yǔ nèi hùn tóng mì cè
宇内混同秘策
　　19 shì jì chū de bù yī xué zhě zuǒ téng xìn yuān zài《 yǔ nèi hùn tóng mì cè 》 zhōng zhù zhāng yǐ shén dào jiào lái “ yǔ nèi hùn tóng ”（ tǒng yī shì jiè）， shè jì chū liǎo yī gè zhōu mì de rù qīn hé zhàn lǐng zhōng guó de“ mì cè”， tí chū rì běn yào xiān gōng qǔ mǎn zhōu， rán hòu“ jīng lüè” zhěng gè zhōng guó。 tā shèn zhì lián rì běn gè dì fāng zhèng fǔ de zuò zhàn fēn gōng hé chū bīng shùn xù dū shè jì hǎo liǎo。 zhè shì lì shǐ shàng dì yī běn yòng xué shù yán jiū de fāng shì， xì tǒng tí chū qīn huá fāng lüè de xué shù wén zhāng .
　　 zuǒ téng xìn yuān（ 1767 ～ 1850） chū shēn píng mín， wéi yī xué shì jiā， céng xíng guò yī， yě céng duǎn qī zuò guò mù liáo， hái dāng guò sī shú xiān shēng， duì zào chuán zào páozhī lèi jí gǎn xīng qù， sì shí jiǔ suì hòu zhōu yóu rì běn gè dì， kǎo chá rì běn shān chuān dì lǐ， guān zhù rì běn lì shǐ yǔ xiàn zhuàng， tóng shí qián xīn zhù shū lì shuō， yī shēng zhù zuò dá sān bǎi zhǒng， fán bā qiān juàn， nèi róng shè jí zhèng zhì、 jīng jì、 jūn shì、 fǎ lǜ、 lì shǐ、 dì lǐ、 bó wù děng gè gè fāng miàn， chéng wéi zhù míng xué zhě。 zài rì běn fēng jiàn shí dài mò qī zhèng zhì jīng jì hé guó jì xíng shì děng miàn lín yī xì liè wēi jī de qíng kuàng xià， tā guǎng fàn diào chá yán jiū， xiàng dāng shí de mù fǔ hé dì fāng fān fá tí chū liǎo yī xì liè gǎi gé zhù zhāng。 qí zhōng zuì zhòng yào de zhù shù zhī yī jiù shì tā zài 1823 nián xiě de《 yǔ nèi hùn tóng mì cè 》。 zhè shì tā suǒ shè jì de rì běn zhèng zhì jīng jì jí guó jì guān xì de jī běn shè xiǎng hé fāng lüè， bìng yù xiàng zhí zhèng zhě tí jiāo， gù chēng“ mì cè”。 suǒ wèi“ yǔ nèi”， zhǐ de shì“ yǔ zhòu zhī nèi”， xiāng dāng yú jīn rì de“ shì jiè” zhī yì； suǒ wèi“ hùn tóng”， jiù shì hùn hé、 tóng huà、 tǒng yī zhī yì。 tā shí jì shàng shì zuǒ téng xìn yuān suǒ gòu huà de wèi lái shì jiè de zhèng zhì dì tú。
　　《 yǔ nèi hùn tóng mì cè 》 yòng jìn dài rì yǔ xiě chéng， 1937 nián dōng jīng dà tóng guǎn shū diàn chū bǎn liǎo bǎo tián huì jí jiàozhù běn。 gāi shū fēn《 yǔ nèi hùn tóng dà lùn》（ xiāng dāng yú xù yán） hé《 yǔ nèi hùn tóng mì cè 》 zhèng wén liǎng juàn。 qí zhōng，《 yǔ nèi hùn tóng dà lùn》 jiǎn míng 'ě yào 'ér yòu quán miàn dì chǎn shù liǎo zì jǐ de zhù zhāng。 tā shǒu xiān jié lì shǐ zì jǐ de“ yǔ nèi hùn tóng” de zhù zhāng shén shèng huà， yǐ shén dào jiào wéi yǐ jù， zhuólì lùn zhèng yóu rì běn héng héng zuò zhě yòu chēng“ huáng dà yù guó” huò“ huáng guó” héng héng lái tǒng yī shì jiè shì shén suǒ fù yú de yī zhǒng shǐ mìng。 tā kāi mén jiàn shān dì xiě dào：
