|
cí yǔ shì yì Words and Phrases |
yī xīn yīxīn
(1)[wholeheartedly;heartandsoul] ∶ quán xīn quán yì dì ; zhuān xīn ; yī xīn yī yì
yī xīn wéi gé mìng
(2)[ofonemind;beatone]∶ qí xīn ; tóng xīn
wàn zhòng yī xīn |
cí yǔ shì lì Example words |
1. yī tiáo xīn。 tóng xīn； qí xīn。《 shū · tài shì shàng》： “ shòu（ shāng zhòu míng） yòu chén yì wàn， wéi yì wàn xīn； yú yòu chén sān qiān， wéi yī xīn 。 ”《 hán shī wàizhuàn》 juàn liù：“ gù jìn zhě jìng qīn 'ér yuǎn zhě yuàn zhì， shàng xià yī xīn ， sān jūn tóng lì。”《 hòu hàn shū · zhū jùn chuán》：“ wàn rén yī xīn ， yóu bù kě dāng， kuàng shí wàn hū！” táng dù fǔ《 gāo dū hù cōng mǎ xíng》：“ cǐ mǎ lín zhèn jiǔ wú dí， yǔ rén yī xīn chéng dà gōng。”《 ér nǚ yīngxióngzhuàn》 dì sān shí huí：“ jì rán bǐ cǐ yī xīn ， yào kàn pò xiē zhěn xí sī qíng， rèn dìng liǎo lún cháng zhì xìng， bǎ tā jī chéng yī gè dāng dài rén wù。”
2. zhōng xīn； quán xīn quán yì。《 shū · pán gēng xià》：“ shì fū mín dé， yǒng jiān yī xīn 。” kǒng yíng dá shū：“ cháng rèn yī xīn yǐ shì jūn， bù dé huái 'èr yì。”《 yàn zǐ chūn qiū · wèn xià 'èr jiǔ》：“ yī xīn kě yǐ shì bǎi jūn， sān xīn bù kě yǐ shì yī jūn。”《 hòu hàn shū · fāng shù chuán · lǐ hé》：“ yuàn míng fǔ yī xīn wáng shì， wù yǔ jiāo tōng。” sòng sū shì《 huò guāng lùn》：“ ér huò guāng yòu néng wàng shēn yī xīn ， yǐ fǔ yòu zhù。” tài píng tiān guó gē yáo：“ dǎ zhàng bù pà qīng jiāng měng， yī xīn wèimín bǎo tiān guó。”
3. zhuān xīn； yī xīn yī yì。 hàn sī mǎ qiān《 bào rèn 'ān shū》：“ rì yè sī jié qí bù xiào zhī cái， wù yī xīn yíng zhí， yǐ qiú qīn mèi yú zhù shàng。”《 wǔ wáng fá zhòu píng huà》 juàn shàng：“ tài zǐ jiàn dào， xiù jiàn rù nèi， yī xīn dài zhǎn dá jǐ， yǔ mǔ bào chóu。”《 ér nǚ yīngxióngzhuàn》 dì sān shí huí：“ tā jiàn zhè wū lǐ méi shí me kě fēng yǎ de qù chù， shǎo bù dé yě dé yī xīn pū dào shū běn 'ér shàng qù。” lǎo shè《 zhèng hóng qí xià》 jiǔ：“ duō fǔ yī xīn yào chī zǎo zǐ， shǒu lǎo xiǎng wǎng bāo fú lǐ shēn。”
4. yī yàng de xīn yì， wú suǒ piān 'ài。 hàn liú xiàng《 liè nǚ chuán · wèi máng cí mǔ》：“ yòu sān zǐ， qián qī zhī zǐ yòu wǔ rén …… shuài dǎo bā zǐ xián wéi wèi dà fū qīng shì， gè chéng yú lǐ yì。 jūn zǐ wèi cí mǔ yī xīn 。”
