zhōng guó zhé xué zhù zuò : zhōng guó lún lǐ xué : bǎi kē shū míng : gǔ wén : gǔ diǎn wén xiàn > zǐzàng >bǐ jì > shì shuō xīn yǔ
mùlù
shì shuō xīn yǔ
zuòzhě: liú yì qìng Liu Yiqing
　　yì qìng bǐng xìng jiǎn sù， guǎ shì yù， àihào wén yì。 zhāo jù wén xué zhī shì， yuǎn jìn bì zhì。 dāng shí yòu míng de wén shì rú yuán shū、 lù zhǎn、 hé cháng yú、 bào zhào děng rén dū céng shòu dào tā de lǐ yù。 zhuàn yòu《 shì shuō xīn yǔ 》 bā juàn， jīn běn zuò sān juàn， hái yòu ３ ６ mén ．《 shì shuō xīn yǔ 》 kě néng jiù shì tā hé mén xià wén rén zá cǎi zhòng shū biān zuǎn rùn sè 'ér chéng， shì zhì rén xiǎo shuō jí。 zhè bù shū jìzǎi liǎo zì hàn wèi zhì dōng jìn de yí wén yì shì。 suǒ jì suī shì piàn yán shù yǔ， dàn nèi róng fēi cháng fēng fù， guǎng fàn dì fǎn yìng liǎo zhè yī shí qī shì zú jiē céng de shēng huó fāng shì、 jīng shén miàn mào jí qí qīng tán fàng dàn de fēng qì。 zhè bù shū duì hòu shì bǐ jì xiǎo shuō de fā zhǎn yòu zhe shēn yuǎn de yǐng xiǎng， ér fǎng zhào cǐ shū tǐ lì 'ér xiě chéng de zuò pǐn gèng bù jì qí shù， zài gǔ xiǎo shuō zhōng zì chéng yī tǐ。 shū zhōng bù shǎo gù shì， huò chéng wéi hòu shì xìqǔ xiǎo shuō de sù cái， huò chéng wéi hòu shì shī wén cháng yòng de diǎn gù， zài zhōng guó wén xué shǐ shàng jù yòu zhòng yào dì wèi， lǔ xùn xiān shēng chēng tā wéi ＂ míng shì de jiào kē shū＂．《 shì shuō xīn yǔ 》 yuán wéi 8 juàn， jīn běn zuò 3 juàn， fēn dé xíng、 yán yǔ、 zhèng shì、 wén xué、 fāng zhèng、 yǎ liàng、 shí jiàn、 shǎng yù děng 36 mén， zhù yào jì jìn dài shì dà fū de yán tán、 xíng shì， jiào duō dì fǎn yìng liǎo dāng shí shì zú de sī xiǎng、 shēng huó hé qīng tán fàng dàn de fēng qì。 lǔ xùn céng zhǐ chū： “ zhè zhǒng qīng tán běn cóng hàn zhī qīng yì 'ér lái。 hàn mò zhèng zhì hēi 'àn， yī bān míng shì yì lùn zhèng shì， qí chū zài shè huì shàng hěn yòu shì lì， hòu lái zāo zhí zhèng zhě zhī jí shì， jiàn jiàn bèi hài， rú kǒng róng、 mí héng děngdōu bèi cáo cāo shè fǎ hài sǐ， suǒ yǐ dào liǎo jìn dài dǐ míng shì， jiù bù gǎn zài yì lùn zhèng shì， ér yī biàn wéi zhuān tán xuán lǐ； qīng yì 'ér bù tán zhèng shì， zhè jiù chéng liǎo suǒ wèi qīng tán liǎo。 dàn zhè zhǒng qīng tán de míng shì， dāng shí zài shè huì shàng réng jiù hěn yòu shì lì， ruò bù néng xuán tán de， hǎo sì bù gòu míng shì dǐ zī gé； ér《 shì shuō》 zhè bù shū， chàbù duō jiù kě kàn zuò yī bù míng shì de jiào kē shū。 ”
No. 2
　　yī míng《 shì shuō》、《 shì shuō xīn shū》。 zhì rén xiǎo shuō jí。 nán cháo sòng liú yì qìng zuò。 yuán běn bā juàn， jīn běn zuò sān juàn。 fēn dé xíng、 yán yǔ、 zhèng shì、 wén xué děng sān shí liù mén。 zhù yào jìzǎi jìn dài shì dà fū de yán tán yì shì。 zhǎn xiàn chū dāng shí qīng tán fàng dàn díshì fēng jí guì qī háo zú qīngyà zhēng dǒu de xiàn shí。 yǔ yán jīng liàn juàn yǒng， rén wù miáo xiě gè xìng xiān míng。 duì hòu shì bǐ jì xiǎo shuō、 xìqǔ yǐng xiǎng pō dà。
《 shì shuō xīn yǔ》 gài shù
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 shì wǒ guó nán cháo sòng shí qī（ 420 ～ 581 nián） chǎn shēng de yī bù zhù yào jì shù wèi jìn rén wù yán tán yì shì de bǐ jì xiǎo shuō。《 shì shuō xīn yǔ 》 shì yóu nán cháo liú sòng zōng shì lín chuān wáng liú yì qìng（ 403~444 nián） zǔ zhì yī pī wén rén biān xiě de， liáng dài liú jùn（ zì xiào biāo） zuò zhù。 gāi shū yuán míng《 shì shuō》， yīn hàn dài liú xiàng céng zhù《 shì shuō》（ zǎo yǐ wáng yì）， hòu rén wéi jiāng cǐ shū yǔ liú xiàng suǒ zhù xiāng bié， gù yòu míng《 shì shuō xīn shū》， dà yuē sòng dài yǐ hòu cái gǎi chēng jīn míng。 quán shū yuán bā juàn， liú xiào biāo zhù běn fēn wéi shí juàn， jīn chuán běn jiē zuò sān juàn， fēn wéi dé xíng、 yán yǔ、 zhèng shì、 wén xué、 fāng zhèng、 yǎ liàng děng sān shí liù mén， quán shū gòng yī qiān duō zé， jì shù zì hàn mò dào liú sòng shí míng shì guì zú de yí wén yì shì， zhù yào wèiyòu guān rén wù píng lùn、 qīng tán xuán yán hé jī zhì yìng duì de gù shì。《 suí shū · jīng jí zhì》 jiāng tā liè rù xiǎo shuō。《 sòng shū · liú dào guī chuán》 chēng liú yì qìng“ xìng jiǎn sù”、“ àihào wén yì”、“ zhāo jù wén xué zhī shì， jìn yuǎn bì zhì”。 gāi shū suǒ jì gè bié shì shí suī rán bù jìn què qiē， dàn fǎn yìng liǎo mén fá shì zú de sī xiǎng fēng mào， bǎo cún liǎo shè huì、 zhèng zhì、 sī xiǎng、 wén xué、 yǔ yán děng fāng miàn shǐ liào， jià zhí hěn gāo。
　　 liú jùn（ 463～ 522 nián）， yuán shì nán cháo qīng zhōu rén。 sòng míng dì tài shǐ wǔ nián（ 469 nián）， běi wèi gōng xià qīng zhōu， tā suí lì bèi pò qiān dào píng chéng， zài nà lǐ chū jiā， hòu yòu hái sú。 qí wǔ dì yǒng míng sì nián（ 486 nián） hái jiāng nán， céng jīng cān jiā guò fān yì fó jīng。 gāi shū de zhù shì liú xiào biāo huí jiāng nán yǐ hòu zhī zuò。 tā cǎi yòng péi sōng zhī zhù《 sān guó zhì》 de bàn fǎ， lái jìn xíng bǔ quē hé jiū miù de gōng zuò。 xiào biāo zhēng yǐn fán fù， yǐn yòng de shū jí dá sì bǎi yú zhǒng。 jīn rén jiàozhù gāi shū de yòu yú jiā xī《 shì shuō xīn yǔ jiān shū》、 xú zhèn 'ě《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān》、 yáng yǒng《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān》。 rì běn dé chuān shí dài de xué zhě zhù yòu jǐ zhǒng《 shì shuō xīn yǔ 》 zhù。
　　 zhōng wài yì běn fāng miàn， yòu mǎ ruì zhì de yīng wén yì běn、 BrunoBelpaire de fǎ wén yì běn hé mù jiā tián chéng děng de duō zhǒng rì wén yì běn。
　　 guān yú shū míng
　　 zài liú chuán guò chéng zhōng，《 shì shuō xīn yǔ 》 chū xiàn liǎo duō gè shū míng， rú《 shì shuō》、《 shì shuō xīn shū》、《 xīn yǔ》、《 shì shuō xīn yǔ 》 děng。《 suí shū · jīng jí zhì》、《 jiù táng shū · jīng jí zhì》、《 xīn táng shū · yì wén zhì》 děng jiē zuò《 shì shuō》， zhè shì gāi shū de zuì zǎo chēng wèi， sòng běn《 shì shuō xīn yǔ 》 fù wāng zǎo《 xù lù》 yuē：“ lǐ shì běn《 shì shuō xīn shū》， shàng zhōng xià sān juàn， sān shí liù piān， gù yě wáng zhuàn。” gù yě wáng（ 519～ 581 nián） wéi nán cháo liáng chén jiànrén，《 shì shuō xīn shū》 zhī míng shǐ jiàn yú cǐ。 jí zhì táng dài，《 shì shuō xīn shū》（ kě jiàn yú duàn chéng shì《 yǒu yáng zá zǔ》）、《 shì shuō xīn yǔ 》（ kě jiàn yú liú zhī jǐ《 shǐ tōng》） děng shū míng jiē kě jiàn yú shǐ jí。 sòng dài yǐ jiàng， cǐ shū jīng yàn shū shān dìng yǐ hòu， biàn tōng chēng wéi《 shì shuō xīn yǔ 》 liǎo。
　　 guān yú zuò zhě de zhēng yì
　　 guān yú《 shì shuō xīn yǔ 》 de zuò zhě， zì《 suí shū · yì wén zhì》 zhì《 sì kù quán shū zǒng mù》， lì dài zhù lù suǒ jì， jūn wéi nán cháo liú sòng lín chuān wáng liú yì qìng， rán 'ér lǔ xùn xiān shēng zài《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 yī shū zhōng tí chū liǎo yì yì。 lǔ xùn xiān shēng rèn wéi：“《 sòng shū》 yán yì qìng cái cí bù duō， ér zhāo jù wén xué zhī shì， yuǎn jìn bì zhì， zé zhū shū huò chéng yú zhòng shǒu， yì wèi kě zhī yě。” zì lǔ xùn xiān shēng“ chéng yú zhòng shǒu” zhī shuō yī chū， zhì jīn jù sòng duō duō， nán yòu dìng lùn。 yòu rén rèn wéi， liú yì qìng mén xià jù jí liǎo bù shǎo wén rén xué shì， tā men gēn jù qián rén lèi sì zhù shù rú péi qǐ de《 yǔ lín》 děng， biān chéng gāi shū。 liú yì qìng zhǐ shì chàng dǎo hé zhù chí liǎo biān zuǎn gōng zuò， dàn quán shū tǐ lì fēng gé jī běn yī zhì， méi yòu chū yú zhòng shǒu huò chāo zì qún shū de hén jì， zhè yīngdāng guī gōng yú tā zhù biān zhī lì。 yòu de rì běn xué zhě tuī duàn gāi shū chū yú liú yì qìng mén kè héng héng xiè líng yùn hǎo yǒu hé cháng yú zhī shǒu。 kě yǐ dāng dài yán jiū《 shì shuō xīn yǔ 》 de liǎng běn bó shì lùn wén wéi dài biǎo： yī shì wáng néng xiàn zhù《 shì shuō xīn yǔ yán jiū》， rèn wéi《 shì shuō xīn yǔ 》 de zuò zhě jí wéi liú yì qìng； lìng yī běn wéi fàn zǐ yè zhù《 shì shuō xīn yǔ yán jiū》， rèn wéi《 shì shuō xīn yǔ 》 nǎi chéng yú zhòng shǒu， qí yú zuò zhě hái yòu yuán shū、 lù zhǎn、 hé cháng yú、 bào zhào děng rén。 liǎng shū jūn yòu dà liàng kǎo zhèng fēn xī， cǐ chù bù gǎn wàng duàn。 yóu yú《 shì shuō xīn yǔ 》 nǎi“ cǎi jī jiù wén” zhī zuò， biàn xún dāng shì tóng lèi xíng zuò pǐn（ rú xī jìn guō bān《 wèi jìn shì yǔ》、 dōng jìn péi qǐ《 yǔ lín》、 guō chéng zhī《 guō zǐ》）， wèi jìn shǐ shū（ rú《 wèi shū》、《 jìn yáng qiū》 děng děng） yǐ jí xiāng guān zá zhù（ rú《 gāo shì chuán》、 míng mén dà zú de jiā pǔ）， suǒ shè cái liào hóng fù。 yì qìng guǎng zhāo wén xué zhī shì， tā zài biān zhuàn《 shì shuō xīn yǔ 》 yī shū shí， shǒu xià zhū yàn wéi zhī sōu luó cái liào， nǎi zhì rùn sè zhěng shì， shì hé hū qíng lǐ dà yòu kě néng de， yīn cǐ， zhé zhōng dì shuō， kě yǐ shì wéi cǐ shū nǎi liú yì qìng dān rèn zhù biān， yuán shū děng rén huò yòu cānyù de yī bù zhù zuò， ér yì qìng de zhù chí zhī gōng dāng shì wú yí de。
