|
|
Confucianism
yě chēng wéi rú jiào huò rú xué， yóu kǒng zǐ（ gōng yuán qián 551- gōng yuán qián 479 nián， míng qiū， zì zhòng ní， chūn qiū shí qī lǔ guó rén） chuàng lì， zuì chū zhǐ de shì sī yí， hòu lái zhú bù fā zhǎn wéi yǐ zūn bēi děng jí de rén wéi hé xīn de sī xiǎng tǐ xì， rú jiā de xué shuō jiǎn chēng rú xué， shì zhōng guó yǐng xiǎng zuì dà de liú pài， yě shì zhōng guó gǔ dài de zhù liú yì shí。 rú jiā xué pài duì zhōng guó， dōng yà nǎi zhì quán shì jiè dū chǎn shēng guò shēn yuǎn de yǐng xiǎng。
rú jiā jī běn shàng jiān chí “ qīn qīn ”、“ zūn zūn” de lì fǎ yuán zé， wéi hù“ lǐ zhì”， tí chàng“ dé zhì”， zhòng shì“ rén zhì”。 rú jiā sī xiǎng duì fēng jiàn shè huì de yǐng xiǎng hěn dà， bèi fēng jiàn tǒng zhì zhě cháng qī fèng wéi zhèng tǒng sī xiǎng。
rú jiā de“ lǐ zhì” zhù yì de gēn běn hán yì wéi“ yì”， jí shǐ guì jiàn、 zūn bēi、 cháng yòu gè yòu qí tè shū de xíng wéi guī fàn。 zhǐ yòu guì jiàn、 zūn bēi、 cháng yòu、 qīn shū gè yòu qí lǐ， cái néng dá dào rú jiā xīn mù zhōng jūn jūn、 chén chén、 fù fù、 zǐ zǐ、 xiōng xiōng、 dì dì、 fū fū、 fù fù de lǐ xiǎng shè huì。 guó jiā de zhì luàn， qǔ jué yú děng jí zhì xù de wěn dìng yǔ fǒu。 rú jiā de“ lǐ” yě shì yī zhǒng fǎ de xíng shì。 tā shì yǐ wéi hù zōng fǎ děng jí zhì wéi hé xīn， rú wéi fǎn liǎo“ lǐ” de guī fàn， jiù yào shòu dào“ xíng” de chéng fá。
rú jiā de“ dé zhì” zhù yì jiù shì zhù zhāng yǐ dào dé qù gǎn huà jiào yù rén。 rú jiā rèn wéi， wú lùn rén xìng shàn 'è， dōukě yǐ yòng dào dé qù gǎn huà jiào yù rén。 zhè zhǒng jiào huà fāng shì， shì yī zhǒng xīn lǐ shàng de gǎi zào， shǐ rén xīn liáng shàn， zhī dào chǐ rǔ 'ér wú jiān xié zhī xīn。 zhè shì zuì chè dǐ、 gēn běn hé jī jí de bàn fǎ， duàn fēi fǎ lǜ zhì cái suǒ néng bàn dào。
rú jiā de“ rén zhì” zhù yì， jiù shì zhòng shì rén de tè shū huà， zhòng shì rén kě néng de dào dé fā zhǎn， zhòng shì rén de tóng qíng xīn， bǎ rén dāng zuò kě yǐ biàn huà bìng kě yǐ yòu hěn fù zá de xuǎn zé zhù dòng xìng hé yòu lún lǐ tiān xìng de“ rén” lái guǎn lǐ tǒng zhì de sī xiǎng。 cóng zhè yī jiǎo dù kàn，“ dé zhì” zhù yì hé“ rén zhì” zhù yì yòu hěn dà de lián xì。“ dé zhì” qiáng diào jiào huà de chéng xù， ér“ rén zhì” zé piān zhòng dé huà zhě běn shēn， shì yī zhǒng xián rén zhèng zhì。 yóu yú rú jiā xiāng xìn“ rén gé” yòu jué dà de gǎn zhào lì， suǒ yǐ zài cǐ jī chǔ shàng biàn fā zhǎn wéi“ wéi zhèng zài rén”、“ yòu zhì rén， wú zhì fǎ” děng jí duān de“ rén zhì” zhù yì。 |
rú jiā sī xiǎng chǎn shēng bèi jǐng |
rú jiā sī xiǎng zhǐ de shì rú jiā xué pài de sī xiǎng。 zhōng guó wén míng shǐ jīng lì liǎo xià、 shāng、 zhōu de jìn 1700 nián zhī hòu， chūn qiū mò qī sī xiǎng jiā kǒng zǐ suǒ chuàng lì。 kǒng zǐ chuàng lì de rú jiā xué shuō zài zǒng jié、 gài kuò hé jì chéng liǎo xià、 shāng、 zhōu sān dài zūn zūn qīn qīn chuán tǒng wén huà de jī chǔ shàng xíng chéng de yī gè wán zhěng de sī xiǎng tǐ xì。 sī mǎ qiān zài《 shǐ jì · kǒng zǐ shì jiā》 zhōng shuō：“ kǒng zǐ nǎi yīn shǐ jì zuò chūn qiū， shàng zhì yǐn gōng， xià qì 'āi gōng shí sì nián， shí 'èr gōng。 jù lǔ， qīn zhōu， gù yīn， yùn zhī sān dài。” rú jiā xué pài de chuàng shǐ rén kǒng zǐ shuō guò：“ shù 'ér bù zuò， xìn 'ér hàogǔ” (《 lùn yǔ · shù 'ér》 ) shì zì jǐ de sī xiǎng běn sè。
dōng zhōu shí qī， zhōng guó shè huì chǔyú lì shǐ jīng lì zhe huàshídài de biàn gé， zhōu wáng shì shuāi wēi， zhū hóu zuò dà， wéi hù fēng jiàn zōng fǎ děng jí zhì dù de“ zhōu lǐ” zāo dào jí dà pò huài， zhū hóu zhēng bà， shè huì chǔyú dòng dàng zhī zhōng。 zhè shí hòu dài biǎo gè jiē jí lì yì de zhī shí fènzǐ yì cháng huó yuè， chéng wéi yī zhī zhòng yào de shè huì lì liàng， tā men fēn fēn dēng shàng lì shǐ wǔ tái， zhù shū lì shuō， tí chū jiě jué shè huì xiàn shí wèn tí de bàn fǎ， xíng chéng liǎo zhū zǐ bǎi jiā zhēng míng de fán róng jú miàn。 qí zhōng yǐng xiǎng zuì dà de shì rú jiā、 fǎ jiā、 dào jiā， tā men gè zì wéi xīn xīng de dì zhù jiē jí shè jì liǎo yī tào jié shù gē jù， shí xiàn tǒng yī de zhì guó fāng 'àn， wéi qín hàn yǐ hòu de shè huì zhì guó sī xiǎng de xuǎn zé diàn dìng liǎo jī chǔ。
kǒng zǐ suǒ chù de chūn qiū shí dài， yóu yú shè huì nèi bù bù kě tiáohé de máo dùn yǐn qǐ de shēn zhòng wēi jī yáo hàn liǎo chuán tǒng wén huà de quán wēi xìng， duì chuán tǒng wén huà de huái yí yǔ pī pàn jīng shén yǔ rì jù zēng， jiù lián“ zǔ shù yáo shùn， xiàn zhāng wén wǔ” de kǒng zǐ yě bù néng bù bǎ dāng shí suǒ chù de shí dài jīng shén zhù rù dào zì jǐ de sī xiǎng tǐ xì zhōng， bìng duì chuán tǒng wén huà jiā yǐ shìdàng de gǎi zào， yǐ biàn zài shè huì shí jiàn zhōng jiàn lì yī zhǒng xīn de hé xié zhì xù hé xīn lǐ píng héng， zhè zhǒng qíng kuàng dào liǎo dà biàn gé de zhàn guó shí dài xiǎn dé yóu wéi tū chū， yīn wéi rén men zài bēng tā de jiù shì jiè fèi xū shàng yǐ jīng yǐ xī kàn dào liǎo chōng pò jiù zūn bēi děng jí shù fù de xīn shí dài de shǔ guāng。
wèi lái jiū jìng shì gè shénme yàng de shè huì mó shì， jiù chéng liǎo jǔ shì guān zhù de dà wèn tí， bìng zài sī xiǎng jiè yǐn qǐ liǎo yīcháng bǎi jiā zhēng míng shì de dà biàn lùn。 dāng shí dài biǎo shè huì gè gè jiē jí、 jiē céng lì yì de zhū zǐ bǎi jiā， fēn fēn tí chū gè zì de zhù zhāng， qí zhōng yī gè zuì zhù yào de zhēng lùn jiāo diǎn jiù shì rú hé duì dài chuán tǒng wén huà de wèn tí。 wéi rào zhè gè wèn tí 'ér jìn xíng de sī xiǎng jiāo fēng， rú、 fǎ liǎng dà sī xiǎng liú pài zuì yòu dài biǎo xìng。 tā men qí gǔ xiāng dāng， zhēn fēng xiāng duì， yīng zhě yún jí， jiē wéi xiǎn xué。 lìng wài hái yòu mò jiā、 dào jiā、 yīn yáng jiā、 bīng jiā děng děng xué pài， kě wèi xué pài lín lì， zài zhōng guó lì shǐ shàng xué shù yǔ yán lùn wéi kāi míng shí dài。 |
rú jiā sī xiǎng de xíng chéng |
rú jiā xué pài zhī qián， gǔ dài shè huì guì zú hé zì yóu mín tōng guò“ shī” yǔ“ rú” jiē shòu chuán tǒng de liù dé ( zhì、 xìn、 shèng、 rén、 yì、 zhōng )， liù xíng ( xiào、 yǒu、 mù、 yīn、 rèn， xù )、 liù yì ( lǐ、 lè、 shè、 yù、 shū、 shù ) de shè huì huà jiào yù。 cóng shī jiào de nèi róng kàn， zhōng guó gǔ dài de shè huì jiào yù wán quán shì jī yú huá xià zú zài tè dìng shēng huó huán jìng zhōng cháng qī xíng chéng de jià zhí guān、 xí guàn、 guàn lì、 xíng wéi guī fàn hé zhǔn zé děng wén huà yào sù zhī shàng 'ér jìn xíng de。 rú jiā xué pài quán pán xī shōu zhè xiē wén huà yào sù bìng shàng shēng dào xì tǒng de lǐ lùn gāo dù。
rú jiā xué pài de chuàng shǐ rén kǒng zǐ dì yī cì dǎ pò liǎo jiù rì tǒng zhì jiē jí lǒng duàn jiào yù de jú miàn， yī biàn“ xué zài guān fǔ” ér wéi“ yòu jiào wú lèi”， shǐ chuán tǒng wén huà jiào yù bō jí dào zhěng gè mín zú。 zhè yàng rú jiā sī xiǎng jiù yòu liǎo jiān shí de mín zú xīn lǐ jī chǔ， wéi quán shè huì suǒ jiē shòu bìng zhú bù rú huà quán shè huì。 dàn shì rú jiā xué pài gù shǒu“ dào bù guò sān dài， fǎ bù 'èr hòu wáng” (《 xún zǐ · wáng zhì》 )。 rú jiā sī xiǎng de nèi hán fēng fù fù zá， fēng jiàn huáng quán zhú bù fā zhǎn chū jī chǔ lǐ lùn hé sī xiǎng， jí jiǎng dà yī tǒng、 jiǎng jūn chén fù zǐ hé jiǎng huá yí zhī biàn。 |
rú xué duì zhōng guó de yǐng xiǎng |
| rú xué zài zhōng guó cún zài jǐ qiān nián， duì yú zhōng guó de zhèng zhì、 jīng jì děng gè gè fāng miàn yǐ rán cún zài jù dà de qián zài yǐng xiǎng， zhè zhǒng yǐng xiǎng zài duǎn qī nèi bù huì xiāo chú。 |
rú jiā sī xiǎng de jīng huá |
mǒu shěng shū fǎ jiā xié huì gù wèn、 shěng shū xié zhù xí tuán quán tǐ chéng yuán， yǐ jí lái zì wén huà jī gòu de zhuān jiā、 xué zhě 100 duō rénshēn jiā liǎo yán tǎo， běi jīng dà xué jiào shòu、 zhù míng xué zhě zhāng xīn bó shì zuò liǎo xué shù bào gào。 zhāng xīn bó shì zài jiǎng huà zhōng duì zhōng yōng wén huà zuò liǎo tàn tǎo， tā rèn wéi， fā yuán yú shān dōng de“ zhōng yōng wén huà” shì kǒng mèng duì shì jiè de zhòng yào wén huà gòng xiàn， zài kē jì fā dá de jīn tiān réng rán jù yòu fēi cháng zhòng yào de xiàn shí yì yì hé jià zhí。
“ zhōng yōng” jiù shì qiáng diào“ shàn”
duì yú“ zhōng yōng” de gài niàn， zhāng xīn jiè shào liǎo zì jǐ de guān diǎn。“ ‘ zhōng ’ shì shì hé，‘ yōng’ shì 'àn zhào shì yí de fāng shì zuò shì。 ér 'àn zhào shì yí de fāng shì zuò shì jiù kě yǐ cháng jiǔ， jiù shì‘ shàn’。” zuò wéi chuán tǒng wén huà， zhāng xīn rèn wéi“ zhōng yōng jīng shén” jiù shì shì dù bǎ wò， àn zhào shì zhōng fāng shì zuò shì， bìng lì qiú bǎo chí zài yī gè hé qíng hé lǐ de fàn wéi zhī nèi。
“ zhōng yōng” hé xīn shì lǐyuè wén huà
lùn tán shàng， zhāng xīn bó shì duì fā yuán yǔ qí lǔ dà dì de“ zhōng yōng jīng shén” jǐyǔ liǎo chōng fēn de kěn dìng。 zhāng xīn rèn wéi， rú jiā sī xiǎng shì zhōng guó chuán tǒng wén huà de hé xīn， ér shān dōng shì rú jiā sī xiǎng de zhòng yào fā yuán dì， cóng shān dōng zǒu chū lái de kǒng zǐ、 mèng zǐ děng rú jiā dài biǎo rén wù de sī xiǎng， shì zhōng guó wén huà de bǎo guì zī yuán。