5. yī gè rén de xīn yì huò zhěng gè xīn sī。《 zhuāng zǐ · tiān dào》：“ qí dòng yě tiān， qí jìng yě dì， yī xīn dìng 'ér wáng tiān xià， qí guǐ bù chóng， qí hún bù pí， yī xīn dìng 'ér wàn wù fú。”《 mèng zǐ · gào zǐ shàng》：“ yī rén suī tīng zhī， yī xīn yǐ wéi yòu hóng hú jiāng zhì， sī yuán gōng jiǎo 'ér shè zhī。” táng lù guī méng《 fēng rén shī》：“ shí wàn quán shī chū， yáo zhī zhèng yì jūn， yī xīn rú ruì mài， cháng zuò liǎng qí fēn。”《 sòng shǐ · yuè fēi chuán》：“ zhèn 'ér hòu zhàn， bīng fǎ zhī cháng， yùn yòng zhī miào， cún hū yī xīn 。”《 hóng lóu mèng》 dì yī bǎi huí：“ jīn guì tīng liǎo， yī xīn de nǎo yì。” |
|
【 yī xīn ( fàn eka-citta）】
jīng diǎn zhōng， cǐ cí yòu duō fāng miàn de yòng fǎ， dàn dà zhì kě fēn wéi jiào lǐ yǔ shí xiū liǎng fāng miàn。 cí fēn bié shuō míng rú xià ︰
［ jiào lǐ shàng de yī xīn ］ zhǐ fǎ jiè de tǐ xìng huò yòu qíng zhī 'ā lài yé shí děng。 ‘ yī ’ yòu wéi yī、 wú 'èr、 píng děng、 jué duì de yì sī；‘ xīn’ de yì yì zé méi yòu yī zhì de zhǐ wèi； tā kě yǐ zhǐ zhēn rú、 rú lái cáng， yě kě yǐ zhǐ dì bā 'ā lài yé shí， huò shì yī qièxīn、 xīn suǒ， nǎi zhì ròu tuán xīn。 zōng mì《 chán yuán zhū quán jí dū xù》 juàn shàng yòu shí mén fēn bié， qí dì bā yún（ dà zhèng 48·401c）︰
‘ xīn tōng xìng xiāng， míng tóng yì bié zhě︰ zhū jīng huò huǐ xīn shì zéi， zhì lìng duàn chú， huò zàn xīn shì fó， quàn lìng xiū xí； huò yún shàn xīn、 ěxīn、 jìng xīn、 gòu xīn、 tān xīn、 chēn xīn、 cí xīn、 bēi xīn； huò yún tuō jìng xīn shēng， huò yún xīn shēng yú jìng； huò yún jì miè wéi xīn， huò yún yuán lǜ wéi xīn； nǎi zhì zhǒng zhǒng xiāng wéi。 ruò bù yǐ zhū zōng xiāng duì xiǎn shì， zé kàn jīng zhě hé yǐ biàn zhī， wéi dāng yòu duō zhǒng xīn， wéi fù zhǐ shì yī bān xīn yé？ jīn qiě lüè shì míng tǐ︰ fàn yán xīn zhě， lüè yòu sì zhǒng， fàn yǔ gè bié， fān yì yì shū。 ( yī ) gē lì tuó yé， cǐ yún ròu tuán xīn。 cǐ shì shēn zhōng wǔ zàng xīn yě。 ( èr ) yuán lǜ xīn， cǐ shì bā shí， jù néng yuán lǜ zì fēn jìng gù。 cǐ bā gè yòu xīn suǒ shàn 'è zhī shū， zhū jīng zhī zhōng， mù zhū xīn suǒ zǒng míng xīn yě， wèi shàn xīn、 ěxīn děng。 ( sān ) zhì duō yé， cǐ yún jí qǐ xīn， wéi dì bā shí。 jī jí zhǒng zǐ shēng qǐ xiàn xíng gù。 ( sì ) gān lì tuó yé， cǐ yún jiān shí xīn， yì yún zhēn shí xīn， cǐ shì zhēn xīn yě。’
zōng mì《 yuán jué jīng lüè shū》 juàn shàng zhī 'èr yě yòu tóng yàng de shuō fǎ， sòng · zǐ xuán《 qǐ xìn lùn shū bǐ xuē jì》 juàn yī zé zǔ shù qí shuō。 xiàng lái huá yán zōng de chuán chéng duō yán yòng cǐ shì。 dàn shì guān yú cǐ cí de fàn hàn duì yì， xián shǒu《 rù léng gā xīn xuán yì》 yún（ dà zhèng 39·430b）︰‘ míng léng gā gē fá yé， cǐ yún léng gā xīn， jí cǐ běn shì。 