fó jiào yòng yǔ : fó jiào yì shù : dì yī pī quán guó zhòng diǎn wén wù bǎo hù dān wèi míng dān : diāo sù : zhōng guó > hé běi >hán dān > xiǎng táng shān shí kū
xiǎnshìdìtú
mùlù
No. 1
　　 xiǎng táng shān shí kū lián xì fāng shì dì zhǐ： hán dān shì fēng fēng kuàng qū gǔ shān
　　 diàn huà： 25 yuán xiǎng táng shān shí kū tóu sù diàn huà hán dān shì lǚ yóu tóu sù diàn huà： 0310-3216667
　　 hé běi shěng lǚ yóu tóu sù diàn huà： 0311-85814239
　　 guó jiā lǚ yóu tóu sù diàn huà： 010-65275315 xiǎng táng shān shí kū jǐng qū róng yù quán guó zhòng diǎn wén wù bǎo hù dān wèi xiǎng táng shān shí kū kāi fàng shí jiān 8:00-17:30 xiǎng táng shān shí kū jiāo tōng tú xiǎng táng shān shí kū gòu wù cí zhōu yáo jiù zài fēng fēng， zhè lǐ shèng chǎn táo cí， nín kě yǐ jìn chǎng mǎi huò， hěn fāng biàn。 xiǎng táng shān shí kū jiāo tōng dào xiǎng táng shān shí kū kě chéng zuò hán dān kāi wǎng fēng fēng de xiǎo gōng gòng huò 5 lù gōng jiāo chē， yě kě zuò huǒ chē qián wǎng。 xiàn zài dāng dì lǚ yóu bù mén zhèng zài chóu bèi kāi tōng yóu 3 lù lǚ yóu zhuān xiàn chē xiǎng táng shān shí kū wán fǎ guān guāng、 kǎo gǔ、 shí kū xīn shǎng
　　 zhōng guó běi cháo wǎn qī zhì míng dài fó jiào shí kū sì。 wèi yú hé běi shěng hán dān shì gǔ shān nán duān hé zhōng duàn xī lù， fēn bié chēng nán xiǎng táng shān、 běi xiǎng táng shān shí kū ， xiāng jù 7.5 gōng lǐ。 shǐ záo yú běi cháo wǎn qī， suí、 táng、 míng gè dài xiāng jì xiū zào。 xiàn cún shí kū 17 zuò， mó yá zào xiàng 450 yú kān， dà xiǎo zào xiàng 4300 yú zūn。 kū kān zǎo yòu sǔn huài， xǔ duō zào xiàng tóu bù sǔn shī， yòu de liú luò yú guó wài。 1935 nián běi píng yán jiū yuàn kǎo gǔ zǔ hé 1936 nián zhōng guó yíng zào xué shè liú dūn zhēn jí rì běn jīng dū dì guó dà xué shuǐ yě qīng yī、 cháng guǎng mǐn xióng céng xiān hòu jìn xíng diào chá， fēn bié fā biǎo liǎo《 nán běi xiǎng táng sì jí qí fù jìn shí kè mù lù》、《 hé běi gǔ jiàn zhù diào chá rì jì》 hé《 xiǎng táng shān shí kū 》； 1957 nián běi jīng dà xué kǎo gǔ shí xí duì jìn xíng diào chá shí cè。 gǔ shān yī dài wéi běi qí fó jiào shèng dì， táng shān shí kū yǔ běi qí huáng shì guān xì mìqiè， shì běi cháo wǎn qī zào xiàng zuì wéi jí zhōng yě zuì jù dài biǎo xìng de shí kū。 1961 nián zhōng huá rén mín gòng hé guó guó wù yuàn gōng bù wéi quán guó zhòng diǎn wén wù bǎo hù dān wèi。
　　 xiǎng táng shān xiàn cún běi cháo wǎn qī dòng kū 11 zuò， jí nán xiǎng táng 7 zuò， běi xiǎng táng 4 zuò。 běi qí shí kū duō jù fǎng mù jié gòu kū láng， qí zhōng nán xiǎng táng dì 3、 7 kū， běi xiǎng táng dì 2、 3 kū， zài kū qián sì zhù sān kāi jiān kū láng shàng fāng yòu záo yòu dà xíng fù bō、 shān huā jiāo yè、 chà gān jí huǒ yàn bǎo zhū děng， xíng chéng liǎo hěn yòu tè sè de tǎ xíng kū。 kū mén liǎng cè diāo bā jiǎo shù lián zhù， mén 'é shì yǐ jīng zhì de bǎo tǎ、 fēi tiān， mén cè bì qiǎn diāo féi dà rěn dōng wén， zhěng gè wài guān zhuāng shì huá lì。 nán xiǎng táng dì 2 kū kū láng yán 'é shàng diāo wǔ pū zuò shuāng chāo tōu xīn zào dǒu □， shì shí kū jiàn zhù zhōng jǐn yòu de yī lì， wéi yán jiū běi cháo jiàn zhù nán dé de shí wù zī liào。
　　 xiǎng táng shān shí kū zhù yào dài biǎo liǎo běi qí de fó jiào zào xiàng yì shù， shì duǎn zàn de běi qí wáng cháo liú xià de zuì dà de yì shù bǎo kù。 jìn nián lái， xué shù jiè jiāng xiǎng táng shān de diāo sù yì shù yù chēng wéi “ běi qí zào xiàng mó shì ”。 zōng shàng suǒ shù， wǒ men fēn bié cóng dòng kū xíng zhì、 zào xiàng fēng gé jí diāo kè jì fǎ sān fāng miàn duì běi xiǎng táng běi qí fēng gé guī shù rú xià：
　　　 1、 dòng kū xíng zhì xiǎng táng shān běi qí dòng kū de xíng zhì kě fēn wéi yǐ xià jǐ zhǒng：
　　 zhōng xīn fāng zhù tǎ miào kū： yòu nán xiǎng táng dì yī、 èr kū， běi xiǎng táng dì sì、 jiǔ（ yǐ xià jiǎn chēng nán yī、 nán 'èr、 běi sì、 běi jiǔ kū， qí tā lèi tóng）， kū píng miàn fāng xíng、 píng dǐng， zhōng xīn wéi fāng zhù， sān miàn kāi kān huò yī miàn（ zhèng miàn） kāi kān（ běi sì、 nán 'èr）， hòu bì shàng bù yǔ dòng kū hòu de shān tǐ xiāng lián， xià bù xíng chéng dī 'ǎi yǒng dào， gònglǐ fó shí tōng xíng。 kū nèi sì bì záo fó kān， qián bì zhèng zhōng wéi kū mén， mén shàng yòu míng chuāng 'èr， míng chuāng jiān píng fú diāo dà xíng dì hòu lǐ fó tú（ běi liù） huò 'ā mí tuó jìng tǔ biàn（ nán yī、 nán 'èr）， jūn yǐ chǎng miàn hóng dà， chǎng jǐng zhuàng guān wéi tè xìng。
　　 zhōng xīn fāng zhù tǎ miào zhí jiē jì chéng liǎo yún gāng zhōng xīn tǎ zhù kū de xíng shì， zhǐ shì jiāng yún gāng fán fù、 suǒ suì de“ sān céng huò wǔ céng měi céng sān miàn měi miàn gè záo yī fó kān de lóu gé wū yán xíng zhōng xīn tǎ zhù” de xíng shì gǎi wéi“ sān miàn（ huò yī miàn） měi miàn kāi yī fó kān” de jiǎn jié、 míng kuài、 dà fāng de zhōng xīn fāng zhù de xíng shì， cóng 'ér tǐ xiàn chū liǎo běi cháo shí kū zhōng xīn zhù kū yóu fán dào jiǎn de fā zhǎn qū shì。