《 shì shuō xīn yǔ 》 nèi róng jiǎn jiè
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 shì wǒ guó wèi jìn nán běi cháo shí qī 「 zhì rén xiǎo shuō 」 de dài biǎo zuò， yóu nán cháo sòng liú yì qìng biān zhuàn。 yǐ nèi róng kě fēn wéi「 dé xíng」、「 yán yǔ」、「 zhèng shì」、「 wén xué」 děng sān shí liù lèi， měi lèi shōu yòu ruò gān zé gù shì， quán shū gòng yī qiān 'èr bǎi duō zé， měi zé wén zì cháng duǎn bù yī， yòu de shù xíng， yòu de sān yán liǎng yǔ， yóu cǐ kě jiàn bǐ jì xiǎo shuō「 suí shǒu 'ér jì」 de sù qiú jí tè xìng。 qí nèi róng zhù yào shì jìzǎi dōng hàn hòu qī dào jìn sòng jiān yī xiē míng shì de yán xíng yǔ yì shì。 shū zhōng suǒ zài jūn shǔ lì shǐ shàng shí yòu de rén wù， dàn tā men de yán lùn huò gù shì zé yòu yī bù fēn chū yú chuán wén， bù jìn fú hé shǐ shí。 cǐ shū zhōng xiāng dāng duō de piān fú xì zá cǎi zhòng shū 'ér chéng。 rú《 guī zhēn》 ﹑《 xián yuán》 děng piān suǒ zài gè bié xī hàn rén wù de gù shì， cǎi zì《 shǐ jì》 hé《 hàn shū》。 qí tā bù fēn yě duō cǎi zì qián rén de jìzǎi。 yī xiē jìn sòng jiànrén wù de gù shì， rú《 yán yǔ piān》 jì xiè líng yùn hé kǒng chún zhī de duì huà děng zé yīn zhè xiē rén wù yǔ liú yì qìng tóng shí 'ér shāo zǎo， kě néng cǎi zì dāng shí de chuán wén。 bèi lǔ xùn xiān shēng chēng wéi：“ yī bù míng shì dǐ ［ de ］ jiào kē shū”
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 zhù yào jì xù liǎo shì rén de shēng huó hé sī xiǎng jí tǒng zhì jiē jí de qíng kuàng， fǎn yìng liǎo wèi jìn shí qī wén rén de sī xiǎng yán xíng， shàng céng shè huì de shēng huó miàn mào， jìzǎi pō wéi fēng fù zhēn shí， zhè yàng de miáo xiě yòu zhù yú dú zhě liǎo jiě dāng shí shì rén suǒ chù de shí dài zhuàng kuàng jí zhèng zhì shè huì huán jìng， gèng ràng wǒ men míng què de kàn dào liǎo suǒ wèi「 wèi jìn qīng tán」 de fēng mào。 zhù yào jì xù liǎo dōng hàn mò nián zhì nán běi cháo shí qī shì dà fū de shēng huó。 cǐ wài，《 shì shuō xīn yǔ 》 shàn yòng zuò bǐ jiào、 bǐ yù、 kuā zhāng、 yǔ miáo huì de wén xué jì qiǎo， bù jǐn shǐ tā bǎo liú xià xǔ duō kuài zhì rén kǒu de jiā yán míng jù， gèng wéi quán shū zēng tiān liǎo wú xiàn guāng cǎi。 rú jīn，《 shì shuō xīn yǔ 》 chú liǎo yòu wén xué xīn shǎng de jià zhí wài， rén wù shì jì， wén xué diǎn gù、 děng yě duō wéi hòu shì zuò zhě suǒ qǔ cái yǐn yòng， duì hòu lái bǐ jì yǐng xiǎng yóu qí zhī dà。《 shì shuō xīn yǔ 》 de wén zì yī bān dōushì hěn zhì pǔ de sǎnwén， yòu shí yòng dedōu shì kǒu yǔ， ér yì wèi juàn yǒng， zài jìn sòng rén wén zhāng zhōng yě pō jù tè sè， yīn cǐ lì lái wéi rén men suǒ xǐ dú， qí zhōng yòu bù shǎo gù shì chéng liǎo shī cí zhōng cháng yòng de diǎn gù。
　　 mù lù
　　 dé xíng dì yī yán yǔ dì 'èr
　　 zhèng shì dì sān wén xué dì sì
　　 fāng zhèng dì wǔ yǎ liàng dì liù
　　 shí jiàn dì qī shǎng yù dì bā
　　 pǐn zǎo dì jiǔ guī zhēn dì shí
　　 jié wù dì shí yī sù huì dì shí 'èr
　　 háo shuǎng dì shí sān róng zhǐ dì shí sì
　　 zì xīn dì shí wǔ qǐ xiàn dì shí liù
　　 shāng shì dì shí qī qī yì dì shí bā
　　 xián yuán dì shí jiǔ shù jiě dì 'èr shí
　　 qiǎo yì dì 'èr shí yī chǒng lǐ dì 'èr shí 'èr
　　 rèn dàn dì 'èr shí sān jiǎn 'ào dì 'èr shí sì
　　 pái diào dì 'èr shí wǔ qīng dǐ dì 'èr shí liù
　　 jiǎ jué dì 'èr shí qī chù miǎn dì 'èr shí bā
　　 jiǎn sè dì 'èr shí jiǔ tài chǐ dì sān shí
　　 fèn juàn dì sān shí yī chán xiǎn dì sān shí 'èr
　　 yóu huǐ dì sān shí sān pí lòu dì sān shí sì
　　 huò nì dì sān shí wǔ chóu xì dì sān shí liù
《 shì shuō xīn yǔ 》 biān zhě jiǎn jiè
　　liú yì qìng（ 403~444 nián）， nán cháo sòng péng chéng（ xiàn jiāng sū xú zhōu） rén， céng rèn jīng zhōu cì shǐ， àihào wén xué，《 shì shuō xīn yǔ 》 shì yóu tā zǔ zhì yī pī wén rén biān xiě。 běn shì sòng wǔ dì liú yù zhī dì cháng shā wáng liú dào lián de 'ér zǐ， 13 suì shí bèi fēng wéi nán jùn gōng shāng hòu guò jì gěi shū fù lín chuān wáng liú dào guī， yīn cǐ xí fēng wéi lín chuān wáng。 liú yì qìng zì yòu xǐ hǎo wén xué、 cōng mǐn guò rén， shēn dé sòng wǔ dì、 sòng wén dì de xìn rèn， bèi shòu lǐ yù。
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 shì yī bù bǐ jì xiǎo shuō jí， cǐ shū bù jǐn jìzǎi liǎo zì hàn wèi zhì dōng jìn shì zú jiē céng yán tán、 yì shì， fǎn yìng liǎo dāng shí shì dà fū men de sī xiǎng、 shēng huó hé qīng tán fàng dàn de fēng qì， ér qiě qí yǔ yán jiǎn liàn， wén zì shēng dòng xiān huó， yīn cǐ zì wèn shì yǐ lái， biàn shòu dào wén rén de xǐ 'ài hé zhòng shì， xì jù、 xiǎo shuō rú guān hàn qīng de zá jù《 yù jìng tái》、 luó guàn zhōng de《 sān guó yǎn yì》 děng yě cháng cháng cóng zhōng xún zhǎo sù cái。
　　 dāng rán， yīn wéi liú yì qìng dāng shí rén zài yáng zhōu， tīng shuō liǎo bù shǎo dāng dì de rén wù gù shì、 mín jiān chuán shuō， suǒ yǐ zài《 shì shuō xīn yǔ 》 zhōng， yě jìzǎi liǎo yī xiē fā shēng zài dāng shí yáng zhōu de gù shì。 rú wǒ men shú xī de chéng yǔ“ duō duō guài shì”， jiù shì yuán zì yú céng dān rèn jiàn wǔ jiāng jūn、 yáng zhōu cì shǐ de zhōng jūn jiāng jūn yīn hào bèi fèi wéi píng mín hòu， cóng lái bù shuō yī jù bào yuàn de huà， měi tiān zhǐ shì yòng shǒu zhǐ zài kōng zhōng xiě xiě huà huà。 yáng zhōu de lì mín shùn zhe tā de bǐ huá 'àn zhōng guān chá， kàn chū tā jǐn jǐn shì zài xiě“ duō duō guài shì” sì gè zì 'ér yǐ。 dà jiā zhè cái zhī dào， tā shì jiè zhè zhǒng fāng fǎ lái biǎo shì xīn zhōng de bù píng。
　　 kě xī de shì，《 shì shuō》 yī shū gāng gāng zhuàn chéng， liú yì qìng jiù yīn bìng lí kāi yáng zhōu， huí dào jīng chéng bù jiǔ biàn yīng nián zǎo shì， shí nián jǐn 41 suì， sòng wén dì 'āi tòng bù yǐ， zèng qí shì hào wéi“ kāng wáng”。
guān yú《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān》
　　《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān》 quán sì cè。 zhōng huá shū jú 2007 nián 5 yuè yī bǎn 2 yìn。 zhuāng zhēn、 zhǐ zhāng、 yìn shuà jù jiā。
　　 běn shū shì yáng yǒng xiān shēng yī jiǔ liù yī nián zhì liù bā nián huā liǎo bā nián shí jiān， sōu jí liǎo 'èr bǎi sì shí yú zhǒng yòu guān《 shì shuō xīn yǔ 》 shù jù， duì《 shì shuō xīn yǔ 》 suǒ zuò de xì tǒng zhěng lǐ， yī jiǔ liù jiǔ nián jiǔ yuè yóu xiāng gǎng dà zhòng shū jú chū bǎn。 1990 nián 9 yuè， yáng yǒng xiān shēng zì xiāng gǎng zhōng wén dà xué tuì xiū， bù duàn fǎng qiú dāng shì yòu guān《 shì shuō xīn yǔ 》 xīn zhù yī bǎi yú zhǒng， yòu qióng bā nián zhī lì， chóngxīn wéi zhī xiě dìng， xiū dìng jiù zuò shù bǎi chù， xīn zēng sān wàn yú zì。 cǐ cì yóu zhōng huá shū jú chóngxīn kān yìn， yáng yǒng xiān shēng yòu jīng yì qiú jīng dì dìng zhèng liǎo jìn bǎi chù 'é wù。 běn shū hòu fù yòu guān tú biǎo、 wāng zǎo《 shì shuō xīn yǔ rén míng pǔ xiào jiān》、《 shì shuō xīn yǔ rén míng yì chēng biǎo》、《 shì shuō xīn yǔ rén míng suǒ yǐn》 děng， wéi dú zhě shǐ yòng tí gōng liǎo jí dà fāng biàn。 yě shì mù qián shì shuō xīn yǔ zuì xiáng shí de běn zǐ。
　　《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān》 zài bǎn xù
