|
|
| jǐ gè shì jì lái（ dà yuē 600 nián）， hè tī rén duì zhì tiě jì shù yī zhí mì 'ér bù xuān。 gōng yuán qián 1200 nián zuǒ yòu hè tī dì guó wǎ jiě hòu， zhì tiě gōng yì xùn sù chuán bō dào 'ōu zhōu dà bù fēn dì qū hé xī yà。 yóu yú tiě jù yòu gèng yōu yuè de xìng néng， fēn bù yě gèng wéi guǎng fàn， tā shì bì qǔ dài qīng tóng chéng wéi zhì zào gōng jù hé wǔ qì de cái liào， jìn guǎn zhè yī guò chéng jīng lì liǎo xiāng dāng màn cháng de shí jiān。 tiě zhì wǔ qì zuì chū bǐ jiào xī shǎo， hěn néng tǐ xiàn gè rén de shēn fèn dì wèi， dàn jǐ bǎi nián zhī nèi， tiě chéng wéi zhì zào wǔ qì hé gōng jù de zhù yào cái liào， ér qīng tóng què biàn chéng zhì zào gè rén shì pǐn hé zhuāng shì wù jiān de zhuān yòng jīn shǔ。 |
|
| yī bān qíng kuàng xià， tiě bǐ qīng tóng jiān yìng， ér gāng yòu bǐ tiě jiān yìng， ér qiě wān qū hòu hái néng fǎn dàn huí lái。 wú lùn cóng nǎ fāng miàn， tiě hé gāng zhì zào wǔ qì、 gōng jù dū yōu yú qīng tóng。 ér qiě zhì tiě de mì mì yī dàn gōng kāi， tiě hé gāng de jià gé yě bǐ qīng tóng dī lián dé duō。 dān yòng dāng dì chū chǎn de tiě kuàng shí jiù kě yǐ liàn tiě liǎo， wú xū jìn kǒu liǎng zhǒng jià gé 'áng guì de jīn shǔ。 tiě kuài（ zú gòu zhì zào yī dào liǎng kuài gōng jù zhī yòng） chéng wéi yī zhǒng guǎng fàn de jiāo yì shāng pǐn。 |
shì jiè gè dì de zhì tiě shù |
zhōng guó tiě jiàng chéng gōng dì zhì zào chū dá dào tiě de róng diǎn wēn dù de róng lú， zhì gōng yuán qián 500 nián， tā men wán shàn liǎo tiě de jiāo zhù jì yì， ér shì jiè qí tā dì qū zhí dào luó mǎ tǒng zhì shí qī cái kāi shǐ shǐ yòng zhù tiě。 zhù tiě hé tiě hé tàn de hé jīn， róng huà hòu kě zài zhù mó lǐ jiāo zhù， zài zhōng guó， qǔ dài shí tóu nóng jù de bù shì qīng tóng， ér shì zhù tiě gōng jù。（ yě jiù shì shuō 'ōu zhōu hé xī yà de jū mín shǐ yòng de tiě qì bù shì zhù tiě？）
fēi zhōu sǎ hā lā shā mò yǐ nán de jū mín hěn shǎo shǐ yòng tóng， qīng tóng zé gèng shǎo jiàn， bù guò， zài gōng yuán qián 700 nián hòu， tiě de jiā gōng kāi shǐ shòu dào zhòng shì， zhì tiě jì shù zài fēi zhōu dà lù xùn sù chuán bō kāi， yī zhǒng kě néng shì fēi zhōu rén cóng yí jū sǎ hā lā shā mò de féi ní jī rén nà lǐ xué lái liǎo zhì tiě jì shù， dàn fēi zhōu de zhì tiě jì shù bìng bù xiāng tóng， suǒ yǐ wán quán yě yòu kě néng shì fēi zhōu dú zì fā zhǎn liǎo zhì tiě gōng yì。 měi zhōu de wén míng jìn guǎn jù bèi xiāng dāng fā dá de jīn shǔ jiā gōng jì shù， què wèi céng fā xiàn zhì tiě de qiào mén， bù guò， tā men què shí zhī dào bǎ tiě kuàng shí dǎ mó liàng dāng jìng zǐ shǐ yòng。 |
zhì tiě jì shù de dōng chuán |