　　 sān bì sān kān fó diàn kū： yòu nán sān、 wǔ、 qī、 běi sān。 kū fēn qián láng hòu shì（ nán qī、 běi sān） miàn kuò wéi sān jiān sì zhù， míng jiān zhèng zhōng kāi kū mén， cì jiān gè kāi dà kān， kān nèi diāo tà shān lì shì xiàng， míng jiān shàng bù wéi yìn dù shì gǒng， cì jiān 'é fāng shàng wéi yī dǒu sān shēng gǒng。 kū yán diāo chū fǎng mù jié gòu jiàn zhù xíng shì de dī shuǐ、 yuán chuán、 tǒng wǎ děng， wǎ lǒng shàng yòu bā céng dié sè jī， jī shàng fú diāo dà xíng shān huā jiāo yè fù gài kū dǐng， dà jiāo yè yōng tuō fù bō qiū， qiū shàng diāo chū xiàng zhēng tǎ chà de shuāng céng huǒ yàn bǎo zhū。 kū nèi píng miàn fāng xíng、 qióng lóng dǐng， zhèng、 zuǒ、 yòu bì gè kāi wéi mù zhàng xíng kān， kān nèi diāo yī pū sān zūn（ nán wǔ）、 wǔ zūn（ nán qī）、 qī zūn（ běi sān） xiàng， kū dǐng fú diāo lián huā zǎo jǐng jí fēi tiān jì lè， dì miàn fú diāo dà lián huā， lián huā zhōng jiān zhì bó shān lú（ nán wǔ） kū mén liǎng cè kè dà fān juàn cǎo wén hé lián zhū wén， shàng bù kè fēi tiān。
　　 zhè zhǒng kū de xíng zhì jī běn shàng yīn xí liǎo běi wèi hòu qī lóng mén chǎn shēng de sān bì sān kān kū（ rú lóng mén de shí kū sì、 wèi zì dòng děng） xíng shì。
　　 sì bì shè tán kū： fēn fāng xíng píng miàn píng dǐng（ nán sì） hé fāng xíng píng miàn fù dǒu dǐng（ nán liù） liǎng zhǒng， zhè zhǒng kū de zhù yào tè zhēng shì sì bì shè huán tán， tán shàng yuán diāo zào xiàng。 zhèng、 zuǒ、 yòu bì wéi yī pū wǔ shēn huò qī shēn zǔ hé， qián bì kū mén liǎng cè tán shàng diāo lì shì xiàng。
　　 zhè zhǒng kū xíng， zài guò qù de yán jiū zhōng， yě jiāng tā yǔ sān bì sān kān kū huá rù yī lèi， zhè zhǒng xíng shì zài běi cháo shí kū zhōng shǔ yú xīn yàng shì。 suí táng yǐ hòu de lóng mén shí kū cái chū xiàn。
　　2、 zào xiàng fēng gé cóng dōng wèi wǔ dìng mò nián zhì běi qí hòu zhù gāo wěi shí qī， jìn guǎn shí jiān jiào duǎn（ yuē 20 duō nián）， fó jiào méi yòu duō dà de fā zhǎn biàn huà， dàn bì jìng shǔ yú gǎi cháo huàn dài jiē duàn， tǒng zhì jiē jí wèile biǎo xiàn zì jǐ， zài gè gè fāng miàn dōuyào gǎi biàn qián dài yí fēng， fǎn yìng dào fó jiào zào xiàng shàng yě háo bù lì wài。 xiǎng táng shān zuò wéi běi qí huáng shì kāi záo de dà kū， gèng duō de tǐ xiàn liǎo zhè yī diǎn。 rú xiǎng táng shān zuì zǎo kāi záo de běi xiǎng táng dì jiǔ kū（ dà fó dòng）， cóng《 zī zhì tōng jiàn》 de jìzǎi kě yǐ zhī dào，（ zài“ dōng wèi wǔ dìng wǔ nián yǐ yòu shí kū fó sì kě gōng ‘ sài zhī ’”）， shí kū de záo kè shí jiān zài dōng wèi wǔ dìng wǔ nián（ 547 nián） zhī qián， rán 'ér tā què yǔ tóng shí qī（ huò shāo qián） de zhū duō zào xiàng dà xiāng jìng tíng， gé diào yì qù。 yuǎn de bù shuō， wǒ men jiāng qí yǔ xiāng jù jǐn 90 gōng lǐ de 'ān yáng lán fēng shān dōng wèi wǔ dìng sì nián（ 548 nián） kāi záo de dà liú shèng kū xiāng bǐ， jí kě jiàn yì tóng。（ jiàn《 zhōng guó měi shù quán jí》 juàn shí sān）。 zài gāo shì kāi záo běi dòng yǐ zuò líng cáng zhī shí， gāo shì fù zǐ zé shí jì zhǎng wò zhe dōng wèi de zhèng quán。 cóng zhè yī diǎn shàng zhèng hǎo fǎn yìng chū gāo shì yù cuàn duó quán wèi， gǎi cháo huàn dài de yě xīn jìhuà。（ bù chū sān nián， biàn jiāng dōng wèi qǔ 'ér dài zhī， jiàn lì liǎo běi qí）
　　 zhè shí qī fó de zào xiàng， xíng tǐ dūn hòu jiēshí， biǎo xiàn chū běi qí mín zú de qiáng jiàn hé háo mài， miàn shāo fēng mǎn， gāo bí cháng mù。 jié jiā fū huò bàn jié jiā fū zuò yú yuán lián zuò shàng， yī wén shū dàng， chéng bù guī zé jiē tī zhuàng bù yú quán shēn， fó yī xià bǎi pū yú zuò miàn。
　　 pú sà de zhù yào fēng gé biǎo xiàn zài hún yuán dūn shí de tǐ tài shàng， qí zào xíng gěi rén yī zhǒng hòu zhòng zhī gǎn， rú nán xiǎng táng dì qī kū nèi de pú sà， miànxiàng fēng yuán， tǐ tài jiàn zhuàng bǎo mǎn， fù bù lüè lóng， yī wén huá lì， shàng zhù pī bó， xià zhù dà qún， qún jū tiē tǐ， zuò chū shuǐ shì， tóu dài bǎo guān， bǎo zèng xià chuí zhì zhǒu bù。 lìng wài， běi xiǎng táng dì jiǔ kū zuǒ kān hé nán xiǎng táng dì yī kū zuǒ kān nèi de pú sà， chōng fēn biǎo xiàn chū niǔ qū xié kuà gǔ fù， zhòng xīn luò yú yī jiǎo de tè diǎn， yǐ qián zhě（ běi dì jiǔ kū zuǒ kān） wèishèn， zhè bù néng bù chéng rèn shì kāi qǐ liǎo suí táng zào xiàng nà zhǒng“ nóng yàn fēng féi”“ xì yāo xié qū sān dào wān” de xiān hé。
　　 shēng wén dì zǐ miàn xíng yǔ pú sà tóng， tǐ tài hún yuán， yī shì jiǎn jié míng kuài， xià shēn yě yǔ pú sà xiāng sì， yòu“ cáo yī chū shuǐ” zhī fēng。 shēn tǐ bǐ lì shàng lüè xiǎn shàng cháng xià duǎn。
　　3、 diāo kè jì fǎ xiǎng táng shān běi qí zào xiàng diāo kè jì fǎ， yī fāng miàn jì chéng liǎo běi wèi de fēng gé， yī fāng miàn yòu chuàng zào chū xīn huā yàng。 běi wèi shí qī de zào xiàng duō yòng zhí píng dāo fǎ， yī wén biǎo xiàn wéi jiē tī shì， gěi rén yī zhǒng chún pǔ、 cū kuàng 'ér yòu shēng yìng de gǎn jué。 xiǎng táng shān zài xī shōu zhè zhǒng jì fǎ de tóng shí， yòu shǐ yòng liǎo yuán dāo fǎ jìn xíng hùn hé chǔlǐ， yóu qí biǎo xiàn zài yī wén zhuǎn zhé chù gèng wéi míng xiǎn，（ rú nán qī pú sà、 běi sān pú sà） shǐ zào xiàng de fú shì qū yú yuán rùn， fù yú zhēn shí， zài biǎo xiàn zào xiàng de jī tǐ shàng zé gèng duō de shǐ yòng liǎo yuán dāo fǎ（ rú běi jiǔ nán kān zuǒ pú sà， chì zú， qū tǐ， sū xiōng tǎn lù， fù bù lóng qǐ）， jiān xì yì diāo de shí zhì jiā shàng yì jiàng men xián shú jīng zhàn de diāo kè jì fǎ， shǐ zào xiàng píng tiān liǎo wú xiàn de shēng mìng lì， bìng biǎo xiàn chū xiān míng de gè xìng， kě yǐ shuō， běi qí yì jiàng zài biǎo xiàn rén wù gè xìng fāng miàn shì hěn chéng gōng de。