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 zhě， jì lù qīng tán zhī yǔ yán yǔ shì jì zhī shū yě。 fū qīng tán， yuán shì tán cháo， qǐ zì zhàn guó chū chún yú kūn， tài shǐ gōng yǐ qí huá jī duō biàn， xǐ yǐn yǔ， nǎi yǔ chǔ zhī cháng yǐ tán xiào fěng jiàn zhě yōu mèng， yǔ qín zhī shàn yú yán xiào zhě yōu zhān hé wéi《 huá jī lièzhuàn》， wèi zú yǐ hé yuè rén zhù， tán yán wēi zhōng， yì yǐ jiě fēn luàn yě。 zhì hàn wǔ dì shí， yòu yòu xìng chàng guō shè rén， huá jī bù qióng； dōng fāng shuò kǒu xié cí gěi， néng qí yán guài yǔ， chēng wéi huá jī zhī xióng； méi gāo tán xiào lèi pái chàng， wéi fù sòng hǎo màn xì， dé xiè dú guì xìng， bǐ dōng fāng shuò， guō shè rén， wǔ dì jì zhāo yīng jùn， dōng fāng shuò yǔ méi gāo， guō shè rén jù zài zuǒ yòu， huī zhōu 'ér yǐ。 bān gù wèi hàn zhī dé rén， yú cí wéi shèng， yǔ rú yǎ gōng sūn hóng， wén zhāng sī mǎ qiān， dǔ xíng shí jiàn děng bìng liè， jiē yòu gōng jì xiàn yú shì。 zé huá jī yě zhě， yǐ chéng wéi shì zhī xiǎn lèi yǐ。《 shì shuō》 suǒ lù rén wù， yǐ qín mò chén yīng mǔ（ xián yuán yī） rù zhī piān， cì yǐ wǔ dì shí zhī guō shè rén ( yuán zuò dōng fāng shuò， wù .< guī zhēn yī >)， cì yǐ yuán dì shí zhī jīng fáng < guī zhēn 'èr >， wáng zhāo jūn（ xián yuán 'èr）， cì yǐ chéng dì shí zhī bān jié yú（ xián yuán sān）， jiē shàn yú yán yǔ zhī rén， gài shàng chéng qín 'èr shì shí zhī yōu zhān yě。 xià zhì sòng chū xiè líng yùn ( yuán zuò fù liàng， wù .< yán yǔ yī bā >) ér zhǐ， suǒ lù cái liào nèi róng qǐ qì rú cǐ， zé lín chuān biān shū zhī zhǐ qù yǔ tǐ lì kě zhī yǐ。《 shǐ jì . huá jī lièzhuàn . suǒ yǐn》 yuē：「 àn： huá， luàn yě； jī， tóng yě。 yán biàn jié zhī rén， yán fēi ruò shì， shuō shì ruò fēi， yán néng luàn yì tóng yě。」 qīng tán yī cí， shǐ jiàn yú hàn xiàn dì chū píng yuán nián（ gōng yuán yī jiǔ ）。《 hòu hàn shū . zhèng tài chuán》 yuē：「 kǒng gōng xù（） qīng tán gāo lùn， shī kū chuī shēng。」 zhāng huái zhù yuē：「 kū zhě shī zhī shǐ shēng， shēng zhě chuī zhī shǐ kū， yán tán lùn yòu suǒ yì yáng yě。」 qí yì yǔ huá jī quán tóng， zé qīng tán jí shì huá jī tán cháo wú yí yě。《 shì shuō》 sān shí liù piān， dài jiē hàn wèi yǐ lái tán lùn zhī dà mù， dà dǐ yǐ rén wù zhī xìng xíng 'ér dìng； ruò yǐ yán yǔ yán， zé kě guī wéi sān dà lèi： yuē tán cháo， yuē rén wù jiàn shí， yuē xué shù tǎo lùn shì yě。 sān zhě nèi róng bù tóng， yì qù jiǒng bié， bù kě yī gài 'ér yán。 qīng tán jì wéi huá jī tán cháo zhī hòu yì， gù < pái diào >， < rèn dàn >， < jiǎn 'ào >， < yán yǔ 〉 děng piān jiē shǔ zhī . yán gé yán zhī , xué shù tǎo lùn , rén lún jiàn shí , bù dé yù yú qīng tán zhī liè . gài xué shù tǎo lùn , zhǐ zài tàn tǎo xué shù zhēn lǐ , cuò cí yòng yì , zì yòu suǒ běn , fán biǎo zhī yán , xiàng nèi zhī yì , suī kě xuán zhī yòu xuán , dàn wēi yán zhī jí , yòu bù kě piān lí běn jīng yě . rén lún jiàn shí , yì bì「 xiān yán 'ér hòu yàn , ruò duō huá cí bù jīng , yòu lèi bǔ xiāng zhī shū」 yǐ (（ guō tài chuán） yǔ ). qí bù néng jiǔ chuán yuǎn bō zhě kě zhī . gù cǐ 'èr zhě fēi shì tán cháo yě . guǎng yì yán zhī , qīng tán yòu shì tán rì cháng yě . gù < dé xíng〉 ,< zhèng shì〉 ,< fāng zhèng〉 ,< yǎ liàng〉 ,< guī zhēn〉 ,< jié wù〉 ,< sù huì〉 ,< háo shuǎng〉 děng piān , jì lù qián xián jiā yán yì yǔ zhě yì shǔ zhī . zhì yú < yóu huǐ〉 ,< pí lòu〉 ,< huò nì〉 ,< chóu xì〉 děng piān , zé chén qí xiǎn xíng , yǐ zhì yán yǔ gé diào zhī bù tóng yǐ . gù huá jī tán cháo nǎi shǔ qīng tán zhī zhèng gé , gù yòu yòu huá jī , huī zhōu , cháo , xié , néng yán , cái biàn , cái cí , xì , tán zhī bié chēng . qí rén lún jiàn shí huò xué shù tǎo lùn , zé wéi qīng tán suǒ fán yǎn zhī zhī yǔ liú yì 'ěr . zhì xiàn dì chū píng yuán nián「 qīng tán」 yī cí chū xiàn hòu , cái tǒng míng zhī wéi「 qīng tán」 huò「 qīng yán」 yǐ . rén lún jiàn shí , nǎi biàn bié rén wù xìng xíng , dìng qí pǐn gé gāo xià , yǐ wéi shì jiàn .《 shì shuō》 zhōng < shí jiàn〉 ,< shǎng yù〉 ,< pǐn zǎo〉 děng piān shǔ zhī , jiē wéi pǐn píng rén wù zhī jié lùn .< shí jiàn〉 yī zhù yǐn sūn shèng《 zá yǔ》 yuē :「 tài zǔ wèn xǔ zǐ jiāng 『 wǒ hé rú rén 』 zǐ jiāng bù dá . gù wèn , zǐ jiāng dá yuē :『 zhì shì zhī néng dá , luàn shì zhī jiān xióng .』 tài zǔ dà xiào .」 xǔ shào yǔ guō tài《 hòu hàn shū》 tóng chuán , jiē yǐ shí jiàn rén wù míng , bìng bù jí yú qí tā shì .< guō tài chuán〉 yún :「 shàn tán lùn , měi yīn zhì , xìng míng zhī rén , hǎo jiǎng shì lèi , suǒ bá zuǒ yuán děng liù shí rén , bìng yǐ chéng míng .」 qí lùn yuē :「 lín zōng suǒ bá yǎ sú wú suǒ shī , jiāng yǐ míng xìng tè yòu zhù hū xún xún shàn dǎo , shǐ shì mù chéng míng , suī mò , mèng zhī tú bù néng jué yě .」 gù《 hòu hàn shū . zuǒ（ xióng） zhōu（ jǔ） huáng（ wǎn） chuán》 , píng lùn hàn xīng yǐ lái rén wù , yì yòu「 guō yòu dào jiǎng jiàn rén lún」 zhī yǔ , bá shì jiǎng xùn zhī gōng , shì yòu dìng lùn . lín zōng shēng shùn dì yǒng jiàn sān nián（ yī 'èr bā） , zú líng dì jiàn níng 'èr nián（ yī liù jiǔ） , nián sì shí 'èr . shǐ yún :「 èr shí xíng xué zhì chéng gāo qū bó yàn jīng shè , sān nián bì yè , nǎi yóu yú luò yáng , shǐ jiàn hé nán yǐn lǐ yīng , yīng dà qí zhī , yú shì míng zhèn jīng shī .」 qí bá shì qǔ cái huò shǐ yú cǐ , sān shí shàng xià , dāng huán dì yǒng shòu jiān（ yī wǔ wǔ） yě . shì zài dǎng huò qián . yòu < xǔ shào chuán〉 yún : shǎo jùn míng jié , hǎo rén lún , duō suǒ shǎng shí , ruò fán zǐ shào , hé yáng shì zhě , bìng xiǎn yú shì . gù tiān xià yán bá shì zhě , xián chēng xǔ guō . shào yǔ cóng xiōng jìng yòu gāo míng , yì hǎo gòng hé lùn xiāng dǎng rén wù , měi yuè zhé gèng qí pǐn tí , gù rǔ nán sú yòu『 yuè dàn píng』 yān . xiōng qián yì zhī míng , rǔ nán rén chēng píng yú zhī yuān yòu 'èr lóng yān .」《 sān guó zhì . xǔ jìng chuán》 yuē :「 shǎo yǔ cóng dì shào jù zhī míng , bìng yòu rén lún zāng fǒu zhī chēng ; jìng suī nián yú qī shí , ài lè rén wù , yòu nà hòu jìn , qīng tán bù juàn .」 jiē yǐ bá shì jiǎng píng wéi yè zhě . yòu《 sān guó . páng tǒng chuán》 yuē :「 xìng hǎo rén lún , qín yú zhǎngyǎng . měi suǒ chēng shù , duō guò qí cái . shí rén guài 'ér wèn zhī , tǒng dá yuē :『 dāng jīn tiān xià dà luàn , yǎ dào líng chí , shàn rénshào 'ér 'è rén duō . nǎi yù xīng fēng sú , cháng dào yè , bù měi qí tán , ér wéi shàn zhě shǎo yǐ . jīn bá shí shī wǔ , yóu dé qí bàn , ér kě yǐ chóng mài shì jiào , shǐ yòu zhì zhě zì lì , bù yì kě hū』」 yú zhī bǐ bèi bá shì běn yì , nǎi zài xīng fēng sú , cháng dào yè , ér chóng mài shì jiào yě . ruò guō tài , xǔ shào , xǔ jìng , páng tǒng zhě , qí wéi bá shì zhī dài biǎo rén wù yě . ér yóu yǐ lín zōng wéi zhù , bìng zì zhù shū yī juàn , lùn qǔ shì zhī běn（ jiàn《 shì shuō . zhèng shì》 shí qī zhù） . jīng yì , rǔ nán , xiāng yáng zhī wài , yǐng chuān xiāng lùn yì shèng .《 hòu hàn shū . chén shí chuán》 yuē :「 shí zhōng cháng shì hóu lǎn tuō tài shǒu gāo lún yòng lì , lún jiào shǔ wéi wén xué yuàn . shí zhī fēi qí rén , huái xí qǐng jiàn , yán yuē :『 cǐ rén bù yí yòng , ér zhōng cháng shì bù kě wéi . shí qǐ cóng wài shǔ , bù zú yǐ chén míng dé .』 lún cóng zhī , yú shì xiāng lùn guài qí fēi jǔ . shí zhōng wú yán .」 cǐ jiē xiāng lùn yì yì zhī suǒ yóu lái ; suǒ wèi qīng yì , jí qǔ zī yú cǐ . hòu 'èr bǎi nián huán yí yì yòu rén lún jiàn shí zhī chēng ,「 bá cái qǔ shì , shí rén fāng zhī xǔ guō .」（《 jìn shū huán yí chuán》） . lín zōng zài lì shǐ shàng suǒ dān dāng zhī rèn wù wèicǐ . chén yín kè yuē :「 shì zhī suǒ wèi qīng tán , shí shǐ zì guō lín zōng , ér wán chéng yú ruǎn sì zōng yě .