méng tián“ bù zhōng”， yě lìng tā zì shā。 jiēguǒ fú sū guāi guāi dì zì shā liǎo， méng tián bù kěn zì shā， hòu bèi qiú jìn， hái shì fú dú 'ér sǐ。
qín 'èr shì yuán nián ( qián 209 nián )， hú hài jì chéng liǎo dì wèi， kāi shǐ liǎo bǐ qín shǐ huáng gèng jiā cán rěn de tǒng zhì。 lǐ sī yǔ hú hài、 zhào gāo de jié hé， shì wéi liǎo hù xiāng lì yòng， suǒ yǐ hòu lái tā men zhī jiān gòu xīn dǒu jiǎo， yě jiù shì zì rán de shì qíng liǎo。
lǐ sī shì gè bù xī yī qiē dài jià 'ér xiǎng dé dào gōng míng de zhèng kè， bǐ hūn yōng wú néng de hú hài， dāng rán yào gāo míng dé duō。 tā kàn dào liǎo qín wáng cháo de wēi jī， wèile bǎo cún zì jǐ de jì dé lì yì， yě bù gǎn guī quàn hú hài。 yī cì， hú hài zé wèn lǐ sī shuō： guò qù hán fēi céng jīng shuō guò， gǔ dài de jūn wáng dōushì shí fēn xīn qín láo kǔ de， nán dào jūn wáng guǎn lǐ tiān xià shì wéi liǎo shòu kǔ shòu lěi má？ zhè shì yīn wéi tā men wú néng。 xián rén yòu tiān xià， jiù yào ràng tiān xià shì yìng zì jǐ， rú guǒ lián zì jǐ dōubù néng mǎn zú， yòu rú hé zhì lǐ tiān xià ní？ wǒ xiǎng suí xīn suǒ yù， ér yòu yào yǒng yuǎn tǒng zhì tiān xià， nǐ lǐ sī yòu shénme bàn fǎ má？ zhè shí， lǐ sī de 'ér zǐ lǐ yóu zhèn yā nóng mín qǐ yì jìn jūn bù lì， dàjiàng zhāng hán yào zhuī chá lǐ yóu de zé rèn， bìng jī fěng lǐ sī de wú néng。 lǐ sī yīn cǐ xīn zhōng kǒng jù， wéi dé dào qín 'èr shì hú hài de xìn rèn， tí chū yī tào“ dū zé zhī shù”。
lǐ sī zài shàng shū zhōng shuō： xián zhù ruò néng xíng“ dū zé zhī shù”， qún chén bù gǎn bù quán xīn quán yì wéi jūn wáng fú wù； bù néng xíng“ dū zé zhī shù” de jūn wáng， rú yáo、 shùn děng bǐ bǎi xìng hái xīn láo， jiǎn zhí shì shòu zuì。
shénme shì“ dū zé zhī shù” ní？ shí jì shàng jiù shì yán xíng kù fǎ hé jūn wáng de dú duàn zhuān xíng。 lǐ sī shuō：“ bǐ wéi míng zhù wéi néng shēn dū qīng zuì， fū zuì qīng qiě dū shēn， ér kuàng yòu zhòng zuì hū？ gù mín bù gǎn fàn yě。” jiù shì duì chén xià hé bǎi xìng shí xíng“ qīng zuì zhòng fá”， shǐ rén rén bù gǎn qīng jǔ wàng dòng。 jūn zhù duì chén xià yào shí xíng dú duàn zhuān xíng， yào jià yù qún chén， bù néng shòu chén xià de yǐng xiǎng。 lǐ sī rèn wéi， zhǐ yòu zhè yàng de jūn zhù cái néng suí xīn suǒ yù， wéi suǒ yù wéi。 shí xíng“ dū zé zhī shù”， qún chén bǎi xìng yě jiù bù gǎn zào fǎn liǎo， jūn wáng de dì wèi cái néng láo kào。
lǐ sī guān yú“ dū zé zhī shù” de zhù zhāng， jì yòu qǔ chǒng yú qín 'èr shì de yī miàn， yě yòu tā jì chéng fǎ jiā sī xiǎng de yī miàn。 zài shàng shū zhōng， tā yě shì yī zài yǐn shēn bù hài、 hán fēi de huà， lái zhèng shí zì jǐ de kàn fǎ。 bù guò， lǐ sī jiǎng dé gèng jiā lù gǔ 'ér yǐ。 hú tú kě xiào de qín 'èr shì， bù gù tiān xià bǎi xìng de fǎn kàng， cǎi nà liǎo lǐ sī de“ dū zé zhī shù”。 cǐ hòu， shā rén duō zhě wéi“ zhōng chén”， cán rěn zhě wéi“ míng lì”， nòng dé tiān xià yuàn shēng zài dào。
zài lǐ sī ， zhào gāo de sǒng yǒng xià， qín 'èr shì hú hài gèng jiā shē chǐ fǔ huà， hú zuò fēiwèi。 wèile zhèn yā nóng mín qǐ yì， bù duàn dì cóng guān zhōng zhēng fā rén mín qù dǎ zhàng， gěi rén mín zào chéng jí dà de fù dān， qín 'èr shì hú hài wèile xiū hǎo 'ēpáng gōng， zhēng fā yáo yì， bǎ rén mín tuī xiàng kǔ nán de shēn yuān。 dāng shí quán guó rén mín de fǎn qín qǐ yì yǐ jīng fēng qǐ yún yǒng， wèile tǒng zhì jiē jí de gòng tóng lì yì， lǐ sī tóng yòu chéngxiàng qù jí、 jiāng jūn féng jié quàn qín 'èr shì hú hài tíng jiàn 'ēpáng gōng， jiǎn shǎo yī xiē yáo yì。 dāng shí， qín 'èr shì zhèng yǔ gōng nǚ yàn yǐn zuò lè， jiàn lǐ sī děng rén shàng shū shí fēn nǎo nù， xià lìng jiāng tā men dài bǔ rù yù。 lǐ sī zài yù zhōng duō cì shàng shū， dōubèi zhào gāo kòu liú。 zhào gāo jiè jī shuō lǐ sī yǔ qí 'ér zǐ lǐ yóu móu fǎn， duì lǐ sī yán xíng kǎo dǎ， xíng xùn bī gōng。 lǐ sī bèi pò chéng rèn móu fǎn， zài qín 'èr shì 'èr nián ( qián 208 nián ) qī yuè bèi shā sǐ。
