lì shǐ xué lèi > lì shǐ xué
mùlù
“ shǐ” yòu 'èr yì "History" is ambiguous
　　yīn qǔ yì de guǎng xiá bù tóng， shǐ xué de dìng yì cóng nèi hán shàng kě guī nà wéi liǎng zhǒng。 guǎng yì de“ shǐ xué” shì duì“ shǐ” jìn xíng tóng shí hé xùn 'ér chǎn shēng de“ shǐ yòu 'èr yì” de tǒng yī tǐ， bāo kuò：（ 1） wán quán dú lì yú rén men de yì shí zhī wài de rén lèi guò wǎng shè huì de kè guān cún zài jí qí fā zhǎn guò chéng， hé（ 2） lì shǐ xué jiā duì zhè zhǒng kè guān cún zài hé guò chéng jí qí guī lǜ de miáo shù hé tàn suǒ de jīng shén shēng chǎn shí jiàn jí qí chuàng zào chū lái de chǎn pǐn。 xiá yì shàng de shǐ xué bù bāo kuò qián zhě， ér zhuān zhǐ hòu zhě。
　　 xiá yì shàng de shǐ xué shì yī zhǒng jīng shén shēng chǎn shí jiàn jí qí chuàng zào de shǔ yú guān niàn xíng tài de dōng xī de tǒng yī tǐ。 jiù qí xìng zhì 'ér yán， yīn lì shǐ xué jiā men kǎo chá de jiǎo dù hé chū fā diǎn de bù tóng， ér yòu“ huó dòng” shuō、“ xué wèn” huò“ xué shù” shuō、“ zhī shí tǐ xì” shuō、“ kē xué” shuō、“ yì shù” shuō hé“ yī bàn shì kē xué， yī bàn shì yì shù” shuō、“ zhěng hé” shuō děng děng bù tóng de jiè dìng。
　　 zài mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué dàn shēng zhī qián， rén men yī bān cóng guǎng yì shàng lái jiè dìng shǐ xué， jí duì shǐ xué de dìng yì yǔ duì lì shǐ de dìng yì wǎng wǎng shì tóng yī de， hěn shǎo yòu rén duì liǎng zhě jìn xíng yán gé de gài niàn shàng de qū fēn。 yīng yǔ zhōng“ lì shǐ xué ” hé“ lì shǐ” shì tóng yī gè cí： History。 gēn jù dì sì bǎn《 niú jīn gāo jiē yīng hàn shuāng jiě cí diǎn》， History dì yī yì xiàng jí zhǐ“ lì shǐ xué ” héng héng duì guò qù shì jiàn de yán jiū； dì 'èr yì xiàng cái shì“ lì shǐ” héng héng guò qù de shì jiàn， yóu zhǐ cóng zhěng tǐ yì yì shàng lái rèn shí de guò qù shì jiàn； dì sān yì xiàng shí jì shàng shì cóng dì yī yì xiàng zhōng yǐn shēn chū lái de héng héng duì guò qù shì jiàn de xì tǒng xù shù。 kě jiàn，“ lì shǐ xué ” hé“ lì shǐ” shì qí běn yì。 zài xī fāng lì shǐ xué jiā duì lì shǐ xué de dìng yì huò jiě shuō zhōng， History jù tǐ suǒ zhǐ wèihé， yī bān yìng shì jù tǐ de wén běn yǔ jìng 'ér dìng。
　　 zhōng xī fāng duì shǐ xué de rèn shí suǒ jīng lì de guò chéng jī běn xiāng tóng。 zhōng guó gǔ dài de“ shǐ xué” gài niàn yì cóng duì“ shǐ” de rèn shí fā zhǎn 'ér lái， huò zhě shuō tā zuì chū yě bāo hán zài“ shǐ” zhōng。 jù qú lín dōng xiān shēng de yán jiū， dà tǐ shuō lái， zhōng guó gǔ dài“ shǐ” de hán yì jīng lì liǎo shǐ guān、 shǐ shū、 shǐ shì、 shǐ xué de fā zhǎn guò chéng。 shǐ xué gài niàn kě néng shǐ chū yú dōng jìn shí liù guó shí qī de hòu zhào shí lè chēng wáng zhī nián héng héng gōng yuán 319 nián（ dōng jìn tài xīng 'èr nián）。 zài dāng shí hé qí hòu yī gè bàn shì jì jiān， rén men bìng wèi duì tā de nèi hán zuò chū míng què de jiě shuō。 dàn shì， shǐ xué bǎi tuō duì jīng xué de yǐ fù dì wèi， bìng yǔ chuán tǒng de jīng、 lǜ liǎng xué dǐng zú 'ér lì， chéng wéi guān xué zhōng yī gè wán quán dú lì de bù mén， zhè zài zhōng guó gǔ dài shǐ xué fā zhǎn shàng hái shì jí jù zhòng yào yì yì de。 hòu lái tā yòu liǎo biān zuǎn xué、 wén xiàn xué de nèi róng； zhì qīng dài qián jiā shí qī， rén men yòu fù yú liǎo shǐ xué yǐ lì shǐ xù shù jì qiǎo hé lì shǐ rèn shí fāng fǎ děng nèi róng。 yào 'ér yán zhī， zài zhōng guó gǔ dài， rén men duì shǐ xué gài niàn de jiě shuō suǒ dá dào de zuì gāo rèn shí shuǐ píng shì： shǐ xué shì yī mén guān yú rú hé rèn shí、 xù shù huò biān zuǎn guò qù de shì jiàn de zhuān mén xìng、 jì yì xìng de xué wèn。 zhè zhǒng rèn shí yǔ xī fāng jìn dài lì shǐ xué jiā“ lì shǐ xué shì yì shù” de jiè shuō yòu yìqǔ tóng gōng zhī miào。 zài zhōng guó gǔ dài shǐ xué fā zhǎn shǐ shàng， zuò wéi rén lèi guò wǎng shè huì kè guān cún zài de“ lì shǐ” yǔ zuò wéi yī zhǒng zhuān mén xìng xué wèn de rén men duì tā jìn xíng rèn shí、 miáo shù de huó dòng jí qí jiēguǒ de“ shǐ xué”， zuì hòu shí xiàn liǎo chū bù de fēn lí， zhè shì gǔ dài lì shǐ xué jiā jīng guò shù qiān nián tàn suǒ de jiēguǒ， yì shì tā men zài shǐ xué rèn shí shàng de zuì dà chéng jiù zhī yī。
　　 zhèng yīn“ shǐ xué” cóng“ shǐ” de yìng ké zhōng tuō tāi 'ér lái， suǒ yǐ， jìn guǎn zài dāng dài lì shǐ xué jiā kàn lái，“ lì shǐ” yǔ“ shǐ xué” shì liǎng gè nèi hán hé běn zhì jūn bù xiāng tóng de gài niàn， duì yú tā men gè zì shì shénme de huí dá fēn shǔ yú bù tóng de běn tǐ lùn fàn chóu， dàn shì dāng rén men dìng yì tā men shí， tā men jiù xiàng shì yī gè shuāng miàn guài héng héng liǎng zhě jiāo hù shǐ yòng、 hù xiāng jiū jié zài yī qǐ。 zhèng rú“ yì” yīn bèi chū fēn xùn、 bìng xíng fēn xùn hé tóng shí hé xùn 'ér“ yī míng 'ér hán sān yì” héng héng“ suǒ wèi yì（ jiǎn yì） yě， biàn yì yě， bù yì yě”， héng héng“ shǐ” yīn yī zì duō yì tóng shí hé yòng yì zǒng yòu 'èr yì， zhè zhǒng qíng kuàng zài jìn dài yǐ rán wán gù dì wéi chí zhe。 yīn cǐ， jìn rén duì shǐ xué de dìng yì， bìng bù bǐ gǔ rén gāo míng duō shǎo， yì wǎng wǎng bù néng chè dǐ fēn gē kè lì 'ōu nǚ shén de shuāng miàn xìng。 dāng tā men zài dìng yì“ shǐ zhě hé” huò“ lì shǐ hé wèi” de shí hòu， shí jì shàng bù shì zài què dìng“ lì shǐ” de dìng yì， ér shì zài què dìng“ shǐ xué” de dìng yì； yòu shí zé tóng shí hé xùn 'ér jiān jù liǎng yì。 rú guǒ cóng lì shǐ běn tǐ lùn jiǎo dù lái fēn xī， rén men nán miǎn huì bǎ tā men de dìng yì dàngzuò shì cóng guān niàn xíng tài shàng lái jiè shuō“ lì shǐ” gài niàn， cóng 'ér dé chū tā men de lì shǐ guān běn zhì shàng shǔ yú wéi xīn zhù yì lì shǐ guān de jié lùn。 rú guǒ wǒ men cóng tā men jiě shuō de shí jì nèi róng hé wén běn de zhěng tǐ yǔ jìng lái fēn xī， zé bù nán kàn chū， tā men zhèng shì cóng xiá yì shàng què dìng liǎo shǐ xué de nèi hán。 lì rú， jìn dài guó xué dà shī、“ xīn shǐ xué” gé mìng shǒu chàng zhě liáng qǐ chāo， zài《 zhōng guó lì shǐ yán jiū fǎ》 yī shū zhōng， jiù kāi zōng míng yì dì xiě dào：“ shǐ zhě hé？ jì shù rén lèi shè huì gēng xù huó dòng zhī tǐxiàng， xiào qí zǒng chéng jì， qiú dé qí yīn guǒ guān xì， yǐ wéi xiàn dài yī bān rén huó dòng zhī zī jiàn zhě yě。” zhè lǐ de“ shǐ”， hěn míng xiǎn shì zhǐ“ shǐ xué”； ér qiě，《 zhōng guó lì shǐ yán jiū fǎ》 yī shū suǒ chǎn shù de nèi róng， yì shì rú hé yán jiū lì shǐ de fāng fǎ wèn tí， ér bù shì lùn shù lì shǐ shì shénme de wèn tí。 dāng rán， duō shù shǐ jiā zé cǎi yòng chuán tǒng de tóng shí hé xùn de fāng fǎ。 lì rú， dù wéi yùn shuō：“ yī bān lái jiǎng， suǒ wèi lì shǐ， bù wài shì yǐ wǎng shí jì fā shēng de shì jiàn（ jiǎn yán zhī wéi wǎng shì）， huò zhě shì yǐ wǎng shí jì fā shēng de shì jiàn de jì lù（ wǎng shì de jì lù）。”
“ shǐ xué” zài dāng dài de qí yì "History" in the contemporary ambiguity
　　jīn rén duì shǐ xué de dìng yì huò jiě shuō， kě wèi gè jiā fēn yún， mò zhōng yī shì。
　　“ huó dòng” shuō。 qú lín dōng xiān shēng zài《 zhōng guó shǐ xué shǐ gāng》 yī shū zhōng shuō：“ guān yú rén lèi shè huì lì shǐ de rèn shí、 jìzǎi yǔ zhuàn shù de zōng hé huó dòng， zhè biàn shì shǐ xué。” qú xiān shēng de dìng yì， yǔ tā zhè běn shū de nèi róng shì xiāng shì yìng de。 yīn wéi shǐ xué zài zhōng guó gǔ dài， zhù yào shì yǐ fù shǔ yú zhèng zhì huó dòng de yī zhǒng wén huà jī lèihuó dòng de xíng shì cún zài de， shǐ guān hé shǐ guǎn zhì dù chōng fēn zhèng míng liǎo zhè yī diǎn。 shǐ xué suī rán zài dōng jìn shí liù guó shí qī kāi shǐ chéng wéi yī mén zhuān mén de xué wèn， zhōng guó gǔ dài shǐ xué fā zhǎn guò chéng zhōng suī rán yì bù fá sī rén zhuàn shǐ xíng wéi， dàn jiān jù wén huà huó dòng hé zhèng zhì huó dòng 'ér zhù yào zuò wéi zhèng zhì huó dòng de yī zhǒng biǎo xiàn xíng shì de“ zōng hé huó dòng” tè xìng， bìng méi yòu gǎi biàn。