( jiàn < táo yuān míng sī xiǎng yǔ qīng tán zhī guān xì )」 . wèi《 shì shuō》 chú jìzǎi xuán xué wài , shàng jí rén wù zhī píng lùn ; ér rén wù píng lùn , zé lái zì hòu hàn zhī chá jǔ ; ér dì fāng qīng yì yǔ xiāng lùn yīn shì 'ér xīng . xiāng lùn zhī zhù zhě , mò xiān yú xǔ guō . yīn wèi lín zōng wéi qīng tán zhī shǐ zǔ . zhì yú wèi jìn , qīng tán nèi róng duō yǔ shí jì zhèng o rén men jiù yòng“ bā bài zhī jiāo” lái biǎo shì shì dài yòu jiāo qíng de liǎng jiā dì ` zǐ yè jiàn duì fāng zhǎngbèi shí de lǐ jié， bā bài： yuán zhǐ gǔ dài shì jiāo zǐ ` dì yè jiàn zhǎngbèi de lǐ jié zhì yòu guān , qí zhù tí wéi míng jiào yǔ zì rán zhī zhēng , gù zhì ruǎn jí cái tǒng yī tiáohé wéi「 jiāng wú tóng」 shuō yě . shì wèi qīng tán shí shǐ zì guō lín zōng , ér wán chéng yú ruǎn sì zōng yě . tānɡ yòng tóng yì yuē :「 wèi zhī qīng tán , shàng jiē hàn dài zhī qīng yì , qí xìng zhì xiāngchà bù yuǎn . qí hòu nǎi yǎn biàn 'ér wéi xuán xué zhī qīng tán . gài tán jì jiǔ , yóu jù tǐ rén shì yǐ zhì chōu xiàng xuán lǐ , nǎi xué wèn yǎn biàn zhī bì rán qū shì .」（ jiàn < dú rén wù zhì >） jiē shǔ sì shì 'ér fēi zhī yán . jīn yǐ qīng tán fā zhǎn zhī shì shí yán , zé qīng tán bìng bù chū yú qīng yì , ér qīng yì shì chū yú qīng tán yě .（ bié xiáng zhuō wén < lùn qīng tán zhī qǐ yuán , yuán yì , yǔ yán tè sè jí qí yǐng xiǎng >. jiàn zhuō zhù《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān lùn wén jí》 , tái cǐ [ huò wéi běi ] zhèng wén shū jú 'èr sān nián yī yuè bǎn .）《 shì shuō . wén xué》 piān , yǐ jì xué shù tǎo lùn wéi zhù , yòu yī qī tiáo , hào tán lǐ zhě shí liù jiàn , fó shí 'èr jiàn ,《 lǎo . zhuāng》 shí 'èr jiàn , fù qī , wén lùn liù ,《 shī jīng》 jí 〈 cái xìng sì běn〉 gè sì ,《 yì》 sān ,《 chūn qiū》 jí《 gōng sūn lóng》 gè 'èr , qí yú yī jiàn zhě yòu《 mò zǐ》 ,《 huì shī》 děng , ér yǐ dì wǔ tiáo zhōng huì zhuàn〈 sì běn lùn〉 shǐ bì , dì liù tiáo hé yàn wéi lì bù shàng shū , dì bā tiáo wáng fǔ sì ruòguàn jiàn péi huī , dì jiǔ tiáo fù gǔ shàn yán xū shèng wéi zuì duō rén tǎo lùn zhī mù . cǐ jí shì rén suǒ yàn chēng zhī「 zhèng shǐ zhī yīn」 yě . biàn lǐ tán xuán zhī fēng , shí shèng yú cǐ , ér méng yá yú zhāng jù zhī fán suǒ . hàn chū zhì jīng , yòu xùn gǔ , yòu chuán , ér wú zhāng jù ; xué zhě cháng jiān tōng， qiú dà yì , wán jīng 0 rén men jiù yòng“ bā bài zhī jiāo” lái biǎo shì shì dài yòu jiāo qíng de liǎng jiā dì ` zǐ yè jiàn duì fāng zhǎngbèi shí de lǐ jié， bā bài： yuán zhǐ gǔ dài shì jiāo zǐ ` dì yè jiàn zhǎngbèi de lǐ jié wén , zì xù dé 'ér yǐ . xuān dì yǐ hòu , jīn wén bó shì suì yòu zhāng jù zhī xué . zì yòu zhāng jù , nǎi yòu fēn jīng zhuān zhì zhī jiā fǎ , jiā yòu shǔshuō , zhāng jù duō zhě yī jīng huò zhì bǎi yú wàn yán , wǔ jīng dà shī zhòng zhì qiān yú rén . xué tú láo 'ér shǎo gōng , hòu shēng yí 'ér mò zhèng ; gù tōng rén yàn fán , xiū xué zhāng jù , yú shì「 cái xué」 shēng yān .「 cái xué」 yī cí wéi zhāng jù zhī duì lì cí , yì yóu zhāng jù zhī bì 'ér qǐ , shǐ jiàn yú guāng wǔ chū jí wèi zhī jiàn wǔ 'èr nián（ gōng yuán 'èr liù） .《 hòu hàn shū . sòng hóng chuán》 yuē :「（ guāng wǔ） dì cháng wèn hóng tōng bó zhī shì , hóng nǎi jiàn pèi guó huán tán cái xué qià wén , jǐ jí yáng xióng , liú xiàng fù zǐ .」 guāng wǔ běn wéi yī tài xué shēng , shēn zhī zhāng jù lì bì , jí wèi zhī chū , róng mǎ wèi xiá , zhé wèn hóng tōng bó zhī shì , dài yǐ zhāng jù zhī shì bù néng yìng dà nán , bì dài tōng bó zhī shì yòu yǐ 'ān bāng dìng guó hū dú wèn yú cǐ , bù wú shēn yì . yòu《 hòu hàn shū . wáng chōng chuán》 yuē :「 yǒu rén tóng jùn xiè yí wú jiàn chōng cái xué , sù zōng tè zhào gōng chē zhǐ , bìng bù xíng .」 wáng chōng shēng guāng wǔ jiàn wǔ sān nián（ gōng yuán 'èr qī） , zú hé dì yǒng yuán sān nián（ jiǔ yī） , nián liù shí wǔ . gōng chē zhǐ , dāng zài wáng wǎn nián , sù zōng yuán hé qián hòu（ bā sì héng héng bā liù） , chōng nián liù shí zuǒ yòu . wáng chōng zhù《 lùn héng》 , dāng gèng zài cǐ zhī qián . yú zhī cái xué zhī yì shí , zài xī hàn mò nián zǎo yǐ yòu zhī . qí shí dào jiā sī xiǎng yǐ tái tóu , míng jiào yǔ zì rán zhī zhēng , yì yóu shì kāi shǐ .《 hòu hàn shū . wáng chōng chuán》 zhù yǐn《 xiè chéng shū》 yuē :「 yí wú jiàn chōng yuē :『 chōng zhī cái， fēi xué suǒ jiā , suī qián shì mèng kē , sūn qīng , jìn hàn yáng xióng , liú xiàng , sī mǎ qiān bù néng néng guò yě .』」 yí wú suǒ wèi「 tiān cái」 , jí tiān zī , běn néng , wèi cái yě ; sòng hóng suǒ wèi「 cái xué qià wén」 , nǎi tiān cái jiā hòu xué jiā qià wén（ jīng yàn） yě . gù zì hé 'ān yǐ xià , shǐ chēng「 cái xué」 zhě , wéi tiān cái , hòu xué , qià wén zhī fù yì piān míng cí yě , yì jí tōng bó zhī yì . huán tán , wáng chōng tiān cái bá sú jì rú mèng kē , sūn qīng děng , qí chéng xué guò chéng yòu hé rú《 hòu hàn shū . huán tán chuán》 yuē :「 bó xué duō tōng , xí wǔ jīng , jiē xùn gǔ dà yì , bùwèi zhāng jù . néng wén zhāng , yóu hàogǔ xué , shù cóng liú xīn , yáng xióng biàn xī yí yì , ér xī fēi huǐ sú rú， yóu shì duō jiàn pái dǐ .」 zé huán tán nǎi gǔ xué zhī shì , bùwèi zhāng jù , bó xué 'ér tōng zhě , yǔ jīn wén bó shì zhāng jù zhī xué bào yī jīng yǐ wéi lù lì zhī tú zhě rán bù tóng . yòu《 hòu hàn shū . wáng chōng chuán》 yuē :「 chōng shǎo gū , xiāng lǐ chēng xiào , hòu dào jīng shī , shòu yè tài xué , shī shì fú fēng bān biāo . hǎo bó lǎn 'ér bùwèi zhāng jù , jiā pín wú shū , cháng yóu luò yáng shì sì , yuè suǒ mài shū , yī jiàn zhé néng sòng yì , suì bó tōng zhòng liú bǎi jiā zhī yán . chōng hǎo lùn shuō , shǐ ruò guǐ yì , zhōng yòu lǐ shí , yǐ wéi sú rú shǒu wén , duō shī qí zhēn , nǎi bì mén qián sī , jué qìng diào zhī lǐ , hù yǒu qiáng bì , gè zhì dāo bǐ , zhù《 lùn héng》 bā shí wǔ piān , èr shí yú wàn yán . shì wù lèi yì tóng , zhèng shí sú xián yí .」 zé wáng chōng chéng xué jīng guò yǔ huán tán jìn shì , ér qí xué wèn zào yì , sì yòu guò yú huán tán zhě .《 lùn héng》 yī shū zhí chì zhāng jù zhī shì wéi shǒu wén , wéi sú rú , jì wèiyòu shí zhě suǒ tàn dǎo , yǐ wéi tán zhù zhī zī ; ér〈 wèn kǒng〉 ,〈 cì mèng〉 zhī zuò , gèng wéi rú zhě wén zhī 'ér sàng dǎn . jīng shì hài sú , qián suǒ wèi yòu . ruò wáng chōng zhě , kě wèi sī xiǎng jiè zhī chén shèng , wú guǎng yě . zì cǐ yǐ xià , tiān xià xué fēng wéi zhī zhòu biàn , zhāng jù zhī xué jì wéi shì rén suǒ shū yuǎn , rú zhě zhī fēng yì jiàn jiàn shuāi luò . zhì zhì dì běn chū , tài xué běn wéi péi yǎng zhāng jù zhī shèng dì , rú jīn yǐ chéng wéi cái xué fā zhǎn zhī lè tǔ yǐ .《 hòu hàn shū . rú lín chuán》 yuē :「 běn chū yuán nián（ yī sì liù） , liáng tài hòu zhào yuē :『 dàjiàng jūn xià zhì liù bǎi shí , xī qiǎn zǐ jiù xué , měi suì zhé yú xiāng shè yuè yī cān huì zhī , yǐ cǐ wéi cháng .』 zì shì yóu xué zēng shèng , zhì sān wàn yú shēng . rán zhāng jù jiàn shū , ér duō yǐ fú huá xiāng shàng , rú zhě zhī fēng gài shuāi yǐ .」 fú huá , dāng zhǐ cái xué . dāng cǐ zhī shí , wài qī , huàn guān yǔ cháo shì zhī dǒu zhēng rì qū chì liè , shè huì dòng dàng jí dù bù 'ān , cái shì mù jī bǎi xìng shēng líng tú tàn zài jí , yú shì fēn fēn tóu rù shí jì zhī zhèng o rén men jiù yòng“ bā bài zhī jiāo” lái biǎo shì shì dài yòu jiāo qíng de liǎng jiā dì ` zǐ yè jiàn duì fāng zhǎngbèi shí de lǐ jié， bā bài： yuán zhǐ gǔ dài shì jiāo zǐ ` dì yè jiàn zhǎngbèi de lǐ jié zhì dǒu zhēng zhōng , yǔ cháo shì xiāng jié hé , hù wéi bāo zhòng , jìng chéng bù dǎng .〈 dǎng gù chuán〉 yuē :「 dài yú huán líng zhī jiān , zhù huāng zhèng miù , guó mìng wěi yú yān sì , shì zǐ xiū yǔ wéi wǔ , gù pǐ fū kàng fèn , chù shì héng yì , suì nǎi jī yáng míng shēng , hù xiāng tí fú , zhǐ tiān xià míng shì wéi zhī chēng hào , yòu sān jūn , bā jùn , bā gù , bā jí , bā chú zhī fēn .」 cǐ jí shì zǐ bù dǎng zhī shí . yú shì「 tiān zǐ zhèn nù , bān xià jùn guó , dài bǔ dǎng rén ; dǎng rén jì zhū , qí gāo míng shàn shì , duō zuò liú fàng .」