duì yú zhōng yōng jīng shén yǔ shū fǎ de yǐng xiǎng， zhāng xīn biǎo shì，“ zhōng yōng jīng shén shì rú jiā sī xiǎng de jīng huá， zhōng guó wén huà jiù shì yǐ zhōng yōng jīng shén wéi hé xīn de lǐyuè wén huà。” cǐ wài， zhōng yōng sī xiǎng duì zhōng guó gǔ diǎn yì shù jīng shén yě chǎn shēng liǎo zhòng yào yǐng xiǎng， yóu qí zài shū fǎ yì shù de fā zhǎn guò chéng zhōng， zhōng yōng sī xiǎng jù tǐ wù huà wéi duì“ zhōng hé zhī měi” de zhuī qiú， cóng liǎng hàn、 wèi jìn nán běi cháo dào sòng yuán míng qīng， yī zhí fā huī zhe huò yǐn huò xiǎn de zuò yòng。
“ wén huà méi bì yào yī wèi yǔ guó jì jiē guǐ”
duì yú zhōng huá mín zú bǎo guì de chuán tǒng wén huà， zhāng xīn rèn wéi wǒ guó xiàn yòu de yī qiēdōu shì yǐ chuán tǒng wéi jī chǔ de， tā tè bié qiáng diào yǔ chuán tǒng jiē guǐ。“ zhǐ yòu mín zú de cái shì shì jiè de。” zhāng xīn jiè shào， xiàn zài hěn duō wài guó sī xiǎng jiā zhèng zài fǎn sī shè huì de yùn xíng mó shì hé zǒu xiàng， bìng gǎn jué dào liǎo qí zhōng de qián zài wēi jī。 hěn duō sī xiǎng jiā fǎn sī de jiēguǒ jiù shì： bǎ mù guāng tóu xiàng zhōng guó， ér tā men guān zhù de jiāo diǎn jiù shì zhōng yōng sī xiǎng。
“ zhōng yōng jīng shén suí zhe shí jiān de tuī yí， qí jià zhí hé zhòng yào xìng bì jiāng rì yì xiǎn xiàn chū lái， mù qián zhè yī diǎn yǐ jīng yòu suǒ biǎo xiàn。” zhāng xīn rèn wéi， zhōng yōng zhī dào shì shì jiè shàng zuì jù yòu lián xù xìng de wén huà， yě shì zhōng guó zhòng duō wén huà liú pài zhōng zuì jù yòu jià zhí de hé xīn jīng shén hé guān niàn。“ suǒ yǐ， wǒ men yào qiáng diào yǔ chuán tǒng jiē guǐ， jiān róng qí tā wén huà de yōu xiù jīng shén， ér méi yòu bì yào yī wèi máng mù qiáng diào yǔ guó jì jiē guǐ。”
1、 hàn cháo xīng qǐ
zài hàn wǔ dì zhī qián， qín cháo、 hàn cháo dōushì yǐ fǎ jiā sī xiǎng wéi zhèng quán de tǒng zhì sī xiǎng。 qín shǐ huáng (260BC-September10,210BC) fén shū kēng rú hòu， jiā zhī hàn zì shàng chù yú chú xíng， bù jù bèi zhǔn què biǎo dá de gōng néng， zhèng tǒng de rú jiā sī xiǎng yǐ jī běn xiāo shī。
dǒng zhòng shū tí chū“ chūn qiū dà yī tǒng” hé“ bà chù bǎi jiā， dú zūn rú shù”， qiáng diào yǐ rú jiā sī xiǎng wèiguó jiā de zhé xué gēn běn， dù jué qí tā sī xiǎng tǐ xì。 hàn wǔ dì cǎi nà liǎo tā de zhù zhāng。 cóng cǐ rú xué chéng wéi zhèng tǒng sī xiǎng， yán jiū sì shū wǔ jīng de jīng xué yě chéng wéi liǎo xiǎn xué。 cǐ shí， kǒng zǐ (551BC – 479BC) yǐ sǐ bǎi yú nián。 dǒng zhòng shū zài jù tǐ de zhèng cè shàngjiàng dào jiā， yīn yáng jiā hé rú jiā zhōng yòu lì yú fēng jiàn dì wáng tǒng zhì de bù fēn jiā yǐ fā zhǎn， xíng chéng liǎo xīn rú jiā sī xiǎng 。
zài hàn dài de rú jiā sī xiǎng pǔ jí guò chéng zhōng， hěn duō shè huì wèn tí de dào jiě jué。 rú jiā sī xiǎng qīng xiàng yú shī yòng rén zhèng guǎn lǐ guó jiā， zhèng zhì jiā men yǐ cǐ wéi gēn jù， xiàn zhì tǔ dì guòfèn jí zhōng， jiàn lì wán shàn de dào dé tǐ xì。 tí chū liǎo bāo kuò“ xiàn mín míng tián， yǐ dàn（ zhān） bù zú”，“ sān gāng wǔ cháng”， děng zhèng cè。
xī hàn wǔ dì zài wèi shí qī fēng jiàn guó jiā qiáng shèng， zhè gěi fēng jiàn tǒng zhì wěn dìng chuàng lì liǎo qián tí。 wéi wéi hù dà yī tǒng de jú miàn， bì xū jiàn lì yǔ zhī xiāng shì yìng de sī xiǎng tǐ xì。 dǒng zhòng shū xī shōu liǎo dào jiā、 fǎ jiā děng yòu lì yú jūn zhù tǒng zhì de chéngfèn， duì rú xué jìn xíng liǎo gǎi zào， zēng jiā liǎo“ jūn quán shén shòu” hé dà yī tǒng de sī xiǎng， zhè zài kè guān shàng yòu lì yú fēng jiàn zhōng yāng jí quán de jiā qiáng hé guó jiā de gǒng gù， yě lì yú shè huì de wěn dìng， cóng cǐ rú jiā sī xiǎng zhú jiàn chéng wéi fēng jiàn shè huì zhàn tǒng zhì dì wèi de zhèng tǒng sī xiǎng。 zòng guān liǎng qiān duō nián lái rú jiā zhī suǒ yǐ néng dú lǐng fēng sāo， yī fāng miàn shì yīn qí sī xiǎng nèi hé jí zhé xué shàng de tiān rén guān niàn、 lún lǐ shàng yǐ“ rén” wéi hé xīn de“ sān gāng wǔ cháng”、 zhèng zhì shàng de dà yī tǒng zhù zhāng， zài gēn běn shàng dōuyòu shì yìng liǎo fēng jiàn zhuān zhì tǒng zhì xū yào de yīn sù。
lìng yī fāng miàn shì yīn wéi rú jiā jù yòu qiáng liè de shè huì zé rèn gǎn， néng gòu suí shí dài xū yào de biàn huà 'ér bù duàn gǎi biàn miàn mù。 xiān qín rú jiā méi yòu wéi dāng shí de tǒng zhì zhě suǒ jiē shòu shèn zhì hái zāo dào liǎo qín shǐ huáng huǐ miè xìng de dǎ jī， zhè shì yóu xiān qín rú jiā chū chuàng shí zì shēn de lǐ lùn quē xiàn dǎo zhì de。 xiān qín rú xué de nèi róng tǐ xì chōng mǎn zhe nóng zhòng de、 wēn róu chún pǔ de lún lǐ qīn qíng sè cǎi， xiǎn dé“ yū yuǎn 'ér kuò yú shì qíng”。 lì rú， kǒng zǐ de“ rén xué”， mùdì zài yú tōng guò“ zhèng míng” huī fù“ zhōu lǐ” suǒ dài biǎo de shí dài yǐ yī qù bù fù fǎn， suǒ yǐ kǒng zǐ de sī xiǎng bù huì wéi xīn xīng dì zhù shì lì suǒ qīng lái。
mèng zǐ de“ rén zhèng” shuō， suī yǐ zhuǎn dào xīn xīng dì zhù shì lì de lì chǎng shàng， dàn qí“ rén zhèng” shuō shì jiàn lì zài“ mín wéi guì”、“ jūn wéi qīng” de jī chǔ shàng de， guòfèn tū chū liǎo xiǎo nóng lì yì， yīn 'ér yě bù huì dé dào tǒng zhì zhě de zàn shǎng。 lì shǐ fā zhǎn dào hàn wǔ dì shí qī， fēng jiàn guó jiā qiáng shèng， zhè gěi fēng jiàn tǒng zhì wěn dìng chuàng lì liǎo qián tí。 wéi wéi hù dà yī tǒng de jú miàn， bì xū jiàn lì yǔ zhī xiāng shì yìng de sī xiǎng tǐ xì， rú xué suí zhī yòu liǎo huī fù shēng jī de tiáo jiàn。
rú jiā tí chàng dé zhèng、 lǐ zhì hé rén zhì， qiáng diào dào dé gǎn huà； fǎ jiā tí chàng“ yī duàn yú fǎ”， shí xíng fǎ zhì， qiáng diào bào lì tǒng zhì； dào jiā tí chàng shùn hū zì rán，“ wú wéi 'ér zhì”， sān zhě jù yòu hěn dà de hù bǔ xìng。 jīng guò qín、 xī hàn chū nián de zhì guó shí jiàn cóng zhèng fǎn liǎng gè fāng miàn zhèng míng： zài dòng dàng nián dài， jūn fá gē jù， nán yǐ yòng rú jiā lù xiàn shí xíng quán guó dà yī tǒng， ér fǎ jiā lù xiàn què néng shōu dào zhè yàng de xiào guǒ； zài dòng dàng jié shù zhī chū， rén kǒu diāo bì， shēng chǎn pò huài， yīnggāi shí xíng dào jiā wú wéi zhèng zhì， yǔ mín xiū xī， yǐ huī fù hé fā zhǎn shēng chǎn； dāng guó jiā wěn dìng， zǒu shàng zhèng cháng yùn xíng guǐ dào zhī hòu， bù néng zài shí xíng yán xíng jùn fǎ de bào lì tǒng zhì， ér yǐ rú jiā lù xiàn wéi yí。 sān zhě zhī jiān biǎo xiàn chū liǎo hù xiāng róng hé qū shì。
dào liǎo hàn wǔ dì shí qī， dǒng zhòng shū yǐ rú jiā lù xiàn wéi jī chǔ， yǐ fǎ jiā lù xiàn wéi fǔ zhù， jiān cǎi dào jiā de hé lǐ sī xiǎng， diàn dìng liǎo zhōng guó fēng jiàn shè huì tǒng zhì sī xiǎng de jī běn gé jú。 cóng cǐ yǐ hòu， yǐ rú jiā lún lǐ dào dé wéi zhōng xīn， yǐ fǎ jiā de yán xíng jùn fǎ wéi fǔ zhù， yǐ dào jiā quán shù zhèng zhì wéi shǒu duàn de zhì guó mó shì jī běn shàng fú hé zhōng guó gǔ dài de guó qíng， chéng wéi lì dài tǒng zhì jiē jí fèng xíng bù biàn de zhì guó guī niè。
duì hàn wǔ dì“ bà chù bǎi jiā， dú zūn rú shù” de rèn shí： xī hàn qián qī， fēng jiàn tǒng zhì zhě pò yú jīng jì diāo bì、 mín xīn sī zhì de shè huì xíng shì， yǐ tuì wéi jìn， fèng xíng huáng lǎo zhī xué wéi tǒng zhì sī xiǎng， shì tú dá dào wú wéi 'ér zhì。 dàn suí zhe lì shǐ tiáo jiàn de biàn huà， dào hàn wǔ dì shí qī kāi shǐ shí xíng yòu wéi zhèng zhì， tǒng zhì sī xiǎng yě bì rán miàn lín xīn de jué zé。
hàn xīng yǐ lái， chú huáng lǎo zhī xué wài， rú jiā sī xiǎng yě yī zhí bǐ jiào huó yuè bìng yòu suǒ fā zhǎn， jǐng wǔ zhī jì de dǒng zhòng shū biàn shì xī hàn rú xué de dài biǎo rén wù。 yuán guāng yuán nián（ qián 134 nián）， dǒng zhòng shū yǐ xián liáng duì cè。 tā zài《 tiān rén sān cè》 zhōng tí chū， sī xiǎng tǒng zhì， yě yìng zūn xún“ dà yī tǒng” de“ cháng jīng tōng yì”， ér“ jīn shī yì dào， rén yì lùn， bǎi jiā shū fāng， zhǐ yì bù tóng， shì yǐ shàng wáng yǐ chí yī tǒng”， yīn cǐ tā jiàn yì，“ zhū bù zài liù yì zhī kē kǒng zǐ zhī shù zhě， jiē jué qí dào， wù shǐ bìng jìn。” dǒng zhòng shū cóng lǐ lùn shàng chǎn míng zūn chóng rú xué de sī xiǎng tǒng zhì yuán zé， shòu dào hàn wǔ dì shǎng shí。 suí hòu wǔ dì cǎi qǔ yī xì liè cuò shī， cóng 'ér què lì liǎo rú xué de tǒng zhì sī xiǎng dì wèi。