　　“ xué wèn” shuō。 wú zé xiān shēng zài qí zhù biān de《 shǐ xué gài lùn》 yī shū“ xù lùn” zhōng， gěi shǐ xué què dìng de dìng yì shì：“ shǐ xué shì yán jiū rén lèi shè huì de fā zhǎn guò chéng jí qí guī lǜ de xué wèn。”
　　“ lì shǐ xué yī bàn shì kē xué， yī bàn shì yì shù” shuō。 zhè zhǒng shuō fǎ de yóu lái bǐ jiào fù zá。 lì shǐ xué jiū jìng shì yī mén kē xué hái shì yī mén yì shù， huò shì liǎng zhě jiān 'ér yòu zhī， zài xī fāng shǐ xué shǐ shàng， zhè yī zhēng lùn kě yǐ zhuī sù dào gōng yuán 2 shì jì gǔ luó mǎ dì guó。 dì yī gè duì zhè gè wèn tí jìn xíng biàn xī de， shì dāng shí de xiū cí xué jiā、 fěng cì sǎnwén zuò jiā xī là yì luó mǎ rén lú jī 'ā nǔ sī（ Loucianos， yuē 120 héng 180 nián zuǒ yòu。 yī shuō yuē 125 héng 192 nián。 jiù yì liú shàn， xiàn yòu jù yīng yì Lucian 'ér yì lú qí 'ān）。 lú jī 'ā nǔ sī yǐ chuán tǒng duì huà tǐ xiě guò yuē 80 piān zá lùn， nèi róng shè jí wén xué yì shù、 zhé xué、 xiū cí xué、 zōng jiào děng mìng tí， qí zhōng yòu yī piān shǐ xué píng lùn zhuān lùn《 lùn zhuàn shǐ》，“ kě yǐ dìng wèi wéi xī fāng shǐ xué shǐ shàng dì yī piān shǐ xué lǐ lùn zhuān lùn”。 lú jī 'ā nǔ sī cóng lì shǐ xué de rèn wù huò mùdì、 běn zhì、 jià zhí、 rèn shí fāng fǎ， lì shǐ xué jiā de zhù tǐ yì shí jié gòu， shǐ liào shōu jí yǔ chǔlǐ， lì shǐ zhù zuò de biǎo xiàn xíng shì， pàn duàn lì shǐ zhù zuò yōu liè de yī bān biāo zhǔn děng děng fāng miàn， tí chū liǎo shǐ xué běn tǐ de rèn shí lùn hé fāng fǎ lùn wèn tí， jiē shì liǎo shǐ xué yǔ wén xué yì shù（ rú sòng cí、 shī gē、 xì jù děng biǎo xiàn xíng shì） xiāng bǐ 'ér jù yòu de zhēn shí xìng běn zhì tè zhēng， rèn wéi lì shǐ xué suī rán wài jiā yòu xīn shǎng de chéngfèn， yě xū yào jiè zhù shìdàng de wén xué yì shù de biǎo shù jì qiǎo， xū yào“ huá 'ér shí” de“ fēng gé zhī měi”、“ zhēn shí měi” hé“ tiáo lǐ fēn míng de zhì xù zhī měi” děng biǎo xiàn xíng shì， dàn shì， zhè xiē dōubù shì gòu chéng lì shǐ xué de běn zhì de dōng xī； lì shǐ xué àn qí tè xìng、 běn zhì hé mùdì lái jiǎng， shì yī mén shí yòng zhī xué， ér fēi yī mén yòu rú shī gē nà yàng de xīn shǎng zhī xué。 lú jī 'ā nǔ sī《 lùn zhuàn shǐ》 suǒ biǎo shù de shǐ xué rèn shí lùn hé fāng fǎ lùn de jī běn yào diǎn rú cì， wén zhōng“ lì shǐ” shì“ shǐ yòu 'èr yì” zhōng de“ lì shǐ xué ” zhī yì：
　　“ lì shǐ jiā de shǒu yào rèn wù shì rú shí xù shù。”
　　“ lì shǐ bì xū nǔ lì jìn tā de běn fēn， nà jiù shì xiě chū zhēn shí。”
　　“ lì shǐ zhǐ yòu yī gè rèn wù huò mùdì， nà jiù shì shí yòng， ér shí yòng zhǐ yòu yī gè gēn yuán， nà jiù shì zhēn shí。 lì shǐ zhōng kě xīn shǎng de chéngfèn wú yí shì wài jiā de dōng xī， bù shì lì shǐ de běn zhì。”
　　“ rú guǒ zài tōng xiàng zhēn shí de dào lù shàng cún zài wú fǎ kè fú de zhàng 'ài， zài zhè zhǒng qíng kuàng xià， lì shǐ jiā yìng shǐ zhōng zhù yì de bù shì xiàn zài de tīng zhòng（ gǔ dài shǐ zuò shì yào dāng zhòng lǎng dú gěi tīng zhòng tīng de héng héng zuò zhě zhù）， ér shì jīn hòu jiāng dú dào tā de shǐ zhù de rén。”
　　“ lì shǐ zé wéi kǒng hùn xiáo shì fēi， wāi qū zhēn xiāng。 lì shǐ yòu rú qì guǎn， jù yī shēng shuō， qì guǎn bù néng róng rěn yī diǎn diǎn shí wù jìn qù de。”
　　“ lì shǐ rú guǒ shì kuā kuā qí tán， jiù lián xīn shǎng de jià zhí yě méi yòu liǎo。”
　　“ lì shǐ jiā de qì zhì bù néng bù yòu yī diǎn shī rén de fēng dù， lì shǐ zhèng rú shī gē yī yàng， shì xū yào yùn yòng yī xiē gāo 'áng tuō sú de diào zǐ de。”
　　“ lì shǐ shì kě yǐ gē sòng de， dàn shì gē sòng yào 'ān yú běn fēn， yào yòng dé qiàdàng， bù yào shǐ dú zhě tǎo yàn。”
　　“ lì shǐ jiā zài gē sòng de shí hòu wù bì zhuóyǎn yú hòu shì de dú zhě。”
　　“ rú guǒ lì shǐ jiā rèn wéi jiā shàng yī xiē xiū shì shì jué duì bì yào de huà， tā yīnggāi zhǐ qiú fēng gé běn shēn zhī měi； zhǐ yòu zhè zhǒng měi shì huá 'ér shí， kě xī jīn rì de shǐ jiā wǎng wǎng hū lüè liǎo zhè zhǒng zhēn shí měi， què shè běn qiú mò， yú mù hùn zhū， fàn mài wú zhōng shēng yòu de fú cí。”
　　“ lì shǐ jiā de néng shì yě shì rú cǐ： tā de yì shù zài yú gěi fù zá cuò zōng de xiàn shí shì jiàn fù yǐ tiáo lǐ fēn míng de zhì xù zhī měi， rán hòu yǐ jìn kě néng liú chàng de bǐ diào bǎ zhè xiē shì jiàn jìzǎi xià lái。 rú guǒ tīng zhòng huò dú zhě jué dé yòu rú qīn lì qí jìng， mù jī qí shì， ér qiě chēng zàn zuò zhě de jì qiǎo， nà me lì shǐ jiā de diāo xiàng jiù suàn dá dào wán měi de jìng jiè， tā de láo dòng jiù bù shì bái huā liǎo。”
　　“ wǒ men jì rán rèn wéi lì shǐ jīng shén de mùdì zài yú tǎn shuài chéng shí， cóng 'ér lì shǐ fēng gé yě yìng gāi xiāng yìng dì lì qiú píng yì liú chàng， míng ruò qíng kōng； jì yào bì miǎn shēn 'ào qí pì de cí jù， yě yào bì miǎn cū sú shì jǐng de yǐn yǔ。 wǒ men xī wàng sú rén néng liǎo jiě， wén shì néng xīn shǎng。 cí zǎo yīnggāi yǎ 'ér bù làn， háo wú diāo zhuó de hén jì， cái bù shǐ rén yòu nóng gēng liè jiǔ zhī gǎn。”
　　“ nǐ bù yào gěi dú zhě zhè yàng de yìn xiàng， yǐ wéi nǐ wǔ wén nòng mò， kuā kuā qí tán， ér bù gù lì shǐ de fā zhǎn。”（ zhè lǐ de“ lì shǐ”， zhǐ de shì lì shǐ kè guān cún zài。 héng héng zuò zhě zhù）
　　“ lì shǐ jiā wù shǐ zì jǐ de tóu nǎo yòu rú yī miàn míng jìng， qīng guāng rú xǐ， xiān chén bù rǎn， zhào jiàn rén liǎn， sī háo bù shuǎng； zhè yàng， tā cái néng rú shí fǎn yìng chū shēng huó de xiàn shí， jì bù huì wāi qū zhēn xiāng， yòu bù huì shǐ zhī shī sè。”
　　 lì shǐ jiā“ sōu jí cái liào bù yìng cū xīn dà yì， ér bì xū cǎn dàn jīng yíng， fǎn fù diào chá； rú guǒ yòu kě néng， lì shǐ jiā yīnggāi qīn lín qí jìng， mù dǔ qí shì； bù rán de huà， tā yě yīnggāi cǎi yòng bù piān bù pō de bào gào， xuǎn zé nà xiē bù huì yīn piān jiàn 'ér kuā dà huò biǎn yì de kǒu zhèng。”
　　“ wǒ de mó fàn de lì shǐ jiā shì zhè yàng de rén： tā wú suǒ wèi jù， qīng lián zhèng zhí， dú lì zì zhù， tǎn bái chéng shí， shì fēi fēn míng， bùwèi yī jǐ de 'ài zēng suǒ zuǒ yòu， bù yīn lián xī huò jìng pèi 'ér bǐ xià liú qíng； tā shì dà gōng wú sī de pàn guān， duì shuídōu bù huái hèn， dàn shì duì shuídōu bù xùn sī； tā shì fàng yǎn shì jiè de zuò jiā， mù zhōng wú dì huáng jiàngxiàng， jué bù kǎo lǜ tā men de xǐ nù， ér rú shí jìzǎi tā men de shì jì。”“ tā kě néng huái yòu gè rén chóu yuàn， kě shì tā gèng jiā zhòng shì guó jiā de lì yì， shì zhēn lǐ zhòng yú sī chóu sù hèn； tā kě néng yòu suǒ xǐ 'ài de rén wù， kě shì， tā bù huì ráo shù tā men de guò shī。” lì shǐ jiā“ bì xū shì yī gè yòu dú lì jīng shén de rén， wú suǒ wèi jù， bù yǎng lài tā rén， fǒu zé tā jiù huì yōu róu guǎ duàn， yì shòu bù zhèng dāng de yǐng xiǎng”；“ bì xū zhǐ duì zhēn lǐ xīn xiāng dǐng lǐ， jué bù mó bài qí tā shén líng； yī qiē shén líng dōubù zài tā yǎn nèi， tā de wéi yī yuán zé yǔ jiān dìng xìn yǎng shì： jué bù kǎo lǜ jīn rì de tīng zhòng， ér zhǐ xiǎng dào wèi lái de dú zhě。”
　　“ wǒ de lǐ xiǎng lì shǐ jiā bì xū jù bèi liǎng zhǒng cái néng： yī shì zhèng zhì yǎn guāng， yī shì biǎo xiàn cái néng。 qián zhě shì tiān fù de cái néng， bù kě xué dé； hòu zhě shì hòu tiān de xiū yǎng， zhǐ yào shú dú diǎn jí qín xué kǔ liàn， biàn kě yǐ xué dào。”