（〈 dǎng gù chuán〉 yǔ） . shì zǐ jīng dǎng huò dǎ jī zhī hòu , rén rén zì wēi , wú bù qián kǒu yǔ yán shì shì ; yòu bù dé yǐ yù wéi zhī yán zhě , zhǐ yòu yòng xié yǐn huò fàng yán fāng shì yán zhī yǐ . cǐ wèi jìn shí xié yǐn zhī yán zhī suǒ yǐ shèng , míng lǐ , xuán lǐ zhī yán zhī suǒ yóu xīng qǐ yě . qīng tán zhī měi guǒ ,「 tiān rén hé yī」 zhī shuō ,「 jiāng wú tóng」 zhī jú , zhōng yú chū xiàn . tài hé chū , xún càn dào jīng yì yǔ fù gǔ tán , shàn míng lǐ ; ér càn shàng xuán yuǎn . zhèng shǐ wǔ nián , wáng bì yǔ péi huī , hé yàn , zhōng huì děng tán xuán lǐ .《 wèi zhì . zhōng huì chuán》 zhù yǐn hé shào wéi ＾ bì chuán〉 yuē :「 shí péi huī wéi lì bù láng , bì wèi ruòguàn , wǎng zào yān . huī yī jiàn 'ér yì zhī , wèn bì yuē :『 fū wú zhě chéng wàn wù zhī suǒ zī yě , rán shèng rén mò kěn zhì yán , ér lǎo zǐ shēn zhī wú yǐ zhě hé』 bì yuē :『 rén tǐ wú . wú yòu bù kě yǐ xùn , gù bù shuō yě . lǎo zǐ shì yòu zhě yě , gù héng yán wú suǒ bù zú .』 xún yì wéi fù gǔ suǒ zhī . yú shí hé yàn wéi lì bù shàng shū , shèn qí bì , tàn zhī yuē :『 zhòng ní chēng hòu shēng kě wèi ; ruò sī rén zhě , kě yǔ yán tiān rén zhī jì hū !』」 cǐ shí wáng bì duì běn tǐ zhī dìng yì「 dào wú」 zhī shuō yǐ wéi shì rén suǒ chéng rèn , suǒ jiē shòu , gù péi huī , hé yàn děng bù fù wèn「 wú」 hé yǐ wéi dào zhī běn tǐ , ér zhǐ wèn shèng rén hé yǐ wú yán . wáng bì zhī dá , yǐ wéi shèng rén tǐ wú ; wú jì wú yǐ , zì bù néng yǐ yán yòu , jí bù néng yǐ yán jìn yì , yǐ xiàng jǔ wù yě ; lǎo zǐ shì yòu zhě yě , zé kě jiè yòu héng yán wú suǒ bù zú , yǐ tōng shèng rén zhī tǐ wú . rán 'ér shèng rén zhī tǐ yòu hé yǐ néng tōng wú hé shào wéi〈 bì chuán〉 yòu yuē :「 bì yǔ zhōng huì shàn , huì yì lùn yǐ xiào liàn wèijiā , rán měi fú bì zhī gāo zhì . hé yàn yǐ wéi shèng rén wú xǐ nù 'āi lè , qí lùn zhì jīng , zhōng huì děng shù zhī . bì yǔ bù tóng . yǐ wéi shèng rén mào yú rén zhě , shén míng yě ; tóng yú rén zhě , wǔ qíng yě . shén míng mào , gù néng tǐ chōng hé yǐ tōng wú ; wǔ qíng tóng , gù bù néng wú 'āi lè yǐ yìng wù . rán zé shèng rén zhī qíng yìng wù 'ér wú lěi yú wù zhě yě . jīn yǐ qí wú lěi , biàn wèi bù fù yìng wù , shī zhī duō yǐ .」 cǐ wáng bì yǔ hé yàn děng yán shèng rén yīn wéi「 shén míng mào」 gù néng「 tǐ chōng hé yǐ tōng wú」 zhī zhèng . jīn jì zhī shèng rén zhī tǐ（ dé） chōng hé yǐ tōng wú , zé shèng rén yì kě yǐ tōng tiān yǐ ; tiān rén zhī dé jì hé 'ér wéi yī , zé míng jiào yǔ zì rán zhī zhēng yú shì dé xī . zào chéng「 jiāng wú tóng」 zhī jú zhě , wáng bì yī rén zhī gōng yě . gù hé yàn yuē :「 ruò sī rén zhě , kě yǔ yán tiān rén zhī jì hū !」 chéng shì yě . zhí zhì xī jìn , ruǎn zhān jǔ zhuó rán , jiàn sī tú wáng róng , róng wèn「 shèng rén guì míng jiào , lǎo , zhuāng míng zì rán , qí zhǐ tóng yì」 zhān yuē :「 jiāng wú tóng」 zhě , cǐ ruǎn zhān zhuǎn shù wáng bì zhī yán , fú yīng qí shuō shì yě ; fēi zhān suǒ zào , gèng fēi sì zōng tǒng yī diào hé zhī yě . qián rén yú cǐ duō hùn xiáo , ér wáng bì zhī wěi dà chù zhèng shì cǐ .（ lìng xiáng zhuō zuò〈 lüè lùn xuán xué zhī chéng yīn〉 yī wén , jiàn《 yáng yǒng xué shù lùn wén jí》 , běi jīng zhōng huá shū jú .）
　　 zǒng shàng suǒ yán , běn xù zhī yì yòu sān : chǎn míng qīng tán zhī qǐ yuán yǔ xìng zhì , yī yě ; fǒu dìng qīng tán chū yú qīng yì , ér qīng yì shì chū yú qīng tán , èr yě ; yán「 cái xué」 zhī chū xiàn , zhōng chéng wéi liù cháo shè huì zhī dòng lì , wén huà zhī hé xīn , ér zào chéng「 tiān rén hé yī」 zhī shuō ,「 jiāng wú tóng」 zhī jú zhě , jiē yóu qīng tán shǐ zhī rán yě . cǐ sān zhě , gài jìn rén suǒ bù céng tán ; gù dōng fāng xiān shēng yuē :「 tán hé róng yì」 , shì yě . yòu běn shū yī jiǔ liù jiǔ nián jiǔ yuè yóu xiāng gǎng dà zhòng shū jú chū bǎn , chū bǎn bù jiǔ , xuán wéi tái běi shù chū bǎn shè suǒ fān yìn , xiāo shòu liàng zhī dà , lìng rén jīng xǐ . rán 'ér shū zhī quē lòu cuò wù chù yì bù shǎo . yī jiǔ jiǔ nián zhōng dà tuì xiū hòu , jí sī bǔ zhèng , yú shì yōu yóu diǎn jí , cóng róng fǔ yǎng yú shū zhě fán bā nián , xiū dìng jiǔ bǎi yú chù , xīn zēng sān wàn yán , bìng fù yǐ wāng zǎo《 shì shuō rén míng pǔ》 děng , dū wéi liǎng cè , shàng cè běn wén , xià cè fù lù ; èr nián wǔ yuè yóu tái běi zhèng wén shū jú chóngxīn chū bǎn , shì chū chū miàn mù yī xīn yǐ . jīn yóu běi jīng zhōng huá shū jú zài bǎn , zài guó nèi wài fā xíng , zài wéi shěn dú yī guò , yòu gǎi zhèng bā shí yú chù , bǐ qián zuò yòu shèng yī chóu yǐ .
　　 gōng yuán 2005 nián zhōng qiū , yáng yǒng xù yú xiāng gǎng jiǔ lóng zhī jǐn xiù yuán .
nèi róng tí yào
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 de biān zhuàn zhě shì nán cháo sòng de liú yì qìng（ 403~444 nián）， tā shì sòng wǔ dì liú yù de zhí zǐ， bèi fēng wéi lín chuān wáng。 tā“ wéi xìng jiǎn sù， guǎ shì yù， àihào wén yì。 …… zhāo jí wén xué zhī shì， jìn yuǎn bì zhì”（《 sòng shū · liú dào guī chuán》 fù《 liú yì qìng chuán》）。 cóng zhè bù shū de nèi róng lái kàn， quán shū méi yòu yī gè tǒng yī de sī xiǎng， jì yòu rú jiā sī xiǎng， yòu yòu lǎo zhuāng sī xiǎng hé fó jiā sī xiǎng， kě néng shì chū zì duō rén zhī shǒu， liú yì qìng zhāo jí de wén xué zhī shì hěn kě néng cān jiā liǎo tā de biān zhuàn。
　　《 shì shuō xīn yǔ 》（ yòu míng《 shì shuō》）， nèi róng zhù yào shì jì lù wèi jìn míng shì de yì wén yì shì hé xuán yán qīng tán， yě kě yǐ shuō zhè shì yī bù jì lù wèi jìn fēng liú de gù shì jí。 zài《 shì shuō xīn yǔ 》 de sān juàn 36 mén zhōng， shàng juàn sì mén héng héng dé xíng、 yán yǔ、 zhèng shì、 wén xué， zhōng juàn jiǔ mén héng héng fāng zhèng、 yǎ liàng、 shí jiàn、 shǎng yù、 pǐn zǎo、 guī zhēn、 jié wù、 sù huì、 háo shuǎng， zhè 13 mén dōushì zhèng miàn de bāo yáng。
　　 rú：
　　 guǎn níng、 huá xīn gòng yuán zhōng chú cài， jiàn dì yòu piàn jīn， guǎn huī chú yǔ wǎ shí bù yì， huá zhuō 'ér zhì qù zhī。 yòu cháng tóng xí dú shū， yòu chéng xuān miǎn guò mén zhě， níng dú rú gù， xīn fèi shū chū kàn。 níng gē xí fēn zuò yuē：“ zǐ fēi wú yǒu yě。”（《 dé xíng》）
　　 tōng guò yǔ huá xīn de duì bǐ， bāo yáng liǎo guǎn níng de dàn bó míng lì。 yòu rú：
　　 gōng sūn dù mù bǐng yuán：“ suǒ wèi yún zhōng bái hè， fēi yàn què zhī wǎng suǒ néng luó yě。”（《 shǎng yù》）
　　 zhè jì shì duì bǐng yuán de bāo yáng， yě shì duì gōng sūn dù shàn yú yù rén de bāo yáng。 zhì yú xià juàn 23 mén， qíng kuàng jiù bǐ jiào fù zá liǎo。 yòu de bāo yáng zhī yì bǐ jiào míng xiǎn， rú róng zhǐ、 zì xīn、 xián yuán。 yòu de kàn sì yòu biǎn yì， rú rèn dàn、 jiǎn 'ào、 jiǎn sè、 fèn juàn、 nì huò， dàn yě bù jìn shì biǎn zé。 yòu de shì biǎn zé， rú“ chán xiǎn” zhōng de sì tiáo， yǐ jí“ tài chǐ” zhōng de yī xiē tiáo mù。 yě yòu xǔ duō tiáo mù zhǐ shì xiě mǒu zhǒng zhēn qíng de liú lù， bìng wú suǒ wèi bāo biǎn。 jì shì zhēn qíng de liú lù， yě jiù shì yī zhǒng fēng liú de biǎo xiàn， suǒ yǐ biān zhuàn zhě jīn jīn yòu wèi dì jiā yǐ xù shù。 lì rú：
　　 wáng zǐ yóu cháng zàn jì rén kōng zhái zhù， biàn lìng zhǒng zhú。 huò wèn：“ zàn zhù hé fán 'ěr？” wáng xiào yǒng liáng jiǔ， zhí zhǐ zhú yuē：“ hé kě yī rì wú cǐ jūn？”（《 rèn dàn》）
　　 zhè zhǒng rèn dàn biǎo xiàn liǎo duì zhú de miào shǎng， yǐ jí duì zhú de yī wǎng qíng shēn， huò zhě zài duì zhú de 'àihào zhōng jì tuō liǎo yī zhǒng lǐ xiǎng de rén gé。 yòu rú：
　　 jìn wén wáng gōng dé shèng dà， zuò xí yán jìng， nǐ yú wáng zhě。 wéi ruǎn jí zài zuò， jī jù xiào gē， hān fàng zì ruò。（《 jiǎn 'ào》）
　　 zhè jiǎn 'ào zhèng shì ruǎn jí de kě 'ài zhī chù。 zǒng zhī， biān zhuàn zhě dà liàng cǎi jí biān rù nà xiē ráo yòu xīng qù de、 kě zī tán zhù de yì wén yì shì， tài dù dǎo shì bǐ jiào kè guān kuān róng de。