　　 chú cǐ zhī wài， xiǎng táng shān hái chū xiàn liǎo wù xiàng wài jiǎn dì fú diāo de xíng shì， zhè zhǒng xíng shì de dài biǎo zài běi xiǎng táng dì jiǔ kū nèi， huán kū shì bì jiǎo yī zhōu， diāo kè tí cái jūn wéi gòngyǎng rén hé bó shān lú， wù xiàng nèi méi yòu rèn hé diāo shì， qí xì bù de biǎo xiàn yìng yòng cǎi huì wán chéng。 cǐ wài， gāi kū qián bì kū mén liǎng cè de“ dì hòu lǐ fó tú” yě shì cǎi yòng liǎo zhè zhǒng fāng fǎ。 shí kū diāo kè yǔ bì huà cǎi huì xiāng jié hé yě chéng wéi xiǎng táng shān de yī zhǒng fēng gé。 wù xiàng wài jiǎn dì fú diāo de xíng shì shì jì chéng liǎo hàn mù zhōng huà xiàng shí、 huà xiàng zhuān de chuán tǒng， yīnggāi yǔ cǐ kū nǐ zuò gāo huān líng mù yòu guān xì。
　　 běi qí shí kū píng miàn fāng xíng， píng dǐng， fēn zhōng xīn tǎ zhù shì yǔ sān bì sān kān shì liǎng lèi。 zhōng xīn tǎ zhù shì yòu nán xiǎng táng 1、 2 kū， běi xiǎng táng 3、 6 kū děng； sān bì sān kān shì yòu nán xiǎng táng 5、 7 kū， běi xiǎng táng 2 kū děng。 xiǎng táng shān de tǎ zhù jǐn sān miàn tōng dǐng， hòu miàn záo chéng dī 'ǎi de suì dào， sān bì sān kān kū zé zài hòu bì hé zuǒ yòu bì gè záo yī dà kān， bì jiǎo diāo bǎo tán yī zhōu。 zhōng xīn tǎ zhù kū yǐ běi xiǎng táng dì 6 kū ( dà fó dòng ) guī mó zuì dà， diāo kè zuì jīng měi， kū kuān 13 mǐ， shēn 13.3 mǐ， gāo 11.4 mǐ ( jiàn tú )。 zhōng xīn zhù zuò fó gāo 3.5 mǐ， shì xiǎng táng shān shí kū zhōng zuì dà de zào xiàng， kū nèi gè bì záo tǎ xíng liè kān gòng 16 gè， shì chuí màn jí huǒ yàn bǎo zhū， diāo shì fù lì， kān nèi qīng shí zuò fó wèimín guó chū nián bǔ zhì。
　　 sān bì sān kān kū yǐ nán xiǎng táng dì 7 kū ( qiān fó dòng ) bǎo cún jiào wán zhěng， shēn 5.2 mǐ， kuān 4.6 mǐ， gāo 3.75 mǐ。 mén wài liǎng cè kān nèi gè diāo yī lì shì， kū nèi sān bì kāi dà kān gè diāo yī fó 'èr dì zǐ 'èr pú sà， qián bì mǎn diāo qiān fó， kū dǐng zhōng xīn diāo dà xíng lián huā， zhōu rào bā shēn fēi tiān jí bǎo zhū， wéi xiǎng táng shān kū dǐng diāo kè zhōng de jīng pǐn。 xiǎng táng shān shí kū de běi qí zào xiàng， miànxiàng fēng yuán， tǐ xíng jiàn zhuàng， lì xiàng rú shàng dà xià xiǎo de yuán zhù zhuàng， yī wén qīng bó shū jiǎn， jǐn tiē shēn qū， yǐ yóu běi wèi yǐ xiàn tiáo wéi zhù de zào xíng， zhú bù zhuǎn biàn wéi yǐ biǎo xiàn xíng tǐ wéi zhù de xīn fēng gé， yòu jiào qiáng de zhì gǎn， chéng wéi běi wèi dào suí táng zhī jiān de yī gè guò dù jiē duàn， jù yòu chéng qián qǐ hòu de zhòng yào zuò yòng。 gè kū cóng kū kān dào bǎo tán、 lián zuò、 bèi guāng děng xì bù dū yòng shēn qiǎn fú diāo kè chū duō zhǒng fán rù 'ér jí fù biàn huà de tú 'àn wén yàng， zhū zhǒng wén yàng pèi zhì dé yí， mì 'ér bù luàn， chǎn shēng nóng liè de zhuāng shì xiào guǒ， xíng chéng xiǎng táng shān běi qí shí kū de yī gè tè diǎn。
　　 xiǎng táng shān yí cún dà liàng mó yá kè jīng， shì běi qí shí qī zuì zhòng yào de kè jīng dì zhī yī。 běi xiǎng táng dì 2 kū tiān tǒng sì nián (568) zhì wǔ píng sān nián (572) jìn chāng jùn kāi guó gōng táng yōng suǒ xiě kè《 wéi mó jié jīng》、《 mí lè chéng fó jīng》、《 bèi jīng》、《 shèng□ jīng》， yòu《 táng yōng xiě jīng bēi》 jìzǎi kè jīng jīng guò， gāi bēi bǎo cún liáng hǎo， jù yòu zhòng yào de shǐ liào jià zhí， xiàng lái wéi zhōng wài wén wù、 shǐ xué yán jiū zhě suǒ zhòng。
　　 běi qí yǐ hòu， suí、 táng、 míng gè dài gòng záo 6 gè kū， guī mó dōubù dà， diāo kè zhuāng shì yě bǐ jiào jiǎn dān。 cǐ wài lì yòng běi qí dòng kū nèi wài yán bì hái kāi záo yòu bù shǎo zào xiàng kān， qí zhōng suí kān jìn 50 gè， zuì zǎo wéi kāi huáng sì nián (584)， táng kān yuē 300 gè， yǐ wǔ zhōu shí qī jū duō。
　　 liǎng chù shí kū jūn yòu fù shǔ jiàn zhù qún， běi xiǎng táng shí kū xià fāng de cháng lè sì yí zhǐ zhàn dì 7000 píng fāng mǐ， nèi yòu sòng tǎ、 jīng chuáng jí sòng zhì mín guó nián jiān de shí bēi、 zào xiàng。 nán xiǎng táng shí kū fù jìn yòu sòng tǎ jí lóu gé、 diàn yǔ děng。 1986 nián qīng lǐ nán xiǎng táng shí kū wài yán， yú dì 2 kū mén wài lù chū suí dài de《 fǔ shān shí kū zhī bēi》， jì shù gāi kū shǐ jiàn jí běi zhōu miè fǎ děng zhòng dà shì jiàn， shì yòu guān xiǎng táng shān shí kū yíng zào shǐ de zhòng yào fā xiàn。
　　　 1957 nián jiàn lì xiǎng táng sì wén wù bǎo guǎn suǒ。 1981 ～ 1982 nián hán dān shì、 fēng fēng kuàng qū liǎng wén wù bǎo guǎn suǒ hé zuò duì shí kū jìn xíng quán miàn diào chá shí cè， jiàn lì zī liào dàng 'àn， bìng xiān hòu wéi xiū liǎo kū qún de wéi qiáng jí diàn yǔ děng fù shǔ jiàn zhù。 1989 nián kāi shǐ wéi xiū nán xiǎng táng shí kū。