zhù yào zuò pǐn
《 jiàn zhú kè shū》： kàng yì qín guó qū zhú yí mín zhě fǎ lìng。
jiàn zhú kè shū lǐ sī
qín zōng shì dà chén jiē yán qín wáng yuē： 「 zhū hóu rén lái shì qín zhě， zhǐ wéi qí zhù yóu jiān qín 'ěr， qǐng yī qiē zhú kè。 」 lǐ sī yì yì zài zhú zhōng。
sī nǎi shàng shū yuē：「 chén wén lì yì zhú kè， qiè yǐ wéi guò yǐ。 xī mù gōng qiú shì， xī qǔ yóu yú yú róng， dōng dé bǎi lǐ xī yú wǎn， yíng jiǎn shū yú sòng， lái pī bào， gōng sūn zhī yú jìn。 cǐ wǔ zǐ zhě， bù chǎn yú qín，
ér mù gōng yòng zhī， bìng guó 'èr shí， suì bà xī róng。 xiào gōng yòng shāng yàng zhī fǎ， yí fēng yì sú， mín yǐ yīn shèng， guó yǐ fù qiáng， bǎi xìng lè yòng， zhū hóu qīn fú， huò chǔ、 wèi zhī shī， jǔ dì qiān lǐ， zhì jīn zhì qiáng。 huì wáng yòng zhāng yí zhī jì， bá sān chuān zhī dì， xī bìng bā shǔ， běi shōu shàng jùn， nán qǔ hàn zhōng， bāo jiǔ yí， zhì yān yǐng， dōng jù chéng gāo zhī xiǎn， gē gāo yú zhī rǎng， suì sàn liù guó zhī cóng， shǐ zhī xī miàn shì qín， gōng shī dào jīn。 zhāo wáng dé fàn jū， fèi ráng hóu， zhú huá yáng， qiáng gōng shì， dù sī mén， cán shí zhū hóu， shǐ qín chéng dì yè。 cǐ sì jūn zhě， jiē yǐ kè zhī gōng。 yóu cǐ guān zhī， kè hé fù yú qín zāi！ xiàng shǐ sì jūn què kè 'ér bù nèi， shū shì 'ér bù yòng， shì shǐ guó wú fù lì zhī shí， ér qín wú qiáng dà zhī míng yě。
jīn bì xià zhì kūn shān zhī yù， yòu suí hé zhī bǎo， chuí míng yuè zhī zhū， fú tài 'ā zhī jiàn， chéng xiān lí zhī mǎ， jiàn cuì fèng zhī qí， shù líng tuó zhī gǔ。 cǐ shù bǎo zhě， qín bù shēng yī yān， ér bì xià shuō zhī， hé yě？ bì qín guó zhī suǒ shēng rán hòu kě， zé shì yè guāng zhī bì， bù shì cháo tíng； xī xiàng zhī qì， bùwèi wán hǎo； zhèng wèi zhī nǚ， bù chōng hòu guān； ér jùn mǎ jué tí， bù shí wài jiù； jiāng nán jīn xī bùwèi yòng； xī shǔ dān qīng bùwèi cǎi。 suǒ yǐ shì hòu guān， chōng xià chén， yú xīn yì， shuō 'ěr mù zhě， bì chū yú qín rán hòu kě， zé shì wǎn zhū zhī zān， fù jī zhī 'ěr， ēgǎo zhī yī， jǐn xiù zhī shì， bù jìn yú qián； ér suí sú yǎ huà， jiā yě yǎo tiǎo， zhào nǚ bù lì yú cè yě。 fū jī wèng kòu fǒu， dàn zhēng bó bì， ér gē hū wū wū kuài 'ěr zhě， zhēn qín zhī shēng yě； zhèng wèi sāng jiān， sháo yú wǔ xiàng zhě， yì guó zhī lè yě。 jīn qì jī wèng kòu fǒu 'ér jiù zhèng wèi， tuì dàn zhēng 'ér qǔ sháo yú， ruò shì zhě hé yě？ kuài yì dāng qián， shì guān 'ér yǐ yǐ。 jīn qǔ rén zé bù rán， bù wèn kě fǒu， bù lùn qū zhí， fēi qín zhě qù， wéi kè zhě zhú， rán zé shì suǒ zhòng zhě zài hū sè lè zhū yù， ér suǒ qīng zhě zài hū mín rén yě。 cǐ fēi suǒ yǐ kuà hǎi nèi， zhì zhū hóu zhī shù yě。