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 shì yán jiū wèi jìn shí qī lì shǐ de jí hǎo de fǔ zhù cái liào。 qí zhōng guān yú wèi jìn míng shì de zhǒng zhǒng huó dòng rú qīng tán、 pǐn tí， zhǒng zhǒng xìng gé tè zhēng rú qī yì、 rèn dàn、 jiǎn 'ào， zhǒng zhǒng rén shēng de zhuī qiú， yǐ jí zhǒng zhǒng shì hǎo， dōuyòu shēng dòng de miáo xiě。 zōng guān quán shū， kě yǐ dé dào wèi jìn shí qī jǐ dài shì rén de qún xiàng。 tōng guò zhè xiē rén wù xíng xiàng， kě yǐ jìn 'ér liǎo jiě nà gè shí dài shàng céng shè huì de fēng shàng。
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 zài yì shù shàng yòu jiào gāo de chéng jiù， lǔ xùn xiān shēng céng bǎ tā de yì shù tè sè gài kuò wéi“ jì yán zé xuán yuǎn lěng juàn， jì xíng zé gāo jiǎn guī qí”（《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》）。《 shì shuō xīn yǔ 》 jí liú xiào biāo zhù shè jí gè lèi rén wù gòng yī qiān wǔ bǎi duō gè， wèi jìn liǎng cháo zhù yào de rén wù， wú lùn dì wáng、 jiàngxiàng， huò zhě yǐn shì、 sēng lǚ， dū bāo kuò zài nèi。 tā duì rén wù de miáo xiě yòu de zhòng zài xíng mào， yòu de zhòng zài cái xué， yòu de zhòng zài xīn lǐ， dàn jí zhōng dào yī diǎn， jiù shì zhòng zài biǎo xiàn rén wù de tè diǎn， tōng guò dú tè de yán tán jǔ zhǐ xiě chū liǎo dú tè rén wù de dú tè xìng gé， shǐ zhī qì yùn shēng dòng、 huó líng huó xiàn、 yuè rán zhǐ shàng。 rú《 jiǎn sè》：“ wáng róng yòu hǎo lǐ， mài zhī kǒng rén dé qí zhǒng， héng zuàn qí hé。” jǐn yòng 16 gè zì， jiù xiě chū liǎo wáng róng de tān lán lìn sè de běn xìng。 yòu rú《 yǎ liàng》 jì shù gù yōng zài qún liáo wéi guān xià qí shí， dé dào sàng zǐ 'è hào， jìng qiáng yā bēi tòng，“ suī shén qì bù biàn， ér xīn liǎo qí gù。 yǐ zhǎo qiā zhǎng， xuè liú zhān rù”。 yī gè xì jié jiù shēng dòng dì biǎo xiàn chū gù yōng de gè xìng。《 shì shuō xīn yǔ 》 kè huà rén wù xíng xiàng， biǎo xiàn shǒu fǎ líng huó duō yàng， yòu de tōng guò tóng yī huán jìng zhōng jǐ gè rén de bù tóng biǎo xiàn xíng chéng duì bǐ， rú《 yǎ liàng》 zhōng jì shù xiè 'ān hé sūn chuò děng rén fàn hǎi yù dào fēng làng， xiè 'ān“ mào xián yì shuō”， zhèn jìng cóng róng， sūn chuò děng rén què“ sè bìng jù”“ xuān dòng bù zuò”， xiǎn shì chū xiè 'ān lín wēi ruò 'ān de“ yǎ liàng”。 yòu de zé zhuā zhù rén wù xìng gé de zhù yào tè zhēng zuò màn huà shì de kuā zhāng， rú《 fèn juàn》 zhōng huì shēng huì sè dì miáo xiě wáng shù chī jī dàn de zhǒng zhǒng chǔn xiāng lái biǎo xiàn tā de xìng jí：
　　“ wáng lán tián xìng jí。 cháng shí jī zǐ， yǐ zhù cì zhī， bù dé， biàn dà nù， jǔ yǐ zhì dì。 jī zǐ yú dì yuán zhuǎn wèi zhǐ， réng xià dì yǐ jī chǐ niǎn zhī， yòu bù dé， chēn shèn， fù yú dì qǔ nèi kǒu zhōng， niè pò jí tù zhī。”
　　 yòu de yùn yòng fù yú gè xìng de kǒu yǔ lái biǎo xiàn rén wù de shén tài， rú《 shǎng yù》 zhōng wáng dǎo“ yǐ wěi zhǐ zuò”， jiào hé chōng gòng zuò shuō：“ lái， lái， cǐ shì jūn cóng！” shēng dòng dì kè huà chū wáng dǎo duì hé chōng de qì zhòng。
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 de yǔ yán jiǎn yuē chuán shén， hán xù juàn yǒng。 zhèng rú（ míng） hú yìng lín《 shǎo shì shān fáng bǐ cóng》 juàn shí sān suǒ shuō：“ dú qí yǔ yán， jìn rén miàn mù qì yùn， huǎng hū shēng dòng， ér jiǎn yuē xuán dàn， zhēn zhì bù qióng。” yòu xǔ duō guǎng fàn yìng yòng de chéng yǔ biàn shì chū zì cǐ shū， lì rú： nán xiōng nán dì、 shí rén yá huì、 duō duō guài shì、 yī wǎng qíng shēn， děng děng。
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 duì hòu shì yòu zhe shí fēn shēn kè de yǐng xiǎng， bù jǐn mó fǎng tā de xiǎo shuō bù duàn chū xiàn， ér qiě bù shǎo xì jù、 xiǎo shuō yědōu qǔ cái yú tā。
　　 zhè bù fènnèi róng xuǎn zì yuán xíng pèi zhù biān《 zhōng guó wén xué shǐ》 dì 'èr juàn（ gāo děng jiào yù chū bǎn shè 1999 nián bǎn）。
jīng cǎi yǔ duàn
　　wǒ men de jiào cái céng jīng xuǎn yòng liǎo shù zé《 shì shuō xīn yǔ 》 de gù shì， rú《 xiǎo shí liǎo liǎo》《 chén tài qiū yǔ yǒu qī》《 rén qín jù wáng》 děng， shàng miàn yě liè jǔ bìng fēn xī liǎo yī xiē， xià miàn zài zhāi lù yī xiē yòu míng de gù shì yǐ xiǎng dú zhě。
　　 huá xīn、 wáng lǎng jù chéng chuán bìnàn， yòu yī rén yù yǐ fù， xīn zhé nán zhī。 lǎng yuē：“ xìng shàng kuān， héwèi bù kě？” hòu zéi zhuī zhì， wáng yù shè suǒ xié rén。 xīn yuē：“ běn suǒ yǐ yí， zhèng wéi cǐ 'ěr。 jì yǐ nà qí zì tuō， nìngkě yǐ jí xiāng qì xié？” suì xié zhěng rú chū。 shì yǐ cǐ dìng huá、 wáng zhī yōu liè。（ dé xíng）
　　 zhōng yù、 zhōng huì shǎo yòu lìng yù。 nián shí sān， wèi wén dì wén zhī， yǔ qí fù zhōng yáo yuē：“ kě lìng 'èr zǐ lái。” yú shì chì jiàn。 yù miàn yòu hàn， dì yuē：“ qīng miàn hé yǐ hàn？” yù duì yuē：“ zhàn zhàn huáng huáng， hàn chū rú jiāng。” fù wèn huì：“ qīng hé yǐ bù hàn？” duì yuē：“ zhàn zhàn lì lì， hàn bù gǎn chū。”（ yán yǔ）
　　 zhōng yù xiōng dì xiǎo shí， zhí fù zhòu qǐn， yīn gòng tōu fú yào jiǔ。 qí fù shí jué， qiě tuō mèi yǐ guān zhī。 yù bài 'ér hòu yǐn， huì yǐn 'ér bù bài。 jì 'ér wèn yù hé yǐ bài， yù yuē：“ jiǔ yǐ chéng lǐ， bù gǎn bù bài。” yòu wèn huì hé yǐ bù bài， huì yuē：“ tōu běn fēi lǐ， suǒ yǐ bù bài。”（ yán yǔ）
　　 wáng róng qī suì， cháng yǔ zhū xiǎo 'ér yóu。 kàn dào biān lǐ shù duō zǐ zhé zhī。 zhū 'ér jìng zǒu qǔ zhī， wéi róng bù dòng。 rén wèn zhī， dá yuē：“ shù zài dào biān 'ér duō zǐ， cǐ bì kǔ lǐ。” qǔ zhī， xìn rán。（ yǎ liàng）
　　 xī tài fù zài jīng kǒu， qiǎn mén shēng yǔ wáng chéng xiāng shū， qiú nǚ xù。 chéng xiāng yǔ xī xìn：“ jūn wǎng dōng xiāng， rèn yì xuǎn zhī。” mén shēng guī， bái xī yuē：“ wáng jiā zhū láng， yì jiē kě jiā， wén lái mì xù， xián zì jīn chí。 wéi yòu yī láng， zài chuáng shàng tǎn fù wò， rú bù wén。” xī gōng yún：“ zhèng cǐ hǎo！” fǎng zhī， nǎi shì yì shǎo， yīn jià nǚ yǔ yān。（ yǎ liàng）
　　 shí rén mù wáng yòu jūn：“ piāo rú yóu yún， jiáo ruò jīng lóng。”（ róng zhǐ）
　　 wáng zǐ yóu、 zǐ jìng jù bìng dǔ， ér zǐ jìng xiān wáng。 zǐ yóu wèn zuǒ yòu：“ hé yǐ dōubù wén xiāo xī？ cǐ yǐ sàng yǐ！” yǔ shí liǎo bù bēi。 biàn suǒ yú lái bēn sàng， dōubù kū。 zǐ jìng sù hǎo qín， biàn jìng rù zuò líng chuáng shàng， qǔ zǐ jìng qín dàn， xián jì bù diào， zhì dì yún：“ zǐ jìng！ zǐ jìng！ rén qín jù wáng。” yīn tòng jué liáng jiǔ， yuè yú yì zú。（ shāng shì）
　　 liú líng héng zòng jiǔ fàng dá， huò tuō yī luǒ xíng zài wū zhōng， rén jiàn jī zhī。 líng yuē：“ wǒ yǐ tiān dì wéi dòng yǔ， wū shì wéi yī， zhū jūn héwèi rù wǒ zhōng？”（ rèn dàn）
　　 wèi wǔ xíng yì， shī jí dào， jūn jiē kě， nǎi lìng yuē：“ qián yòu dà méi lín， ráo zǐ， gān suān， kě yǐ jiě kě。” shì zú wén zhī， kǒu jiē chū shuǐ， chéng cǐ dé jí qián yuán。（ jiǎ jué）
　　 wáng yòu jūn nián jiǎn shí suì shí， dàjiàng jūn shèn 'ài zhī， héng zhì zhàng zhōng mián。 dàjiàng jūn cháng xiān chū， yòu jūn yóu wèi qǐ。 xū yú， qián fèng rù， píng rén lùn shì， dū wàng yòu jūn zài zhàng zhōng， piányán nì jié zhī móu。 yòu jūn jué， jì wén suǒ lùn， zhī wú huó lǐ， nǎi tī tù wū tóu miàn bèi rù， zhà shú mián。 dūn lùn shì zào bàn， fāng yì yòu jūn wèi qǐ， xiāng yǔ dà jīng yuē：“ bù dé bù chú zhī！” jí kāi zhàng， nǎi jiàn tù tuò cóng héng， xìn qí shí shú mián， yú shì dé quán。 yú shí chēng qí yòu zhì。（ jiǎ jué）
　　 wáng róng jiǎn lìn， qí cóng zǐ hūn， yǔ yī dān yī， hòu gèng zé zhī。（ jiǎn sè）
　　 wáng róng nǚ shì péi， dài qián shù wàn。 nǚ guī， róng sè bù shuō。 nǚ jù hái qián， nǎi shì rán。（ jiǎn sè）
　　 shí chóng yǔ wáng kǎi zhēng háo， bìng qióng qǐ lì， yǐ shì yú fú。 wǔ dì， kǎi zhī shēng yě， měi zhù kǎi。 cháng yǐ yī shān hú shù， gāo 'èr chǐ xǔ cì kǎi。 zhī kē fú shū， shì hǎn qí bǐ。 kǎi yǐ shì chóng。 chóng shì qì， yǐ tiě rú yì jī zhī， yìng shǒu 'ér suì。 kǎi jì wǎn xī， yòu yǐ wéi jí jǐ zhī bǎo， shēng sè shèn lì。 chóng yuē：“ bù zú hèn， jīn hái qīng。” nǎi mìng zuǒ yòu xī qǔ shān hú shù， yòu sān chǐ sì chǐ， tiáo gān jué shì， guāng cǎi yì mù zhě liù qī méi， rú kǎi xǔ bǐ shèn zhòng。 kǎi wǎng rán zì shī。（ tài chǐ）