　　“ gē sòng zhě de wéi yī rèn wù shì sòng yáng yǔ qǔ yuè tā de duì xiàng， zhǐ yào néng gòu dá dào mùdì， jí shǐ yán guò qí shí， yě zài suǒ bù jì”。“ shī xiǎng yòu wú xiàn de zì yóu quán， shī zhǐ zūn shǒu yī tiáo fǎ lǜ héng héng shī rén de xiǎng xiàng。”
　　 yīn cǐ， zài lú jī 'ā nǔ sī kàn lái，“ bù néng qū bié shī yǔ shǐ， què shí shì shǐ xué zhī dà huàn”。
　　 lú jī 'ā nǔ sī guān yú“ shī yǔ shǐ”、“ shí yòng de lì shǐ” yǔ“ xīn shǎng de lì shǐ” zhī jiān yì tóng guān xì de biàn xī， kāi qǐ liǎo hòu shì lì shǐ xué jiā guān yú lì shǐ xué shì yī mén kē xué hái shì yī mén yì shù de lùn zhēng zhī mén。 jìn dài xī fāng wú lùn shì kè guān zhù yì lì shǐ xué jiā tí chū de lì shǐ xué shì yī mén“ rú shí zhí shū” de shí zhèng kē xué，“ lì shǐ xué shì kē xué， bù duō yě bù shǎo”， hái shì xiāng duì zhù yì lì shǐ xué jiā tí chū de lì shǐ xué shì yī mén yì shù，“ lì shǐ xué yī bàn shì kē xué， yī bàn shì yì shù” děng děng biǎo shù xíng shì bù jìn xiāng tóng de shǐ xué běn tǐ rèn shí， jiù qí guān yú zhì shǐ yuán zé、 shǐ xué běn zhì de rèn shí， yǐ jí tǎo lùn de tí yù、 sī kǎo de lù jìng 'ér yán， qí shí jūn wèi chāo chū lú jī 'ā nǔ sī suǒ dá dào de rèn shí shuǐ píng hé huàdìng de jiāng jiè。
　　 zài dāng dài zhōng guó shǐ xué lǐ lùn jiè， shǐ xué lǐ lùn gōng zuò zhě men jiē guò liǎo lú jī 'ā nǔ sī de wèn tí。 jiān chí lì shǐ xué shì yī mén kē xué de lì shǐ xué jiā， yī fāng miàn yán zhe lú jī 'ā nǔ sī kāipì de rèn shí lù jìng， cóng lì shǐ xué yǔ wén xué de qū bié zhōng bǎ zhēn shí xìng què dìng wéi lì shǐ xué de běn zhì tè xìng zhī yī； lìng yī fāng miàn， yán zhe mǎ kè sī hé 'ēn gé sī kāipì de biàn zhèng de、 lì shǐ de hé wéi wù de rèn shí lù jìng， cóng lì shǐ běn tǐ lùn hé shǐ xué běn tǐ lùn de gāo dù， shēn kè chǎn shù liǎo lì shǐ xué yán jiū duì xiàng de kè guān shí zài xìng， cóng 'ér wéi lì shǐ xué dǎ xià liǎo jiān shí de jī chǔ。 lìng yī xiē chí xiāng duì zhù yì shèn zhì zhé zhōng zhù yì shǐ xué guān de lì shǐ xué jiā， tóng yàng yán xù liǎo lú jī 'ā nǔ sī de rèn shí lù jìng， suǒ bù tóng de zhǐ shì bǎ yǐ jīng bèi lú shì pái chú zài wài de“ wú yí shì wài jiā de dōng xī” yòu tōu yùn dào lì shǐ xué běn zhì tè xìng de nèi róng zhī zhōng， shǐ zhī chéng wéi nèi hán yú lì shǐ xué běn zhì de dōng xī， rán hòu yǐ cǐ wéi jù， chóngtán liǎo shí zhì shàng shì“ yī bàn …… yī bàn” de lǎo diào。 hé zhào wǔ xiān shēng de lì shǐ xué shì yī mén“ jì shì kē xué yòu fēi kē xué de chāo kē xué” rén wén xué kē zhī shuō， kě yǐ kàn zuò shì“ yī bàn…… yī bàn” shuō de dāng dài zhōng guó bǎn。
　　20 shì jì 80 nián dài mò， hé zhào wǔ xiān shēng tí chū liǎo zhù míng de“ lì shǐ yán jiū zhōng de jiǎ wèn tí” mìng tí， rèn wéi“ yào shǐ lì shǐ kē xué xiàn dài huà”，“ lì shǐ xué jiè yīnggāi duì guò qù yī qiē sì shì 'ér fēi de jiǎ wèn tí jìn xíng chóngxīn pī pàn bìng zuò chū yī fān chéng qīng”。 cǐ lùn zài zhōng guó lì shǐ xué jiè chǎn shēng liǎo xiāng dāng de yǐng xiǎng。 dì yī gè bèi tā dàngzuò“ jiǎ wèn tí” lái chéng qīng de， shì zhōng guó fēng jiàn shè huì cháng qī xìng、 huò tíng zhì xìng、 huò cháng qī tíng zhì xìng wèn tí。 jìn rù 90 nián dài， tā de zhè zhǒng chéng qīng gōng zuò hěn kuài jiù sù yuán dào liǎo lì shǐ xué běn tǐ lùn hé lì shǐ běn tǐ lùn de fàn chóu lǐng yù， bǎ“ lì shǐ xué shì kē xué má？” zuò wéi yī gè zhǔn“ jiǎ wèn tí” héng héng hé xiān shēng méi yòu zhí jiē rèn dìng tā shì yī gè“ jiǎ wèn tí”， ér zhǐ shì rèn wéi tā shì“ wéi kē xué guān diǎn” de yī zhǒng biǎo xiàn， gù wǒ men yòng zhǔn“ jiǎ wèn tí” lái chēng zhī héng héng lái qīng lǐ。 cóng tā fā biǎo de yī xiē wén zhāng zhōng， rú《 duì lì shǐ xué de ruò gān fǎn sī》、《 lì shǐ xué liǎngchóng xìng piàn lùn》、《 lì shǐ liǎngchóng xìng piàn lùn》、《 lì shǐ xué jiā、 lì shǐ xué hé lì shǐ》， yǐ jí bèi tā shōu rù zì jǐ de“ xué shù wén huà suí bǐ” jí zhōng de《 〈 lì shǐ yǔ lì shǐ xué 〉 zì xù》， děng děng， bù nán fā xiàn tā de lì shǐ xué zuò wéi yī mén rén wén xué kē shì“ chāo kē xué” zhī shuō：
　　“ rén men duì lì shǐ de yán jiū hé rèn shí zé gòu chéng wéi lì shǐ xué 。”
　　“…… rén men duì lì shǐ de tǐ yàn（ lì shǐ xué ）……”
　　“ lì shǐ xué běn shēn jiù bāo hán yòu liǎng gè céng cì， dì yī gè céng cì（ lì shǐ xué Ⅰ） shì duì shǐ shí huò shǐ liào de zhī shí huò rèn dìng， dì 'èr gè céng cì（ lì shǐ xué Ⅱ） shì duì dì yī gè céng cì（ lì shǐ xué Ⅰ） de lǐ jiě huò quán shì。”
　　“ lì shǐ xué Ⅰ suǒ gěi dìng de shù jù kě yǐ wèiyòu yī gè ‘ shí ’， jí yī gè dà jiā yī zhì（ huò kě yǐ dá chéng yī zhì） de kàn fǎ…… lì shǐ xué Ⅱ běn zhì shàng shì yī zhǒng sī wéi gòu zào guò chéng……”
　　“ lì shǐ xué Ⅱ yě bāo hán yòu liǎng gè bù fēn， jí lǐ xìng sī wéi hé tǐ yàn néng lì， èr zhě zōng hé jiù chéng wéi lì shǐ lǐ xìng。 lǐ xìng sī wéi shì shǐ tā rèn tóng yú kē xué de dōng xī； tǐ yàn néng lì shì shǐ tā rèn tóng yú yì shù， cóng 'ér yòu bié yú kē xué de dōng xī…… yīn cǐ， lì shǐ xué jì shì kē xué， tóng shí yòu bù shì kē xué； tā jì xū yào yòu kē xué xìng， yòu xū yào yòu kē xué xìng zhī wài de mǒu xiē dōng xī…… jí wǒ men duì rèn shí lì shǐ suǒ xū yào de nà zhǒng xīn líng tǐ yàn de mǐn gǎn xìng， nà shí zhì shàng yòu sì yú yì shù de mǐn gǎn xìng。”
　　“ lì shǐ xué zhī chéng wéi lì shǐ xué ， qí guān jiàn nǎi zài yú lì shǐ xué Ⅱ， ér bù zài yú lì shǐ xué Ⅰ。 lì shǐ xué Ⅰ shì kē xué， lì shǐ xué Ⅱ shì zhé xué。”
　　“ kē xué dì duì dài lì shǐ xué ， jiù bì xū chéng rèn lì shǐ xué zhōng de fēi kē xué chéngfèn。” fǒu zé，“ lì shǐ xué jiù lián suǒ wèi‘ kē xué de’ lì shǐ xué dū tán bù shàng， gèng huáng lùn‘ rén wén de’（ tā shì kē xué yǔ fēi kē xué jiān 'ér yòu zhī， suǒ yǐ shì chāo kē xué de， dàn bù shì fǎn kē xué de） lì shǐ xué liǎo”。
　　“ lì shǐ xué bù néng dān chún kǎo lǜ wù zhì fāng miàn， yě bù néng dān chún kǎo lǜ jīng shén fāng miàn， ér shì yào bǎ 'èr zhě zōng hé wéi yī gè zhěng tǐ； sī xiǎng shǐ zé shì qí zhōng zuì běn zhì、 zuì hé xīn de bù fēn”；“ sī xiǎng shǐ de duì xiàng zé shì yī qiē rén wén dòng jī（ rén men de sī xiǎng、 lǐ lùn、 jiàn jiě、 yuàn wàng děng děng） rú hé cānyù bìng xíng chéng liǎo lì shǐ de zhěng tǐ”；“ sī xiǎng shǐ suǒ lùn shù de shì rén men de xiǎng fǎ hé kàn fǎ， bāo kuò zuì guǎng fàn yì yì de shì jiè guān hé rén shēng guān…… guàn chuānzhuó rén de quán bù wù zhì de hé jīng shén de huó dòng de shì rén de sī xiǎng de zhěng tǐ， zhè jiù shì wǒ men suǒ wèi de sī xiǎng shǐ”；“ rén lèi de sī xiǎng wén huà bù fáng huàfēn wéi liǎng lèi， yī lèi shì jī lěi de， yī lèi shì fēi jī lěi de…… lì shǐ zhōng…… shǔ yú rén wén fàn wéi de chéngfèn， dà dǐ yě kě yǐ fēn wéi liǎng lèi： yī lèi shì shè jí zhī shí xìng de hé jì shù xìng de， yī lèi shì shè jí fēi zhī shí xìng hé fēi jì shù xìng de。 qián yī lèi shì kě yǐ jī lěi de， hòu yī lèi zé fǒu”；“ sī xiǎng hé xiàn shí gòu chéng wéi yī gè zhěng tǐ， zhè jiù shì suǒ wèi de lì shǐ jí qí nèi hán。”
　　“ lì shǐ xué bìng bù shì yī mén shí zhèng de kē xué， nǐ wú fǎ jìn xíng kě kòng de shí yàn lái zhèng shí tā huò zhě zhèng wěi tā…… jiù wù zhì céng cì de lì shǐ 'ér yán， shì wù de fā zhǎn yòu qí bì rán de guī lǜ； dàn jiù rén wén céng cì de lì shǐ 'ér yán， zé qí fā zhǎn bìng méi yòu wù zhì shì wù fā zhǎn nà zhǒng yì yì shàng de bì rán guī lǜ…… xiàn dài huà de lì shǐ xué zhèng zài yào qiú rén men fàng qì qián yī gè shí qī jìn dài huà shǐ xué sī xiǎng suǒ yào qiú yú rén men de duì suǒ wèi lì shǐ guī lǜ yě xiàng duì zì rán kē xué guī lǜ nà yàng de wú xiàn chóng bài hé wú xiàn xìn yǎng”。
