|
|
| |
|
wén yán shì yǐ gǔ hàn yǔ wéi jī chǔ jīng guò jiā gōng de shū miàn yǔ。 zuì zǎo gēn jù kǒu yǔ xiě chéng de shū miàn yǔ zhōng kě néng jiù yǐ jīng yòu liǎo jiā gōng。 jiā gōng zhù yào yòu liǎng zhǒng。 yī zhǒng shì shěng lüè。 gǔ dài shū xiě gōng jù bèn zhuō， shū xiě shí fēn fèi jìn， xià bǐ shěng lüè， zhù zhòng jiǎn jié， shì bì rán de。 lìng yī zhǒng shì měi huà。 shū miàn yǔ yào qiú xiěde zhěng qí hé yōu měi。 jīng guò shěng lüè hé měi huà de shū miàn yǔ， gēn kǒu yǔ jiù yòu jù lí liǎo。 kǒu yǔ yīn shí dài 'ér biàn huà， biàn huà bǐ jiào kuài。 shū miàn yǔ yě yīn shí dài 'ér biàn huà， dàn biàn huà màn dé duō。 cóng jiá gǔ wén dào jīn tiān sān qiān duō nián， kǒu yǔ jīng guò liǎo duō cì zhòng dà de biàn huà， ér shū miàn yǔ de biàn huà zé xiāng duì dì bǐ jiào wēi xiǎo。 shū miàn yǔ gēn kǒu yǔ de jù lí yuè lā yuè dà， wén yán chéng wéi wán quán bù tóng yú kǒu yǔ de lìng yī zhǒng yǔ yán。 xué xí wén yán ， bù jǐn yào xué hàn zì， hái yào xué shū miàn de rén zào gǔ hàn yǔ， suǒ yǐ xué xí kùn nán。
lì shǐ shàng bù duàn chuàng zào wén zhāng de gé shì。 qí zhōng yǐng xiǎng jiào dà de shì “ sì liù wén ”， bù jǐn shù fù yǔ yán， hái shù fù sī xiǎng。 lì rú，《 téng wáng gé xù》 zhōng yòu zhè yàng de liǎng jù：“ yáng yì bù féng， fǔ líng yún 'ér zì xī； zhōng qī jì yù， zòu liú shuǐ yǐ hé cán”。“ yáng dé yì” shěng lüè chéng“ yáng yì”，“ zhōng zǐ qī” shěng lüè chéng“ zhōng qī”， hái yòng liǎo sī mǎ xiāng rú hé bó yá gǔ qín liǎng gè diǎn gù。 zhè yàng de wén zhāng zěn néng bù nán dú ní ?
gé shì shù fù dào“ bā gǔ wén” kě shuō shì zhì yǐ jìn yǐ。 bā gǔ shì bǎ wén zhāng fēn wéi bā gè duàn luò：“ pò tí、 chéng tí、 qǐ jiǎng、 tí gǔ、 qǐ gǔ、 zhōng gǔ、 hòu gǔ、 shù gǔ”。 bā gǔ làn shāng yú běi sòng， shèng xíng yú yuán míng qīng。 yuán rén zōng huáng qìng 'èr nián (1313)“ chū zhào xíng kē jǔ”， qīng guāng xù sān shí yī nián (1906)“ yù tíng kē jǔ”。
zài màn cháng de liù bǎi nián jiān， bā gǔ wén shì zhōng guó wén guān kǎo shì de“ tuō fú cè yàn”， shì yī dài yī dài zhōng guó qīng nián shí nián hán chuāng zī zī yán qiú de“ dēng lóng shù”。 zhōng guó wén huà cháng qī tíng zhì bù qián， bā gǔ wén làng fèi liǎo qīng nián de jīng lì， shì yī gè zhòng yào yuán yīn。