chén wén dì guǎng zhě sù duō， guó dà zhě rén zhòng， bīng qiáng zhě shì yǒng。 shì yǐ tài shān bù ràng shì rǎng， gù néng chéng qí dà； hé hǎi bù zé xì liú， gù néng jiù qí shēn； wáng zhě bù què zhòng shù， gù néng míng qí dé。 shì yǐ dì wú sì fāng， mín wú yì guó， sì shí chōng měi， guǐ shén jiàng fú， cǐ wǔ dì sān wáng zhī suǒ yǐ wú dí yě。 jīn nǎi qì qián shǒu yǐ zī dí guó， què bīn kè yǐ yè zhū hóu， shǐ tiān xià zhī shì tuì 'ér bù gǎn xī xiàng， guǒ zú bù rù qín， cǐ suǒ wèi jiè kòu bīng 'ér jī dào liáng zhě yě。 fū wù bù chǎn yú qín， kě bǎo zhě duō； shì bù chǎn yú qín， ér yuàn zhōng zhě zhòng。
jīn zhú kè yǐ zī dí guó， sǔn mín yǐ yì chóu， nèi zì xū 'ér wài shù yuàn yú zhū hóu， qiú guó wú wēi， bù kě dé yě。」 qín wáng nǎi chú zhú kè zhī lìng， fù lǐ sī guān。 |
|
lǐ sī de chǔshì zhé xué shì“ lǎo shǔ zhé xué”。 rén shì yī zhǐ lǎo shǔ， tóng yàng shì lǎo shǔ， dàn yòu liáng cāng lǎo shǔ hé guò jiē lǎo shǔ zhī fēn。“ wǒ” yào dāng yī zhǐ liáng cāng lǐ de lǎo shǔ。 wéi zhè yī mù biāo， lǐ sī fèn dǒu liǎo yī shēng。 lín sǐ de shí hòu cháng tàn yī shēng“ cāng shǔ shàng yuè gāo， shuāi yuè yuǎn。”
lǐ sī nián qīng shí dāng guò xiǎo qióng， hòu bài xún zǐ wéi shī， xué xí dì wáng zhī shù、 zhì guó zhī dào。 xué yè wán chéng yǐ hòu， tā fēn xī liǎo dāng shí de xíng shì， rèn wéi“ chǔ guó bù zú shì， ér liù guó jiē ruò”， wéi yòu qín guó jù bèi tǒng yī tiān xià， chuàng lì dì yè de tiáo jiàn， yú shì tā jué dìng dào qín guó qù shī zhǎn zì jǐ de cái néng yǔ bào fù。
gōng yuán qián 247 nián， lǐ sī lái dào qín guó， xiān zài qín xiāng lǚ bù wéi shǒu xià zuò mén kè， qǔ dé lǚ de xìn rèn hòu， dāng shàng liǎo qín wáng zhèng（ zhào zhèng， jí qín shǐ huáng） de jìn shì。 lǐ sī lì yòng jīng cháng jiē jìn qín wáng de jī huì， gěi qín wáng shàng liǎo《 lùn tǒng yī shū》， quàn shuō qín wáng zhuā jǐn“ wàn shì zhī yī shí” de liáng jī，“ miè zhū hóu chéng dì yè”， shí xiàn“ tiān xià yī tǒng”。 qín wáng zhèng xīn rán jiē shòu liǎo lǐ sī de jiàn yì， xiān rèn mìng tā wéi zhǎngshǐ， hòu yòu bài wéi kè qīng， mìng qí zhì dìng tūn bìng liù guó， tǒng yī tiān xià de cè lüè hé bù shǔ。
gōng yuán qián 237 nián， qín guó zōng shì guì zú jiè kǒu hán guó shuǐ gōng zhèng guó zài qín gǎo jiàndié huó dòng shì jiàn， jí lì yòng xiū shuǐ lì gōng chéng（ zhèng guó qú） xiāo ruò qín guó guó lì， yào qiú qín wáng xià lìng qū zhú liù guó kè qīng， lǐ sī yě zài bèi zhú zhī liè。 lǐ sī zài bèi zhú lí qín tú zhōng， xiě liǎo《 jiàn zhú kè shū》， quàn qín wáng shōu huí chéng mìng。 tā zài《 jiàn zhú kè shū》 zhōng， liè jǔ dà liàng lì shǐ shì shí， shuō míng kè qīng fǔ qín zhī gōng， lì chén zhú kè zhī shī， quàn qín wáng wéi chéng jiù tǒng yī dà yè， yào bù jiǎng guó bié， bù fēn dì yù， guǎng jí rén cái。 qín wáng kàn liǎo《 jiàn zhú kè shū》 shēn shòu gǎn dòng， lì jí qǔ xiāo liǎo zhú kè lìng， bìng huī fù liǎo lǐ sī de guān zhí， bù jiǔ yòu tí shēng liǎo tā dāng tíng wèi。《 jiàn zhú kè shū》 bù jǐn shì jù yòu zhòng yào jià zhí de lì shǐ wén xiàn， ér qiě yě shì yī piān tāi zhì rén kǒu de dài xiù wén zhāng。 lǔ xùn xiān shēng céng shuō：“ qín zhī wén zhāng， lǐ sī yī rén 'ér yǐ。”
lǐ sī chóngxīn shòu dào qín wáng zhèng de zhòng yòng hòu， tā yǐ zhuó yuè de zhèng zhì cái néng hé yuǎn jiàn， shùn yìng lì shǐ fā zhǎn de qū shì， zuǒ zhù qín wáng zhèng zhì dìng liǎo tūn bìng liù guó， shí xiàn tǒng yī de cè lüè hé bù shǔ， bìng nǔ lì zǔ zhì shí shī。 jiēguǒ jǐn jǐn yòng liǎo shí nián de shí jiān， jiù xiān hòu miè liǎo liù guó， yú gōng yuán qián 221 nián jiàn lì liǎo wǒ guó lì shǐ shàng dì yī gè tǒng yī de、 zhōng yāng jí quán zhì de fēng jiàn guó jiā， dì yī cì wán chéng liǎo tǒng yī dà yè。 