gǎi biàn rì běn shēng chǎn hé shè huì miàn mào de dào zuò nóng gēng shì zhí jiē cóng zhōng guó dà lù chuán rù de， yǔ zhī xiāng shì yìng de zhù yào de shēng chǎn gōng jù yě yǔ zhōng guó dà lù de shēng chǎn gōng jù yòu zhe zhí jiē de yuān yuán guān xì。 kǎo gǔ xué yán jiū fā xiàn， cháng jiāng xià yóu yǔ běi jiǔ zhōu dì qū chū tǔ de shí dāo yòu zhe xiāng shìde xíng zhì。 ér mí shēng shí dài mù qì zhì zuò zhōng zuì tū chū de zé shì cóng zhōng guó chuán rù de sǔn jiē jì shù de yìng yòng， zhè shǐ zǔ hé gōng jù de zhì zuò chéng wéi kě néng， bù dàn kě yǐ zhì zuò gēng zuò jù、 jī zhì jù， ér qiě néng gòu jiàn zào fáng wū、 chuán zhōu。 tiě qì wén huà de chū xiàn zé shǐ rì běn de shè huì fā zhǎn rú hǔ tiān yì， gèng wéi xùn sù dì mài rù zǎo qī guó jiā jiē duàn。
yī bān shuō lái， shì jiè gè guó cóng shí qì shí dài jìn rù qīng tóng shí dài、 tiě qì shí dài shì jīng guò shù qiān nián màn cháng suì yuè de。 zài zhōng guó， cóng shí qì shí dài dào tiě qì shí dài， zhōng jiān jīng lì liǎo yī gè xiāng dāng cháng de qīng tóng qì shí dài， tiě qì de chū xiàn wǎn yú qīng tóng qì 1000 duō nián， tóng zhì shēng chǎn gōng jù、 shí yòng jù zài shè huì de fā zhǎn zhōng yòu guò jī jí zuò yòng。 ér rì běn yīn shòu zhōng guó xiān jìn wén huà de yǐng xiǎng， zhí jiē yǐn jìn liǎo jīn shǔ qì hé jīn shǔ shēng chǎn jì shù， yīn cǐ cóng shí qì shí dài fā zhǎn dào tiě qì shí dài jǐn huā liǎo wǔ liù bǎi nián shí jiān， dà dà suō duǎn liǎo lì shǐ jìn chéng。 gēn jù kǎo gǔ fā xiàn， rì běn shí jì shàng zài shéng wén wǎn qī yǐ yòu tiě qì cún zài， ér zhè shí de zhōng guó zhèng chǔyú tiě qì wén huà pǔ jí mín jiān de jiē duàn。 dāng shí cháng jiāng xià yóu de wú yuè dì qū、 huáng hé xià yóu de qí lǔ dì qū děngdōu shì tiě wén huà fā dá de dì qū， tiě qì yǔ nóng gēng wén huà xiāng bàn 'ér shēng。 yīn cǐ suí zhe nóng gēng wén huà de chuán bō， tiě qì hé zhì tiě shù bì rán yě huì xiāng yìng dōng chuán。
zài tiě qì chuán rù chū qī， suǒ yòu de tiě qì dōushì cóng dà lù chuán qù de。 qū tián yí jì chū tǔ de tiě piàn nèi hán zá wù hěn shǎo， shì chún jié de gāng zhì pǐn， yǔ dāng shí zhōng guó de zhì tiě jì shù yī zhì。 běi jiǔ zhōu hé xióng běn xiàn yí jì chū tǔ de mí shēng zǎo qī hé qián qī de tiě fǔ， qiōng de héng duàn miàn chéng tī xíng huò cháng fāng xíng， ér zài zhōng guó zhàn guó dào qián hàn shí dài yòu xǔ duō lèi sì tiě fǔ de chū tǔ lì。