　　 huáng dà yù guó， nǎi dà dì zuì chū chéng lì zhī guó， shì shì jiè wàn guó zhī gēn běn。 gù qí gēn běn què lì zhī shí， zé quán shì jiè xī wéi jùn xiàn， wàn guó jūn cháng jiē wéi chén pú。 chá kǎo shén shì gǔ diǎn， yòu suǒ wèi“ kě zhī qīng hǎi yuán cháo zhī bā bǎi zhòng yě” zhī jù， jí wèi huáng zǔ yī xié nà qí dà shén sù xū zuǒ zhī nán mìng suǒ cì yú。 kě zhī míng hū chǎn líng shén jiào， yǐ 'ān fǔ shì jiè wàn guó zhī cāng shēng， nǎi huáng guó yuán běn zhī yào wù。 wǒ céng zhù《 jīng jì dà diǎn》 hé《 tiān xíng yào lù》 děng shū， xī wéi chǎn míng chǎn líng zhī shén jiào 'ér xiě， yì jí 'ān fǔ quán shì jiè zhī fǎ yě。 gài jiù jì quán shì jiè zhī cāng shēng， shì jí hóng wěi zhī shì yè， bì xiān míng biàn wàn guó zhī dì lǐ xíng shì， yǐ miào hé tiān dì zhī zì rán， bì shī yǐ chǎn líng zhī fǎ jiào。 gù jīng yán dì lǐ xué yì shì zài bì xíng yǐ。（《 yǔ nèi hùn tóng mì cè 》 jiàozhù běn dì 47～ 48 yè）
　　 zhè lǐ suǒ wèi de“ chǎn líng shén”， shì《 rì běn shū jì》 zhōng de dài biǎo yǔ zhòu zhī shēng chéng lì de liǎng gè yǐn xíng dà shén， jí huáng zǔ shén。 zuǒ téng xìn yuān xiǎn rán shì shòu dào liǎo 18 shì jì yǐ běn hè mào zhēn yuān（ 1697～ 1769） hé běn jū xuān cháng（ 1730～ 1801） děng wéi dài biǎo de suǒ wèi fù gǔ guó xué de yǐng xiǎng， wéi duì kàng zhōng guó wén huà de shèn tòu hé yǐng xiǎng， ér qiáng diào rì běn de gǔ diǎn chuán tǒng， bìng zài 8 shì jì zuì gǔ lǎo de wén xiàn《 rì běn shū jì》、《 gǔ shì jì》 zhōng zhǎo dào liǎo xìn yǎng de yuán tóu。 tā jiāng liǎng shū zhōng de shén huà hé chuán shuō jiā yǐ zōng jiào huà， chēng zhī wéi“ chǎn líng shén jiào”， yǐ cǐ qiáng diào rì běn zuò wéi“ tiān shén jiàng lín suǒ shēng de huáng guó” suǒ jù yòu de shén shèng xìng、 yōu yuè xìng， qiáng diào rì běn guó zuò wéi“ huáng guó” de nà zhǒng zì háo， bìng bǎ zhè zhǒng yōu yuè hé zì háo zuò wéi“ yǔ nèi hùn tóng” de qián tí yǔ jī chǔ：
　　 jīn fū xiáng zhī wàn guó dì lǐ， yǐ míng chá wǒ rì běn quán guó zhī xíng shì， kě zhī rì běn zì chì dào yǐ běi sān shí dù qǐ zhì sì shí wǔ dù zhǐ， qì hòu wēn hé， tǔ dì féi wò， wàn zhǒng wù chǎn， yīngyǒu jìn yòu。 sì zhōu huán dà yáng， chuán bó hǎi yùn jí qí biàn lì， wàn guó wú shuāng； rén jié dì líng， qín láo yǒng gǎn， jiǒng yì tā bāng。 qí shì táng táng， sì hǎi dú xiù， biān tà yǔ nèi zhī shí lì， nǎi tiān rán qí bèi yān。 ruò yǐ shén zhōu zhī xióng wēi zhēng fá mán yí zhī chǔn lèi， hùn tóng shì jiè、 tǒng yī wàn guó， hé nán zhī yòu zāi！ ài！ zào wù zhù 'ēn chǒng huáng dà yù guó， zhēn wú yǐ fù jiā yǐ。（ dì 48 yè）
　　《 yǔ nèi hùn tóng mì cè 》 zài wèn shì zhī hòu， bù duàn zài bǎn， zhú jiàn chéng wéi rì běn duì wài qīn lüè、 tè bié shì duì huá qīn lüè de sī xiǎng yuān yuán zhī yī。
　　40 nián dài chū， dāng rì běn quán miàn rù qīn zhōng guó， bìng xiàng zhěng gè yà zhōu tuī jìn、 qǐ tú jiàn lì“ yà xì yà gòng róng juàn” de shí hòu， zuǒ téng xìn yuān de“ yǔ nèi hùn tóng” lùn bèi yī xiē rén shì wéi jīng diǎn。