shénme jiào zuò“ bái huà” ? bái huà shì yǐ xiàn dài hàn yǔ wéi jī chǔ、 jīng guò jiā gōng de shū miàn yǔ。 bái huà yě yào jiā gōng má ? shì de。 yòu liǎng fāng miàn de jiā gōng。 yī fāng miàn shì xiě gòng tóng yǔ ( pǔ tōng huà )， bù xiě fāng yán。 fāng yán yě yòu shū miàn yǔ， nà bù shì tōng yòng de shū miàn yǔ。 lìng yī fāng miàn shì duì kǒu yǔ yào zuò yǔ fǎ xiū cí de guī fàn huà de jiā gōng。 guī fàn huà de zuò yòng shì kuò dà gòng tóng yǔ de liú tōng jià zhí。 bái huà bù jǐn shì“ xiě” de， yě shì“ shuō” de。 xiě chū lái shì“ yǔ tǐ wén”， shuō chū lái shì“ wén tǐ yǔ”， xiě hé shuō de tǒng yī jiù shì“ yán wén yī zhì”。 bái huà shì hàn zú quán mín zú hé zhōng guó quán guó de xiàn dài tōng yòng wén tǐ。
wén yán chú shǎo shù tōng sú wén zhāng wài， yī bān zhǐ néng kàn dé dǒng， dú chū lái shì tīng bù dǒng de。 wǒ men nǎo dài lǐ chǔ cún de shì xiàn dài hàn yǔ， bù shì gǔ hàn yǔ。 diàn shì lǐ cháng cháng lǎng dú wén yán shī cí 'ér bù pèi bèi zì mù， guān zhòng tīng dé mò míng qí miào。 bái huà bù jǐn néng kàn dé dǒng， dú chū lái yòu néng tīng dé dǒng。 suǒ wèi tīng dé dǒng， dāng rán shì yǐ wén huà hé zhuān yè xiāng tóng wéi tiáo jiàn。 bái huà suī rán jīng guò jiā gōng， tā de jī chǔ shì xiàn dài kǒu yǔ， suǒ yǐ róng yì tīng dǒng。 lǎo bǎi xìng de kǒu yǔ hǎo bǐ shì“ cū zhì pǐn”， shū miàn de bái huà wén zhāng hǎo bǐ shì“ jīng zhì pǐn”。
yǐ xià wéi guān yú bái huà de tàn tǎo：
zài hàn yǔ lì shǐ shàng， gè gè bù tóng shí qī， dōuyòu suǒ wèi“ bái huà”。 zhāng zhōng xíng xiān shēng《 wén yán yǔ bái huà》（ hēi lóng jiāng chū bǎn shè 1988 nián bǎn） yī shū， duì bái huà de chǎn shù jiào wéi zhòngkěn， jǐn zhāi yào shù rú xià：
bái huà shì bǐ jiào yú wén yán ér yán de， méi yòu wén yán ， yě jiù wú suǒ wèi bái huà。 zuì zǎo de wén yán ， yīnggāi gēn dāng shí de bái huà jī běn yī zhì。 jiá gǔ wén、 jīn wén、《 shàng shū》 zhī lèi， kě néng jiù shì dāng shí de kǒu tóu yǔ， bèi jì lù xià lái， jí bái huà。 dàn zài hòu rén kàn lái， tā men tóng shí yòu shì“ wén yán ” de shǐ zǔ。（ yǐn zhě zhù： rú cǐ shuō lái， xiàn dài hàn yǔ， wú suǒ wèi“ bái huà”。 wèishénme ní？ yīn wéi xiàn dài hàn yǔ bù fēn“ wén yán wén” hé“ bái huà wén”。 suǒ yǐ， jiǎng bái huà wén， yī dìng shì gēn“ wén yán ” xiāng duì， cái yòu jià zhí。）
jīng zhōng xíng xiān shēng rèn wéi“ bái huà” yǐ yǐ xià tè diǎn（ yǐn zhě zhù： shì yǔ“ wén yán ” xiāng jiào de tè diǎn）：