　　 xiǎng táng shān shí kū 、 fó xiàng、 huā huì děng diāo kè， měi guān dà fāng， qí diāo yì chéng qián qǐ hòu， shì wǒ guó shí kū yì shù fā zhǎn shǐ shàng cóng dà tóng yún gāng dào luò yáng lóng mén guò dù jiē duàn de yī gè zhòng yào biāo zhì， yě shì yán jiū wǒ guó fó jiào、 jiàn zhù、 diāo kè、 huì huà jí shū fǎ yì shù de zhòng yào bǎo kù zhī yī。
No. 2
　　xiǎng táng sì shí kū， zuò luò zài hé běi shěng zuì nán duān de hán dān shì xī nán bù。 tā zuì chū kāi záo yú 1400 duō nián qián de běi qí shí dài（ gōng yuán 500 héng 577 nián）。 yǐ hòu， suí、 táng、 sòng、 yuán、 míng gè dài jūn yòu zēng záo。 xiàn zài shàng yòu shí kū 16 zuò， 4000 duō zūn diāo xiàng， fēn nán běi liǎng chù， sú chēng nán běi xiǎng táng sì shí kū。 liǎng sì xiāng jù 15 gōng lǐ， shí kū jūn yíng záo zài shān qīng shuǐ xiù、 huán jìng yōu měi de gǔ shān zuì yōu zhì de shí yán zhōng。 shí kū yōu shēn， rén men zài shān dòng lǐ jī zhǎng shuǎi xiù， dōunéng fā chū hóng liàng de huí shēng， gù míng“ xiǎng táng”。
　　 xiǎng táng shān shí kū shǔ quán guó zhòng diǎn wén wù bǎo hù dān wèi， wèi yú hán dān shì fēng fēng kuàng qū gǔ shān， fēn nán běi liǎng chù， xiāng jù yuē 15 gōng lǐ。 yīn shí kū qún zài shān yāo， rén men tán xiào、 fú xiù、 zǒu dòng jūn néng fā chū kēng qiāng de huí shēng， gù míng xiǎng táng shān shí kū 。 xiàn cún shí kū 16 zuò， mó yá zào xiàng 450 yú kān， dà xiǎo zào xiàng 5000 yú zūn， hái yòu dà liàng kè jīng、 tí jì děng。 tā shì hé běi shěng xiàn yǐ fā xiàn de zuì dà de shí kū， yě shì guó wù yuàn dì yī pī gōng bù de guó jiā zhòng diǎn wén wù bǎo hù dān wèi。
　　 xiǎng táng shí kū shì zěn me lái de ní？ běi qí yǐ yè（ jīn hé běi shěng lín zhāng xiàn xī nán） wéi dū chéng， yǐ jìn yáng（ jīn shān xī tài yuán） wéi péi dū。 gǔ shān dì chù liǎng gè dū chéng lái wǎng bì jīng zhī dì， zhè lǐ shān qīng shuǐ xiù， shí zhì yōu liáng， běi qí huáng dì gāo yáng biàn xià lìng zài cǐ dì kāi záo shí kū， xiū zhù xíng gōng， xīng jiàn sì yuàn， yǐ biàn zài tā lái wǎng yú jìn yáng hé yè shí bì shǔ、 yóu wán hé lǐ fó。 huáng dì de xíng gōng zǎo yǐ dàng rán wú cún， fó sì yě bù shì yuán lái de jiàn zhù liǎo， ér záo zài yán bì shàng de yī zuò zuò shí kū què bǎo liú liǎo xià lái， yǐ tā dú tè de fēng gé xī yǐn zhe yuè lái yuè duō de zhōng wài yóu kè。
　　 nán xiǎng táng shí kū dì chù lín shuǐ zhèn zhǐ fāng cūn xī běi， gǔ shān nán lù， fǔ yáng hé běi 'àn。 jìn bàng yòu diàn yǔ、 kào shān lóu gé、 gǔ tǎ děng fù shǔ jiàn zhù。 zhè lǐ xiàn cún dà xiǎo shí kū 7 zuò， fēn shàng xià liǎng céng， shàng céng 5 zuò， xià céng 2 zuò， zì xià 'ér shàng wéi huá yán dòng、 bān ruò dòng、 kōng dòng、 ā mí tuó dòng、 shì jiā dòng、 lì shì dòng hé qiān fó dòng。 qí zhōng huá yán dòng guī mó zuì dà， gāo 4.9 mǐ， kuān hé shēn gè 6.3 mǐ， nèi kè《 dà fāng guǎng fó huá yán jīng》， gù chēng huá yán dòng。 kū nèi nán bì zhèng zhōng shàng bù yòu 'ēmítuófó jìng tǔ tú gù shì de dà xíng fú diāo， nán miàn zhōng xīn zhù shàng bù yòu shì jiā shuō fǎ tú hé fó běn shēng gù shì fú diāo。 wèi yú shàng céng de qiān fó dòng， xiǎo qiǎo líng lóng， bǎo cún jiào hǎo。 kū dǐng wài bì shàng fāng diāo fù bō tǎ， tǎ duān diāo juǎnyún zhuàng shān huā jiāo yè， zhōng diāo zhǎn chì yù fēi de jīn chì wū， bō dǐng diāo bǎo zhū， liǎng cè gè diāo bā jiǎo xíng bǎo zhū dǐng zhù。 kū nèi sān miàn bǎo tán shàng gè kān jūn diāo yī fó liǎng dì zǐ liǎng pú sà， zhèng miàn kān běn zūn wéi shì jì fó。 dòng bì guǎng zào qiān fó， yòu dà xiǎo zào xiàng 1028 zūn， gù míng qiān fó dòng。 kū dǐng wēi lóng， zhōng yāng diāo lián huā， zhōu diāo 8 shēn fēi tiān， liǎng liǎng xiāng duì， xíng chéng gè zǔ duìchèn de qīng gē màn wǔ de shén xiān jí lè shì jiè。 cǐ kū jié gòu yán jǐn， diāo yì jīng zhì， yóu qí shì wài bì de dà xíng diāo kè， kū dǐng de fēi tiān diāo kè， dōushì jué wú lún bǐ de yì shù zhēn pǐn。
　　 xiǎng táng shān wài jǐng běi xiǎng táng shí kū wèi yú hé cūn cūn dōng de gǔ shān tiān gōng fēng xī pō， gòng yòu dòng kū 9 zuò， cóng zuǒ dào yòu wéi dà yè dòng、 kè jīng dòng、 èr fó dòng、 shì yíng dòng、 jiā jìng dòng、 wú míng dòng、 dà fó dòng hé liǎng gè wú míng dòng。 qí zhōng dà fó dòng guī mó zuì dà， zhuāng shì zuì huá lì。 kū nèi jìn shēn 13.3 mǐ， kuān 13 mǐ， gāo 11.4 mǐ。 zhèng miàn kān běn zūn shì shì jiā móu ní zuò xiàng， tōng zuò gāo 5 mǐ， zào xíng yúnchèn， zhuāng zhòng dūn hòu， wéi xiǎng táng shí kū zhōng zuì dà de zào xiàng。 qí bèi fú diāo huǒ yàn、 rěn dōng wén qī tiáo huǒ lóng chuān chā qí jiān， diāo kè jīng qiǎo， zhuāng shì huá lì， wéi běi qí gāo chāo yì shù de dài biǎo。
　　 liǎng chù xiǎng táng shí kū jūn shǐ jiàn yú běi qí。 dāng shí běi qí yòu liǎng gè zhèng zhì zhōng xīn， yī shì guó dū yè ( jīn lín zhāng jìng nèi )， yī shì bié dū jìn yáng ( jīn shān xī tài yuán )。 dì 'ě tài xíng shān dōng xī jiāo tōng yào 'ài de gǔ shān， shì liǎng dū lái wǎng bì jīng zhī dì。 zhè lǐ shān qīng shuǐ xiù， fēng jǐng měi lì， shí zhì yōu liáng， jiāng fó jiào fèng wéi guó jiào de běi qí huáng dì gāo yáng biàn xuǎn zé cǐ chù záo kū jiàn sì， yíng zào guān yuàn， zuò wéi tā lái wǎng yú liǎng dū zhī jiān de bì shǔ、 yóu wán hé lǐ fó zhī dì。 cǐ hòu suí、 táng、 sòng、 míng gè dài jūn zài cǐ zēng záo。