jiàn yuán wǔ nián（ qián 136 nián）， wǔ dì shè zhì rú xué wǔ jīng bó shì， tóng shí bà miǎn qí tā zhū zǐ bó shì， bǎ rú xué yǐ wài de bǎi jiā zhī xué pái chì chū guān xué， shǐ chēng“ yì chù bǎi jiā， biǎo zhāng liù jīng”。 yuán shuò wǔ nián（ qián 124 nián）， wǔ dì xià zhào pī dǒng zhòng shū、 gōng sūn hóng jiàn yì， zài cháng 'ān xīng bàn tài xué， yòng rú jiā jīng shū jiào yù qīng nián zǐ dì， cóng cǐ rú xué chéng wéi guān bàn xué xiào de zhù tǐ nèi róng。 wǔ dì gǎi zào xuǎn guān zhì dù， guī dìng bó shì dì zǐ chéng jì yōu yì zhě kě rèn wéi láng guān， lì yòu tōng yī yì zhě kě xuǎn bá dān rèn zhòng yào zhí wù， hái dǎ pò cháng guī qǐ yòng bù yī rú shēng gōng sūn hóng wéi chéngxiàng。 zhè yàng suí zhe rú xué dì wèi de shàng shēng， fēng jiàn zhèng zhì yǔ rú xué mìqiè jié hé qǐ lái， xī hàn huáng dì zhào lìng hé tíng yì zhōng duō chēng yǐn rú jiā lǐ lùn， sī fǎ guò chéng zhōng yǐ《 chūn qiū》 yì lì jué yù。 wǔ dì shí zūn xún rú jiā sī xiǎng ， jǔ xíng fēngshàn、 gǎi zhèng shuò、 xiū jiāo sì、 dìng lìshǔ děng zhòng dà lǐ zhì huó dòng， chū bù xíng chéng rú jiā zhèng zhì de lì shǐ chuán tǒng。
xū yào lǐ jiě de shì wǔ dì zhè yī zhèng cè yǔ qín dài yòu hěn dà bù tóng， guān xué dú zūn hòu qí tā sī xiǎng xué pài bìng wèi bèi jìn zhǐ， suǒ tí chàng de rú xué běn shēn yě guǎng fàn xī shōu liǎo fǎ jiā、 yīn yáng jiā děng gè jiā xué shuō， tǒng yī de sī xiǎng dài yòu yī dìng de zōng hé qīng xiàng， yīn 'ér huò dé liǎo chéng gōng。 rú jiā xīng xué， bǎ jiào yù、 kǎo shì yǔ xuǎn guān jié hé qǐ lái， shì wǔ dì de chuàng zào， zài kè guān shàng cù chéng liǎo zhòng shì zhī shí、 zhòng shì jiào yù de shè huì fēng shàng， rú jiā sī xiǎng zhú jiàn shèn tòu dào shè huì gè fāng miàn， zào chéng liǎo zhōng guó chuán tǒng wén huà de jī běn fàn shì。 dàn cóng běn zhì shàng kàn， zhè réng shì yī zhǒng fēng jiàn zhuān zhì zhù yì wén huà zhèng cè。 hàn wǔ dì yùn yòng huáng quán gān yù sī xiǎng xué shù， yì zhì liǎo mín zú sī xiǎng de zì yóu fā zhǎn， jìn gù liǎo sī xiǎng jiè de tàn suǒ jīng shén， wéi bèi liǎo sī xiǎng tǒng yī yú zhēn lǐ de guī lǜ， yòu míng xiǎn de xiāo jí zuò yòng。
2、 lì dài biàn qiān
hàn cháo yǐ hòu， lì cháo lì dài sì shū wǔ jīng bèi wú shù cì xiū dìng， kǒng zǐ yuán zuò yǐ miàn mù quán fēi。 rú xué zài wèi jìn shí qī yǎn biàn chéng xuán xué。 táng dài zhèng quán jī běn shàng yǐ rú jiā sī xiǎng wéi zhù dǎo， dàn shì yě shèn tòu liǎo dào jiào hé fó jiào。 sòng dài shí fā zhǎn wéi lǐ xué， zūn zhōu dūn yí、 chéng hào、 chéng yí wéi shǐ zǔ， zhū xī wéi jí dà chéng zhě。 hòu qǔ dé guān fāng dì wèi。 xiàn zài suǒ shuō de rú jiā sī xiǎng ， jué dà bù fēn lái zì sòng cháo (960AD-1279AD) de wén xiàn。 yuán míng qīng shí qī， kē jǔ kǎo shì dū yǐ zhū xī de lǐ xué nèi róng wéi kǎo shì tí mù， duì sī xiǎng chǎn shēng liǎo hěn dà de shù fù。 zhí dào wǔ sì yùn dòng cái qǔ xiāo liǎo rú xué de tǒng zhì dì wèi。
（ 1） kǒng zǐ shì rú jiā xué pài chuàng shǐ rén， tā tí chū“ rén”， jù yòu gǔ diǎn rén dào zhù yì de xìng zhì： zhù zhāng“ lǐ”， wéi hù zhōu lǐ zhè shì kǒng zǐ zhèng zhì sī xiǎng zhōng de bǎo shǒu bù fēn。 rú jiā wén huà hòu lái fā zhǎn chéng wéi zhōng guó gǔ dài zhèng tǒng wén huà。
（ 2） mèng zǐ shì zhàn guó shí qī rú jiā de dài biǎo， tā zhù zhāng shī xíng rén zhèng， bìng tí chū“ mín guì jūn qīng” sī xiǎng； zhù zhāng“ zhèng zài dé mín”， fǎn duì kē zhèng； zhù zhāng gěi nóng mín yī dìng de tǔ dì， bù qīn fàn nóng mín láo dòng shí jiān， kuān xíng bó shuì。
（ 3） xī hàn de dǒng zhòng shū yǐ rú xué wéi jī chǔ， yǐ yīn yáng wǔ xíng wéi kuàng jià， jiān cǎi zhū zǐ bǎi jiā， jiàn lì qǐ xīn rú xué。 qí hé xīn shì“ tiān rén gǎn yìng”，“ jūn quán shén shòu”。 tā de sī xiǎng jí zhōng yú《 tiān rén sān cè》 hé《 chūn qiū fán lù》。
（ 4） wèi jìn zhī jì chū xiàn de xuán xué yòng lǎo zhuāng sī xiǎng jiě shì rú jiā de yì jīng， zhè shì wéi shì zú biàn hù de yī zhǒng xiāo jí sī xiǎng。《 zhōu yì》、《 lǎo zǐ》、《 zhuāng zǐ》 chēng zhī wéi“ sān xuán”。 xuán xué zhù zhāng jūn zhù wú wéi、 mén fá zhuān zhèng， zhù yào huó dòng zài luò yáng。 dài biǎo rén wù yòu hé yàn、 wáng bì hé zhú lín qī xián。
（ 5） táng cháo zhōng qī de rú xué dà shī hán yù， cóng wéi hù fēng jiàn tǒng zhì chū fā， yòng rú jiā de tiān mìng lùn hé fēng jiàn gāng cháng lái fǎn duì fó dào de guān diǎn。
（ 6） lǐ xué shì yǐ rú jiā sī xiǎng wéi jī chǔ， xī shōu fó jiào hé dào jiào sī xiǎng xíng chéng de xīn rú xué， shì sòng dài zhù yào de zhé xué sī xiǎng。 zhū xī shì lǐ xué fā zhǎn de jí dà chéng zhě， zhū xī jì chéng liǎo běi sòng zhé xué jiā chéng hào、 chéng yí de sī xiǎng， jìn yī bù wán shàn hé fā zhǎn liǎo kè guān wéi xīn zhù yì de lǐ xué tǐ xì， hòu rén chēng zhī wéi chéng zhū lǐ xué。 qí hé xīn nèi róng wéi：“ lǐ” shì yǔ zhòu wàn wù de běn yuán， shì dì yī xìng de；“ qì” shì gòu chéng yǔ zhòu wàn wù de cái liào， shì dì 'èr xìng de。 bǎ“ tiān lǐ” hé“ rén yù” duì lì qǐ lái， rèn wéi rén yù shì yī qiē zuì 'è de gēn yuán， yīn cǐ tā tí chū“ cún tiān lǐ， miè rén yù”。 zhè shí jì shàng shì wéi fēng jiàn děng jí zhì xù biàn hù。
（ 7） míng zhōng yè de wáng yáng míng fǎn duì zhū xī bǎ xīn yǔ lǐ shì wéi liǎng zhǒng shì wù de guān diǎn， chuàng lì yǔ zhū xī xiāng duì lì de zhù guān wéi xīn zhù yì lǐ lùn héng héng xīn xué。 lǐ xué yóu kè guān wéi xīn zhù yì xiàng zhù guān wéi xīn zhù yì yǎn biàn， shuō míng tā yǐ jīng zǒu dào jí duān。
（ 8） yuán cháo de dèng mù： zì chēng“ sān jiào wài rén”， zhù shū dà dǎn fǒu dìng fēng jiàn jūn zhù zhuān zhì tǒng zhì， qí fēi jūn sī xiǎng， duì míng qīng jìn bù sī xiǎng jiā yòu yī dìng yǐng xiǎng。
（ 9） míng cháo： lǐ zhì shì míng hòu qī“ yì duān” jìn bù sī xiǎng jiā， tā zhǐ zé rú jiā jīng diǎn bìng fēi“ wàn shì zhī zhì lùn”， jiē lù dào xué de xū wěi， fǎn duì qí shì fù nǚ hé yā yì shāng rén。 tā shì wǒ guó fǎn fēng jiàn de sī xiǎng xiān qū， tā de sī xiǎng zài yī dìng yì yì shàng fǎn yìng liǎo zī běn zhù yì méng yá shí dài de yào qiú， dài yòu mín zhù xìng sè cǎi。
（ 10） míng mò qīng chū：
① huáng zōng xī： zài míng wáng hòu， yǐn jū zhù shù， duì fēng jiàn jūn zhù zhuān zhì zhì dù jìn xíng jī liè de pī pàn， tí chàng“ fǎ zhì” fǎn duì“ rén zhì”， fǎn duì zhòng nóng yì shāng， tā de sī xiǎng zhèn dòng liǎo dāng shí de xué shù jiè， duì wǎn qīng mín zhù sī cháo de xīng qǐ yě yòu yī dìng de yǐng xiǎng。
② gù yán wǔ： míng mò qīng chū sī xiǎng jiā， qiáng diào“ jīng shì zhì yòng” de shí jì xué wèn。 zhù zhāng bǎ xué shù yán jiū yǔ jiě jué shè huì wèn tí jié hé qǐ lái， lì tú niǔ zhuǎn míng mò bùqiè shí jì de xué fēng。 zhù《 tiān xià jùn guó lì bìng shū》， tā tí chàng“ shí xué” de mùdì zài yú pī pàn lǐ xué， fǎn duì jūn zhù zhuān zhì zhèng zhì， gù yán wǔ de xué fēng duì qīng dài xué zhě yǐng xiǎng hěn dà。
③ wáng fū zhī shì yī wèi jié chū de wéi wù zhù yì sī xiǎng jiā， tā rèn wéi“ qì” shì wù zhì shí tǐ，“ lǐ” shì kè guān guī lǜ； tí chū“ qì zhě， lǐ zhī yǐ yě” hé“ tiān xià wéi qì” de wéi wù zhù yì guān diǎn， zhū xī de lǐ xué hé wáng yáng míng de xīn xué， jǐyǔ pī pàn， tā hái tí chū“ jìng jí hán dòng， dòng bùshě jìng”， fǒu dìng lǐ xué jiā zhù jìng de xíng 'ér shàng xué sī xiǎng。 tā yòng fā zhǎn guān diǎn lái kàn dài lì shǐ， rèn wéi lì shǐ fā zhǎn shì yòu guī lǜ de， tā tí chū zài zhèng zhì shàng yào“ qū shí gēngxīn”。 wáng fū zhī de sī xiǎng shǎn shuò zhe gé xīn de guāng máng。
3、 jìn dài de yán jiū hé fā zhǎn
xiàn cún de rú jiā sī xiǎng ( bù tóng yú kǒng zǐ de sī xiǎng ) zuò wéi fēng jiàn wáng cháo de zhèng tǒng sī xiǎng， jiāng jiē jí shì wéi rén lèi shè huì de jī chǔ， gǔ chuī fēng jiàn dào dé guān， qiáng diào tōng guò gè rén de zì wǒ yuē shù， ér hū lüè fǎ lǜ zài shè huì shēng huó zhōng de zuò yòng。 xī fāng xué zhě rèn wéi rú jiā sī xiǎng shì yà zhōu guó jiā nán yú jiē shòu xī fāng mín zhù sī xiǎng de zhòng yào yīn sù zhī yī。
duì dài zhōng guó gǔ dài chuán tǒng wén huà de tài dù wèn tí， jìn dài yǐ lái yī zhí cún zài zhe liǎng zhǒng duì lì de sī xiǎng qīng xiàng： yī shì guó cuì pài， rèn wéi zhōng guó chuán tǒng wén huà yī qiēdōu hǎo， shèn zhì duì 'èr shí sì xiào yě bù jiā pī pàn dì wán quán kěn dìng： yī shì xī huà pài， bǎ zhōng guó luò hòu de yī qiē gēn yuán guī zhī yú wén huà chuán tǒng， zhù zhāng wán quán pāo qì zhōng guó de chuán tǒng wén huà 'ér quán pán xī huà。 zhè liǎng zhǒng guān diǎn dōushì cuò wù de， wǒ men duì dài chuán tǒng wén huà de kē xué tài dù hé fāng fǎ yīnggāi shì gǔ wéi jīn yòng， pī pàn jì chéng。
dàn shì rú hé jìn xíng“ gǔ wéi jīn yòng， pī pàn jì chéng” ní ? wǒ men rèn wéi：
（ 1） duì nǎ xiē zài cháng qī lì shǐ shí jiàn zhōng xíng chéng de yōu xiù jià zhí yuán zé， kě yǐ zhuǎn huà wéi shí dài jīng shén lái jì chéng。 lì rú《 zhōu yì dà chuán》 zhōng“ tiān xíng jiàn， jūn zǐ yǐ zì qiáng bù xī” de gāng jiàn yòu wéi jīng shén，《 lùn yǔ》 zhōng suǒ tí chàng de shěshēng qǔ yì、 jiàn lì sī yì、 jiàn wēi shòu mìng、“ sān jūn kě duó shuài， pǐ fū bù kě duó zhì” de pǐn zhì， yǐ jí“ shì bù kě yǐ bù hóng yì， rèn zhòng 'ér dào yuǎn” de lì shǐ shǐ mìng gǎn，《 mèng zǐ》 zhōng tí chū de“ fù guì bù néng yín， pín jiàn bù néng yí， wēi wǔ bù néng qū” de dú lì rén gé yǐ jí“ lè yǐ tiān xià， yōu yǐ tiān xià” de yōu huàn yì shí，《 chūn qiū gōngyángzhuàn》 zhōng qiáng diào de tiān xià tǒng yī de sī xiǎng děng， dōushì hěn róng yì zhuǎn huà wéi xīn de shí dài de。 yóu qí shì qiáng diào tǒng yī de sī xiǎng chuán tǒng， gèng jù yòu xiàn shí yì yì。