qí yī， dāng rán shì cí huì hé jù fǎ fāng miàn de bù tóng。 bái huà lǐ yòu dà liàng de cí， yǐ jí hěn duō shuō fǎ， shì wén yán lǐ bù yòng de。
qí 'èr， shì yǔ zuò pǐn yòu guān de rén qún， jiē céng bù tóng。 zhè shì jiù zuò zhě hé dú zhě shuō， yǔ wén yán yòu qiān lián de rén dà duō shì shàng céng de， yǔ bái huà（ xiàn dài bái huà lì wài） yòu qiān lián de rén dà duō shì xià céng de。 yuán yīn hěn jiǎn dān， shì zài jiù shí dài rén de yǎn lǐ， wén yán hé bái huà yòu yǎ sú zhī fēn， miào táng hé shì lín yào yòng yǎ de， yǐn chē mài jiāng zhě liú zhǐ néng yòng sú de。
qí sān， shì fā zhǎn biàn huà de chí sù bù tóng。 bái huà méi yòu（ wén yán ） zhè yàng de dìng xíng xíng。 yuán yīn hěn míng xiǎn， shì tā yào zhào kǒu yǔ xiě， kǒu yǔ biàn， tā jiù bù néng bù suí zhe biàn。
qí sì， wén yán hé bái huà bìng cún， nán miǎn hù yòu yǐng xiǎng， kě shì yǐng xiǎng lì liàng de dà xiǎo bù tóng： wén yán dà， bái huà xiǎo。 rú《 xī xiāng jì》 dì yī zhé zhāng jūn ruì shàng chǎng de dào bái， dāng rán yòng de bái huà， kě shì lǐ miàn què jiā yòng liǎo“ běn guàn xī luò rén yě”，“ xiǎo shēng shū jiàn piāo líng”。 zhè shì bái zhōng cáng zhe yī xiē wén chǎn chǎn。
qí wǔ， wén yán dà zhì shì chāo fāng yán de； bái huà zé bù rán， suī rán dà duō yòng suǒ wèi guān huà， què cháng cháng bù néng lí kāi fāng yán。
zuì hòu， hái kě yǐ bǐ liǎo jiě de nán yì。 xiàn dài bái huà yǔ wén yán bǐ， dāng rán shì wén yán nán， bái huà róng yì。 sòng yuán yǐ jí gèng kào qián de， sì hū yě kě yǐ zhè yàng shuō， dàn yòu bù kě yī gài 'ér lùn。 yīn wéi zhuān jiù nán diǎn shuō， wén yán nán， yòu gè biān jì， ér qiě jué dà duō shù kě yǐ zūn xún lǎo lù zǒu tōng； bái huà jiù bù rán， ér shì méi yòu biān jì， xiǎng dé què jiě， cháng cháng kǔ yú wú chù chá zhèng。 sòng yuán bái huà yě shì zhè yàng， jí rú“ mò xū yòu”， wǒ men xiàn zài hái zài yǐn yòng， jiū jìng shì shénme yì sī？ jiě shuō de rén bù zhǐ yī wèi， zhí dào lǚ shū xiāng xiān shēng jiě wéi“ kǒng pà yòu” huò“ bié shì yòu”（《 yǔ wén zá jì》 dì 'èr tiáo）， xiàng shì cái qǔ dé duō shù rén de shǒu kěn。
《 wén yán yǔ bái huà》 yī shū duì bái huà jǐyǔ fēn qī： rèn wéi bái huà kě yǐ fēn wéi sān qī。 dì yī qī， liǎng hàn zhì suí táng zhī jì； dì 'èr qī， yóu táng sòng dào míng qīng； dì sān qī shì xiàn dài bái huà， yóu“ wǔ sì” qián hòu qǐ， xià xiàn dāng rán bù néng yù yán。 |