　　 xiǎng táng shān xiàn cún běi cháo wǎn qī dòng kū 11 zuò， jí nán xiǎng táng 7 zuò， běi xiǎng táng 4 zuò。 běi qí shí kū duō jù fǎng mù jié gòu kū láng， qí zhōng nán xiǎng táng dì 3、 7 kū， běi xiǎng táng dì 2、 3 kū， zài kū qián sì zhù sān kāi jiān kū láng shàng fāng yòu záo yòu dà xíng fù bō、 shān huā jiāo yè、 chà gān jí huǒ yàn bǎo zhū děng， xíng chéng liǎo hěn yòu tè sè de tǎ xíng kū。 kū mén liǎng cè diāo bā jiǎo shù lián zhù， mén 'é shì yǐ jīng zhì de bǎo tǎ、 fēi tiān， mén cè bì qiǎn diāo féi dà rěn dōng wén， zhěng gè wài guān zhuāng shì huá lì。 nán xiǎng táng dì 2 kū kū láng yán 'é shàng diāo wǔ pū zuò shuāng chāo tōu xīn zào dǒu□， shì shí kū jiàn zhù zhōng jǐn yòu de yī lì， wéi yán jiū běi cháo jiàn zhù nán dé de shí wù zī liào。
　　 xiǎng táng shān shí kū zhù yào dài biǎo liǎo běi qí de fó jiào zào xiàng yì shù， shì duǎn zàn de běi qí wáng cháo liú xià de zuì dà de yì shù bǎo kù。 jìn nián lái， xué shù jiè jiāng xiǎng táng shān de diāo sù yì shù yù chēng wéi“ běi qí zào xiàng mó shì”。 zōng shàng suǒ shù， wǒ men fēn bié cóng dòng kū xíng zhì、 zào xiàng fēng gé jí diāo kè jì fǎ sān fāng miàn duì běi xiǎng táng běi qí fēng gé guī shù rú xià：
　　1、 dòng kū xíng zhì xiǎng táng shān běi qí dòng kū de xíng zhì kě fēn wéi yǐ xià jǐ zhǒng：
　　 zhōng xīn fāng zhù tǎ miào kū： yòu nán xiǎng táng dì yī、 èr kū， běi xiǎng táng dì sì、 jiǔ（ yǐ xià jiǎn chēng nán yī、 nán 'èr、 běi sì、 běi jiǔ kū， qí tā lèi tóng）， kū píng miàn fāng xíng、 píng dǐng， zhōng xīn wéi fāng zhù， sān miàn kāi kān huò yī miàn（ zhèng miàn） kāi kān（ běi sì、 nán 'èr）， hòu bì shàng bù yǔ dòng kū hòu de shān tǐ xiāng lián， xià bù xíng chéng dī 'ǎi yǒng dào， gònglǐ fó shí tōng xíng。 kū nèi sì bì záo fó kān， qián bì zhèng zhōng wéi kū mén， mén shàng yòu míng chuāng 'èr， míng chuāng jiān píng fú diāo dà xíng dì hòu lǐ fó tú（ běi liù） huò 'ā mí tuó jìng tǔ biàn（ nán yī、 nán 'èr）， jūn yǐ chǎng miàn hóng dà， chǎng jǐng zhuàng guān wéi tè xìng。
　　 zhōng xīn fāng zhù tǎ miào zhí jiē jì chéng liǎo yún gāng zhōng xīn tǎ zhù kū de xíng shì， zhǐ shì jiāng yún gāng fán fù、 suǒ suì de“ sān céng huò wǔ céng měi céng sān miàn měi miàn gè záo yī fó kān de lóu gé wū yán xíng zhōng xīn tǎ zhù” de xíng shì gǎi wéi“ sān miàn（ huò yī miàn） měi miàn kāi yī fó kān” de jiǎn jié、 míng kuài、 dà fāng de zhōng xīn fāng zhù de xíng shì， cóng 'ér tǐ xiàn chū liǎo běi cháo shí kū zhōng xīn zhù kū yóu fán dào jiǎn de fā zhǎn qū shì。
　　 sān bì sān kān fó diàn kū： yòu nán sān、 wǔ、 qī、 běi sān。 kū fēn qián láng hòu shì（ nán qī、 běi sān） miàn kuò wéi sān jiān sì zhù， míng jiān zhèng zhōng kāi kū mén， cì jiān gè kāi dà kān， kān nèi diāo tà shān lì shì xiàng， míng jiān shàng bù wéi yìn dù shì gǒng， cì jiān 'é fāng shàng wéi yī dǒu sān shēng gǒng。 kū yán diāo chū fǎng mù jié gòu jiàn zhù xíng shì de dī shuǐ、 yuán chuán、 tǒng wǎ děng， wǎ lǒng shàng yòu bā céng dié sè jī， jī shàng fú diāo dà xíng shān huā jiāo yè fù gài kū dǐng， dà jiāo yè yōng tuō fù bō qiū， qiū shàng diāo chū xiàng zhēng tǎ chà de shuāng céng huǒ yàn bǎo zhū。 kū nèi píng miàn fāng xíng、 qióng lóng dǐng， zhèng、 zuǒ、 yòu bì gè kāi wéi mù zhàng xíng kān， kān nèi diāo yī pū sān zūn（ nán wǔ）、 wǔ zūn（ nán qī）、 qī zūn（ běi sān） xiàng， kū dǐng fú diāo lián huā zǎo jǐng jí fēi tiān jì lè， dì miàn fú diāo dà lián huā， lián huā zhōng jiān zhì bó shān lú（ nán wǔ） kū mén liǎng cè kè dà fān juàn cǎo wén hé lián zhū wén， shàng bù kè fēi tiān。
　　 zhè zhǒng kū de xíng zhì jī běn shàng yīn xí liǎo běi wèi hòu qī lóng mén chǎn shēng de sān bì sān kān kū（ rú lóng mén de shí kū sì、 wèi zì dòng děng） xíng shì。
　　 sì bì shè tán kū： fēn fāng xíng píng miàn píng dǐng（ nán sì） hé fāng xíng píng miàn fù dǒu dǐng（ nán liù） liǎng zhǒng， zhè zhǒng kū de zhù yào tè zhēng shì sì bì shè huán tán， tán shàng yuán diāo zào xiàng。 zhèng、 zuǒ、 yòu bì wéi yī pū wǔ shēn huò qī shēn zǔ hé， qián bì kū mén liǎng cè tán shàng diāo lì shì xiàng。
　　 zhè zhǒng kū xíng， zài guò qù de yán jiū zhōng， yě jiāng tā yǔ sān bì sān kān kū huá rù yī lèi， zhè zhǒng xíng shì zài běi cháo shí kū zhōng shǔ yú xīn yàng shì。 suí táng yǐ hòu de lóng mén shí kū cái chū xiàn。