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 yī shū piān fú duǎn xiǎo， duō shì yī xiē yòu qù de xiǎo gù shì， dàn wén zhāng duō yòng dāng shí kǒu yǔ， ér yī xiē yòng fǎ wèi néng jì xù liú chuán， wǒ men zài diǎn jí zhōng yě hěn shǎo jiàn dào， suǒ yǐ dú qǐ lái huì yòu xiē zhàng 'ài。 zuì hǎo cān dú yī xiē zhù běn， bǐ jiào zhù míng de yòu gǔ dài liú xiào biāo de zhù jiě， xiàn dài rén yú jiā xī de《 shì shuō xīn yǔ jiān shū》（ zhōng huá shū jú 1983 nián bǎn）， dàn zhè liǎng zhǒng zhù jiě zhòng zài bàng zhēng bó yǐn， kǎo zhèng shǐ shí， bù zhù zhòng wén zì shū tōng， duì xué shēng yì yì bù dà。 lìng yòu《 shì shuō xīn yǔ yì zhù》（ zhāng wàn qǐ děng， zhōng huá shū jú 1998 nián bǎn）、《 shì shuō xīn yǔ xuǎn zhù》（ zhāng zhī děng xuǎn zhù， shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè 1987 nián bǎn） děng， zhù shì jiào wéi xiáng xì， kě yǐ cān kàn。
　　 zài lǐ jiě yǔ yán wén zì de jī chǔ shàng， yào zhòng diǎn lǐng huì wèi jìn shì rén de nèi xīn shì jiè hé jīng shén zhǐ qù， zhè jiù xū yào liǎo jiě yī diǎn bèi jǐng zhī shí， chú liǎo shàng miàn tí gōng de， hái kě yǐ yuè dú lǔ xùn de《 wèi jìn fēng dù jí wén zhāng yǔ yào jí jiǔ zhī guān xì》（《 ér yǐ jí》） yī wén， lǔ xùn duì yú wèi jìn shì rén jí qí xīn tài yòu dú dào de jiàn jiě， ér qiě gāi wén běn shì yī piān yǎn jiǎng， bǐ jiào tōng sú yì dǒng
　　 qí shí《 shì shuō xīn yǔ 》 suī shì wén yán wén， què hěn qiǎn， lǐ miàn de shí cí lián yī bān de hàn yǔ cí diǎn dōunéng chá dào， rú yòu zhuān mén de shì hé zhōng xué shēng yòng de gǔ hàn yǔ cí diǎn chá qǐ lái jiù gèng kuài， rú guǒ chá《 cí hǎi》 huò《 cí yuán》 gèng hǎo。
《 shì shuō xīn yǔ 》 bǎn běn jiǎn shù
　　yī、 táng dài jí yǐ qián
　　《 shì shuō xīn yǔ 》 suī zhuàn yú nán cháo liú sòng zhī shí， rán táng qián chuán běn jīn jiē wú cún。 jù sòng wāng zǎo《 shì shuō xù lù》 kě zhī， qí shí yòu chén fú běn、 jī dōng qīng běn děng bǎn běn。 yòu jù liú xiào biāo zhù wén zhōng“ yī běn”、“ yī zuò”、“ zhū běn”、“ zhòng běn” děng yǔ， kě jiàn《 shì shuō》 zài táng qián yǐ guǎng wéi liú chuán。
　　 xiàn cún zuì zǎo de bǎn běn wéi táng xiě běn《 shì shuō xīn yǔ 》 cán juàn， xì rì běn míng zhì shí nián（ 1877 nián） fā xiàn yú jīng dū dōng sì， hòu gē liè wéi wǔ， fēn cáng wǔ rén。 luó zhèn yù shè fǎ shǐ fēn zhě fù hé， bìng yú mín guó wǔ nián（ 1916 nián） yǐng yìn zhī。 gāi cán juàn qǐ yú“ guī zhēn dì shí”， zhōng yú“ háo shuǎng dì shí sān”。 qí zhōng，“ guī zhēn” 24 zé，“ jié wù” 7 zé，“ sù huì” 7 zé，“ háo shuǎng” 13 zé， gòng 51 zé。 luó zhèn yù yǐng yìn běn hòu yòu luó shì shū shén tián chún bá、 yáng shǒu jìng bá jí luó zhèn yù bá。
　　 èr． sòng yuán
　　 sòng yuán wéi《 shì shuō xīn yǔ 》 shèng xíng de shí dài。 jù wāng zǎo《 shì shuō xù lù》 zài， qí shí biàn yòu cháo（ wén yuán） shì běn、 qián（ wén xī） shì běn、 yàn（ yuán xiàn） shì běn、 wáng（ zhòng zhì） shì běn、 huáng（ lǔ zhí） shì běn、 zhāng shì běn、 jiù shì běn、 yán shì běn、 zhāng shì běn、 wéi shì běn、 shào shì běn、 lǐ shì běn děng shí yú zhǒng bǎn běn； kě xī jīn jiē wú cún。 qí zhōng， yàn shì běn hěn kě néng shì xiàn zài tōng xíng sān juàn běn de zǔ běn（ yàn shū）。 sòng dài liú chuán jiào guǎng jiào chí jiǔ zhě yòu shào xīng bā nián dǒng fèn kè běn hé chún xī shí liù nián xiāng zhōng kè běn。 shào xīng běn jīn cún liǎng bù， jūn cáng yú rì běn， yī wéi qián tián hóu suǒ cáng， yǐ yǐng yìn huí guó， yī wéi gōng nèi tīng suǒ cáng。 cǐ běn céng jīng yàn shū shān dìng， zài jīng dǒng shì zhěng lǐ， biàn shì wǒ men jīn tiān suǒ néng jiàn dào de sān juàn sān shí liù piān de tōng xíng běn。 sòng xiào zōng chún xī shí wǔ nián（ 1188）， lù yóu wéi xīn dìng jùn shǒu shí zhòng kè cǐ shū， cì nián yòu yú xiāng zhōng zhòng kè， shì wéi sòng chún xī běn， gāi běn jīn yǐ wú cún。 chún xī běn yuán wéi qīng chū xú gān xué chuán shì lóu suǒ cáng， qīng rén jiǎng huáng tíng、 shěn bǎo yàn céng yòu xiào jì。
　　 sòng mò yuán chū， yòu liú chén wēng、 liú yìng dēng duì《 shì shuō xīn yǔ 》 jìn xíng liǎo pī diǎn。 yuán kān liú shì pī diǎn běn《 shì shuō xīn yǔ 》 bā juàn xiàn yǐ wú cún， wéi rì běn shàng yòu cán běn。 qí píng diǎn zài míng líng méng chū kān běn bǎo cún liǎo xià lái。
　　 sān、 míng dài
　　 míng dài《 shì shuō xīn yǔ 》 kōng qián shèng xíng， bǎo cún zhì jīn de bǎn běn， jù bù wán quán tǒng jì， jìng yòu 'èr shí liù zhǒng zhī duō。 zhè zhù yào shì wáng shì zhēn、 wáng shì mào xiōng dì jiāng hé liáng jùn《 hé shì yǔ lín》 yǔ liú yì qìng《 shì shuō xīn yǔ 》 shān bìng hé kān， dà dà kuò chōng liǎo《 shì shuō xīn yǔ 》 de yǐng xiǎng。 lìng wài， líng yíng chū、 líng méng chū xiōng dì kān xíng liú chén wēng pī diǎn běn、 tài cāng wáng shì kān xíng lǐ zhuó wú pī diǎn běn yě duì cǐ qǐ dào liǎo xiāng dāng dà de zuò yòng。
　　 míng dài kān xíng de《 shì shuō xīn yǔ 》， dà tǐ yòu sān gè xì tǒng： pǔ tōng běn xì、 pī diǎn běn xì、《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 xì。
　　A、 pǔ tōng běn xì：
　　(1)、 zhèng dé sì nián zhào jùn kè《 shì shuō xīn yǔ 》 bā juàn。 cǐ wéi xiàn cún zuì zǎo míng kè běn， cáng zhōng guó kē xué yuàn tú shū guǎn。
　　(2)、 jiā jìng shí sì nián yuán jiǒng jiā qù táng kè《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn， bìng fù yòu lù yóu bá yǔ。 cǐ běn yǔ shào xīng běn piān mù yī zhì， jǐn jiāng shàng、 zhōng、 xià sān juàn měi juàn fù fēn shàng、 xià， chéng wéi liù juàn běn。 cǐ běn zài míng kè zhū běn zhōng zuì wéi shàn běn。
　　(3)、 jiā jìng sì shí wǔ nián tài cāng cáo shì shā xī zhòng kè《 shì shuō xīn yǔ 》 liù juàn。 cǐ běn wéi yuán běn zhī yì běn。
　　(4)、 jiā jìng nián jiān máo shì jīn tíng kè《 shì shuō xīn yǔ 》 liù juàn。 běi jīng dà xué yòu cáng。
　　(5)、 wàn lì qī nián guǎn dà xūn kè《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。
　　(6)、 wàn lì 'èr shí sì nián wú ruì zhēng kè《 shì shuō xīn yǔ 》 bā juàn。 cǐ běn wú liú xiào biāo zhù， wèi zhī qí suǒ zì。
　　(7)、 wàn lì 'èr shí wǔ nián zhào shì yě lù yuán kè《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。
　　(8)、 wàn lì sān shí 'èr nián dèng yuán yuè kè《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。
　　(9)、 wàn lì sān shí qī nián zhōu shì bó gǔ táng kè《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。 běi jīng dà xué yòu cáng。
　　(10)、 wàn lì nián jiān táo gǒng jiàozhù běn。 cáng shè kē yuàn yǔ yán suǒ。
　　(11)、 míng wú zhōng háng、 huáng zhī cǎi xiào kè běn《 shì shuō xīn yǔ 》 liù juàn。
　　(12)、 míng kè běn《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。 shàng hǎi tú shū guǎn yòu cáng。
　　(13)、 míng wú miǎn xué kè《 shì shuō xīn yǔ 》 liù juàn。
　　B、 pī diǎn běn xì：
　　(1)、 míng kè sòng liú chén wēng pī diǎn《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。
　　(2)、 wàn lì jiǔ nián qiáo mào jìng kè wáng shì mào pī diǎn《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。
　　(3)、 wàn lì shí nián yú bì quán kè wáng shì zhēn pī diǎn《 shì shuō xīn yǔ 》 bā juàn。
　　(4)、 míng líng méng chū kè《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。
　　(5)、 míng líng yíng chū kè wáng shì zhēn pī diǎn《 shì shuō xīn yǔ 》 bā juàn。
　　(6)、 míng líng yíng chū kè liú chén wēng、 liú yìng dēng、 míng wáng shì mào píng sì sè tào yìn běn《 shì shuō xīn yǔ 》 bā juàn。
　　C、《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 xì：
　　(1)、 wàn lì nián jiān zhāng wén zhù xiào kān wáng shì mào pī diǎn《 shì shuō xīn yǔ 》 liù juàn、《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 èr shí juàn。 cǐ běn shí wéi liú yì qìng《 shì shuō xīn yǔ 》 yǔ wáng shì zhēn shān bìng《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 èr shū hé kān， fán sì hán 'èr shí bā cè。