zhè xiē cóng dà lù chuán qù de tiě qì zhù yào zhǎng wò zài yòu quán shì zhě shǒu zhōng， pǔ tōng xià céng rén mín gēn běn méi yòu tiáo jiàn yōng yòu zhè zhǒng zuì xiān jìn de wǔ qì hé shēng chǎn gōng jù。 suí zhe shí dài de fā zhǎn， tiě qì zēng duō， pǔ jí chéng dù yě yòu suǒ tí gāo。 rì běn tiě zhì nóng jù de pǔ jí huà， shǒu xiān shì tōng guò zài mù zhì chú、 qiāo jué tǔ bù wèi de xiān duān xiāng qiàn tiě piàn 'ér shí xiàn de。 zhè zhǒng jì shù， zhōng guó zǎo zài yīn shāng hé zhōu dài jiù yǐ chū xiàn， zhàn guó shí dài yòu liǎo jìn yī bù de fā zhǎn， ér dào liǎo hàn dài gèng jiā shèng xíng。 suǒ bù tóng de shì yīn、 shāng、 zhōu shí dài shì tóng zhì pǐn， ér zhàn guó、 liǎng hàn shí dài shì tiě zhì pǐn。
yóu yú tiě qì yì shēng xiù， bù yì bǎo cún， sǔn huài de tiě qì cháng xū yào chóngxīn róng zhù。 zhè yàng， dà lù yí mín zhù zào tiě qì de jì yì biàn zhú jiàn chuán bō kāi lái， shǐ rì běn zì mí shēng shí dài qián qī kāi shǐ chū xiàn liǎo zhì tiě shù 。
yóu yú xùn sù dì jìn rù tiě qì shí dài， rì běn shí jì shàng bìng bù cún zài tóng qì wéi shè huì shēng chǎn fā zhǎn fā huī zuò yòng de shí dài， dàn zhōng guó qīng tóng jì shù duì rì běn yǐng xiǎng de fàn wéi yě hěn guǎng。 xiàn zài zhī dào de rì běn zuì zǎo de qīng tóng qì shì shān xíng xiàn chū tǔ de zhōng guó yīn zhōng qī de qīng tóng dāo zǐ。 qīng tóng jiàn dà yuē zài mí shēng qián qī zuò wéi shí zhàn wǔ qì shū rù rì běn， tóng jìng yě shì zhù yào de shū rù pǐn。 zhōng qī yǐ hòu， suí zhe dì yù de zhú jiàn tǒng yī， qīng tóng lì qì zhú jiàn chéng wéi lǐ yí qì jù， jiàn xíng yě yīn zhī biàn wéi dà xíng huà hé fēi shí yòng huà。 yīn cǐ mí shēng shí dài xǔ duō fù yòu tè sè de tóng qì jūn zhù yào yòng yú lǐ yí hé jì sì， háo wú shí yòng yì yì。 cóng mí shēng shí dài zhōng qī kāi shǐ， rì běn chū xiàn liǎo fǎng zhì xì xíng tóng jiàn， yóu qí shì zài yǔ dà lù wén míng pín pín jiē chù de běi jiǔ zhōu dì qū， bù jǐn liú xià liǎo dà pī tóng jìng、 tóng jiàn、 tóng máo、 tóng gē hé tóng duó， hái lù xù fā jué chū xǔ duō yě liàn yí zhǐ hé mújù， kě jiàn dāng shí de rì běn gōng jiàng yì hěn kuài zhǎng wò liǎo tóng qì zhì zào jì shù。
dào zuò hé jīn shǔ jì shù de xiāng jì chuán rù jiē kāi liǎo rì běn wén míng shǐ shàng xīn de yī yè， biāo zhì zhe yuán shēng de shéng wén wén huà de zhōng jié hé dà guī mó xī shōu wài lái wén míng de mí shēng wén huà shí qī de kāi shǐ。 zì mí shēng wén huà xíng chéng hòu de jìn qiān nián zhōng， rì běn shè huì fā shēng liǎo fān tiān fù dì de biàn huà， nóng gēng cūn luò xùn sù xíng chéng， shēng chǎn lì jí dà fā zhǎn， zǎo qī nú lì zhì guó jiā xíng chéng， bìng zhú bù zǒu xiàng dà hé cháo tíng zhù zǎi xià de tǒng yī guó jiā。 |
|
| suī rán liàn tiě shù jīng guò de duō nián de fā zhǎn， dàn shì qí jī běn yuán lǐ yī zhí méi biàn， dōushì yùn yòng tàn huò yī yǎng huà tàn de hái yuán xìng hái yuán tiě kuàng zhōng de 'èr jià tiě chéng wéi tiě dān zhì。 |