　　2、 zào xiàng fēng gé cóng dōng wèi wǔ dìng mò nián zhì běi qí hòu zhù gāo wěi shí qī， jìn guǎn shí jiān jiào duǎn（ yuē 20 duō nián）， fó jiào méi yòu duō dà de fā zhǎn biàn huà， dàn bì jìng shǔ yú gǎi cháo huàn dài jiē duàn， tǒng zhì jiē jí wèile biǎo xiàn zì jǐ， zài gè gè fāng miàn dōuyào gǎi biàn qián dài yí fēng， fǎn yìng dào fó jiào zào xiàng shàng yě háo bù lì wài。 xiǎng táng shān zuò wéi běi qí huáng shì kāi záo de dà kū， gèng duō de tǐ xiàn liǎo zhè yī diǎn。 rú xiǎng táng shān zuì zǎo kāi záo de běi xiǎng táng dì jiǔ kū（ dà fó dòng）， cóng《 zī zhì tōng jiàn》 de jìzǎi kě yǐ zhī dào，（ zài“ dōng wèi wǔ dìng wǔ nián yǐ yòu shí kū fó sì kě gōng‘ sài zhī’”）， shí kū de záo kè shí jiān zài dōng wèi wǔ dìng wǔ nián（ 547 nián） zhī qián， rán 'ér tā què yǔ tóng shí qī（ huò shāo qián） de zhū duō zào xiàng dà xiāng jìng tíng， gé diào yì qù。 yuǎn de bù shuō， wǒ men jiāng qí yǔ xiāng jù jǐn 90 gōng lǐ de 'ān yáng lán fēng shān dōng wèi wǔ dìng sì nián（ 548 nián） kāi záo de dà liú shèng kū xiāng bǐ， jí kě jiàn yì tóng。（ jiàn《 zhōng guó měi shù quán jí》 juàn shí sān）。 zài gāo shì kāi záo běi dòng yǐ zuò líng cáng zhī shí， gāo shì fù zǐ zé shí jì zhǎng wò zhe dōng wèi de zhèng quán。 cóng zhè yī diǎn shàng zhèng hǎo fǎn yìng chū gāo shì yù cuàn duó quán wèi， gǎi cháo huàn dài de yě xīn jìhuà。（ bù chū sān nián， biàn jiāng dōng wèi qǔ 'ér dài zhī， jiàn lì liǎo běi qí）
　　 zhè shí qī fó de zào xiàng， xíng tǐ dūn hòu jiēshí， biǎo xiàn chū běi qí mín zú de qiáng jiàn hé háo mài， miàn shāo fēng mǎn， gāo bí cháng mù。 jié jiā fū huò bàn jié jiā fū zuò yú yuán lián zuò shàng， yī wén shū dàng， chéng bù guī zé jiē tī zhuàng bù yú quán shēn， fó yī xià bǎi pū yú zuò miàn。
　　 pú sà de zhù yào fēng gé biǎo xiàn zài hún yuán dūn shí de tǐ tài shàng， qí zào xíng gěi rén yī zhǒng hòu zhòng zhī gǎn， rú nán xiǎng táng dì qī kū nèi de pú sà， miànxiàng fēng yuán， tǐ tài jiàn zhuàng bǎo mǎn， fù bù lüè lóng， yī wén huá lì， shàng zhù pī bó， xià zhù dà qún， qún jū tiē tǐ， zuò chū shuǐ shì， tóu dài bǎo guān， bǎo zèng xià chuí zhì zhǒu bù。 lìng wài， běi xiǎng táng dì jiǔ kū zuǒ kān hé nán xiǎng táng dì yī kū zuǒ kān nèi de pú sà， chōng fēn biǎo xiàn chū niǔ qū xié kuà gǔ fù， zhòng xīn luò yú yī jiǎo de tè diǎn， yǐ qián zhě（ běi dì jiǔ kū zuǒ kān） wèishèn， zhè bù néng bù chéng rèn shì kāi qǐ liǎo suí táng zào xiàng nà zhǒng“ nóng yàn fēng féi”“ xì yāo xié qū sān dào wān” de xiān hé。
　　 shēng wén dì zǐ miàn xíng yǔ pú sà tóng， tǐ tài hún yuán， yī shì jiǎn jié míng kuài， xià shēn yě yǔ pú sà xiāng sì， yòu“ cáo yī chū shuǐ” zhī fēng。 shēn tǐ bǐ lì shàng lüè xiǎn shàng cháng xià duǎn。
　　3、 diāo kè jì fǎ xiǎng táng shān běi qí zào xiàng diāo kè jì fǎ， yī fāng miàn jì chéng liǎo běi wèi de fēng gé， yī fāng miàn yòu chuàng zào chū xīn huā yàng。 běi wèi shí qī de zào xiàng duō yòng zhí píng dāo fǎ， yī wén biǎo xiàn wéi jiē tī shì， gěi rén yī zhǒng chún pǔ、 cū guǎng 'ér yòu shēng yìng de gǎn jué。 xiǎng táng shān zài xī shōu zhè zhǒng jì fǎ de tóng shí， yòu shǐ yòng liǎo yuán dāo fǎ jìn xíng hùn hé chǔlǐ， yóu qí biǎo xiàn zài yī wén zhuǎn zhé chù gèng wéi míng xiǎn，（ rú nán qī pú sà、 běi sān pú sà） shǐ zào xiàng de fú shì qū yú yuán rùn， fù yú zhēn shí， zài biǎo xiàn zào xiàng de jī tǐ shàng zé gèng duō de shǐ yòng liǎo yuán dāo fǎ（ rú běi jiǔ nán kān zuǒ pú sà， chì zú， qū tǐ， sū xiōng tǎn lù， fù bù lóng qǐ）， jiān xì yì diāo de shí zhì jiā shàng yì jiàng men xián shú jīng zhàn de diāo kè jì fǎ， shǐ zào xiàng píng tiān liǎo wú xiàn de shēng mìng lì， bìng biǎo xiàn chū xiān míng de gè xìng， kě yǐ shuō， běi qí yì jiàng zài biǎo xiàn rén wù gè xìng fāng miàn shì hěn chéng gōng de。
　　 chú cǐ zhī wài， xiǎng táng shān hái chū xiàn liǎo wù xiàng wài jiǎn dì fú diāo de xíng shì， zhè zhǒng xíng shì de dài biǎo zài běi xiǎng táng dì jiǔ kū nèi， huán kū shì bì jiǎo yī zhōu， diāo kè tí cái jūn wéi gòngyǎng rén hé bó shān lú， wù xiàng nèi méi yòu rèn hé diāo shì， qí xì bù de biǎo xiàn yìng yòng cǎi huì wán chéng。 cǐ wài， gāi kū qián bì kū mén liǎng cè de“ dì hòu lǐ fó tú” yě shì cǎi yòng liǎo zhè zhǒng fāng fǎ。 shí kū diāo kè yǔ bì huà cǎi huì xiāng jié hé yě chéng wéi xiǎng táng shān de yī zhǒng fēng gé。 wù xiàng wài jiǎn dì fú diāo de xíng shì shì jì chéng liǎo hàn mù zhōng huà xiàng shí、 huà xiàng zhuān de chuán tǒng， yīnggāi yǔ cǐ kū nǐ zuò gāo huān líng mù yòu guān xì。
　　 běi qí shí kū píng miàn fāng xíng， píng dǐng， fēn zhōng xīn tǎ zhù shì yǔ sān bì sān kān shì liǎng lèi。 zhōng xīn tǎ zhù shì yòu nán xiǎng táng 1、 2 kū， běi xiǎng táng 3、 6 kū děng； sān bì sān kān shì yòu nán xiǎng táng 5、 7 kū， běi xiǎng táng 2 kū děng。 xiǎng táng shān de tǎ zhù jǐn sān miàn tōng dǐng， hòu miàn záo chéng dī 'ǎi de suì dào， sān bì sān kān kū zé zài hòu bì hé zuǒ yòu bì gè záo yī dà kān， bì jiǎo diāo bǎo tán yī zhōu。 zhōng xīn tǎ zhù kū yǐ běi xiǎng táng dì 6 kū ( dà fó dòng ) guī mó zuì dà， diāo kè zuì jīng měi， kū kuān 13 mǐ， shēn 13.3 mǐ， gāo 11.4 mǐ ( jiàn tú )。 zhōng xīn zhù zuò fó gāo 3.5 mǐ， shì xiǎng táng shān shí kū zhōng zuì dà de zào xiàng， kū nèi gè bì záo tǎ xíng liè kān gòng 16 gè， shì chuí màn jí huǒ yàn bǎo zhū， diāo shì fù lì， kān nèi qīng shí zuò fó wèimín guó chū nián bǔ zhì。