（ 2） duì yòu xiē nèi róng kě chōu qǔ qí fēng jiàn xìng de sī xiǎng nèi hé， tí qǔ qí yòu yòng de jīng shén yīn sù， shǐ zhī chéng wéi jīn tiān xīn wén huà jiàn shè yòu yòng de sī xiǎng yào sù。 rú“ mín běn” sī xiǎng。 cóng xī zhōu chū nián de“ jìng tiān bǎo mín” dào mèng zǐ de“ mín wéi guì， shè jì cì zhī， jūn wéi qīng” zài dào xún zǐ de“ jūn zhě， zhōu yě； shù rén zhě， shuǐ yě。 shuǐ zé zài zhōu， shuǐ zé fù zhōu”， mín běn sī xiǎng gòu chéng liǎo zhōng guó gǔ dài zhèng zhì sī xiǎng de zhòng yào zǔ chéng bù fēn。 dāng rán gǔ dài“ mín běn” de zhēn zhèng nèi hán， bù shì yě bù kě néng shì rén mín de lì yì。 jīn tiān wǒ men tī chú qí fēng jiàn nèi hé， zé kě yǐ cóng rén mín dāng jiā zuò zhù de jiǎo dù lái zhuǎn huà gǔ dài de mín běn sī xiǎng， jiāng qí fā zhǎn wèirénmín de lì yì gāo yú yī qiē de shè huì zhù yì guān niàn。 rú jiā tí chū“ xiū jǐ 'ān rén”、“ zhèng xīn xiū shēn” děng mìng tí， zài jiàn lì shè huì zhù yì shì chǎng jīng jì de jīn tiān réng jù xiàn shí yì yì。 jīn tiān wǒ men réng xū yào tí chàng zì shēn xiū yǎng hé wéi shè huì zhù yì 'ér xiàn shēn de jīng shén。
（ 3） duì chuán tǒng wén huà zhōng de zāo pò， bì xū fǒu dìng hé pāo qì。 rú“ sān cóng sì dé” de nǚ xìng guān，“ tiān bù biàn dào yě bù biàn” de zì rán guān，“ bié zūn bēi， míng guì jiàn” de fēng jiàn děng jí guān děng。 |
rú xué zài dōng yà de yǐng xiǎng |
rú jiā sī xiǎng zài dōng yà gè guó dōuyòu guǎng fàn de yǐng xiǎng。 zài hán guó hé rì běn， lún lǐ hé lǐ yí dū shòu dào liǎo rú jiā rén、 yì、 lǐ děng guān diǎn de yǐng xiǎng， zhì jīn dū hái hěn míng xiǎn de。 zài hán guó， xìn fèng gè zhǒng zōng jiào de rén hěn duō， dàn shì zài lún lǐ dào dé shàng què yǐ rú jiā wéi zhù。 zài xī fāng wén míng qīn rù hán guó shè huì hòu， gè zhǒng shè huì wèn tí yòu suǒ zēng jiā， dàn shì hán guó zhèng fǔ yǐ rú jiā sī xiǎng de lún lǐ dào dé zuò wéi wéi hù shè huì de wěn dìng de zhì yuē lì liàng， zài jiào yù zhōng shēn huà rú jiā sī xiǎng 。
rú jiā xué shuō zài zhōng guó wén huà shǐ shàng zhàn yòu zhòng yào dì wèi。 rú jiā jīng diǎn bù jǐn shì sī xiǎng tǒng zhì gōng jù， tóng shí yě shì zhōng guó fēng jiàn wén huà de zhù tǐ， bǎo cún liǎo fēng fù de mín zú wén huà yí chǎn。 rú jiā xué shuō bù jǐn zài zhōng guó， zài dōng yà shì jiè yě zhàn yòu zhòng yào dì wèi。 rú xué hé hàn zì、 lǜ lìng yǐ jí fó jiào yī yàng， hěn zǎo jiù chuán bō dào zhōu wéi guó jiā， bìng duì nà lǐ de sī xiǎng hé wén huà chǎn shēng liǎo zhòng yào yǐng xiǎng。
zài cháo xiān， zǎo zài gōng yuán 1 shì jì chū， jiù yòu yī xiē rén néng bèi sòng《 shī jīng》 hé《 chūn qiū》 děng rú jiā diǎn jí， zhè shuō míng rú xué zǎo yǐ chuán rù cháo xiān。 sān guó shí qī， tǒng zhì jiē jí fēi cháng zhòng shì rú xué， bǎ tā shì wéi wéi hù zhì xù、 jiā qiáng wáng quán de sī xiǎng wǔ qì， cǎi qǔ gè zhǒng cuò shī jiā yǐ yǐn jìn hé tuī guǎng。 gāo jù lì yú 372 nián shè lì tài xué， chuán shòu rú jiā xué shuō。 bǎi jì yú 4 shì jì jiàn lì rú xué jiào yù zhì dù。 rú xué zài xīn luó chuán bō， dà yuē zài 6 shì jì。 xīn luó tǒng yī hòu， jìn yī bù fā zhǎn rú xué jiào yù， zài zhōng yāng shè lì guó xué， zhì bó shì、 zhù jiào， zhāo shōu guì zú zǐ dì chuán shòu rú jiā jīng diǎn。 wèile tuī dòng xué xí rú xué de rè cháo， guó wáng shèn zhì qīn“ xìng guó xué tīng jiǎng”。 yǔ cǐ tóng shí， hái xiàng zhōng guó pài qiǎn liú xué shēng， qí zhōng yī xiē rén kǎo zhòngzhuàngyuán， chū xiàn liǎo yī xiē zhù míng rú xué zhě， rú qiáng shǒu、 xuē cōng、 jīn dà xiàng、 jīn yún qīng、 jīn kě jì、 cuī zhì yuǎn děng。
gāolí wáng cháo jiàn lì hòu， zài shǒu dū kāi chéng shè lì guó jiā zuì gāo xué fǔ guó zǐ jiān， zài dì fāng shí 'èr zhōu shè lì xiāng xiào， guǎng fàn tuī xíng rú xué jiào yù。 958 nián， gāolí kāi shǐ jǔ xíng kē jǔ， bǎ rú jiā jīng diǎn liè wéi zhù yào kǎo shì kē mù， cóng 'ér tuī dòng liǎo rú xué xùn sù fā zhǎn， bìng qiě chū xiàn liǎo sī xué（ sī shú）。 12 shì jì chū chū shǐ gāolí de xú jīng chēng zàn cháo xiān rú xué zhī shèng shuō： lín chuān gé cáng shū zhì shù wàn juàn， guó zǐ jiān lǐ“ xuǎn zé rú guān shèn bèi”。 dà jiē xiǎo xiàng shàng jīng guǎn hé shū shè sān sān liǎng liǎng xiāng wàng。 shàonián men jù jí zài yī qǐ， gēn suí lǎo shī xué xí jīng shū。 nián suì shāo zhǎngzhě， biàn zì jǐ zhǎo zhì qù xiāng tóu de péng yǒu， jiè sì guān zhī lèi de dì fāng jiǎng xí qiē cuō。 shè huì gè jiē céng de zǐ dì， dū“ cóng xiāng xiān shēng xué”。
lǐ cháo shí qī， wèile jiā qiáng fēng jiàn zhuān zhì tǒng zhì， shí fēn zhòng shì rú xué jiào yù， yóu qí tuī chóng chéng zhū lǐ xué， bǎ tā shì wéi wéi hù fēng jiàn tǒng zhì de yú lùn gōng jù， jí lì jiā yǐ tuī guǎng。 lǐ cháo de rú xué jiào yù yòu guān xué hé sī xué liǎng zhǒng xíng shì。 guān xué xì tǒng， zhōng yāng shè chéng jūn guǎn， shì wéi guó jiā zuì gāo xué fǔ。 lìng wài zài shǒu dū hàn chéng hái shè yòu zhōng xué、 dōng xué、 xī xué hé nán xué děng sì xué。 chéng jūn guǎn hé sì xué shì zhōng yāng zhí jiē guǎn xiá de jiào yù jī guān。 dì fāng gè dào hé yì shè yòu xiāng xiào。 zhè xiē xué xiào dū yóu guó jiā tí gōng yī dìng de tǔ dì hé láo dòng zhě， yòng yǐ zuò wéi bàn xué de jīng fèi。 sī xué shì gè dì de rú jiā xué zhě chuàng bàn de sī shú huò shū táng。 sī xué rì yì fā zhǎn， chéng wéi lǐ cháo jiào yù de zhòng yào zǔ chéng bù fēn， bìng zài zhèng zhì shēng huó zhōng fā huī zhuózhòng yào yǐng xiǎng。
lǐ cháo tōng guò kē jǔ， xuǎn bá rén cái， rèn yòng guān lì。 kē jǔ fēn wén、 wǔ liǎng kē。 wén kē kǎo shì xū jīng sān bǎng， kǎo shì kē mù zhù yào yòu rú jiā jīng diǎn yǐ jí yòu guān xiàn xíng zhèng cè hé gè zhǒng xíng shì de hàn shī。 wǔ kē yě jìn xíng sān cì kǎo shì， kǎo shì kē mù chú bīng xué wài， yě kǎo bù fēn rú jiā diǎn jí。 zǒng zhī， chéng zhū lǐ xué zuò wéi tǒng zhì sī xiǎng， zài lǐ cháo de 500 nián jiān， qǐ dào liǎo wéi hù hé gǒng gù fēng jiàn zhì dù de zuò yòng。
rú xué chuán rù rì běn， dà yuē shì zài 5 shì jì yǐ qián。 jù《 gǔ shì jì》 suǒ zài， bǎi jì de 'ā zhí qí、 wáng rén shì zuì zǎo lái dào rì běn de rú xué zhě， bìng qiě dài lái liǎo《 lùn yǔ》 hé《 qiān zì wén》 děng rú jiā diǎn jí， tā men hái dū céng zuò wéi huáng tài zǐ tù dào zhì láng zǐ de lǎo shī， jiǎng shòu rú jiā xué shuō。 jì tǐ tiān huáng shí qī（ 507 héng 531） céng yào qiú bǎi jì guó wáng dìng qī xiàng rì běn pài qiǎn wǔ jīng bó shì， chuán shòu rú jiā sī xiǎng ， yú shì rú jiā xùn sù fā zhǎn。 shèng dé tài zǐ zhì dìng de“ guān wèi shí 'èr jiē” hé“ shí qī tiáo xiàn fǎ”， zhù yào tǐ xiàn liǎo rú jiā sī xiǎng ， shèn zhì suǒ yòng de cí huì hé zī liào yì dà duō shì qǔ zì rú jiā diǎn jí。
“ guān wèi shí 'èr jiē” shì yǐ dé、 rén、 lǐ、 xìn、 yì、 zhì wéi jī běn wèi jiē， zài gè fēn dà xiǎo liǎng děng， rú dà dé、 xiǎo dé， gòng chéng shí 'èr jiē。“ shí qī tiáo xiàn fǎ” de zōng zhǐ shì qiáng diào“ jūn zhù zhì shàng”。 rú“ guó wú 'èr jūn， mín wú 'èr zhù， shuài tǔ zhào mín， yǐ wáng wéi zhù”，“ qún chén bǎi liáo， yǐ lǐ wéi běn”，“ chéng zhào bì jǐn” děng， jūn fǎn yìng liǎo rú jiā de zhèng zhì sī xiǎng。 shèng dé tài zǐ hái duō cì xiàng zhōng guó pài qiǎn shǐ jié hé liú xué shēng， jī jí shè qǔ zhōng guó wén huà， yú shì rú xué xùn sù fā zhǎn， bìng zhú jiàn chéng wéi guì zú guān liáo bì xiū de jiào yǎng。
zài rì běn lì shǐ shàng jù yòu huàshídài yì yì de dà huà gǎi xīn， yě shì zài rú jiā sī xiǎng de shēn kè yǐng xiǎng xià 'ér fā shēng de。 dà huà gǎi xīn de shǒu lǐng zhōng dà xiōng huáng zǐ hé zhōng chén lián zú dū céng shòu jiào yú zhōng guó liú xué shēng nán yuān qǐng 'ān hé sēng mín děng rén， bìng zài tā men de xié zhù xià zhì dìng liǎo gǎi xīn lán tú。 701 nián zhì dìng de jī běn fǎ diǎn《 dà bǎo lǜ lìng》 duì jiào yù shè zhuān zhāng（“ xué lìng”）， guī dìng zhōng yāng shè tài xué， dì fāng shè guó xué， gè zhì bó shì、 zhù jiào， zhāo guì zú zǐ dì， shòu yǐ rú jiā jīng diǎn， qí zhōng《 lùn yǔ》 hé《 xiào jīng》 wéi bì xiū kē mù。
757 nián， xiào qiān tiān huáng xià zhào， lìng quán guó měi jiā bì bèi yī běn《 xiào jīng》， jiǎng lì“ xiào zǐ”、“ zhēn fù”。 701 nián， rì běn kāi shǐ sì kǒng。 768 nián， chēng dé tiān huáng chì chēng kǒng zǐ wéi“ wén xuān wáng”。 téng yuán jī jīng dāng shè zhèng shí（ 877 héng 890 nián），“ dūn chóng rú shù， shì diàn zhī rì， shuài gōng qīng bài xiān shèng， shǐ míng jīng bó shì jiǎng zhōu yì”。 yóu yú tǒng zhì jiē jí de jī jí fú chí hé jiǎng lì， zhè shí rú xué zài rì běn yǐ jīng chāo chū guì zú guān liáo shàng céng shè huì fàn wéi 'ér pǔ jí dào gè gè jiē céng。