　　 hé zhào wǔ xiān shēng“ duì lì shǐ xué de ruò gān fǎn sī” suǒ huò dé de guān yú“ lì shǐ xué liǎngchóng xìng piàn lùn”， yào diǎn jí rú shàng shù。 tā de“ lì shǐ xué Ⅰ”、“ lì shǐ xué Ⅱ” liǎng fēn fǎ tí chū hòu， yòu de qīng nián shǐ xué lǐ lùn gōng zuò zhě cóng zhōng huò dé liǎo líng gǎn， jìn 'ér yòu qū fēn chū liǎo suǒ wèi de“ lì shǐ xué Ⅲ”。 kě jiàn， liǎng fēn fǎ duì yú lì shǐ xué de“ jīng xì huà” shì zuò chū liǎo gòng xiàn de： tā kāi chū liǎo yī tiáo shǐ xué běn tǐ lùn yán jiū zhōng de jié gòu zhù yì huò zhě shuō céng cì huà yán jiū zhī lù。 zhì yú lì shǐ xué gài niàn běn shēn shì fǒu néng gòu zuò chū rú cǐ jīng xì huà de jīng wèi fēn míng de céng cì qū fēn， zé shàng wú rén qù shēn jiū。
　　 zōng guān hé xiān shēng de yòu guān lùn shù， bù fáng gài kuò wéi： lì shǐ xué shì yǐ sī xiǎng shǐ wéi qí zhōng zuì běn zhì、 zuì hé xīn de bù fēn， yóu rén men duì lì shǐ de yán jiū、 rèn shí hé tǐ yàn suǒ gòu chéng， yī mén jiān jù kē xué、 zhé xué、 yì shù 'ér yòu fēi kē xué、 fēi zhé xué、 fēi yì shù， bù shì shí zhèng de rén wén xué kē。
　　 zhè zhǒng shǐ xué jiě shuō， shí jì shàng shì xīn lú jī 'ā nǔ sī zhī biàn， bù tóng yú lú shì de shì， hé xiān shēng bǎ lú shì de“ shí yòng de lì shǐ” hé“ xīn shǎng de lì shǐ” yòng zhé zhōng zhù yì de shǒu fǎ niē hé zài liǎo yī qǐ， shǐ lì shǐ xué gǎi xìng chéng liǎo yī gè liǎng xìng rén。 huò zhě shuō， tōng guò biàn xìng shǒu shù， lì shǐ xué cóng 20 shì jì mò de kē xué shí dài yòu fǎn huí dào liǎo tā de sù pǔ de bù dìng xìng de tóng zhēn shí dài。
　　 àn zhào hé zhào wǔ xiān shēng de xiāng guān lùn shù， lì shǐ xué de zhè zhǒng jì shì yòu fēi de liǎngchóng xìng， gēn yuán yú lì shǐ de liǎngchóng xìng。 suǒ wèi“ lì shǐ jù yòu qí liǎngchóng xìng de lùn diǎn， jí zuò wéi zì rán rén， rén de lì shǐ shì fú cóng zì rán hé bì rán de guī lǜ de， dàn zuò wéi zì yóu hé zì lǜ de rén， tā yòu shì zì jǐ lì shǐ de zhù rén， shì yóu tā zì jǐ lái jué dìng zì jǐ de qǔ xiàng de”。
　　 zhè yàng， tōng cháng rén men suǒ lǐ jiě de lì shǐ dìng yì de yī bān nèi hán héng héng rén lèi shè huì de kè guān jìn chéng， héng héng jiù bèi dà dà huà yuē wéi rén de lì shǐ， bù jǐn“ lèi” méi yòu liǎo， ér qiě“ shè huì” de nèi hán yě bèi chōu diào liǎo。 wú lùn shì suǒ wèi lì shǐ de liǎngchóng xìng， hái shì suǒ wèi lì shǐ xué de liǎngchóng xìng， qí shí dū gēn yuán yú gè tǐ shǔ xìng yì yì shàng de“ rén” de liǎngchóng xìng。 zài jiě shuō lì shǐ xué shì shénme shí， hé xiān shēng yòu guò yú qiáng diào yǐ jīng bèi tā wán quán gè tǐ huà liǎo de“ rén” de“ zì yóu hé zì lǜ” xìng； zài tàn tǎo lì shǐ xué de tè xìng shí， zé bǎ rén wén xué kē suǒ jù yòu de yī bān tè xìng děng tóng yú lì shǐ xué de tè xìng。“ yuán lái zhè jiù shì tòng kū liú tì de yuán yīn！”
　　“ kē xué” shuō。 1902 nián， yīng guó shí zhèng zhù yì lì shǐ xué jiā、 jiàn qiáo lì shǐ xué pài zhòng yào dài biǎo rén wù bǎi lǐ（ JohnBagnellBury， 1861 héng 1927。 yòu yì bǎi léi、 bù ruì） jì 'ā kè dùn jué shì（ SirJohnEmerichEdwardDalbergActon， 1834 héng 1902） rèn jiàn qiáo dà xué jìn dài shǐ jiǎng zuò qīn dìng jiào shòu， zài jiù zhí yǎn shuō《 lì shǐ kē xué》 zhōng， yǐ rú xià yī jù huà yǔ zuò wéi jié shù：“ lì shǐ xué shì yī mén kē xué， bù duō yě bù shǎo。” zhè shì lì shǐ xué jiā men tàn tǎo lì shǐ xué shì shénme de wèn tí shí yǐn zhèng dé jiào duō de yī jù míng yán。 zài dāng dài zhōng guó lì shǐ xué jiè，“ kē xué” shuō mù qián dà zhì yòu sān zhǒng dài biǎo xìng yì jiàn： yī bān“ kē xué” shuō；“ jù yòu tè shū xìng、 zōng hé xìng、 zhěng tǐ xìng、 zhēn shí xìng de jù tǐ de hé shí zhèng de kē xué” shuō；“ zhěng hé xué” shuō。
　　 yī bān“ kē xué” shuō shì zuì pǔ biàn de duì shǐ xué de dìng yì díquè dìng。 lì rú， 1999 nián chū bǎn de xīn bǎn《 cí hǎi》“ shǐ xué” tiáo：“ yì chēng‘ lì shǐ xué ’。 shè huì kē xué de yī gè bù mén。 yán jiū hé chǎn shù rén lèi shè huì fā zhǎn de jù tǐ guò chéng jí qí guī lǜ xìng de kē xué。” yòu rú， wú zhù《 shǐ xué gài lùn》 yī shū“ qián yán” zhōng què dìng de shǐ xué de dìng yì：“ shǐ xué shì yī mén fǎn sī de kē xué， shì duì gè zhǒng jù tǐ lì shǐ yán jiū jí qí nèi zài guī lǜ de tàn suǒ de kē xué。”
　　“ jù yòu tè shū xìng、 zōng hé xìng、 zhěng tǐ xìng、 zhēn shí xìng de jù tǐ de hé shí zhèng de kē xué” shuō。 lǐ zhèn hóng xiān shēng zài《 lì shǐ xué de lǐ lùn yǔ fāng fǎ》 yī shū zhōng bì zhuān zhāng， cóng“ lì shǐ xué shì kē xué de gēn jù”、“ lì shǐ kē xué de tè xìng hé rèn wù”， yǐ jí lì shǐ kē xué de yán jiū duì xiàng děng fāng miàn， tàn tǎo kē xué de lì shǐ xué shì shénme jí qí yǔ yī bān lì shǐ xué de gēn běn qū bié wèn tí。 gēn jù tā de lùn shù， lì shǐ xué kě qū fēn wéi liǎng zhǒng： yī shì mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué chǎn shēng zhī qián de yī bān lì shǐ xué ， tā hái bù chéng qí wéi kē xué， chōng qí liàng bù guò shì miáo shù hé yán jiū rén lèi guò wǎng shè huì kè guān cún zài jí qí guò chéng de yī zhǒng zhuān mén de zhī shí tǐ xì； yī shì mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué ， tā shì qì jīn wéi zhǐ wéi yī kē xué de lì shǐ xué 。 què qiē dì shuō， kē xué de lì shǐ xué shì“ zài mǎ kè sī zhù yì zhé xué suǒ tí gōng de yī bān guī lǜ zhǐ dǎo xià， tōng guò [ duì ] shì jiè gè mín zú、 guó jiā de wú shù lì shǐ xiàn xiàng， lì shǐ shì jiàn hé lì shǐ rén wù de fēn xī yán jiū， yǐ lǐ jiě tā men de lì shǐ fā zhǎn de tè shū guī lǜ hé tè diǎn”， yī mén jù yòu tè shū xìng、 zōng hé xìng、 zhěng tǐ xìng hé zhēn shí xìng děng xiǎn zhù qiě zhòng yào tè zhēng de jù tǐ de hé shí zhèng de kē xué。
　　 yǔ yǐ wǎng dà duō shù lì shǐ xué jiā bù tóng de shì， lǐ zhèn hóng xiān shēng cóng yán jiū de duì xiàng、 rèn wù hé tè xìng sān gè fāng miàn， zhèng què dì qū fēn liǎo lì shǐ kē xué yǔ zhé xué tè bié shì mǎ kè sī zhù yì de lì shǐ wéi wù zhù yì zhé xué、 yī bān shè huì kē xué、 wén xué děng xué kē zhī jiān de bù tóng， cóng 'ér wéi lì shǐ kē xué què dìng liǎo kè guān shí zài de tè shū yán jiū duì xiàng， guī dìng chū liǎo qí suǒ yìng chéng dān de tè shū rèn wù。