　　 sān bì sān kān kū yǐ nán xiǎng táng dì 7 kū ( qiān fó dòng ) bǎo cún jiào wán zhěng， shēn 5.2 mǐ， kuān 4.6 mǐ， gāo 3.75 mǐ。 mén wài liǎng cè kān nèi gè diāo yī lì shì， kū nèi sān bì kāi dà kān gè diāo yī fó 'èr dì zǐ 'èr pú sà， qián bì mǎn diāo qiān fó， kū dǐng zhōng xīn diāo dà xíng lián huā， zhōu rào bā shēn fēi tiān jí bǎo zhū， wéi xiǎng táng shān kū dǐng diāo kè zhōng de jīng pǐn。 xiǎng táng shān shí kū de běi qí zào xiàng， miànxiàng fēng yuán， tǐ xíng jiàn zhuàng， lì xiàng rú shàng dà xià xiǎo de yuán zhù zhuàng， yī wén qīng bó shū jiǎn， jǐn tiē shēn qū， yǐ yóu běi wèi yǐ xiàn tiáo wéi zhù de zào xíng， zhú bù zhuǎn biàn wéi yǐ biǎo xiàn xíng tǐ wéi zhù de xīn fēng gé， yòu jiào qiáng de zhì gǎn， chéng wéi běi wèi dào suí táng zhī jiān de yī gè guò dù jiē duàn， jù yòu chéng qián qǐ hòu de zhòng yào zuò yòng。 gè kū cóng kū kān dào bǎo tán、 lián zuò、 bèi guāng děng xì bù dū yòng shēn qiǎn fú diāo kè chū duō zhǒng fán rù 'ér jí fù biàn huà de tú 'àn wén yàng， zhū zhǒng wén yàng pèi zhì dé yí， mì 'ér bù luàn， chǎn shēng nóng liè de zhuāng shì xiào guǒ， xíng chéng xiǎng táng shān běi qí shí kū de yī gè tè diǎn。
　　 xiǎng táng shān yí cún dà liàng mó yá kè jīng， shì běi qí shí qī zuì zhòng yào de kè jīng dì zhī yī。 běi xiǎng táng dì 2 kū tiān tǒng sì nián (568) zhì wǔ píng sān nián (572) jìn chāng jùn kāi guó gōng táng yōng suǒ xiě kè《 wéi mó jié jīng》、《 mí lè chéng fó jīng》、《 bèi jīng》、《 shèng□ jīng》， yòu《 táng yōng xiě jīng bēi》 jìzǎi kè jīng jīng guò， gāi bēi bǎo cún liáng hǎo， jù yòu zhòng yào de shǐ liào jià zhí， xiàng lái wéi zhōng wài wén wù、 shǐ xué yán jiū zhě suǒ zhòng。
　　 běi qí yǐ hòu， suí、 táng、 míng gè dài gòng záo 6 gè kū， guī mó dōubù dà， diāo kè zhuāng shì yě bǐ jiào jiǎn dān。 cǐ wài lì yòng běi qí dòng kū nèi wài yán bì hái kāi záo yòu bù shǎo zào xiàng kān， qí zhōng suí kān jìn 50 gè， zuì zǎo wéi kāi huáng sì nián (584)， táng kān yuē 300 gè， yǐ wǔ zhōu shí qī jū duō。
　　 liǎng chù shí kū jūn yòu fù shǔ jiàn zhù qún， běi xiǎng táng shí kū xià fāng de cháng lè sì yí zhǐ zhàn dì 7000 píng fāng mǐ， nèi yòu sòng tǎ、 jīng chuáng jí sòng zhì mín guó nián jiān de shí bēi、 zào xiàng。 nán xiǎng táng shí kū fù jìn yòu sòng tǎ jí lóu gé、 diàn yǔ děng。 1986 nián qīng lǐ nán xiǎng táng shí kū wài yán， yú dì 2 kū mén wài lù chū suí dài de《 fǔ shān shí kū zhī bēi》， jì shù gāi kū shǐ jiàn jí běi zhōu miè fǎ děng zhòng dà shì jiàn， shì yòu guān xiǎng táng shān shí kū yíng zào shǐ de zhòng yào fā xiàn。
　　1957 nián jiàn lì xiǎng táng sì wén wù bǎo guǎn suǒ。 1981～ 1982 nián hán dān shì、 fēng fēng kuàng qū liǎng wén wù bǎo guǎn suǒ hé zuò duì shí kū jìn xíng quán miàn diào chá shí cè， jiàn lì zī liào dàng 'àn， bìng xiān hòu wéi xiū liǎo kū qún de wéi qiáng jí diàn yǔ děng fù shǔ jiàn zhù。 1989 nián kāi shǐ wéi xiū nán xiǎng táng shí kū。
　　 xiǎng táng shān shí kū 、 fó xiàng、 huā huì děng diāo kè， měi guān dà fāng， qí diāo yì chéng qián qǐ hòu， shì wǒ guó shí kū yì shù fā zhǎn shǐ shàng cóng dà tóng yún gāng dào luò yáng lóng mén guò dù jiē duàn de yī gè zhòng yào biāo zhì， yě shì yán jiū wǒ guó fó jiào、 jiàn zhù、 diāo kè、 huì huà jí shū fǎ yì shù de zhòng yào bǎo kù zhī yī。
bǎi kē dà quán Wikipedia Daquan
　　Xiangtangshan Shiku
　　 xiǎng táng shān shí kū
　　 zhōng guó běi fāng dì qū fó jiào shí kū sì。 wèi yú hé běi shěng hán dān shì fēng fēng kuàng qū gǔ shān , bāo kuò nán xiǎng táng、 běi xiǎng táng jí xiǎo xiǎng táng（ shuǐ yù sì） 3 chù。 nán xiǎng táng wèi yú fǔ yáng hé zuǒ 'àn， gé hé yǔ péng chéng zhèn xiāng wàng； běi xiǎng táng wèi yú hé cūn dōng nán， yǔ nán xiǎng táng xiāng jù yuē 15 gōng lǐ， shān xià yòu cháng lè sì yí zhǐ； xiǎo xiǎng táng（ shuǐ yù sì） zài běi xiǎng táng yǐ dōng xuē cūn dōng shān shàng。 jù jīn zhèng lóng sì nián (1159) cháng lè sì chóngxiū sān shì fó diàn jì bēi， shí kū shǐ záo yú běi qí wén xuān dì gāo yáng shí (550～ 559)， dāng shí zhè lǐ shì zì yè dū zhì jìn yáng bì jīng zhī dì， gāo yáng yīn“ yú cǐ shān fù jiàn shù bǎi shèng sēng hángdào， suì kāi sān shí shì， kè zhū zūn xiàng”。 xiàn cún běi qí jì nián tí jì。 yòu běi xiǎng táng de wǔ píng sān nián (572) táng yōng xiě jīng jì hé xiǎo xiǎng táng de wǔ píng sì nián zào xiàng jí kè fǎ huá jīng děng cán jì。 sì hòu suí、 táng nǎi zhì sòng、 míng， dū céng yòu xiǎo guī mó de zēng záo kān xiàng zhī jǔ， dàn zhù yào kū xiàng jūn wéi běi qí shí diāo zào。 xiàn nán xiǎng táng cún yòu 7 kū , běi xiǎng táng cún 8 kū , xiǎo xiǎng táng 2 kū , zǒng jì zào xiàng yuē 4000 yú zūn , bìng yòu běi qí tiān tǒng sì nián (568) zhì wǔ píng sān nián suǒ kè wéi mó jié jīng děng zhòng yào shí kè。 wéi yán jiū běi qí de fó jiào yì shù hé fó jiào shǐ， tí gōng liǎo zhēn guì de zī liào。 1961 nián guó wù yuàn gōng bù wéi quán guó zhòng diǎn wén wù bǎo hù dān wèi。