nán běi cháo shí dài， chéng zhū lǐ xué chuán rù rì běn， shòu dào tǒng zhì jiē jí de zhòng shì。 dàn yóu yú fó jiào de yǐng xiǎng， rú xué wèi néng qǔ dé yōu shì dì wèi。 zhǐ shì dào liǎo dé chuān shí dài， shì yìng fēng jiàn zhuān zhì tǒng zhì de xū yào， rú xué（ zhū zǐ xué） cái bǎi tuō liǎo fó jiào de yā zhì， dá dào kōng qián fán róng de jí shèng shí dài。 dé chuān mù fǔ wèile jiā qiáng fēng jiàn zhuān zhì tǒng zhì， bǎ quán guó rén mín fēn wéi shì、 nóng、 gōng、 shāng sì gè děng jí， shí xíng yán gé de děng jí shēn fèn zhì dù。 yīn cǐ， xū yào yī zhǒng wéi hù shēn fèn děng jí zhì dù de yù yòng sī xiǎng， ér rú xué de“ míngfèn lùn” zhèng hǎo shì yìng liǎo zhè zhǒng xū yào。 yú shì， rú xué（ zhū zǐ shuō） bèi guī dìng wéi guān fāng zhé xué， chéng wéi dé chuān mù fǔ de zhèng tǒng sī xiǎng tǐ xì。
téng yuán xīng wō yú 1590 nián zhù《 jiǎ míng xìng lǐ》， shì zuì zǎo yòng rì wén xuān chuán sòng rú“ lǐ xìng” de zhù zuò。 hòu lái shòu dé chuān jiā kāng de zhào jiàn， bìng wéi qí jiǎng shòu《 dà xué》 děng rú jīng。 1599 nián zhù《 sì shū wǔ jīng wō xùn》， shǐ tā chéng wéi rì běn dì yī gè gēn jù zhū zhù 'ér yòng rì wén zì mǔ xùn dú《 sì shū wǔ jīng》 de rú xué jiā， bèi rèn wéi shì rì běn“ zhū zǐ xué zhī zǔ”。 téng yuán xīng wō yòu mén tú 150 yú rén， qí zhōng lín luó shān、 sōng yǒng chǐ wǔ děngdōu shì rì běn zhù míng zhū zǐ xué jiā。
lín luó shān lì rèn rú guān， zuò guò jiāng jūn de shì jiǎng、 gù wèn， cānyù mù zhèng。 tā tí chū liǎo yī zhěng tào de sī xiǎng lǐ lùn， yǐ wéi hù fēng jiàn zhì xù。 tā zài《 jīng diǎn tí shuō》 zhōng xiě dào：“ tiān zì zài shàng， dì zì zài xià， shàng xià zhī wèi jì dìng， zé shàng zhě guì xià zhě jiàn。 zì rán zhī lǐ suǒ yǐ yòu xù， shì cǐ shàng xià kě zhī yǐ， rén xīn yì rán。 shàng xià bù wéi， guì jiàn bù luàn， zé rén lún zhèng， rén lún zhèng zé guó jiā zhì， guó jiā zhì zé wáng dào chéng， cǐ lǐ zhī shèng yě。” lín luó shān yǐ“ tiān rén xiāng guān”、“ tiān rén hé yī” de shuō jiào， bǎ zì rán jiè hé rén lèi shè huì hé 'ér wéi yī， cóng zì rán jiè fǎ zé yǐn shēn chū rén lèi shè huì de xiàn cún zhì xù， cóng 'ér bǎ shè huì de“ shàng xià guì jiàn zhī bié” shuō chéng shì hé lǐ de、 yǒng héng de。 lín luó shān yǐ rú xué lǐ lùn wéi hù dé chuān mù fǔ de fēng jiàn tǒng zhì， fā huī liǎo jù dà zuò yòng。
rú xué zài yuè nán wén huà zhōng yě chǎn shēng liǎo hěn dà yǐng xiǎng。 dōng hàn mò nián， yuè nán rén shì xiè yóu xué luò yáng， yán jiū zuǒzhuàn、 shàng shū děng diǎn jí， hòu lái rèn jiāo zhǐ tài shǒu 40 yú nián。 jù《 yuè nán sì zì jīng》 shuō：“ sān guó wú shí， shì wáng wéi mù， jiào yǐ shī shū， xūn táo měi sú。” shuō míng zǎo zài sān guó shí qī yuè nán rén jiù shòu dào liǎo rú xué jiào yù。 10 shì jì， yuè nán dú lì yǐ hòu， gè wáng cháo de diǎn zhāng zhì dù dà dū qǔ fǎ yú zhōng guó， zhèng fǔ xuǎn bá rén cái yě cǎi qǔ kē jǔ zhì dù， yǐ shī、 fù、 jīng yì děng wéi kǎo shì nèi róng。 13 héng 14 shì jì zhī jiāo， yuè nán rén yǐ hàn zì wéi sù cái， yùn yòng xíng shēng、 huì yì、 jiǎ jiè děng zào zì fāng shì， chuàng zhì liǎo yuè nán mín zú wén zì， chēng wéi“ zì nán”。 cǐ hòu， zhōng guó rú jiā diǎn jí dà liàng chuán rù yuè nán。 sòng yuán shí qī， yuè nán kān kè guò bù shǎo rú jiā jīng diǎn hé hàn yì fó jīng。 chū xiàn liǎo bù shǎo míng jīng de rú jiā xué zhě。 15 shì jì chū， míng chéng zǔ céng xià zhào， yǐ lǐ dūn zhì yuè nán gè fāng miàn rén cái dào zhōng guó lái， qí zhōng bāo kuò míng jīng bó xué de rú xué zhě。 kě jiàn rú xué zài yuè nán de yǐng xiǎng zhī shēn。 |
rú xué duì 'ōu zhōu de yǐng xiǎng |
zhōng guó gǔ dài wén huà duì yú shì jiè wén míng de gòng xiàn， bù shì zhǐ yòu“ sì dà fā míng”， yǐ“ sì shū”、“ wǔ jīng” wéi dài biǎo de zhèng zhì wén huà， duì yú rén lèi jìn dài wén míng yě yòu guò jī jí de gòng xiàn。 míng qīng zhī jì， ōu zhōu de yé sū huì shì lì jīng qiān xīn， gōu tōng zhōng xī wén huà， bǎ zhōng guó dāng shí de zhù tǐ wén huà héng héng rú xué héng héng chéng zhū lǐ xué， yòng lún chuán yùn wǎng 17 héng 18 shì jì de 'ōu zhōu， zài nà lǐ céng jīng xíng chéng guò 100 nián de zhōng guó wén huà rè， rú jiā sī xiǎng yǔ yì dà lì wén yì fù xīng yǐ lái suǒ xíng chéng de 'ōu zhōu xīn sī xiǎng xiāng jié hé， chéng wéi 'ōu zhōu jìn dài lì shǐ fā zhǎn de zhù dǎo jīng shén héng héng qǐ méng sī xiǎng de yī gè zhòng yào sī xiǎng yuān yuán。
fǎ guó qǐ méng yùn dòng de lǐng xiù fú 'ěr tài shì zhōng guó rú xué zài 'ōu zhōu zuì yòu lì de gǔ chuī zhě， tā hé tā de“ bǎi kē quán shū pài” bǎ zhōng guó rú xué， zuò wéi fǎn duì shén quán tǒng zhì xià 'ōu zhōu jūn zhù zhèng zhì de sī xiǎng wǔ qì； chéng zhū lǐ xué héng héng xīn rú xué， chéng wéi dé guó zhé xué jiā lāi bù ní cí， chuàng lì gǔ diǎn zhé xué de yǐ jù， bìng yòng yǐ fǎn duì luó mǎ jiào tíng de qǐ shì shén xué； bèi chēng wéi“ ōu zhōu kǒng zǐ” de kuí nài， yǐ rú xué wéi yǐ jù， kāi chuàng liǎo jìn dài 'ōu zhōu zhèng zhì jīng jì xué de xīn jì yuán， wéi yīng guó gǔ diǎn zhèng zhì jīng jì xué de xíng chéng yǔ fā zhǎn， diàn dìng liǎo lǐ lùn jī chǔ。
jìn bǎi nián lái， zhōng guó rén、 dōng fāng réndōu gōng rèn， xiàn dài mín zhù jiù shì xī fāng de mín zhù， tā qǐ yuán yú 'ōu zhōu。 xué xí、 jiè jiàn， nǎi zhì quán pán zhào bān xī fāng de mín zhù， yě jiù chéng wèixǔ duō jìn xiàn dài zhōng guó rén de sī xiǎng rè diǎn。 dàn shì， zài bàn gè shì jì yǐ qián jiù yòu xī fāng rén， jīng guò jìn bǎi nián lái， wú lùn dōng fāng rén、 hái shì xī fāng réndōu rèn wéi， zhōng guó de chuán tǒng wén huà shì shí xiàn shè huì xiàn dài huà de yī zhǒng wén huà shàng de zhàng 'ài、 jīng shén shàng de zǔ lì。 rán 'ér， zài bàn gè shì jì yǐ qián jiù yòu xī fāng rén zhǐ chū， yǐ rú xué wéi dài biǎo de zhōng guó chuán tǒng wén huà， céng jīng shì 17 héng 18 shì jì 'ōu zhōu zī běn zhù yì shè huì， xíng chéng hé fā zhǎn de yī zhǒng jīng shén dòng lì； bàn gè shì jì zhī hòu de jīn tiān， dōng yà de yī xiē guó jiā hé dì qū， yóu qí shì zhōng guó jìn 20 nián de fēi sù fā zhǎn de lì shǐ， xiàng shì rén xiǎn shì liǎo zhōng guó de chuán tǒng wén huà、 dōng fāng wén míng， bù shì shí xiàn shè huì xiàn dài huà de yī zhǒng jīng shén zǔ lì， ér shì yī zhǒng jù dà de jīng shén dòng yuán。
wén huà huò shì wén míng， dōushì rén lèi gòng tóng láo dòng yǔ zhì huì de jié jīng。 rén wéi dì bǎ wén huà fēn wéi dōng xī liǎng gè duì lì de tǐ xì， zhǐ kàn gè zhǒng wén huà zhī jiān de máo dùn yǔ chōng tū， bù kàn gè zhǒng wén huà zhī jiān de duì huà yǔ jiāo róng， shì zài tè dìng lì shǐ tiáo jiàn xià， chǎn shēng de yī zhǒng wén huà piān jiàn。 zhè zhǒng wén huà piān jiàn， yǐ jīng chéng wéi rén lèi wén míng zǒu xiàng wèi lái de yī zhǒng jīng shén zhàng 'ài。
100 nián lái， xī fāng liè qiáng yòng“ xī fāng zhōng xīn lùn” de wén huà bà quán zhù yì， zài zhōng guó rén dāng zhōng péi zhí qǐ yī zhǒng zhí mín dì de wén huà xīn lǐ， duì yú zì jǐ mín zú de wén huà hé lì shǐ， kàn bù qǐ yě bù yuàn kàn de“ wàng zì fěi bó”。 tā yǐ jīng chéng wéi zhōng guó rén xīn líng shàng yī fù chén zhòng de jīng shén jiā suǒ， zài shì jiè wén míng zhī lín zhōng， yī zhí tǐng bù zhí zì jǐ mín zú wén huà de jǐ liáng。 2l shì jì de zhōng guó， yào jìn rù fù qiáng、 mín zhù、 wén míng de xīn jiē duàn， jiù xū yào zài wén huà jiàn shè shàng yòu yī gè dà de fā zhǎn。 zhèng rú jiāng zé mín zhù xí zài 1997 nián 5 yuè 26 rì， yī gè zuò tán huì shàng jiǎng huà zhōng suǒ zhǐ chū de：“ yī gè mín zú jì nǔ lì shí xiàn zì jǐ de jīng jì téng fēi， yòu nǔ lì fán róng zì jǐ de mín zú wén huà， cái néng zhēn zhèng lì zú yú shì jiè mín zú zhī lín”。
yé sū huì shì xiàng 'ōu zhōu chuán bō rú xué 200 nián zǎo zài 100 duō nián yǐ qián， mǎ kè sī jiù céng jīng shuō guò：“ huǒ yào、 zhǐ nán zhēn、 yìn shuà shù héng héng zhè shì yù gào zī chǎn jiē jí shè huì dào lái de sān dà fā míng。 huǒ yào bǎ qí shì jiē céng zhà dé fěn suì， zhǐ nán zhēn dǎ kāi liǎo shì jiè shì chǎng bìng jiàn lì liǎo zhí mín dì， ér yìn shuà shù zé biàn chéng xīn jiào de gōng jù。 zǒng dé lái shuō biàn chéng kē xué fù xīng de shǒu duàn， biàn chéng duì jīng shén fā zhǎn chuàng zào bì yào qián tí de zuì dà de gàng gān”。
zhōng guó de zhǐ nán zhēn hé huǒ yào， wéi 'ōu zhōu háng hǎi shì yè de fā zhǎn， jìn 'ér fā xiàn xīn dà lù、 jiàn lì hǎi wài zhí mín dì， tí gōng liǎo jì shù hé wǔ qì。 1492 nián， gē lún bù cóng 'ōu zhōu háng xíng dào liǎo měi zhōu； 1498 nián， dá · jiā mǎ rào guò fēi zhōu nán duān de hǎo wàng jiǎo dào dá liǎo yìn dù； 1521 nián， mài zhé lún yòu cóng měi zhōu dào dá liǎo fěi lǜ bīn。 cǐ hòu， zhōng guó yǔ xī fāng zài hǎi lù jiāo tōng shàng yòu liǎo tū pò xìng de jìn zhǎn， yī gǎi zì gǔ“ sī chóu” yī tiáo lù lù de lì shǐ， zài 16 héng 18 shì jì jìn rù liǎo yī gè tōng guò hǎi lù jìn xíng wén huà jiāo liú de xīn shí dài。 zhèng shì zài rú cǐ de lì shǐ bèi jǐng xià， yě jiù shì zài míng mò、 qīng chū， xī fāng jī dū jiào de yī pī pī de chuán jiào shì jìn rù liǎo zhōng guó。 tā men chéng liǎo gōu tōng zhōng xī wén huà de qiáo liáng。