qín cháo jiàn lì yǐ hòu， lǐ sī shēng rèn chéngxiàng。 tā jì xù fǔ zuǒ qín shǐ huáng， zài gǒng gù qín cháo zhèng quán， wéi hù guó jiā tǒng yī， cù jìn jīng jì hé wén huà de fā zhǎn děng fāng miàn lǚ jiàn qí gōng。 tā jiàn yì qín shǐ huáng fèi chú liǎo zào chéng zhū hóu fēn liè gē jù、 cháng qī hùn zhàn de fēn fēng zhì， shí xíng jùn xiàn zhì。 bǎ quán guó fēn wéi 36 jùn（ hòu zēng jiā dào 41 jùn）， jùn xià shè xiàn、 xiāng， guī zhōng yāng zhí jiē tǒng xiá， gōng lì yóu zhōng yāng rèn miǎn。 zài zhōng yāng shè sān gōng、 jiǔ qīng， fēn zhí guó jiā dà shì。 zhè yī zhěng tào fēng jiàn zhōng yāng jí quán zhì dù， cóng gēn běn shàng chǎn chú liǎo zhū hóu wáng guó fēn liè gē jù de huò gēn， duì gǒng gù guó jiā tǒng yī， cù jìn shè huì fā zhǎn qǐ liǎo jī jí zuò yòng。 suǒ yǐ， zhè yī zhì dù zài qín yǐ hòu de fēng jiàn shè huì lǐ yī zhí yán yòng liǎo jìn liǎng qiān nián。 qín tǒng yī hòu， yóu yú guò qù gè zhū hóu guó cháng qī fēn liè gē jù， yǔ yán、 wén zì yòu hěn dà chā yì， duì yú guó jiā de tǒng yī hé jīng jì、 wén huà de fā zhǎn jí duān bù lì。 lǐ sī jí duì dì xiàng qín shǐ huáng tí chū liǎo tǒng yī wén zì de jiàn yì， bìng qīn zì zhù chí zhè yī gōng zuò， tā yǐ qín guó wén zì wéi jī chǔ， fèi chú yì tǐ zì， jiǎn huà zì xíng， zhěng lǐ bù shǒu， xíng chéng liǎo bǐ huà bǐ jiào jiǎn dān、 xíng tǐ jiào wéi guī fàn， ér qiě biàn yú shū xiě de xiǎo zhuàn（ yě chēng qín zhuàn hé sī zhuàn）， zuò wéi biāo zhǔn wén zì。 tā hái qīn zì yòng xiǎo zhuàn shū xiě liǎo yī bù《 cāng jié piān》， zuò wéi fàn běn， tuī xíng quán guó。 xiǎo zhuàn de chū xiàn shì hàn zì fā zhǎn shǐ shàng de yī dà jìn bù。 lǔ xùn xiān shēng shuō， lǐ sī zài wǒ guó wén xué shǐ shàng shì yòu“ shū xūn” de。 jīn rén yí hàn de shì， sī shǒu shū yǐ xùn dà duō sàn shī。 xiàn zài， zhōng guó lì shǐ bó wù guǎn hái shōu cáng yòu lǐ sī qīn shū de láng yá kè shí， shān dōng tài shān dài miào xiàn cún yòu lǐ sī zhuàn shū de qín 'èr shì zhào shū kè shí de cán piàn， zhè xiē kè shí suī jǐ yán zhòng cán sǔn， dàn tā shì wǒ guó yǐ fā xiàn de zuì zǎo wén zì kè shí， shí wéi xī shì zhēn bǎo。 lǐ sī hái zài tǒng yī fǎ lǜ、 huò bì、 dù liàng héng hé chē guǐ děng fāng miàn fù chū liǎo jù dà nǔ lì zuò chū liǎo zhòng dà gòng xiàn。
cǐ wài， rén men suǒ shú zhī de“ fén shū kēng rú” yě shì lǐ sī jiàn yì wéi dǎ jī rú shēng yǐ gǔ fēi jīn、 fěi bàng cháo zhèng de dàoxíng nì shī， wéi gǒng gù zhōng yāng jí quán suǒ cǎi qǔ de fēi cháng cuò shī。 zhè zài dāng shí lì shǐ tiáo jiàn xià， bù wú jī jí zuò yòng， dàn tā bì jìng shì wǒ guó wén huà shǐ shàng de yī cì dà hào jié， duì wǒ guó qín yǐ qián wén huà diǎn jí de pò huài shì jí qí yán zhòng de。
gōng yuán qián 210 nián， qín shǐ huáng sǐ hòu， lǐ sī wéi bǎo quán zì jǐ de jì dé lì yì， fùhè zhào gāo wěi zào yí zhào， lì shàozǐ hú hài wéi dì， zhào gāo cuàn quán hòu yòu shī zhǎn yīn móu， wū xiàn lǐ sī “ móu fǎn”， jiāng qí chù yǐ wǔ zhǒng kù xíng： qíng xíng（ zài liǎn shàng cì zì）、 yì xíng（ gē diào bí zǐ）、 duàn shé、 kǎn zhǐ hòu yāo zhǎn yú shì， bìng yí miè sān zú。