　　 xiǎng táng shān shí kū zài 20 shì jì chū zāo dào yán zhòng pò huài， fó xiàng tóu bù dà dōubèi dào záo shī qù， bù shǎo diāo kè jīng pǐn sàn shī zài rì běn hé 'ōu měi gè guó。 1935 nián， běi píng yán jiū yuàn shǐ xué yán jiū huì kǎo gǔ zǔ duì xiǎng táng shān shí kū jìn xíng diào chá， cì nián rì běn rén yě zuò liǎo diào chá。 1957 nián， běi jīng dà xué kǎo gǔ shí xí duì céng duì xiǎng táng shān shí kū jìn xíng diào chá hé shí cè。 xiǎng táng shān běi qí shí kū píng miàn duō chéng fāng xíng， píng dǐng， fēn zhōng xīn tǎ zhù shì hé sān bì kāi kān shì liǎng zhǒng。
　　 zhōng xīn tǎ zhù shì kū　 duō zài kū qián diāo jiàn chéng dài yòu yán zhù de qián láng， bìng kè chū fǎng zhuān mù jié gòu de yán wǎ hé chuán、 fāng、 dǒu□。 zài yán zhù jiān yòu dà kān， nèi diāo tiān wáng、 lì shì děng xiàng。 zài qián láng shàng bù yá miàn shàng， yòu de diāo chū fù bō shì tǎ dǐng， bìng yòu rěn dōng jí huǒ yàn bǎo zhū děng zǔ chéng de tǎ chà， xíng chéng dú jù tè sè de tǎ xíng kū， zhè shì qí tā shí kū shǎo jiàn de xíng zhì。 nán xiǎng táng de tǎ xíng kū yǐ zāo bù tóng chéng dù de pò huài， běi xiǎng táng de tǎ xíng kū bǎo cún shāo hǎo , tè bié shì dì 4 kū（ xí chēng“ zhōng dòng”） de yán zhù hé qí shàng de fù bō dǐng bù fēn shàng wán hǎo， kě yǐ kàn qīng yuán lái de miàn mào。 yán zhù bā jiǎo xíng， yǐ yǎng fù lián shù yāo , zhōng jiān liǎng gēn xià wéi shī zǐ xíng zhù chǔ , diāo kè jīng měi。 zài dòng mén wài liǎng cè diāo liǎng zūn pú sà lì xiàng， liǎng cè kān zhù jiān gè kāi yī kān， nèi diāo zhe jiá zhòu de tiān wáng lì xiàng， suī yòu cán sǔn， dàn xióng zī yóu cún。 tǎ xíng kū zhōng yǐ běi xiǎng táng dì 7 kū（ xí chēng“ běi dòng”） guī mó zuì dà , yuē 12 mǐ jiàn fāng， kū gāo yuē 11.6 mǐ， diāo kè yě zuì wéi jīng měi。 gāi kū qián láng yǐ cán huǐ， fù bō dǐng yě jǐn liú yí hén， dàn kū nèi diāo kè shàng wán zhěng。 kū nèi zhōng xīn tǎ zhù biān cháng jìn 6 mǐ , qián miàn hé zuǒ yòu liǎng cè kāi kān zào xiàng , hòu miàn záo chū guò dòng , yǐ gōng rào xíng lǐ bài。 gè kān jūn zuò tiān mù zhuàng， mù dǐng diāo shì shān huá jiāo yè。 zào xiàng wéi yī fó、 èr pú sà , qián kān fó xiàng gāo dá 3.5 mǐ， shì xiǎng táng shān shí kū zhōng zuì dà de zào xiàng， dàn yǐ cán sǔn。 xià bù bǎo chuáng cè diāo huǒ yàn wén lián bàn zhuàng gǒng xiǎo kān， kān nèi diāo zhí shù、 yú děng de jiá zhòu zhuāng shén wáng。 zài kān dǐng yǐ shàng， hái kāi yòu yī pái xiǎo kān， nèi diāo fó xiàng。 zuǒ yòu liǎng bì jí hòu bì guò dòng liǎng cè， jūn diāo tǎ zhuàng xiǎo kān， kān zhù yóu guì zhuàng guài shòu chéng yǎng lián wéi chǔ， zhù yòu shù lián， zhù dǐng diāo huǒ yàn bǎo zhū， zhù shēn fú diāo jīng měi de chán zhī rěn dōng tú 'àn。 kān dǐng fú diāo chéng fù bō xíng， shàng chéng yóu yǎng lián、 xiāng lún、 rěn dōng hé huǒ yàn bǎo zhū zǔ chéng de tǎ chà。 kān nèi zào xiàng jūn zài 1912 nián bèi dào záo yī kōng， xiàn cún zhě shì 1922 nián bǔ rù de xiàn dài zuò pǐn。 gāi kū qián bì kāi yòu 3 gè míng chuāng , zuǒ yòu liǎng cè gè yòu yī kān， zài kān yǔ kū mén jiān de liǎng cè bì miàn shàng， yuán fú diāo yòu lǐ fó hángliè， xiàn jǐn cún shǎo shù rén wù de yí hén， shàng néng kuī zhī yuán lái de huà miàn shì pō wéi hóng wěi de。
　　 sān bì kāi kān shì kū　 yǐ nán xiǎng táng dì 7 kū wéi dài biǎo , kū wài hái cún yòu yán zhù、 dǒu□ hé wū yán diāo kè， dàn yán shàng yá miàn yǐ jīng hòu dài gǎi jiàn， yuán yòu de fú diāo wú cún， tuī cè yě yìng yòu fù bō dǐng hé tǎ chà fú diāo。 liǎng cè yán zhù jiān kāi yòu lì kān， nèi diāo lì shì xiàng。 kū nèi sān bì kāi kān， jūn wéi tiān mù zhuàng， píng dǐng shàng shì shān huá jiāo yè， liǎng cè kè chuí màn shù yú kān zhù shàng。 xià wéi diāo chū□ mén de bǎo chuáng， jū zhōng wéi bǎo lú。 kān nèi gè diāo yī fó、 èr dì zǐ、 èr pú sà。 zǎo jǐng kè yòu fēi tiān jì lè jí bǎo zhū děng tú 'àn。
　　 běi xiǎng táng dì 3 kū（ xí chēng“ nán dòng”） , yě shì sān bì kāi kān shì， bǎo chuáng shàng gè diāo yī fó、 èr dì zǐ、 sì pú sà。 gāi kū de tè diǎn shì zài kū nèi wài kè yòu fó jīng， bìng yòu wǔ píng sān nián jìn chāng jùn kāi guó gōng táng yōng xiě jīng bēi。 suǒ kè jīng yòu《 wéi mó jié suǒ shuō jīng》、《 mí lè xià shēng jīng》、《 wú liàng shòu jīng》 děng， lì shū , shū fǎ jīng zhàn。 zài nán xiǎng táng dì 1 kū cún yòu《 huá yán jīng sì dì pǐn》、 dì 2 kū yòu《 wén shū bān ruò jīng》 děng běi qí kè jīng。
　　 jīng chuáng　 zài běi xiǎng táng shān xià de cháng lè sì yí zhǐ hé xiǎo xiǎng táng shuǐ yù sì yí zhǐ děng chù , cún yòu sòng dài jīng chuáng。 cháng lè sì yòu jiàn lóng sān nián (962)、 qián dé 'èr nián (964) chuáng， nán xiǎng táng yòu tài píng xīng guó qī nián (982) chuáng， shuǐ yù sì yòu tài píng xīng guó sān nián chuáng jí duān gǒng 'èr nián (989) chuáng , qí zhōng duān□ èr nián chuáng diāo zào jīng měi， zhè xiē jīng chuáng dōushì běi sòng shí diāo fó jiào yì shù pǐn。　 cān kǎo shū mù
　　 píng yán jiū yuàn shǐ xué yán jiū huì kǎo gǔ zǔ：《 nán běi xiǎng táng sì jí qí fù jìn shí kè mù lù》， 1936。
　　 yě qīng yī děng：《□ táng shān shí kū》，□ fāng wén huà xué yuàn jīng dū yán jiū suǒ， 1937。
　　　　（ yáng hóng）
bāo hán cí
nán xiǎng táng shān shí kū