yòu rén shuō， gē lún bù zài měi zhōu fā xiàn liǎo xīn dà lù， yé sū huì shì men zài zhōng guó fā xiàn liǎo dōng fāng wén míng。 zhōng guó gǔ dài de sì dà fā míng， céng jīng gǎi biàn liǎo shì jiè de miàn mào； zhōng guó gǔ dài de“ sì shū”“ wǔ jīng” yě yǐng xiǎng liǎo xī fāng de xiàn dài wén míng。
cóng 1598 nián lì mǎ dòu zài zhōng guó bǎ“ sì shū” yì chéng xī wén， zhì 1789 nián fǎ guó dà gé mìng， shì rú xué duì 'ōu zhōu yǐng xiǎng rì shèn de 200 nián。 qí zhōng， qián 100 nián shì yǐ míng dài wàn lì nián jiān， lì mǎ dòu děng yé sū huì shì gōu tōng dōng xī wén huà wéi kāi duān； hòu 100 nián zé shì yǐ 1685 nián fǎ guó guó wáng lù yì shí sì， 1582 nián， lì mǎ dòu suí fàn lǐ 'ān děng yé sū huì shì， cóng yìn dù guǒ 'ā chū fā lái dào liǎo 'ào mén， jīng guò yán gé de zhōng guó yǔ yán、 wén huà xùn liàn zhī hòu， yú 1583 nián 9 yuè 10 rì， qǔ shuǐ dào yán xī jiāng 'ér shàng， jìn rù dāng shí nán fāng zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà zhōng xīn de zhào qìng。 cóng cǐ， jī dū jiào kāi shǐ liǎo dì sān cì xiàng zhōng guó chuán bō， yě jiù jiē kāi liǎo míng qīng zhī jì dōng xī fāng wén huà jiāo liú de lì shǐ xīn piān zhāng。
lì mǎ dòu yú 1601 nián， yìng míng wàn lì huáng dì zhī zhào zhù jìn liǎo běi jīng， zhí zhì 1610 nián zài běi jīng shì shì， tā zài zhōng guó chuán jiào lì jīng jiān xīn， qián hòu cháng dá 28 nián。 lì mǎ dòu zài huá qī jiān， yòng liǎo hěn dà de jīng lì qián xīn yán dú rú jiā jīng diǎn， lǐ zhì shuō lì mǎ dòu“ fán wǒ guó shū jí wú bù dú， …… qǐng míng yú sì shū xìng lǐ zhě jiě qí dà yì， yòu qǐng míng yú liù jīng shū yì zhě tōng qí jiě shuō， jīn jìn néng yán wǒ cǐ jiān zhī yán， zuò cǐ jiān zhī wén zì， xíng cǐ jiān zhī lǐ yí。” shì yī gè“ zhōng jí líng lóng， wài jí pǔ shí，” de“ jí biāo zhì” zhī rén。
lì mǎ dòu qǐ tú cóng zhè xiē jīng diǎn zhōng xún zhǎo“ rú yé duì huà” de qiē rù diǎn， tàn tǎo yòng rú jiā sī xiǎng lùn zhèng jī dū jiào jiào yì de kě néng xìng。 lì mǎ dòu rèn wéi：“ zhōng guó zhé xué jiā zhōng zuì yòu míng de shì kǒng zǐ。 zhè wèi bó xué de wěi dà rén wù， dàn shēng yú jī dū jì yuán qián 551 nián， xiǎng nián 70 yú suì。 tā jì yǐ zhù zuò hé shòu tú， yòu yǐ zì jǐ de shēn jiào lái jī lì tā de rén mín zhuī qiú dào dé。 tā de zì zhì lì hé yòu jié zhì de shēng huó fāng shì， shǐ tā de tóng bāo duàn yán tā yuǎn bǐ shì jiè gè guó guò qù suǒ yòu bèi rèn wéi shì dé gāo wàng zhòng de rén gèng wéi shén shèng”，“ kǒng zǐ shì zhōng guó de shèng zhé zhī shī”， yīn cǐ，“ zhōng guó yòu xué wèn de rén fēi cháng zhī zūn jìng tā”。
lì mǎ dòu rèn wéi，《 sì shū》、《 wǔ jīng》 shì wéi zhe guó jiā wèi lái de měi hǎo hé fā zhǎn 'ér jí dào dé jiào jiè zhī dà chéng，《 sì shū》“ shì zhuóyǎn yú gè rén、 jiā tíng、 jí zhěng gè guó jiā de dào dé xíng wéi， ér zài rén lèi lǐ xìng de guāng máng xià duì zhèng dāng de dào dé huó dòng jiā yǐ zhǐ dǎo”，《 sì shū》“ shì suǒ yòu xiǎng yào chéng wéi xué zhě de rén bì xū bèi shú de shū”。 jī yú zhè zhǒng rèn shí， tā yú 1598 nián yǔ rén hé zuò， wán chéng liǎo yòng lā dīng wén zhù shì《 sì shū》 de gōng zuò， yǐ bāng zhù zài huá de chuán jiào shì xué xí zhōng wén hé liǎo jiě zhōng guó wén huà。 shì tā zài 16 shì jì de zhōng yè， zuì zǎo bǎ rú jiā jīng diǎn《 sì shū》》 yì wéi xī wén。 tā bǎ xī fāng de jìn dài kē xué jì shù sī xiǎng chuán dào zhōng guó， shǐ zhōng guó rén dǎ kāi liǎo yǎn jiè。 tóng shí tā yòu bǎ zhōng guó de zhù liú wén huà héng héng rú jiā sī xiǎng chuán gěi liǎo 'ōu zhōu。
《 lì mǎ dòu rì jì》 dì yī cì xiàng 'ōu zhōu quán miàn jiè shào liǎo zhōng guó de dào dé hé zōng jiào sī xiǎng； ōu zhōu rén yě shì dì yī cì cóng cǐ shū zhōng zhī dào zhōng guó shèng rén héng héng kǒng zǐ hé zhōng guó wén huà de jīng cuì héng héng rú jiā jīng diǎn。 lì mǎ dòu shì 'ōu zhōu hàn xué jiā dāng zhī wú kuì de shǐ zǔ， tā duì yú 'ōu zhōu de hàn xué yán jiū zuò chū liǎo huàshídài de gòng xiàn。 |
rú jiā sī xiǎng de xiàn dài yì yì |
kǒng zǐ mén xià dì zǐ sān qiān， yīn 'ér zǒng jié chū hěn duō xíng zhī yòu xiào de jiào yù fāng fǎ， bǐ rú“ wēn gù 'ér zhī xīn”、“ sān rén xíng bì yòu wǒ shī”、“ xué 'ér bù sī zé wǎng， sī 'ér bù xué zé dài” děng。 kǒng zǐ gèng bèi hòu shì zūn chēng wéi“ wàn shì shī biǎo”， mǒu xiē dì qū gèng jiāng“ kǒng shèng dàn” dìng wéi“ jiào shī jié”。
zì cóng zhōng guó rén kāi shǐ zhuī qiú xiàn dài huà yǐ lái， rú jiā sī xiǎng zài zhōng guó wén huà shàng de dì wèi jiù fā shēng liǎo fēi cháng dà de biàn huà。 zì míng qīng shí dài， rú jiā sī xiǎng zài zhōng guó wén huà shàng de dì wèi jiù fā shēng liǎo fēi cháng dà de biàn huà。 měi gè réndōu yīnggāi yòu jī huì cān kǎo rú jiā chuán tǒng tí gōng de zī yuán。 yóu qí shì huá rén hé dōng yà rén yīnggāi yòu zhè gè jī huì。 dàn shì zhèng rú qí tā de wén huà chuán tǒng， rú jiā chuán tǒng shǔ yú quán rén lèi， suǒ yǐ rú jiā de sī xiǎng wén xiàn yīnggāi jìn liàng fān yì chéng gè zhǒng yǔ yán， tí gōngjǐ dà jiā。
cóng yī kāi shǐ rú jiā sī xiǎng jiù tǐ xiàn wéi yī zhǒng jù yòu pǔ biàn xìng de shì jiè guān hé rén shēng guān。 yòng jīn tiān de huà yǔ lái jiǎng， zài gǔ dài zhōng guó rú jiā sī xiǎng jiù bèi lǐ jiě wéi rén lèi wén míng de hé xīn。 jiēguǒ， zhì shǎo zài zhōng guó， rú jiā sī xiǎng bèi shì wéi wén míng huò wén huà de yī gè bù kě fēn gē de zǔ chéng bù fēn。 rú jiā sī xiǎng gěi xiàn dài rén tí gōng liǎo hěn fēng fù de zī yuán。 miàn duì zhè xiē zī yuán， xiàn dài rén jù yòu yī gè xuǎn zé de zì yóu， kě yǐ xī shōu zī yuán lǐ miàn de yī xiē chéngfèn， yě kě pāo qì yī xiē chéngfèn。 rú jiā sī xiǎng shì zhōng guó chuán tǒng wén huà de nèi hé， yě shì wéi hù fēng jiàn jūn zhù zhuān zhì tǒng zhì de lǐ lùn jī chǔ。 rú jiā sī xiǎng 、 jūn zhù zhuān zhèng zhì dù gòu chéng liǎo zhōng guó gǔ dài zhèng zhì shǐ de liǎng dà zhù tǐ nèi róng。
dàn shì bù guǎn nǐ zuò chū shénme xuǎn zé， rú jiā sī xiǎng shǔ yú quán rén lèi de wén huà yí chǎn bǎo kù。 bǎo cún hé jiě shì rú jiā sī xiǎng wén xiàn， zēng jìn rén men duì tā de lǐ jiě shì wǒ men zuò wéi duì rú jiā gǎn xīng qù de xué zhě de yī gè zhòng yào rèn wù。 bù guǎn nǐ duì rú jiā sī xiǎng de píng jià rú hé， liǎo jiě zhè gè jí qí fēng fù duō cǎi de chuán tǒng yī dìng huì shǐ dé nǐ de shēng huó gèng jiā fēng fù。 |
rú jiā sī xiǎng jīng suǐ jí zài zhōng guó shè huì zhù yì fā zhǎn zhōng de zuò yòng |
rú jiā sī xiǎng de zhòng yào shè huì yǐng xiǎng zài yǔ tā wéi fēng jiàn tǒng zhì jiē jí chuàng zào liǎo zhěng tào zhì lǐ guó jiā hé shè huì de lǐ lùn sī xiǎng tǐ xì， bìng ràng zhōng guó de tǒng zhì jiē jí chéng gōng de yìng yòng yú zhōng guó de shè huì guó jiā zhì lǐ shí jiàn huò dé liǎo fēng jiàn shè huì tǒng zhì zhōng guó 'èr qiān duō nián de guāng huī rén lèi fā zhǎn shè huì shǐ， zhè zài quán shì jiè fàn wéi nèi rén lèi shè huì fā zhǎn shǐ shàng shì kōng qián jué hòu de。 yě shì zhōng huá mín zú yǐ qián xiàn zài hé jiāng lái yì lì shì jiè de gēn běn suǒ zài。
rú jiā sī xiǎng jīng suǐ bù zài yú qí zhì guó lǐ lùn xué shuō， fēng jiàn zhì dù zhǐ shì fēng jiàn shè huì de sī xiǎng wàiqiào， rú jiā sī xiǎng jīng suǐ zài yú tā de shè huì lún lǐ sī xiǎng， zhèng shì fēng jiàn shè huì lún lǐ guān cóng guó jiā tǒng zhì jiē jí de gāo dù qī wàng chū fā jiāng rén men shēng huó xiàn shí zhōng de xíng wéi guī fàn yòng tōng sú de yǔ yán -- dào dé yì shí guī fàn qǐ lái， ràng nóng mín chéng wéi shè huì dào dé sī xiǎng de nú lì， ér zhè zhǒng fēng jiàn lún lǐ guān zuò wéi fēng jiàn tǒng zhì jiē jí shàng céng jiàn zhù shè huì yì shí zhōng de zuì guǎng fàn yǐng xiǎng zhì lǐ shè huì qún zhòng jī chǔ de hé xīn， cóng 'ér wán chéng duì guó jiā shè huì shuāngchóng zhì lǐ de lǐ xiǎng xiào guǒ。
zhè zhǒng lún lǐ sī xiǎng shàng shēng dào zhōng huá mín zú jīng shén yì zhì bèi zhōng guó de mǎ kè sī zhù yì zhě dài biǎo ---- máo zé dōng hé dèng xiǎo píng zhǎng wò jí chuàng zào de《 máo zé dōng sī xiǎng》《 dèng xiǎo píng lǐ lùn》 yìng yòng dào zhōng guó de shè huì zhù yì gé mìng hé shè huì zhù yì jiàn shè shí jiàn zhōng huò dé liǎo jǔ shì zhǔ mùdì wěi dà chéng gōng。