lǐ sī de yī shēng， jué dà bù fēn shí jiān dōushì zài shí jiàn zhāofǎ jiā sī xiǎng de。 tā chóngxīn shòu dào qín wáng zhào zhèng de zhòng yòng hòu， yǐ zhuó yuè de zhèng zhì cái néng hé yuǎn jiàn， fǔ zhù qín wáng wán chéng liǎo tǒng yī liù guó de dà yè， shùn yìng liǎo lì shǐ fā zhǎn de qū shì。 qín cháo jiàn lì yǐ hòu， lǐ sī shēng rèn chéngxiàng。 tā jì xù fǔ zuǒ qín shǐ huáng， zài gǒng gù qín cháo zhèng quán， wéi hù guó jiā tǒng yī， cù jìn jīng jì hé wén huà de fā zhǎn děng fāng miàn zuò chū liǎo zhuó yuè de gòng xiàn。 tā jiàn yì qín shǐ huáng fèi chú fēn fēng zhì， shí xíng jùn xiàn zhì。 yòu tí chū liǎo tǒng yī wén zì de jiàn yì， zhī hòu yòu zài tǒng yī fǎ lǜ、 huò bì、 dù liàng héng hé chē guǐ děng fāng miàn fù chū liǎo jù dà nǔ lì。 zhè xiē cuò shī， dōushì yǐ fǎ jiā de jiā qiáng zhōng yāng jí quán hé jūn zhù zhuān zhì wéi zhǐ dǎo de。 lǐ sī zài tā shēng píng de hòu qī， suī rán jiāng fǎ jiā de sī xiǎng tuī xiàng liǎo jí duān huà， dàn shì tā jǐn jǐn shì yī gè tí chū zhě， ér bù shì yī gè wán quán de zhí xíng zhě。 bìng qiě， cǐ shí de lǐ sī ， yǐ jīng chè dǐ tuì biàn， tā xiě《 dū zé shū》， hěn dà de yuán yīn shì wéi“ ā 'èr shì yì， yù qiú róng”， cǐ shí de lǐ sī ， yǐ jīng méi yòu liǎo“ yǐ fǎ zhì guó” de zhì xiàng。 tā yǐ jīng bù zài dài biǎo fǎ jiā liǎo。 yīn cǐ， lǐ sī hòu qī de sī xiǎng shì fǒu yīnggāi guī rù fǎ jiā de tǐ xì， shì zhí dé shāng què de。 yīn cǐ， lǐ sī guī gēn dào dǐ hái shì yī gè fǎ jiā de zuì wán quán de zhí xíng zhě。 |
qín cháo shū jiā héng héng lǐ sī |
lǐ sī zhù zhāng yǐ xiǎo zhuàn wéi biāo zhǔn shū tǐ。 xiǎo zhuàn yòu chēng qín zhuàn， shì dà zhuàn de duìchèn， tā gěi rén yǐ gāng róu bìng jì， yuán hún tǐng jiàn de gǎn jué， duì hàn zì de guī fàn huà qǐ liǎo hěn dà de zuò yòng。 xiǎo zhuàn de chū xiàn， shì lǐ sī xiǎo zhuàn hàn zì fā zhǎn shǐ shàng de yī dà jìn bù， gēn jù《 tài píng guǎng jì》 yǐn《 méng tián bǐ jīng》 jìzǎi， shì chǔ guó shàng cài rén lǐ sī suǒ zhěng lǐ。
qín tǒng yī qián， yīn gè zhū hóu guó cháng qī gē jù fēn liè， xíng chéng liǎo yǔ yán yì shēng， wén zì yì xíng de jú miàn。 qín shǐ huáng yī zhí yīn wàng zhe yòu biāo zhǔn de zì tǐ lái qǔ dài yǐ qián liú xíng de yì tǐ zì， yú shì biàn dǎ tīng dào lǐ sī shàn cháng shū fǎ， jiù bǎ zhè rèn wù jiāo gěi tā。 lǐ sī jiāng dà zhuàn zì tǐ shān fán jiù jiǎn， zhěng lǐ chū yī tào bǐ huá jiǎn dān， xíng tǐ zhěng qí de wén zì， jiào zuò qín zhuàn。 qín shǐ huáng kàn liǎo zhè xiē xīn shū tǐ hòu， hěn mǎn yì， yú shì jiù bǎ tā dìng wéi biāo zhǔn zì tǐ， tōng lìng quán guó shǐ yòng。
dāng shí， rén men duì xiǎo zhuàn de jié gòu bù tài shú xī， hěn nán xiěde chènxīn rú yì。 lǐ sī jiù hé zhào gāo、 hú wú děng rén xiě liǎo《 cāng jié piān》，《 yuán lì piān》 hé《 bó xué piān》 děng fàn běn， gōng dà jiā lín mó。
qín shǐ huáng shì shì de qián yī nián， tā bù wèi qián jiāng xiǎn tāo， dōng xià kuàijī（ jīn shào xīng）， jì guò dà yǔ líng， dēng shàng tiān zhù fēng（ hòu lái jiào jiào zuò qín wàng shān）， fǔ kàn dōng hǎi yǒng cháo hòu， mìng chéngxiàng lǐ sī shǒu shū《 kuàijī míng wén》。 lǐ sī fèng mìng lián yè xiě bì hòu de gé rì， tā yòu cǎi lǐng shí xī kè， rán hòu lì yú kuàijī 'é bí shān shān dǐng（ hòu jiào kè shí shān）， zhè jiù shì lì shǐ shàng zhù míng de“ kuàijī kè shí”。
chuán wéi yóu lǐ sī shū xiě de kè shí yòu《 tài shān fēng shān kè shí》、《 láng yá kè shí》 hé《 yì shān kè shí》、《 kuàijī kè shí》 děng。 |
|
qín chéngxiàng lǐ sī ， zhàn guó shí shàng cài rén。 chū wéi shàng cài jùn xiǎo lì， hòu rù qín fǔ zhù qín shǐ huáng， wán chéng liǎo tǒng yī liù guó de dà yè， guān bài chéngxiàng， bèi shì rén zūn chēng wéi“ qiān gǔ yī xiāng”。