　　 dà duō shù lì shǐ xué jiājǐ chū de guān yú shǐ xué huò lì shǐ kē xué de dìng yì， zǒng shì hùn xiáo lì shǐ kē xué yǔ lì shǐ wéi wù zhù yì zhé xué yán jiū de duì xiàng hé rèn wù。 lì rú， hòu yú lǐ zhù chū bǎn de、 bǐ jiào quán miàn xì tǒng dì fǎn yìng xīn shí qī zhōng guó shǐ xué lǐ lùn yán jiū chéng guǒ de《 shǐ xué lǐ lùn dà cí diǎn》“ lì shǐ kē xué” tiáo mù。 gāi cí tiáo xī shōu liǎo lǐ zhù“ lì shǐ xué shì kē xué de yǐ jù”、“ lì shǐ kē xué de tè xìng hé rèn wù” liǎng zhāng zhōng de yòu guān lì shǐ kē xué gài niàn de nèi hán。 dàn shì， yǔ cǐ tóng shí， tā yǐ rán bǎ lì shǐ wéi wù zhù yì zhé xué de yán jiū duì xiàng héng héng“ rén lèi shè huì fā zhǎn shǐ”， héng héng wán quán děng tóng yú、 qiě dāng zuò shì mǎ kè sī zhù yì lì shǐ kē xué wéi yī de yán jiū duì xiàng。 lǐ zhù zhōng de lì shǐ kē xué de yán jiū duì xiàng hé rèn wù， héng héng“ zài mǎ kè sī zhù yì zhé xué suǒ tí gōng de yī bān guī lǜ zhǐ dǎo xià， tōng guò [ duì ] shì jiè gè mín zú、 guó jiā de wú shù lì shǐ xiàn xiàng， lì shǐ shì jiàn hé lì shǐ rén wù de fēn xī yán jiū， yǐ lǐ jiě tā men de lì shǐ fā zhǎn de tè shū guī lǜ hé tè diǎn”， héng héng zài biǎo shù fāng shì shàng lüè shì biàn dòng hòu， bèi dàngzuò mǎ kè sī zhù yì lì shǐ kē xué de zhù yào rèn wù zhī yī； běn yìng shǔ yú lì shǐ wéi wù zhù yì zhé xué de yán jiū rèn wù， héng héng“ jiē shì rén lèi shè huì cóng yuán shǐ shè huì jīng guò gè zhǒng jiē jí shè huì dào shè huì zhù yì shè huì lì shǐ fā zhǎn de pǔ biàn guī lǜ”，“ zhǐ míng lì shǐ qián jìn de shè huì zhù yì hé gòng chǎn zhù yì fāng xiàng， wéi wú chǎn jiē jí rèn shí shì jiè、 gǎi zào shì jiè tí gōng kē xué de lǐ lùn hé lì shǐ gēn jù”， děng děng， héng héng yě bèi tǒng tǒng guī rù mǎ kè sī zhù yì lì shǐ kē xué de zhù yào rèn wù zhī zhōng。 zhè gè cí tiáo de nèi róng， qí shí shì yǐ《 cí hǎi》 zhōng“ lì shǐ kē xué” cí tiáo de nèi róng wéi jī chǔ、 róu hé liǎo lǐ zhù zhōng de yòu guān nèi róng de“ hùn xuè 'ér”。 kē xué de lì shǐ xué zài chéng dān zì jǐ tè shū de rèn wù hé jìn xíng tè shū xìng fàn chóu yán jiū de tóng shí， wán quán yuè zǔ dài páo dì bāo lǎn、 bāo bàn liǎo lì shǐ wéi wù zhù yì zhé xué de quán bù rèn wù hé yán jiū duì xiàng。 lì shǐ kē xué hé kān qí zhòng fù？
　　“ zhěng hé xué” shuō。 xīn shí qī shǐ xué jiè guān yú jiū jìng shénme shì lì shǐ xué wèn tí de tǎo lùn zhōng， yī zhǒng zuì xīn de、 qiě pō jù tè sè de dìng yì， shì jiǎng dà chūn xiān shēng què dìng de。 zài《 dāng dài zhōng guó shǐ xué sī cháo yǔ mǎ kè sī zhù yì lì shǐ guān de fā zhǎn》 yī wén zhōng， yòu jiàn yú“ tōng cháng rén men rèn wéi lì shǐ xué jiù shì lì shǐ lùn zhù， huò zhě gèng què qiē dì shuō shì zhè xiē lì shǐ lùn zhù zhōng suǒ biǎo dá chū lái de lì shǐ zhī shí” zhè zhǒng duì shǐ xué de zhí guān de“ què shì yòu qiàn quán miàn hé shēn kè de” rèn shí xiàn zhuàng， tā cóng“ guǎng yì lǐ jiě de” jiǎo dù， wéi lì shǐ xué què dìng liǎo yī gè quán xīn de、“ quán miàn hé shēn kè de”、 míng xī de dìng yì：“ lì shǐ xué nǎi shì zuò wéi yán jiū zhù tǐ de lì shǐ xué jiā tōng guò yī dìng de sī wéi rèn shí fāng shì、 shǒu duàn yǔ lì shǐ kè tǐ fā shēng hù dòng zuò yòng de lì shǐ yán jiū zhè zhǒng jīng shén shēng chǎn shí jiàn jí qí chuàng zào chū lái de chǎn pǐn， jí lì shǐ zhī shí。” zài zhè yī biǎo shù zhōng， jiǎng xiān shēng méi yòu shè jí“ lì shǐ cún zài” gài niàn， dàn cóng jiǎng xiān shēng de quán wén lái kàn， tā shì cóng“ lì shǐ cún zài” de yì yì shàng lái shǐ yòng zuò wéi jìn rù lì shǐ xué jiā rèn shí duì xiàng fàn chóu de lì shǐ cún zài de“ lì shǐ kè tǐ” zhè gè gài niàn de。 yīn cǐ， gēn jù tā zài wén zhāng zhōng de xiāng guān chǎn shù， wǒ men jiù kě yǐ dé chū：“ lì shǐ xué jiā” hé“ lì shǐ cún zài”， shì gòu chéng zuò wéi jīng shén shēng chǎn shí jiàn de lì shǐ yán jiū huó dòng de liǎng gè qián tí xìng yào sù；“ lì shǐ sī wéi rèn shí fāng shì”、“ lì shǐ rèn shí shǒu duàn”、“ lì shǐ kè tǐ”、“ lì shǐ yán jiū jīng shén shēng chǎn shí jiàn”（“ lì shǐ yán jiū huó dòng”） hé“ lì shǐ zhī shí”， shì gòu chéng lì shǐ xué de wǔ dà jī běn yào sù。 jiǎng xiān shēng què dìng de shǐ xué de dìng yì， díquè bǐ xiàn yòu de guān yú shǐ xué de dìng yì dōuyào quán miàn。 jiǎng xiān shēng bǎ tā chēng wéi“ xīn mǎ kè sī zhù yì shǐ xué”， bìng gēn jù tā zài lì shǐ rèn shí fāng shì shàng de zhěng hé xìng jí qí duì xiàng lǐng yù shàng de zōng hé xìng tè zhēng， zài xìng zhì shàng bǎ tā guī dìng wéi“ yī mén yǐ kē xué xìng wéi jī chǔ de nèi zài dì róng hé liǎo shí zhèng xìng、 chōu xiàng xìng、 jià zhí xìng、 yì shù xìng de zhěng hé xué”。
shǐ xué jiū jìng shì shénme What is the history
　　yǐ shàng guān yú shǐ xué de dìng yì huò jiě shuō， suī rán zài wén xiàn shǐ shàng dà duō shì jìn rén huò jīn rén què dìng de， dàn shì cóng luó ji xù liè shàng jiǎng， tā men qí shí yǔ lì shǐ xué zì shēn yǎn jìn de zì rán lì shǐ guò chéng hé rén men duì tā jiā yǐ rèn shí de sī xiǎng shǐ guò chéng shì jī běn xiāng fú de。“ shǐ yòu 'èr yì” hé jīn rén de“ huó dòng” shuō、“ xué wèn” huò“ xué shù” shuō yǔ“ zhī shí tǐ xì” shuō、“ chāo kē xué” huò“ yī bàn shì kē xué， yī bàn shì yì shù” shuō、“ kē xué” shuō， kě yǐ kàn zuò shì fēn bié duì yìng yú lì shǐ xué zài qí fā zhǎn lì chéng zhōng de dì yī、 dì 'èr、 dì sān、 dì sì gè shí dài de kè guān cún zài shì shí zài lì shǐ xué jiā sī xiǎng shàng huò lǐ lùn shàng de biǎo xiàn xíng shì。 qí zhōng，“ kē xué” shuō zhōng de yī bān“ kē xué” shuō hé qí tā liǎng zhǒng shǐ xué jiě shuō， fēn bié fǎn yìng liǎo lì shǐ xué dì sì gè fā zhǎn shí dài zhōng de qián hòu liǎng gè bù tóng shí qī； zhì yú hòu zhě， gèng què qiē dì shuō， shì dāng dài shǐ xué shí jiàn de kè guān cún zài zhuàng tài zài lì shǐ xué jiā lǐ lùn xíng shì shàng de yī zhǒng biǎo xiàn， yě jiù shì shuō， shì shǐ xué lǐ lùn gōng zuò zhě duì dāng dài shǐ xué shí jiàn jìn xíng chōu xiàng xìng rèn shí de lǐ lùn jiēguǒ。 ér dāng jīn zhōng guó lì shǐ xué jiè shǐ xué jiè shuō fēn yún， bù guò shì shǐ xué shí jiàn rì qū fù zá duō yuán de fēn luàn xiàn shí zài shǐ xué gōng zuò zhě sī xiǎng shàng zào chéng rèn shí hùn luàn de qièshí fǎn yìng； ér qiě， gè zì duì shǐ xué dìng yì díquè dìng， zài hěn dà chéng dù shàng shòu dào liǎo dìng yì zhě xué shù bèi jǐng hé yán jiū duì xiàng de jù tǐ nèi róng de yǐng xiǎng。
　　 zài jīn rén de jǐ zhǒng shǐ xué de dìng yì zhōng， jiù zhōng guó wèi lái shǐ xué de fā zhǎn 'ér yán， bǐ jiào yòu yì yì de shì： hé zhào wǔ xiān shēng de“ chāo kē xué” shuō、 lǐ zhèn hóng xiān shēng de“ jù yòu tè shū xìng、 zōng hé xìng、 zhěng tǐ xìng、 zhēn shí xìng de jù tǐ de hé shí zhèng de kē xué” shuō hé jiǎng dà chūn xiān shēng de“ zhěng hé xué” shuō。 qí zhōng， lǐ、 jiǎng 'èr shuō suī gè zì cóng bù tóng de fēn xī jiǎo dù hé xiāng tóng de jiǎo dù 'ér yǐ bù tóng de biǎo shù fāng shì dé chū， dàn zài duì lì shǐ xué de tè xìng de rèn shí shàng， shí jī běn yī zhì， yīn cǐ kě zuò jìn yī bù de róng hé 'ér chéng wéi yī pài zhī shuō。 jiù mù qián de yán jiū zhuàng kuàng 'ér yán， wèi lái zhōng guó shǐ xué běn tǐ lùn yán jiū， rú guǒ shuō yòu kě néng xíng chéng jù yòu zhōng guó tè sè de lǐ lùn xué pài de huà， nà me， tā men wú yí shì zhí dé yuán yòng wéi xué pài jiàn lì hé fā zhǎn de lǐ lùn jī chǔ de jiě shuō。
　　 běn shū de shǐ xué dìng yì， jiāng yǐ lǐ、 jiǎng 'èr shuō wéi jī chǔ lái què dìng。 yīn wéi， lì shǐ xué bù jǐn jǐn shì yī zhǒng huó dòng， bù jǐn jǐn shì zhuān mén de xué wèn huò xué shù， yě bù jǐn jǐn shì yī zhǒng zhī shí tǐ xì， tā gèng shì yī mén zài yán jiū duì xiàng hé rèn wù fāng miàn dū jù yòu kē xué xìng de tè shū xué kē。 duì yú zhōng guó mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué lái shuō， tā bù jǐn jǐn shì yī mén yī bān yì yì shàng de kē xué， tā gèng shì yī mén wán chéng de kē xué zhī shí xíng tài yì yì shàng de kē xué。