dāng qián sū lián de jiě tǐ gěi zhōng guó mǎ kè sī zhù yì zhě zhèn jīng， dāng shì jiè fàn wéi nèi zī běn zhù yì shè huì fā zhǎn miàn lín wēi jī hé máo dùn ràng shì rén kùn huò mí máng shí， zhì huì de zhōng guó mǎ kè sī zhù yì dài biǎo --- hú jǐn tāo yǐ jīng wéi zhōng guó de shè huì zhù yì fā zhǎn jí quán shì jiè shè huì fā zhǎn zài lǐ lùn shàng zhǐ míng liǎo lǐ lùn chuàng xīn de fāng xiàng --- hé xié shè huì zhù yì lǐ lùn ---- kē xué shè huì zhù yì lún lǐ guān de chuàng jiàn hé shè huì shí jiàn zài gòu jiàn hé xié shè huì fāng miàn de yì yì hé zuò yòng。 kē xué shè huì zhù yì lún lǐ guān shì rú jiā sī xiǎng jīng suǐ de fā zhǎn shì shì hé shè huì zhù yì shè huì de shè huì yì shí。 tā shì dōng xī fāng rén lèi zuì jìn bù sī xiǎng yì shí de jié jīng。 tā de dàn shēng hé shí jiàn yìng yòng bù jǐn jǐn shì zhōng guó de shè huì zhù yì jiàn kāng kuài sù fā zhǎn bǎo zhèng， yě bù jǐn jǐn shì mǎ kè sī zhù yì lǐ lùn fā zhǎn shàng de gé mìng， gèng shì quán shì jiè rén lèi jìn rù gòng chǎn zhù yì shè huì de zhǐ yǐn。 yīn wéi tā shì mǎ kè sī zhù yì yì shí néng dòng xìng --- shè huì yì shí néng dòng xìng zài shè huì shí jiàn shàng de chéng gōng yìng yòng。 |
rú jiā jīng diǎn míng yán zhāi lù |
rú jiā jīng diǎn míng yán zhāi lù
dào dé piān：
1、 dé zhě shì yè zhī jī。《 cài gēn tán》
dào dé shì shì yè de jī chǔ。
2、 jī shàn zhī jiā bì yòu yú qìng， jī bù shàn zhī jiā bì yòu yú yāng。《 zhōu yì . kūn》
zuò hǎo shì de jiā tíng bì gěi hòu dài liú xià xìng fú， guàn zuò 'è shì de jiā tíng bì gěi hòu dài liú xià huò yāng。
3、 dé bù gū， bì yòu lín。《 lùn yǔ . lǐ rén》
4、 zuò dé， xīn yì rì xiū； zuò wěi， xīn láo rì zhuō。《 shàng shū . zhōu guān》
jiǎng dào dé， xīn 'ān lǐ dé； zuò huài shì， xīn láo rì zhuō。
5、 fù rùn wū， dé rùn shēn， xīnguǎngtǐpán。《 shàng shū . zhōu guān》
cái fù kě yǐ xiū shì fáng zǐ， dào dé kě yǐ zī rùn rén shēn， shǐ rén xīnkuāntǐpán。
6、 lǎo wú lǎo， yǐ jí rén zhī lǎo； yòu wú yòu， yǐ jí rén zhī yòu。《 mèng zǐ · liáng huì wáng shàng》
zūn jìng wǒ de zhǎngbèi， jì 'ér tuī guǎng dào zūn jìng bié rén de zhǎngbèi； ài hù wǒ de zǐ nǚ， jì 'ér tuī guǎng dào 'ài hù bié rén de zǐ nǚ。 7、 ài rén zhě， rén héng 'ài zhī； jìng rén zhě， rén héng jìng zhī。《 mèng zǐ · lí lóu xià》
ài bié rén de rén， bié rén yǒng yuǎn 'ài tā； zūn zhòng bié rén de rén， bié rén yǒng yuǎn zūn zhòng tā。
8、 kè jǐ fù lǐ wéi rén。《 lùn yǔ · yán yuān》
yuē shù zì jǐ， shǐ zì jǐ de yán xíng hé hū lǐ， zhè jiù shì rén。
9、 xiān yì 'ér hòu lì zhě róng， xiān lì 'ér hòu yì zhě rǔ。《 xún zǐ · róng rǔ》
xiān gù lǐ yì hòu qiú lì yì cái suàn guāng róng， xiān qiú lì yì 'ér bù gù lǐ yì biàn shì chǐ rǔ。
10、 rén zhī yòu dé yú wǒ yě， bù kě wàng yě； wú yòu dé yú rén yě， bù kě bù wàng yě。《 zhàn guó cè · wèi sì》
bié rén duì wǒ yòu 'ēn dé， bù yìng gāi wàng huái； wǒ duì bié rén yòu 'ēn dé， bù yìng gāi bù wàng huái。 11、 ài 'ér zhī qí 'è， zēng 'ér zhī qí shàn。《 lǐ jì · qū lǐ shàng》
duì zì jǐ xǐ huān de rén yào kàn dào tā de quē diǎn， duì zì jǐ zēng 'è de rén yào kàn dào tā de yōu diǎn。
12、 yǔ péng yǒu jiāo， yán 'ér yòu xìn。《 lùn yǔ · xué 'ér》
yǔ péng yǒu xiāng jiāo wǎng， shuō huà yào shǒu xìn yòng。
13、 jūn zǐ yǐ wén huì yǒu， yǐ yǒu fǔ rén。《 lùn yǔ · yán yuān》
jūn zǐ yǐ wén zhāng lái jiāo péng yǒu， yǐ péng yǒu de bāng zhù lái péi yǎng zì jǐ de rén dé。
xiū yǎng piān：
1、 wéi shì yōu lè zhě， jūn zǐ zhī zhì yě； bùwèi shì yōu lè zhě， xiǎo rén zhī zhì yě .《 shēn jiàn · zá yán shàng》
wèiguó 'ér yōu、 wèiguó 'ér lè， zhè shì jūn zǐ de zhì xiàng； zhǐ kǎo lǜ gè rén dé shī， zhè shì xiǎo rén de zhì xiàng。
2、 lǎo jì fú lì， zhì zài qiān lǐ； liè shì mù nián， zhuàng xīn bù yǐ。 hàn · cáo cāo《 bù chū xià mén xíng》
3、 fēi xué wú yǐ guǎng cái， fēi zhì wú yǐ chéng měi。 sān guó · shǔ · zhū gé liàng《 jiè zǐ shū》
bù xué jiù bù néng zēng jiā cái zhì， wú zhì xiàng jiù bù néng chéng xué yè。 4、 zhàng fū sì fāng zhì， ān kě cí gù qióng？ táng · dù fǔ《 qián chū sài jiǔ shǒu zhī jiǔ》
dà zhàng fū zhì zài sì fāng， qǐ néng hài pà chī kǔ？
5、 gǔ zhī lì dà shì zhě， bù wéi yòu chāo guò zhī cái， yì bì yòu jiān rěn bù bá zhī zhì。 sòng · sòng shì《 cháo cuò lùn》
gǔ dài chuàng lì dà yè zhī rén， bù jǐn yòu chāo shì zhī cái， ér qiě bì yòu jiān rěn bù bá zhī yì zhì。
6、 zhì bù lì， rú wú duǒ zhī zhōu， wú xián zhī mǎ， piào dàng bēn yì， zhōng yì hé suǒ dǐ hū？ míng · wáng yáng míng《 jiào tiáo shì lóng chǎng zhū shēng · lì zhì》
zhì xiàng bù què lì、 yóu rú wú duǒ zhī chuán， wú shéng zhī mǎ， piāo dàng fàng zòng， dào hé chù qù ní？
7、 Zēngzǐ yuē：“ wú rì sānxǐngwúshēn héng héng wèirénmóu 'ér bù zhōng hū？ yǔ péng yǒu jiāo 'ér bù xìn hū？ chuán bù xí hū？《 lùn yǔ · xué 'ér》
Zēngzǐ shuō：“ wǒ měi tiān duō cì jiǎn chá zì jǐ héng héng tì bié rén bàn shì méi yòu jìn xīn má？ tóng péng yǒu jiāo wǎng bù chéng shí má？ lǎo shī chuán shòu de xué yè méi yòu fù xí má？”
8、 qí shēn zhèng， bù lìng 'ér xíng； qí shēn bù zhèng， suī lìng bù cóng .《 lùn yǔ · zǐ lù》
zì jǐ zuò fēng zhèng pài， bù fā mìng lìng zhèng jiào yě néng shùn lì shí xíng； zì jǐ de zuò fēng bù zhèng， jí shǐ sān shēn wǔ lìng， bié rén yě bù tīng cóng。
9、 bó xué 'ér bù qióng， dǔ xíng 'ér bù juàn。《 lǐ jì · rú xíng》
guǎng fàn dì xué xí yǒng bù mǎn zú， shēn tǐ lì xíng yǒng bù xiè dài。
10、 lín yuān xiàn yú， bù rú tuì 'ér jié wǎng。《 hàn shū · dǒng zhòng shū chuán》
xiàn mù shuǐ zhōng yóu yú， bù rú huí jiā zhì wǎng。 11、 jūn zǐ yǐ xíng yán， xiǎo rén yǐ shé yán。《 kǒng zǐ jiā yǔ . yán huí》
jūn zǐ yòng xíng dòng shuō huà， xiǎo rén yòng shé tóu shuō huà。
12、 zài shàng bù jiāo， zài xià bù chǎn， cǐ jìn tuì zhī zhōng dào yě。 sòng · wáng 'ān shí《 shàng gōng shè rén shū》
chù zài shàng wèi bù jiāo màn， chù zài xià wèi bù chǎn mèi， zhè shì jìn tuì de zhèng què tài dù。
13、 měi yuē měi， bù yī háo xū měi； guò yuē guò， bù yī háo huì guò。 míng · hǎi ruì《 zhì 'ān shū》
yòu jǐ fēn měi jiù shuō jǐ fēn， yī sī yī háo bù xū kuā； yòu jǐ fēn guò jiù shuō jǐ fēn guò， yī sī yī háo bù huì shì。
14、 shàn yù rén jiàn， bù shì zhēn shàn； è kǒng rén zhī， biàn shì dà 'è。 qīng · zhū bǎi lú《 zhì jiā gé yán》
zuò liǎo hǎo shì jiù xī wàng bié rén kàn dào， zhè biàn bù shì zhēn zhèng zuò hǎo shì； zuò liǎo huài shì wéi kǒng rén dào， zhè biàn shì zuò liǎo dà huài shì。
15、 fù guì bù néng yín， pín jiàn bù néng yí， wēi wǔ bù néng qū， cǐ zhī wèi dà zhàng fū。《 mèng zǐ · téng wén gōng xià》
fù guì bù néng mí luàn xīn yì， pín jiàn bù néng gǎi biàn zhì qì， wēi wǔ bù néng qū jié， zhè cái jiào dà zhàng fū。
16、 jūn zǐ xiū dào lì dé， bùwèi qióng kùn 'ér gǎi jié。《 kǒng zǐ jiā yǔ · zài 'è》
17、 jūn zǐ tǎn dàng dàng， xiǎo rén cháng qī qī。《 lùn yǔ · shù 'ér》
jūn zǐ xīn dì kuān kuò， xiǎo rén jīng cháng yōu chóu。
zhì xué piān：
1、 yù bù zhuó， bù chéng qì； rén bù xué， bù zhī dào。 shì gù gǔ zhī wáng zhě， jiàn guó jūn mín， jiào xué wéi xiān。《 lǐ jì · xué jì》
yù rú bù zhuó mó jiù bù néng chéng wéi qì wù； rén rú bù xué xí， jiù bù dǒng dào lǐ。 yīn cǐ， gǔ dài xián jūn， jiàn guó zhì mín， dū bǎ jiào yù fàng zài shǒu wèi。
2、 qīng， qǔ zhī yú lán 'ér qīng yú lán， bīng， shuǐ wéi zhī 'ér hán yú shuǐ。《 xún zǐ · quàn xué》
qīng sè cóng lán cǎo zhōng tí qǔ， dàn bǐ lán cǎo de yán sè gēngshēn； bīng， shì yóu shuǐ biàn chéng de， dàn bǐ shuǐ gèng hán lěng。 yòu chéng yǔ“ qīng chū yú lán 'ér shèng yú lán”。
3、 yǎng zǐ bù jiào fù zhī guò， xùn dǎo bù yán shī zhī duò。 sòng · sī mǎ guāng《 quàn xué wén》
4、 gǔ zhī xué zhě bì yòu shī。 shī zhě， suǒ yǐ chuán dào、 shòu yè、 jiě huò yě。 táng · hán yù《 shī shuō》
lì lái qiú xué de rén yī dìng yào yòu lǎo shī。 lǎo shī， jiù shì chuán shòu dào lǐ、 jiǎng jiě zhī shí、 jiě dá yí nán。
5、 yǔ zé guò rùn， wàn wù zhī miè yě； qíng 'ài guò yì， zǐ sūn zhī zāi yě。 míng · lǚ kūn《 shēn yín yǔ · lǐ zhì》
yǔ shuǐ chāo guò liǎo xū yào jí chéng wàn wù zhī zāi hài， chǒng 'ài guò tóu， zhè shì zǐ sūn de zāinàn。
6、 wéi shān jiǔ rèn， gōng kuī yī kuì。《 shàng shū · lǚ 'áo》
zào yī zuò gāo shān， rú guǒ shǎo zuì hòu yī kuāng tǔ， zé jiāng qián gōng jìn qì。
7、 wēn gù 'ér zhī xīn、 kě yǐ wéi shī yǐ。《 lùn yǔ · wéi zhèng》
wēn xí jiù zhī shí néng yòu xīn shōu huò， biàn kě yǐ zuò lǎo shī liǎo。
8、 mǐn 'ér hàoxué， bù chǐ xià wèn。《 lùn yǔ · gōng yě cháng》
9、 zǐ zài chuān shàng， yuē：“ shì zhě rú sī fū！ bù fēn zhòu yè。”《 lùn yǔ · zǐ hǎn》
yì wèi shí guāng yì shì， dāng zì qiáng bù xī。
10、 rén zhī yú wén xué， yóu yù zhī zhuó mó yě。《 xún zǐ · dà lüè》
rén men duì yú wén huà zhī shí， yào xiàng diāo mó yù shí nà yàng jīng yì qiú jīng。
11、 shàozhuàng bù nǔ lì， lǎo dà tú shāng bēi。 liáng · shěn yuē《 cháng gē xíng》
12、 jī cái qiān wàn， wú guò dú shū。《 yán shì jiā xùn · miǎn xué》
jī jù wàn guàn jiā cái， dǐ bù shàng dú shū yòu yì。
13、 tiān xià wèi yòu bù xué 'ér chéng zhě yě。《 zhōng shuō · lǐyuè》
shì jiè shàng méi yòu bù jīng guò xué xí jiù néng chéng gōng de rén。
14、 fù guì bǐ yú fú yún， guāng yīn yú yú chǐ bì。 táng · yáng jiǒng《 wáng zǐ 'ān jí · yuán xù》