lǐ sī de gù jū yòu liǎng chù： yī shì gù chéng dōng mén lǐ dōng xī dà dào lù běi， zài jīn shàng cài yī zhōng yī dài， miàn jī yuē 5000 píng fāng mǐ。 èr shì shàng cài xiàn chéng xī nán 5 gōng lǐ chù de lǐ sī lóu。
lǐ sī chū shēn píng mín， suī rán dāng shàng liǎo chǔ guó guǎn cāng kù de xiǎo lì， dé kōng shí réng zài zì jǐ yuàn zhōng zhǒng xiē shū cài。 cān jiā láo dòng。 qí gù jū chù zhì jīn shàng yòu yī kǒu lǐ sī jiāo cài de shuǐ jǐng， hòu rén zūn chēng wéi“ lǐ sī jǐng”。
qín 'èr shì 'èr nián（ gōng yuán qián 208 nián） qī yuè， lǐ sī bèi zhǎn yú xián yáng， zhào gāo dài rén lái shàng cài chāo liǎo lǐ sī de jiā， zài zhěng gè lǐ sī de gù jū chù jìn xíng liǎo cán kù de“ wā dì sān chǐ”， zuì shēn chù jìng dá zhàng yú。 jiǔ 'ér jiǔ zhī， zhè lǐ jiù chéng liǎo yī piàn lú wěi cóng shēng de kēng táng。 hòu rén wéi jì niàn lǐ sī ， chēng cǐ chù wéi“ lǐ sī kēng”。 lǐ sī mù
lǐ sī gù jū de dōng mén wài shì yī piàn shuǐ cǎo cóng shēng zhǎo zé， shù lín mào mì， huāng cǎo méi rén， chéng qún de féi tù zài nà lǐ chū méi， lǐ sī gōng shì zhī yú， jīng cháng yǔ qí zǐ dào nà lǐ dǎ liè。 lǐ sī zhí zhì bèi shā zhī qián réng niàn。 tā men zì qín zhì jīn， liú xià yī gè xí sú： jí zài qīng míng jié sǎo mù shí bù zài fén dǐng shàng fàng zhì jì wù（ jí yuán xíng tǔ kuài）。 lǐ yóu shì lǐ sī bèi shā méi tóu。 zhè shì ràng lǐ sī lóu de rén men yǒng yuǎn jì zhe lǐ sī bèi zhào gāo shā hài de yuān 'àn。
lǐ qī mù zài cài guó gù chéng de xī nán bù， wèi yú lǐ sī lóu dōng nán jiǎo， shì yī gè gāo dà de tǔ zhǒng。 mù de sì zhōu qì yòu shí jiē， mù qián shù yòu mù bēi， shàng kè“ qín chéngxiàng lǐ sī zhī mù”。 mù de sì niàn bù wàng cǐ dì。 zài qù xíng chǎng de lù shàng， lǐ sī hán zhe rè lèi duì tā de 'ér zǐ gǎn tàn shuō：“ wǒ zài xiǎng hé nǐ chū shàng cài dōng mén qiān huáng quǎn zhú jiǎo tù hái néng dé dào má？”
lǐ sī lóu， shì lǐ sī de xiāng xià gù jū， lǐ sī bèi hài hòu， qí yòu zǐ zài qīn péng de yǎn hù xià dé yǐ xìng miǎn， cáng nì zài lǐ sī lóu。 zhí dào xiàn zài， lǐ sī lóu cūn de jū mín dū xìng lǐ， zì shuō shì lǐ sī de hòu dài zhōu sōng bǎi yǎn yìng， huā mù cóng shēng， mù xī bù yuǎn chù yòu lǐ sī páo mǎ gǎng hé lǐ sī yǐn mǎ jiàn。
jù chuán， lǐ sī qīng nián shí qī jīng cháng zài cǐ chù zòng mǎ chí chěng， mǎ kě liǎo jiù zài cǐ jiàn gōu zhōng yǐn mǎ， hòu rén biàn chēng cǐ chù wéi páo mǎ gǎng hé yǐn mǎ jiàn。
zhěng gè mù qū gǎng lǐng gāo sǒng， jiàn shuǐ chéng qīng， yún fú bì yě， niǎo yǔ huā xiāng， shì yī chù fēng jǐng yōu měi de yóu lǎn shèng dì。
táng cháo shī rén hú céng zhuān wéi lǐ sī mù tí liǎo shī， qí shī yuē：“ shàng cài dōng mén jiǎo tù féi， lǐ sī hé shì wàng nán guī？ gōng chéng bù jiě móu shēn tuì， zhí dài xián yáng xuè rǎn yī。”
sòng cháo dà shī rén liú chǎng yě wéi lǐ sī mù tí liǎo shī。 shī wéi：“ èr shì sān gōng hé zú lùn， yì qiān huáng quǎn chū dōng mén。 tiān rén jì mǎn yóu lái shì， wǎng chí shā qiū yòu jiù 'ēn。” |
|