|
wén yán shì duì qián kūn 'èr guà de jiě shì。 jiě《 yì》 zhī zuò zuì zǎo shì《 yì chuán》， gòng 7 zhǒng 10 piān：《 tuàn》 shàng xià piān、《 xiàng》 shàng xià piān、《 xì cí》 shàng xià piān、《 wén yán 》、《 shuō guà》、《 xù guà》、《 zá guà》， tǒng chēng " shí yì "。 jiù shuō tā men shì kǒng zǐ fǔ《 yì》 zhī zuò。 jìn dài xué zhě duō rèn wéi tā men fēi yī rén yī shí zhī zuò， zá chū yú zhàn guó、 qín hàn jiànrén shǒu。《 tuàn》 yǔ《 xiàng》 zhōng de dà chuán（ jiě shuō guà cí bù fēn）， zhù yào shì xuān yáng rú jiā zhèng zhì、 lún lǐ、 xiū yǎng děng guān diǎn de。《 xiàng》 zhōng de xiǎozhuàn（ jiě shuō yáo cí bù fēn）， qiáng diào yáo wèi shuō， shì wéi zūn fèng jūn wèi 'ér zuò de。《 xì cí》 yǔ《 wén yán 》 shì qián rén jiě jīng yí shuō de ji lù。《 xì cí》 shàng xià liǎng piān， shì《 zhōu yì》 de tōng lùn， yǐ lùn shù《 zhōu yì》 de yì yùn yǔ gōng yòng wéi zhù， shì《 yì chuán》 sī xiǎng de zhù yào dài biǎo zuò。 tā chǎn shù yǔ zhòu shì wù jiān de máo dùn yǔ fā zhǎn， rú tí chū " yī yīn yī yáng zhī wèi dào "、 " qióng zé biàn， biàn zé tōng， tōng zé jiǔ " děng guān diǎn， jù yòu pǔ sù de biàn zhèng yīn sù， dàn yě yòu yī xiē wéi xīn shǐ guān de lùn shù。《 wén yán 》 shì《 yì chuán》 zhōng zhuān mén yòng yǐ jiě shuō《 qián》《 kūn》 liǎng guà de。 jiě《 qián》 guà de guà cí yǔ yáo cí bù fēn tōng chēng《 qián wén yán 》， jiě《 kūn》 guà de guà cí yǔ yáo cí bù fēn tōng chēng《 kūn wén yán 》， nèi róng zhǐ shì jiè jiě shuō guà yáo cí lái tí chū yī xiē guān diǎn， gōng tǒng zhì zhě jiè jiàn。 hòu chū de《 shuō guà》 shōu lù liǎo hàn chū jīng shī de " guà xiàng "、 " guà dé " shuō；《 xù guà》 hé《 zá guà》 shì duì guà yì de liǎng pài jiě shuō。 yǐ shàng zhè xiē， dōushì zǎo qī duì《 zhōu yì》 de jiě shuō。
yuán wén
“ yuán” zhě， shàn zhī cháng yě；“ hēng” zhě， jiā zhī huì yě；“ lì” zhě， yì zhī hé yě；“ zhēn” zhě， shì zhī gān yě。 jūn zǐ tǐ rén zú yǐ cháng rén， jiā huì zú yǐ hé lǐ， lì wù zú yǐ hé yì， zhēn gù zú yǐ gànshì。 jūn zǐ xíng cǐ sì dé zhě， gù yuē：“ qián、 yuán、 hēng、 lì、 zhēn。” chū jiǔ yuē：“ qián lóng wù yòng。” hé wèi yě？ zǐ yuē：“ lóng dé 'ér yǐn zhě yě， bù yì hū shì， bù chéng hū míng， dùn shì wú mèn， bù jiàn shì 'ér wú mèn， lè zé xíng zhī， yōu zé wéi zhī， què hū qí bù kě bá， qián lóng yě。” jiǔ 'èr yuē：“ jiàn lóng zài tián， lì jiàn dà rén。” hé wèi yě？ zǐ yuē：“ lóng dé 'ér zhèng zhōng zhě yě。 yōng yán zhī xìn， yōng xíng zhī jǐn， xián xié cún qí chéng， shàn shì 'ér bù fá， dé bó 'ér huà，《 yì》 yuē ‘ jiàn lóng zài tián， lì jiàn dà rén ’。 jūn dé yě。” jiǔ sān yuē：“ jūn zǐ zhōng rì qián qián， xī tì ruò lì， wú jiù。” hé wèi yě？ zǐ yuē：“ jūn zǐ jìn dé xiū yè。 zhōng xìn suǒ yǐ jìn dé yě。 xiū cí lì qí chéng， suǒ yǐ jū yè yě。 zhī zhì zhì zhī， kě yǔ jǐ yě。 zhī zhōng zhōng zhī， kě yǔ cún yì yě。 shì gù jū shàng wèi 'ér bù jiāo， zài xià wèi 'ér bù yōu， gù qián qián yīn qí shí 'ér tì， suī wēi wú jiù yǐ。” jiǔ sì yuē：“ huò yuè zài yuān， wú jiù。” hé wèi yě？ zǐ yuē：“ shàng xià wú cháng， fēiwèi xié yě。 jìn tuì wú héng， fēi lí qún yě。 jūn zǐ jìn dé xiū yè， yù jí shí yě， gù wú jiù。” jiǔ wǔ yuē：“ fēi lóng zài tiān， lì jiàn dà rén。” hé wèi yě？ zǐ yuē：“ tóng shēng xiāng yìng， tóng qì xiāng qiú。 shuǐ liú shī， huǒ jiù zào。 yún cóng lóng， fēng cóng hǔ。 shèng rén zuò 'ér wàn wù dǔ。 běn hū tiān zhě qīn shàng， běn hū dì zhě qīn xià。 zé gè cóng qí lèi yě。” shàng jiǔ yuē：“ kàng lóng yòu huǐ。” hé wèi yě？ zǐ yuē：“ guì 'ér wú wèi， gāo 'ér wú mín， xián rén zài xià wèi 'ér wú fǔ， shì yǐ dòng 'ér yòu huǐ yě。”
“ qián lóng wù yòng”， xià yě；“ jiàn lóng zài tián”， shí shè yě；“ zhōng rì qián qián”， xíng shì yě；“ huò yuè zhōng yuān”， zì shì yě；“ fēi lóng zài tiān”， shàng zhì yě；“ kàng lóng yòu huǐ”， qióng zhī zāi yě； qián yuán“ yòng jiǔ”， tiān xià zhì yě。“ qián lóng wù yòng”， yáng qì qián cáng；“ jiàn lóng zài tián”， tiān xià wén míng；“ zhōng rì qián qián”， yǔ shí xié xíng；“ huò yuè zài yuān”， qián dào nǎi gé；“ fēi lóng zài tiān”， nǎi wèi hū tiān dé；“ kàng lóng yòu huǐ”， yǔ shí xié jí； qián yuán“ yòng jiǔ”， nǎi xiàn tiān zé。 qián“ yuán” zhě， shǐ 'ér hēng zhě yě；“ lì zhēn” zhě， xìng qíng yě。 qián shǐ néng yǐ měi lì lì tiān xià， bù yán suǒ lì， dà yǐ zāi， dà zāi qián hū， gāng jiàn zhōng zhèng， chún cuì jīng yě。 liù yáo fā huī， bàng tōng qíng yě， shí chéng liù lóng， yǐ yù tiān yě。 yún xíng yǔ shī， tiān xià píng yě。 jūn zǐ yǐ chéng dé wéi xíng， rì kě jiàn zhī xíng yě。“ qián” zhī wéi yán yě， yǐn 'ér wèi jiàn， xíng 'ér wèi chéng， shì yǐ jūn zǐ fú yòng yě。 