　　(2)、 wàn lì shí sān nián zhāng wén zhù xiào kè《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 èr shí juàn。
　　(3)、 wàn lì shí sì nián tài cāng wáng shì kè lǐ zhuó wú pī diǎn《 shì shuō xīn yǔ bǔ》。
　　(4)、 míng líng méng chū gǎi dìng běn《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn、《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 sì juàn。
　　(5)、 wàn lì nián jiān kè《 shì shuō xīn yǔ 》 bā juàn、《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 sì juàn。 zhōng guó kē xué yuàn tú shū guǎn yòu cáng。
　　(6)、 míng kān běn pī diǎn《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 èr shí juàn。 cǐ shū yòu liú chén wēng、 lǐ zhì děng píng diǎn。
　　(7)、 míng shū lín yú pǐ rú kè lǐ zhuó wú pī diǎn《 shì shuō xīn yǔ bǔ》。
　　 sì、 qīng dài
　　 qīng dài kān xíng de《 shì shuō xīn yǔ 》 jī běn shàng yán xí míng dài sān xì， jì wú sòng dài nà yàng de zhěng lǐ， yě wú míng dài nà yàng de zēng bǔ， yě wèi chū xiàn xīn de pī diǎn běn。 zhǐ bù guò zuò liǎo yī xiē jiàokān gōng zuò， dìng zhèng liǎo sòng míng kè běn zhōng de 'é wù。
　　A、 pǔ tōng běn xì：
　　(1)、 dào guāng bā nián pǔ jiāng zhōu xīn rú fēn xīn gé kè《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。 jù míng yuán jiǒng jiā qù táng běn zhòng diāo， jiàozhèng liǎo bù shǎo cuò wù。
　　(2)、 guāng xù shí qī niánzhǎng shā wáng xiān qiān sī xián jiǎng shè kè《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。 cǐ běn jù fēn xīn gé běn zhòng kān 'ér zài jiā jiàodìng， wéi qīng kè běn zhōng zuì shàn zhě。
　　(3)、 guāng xù sān nián hú běi chóng wén shū jú kè《 shì shuō xīn yǔ 》 liù juàn。 běi jīng dà xué yòu cáng。
　　B、 pī diǎn běn xì：
　　 qīng dài wèi yòu fān kè liú chén wēng、 liú yìng dēng、 wáng shì zhēn、 wáng shì mào děng pī diǎn běn。 shàng shù zhū jiā pī diǎn jūn yǐ xī shōu zhì《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 zhōng， suì yǐ bǔ běn liú chuán。
　　C、《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 xì：
　　(1)、 kāng xī shí wǔ nián chéng dé táng kān《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn，《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 sì juàn。
　　(2)、 qián lóng 'èr shí qī nián jiāng xià huáng rǔ lín kān hǎi níng chén shì shèn kān táng cáng běn《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 èr shí juàn。
　　(3)、 qián lóng 'èr shí qī nián zhòng kān mào qīng shū wū cáng bǎn《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 èr shí juàn。
　　(4)、 guāng xù nián jiān gé yuán xù xiào yuán kè zhū yìn běn《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 èr shí juàn。
　　(5)、 qīng kān fǎng qián lóng jiāng xià huáng shì kān jīn xiāng běn《 shì shuō xīn yǔ bǔ》 èr shí juàn。
　　 wǔ、 mín guó
　　 mín guó qī jiān，《 shì shuō xīn yǔ 》 yòu duō zhǒng yìn běn。 zhù yào de yòu：
　　(1)、 mín guó liù nián shāng wù yìn shū guǎn pái yìn běn《 shì shuō xīn yǔ 》 sān juàn。
　　(2)、 sǎo yè shān fáng shí yìn běn《 shì shuō xīn yǔ 》 liù juàn。
　　(3)、 mín guó liù nián běi yáng yìn shuà suǒ pái yìn běn《 shì shuō xīn yǔ 》 sì juàn。
　　(4)、 mín guó 'èr shí sān nián shàng hǎi wén huà shū shè chū bǎn wáng míng biāo diǎn běn《 shì shuō xīn yǔ 》。
　　(5)、 mín guó 'èr shí sì nián shàng hǎi dà dá tú shū guǎn gōng yìng shè chū bǎn zhōu mèng dié biāo diǎn zhù jiě《 shì shuō xīn yǔ 》 èr shí juàn。
　　(6)、《 sì bù cóng kān》 běn《 shì shuō xīn yǔ 》。
　　(7)、《 sì bù bèi yào》 běn《 shì shuō xīn yǔ 》。
　　(8)、《 zhū zǐ jí chéng》 běn《 shì shuō xīn yǔ 》。
　　 liù、 zhōng huá rén mín gòng hé guó（ dà lù dì qū）
　　 jiàn guó yǐ lái， yóu qí shì gǎi gé kāi fàng yǐ lái， suí zhe xué shù yán jiū yǔ wén huà chuán bō de shēn rù yǔ tuò zhǎn， dà liàng gǔ jí dé yǐ zhěng lǐ chū bǎn。 duì《 shì shuō xīn yǔ 》 de jiàokān、 zhù shū、 fān yì yě qǔ dé liǎo jí dà jìn zhǎn。 qí zhōng， duì quán shū jìn xíng jiàozhù bìng yǐ chéng shū chū bǎn zhě rú xià：
　　(1)、 yú jiā xī：《 shì shuō xīn yǔ jiān shū》， zhōng huá shū jú 1983 nián bǎn。
　　(2)、 xú zhèn 'è：《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān》， zhōng huá shū jú 1984 nián bǎn。
　　(3)、 lǐ yù fú：《 shì shuō xīn yǔ xīn zhù》， shān dōng jiào yù chū bǎn shè 1989 nián bǎn。
　　(4)、 yú jiā xī：《 shì shuō xīn yǔ jiān shū》（ xiū dìng běn）， shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè 1993 nián bǎn。
　　(5)、 wú jīn huá：《 shì shuō xīn yǔ kǎo shì》， ān huī jiào yù chū bǎn shè 1994 nián bǎn。
　　(6)、 zhāng huī zhī：《 shì shuō xīn yǔ yì zhù》， shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè 1996 nián bǎn。
　　(7)、 xǔ shào zǎo děng：《 shì shuō xīn yǔ yì zhù》， jí lín wén shǐ chū bǎn shè 1996 nián bǎn。
　　(8)、 liǔ shì zhèn、 liú kāi huá：《 shì shuō xīn yǔ quán yì》， guì zhōu rén mín 1996 nián bǎn。
　　(9)、 zhāng wàn qǐ、 liú shàng cí：《 shì shuō xīn yǔ yì zhù》， zhōng huá shū jú 1998 nián bǎn。
　　(10)、 cáo yīng、 jīn chuān：《 shì shuō xīn yǔ 》 zhù shì běn， huá xià chū bǎn shè 2000 nián bǎn。
　　(11)、 zhū zhù yǔ：《 shì shuō xīn yǔ huì jí jiàozhù》， shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè 2002 nián bǎn。
　　(12)、 lǐ tiān huá：《 shì shuō xīn yǔ xīn xiào》， yuè lù shū shè 2004 nián bǎn。
　　 qī、 gǎng tái dì qū
　　(1)、 yáng yǒng：《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān》， xiāng gǎng zhōng huá shū jú 1969 nián bǎn。
　　(2)、 wáng shū mín：《 shì shuō xīn yǔ bǔ zhèng》， tái běi yì wén shū jú 1975 nián bǎn。
　　(3)、 wáng jìn xiáng：《 shì shuō xīn yǔ cuì jiǎng》， tái běi dǐng yuān wén huà shì yè yòu xiàn gōng sī 1984 nián bǎn。
　　(4)、 liǔ shì zhèn、 qián nán xiù：《 shì shuō xīn yǔ yì zhù》， tái běi jǐn xiù chū bǎn shè 1992 nián bǎn。
　　(5)、 liú zhèng hào děng：《 shì shuō xīn yǔ 》 yì zhù běn， tái běi sān mín shū jú 1999 nián bǎn。
　　(6)、 xú nán cūn：《 shì shuō xīn yǔ xiào jiān》， xiāng gǎng dà zhòng shū jú。
　　 bā、 guó wài yì zhù běn
　　(1)、 sēn sān shù sān láng：《 shì shuō xīn yǔ 》（ rì yì běn）， dōng jīng píng fán chū bǎn shè 1969 nián bǎn。
　　(2)、 mǎ ruì zhì（ RuichardB.Mather）：《 shì shuō xīn yǔ 》（ yīng yì běn）， UniversityofMine-sotaPress1976 nián bǎn。
　　(3)、 gǔ tián jìng yī：《 shì shuō xīn yǔ jiàokān》， jīng dū zhōng wén chū bǎn shè 1977 nián bǎn。
　　 yǐ shàng xìn xī zhù yào gēn jù yǐ xià shù jù zhěng lǐ：
　　 zhāng shū níng：《 < shì shuō xīn yǔ > zhěng tǐ yán jiū》， nán jīng chū bǎn shè 1994 nián bǎn。
　　 wáng néng xiàn：《 < shì shuō xīn yǔ > yán jiū》， jiāng sū gǔ jí chū bǎn shè 19992 nián bǎn。
　　 táng yì míng：《 wèi jìn wén xué yǔ xuán xué》， cháng jiāng wén yì chū bǎn shè 2004 nián bǎn。
jìnyící
shì shuō , shì shuō xīn shū
xiàngguāncí
cí yǔ chéng yǔ wén xué chéng yǔ cí diǎn diǎn gù cí huì sān guó gǔ fāng
gù kǎi zhī wén yán wén gǔ wén yǔ wén gèng duō jiēguǒ ...
bāo hán cí
shì shuō xīn yǔ · yǒng xuěshì shuō xīn yǔ huì píng
shì shuō xīn yǔ jiàozhùshì shuō xīn yǔ yán jiū
shì shuō xīn yǔ xiào jiānshì shuō xīn yǔ jīng dú
shì shuō xīn yǔ jiān shūshì shuō xīn yǔ méi pī
shì shuō xīn yǔ liǎng zéhuáng míng shì shuō xīn yǔ
shì shuō xīn yǔ yīng xióng pǔsōu shén jì shì shuō xīn yǔ
shì shuō xīn yǔ liú yì qìngquán píng xīn zhù shì shuō xīn yǔ
shì shuō xīn yǔ chén tài qiū yǔ yǒu qīzhōng huá jīng diǎn cáng shū ― shì shuō xīn yǔ
shì shuō xīn yǔ : liù cháo de qīng tánguó xué jīn dú dà shū yuàn - shì shuō xīn yǔ
shì shuō xīn yǔ 1133 gè pǐn rén gù shì《 shì shuō xīn yǔ -- liù cháo de qīng tán》
zhōng huá jīng diǎn cáng shū shì shuō xīn yǔ jué bǎn wèi jìn :《 shì shuō xīn yǔ 》 lìng lèi jiě dú
jué bǎn wèi jìn：《 shì shuō xīn yǔ 》 lìng lèi jiě dú shì shuō xīn yǔ sòng liú yì qìng zhuàn liú xiào biāo zhù
shì shuō xīn yǔ cuī cháo qìng yè shào jūn shàng hǎi shāng wù yìn shū guǎn yǐng yìnjué bǎn wèi jìn shì shuō xīn yǔ lìng lèi jiě dú