　　 zuò wéi zhōng guó mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué jiā， yóu yú mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué de jì cún shì shí， duì lì shǐ xué shì shénme de huí dá， jiù bù yīnggāi zài jì xù tíng liú zài yī bān lì shǐ xué de rèn shí jiē duàn， ér bì xū bǎ tā dàngzuò yī mén wán chéng de zhī shí xíng tài yì yì shàng de kē xué lái kàn dài。 zhōng guó lì shǐ xué lǐ yìng guī shǔ yú qì jīn wéi zhǐ wéi yī kē xué de mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué fàn chóu， ér bù shì yě bù yīnggāi shì rèn hé bié de shénme lì shǐ xué 。 yǔ cǐ tóng shí， wǒ men jīn tiān què dìng lì shǐ xué de dìng yì， bù néng mǎn zú yú mǎ kè sī zhù yì chuàng shǐ rén shí dài de mǎ kè sī 'ēn gé sī de shǐ xué rèn shí shuǐ píng， bì xū jié hé hòu mǎ kè sī 'ēn gé sī shí dài， tè bié shì dāng dài zhōng guó hé shì jiè de shǐ xué shí jiàn de xiàn shí cún zài zhuàng kuàng， cóng 'ér zuò chū wǒ men shí dài de guān yú shǐ xué díquè qiē dìng yì。 shǐ xué dìng yì de chóngxīn què dìng， bì xū fú hé bìng fǎn yìng zhè gè shí dài yào qiú。
　　 lì shǐ xué duì yú gè tǐ lì shǐ xué jiā lái shuō， tā kě yǐ chéng wèitā lài yǐ móu shēng de yī zhǒng jì qiǎo xìng huò jì néng xìng de zhí yè shǒu duàn， yě bù fáng kě yǐ chéng wèitā cóng lì shǐ zhōng jí qǔ bì yào de wén huà sù zhì huò cóng lì shǐ zhōng rèn shí rén lèi zì shēn de yī zhǒng fāng shì， huò shì zuò wéi tā tí gāo qí wén huà yì shù tǐ yàn hé jiàn shǎng néng lì de yī zhǒng yòu yì de jīng shén huó dòng； gè tǐ lì shǐ xué jiā dāng rán yì kě yǐ shì fēi mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué jiā， yùn yòng mǎ kè sī zhù yì wéi wù shǐ guān zhī wài de qí tā lì shǐ guān lái zhǐ dǎo qí lì shǐ yán jiū； ér qiě， bìng fēi měi yī gè tǐ lì shǐ xué jiā、 měi yī cì jù tǐ de shǐ xué shí jiàn， dū bì xū chéng dān qǐ jiē shì mǒu yī huò měi yī mín zú、 guó jiā de lì shǐ yùn dòng tè shū guī lǜ de rèn wù。 dàn shì， zhū rú cǐ lèi chǎn shēng yú lì shǐ rèn shí hé lì shǐ xué fā huī qí gōng néng yǔ zuò yòng guò chéng zhōng， jǐn jǐn lái zì shǐ xué zhù tǐ de zhù guān rèn shí hé zhè zhǒng rèn shí xíng shì、 rèn shí shǒu duàn de tè shū xìng hé lì shǐ xué lì yòng fāng shì de tè shū xìng， huò fā shēng zài gè tǐ shǐ xué zhù tǐ shēn shàng de tè shū xiàn xiàng， lái zì lì shǐ xué fā zhǎn guò chéng zhōng mǒu yī jiē duàn suǒ chǎn shēng de tè xìng， ér bù shì chǎn shēng yú lì shǐ xué què dìng de yán jiū duì xiàng hé rèn wù běn shēn， gèng fēi jié hé jīn tiān lì shǐ xué fā zhǎn xiàn shí zhuàng kuàng de dōng xī， shì bù néng chéng wéi fǒu dìng lì shǐ xué shì yī mén kē xué de gēn jù de。
　　 cóng tè xìng fāng miàn jiǎng， jìn guǎn lì shǐ xué huò duō huò shǎo dì jù yòu qí tā shè huì kē xué shèn zhì rén wén xué kē（ rú wén xué、 yì shù） de mǒu xiē yī bān tè xìng， dàn tā zhī chéng wéi yī mén dú lì de kē xué， bù zài yú zhè xiē yī bān tè xìng， ér zài yú tā gēn yuán yú zì jǐ de yán jiū duì xiàng hé rèn wù， bǎ zì jǐ qū bié yú qí tā shè huì kē xué、 rén wén xué kē de tè xìng， qí zhōng jiào xiǎn zhù qiě zhòng yào zhě yòu： tā yǔ zhé xué xiāng bǐ de tè shū xìng tè zhēng， yǔ yī bān shè huì kē xué xiāng bǐ de zōng hé xìng、 zhěng tǐ xìng tè zhēng， yǔ wén xué xiāng bǐ de zhēn shí xìng tè zhēng。 zài lì shǐ xué shēn shàng suǒ biǎo xiàn chū de mǒu xiē rén wén xué kē yī bān xìng tè xìng de dōng xī， tóng yàng bù néng chéng wéi fǒu dìng tā shì yī mén kē xué de gēn jù。
　　 yīn cǐ， rèn hé guān yú lì shǐ xué bù shì kē xué de shǐ xué de dìng yì huò jiě shuō， dōubù néng ná lái zuò wéi chóngxīn què dìng shǐ xué de dìng yì de jī chǔ xìng cái liào。
　　 lì shǐ xué shì kē xué。 tā de kē xué xìng de yī bān gēn jù yòu 'èr： yī shì tā de yán jiū duì xiàng de kè guān shí zài xìng hé zhēn shí xìng。 lì shǐ xué yán jiū de duì xiàng héng héng shì jiè gè mín zú、 guó jiā de lì shǐ xiàn xiàng、 lì shǐ shì jiàn hé lì shǐ rén wù děng děng， yǐ jí yóu tā men suǒ gòu chéng de lì shǐ yùn dòng shì shí hé guò chéng， héng héng zuò wéi lì shǐ cún zài， shì kè guān shí zài de dōng xī， tā bù yǐ lì shǐ rèn shí zhě de zhù guān yì zhì 'ér gǎi biàn， jù yòu kè guān shí zài xìng hé zhēn shí xìng。 yī shì tā suǒ chéng dān de rèn wù。 lì shǐ xué de rèn wù zài yú jiē shì shì jiè gè mín zú、 guó jiā de lì shǐ fā zhǎn de tè shū guī lǜ hé tè diǎn， lì shǐ yán jiū shì yī zhǒng zhǐ zài tàn tǎo rén lèi shè huì lì shǐ fā zhǎn tè shū guī lǜ de rèn shí huó dòng。 jǐn píng zhè liǎng tiáo， lì shǐ xué jiù jù yòu liǎo yī bān kē xué suǒ jù yòu de kē xué xìng。 yī mén xué kē de kē xué xìng de yī bān pàn duàn gēn jù shì：（ 1）“ yán jiū de duì xiàng bì xū shì kè guān shí zài de dōng xī， yīn wéi zhǐ yào kè guān shí zài de dōng xī， cái kě néng yòu tā nèi zài de fā zhǎn guī lǜ”；（ 2） tā“ bì xū shì zhǐ zài tàn tǎo duì xiàng fā zhǎn guī lǜ de rèn shí huó dòng”。 lì shǐ xué xiǎn rán fú hé zhè liǎng céng yào qiú。 dàn shì， zhè yàng de lì shǐ xué hái bù néng chēng wéi zhēn zhèng de lì shǐ kē xué， yīn wéi tā zhǐ shì jù bèi liǎo chéng wéi yī mén kē xué de bì yào qián tí， hái bù jù bèi chéng wéi yī zhǒng wán chéng de kē xué zhī shí xíng tài suǒ yīngyǒu de chōng fēn qián tí。 yī mén xué kē yào chéng wéi yī zhǒng wán chéng de kē xué zhī shí xíng tài， hái xū yào tóng shí fú hé dì sān céng yào qiú：“ bì xū yǐ jiē shì chū shì wù de guī lǜ wéi qián tí， rán hòu 'àn zhào shì wù běn shēn de guī lǜ（ jí tā de nèi zài lián xì） qù shuō míng shì wù de yuán yīn， shì wéi wán chéng de kē xué zhī shí xíng tài。”
　　 zhè yàng yī zhǒng wán chéng de kē xué zhī shí xíng tài yì yì shàng de zhēn zhèng kē xué de lì shǐ xué ， qì jīn wéi zhǐ， zhǐ yòu mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué 。“ mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué de chǎn shēng， shì yǐ mǎ kè sī zhù yì de wéi wù zhù yì lì shǐ guān de chuàng lì wéi qián tí de。 zhè zhǒng lì shǐ guān wéi lì shǐ xué tí gōng liǎo yī zhǒng kē xué de lǐ lùn zhǐ dǎo， shǐ tā xiǎn shì chū qū bié yú yǐ wǎng qí tā shǐ xué de wán qiáng tè zhēng， xiǎn shì chū tā de xiān míng de kē xué xìng。” mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué zài sī xiǎng fāng fǎ shàng de zhòng yào tè zhēng， shì tā jǐn jǐn cóng lì shǐ běn shēn qù rèn shí lì shǐ， ér bù shì cóng tiān shàng de yún wù zhōng huò shì cóng rén men de xīn líng、 tóu nǎo zhōng qù rèn shí lì shǐ。 huàn yán zhī， mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué ， shǒu xiān què dìng liǎo shǐ xué yán jiū duì xiàng de kè guān xìng zhì， bǎ rén lèi shè huì de yī qiē lì shǐ dū dàngchéng yī gè zì rán lì shǐ guò chéng qù yán jiū， cóng 'ér zài lì shǐ yán jiū de chū fā diǎn shàng shí xiàn liǎo shēn kè de biàn gé。“ tā jiān xìn， zhǐ yào cóng wán qiáng de shì shí chū fā， cái néng rú shí dì jiē shì lì shǐ de zhēn xiāng。” qí cì，“ mǎ kè sī zhù yì shǐ xué duì wéi wù zhù yì lì shǐ guān de shí jì yìng yòng， huò dé liǎo yán jiū lì shǐ xiàn xiàng zhī jiān bì rán lián xì de fāng fǎ lùn zhǐ dǎo， cóng 'ér shǐ lì shǐ xué zhēn zhèng chéng wéi yán jiū shì wù guī lǜ xìng bìng yǐ qí guī lǜ miáo shù zhēn shí lì shǐ guò chéng de shí zhèng kē xué。”“ shǐ lì shǐ xué chéng wéi kē xué de zuì zhòng yào de gēn jù， shì duì rén lèi shè huì lì shǐ yùn dòng guī lǜ de tàn tǎo。 rán 'ér， zhì jīn de zhé xué fā zhǎn shǐ biǎo míng， dào mù qián wéi zhǐ， hái zhǐ yòu mǎ kè sī zhù yì zhé xué（ jù tǐ shuō shì wéi wù zhù yì lì shǐ guān） zhēn zhèng jiē shì liǎo rén lèi lì shǐ yùn dòng de jī běn guī lǜ。 yú shì， wèn tí jiù jiǎn huà chéng zhè yàng， zhǐ yòu yòng mǎ kè sī zhù yì de wéi wù zhù yì lì shǐ guān zuò zhǐ dǎo， lì shǐ xué cái néng chéng wéi zhēn zhèng de kē xué。”