| lǐ sī ， gōng yuán qián 284 nián shēng， gōng yuán qián 208 shì shì， chǔ shàng cài（ jīn hé nán shěng shàng cài xiàn xī nán） rén。 qín dài shū jiā。 zì tōng gǔ。 cóng xún qīng xué dì wáng shù， xī shì yú qín， wéi kè qīng。 shǐ huáng dìng tiān xià， sī wéi chéngxiàng。 dìng jùn xiàn zhī zhì， xià jìn shū lìng， biàn cāng jié zhòu wéi xiǎo zhuàn， hòu shì chēng wéi“ xiǎo zhuàn zhī zǔ”。 lǐ sī zhuàn shū“ huà rú tiě shí， zì ruò fēi dòng， zuò jiē lì zhī zǔ， wéi bù yì zhī fǎ”。（《 shū duàn》 juàn shàng《 xiǎo zhuàn》）。 qīng dài wáng shù zài《 xū zhōu tí bá》 zhōng shuō：“ xiǎo zhuàn kāi zì lǐ sī ， shěng dà zhuàn zhī fán rù yǐ qū jiǎn yì， sān dài yǐ lái fēng qì zhì cǐ yī biàn。 gài lǐ sī bǐ fǎ dūn gǔ， yú jiǎn yì zhōng zhèng yòu hún pǔ zhī qì。” lǐ sī zuǒ qín miè liù guó， hòu wéi zhào gāo gòu xiàn， yāo zhǎn xián yáng。 zhù yòu《 cāng jié》 qī piān， yǐ yì。 chuán shì shū jì yòu《 tài shān kè shí》、《 láng yá tái kè shí》 děng。《 tài shān kè shí》， yòu chēng《 fēng tài shān bēi》， qín xiǎo zhuàn bēi kè， chuán lǐ sī shū， wéi qín shǐ huáng 'èr shí bā nián（ qián 219） suǒ kè。 nèi róng shì sòng yáng qín shǐ huáng de gōng dé。 cǐ kè shí wéi sì miàn huán kè， sān miàn wéi shǐ huáng zhào， yī miàn wéi 'èr shì zhào（ èr shì zhào kè yú gōng yuán qián 209 nián）。 nán xiàng 'èr shì zhào wén 7 xíng， mǎn xíng 12 zì。 chuán sòng tàběn wéi 223 zì， hòu bù zhī hé shí bèi huǐ huài。 yuán tàběn cún 50 yú zì， míng mò cán cún 29 zì。 qīng qián lóng wǔ nián（ 1740） huǐ yú cí huǒ。 jiā qìng 'èr shí nián（ 1815） fù wéi jiǎng yīn péi fǎng dé cán shí 2 kuài， jǐn cún 10 zì， 1901 nián luó zhèng jūn zuò tíng hù zhī， shí yǐ jǐn cún 9 zì。 cán shí jīn cún shān dōng tài 'ān dài miào dōng wǔ。 xiàn chuán shì de tàběn yǐ míng 'ān guó cáng běi sòng tàběn wéi zuì， cún 165 zì， xiàn zài rì běn， qí yú dà duō shì 29 zì běn。《 tài shān kè shí》 wéi diǎn xíng qín xiǎo zhuàn， zài shū fǎ shǐ shàng， shàng jiē《 shí gǔ wén》 zhī yí xù， xià kāi hàn zhuàn zhī xiān hé， shì zhōng guó gǔ wén zì de zuì hòu jiē duàn。 guān qí shū fǎ， yòng bǐ sì zhuī huà shā， jìn rú qū tiě， tǐ tài xiá cháng， jié gòu shàng jǐn xià sōng， píng wěn duān yán， shū mì yún tíng， yōng róng yuān yǎ， yòu miào táng zhī gài。 táng zhāng huái guàn zé chēng sòng lǐ sī de xiǎo zhuàn shì：“ huà rú tiě shí， zì ruò fēi dòng”，“ gǔ qì fēng yún， fāng yuán miào jué”。 bìng fēi guò yù。《 tài shān kè shí》 de zhuàn shū， shì chēng“ yù zhù zhuàn”， duì hòu shì yǐng xiǎng shēn yuǎn， lì lái xí xiǎo zhuàn zhě wú bù fèng wéi guī niè。 lǐ sī tài shān kè shí jù yòu xiāng dāng zhòng yào de jià zhí。 tā shì qín zhuàn bǎo liú zhì jīn de wéi yī zhēn jì。 jù << shǐ jì . shǐ huáng běn jì >> zài， qín shǐ huáng chēng dì hòu céng wǔ cì chū xún， xiān hòu liú xià tài shān、 yì shān、 láng yá、 zhī fú、 jié shí、 kuàijī liù chù qī piān kè shí， jiē wéi lǐ sī suǒ shū。 tài shān kè shí kān chēng shì lǐ sī xiǎo zhuàn wéi yī de chuán shì zhēn jì liǎo。 lǐ sī tài shān kè shí hái shì zhōng guó bēi kè zhì dù yǎn biàn de zhòng yào jiàn zhèng。 lǐ sī tài shān kè shí chù lì yú tài shān zhī diān bì xiá cí xī cè。 jīng guò liǎng qiān duō nián de fēng yǔ cāng sāng， lǚ zāo jié nán， jí fù chuán qí sè cǎi。 hàn dài zhì suí táng hǎn yòu rén tí qǐ， zhì sòng dài kāi shǐ yǐn qǐ zhù yì。 sòng zhēn zōng fēngshàn tài shān shí， yǎn zhōu tài shǒu xiàn chū 40 zì tàběn。 ōu yáng xiū hǎo yǒu jiāng lín jǐ rèn fèng fú xiàn lìng shí， qīn lín dài dǐng xún fǎng cǐ bēi， shàng cún shù shí zì。 cǐ hòu xué zhě liú zhī zhuān chéng dēng dài kǎo chá， zhì chéng tàběn， zhuàn wéi << qín zhuàn pǔ >> yī shū。 ōu yáng xiū << jí gǔ lù >>， zhào míng chéng << jīn shí lù >> dōuyòu zhù lù。 míng dài jiā jìng nián jiān kè shí bèi huǐ， jǐn cún 'èr shì zhào shū 29 zì， yí zhì bì xiá cí dōng wǔ。 