fù guì yóu rú tiān shàng fú yún， guāng yīn cái shì wú jià zhī bǎo。
15、 zhī bù zú zhě hàoxué， chǐ xià wèn zhě zì mǎn。 sòng · lín bū《 shěng xīn lù》
zhī dào zì jǐ bù zú de rén yī dìng hàoxué， yǐ xià wèn wéi chǐ de rén cháng cháng zì mǎn。
16、 rén bù kě yǐ bù xué， yóu yú bù kě yǐ wú shuǐ。 sòng · lù jiǔ yuān《 yǔ huáng xún zhōng》
17、 wù wèi jīn rì bù xué 'ér yòu lái rì， wù wèi jīn nián bù xué 'ér yòu lái nián。 sòng · zhū xī《 quàn xué wén》
18、 xué wú zǎo wǎn， dàn kǒng shǐ qín zhōng duò。 sòng · zhāng xiào xiáng《 miǎn guò zǐ dú shū》
xué xí wú zǎo wǎn， zhǐ pà kāi shǐ qín fèn hòu lái dài duò。
19、 shéng jù mù duàn， shuǐ dī shí chuān， xué dào zhě xū jiā lì suǒ。《 cài gēn tán · hòu jí bǎi jiǔ》
20、 sān rén xíng， bì yòu wǒ shī yān； zé qí shàn zhě 'ér cóng zhī， qí bù shàn zhě 'ér gǎi zhī。《 lùn yǔ · shù 'ér》
21、 shì 'ér yōu zé xué， xué 'ér yōu zé shì。《 lùn yǔ · zǐ zhāng》
22、 dǎn yù dà 'ér xīn yù xiǎo， zhì yù yuán 'ér xíng yù fāng。《 jìn sī lù · wéi xué lèi》
dǎn yào dà 'ér xīn yào xì， zhì huì yào quán miàn 'ér xíng wéi yào duān zhèng。
23、 tā shān zhī shí， kě yǐ gōng yù。《 shī · xiǎo yǎ · hè míng》
24、 bó xué zhī， shěn wèn zhī， shèn sī zhī， míng biàn zhī， dǔ xíng zhī。《 lǐ jì · zhōng yōng》
25、 zhī zhī wéi zhī zhī， bù zhī wéi bù zhī， shì zhī yě。《 lùn yǔ · wéi zhèng》
dǒng jiù shì dǒng， bù dǒng jiù shì bù dǒng， zhè shì zhēn zhèng de cōng míng。
26、 xué 'ér bù sī zé wǎng， sī 'ér bù xué zé dài。《 lùn yǔ · wéi zhèng》
zhǐ dú shū 'ér bù sī kǎo wú suǒ shōu huò， zhǐ kōng xiǎng 'ér bù dú shū， yě zhǐ huì pí bèi bù kān。
27、 qiè 'ér shè zhī， xiǔ mù bù zhé； qiè 'ér bùshě， jīn shí kě lòu。《 xún zǐ · quàn xué》
28、 jiù shū bù yàn bǎi huí dú， shú dú shēn sī zǐ zì zhī。 sòng · sū shì《 sòng 'ān dūn xiù cái shī jiě xī guī》
29、 wèn yǔ xué， xiāng fǔ 'ér xíng zhě yě， fēi xué wú yǐ zhì yí， fēi wèn wú yǐ guǎng shí。 qīng · liú kāi《 mèng tú wén jí · wèn shuō》
xué yǔ wèn shì xiāng fǔ xiāng chéng de， bù xué jiù bù huì chǎn shēng yí wèn， bù wèn jiù bù néng zēngzhǎng xué shí。
yì shù piān：
1、 shī yán zhì , gē yǒng yán。《 shàng shū ． shùn diǎn》
shī biǎo dá zhì xiàng， gē shū fā qíng huái。
2、 bù xué《 shī》， wú yǐ yán。《 lùn yǔ． jì shì》
bù xué xí《 shī jīng》， jiù bù huì shuō huà。
3、 wàn juàn shān jī， yī piān yín chéng。 qīng． yuán mù《 xù shī pǐn． bó xí
zhǐ yòu jī lěi fēng hòu xué wèn， cái néng xiě chū yī shǒu hǎo shī。
4、 cí yǐ jìng jiè wéi zuì shàng， yòu jìng jiè zé zì chéng gāo gé， zì yòu míng jù。 qīng． wáng guó wéi《 rén jiān cí huà》
cí yǐ jìng jiè gāo wéi zuì hǎo， jìng jiè gāo gé diào zì rán jiù gāo， zì rán jiù yòu míng jù。
5、 wén zhāng， jīng guó zhī dà yè， bù xiǔ zhī shèng shì。 sān guó． wèi． cáo pī《 diǎn lùn． lùn wén》
wén zhāng shì zhì guó 'ān bāng de wěi dà shì yè， shì chuán zhī bù xiǔ de dà shì。
6、 suǒ wèi shī， suǒ wèi wén， shí guó shì、 shì shì、 jiā shì、 shēn shì、 xīn shì xì yān。 sòng． zhèng sī xiào《 xīn shǐ zǒng hòu xù》
suǒ wèi shī gē wén zhāng， shí jì shàng dū yǔ guó shì、 shì shì、 jiā shì、 shēn shì、 xīn shì xiāng lián xì de。
7、 dào zhě wén zhī gēn běn， wén zhě dào zhī zhī yè。《 zhū zǐ yǔ lèi》
dào shì wén zhāng de gēn， wén shì dào de zhī hé yè。
8、 guān qí wén kě yǐ zhī qí rén。 qīng． yuán mù《 dú shū
kàn yī gè rén de wén zhāng jiù kě yǐ zhī dào zhè gè rén de sī xiǎng pǐn dé。
9、 xīng yú shī， lì yú lǐ， chéng yú lè。《 lùn yǔ． tài bó》
zhé xué piān：
1、 tóng shēng xiāng yìng， tóng qì xiāng qiú。《 zhōu yì . qián》
tóng lèi de shēng yīn hù xiāng yìnghè , shǔ xìng xiāng tóng de hù xiāng xī yǐn。
2、 tiān dì hé 'ér wàn wù shēng， yīn yáng jiē 'ér biàn huà qǐ。《 xún zǐ . lùn lǐ
tiān dì xiāng hé 'ér wàn wù chǎn shēng， yīn yáng xiāng jiē 'ér biàn huà fā shēng。
3、 tiān yòu qí shí， dì yòu qí cái， rén yòu qí zhì。《 xún zǐ . tiān lùn
tiān yòu sì shí， dì yòu zī cái， rén yòu zhì lǐ zì rán yǔ shè huì de néng lì。
4、 tiān dào zhī cháng， yī yīn yī yáng。 yáng zhě， tiān zhī dé yě： yīn zhě， tiān zhī xíng yě。《 chūn qiū fán lù . yīn yáng yì》
zì rán jiè de cháng guī， shì yī yīn yī yáng。 yáng shì tiān de měi dé， yīn shì tiān jiàng de zāi huò。
5、 jìn yòu tuì zhī yì， cún yòu wáng zhī jī， dé yòu sàng zhī lǐ。《 zhēnguàn zhèng yào . zhēng fá》
qián jìn zhī zhōng yòu hòu tuì de hán yì， shēng cún zhī zhōng yòu miè wáng de yīn shù， dé dào liǎo hái yòu sàng shī de kě néng。
6、 pín shēng yú fù， ruò shēng yú qiáng， luàn shēng yú zhì， wēi shēng yú 'ān。《 qián fū lùn . fú chǐ》
pín qióng lái zì fù yòu， cuì ruò lái zì jiān qiáng， hùn luàn lái zì tài píng， xiōng xiǎn lái zì 'ān quán。
7、 wù jí zé fǎn。 táng . kǒng yíng dá《 zhōu yì . qián》 shū
shì wù fā zhǎn dào liǎo dǐng diǎn jiù xiàng zì shēn de fǎn miàn zhuǎn huà。
8、 wú xiǎo 'ér bù dà， wú biān 'ér bù zhōng。 táng . wáng bó《 shì jiā rú lái chéng dào jì》
méi yòu xì xiǎo jiù wú suǒ wèi jù dà， méi yòu biān yuán jiù wú suǒ wèi zhōng jiān。
9、 tiān xià zhī shì， bù jìn zé tuì， wú yī dìng zhī lǐ。《 jìn sī lù . zhì tǐ lèi》
tiān xià de shì qíng， bù qián jìn jiù huì hòu tuì， méi yòu jìng zhǐ bù dòng de dào lǐ。
10、 rén wú yuǎn lǜ， bì yòu jìn yōu。《 lùn yǔ . wèi líng gōng》
yī gè rén rú guǒ méi yòu cháng yuǎn de kǎo lǜ， jiù yī dìng huì zāo yù tū rán chū xiàn de huò yāng。
11、 yú rén qiān lǜ， bì yòu yī dé。《 yàn zǐ chūn qiū . nèi piān zá xià dì shí bā》
yú bèn de rén zhǐ yào qín yú sī kǎo， yě huì yòu duì de shí hòu。 chéng yǔ“ qiān lǜ yī dé” hé“ yú zhě qiān lǜ， bì yòu yī dé” běn cǐ。
12、 gōng shēng míng， piān shēng 'àn。 《 xún zǐ . bù gǒu》
gōng zhèng chǎn shēng míng chá， piān jiàn chǎn shēng hūn 'àn。
13、 zuò jǐng 'ér guān tiān， yuē tiān xiǎo zhě， fēi tiān xiǎo yě。 táng . hán yù《 yuán dào》
zuò zài jǐng dǐ kàn tiān， shuō tiān shì xiǎo de， qí shí bìng bù shì tiān zhēn de xiǎo ní。
14、 yòu míng 'ér wú shí， zé qí míng bù xíng； yòu shí 'ér wú míng， zé qí shí bù cháng。 sòng . sū shì《 cè bié 'ān wàn mín》
tú yòu xū míng 'ér wú shí jì， qí míng shēng bù huì chuán zhī jiǔ yuǎn； yòu shí jì 'ér bù jiā yǐ bō yáng， shí jì yě huì wěi shī xiāo wáng。 |
|
rú jiā jī běn shàng jiān chí“ qīn qīn”、“ zūn zūn” de lì fǎ yuán zé， wéi hù“ lǐ zhì”， tí chàng“ dé zhì”， zhòng shì“ rén zhì”。 rú jiā sī xiǎng duì fēng jiàn shè huì de yǐng xiǎng hěn dà， bèi fēng jiàn tǒng zhì zhě cháng qī fèng wéi zhèng tǒng sī xiǎng。
rú jiā de“ lǐ zhì” zhù yì de gēn běn hán yì wéi“ yì”， jí shǐ guì jiàn、 zūn bēi、 cháng yòu gè yòu qí tè shū de xíng wéi guī fàn。 zhǐ yòu guì jiàn、 zūn bēi、 cháng yòu、 qīn shū gè yòu qí lǐ， cái néng dá dào rú jiā xīn mù zhōng jūn jūn、 chén chén、 fù fù、 zǐ zǐ、 xiōng xiōng、 dì dì、 fū fū、 fù fù de lǐ xiǎng shè huì。 guó jiā de zhì luàn， qǔ jué yú děng jí zhì xù de wěn dìng yǔ fǒu。 rú jiā de“ lǐ” yě shì yī zhǒng fǎ de xíng shì。 tā shì yǐ wéi hù zōng fǎ děng jí zhì wéi hé xīn， rú wéi fǎn liǎo“ lǐ” de guī fàn， jiù yào shòu dào“ xíng” de chéng fá。
rú jiā de“ dé zhì” zhù yì jiù shì zhù zhāng yǐ dào dé qù gǎn huà jiào yù rén。 rú jiā rèn wéi， wú lùn rén xìng shàn 'è， dōukě yǐ yòng dào dé qù gǎn huà jiào yù rén。 zhè zhǒng jiào huà fāng shì， shì yī zhǒng xīn lǐ shàng de gǎi zào， shǐ rén xīn liáng shàn， zhī dào chǐ rǔ 'ér wú jiān xié zhī xīn。 zhè shì zuì chè dǐ、 gēn běn hé jī jí de bàn fǎ， duàn fēi fǎ lǜ zhì cái suǒ néng bàn dào。
rú jiā de“ rén zhì” zhù yì， jiù shì zhòng shì rén de tè shū huà， zhòng shì rén kě néng de dào dé fā zhǎn， zhòng shì rén de tóng qíng xīn， bǎ rén dāng zuò kě yǐ biàn huà bìng kě yǐ yòu hěn fù zá de xuǎn zé zhù dòng xìng hé yòu lún lǐ tiān xìng de“ rén” lái guǎn lǐ tǒng zhì de sī xiǎng。 cóng zhè yī jiǎo dù kàn，“ dé zhì” zhù yì hé“ rén zhì” zhù yì yòu hěn dà de lián xì。“ dé zhì” qiáng diào jiào huà de chéng xù， ér“ rén zhì” zé piān zhòng dé huà zhě běn shēn， shì yī zhǒng xián rén zhèng zhì。 yóu yú rú jiā xiāng xìn“ rén gé” yòu jué dà de gǎn zhào lì， suǒ yǐ zài cǐ jī chǔ shàng biàn fā zhǎn wéi“ wéi zhèng zài rén”、“ yòu zhì rén， wú zhì fǎ” děng jí duān de“ rén zhì” zhù yì。 |
|
- n.: confucianism
|
|
| rén wén | mèng zǐ | chuán tǒng sī xiǎng | chuán tǒng lǐ yí | bǎi kē dà quán | hán guó | dà xué | liú xué | | sān xīng cái tuán | chéng yǔ | guó xué | kǒng zǐ | hé xié shè huì | dà tóng sī xiǎng | lùn yǔ | rú jiā | | tú shū | zhōng guó zhé xué | yì jīng | shāng xué yuàn | qǐ yè guǎn lǐ zī xún | mǎ yà jūn | yì shù | wén xué | | guān dāo | |
|
|
| duì rú jiā sī xiǎng | rú jiā sī xiǎng gòu lè | rú jiā sī xiǎng dǎo lùn | | xīn rú jiā sī xiǎng shǐ | rú jiā sī xiǎng jiǎng yǎn lù | rú jiā sī xiǎng de xīn kāi zhǎn | | rú jiā sī xiǎng yǔ xiàn dài qǐ yè de guǎn lǐ | dōng yà wén huà juàn de xíng chéng yǔ fā zhǎn : rú jiā sī xiǎng piān | |
|