　　 jù cǐ， zhōng guó lì shǐ xué de kē xué xìng， chú tā jù bèi liǎo yī mén xué kē de kē xué xìng suǒ bì xū fú hé de yī bān xìng yào qiú yǐ wài， gēn běn de yǐ jù jiù zài yú tā shì guī shǔ yú mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué fàn chóu de yī mén xué kē。 huàn yán zhī， mǎ kè sī zhù yì lì shǐ xué de kē xué xìng， gēn běn dì jué dìng liǎo zhōng guó lì shǐ xué de kē xué xìng。
　　 xiàn zài， wǒ men kě yǐ gěi lì shǐ xué héng héng zhōng guó tè sè de lì shǐ xué héng héng de dìng yì zuò rú xià què dìng hé jiǎn yào shuō míng：
　　 lì shǐ xué shì yī mén zhěng hé xíng de shè huì kē xué， shì lì shǐ yán jiū zhù tǐ zài mǎ kè sī zhù yì zhé xué suǒ tí gōng de yī bān guī lǜ zhǐ dǎo xià， yùn yòng yī dìng de sī wéi rèn shí fāng shì hé shǒu duàn， zài yǔ lì shǐ kè tǐ fā shēng hù dòng zuò yòng de guò chéng zhōng， tōng guò duì lì shǐ kè tǐ de fēn xī yán jiū， yǐ lǐ jiě qí tè shū guī lǜ hé tè diǎn de yī zhǒng jīng shén shēng chǎn shí jiàn jí qí chuàng zào chū lái de chǎn pǐn héng héng lì shǐ zhī shí。
　　 zài zhè yī shǐ xué dìng yì zhōng：“ zhěng hé xíng de shè huì kē xué” de hán yì shì， lì shǐ xué shì yī mén yǐ kē xué xìng hé zhēn shí xìng wéi jī chǔ， nèi zài dì huò shì yǐ“ wài jiā de” fāng shì róng hé liǎo tè shū xìng、 zōng hé xìng（ huò zhěng tǐ xìng）、 shí zhèng xìng、 chōu xiàng xìng（ huò zhé xué xìng）、 jià zhí xìng、 yì shù xìng de zhěng hé xíng shè huì kē xué， yīn cǐ tā bù tóng yú yī bān de zhé xué、 qí tā shè huì kē xué huò rén wén xué kē；“ lì shǐ yán jiū zhù tǐ” jí lì shǐ xué jiā， ér bù shì yī bān mín zhòng huò qí tā shè qún；“ mǎ kè sī zhù yì zhé xué”， jù tǐ lái shuō， shì lì shǐ wéi wù zhù yì， zhù yào shì zhǐ mǎ kè sī hé 'ēn gé sī“ tè bié qiáng diào de”、“ tè bié jiān chí de” biàn zhèng de、 lì shǐ de、 wéi wù de guān chá shì wù de sī xiǎng fāng fǎ， ér bù shì tā de jù tǐ lì shǐ jié lùn；“ lì shǐ kè tǐ”， shì zhǐ shǒu xiān zuò wéi yī zhǒng lì shǐ kè guān shí zài 'ér cún zài（“ zì zài zhī wù”）、 rán hòu cái jìn rù lì shǐ xué jiā rèn shí shì yě 'ér zhuǎn huà chéng wéi rèn shí kè tǐ 'ér cún zài（“ wèiwǒ zhī wù”） de shì jiè gè mín zú、 guó jiā de wú shù lì shǐ xiàn xiàng、 lì shǐ shì jiàn hé lì shǐ rén wù， yǐ jí yóu tā men suǒ gòu chéng de shì jiè gè mín zú、 guó jiā de kè guān lì shǐ shì shí hé guò chéng， shì lì shǐ xué de duì xiàng lǐng yù， yīn 'ér tā bù shì zhé xué yán jiū duì xiàng zhī yī de yī bān rén lèi shè huì de kè guān lì shǐ guò chéng；“ tè shū guī lǜ hé tè diǎn”， shì zhǐ shì jiè gè mín zú、 guó jiā de lì shǐ fā zhǎn de tè shū guī lǜ hé tè diǎn， ér fēi rén lèi shè huì lì shǐ fā zhǎn de yī bān guī lǜ hé tè diǎn。
　　 lì shǐ xué zài tā de fā zhǎn guò chéng zhōng jīng lì liǎo zhèng zhì xìng de jì shì huó dòng、 fù shǔ yú zhèng zhì 'ér yǐ wén huà jī lěi wéi zhù de zōng hé huó dòng、 xué wèn huò xué shù、 zhī shí tǐ xì、 zhé xué、 kē xué děng děng bù tóng de biǎo xiàn xíng shì hé fā zhǎn huán jié， zài rèn shí fāng shì shàng jīng lì liǎo jià zhí de、 kǎo shí de、 yì shù de、 kē xué de、 zhé xué de děng děng bù tóng xíng shì de rèn shí fāng shì。 lì shǐ xué fā zhǎn dào liǎo jīn tiān， suī rán tā bì rán dì yào bāo hán xiān qián chū xiàn guò de yī qiē biǎo xiàn xíng shì huò fā zhǎn huán jié， bìng bǎ tā men dàngzuò zì jǐ de bù kě huò quē de gòu chéng yīn sù huò bù fēn； jiù gè bié de huò tè shū de shǐ xué xiàn xiàng 'ér yán， jīn tiān de lì shǐ xué yì kě yǐ qí xiān qián céng jīng yōng yòu guò de mǒu zhǒng biǎo xiàn xíng shì 'ér cún zài。 kě shì， zài yī bān yì yì shàng， jīn tiān de lì shǐ xué jué bù kě yǐ guī jié wéi qí zhōng de rèn hé yī zhǒng xíng shì huò huán jié， huò zhě yǐ jù qí zhōng de mǒu yī zhǒng biǎo xiàn xíng shì huò fā zhǎn huán jié lái què dìng lì shǐ xué de yī bān dìng yì。 jīn tiān de lì shǐ xué ， zhǐ néng shì yī mén zhěng hé xíng de shè huì kē xué。 rú guǒ fǒu rèn zhè yī diǎn， nà me zài rèn shí lùn、 fāng fǎ lùn hé zhé xué qīng xiàng shàng， jiù yào me biǎo xiàn wéi lì shǐ guān niàn de quē shī， yào me biǎo xiàn wéi duì wéi wù zhù yì biàn zhèng fǎ de yōng sú huà hé zuò wéi zhè zhǒng yōng sú huà de bì rán guī sù de xiāng duì zhù yì、 huái yí lùn huò zhé zhōng zhù yì。 liè níng zài chǎn shù“ wéi wù zhù yì biàn zhèng fǎ wú yí dì bāo hán zhe xiāng duì zhù yì， kě shì tā bìng bù guī jié wéi xiāng duì zhù yì” de yuán lǐ shí shuō：“ biàn zhèng fǎ， zhèng rú hēi gé 'ěr zǎo yǐ shuō míng de nà yàng， bāo hán zhe xiāng duì zhù yì、 fǒu dìng、 huái yí lùn de yīn sù， kě shì tā bìng bù guī jié wéi xiāng duì zhù yì。 mǎ kè sī hé 'ēn gé sī de wéi wù zhù yì biàn zhèng fǎ wú yí dì bāo hán zhe xiāng duì zhù yì， kě shì tā bìng bù guī jié wéi xiāng duì zhù yì， zhè jiù shì shuō， tā bù shì zài fǒu dìng kè guān zhēn lǐ de yì yì shàng， ér shì zài wǒ men de zhī shí xiàng kè guān zhēn lǐ jiē jìn de jiè xiàn shòu lì shǐ tiáo jiàn zhì yuē de yì yì shàng， chéng rèn wǒ men yī qiē zhī shí de xiāng duì xìng。” liè níng guān yú mǎ kè sī zhù yì de wéi wù zhù yì biàn zhèng fǎ yǔ xiāng duì zhù yì zhī jiān de guān xì yuán lǐ， duì yú wǒ men jīn tiān què dìng lì shǐ xué de dìng yì、 fēn xī xiàn yòu guān yú lì shǐ xué de dìng yì de jià zhí、 lǐ jiě“ lì shǐ xué shì yī mén zhěng hé xíng de shè huì kē xué”， nǎi zhì kǎo chá qí tā guān niàn xíng tài de shì wù， dū jù yòu jí wéi zhòng yào de fāng fǎ lùn zhǐ dǎo yì yì。
zhù shì Notes
　　lǐ zhèn hóng zhù：《 lì shǐ xué de lǐ lùn yǔ fāng fǎ》， xiū dìng běn， 11 yè， kāi fēng， hé nán dà xué chū bǎn shè， 1999； lǐ zhèn hóng《 lì shǐ rèn shí mó hú xìng yán jiū de yì yì》，《 shǐ xué lǐ lùn》 1988 nián dì 3 qī， 119 yè。
　　 qú lín dōng zhù：《 zhōng guó shǐ xué shǐ gāng》， 2-12 yè， běi jīng， běi jīng chū bǎn shè， 1999。
　　 qián zhōng shū zhù：《 guǎn zhuī biān》 dì yī cè， dì 2 bǎn， 1-6 yè， běi jīng： zhōng huá shū jú， 1986。
　　 liáng qǐ chāo：《 zhōng guó lì shǐ yán jiū fǎ》， 1 yè， mín guó xué shù jīng diǎn wén kù běn， běi jīng， dōng fāng chū bǎn shè， 1996。
　　 dù wéi yùn：《 shǐ xué fāng fǎ lùn》， 21 yè， tái wān， 1981。 zhuǎn yǐn zì lǐ zhèn hóng：《 lì shǐ xué de lǐ lùn yǔ fāng fǎ》， 11 yè。
　　 qú lín dōng：《 zhōng guó shǐ xué shǐ gāng》， 1 yè。
　　 wú zé：《 shǐ xué gài lùn》， " xù lùn "， 1 yè， hé féi， ān huī jiào yù chū bǎn shè， 1985。
　　 guō xiǎo líng：《 gǔ diǎn xī fāng shǐ xué zhōng de kè guān zhù yì yuán zé yǔ shǐ jiā gè rén de shí jiàn》，《 shǐ xué lǐ lùn yán jiū》 1996 nián dì 1 qī， dì 121-129 yè。
　　 liú shàn：《 lùn zhuàn shǐ》， jiàn zhāng 'ān qí biān：《 miù líng zhū měi xué yì wén jí》， dì 1 juàn， běi jīng， zhōng guó rén mín dà xué chū bǎn shè， 1987。 zhuǎn yǐn zì xú shàn wěi：《 liú xié yǔ liú shàn shǐ xué pī píng sī xiǎng zhī bǐ jiào》，《 qí lǔ xué kān》 1996 nián dì 4 qī， 50-54 yè； guō dān：《 lú qí 'ān〈 lùn zhuàn shǐ〉 yǔ zhōng guó gǔ dài shǐ xué pī píng zhī bǐ jiào》，《 qí lǔ xué kān》 2000 nián dì 4 qī， 124-129 yè。 lìng cān jiàn guō xiǎo líng：《 gǔ diǎn xī fāng shǐ xué zhōng de kè guān zhù yì yuán zé yǔ shǐ jiā gè rén de shí jiàn》，《 shǐ xué lǐ lùn yán jiū》 1996 nián dì 1 qī， dì 121-129 yè。
　　 hé zhào wǔ：《 lì shǐ yán jiū zhōng de yī gè jiǎ wèn tí héng héng cóng suǒ wèi zhōng guó fēng jiàn shè huì de cháng qī tíng zhì lùn shuō qǐ》，《 bǎi kē zhī shí》 1989 nián dì 5 qī。 jiàn hé zhào wǔ：《 hé zhào wǔ xué shù wén huà suí bǐ》， 200-207 yè， běi jīng， zhōng guó qīng nián chū bǎn shè， 1998。