xiàn liú chuán 29 zì tàběn jí chū yú cǐ。 qīng qián lóng wǔ nián (1740 nián ) bì xiá cí huǐ yú huǒ， cǐ shí suì shī。 jiā qìng 'èr shí nián (1815 nián ) zài dài dǐng zhěng xiū shí bèi fā xiàn， jǐn yú cán shí liǎng kuài， cún 10 zì“ chén sī chén qù jí mèi sǐ qǐng yǐ chén”， qiàn yú dà guān fēng qián dōng yuè miào qiáng wài cè zhī“ dú bēi tíng” nèi。 dào guāng shí 'èr nián (1832 nián ) dú bēi tíng dǎo tā， tài 'ān xiàn lìng xú zōng gān“ suǒ cán shí yú wǎ lì zhōng”， yí zhì shān xià dài miào zhōng bǎo cún。 guāng xù shí liù nián (1890 nián ) cán shí bèi dào， xiàn lìng máo shǔ yún dà suǒ shí rì， dé shí yú tài chéng běi guān qiáo xià， xuān tǒng 'èr nián (1910 nián ) wǔ yuè， tài 'ān zhī xiàn yú qìng lán zài dài miào huán yǒng tíng fù jìn zhuān mén jiàn tíng zhì fàng。 jīn cún yú dài miào dōng yù zuò， zhōu wéi yǐ bō lí xiāng qiàn， shǐ yóu kè néng yī dǔ lǐ sī xiǎo zhuàn fēng cǎi。 lǐ sī tài shān kè shí duì tài shān wén huà de gòng xiàn shì jù dà de。 |
|
Li Si
lǐ sī
qín dài zhèng zhì jiā、 wén xué jiā。 chǔ shàng cài（ jīn shǔ hé nán） rén。 qīng nián shí céng wéi jùn xiǎo lì， hòu cóng xún qīng xué dì wáng zhī shù。 yú qín zhuāng xiāng wáng sān nián ( gōng yuán qián 247) xī rù qín , chū wéi lǚ bù wéi shè rén， hòu lái xiàng qín wáng xiàn miè liù guó、 chéng yī tǒng zhī jì， shòu dào shǎng shí， bài wéi zhǎngshǐ、 kè qīng。 qín wáng zhèng shí nián（ gōng yuán qián 237） , qín zōng shì dà chén yì jué qū zhú yī qiē kè qīng， lǐ sī yì zài qí zhōng。 wèicǐ， lǐ sī shàng《 jiàn zhú kè shū》， shuō fú qín wáng fàng qì liǎo zhè yī dǎ suàn， cóng 'ér jìn yī bù dé dào xìn yòng， guān zhì chéngxiàng。 qín shǐ huáng tǒng yī zhōng guó hòu , tā lì zhù fèi fēn fēng、 lì jùn xiàn , tí yì fén《 shī》、《 shū》、 jìn sī xué， zhù zhāng yǐ fǎ wéi jiào， yǐ lì wéi shī， jūn bèi cǎi nà。 yòu yǐ xiǎo zhuàn wéi biāo zhǔn， tǒng yī wén zì。 qín shǐ huáng sǐ， lǐ sī 、 zhào gāo mì bù fā sàng， jiáo zhào shā gōng zǐ fú sū、 dàjiàng méng tián， lì shàozǐ hú hài wéi 'èr shì huáng dì。 èr shì 'èr nián（ gōng yuán qián 208） , shòu zhào gāo wū xiàn， bèi yāo zhǎn yú xián yáng shì zhōng。
lǐ sī 《 jiàn zhú kè shū》 shì gǔ dài sǎnwén míng piān。 wén zhāng jié hé qín guó shí jì， lì biàn zhú kè zhī fēi。 shǒu xiān zhēng yǐn lì shǐ， zhèng míng kè qīng céng yòu gōng yú qín guó； qí cì liè jǔ dà liàng shì shí， zhǐ chū qín wáng xǐ hǎo sì fāng zhī wù 'ér pái chì kè qīng，“ shì suǒ zhòng zhě zài hū sè lè zhū yù， ér suǒ qīng zhě zài hū rén mín” de cuò wù tài dù； zuì hòu zhèng chóngtí chū guǎng zhāo rén cái yǐ wán chéng tǒng yī dà yè de jiàn yì。 quán wén lùn zhèng chōng fēn , shuō lǐ yán mì , qì shì hān chàng lín lí。 yǔ yán shàng duō yòng pái 'ǒu， cí cǎi fù lì， yīn diào kēng qiāng， xiǎn shì liǎo sǎnwén cí fù huà de qīng xiàng。 lǐ sī hòu lái xiě gěi qín 'èr shì de《 lùn dū zé shū》， zé bù shèn zhù zhòng wén cǎi， biǎo xiàn chū zuò fēng qiào kè de yī miàn。 cǐ wài， qín shǐ huáng tǒng yī zhōng guó hòu céng xún yóu gè dì， duō cì kè shí wéi wén jì shù gōng dé， zhè xiē yùn wén yě kě néng chū zì lǐ sī shǒu bǐ。
qín dài yì shān kè shí
（ fèi zhèn gāng）
|
|
| wén xué | míng piān | lì shǐ | qín shǐ huáng | lǚ yóu | kuàijī kè shí | wén huà | tài shān | | wén wù | yí chǎn | tú shū | dú shū | shū jí | lì shǐ rén wù | diǎn gù | gù shì | | fǎ huá sì | kuàijī shān | qín wàng shān | bēitiè | shí kè | |
|
|
|