jūn zǐ xué yǐ jù zhī， wèn yǐ biàn zhī， kuān yǐ jū zhī， rén yǐ xíng zhī。《 yì》 yuē：“ jiàn lóng zài tián， lì jiàn dà rén。” jūn dé yě。 jiǔ sān zhòng gāng 'ér bù zhōng， shàng bù zài tiān， xià bù zài tián， gù qián qián yīn qí shí 'ér tì， suī wēi“ wú jiù” yǐ。 jiǔ sì zhòng gāng 'ér bù zhōng， shàng bù zài tiān， xià bù zài tián， zhōng bù zài rén， gù“ huò” zhī， huò zhī zhě， yí zhī yě。 gù“ wú jiù”。 fū“ dà rén” zhě， yǔ tiān dì hé qí dé， yǔ rì yuè hé qí míng， yǔ sì shí hé qí xù， yǔ guǐ shén hé qí jí xiōng。 xiān tiān 'ér tiān fú wéi， hòu tiān 'ér fèng tiān shí， tiān qiě fú wéi， ér kuàng yú rén hū！ kuàng yú guǐ shén hū！“ kàng” zhī wéi yán yě， zhī jìn 'ér bù zhī tuì， zhī cún 'ér bù zhī wáng， zhī dé 'ér bù zhī sàng， qí wéi shèng rén hū！ zhī jìn tuì cún wáng 'ér bù shī qí zhèng zhě， qí wéi shèng rén hū！
kūn zhì róu 'ér dòng yě gāng， zhì jìng 'ér dé fāng， hòu dé zhù 'ér yòu cháng， hán wàn wù 'ér huà guāng。 kūn dào qí shùn hū， chéng tiān 'ér shí xíng。 jī shàn zhī jiā bì yòu yú qìng， jī bù shàn zhī jiā bì yòu yú yāng。 chén shì qí jūn， zǐ shì qí fù， fēi yīzhāoyīxī zhī gù， qí suǒ yóu lái zhě jiàn yǐ。 yóu biàn zhī bù zǎo biàn yě。《 yì》 yuē：“ lǚ shuāng， jiān bīng zhì。” gài yán shùn yě。“ zhí” qí zhèng yě，“ fāng” qí yì yě。 jūn zǐ jìng yǐ zhí nèi， yì yǐ fāng wài， jìng yì lì 'ér dé bù gū。“ zhí fāng dà， bù xí wú bù lì。” zé bù yí qí suǒ xíng yě。 yīn suī yòu měi，“ hán” zhī yǐ cóng wáng shì， fú gǎn chéng yě。 dì dào yě， qī dào yě， chén dào yě。 dì dào“ wú chéng” ér dài“ yòu zhōng” yě。 tiān dì biàn huà， cǎo mù fān， tiān dì bì， xián rén yǐn。《 yì》 yuē：“ kuò náng， wú jiù wú yù。” gài yán jǐn yě。 jūn zǐ“ huáng” zhōng tōng lǐ， zhèng wèi jū tǐ， měi zài qí zhōng， ér chàng yú sì zhī， fā yú shì yè， měi zhī zhì yě！ yīn yí yú yáng bì zhàn， wéi qí xián yú wú yáng yě。 gù chēng“ lóng” yān yóu wèi lí qí lèi yě， gù chēng“ xuè” yān。 fū“ xuán huáng” zhě， tiān dì zhī zá yě， tiān xuán 'ér dì huáng。 |
|
- : Wen Yan
- n.: the literary Chinese, wen-yen
|
|
| wén xué | míng cí | xiàn dài hàn yǔ | fāng yán | cí yǔ | diǎn gù | dòng wù | dàn shuǐ yú | | yú | shuǐ chǎn | cí huì | míng rén | zhuān jiā | cí diǎn | hàn yǔ | jiè dài | | xíng róng cí | gèng duō jiēguǒ ... |
|
|
|