　　 hé zhào wǔ：《 lì shǐ lǐ xìng pī pàn lùn jí》， běi jīng， qīng huá dà xué chū bǎn shè， 2001。 xià miàn de yǐn wén jūn chū zì zhè jǐ piān wén zhāng。
　　 hé zhào wǔ：《 lì shǐ lǐ xìng pī pàn lùn jí》， 47 yè。
　　 zhuǎn yǐn zì hé zhào wǔ：《 yì xù： fǎn sī de lì shǐ zhé xué héng héng píng luó sù de lì shǐ guān》，《 hé zhào wǔ xué shù wén huà suí bǐ》， 216-217 yè。
　　《 cí hǎi》， 2048 yè， shàng hǎi， shàng hǎi cí shū chū bǎn shè， 1999。
　　 wú zé：《 shǐ xué gài lùn》，“ qián yán”， 1 yè。
　　 lǐ zhèn hóng：《 lì shǐ xué de lǐ lùn yǔ fāng fǎ》， 48-62 yè。
　　 jiǎng dà chūn、 chén qǐ néng：《 shǐ xué lǐ lùn dà cí diǎn》， 100-101 yè， hé féi， ān huī jiào yù chū bǎn shè， 2000。
　　 jiǎng dà chūn：《 dāng dài zhōng guó shǐ xué sī cháo yǔ mǎ kè sī zhù yì lì shǐ guān de fā zhǎn》，《 lì shǐ yán jiū》 2001 nián dì 4 qī， 5 yè。
　　 lǐ zhèn hóng：《 lì shǐ xué de lǐ lùn yǔ fāng fǎ》， 55-62 yè。
　　 lǐ zhèn hóng：《 lì shǐ xué de lǐ lùn yǔ fāng fǎ》， 34 yè。
　　 lǐ zhèn hóng：《 lì shǐ xué de lǐ lùn yǔ fāng fǎ》， ３ ４ yè。
　　 lǐ zhèn hóng：《 lì shǐ xué de lǐ lùn yǔ fāng fǎ》，４ ２ -４ ６ yè。
　　 liè níng duì cǐ yòu guò shí fēn jīng bì 'ér yòu zhǔn què de chǎn shù： mǎ kè sī hé 'ēn gé sī“ tā men suǒ tè bié zhù yì de bù shì wéi wù zhù yì rèn shí lùn， ér shì wéi wù zhù yì lì shǐ guān。 yīn cǐ， mǎ kè sī hé 'ēn gé sī zài tā men de zhù zuò zhōng tè bié qiáng diào de shì biàn zhèng wéi wù zhù yì， ér bù shì biàn zhèng wéi wù zhù yì， tè bié jiān chí de shì lì shǐ wéi wù zhù yì， ér bù shì lì shǐ wéi wù zhù yì”（ liè níng：《 wéi wù zhù yì hé jīng yàn pī pàn zhù yì》，《 liè níng xuǎn jí》， dì 2 juàn， 336 yè， běi jīng， rén mín chū bǎn shè， 1972）。 ēn gé sī wǎn nián yóu qí qiáng diào“ lì shǐ guān niàn” jí lì shǐ dì guān chá shì wù hé sī kǎo wèn tí de zhòng yào xìng， bìng bǎ tā men de lì shǐ guān zuì hòu zhèng shì dìng míng wéi“ lì shǐ wéi wù zhù yì”， ér fàng qì liǎo xiān qián dài yòu piàn miàn de、 fū qiǎn de、 yì yú bèi wāi qū de“ wéi wù shǐ guān” shù yǔ。
　　 liè níng：《 wéi wù zhù yì hé jīng yàn pī pàn zhù yì》，《 liè níng xuǎn jí》， dì 2 juàn， 136 yè， běi jīng， rén mín chū bǎn shè， 1972。
yīngwénjièshì
  1. n.:  history,  study of history,  study of past events, esp the political, social and economic development of a country, a continent or the world
fǎwénjièshì
  1. nf.  histoire
xiàngguāncí
rén wù wén xué wǔ tái míng rén shān dōng yuán shǐ qīng shǐ xué zhě wǔ hàn dà xué
lì shǐ xué jiā bǎi kē dà quán zì rán tiān wén xué kē xué xué kē fǎ guó dì lǐ xué
xī là zhèng zhì xué zhèng zhì jīng jì xué rén lèi xué bǎi kē cí diǎn lì shǐ wén huà tú téng chóng bài
lì shǐ yán jiū píng jià fǎ yán jiū fāng fǎ gèng duō jiēguǒ ...
bāo hán cí
lì shǐ xué jiālì shǐ xué pài
lì shǐ xué lèilì shǐ xué zhě
lì shǐ xué xiàolì shǐ xué yuàn
lì shǐ xué xìxīn lǐ lì shǐ xué
lì shǐ xué jiào yùxīn jiù lì shǐ xué
bǎo wèi lì shǐ xuéjūn shì lì shǐ xué
lì shǐ xué zhuān yèxíng tài lì shǐ xué
lì shǐ xué jī chǔsī wéi lì shǐ xué
kǒu shù lì shǐ xuétǒng kǎo lì shǐ xué
shì jiè lì shǐ xuéxīn lì shǐ xué pài
lì shǐ xué jiào shòulì shǐ xué bó shì
shè huì lì shǐ xuéxī fāng lì shǐ xué
lì shǐ xué zhuān jiālì shǐ xué gài lùn
bèi lì shǐ xué jiālì shǐ xué shì shénme
lì shǐ xué de shí jiànlì shǐ xué jiā chá zuò
lì shǐ xué jī dì bānzhōng guó lì shǐ xué huì
cóng lì shǐ xué guǎn lǐdé guó lì shǐ xué pài
guó jì lì shǐ xué huìjīng jì lì shǐ xué pài
měi guó lì shǐ xué pàiyè yú lì shǐ xué jiā
rì běn lì shǐ xué jiāshè huì lì shǐ xué yuàn
rén wù lì shǐ xué zhějūn shì lì shǐ xué jiā
zhōng guó lì shǐ xué jiādé guó lì shǐ xué jiā
jiàn zhù lì shǐ xué jiāměi guó lì shǐ xué jiā
yīng guó lì shǐ xué jiāzhèng dà lì shǐ xué yuàn
xīn líng lì shǐ xué jiārì běn lì shǐ xué zhě
chuán tǒng lì shǐ xué jiāxiàn dài lì shǐ xué jiā
jiù shì lì shǐ xué jiāyīn cǐ lì shǐ xué jiā
lì shǐ xué pài jīng jì xuéshè huì lì shǐ xué dǎo lùn
shè huì yǔ lì shǐ xué yuànlì shǐ xué jiā de jīng xiàn
zhōng guó lì shǐ xué nián jiànhé běi shěng lì shǐ xué huì
běi jīng shì lì shǐ xué huìduì lì shǐ xué de fǎn sī
lì shǐ xué zhōng de lì shǐlì shǐ xué yán jiū rén yuán
lì shǐ xué jiā zhēn yán lùlì shǐ xué jiā de jì yì
gè zì chēng de lì shǐ xué jiāzhōng guó lì shǐ xué nián jiàn 2000
dà lián dà xué lì shǐ xué yuànlì shǐ xué kǎo yán fǔ dǎo bān
zhōng guó lì shǐ xué nián jiàn 2001liáo níng dà xué lì shǐ xué yuàn
zhōng guó shì jiè lì shǐ xué 30 niánlì shǐ xué yǔ shè huì lǐ lùn
zhōng nán dà xué lì shǐ xué xìān huī dà xué lì shǐ xué xì
nán kāi dà xué lì shǐ xué yuànfù dàn dà xué lì shǐ xué xì
wǔ hàn dà xué lì shǐ xué yuànnán jīng dà xué lì shǐ xué xì
fù dàn dà xué lì shǐ xué yuànběi jīng dà xué lì shǐ xué xì
zhèng zhōu dà xué lì shǐ xué yuànrén wù lì shǐ xué zhě zhèng xié
lì shǐ xué zhě dì lǐ xué zhěshè huì wén huà lì shǐ xué pài
lì shǐ xué yuàn zhé xué xué yuànlì shǐ xué jiā hé shè huì xué
liú měi shēng yǔ zhōng guó lì shǐ xuélán zhōu dà xué lì shǐ xué jī dì bān
zhì dú lì shǐ xué chǔshì quán jíèr shí shì jì zhōng guó lì shǐ xué
dé guó xīn lì shǐ xué pài shuì shōu lǐ lùnlì shǐ xué jī chǔ wén xiàn xuǎn dú
shǒu dū shī fàn dà xué lì shǐ xué yuànfāng fǎ yǔ lǐ lùn de lì shǐ xué
pī pàn lì shǐ xué de qián tí jiǎ shè lì shǐ xué jiā chá zuò ( zǒng dì shí ji )
zhōng guó rén mín dà xué lì shǐ xué yuànzhì dú lì shǐ xué zuò rén quán jí
jí shǒu dà xué lì shǐ xué zhuān yèběi jīng shī fàn dà xué lì shǐ xué yuàn
xīn lì shǐ xué pài shuì shōu sī xiǎngguō mò ruò zhōng guó lì shǐ xué jiǎng
è fǎ sī dì nèi cí lì shǐ xué jiā pí jiǔxī fāng lì shǐ xué jīng diǎn míng zhù xuǎn dú
fú jiàn shī fàn dà xué shè huì lì shǐ xué yuànkǎ 'ěr · mǎ kè sī lì shǐ xué bǐ jì
rén de fā zhǎn de wén huà lì shǐ xué shuōlì shǐ xué de lǐ lùn hé shí jì
zī běn zhù yì yǔ lì shǐ xué jiāyī gè lì shǐ xué jiā de zōng jiào guān
shí jiǔ shì jì lì shǐ xué yǔ lì shǐ xué jiābèi lì shǐ xué jiā zhòng xiě de lì shǐ
lì shǐ xué jiā zhòng xiě de lì shǐtōng cháng zài zī chǎn jiē jí lì shǐ xué zhōng hán yòu biǎn yì
quán guó shuò shì yán jiū shēng rù xué tǒng yī kǎo shì bèi kǎo zhǐ nán lì shǐ xué jī chǔ shí zhàn liàn xí2008 nián lì shǐ xué zhuān yè jī chǔ zōng hé kǎo shì dà gāng
lì shǐ yǔ luó ji : zuò wéi luó ji lì shǐ xué de zōng jiào zhé xué21 shì jì zhōng guó lì shǐ xué zhǎn wàng xué shù tǎo lùn huì
2010 nián quán guó shuò shì yán jiū shēng rù xué tǒng yī kǎo shì lì shǐ xué jī chǔ fǔ dǎo quán shūnèimēng gǔ mín zú dà xué zhèng fǎ yǔ lì shǐ xué yuàn
dà xué shēng zhuān yè xué xí zhǐ nán (3 lì shǐ xué wén huà chǎn yè guǎn lǐ )nèi jiāng shī fàn xué yuàn zhèng fǎ yǔ lì shǐ xué yuàn
wáng jié ( běi jīng shī fàn dà xué lì shǐ xué bó shì hòu )shì jì zhōng guó lì shǐ xué zhǎn wàng xué shù tǎo lùn huì
nián quán guó shuò shì yán jiū shēng rù xué tǒng yī kǎo shì lì shǐ xué jī chǔ fǔ dǎo quán shūluò yáng shì gāo zhōng lì shǐ xué kē yōu xiù jiào shī
nián lì shǐ xué zhuān yè jī chǔ zōng hé kǎo shì dà gāngxīn shì jì lì shǐ xué jiào cái biān ji wěi yuán huì
wéi guǒ cí jī jí qí shè huì wén huà lì shǐ xué pàiwài guó zhù yào shǐ xué jī gòu hé bù fēn lì shǐ xué jiā
lì shǐ bǔ yǐng yī gè lì shǐ xué jiā yǎn zhōng de hùn luàn shì jì
fēnlèixiángqíng
<span title=张>zhāng</span> <span title=开>kāi</span> zhōng guó lì shǐ lì shǐ xué jiào yù