jiù yún gān lì tài xīn zhě， é yě。’ zhè shì fǒu dìng jiāng cǐ zì fēn bié yì wéi ròu tuán xīn hé jiān shí xīn。 suǒ yǐ zhù zhāng fàn hàn duì yì zhī sì xīn zhě， zhǐ yòu guī fēng zōng mì、 cháng shuǐ zǐ xuán yī pài， ér qiě cǐ hòu duì cǐ shuō yú yǐ píng pò zhě pō duō。 dàn shì jiù zhū zōng duì yú xīn de yì yì de gè zhǒng jiě shì kàn lái， zhè zhǒng sì xīn de qū fēn hái shì zuì dé yào lǐng。
xián shǒu《 huá yán wǔ jiào zhāng》 juàn 'èr guǎng fàn shuō míng zhū jiào suǒ yǐ xīn shí（ dà zhèng 45·484c）︰
‘ xiǎo chéng dàn yòu liù shí，（ zhōng lüè） yú 'ā lài yé shí dàn dé qí míng。（ zhōng lüè） shǐ jiào yú 'ā lài yé shí dàn dé yī fēn shēng miè zhī yì， yǐ yú zhēn lǐ wèi néng róng tōng， dàn shuō níng rán bù zuò zhū fǎ。（ zhōng lüè） zhōng jiào yú cǐ lài yé shí dé lǐ shì róng tōng 'èr fēn yì， gù lùn dàn yún bù shēng bù miè yǔ shēng miè hé hé， fēi yī fēi yì， míng 'ā lí yé shí。（ zhōng lüè） dùn jiào jí yī qiē fǎ wéi yī zhēn xīn， chā bié xiāng jìn lí yán jué lǜ bù kě shuō yě。 rú wéi mó jīng zhōng sān shí 'èr pú sà suǒ shuō bù 'èr fǎ mén zhě， shì qián zhōng jiào zhōng rǎn jìng róng róng wú 'èr zhī yì； jìng míng suǒ xiǎn lí yán bù 'èr shì cǐ mén yě。（ zhōng lüè） yuán jiào jí yuē xìng hǎi yuán míng， fǎ jiè yuán qǐ wú 'ài zì zài， yī jí yī qiē， yī qiē jí yī， zhù bàn yuán róng。（ zhōng lüè） yóu cǐ shèn shēn yuán qǐ yī xīn ， jù wǔ yì mén。 shì gù shèng zhě suí yǐ yī mén shè huà zhòng shēng。’
ér jiāng shàng shù wǔ jiào zhī yī xīn jìn shè yú wǔ mén zhī zhōng， rú xià suǒ yún（ dà zhèng 45·485b）︰‘ ( yī ) shè yì cóng míng mén， rú xiǎo chéng jiào shuō。 ( èr ) shè lǐ cóng shì mén， rú shǐ jiào shuō。 ( sān ) lǐ shì wú 'ài mén， rú zhōng jiào shuō。 ( sì ) shì jìn lǐ xiǎn mén， rú dùn jiào shuō。 ( wǔ ) xìng hǎi jù dé mén， rú yuán jiào shuō。’
gài xiǎo chéng zhī zhōng， yòu yī xīn zhī míng 'ér wú qí shí； shǐ jiào yǔ zhōng jiào jiē yǐ 'ā lài yé shí wéi yī xīn 。 qí zhōng， shǐ jiào suǒ zhǐ de shì shì de yī xīn ； zhōng jiào de shì lǐ shì wú 'ài de yī xīn ； dùn jiào zé shì bǎ yī xīn dāng zuò jí jìn yī qiē chā bié shì xiāng， bù kě shuō de、 jué lǜ de zhēn xīn； yuán jiào zé bǎ yī xīn dāng zuò shì shì wú 'ài、 fǎ jiè yuán róng、 yī jí yī qiē de lǐ tǐ。
zōng mì《 huá yán jīng xíng yuàn pǐn shū chāo》 juàn 'èr yì yuē wǔ jiào lái shuō míng xīn de qū bié（ wàn xù 7·844 shàng）︰
‘ dì yī， yú fǎ shēng wén jiào jiǎ shuō yī xīn ， èr chéng zhī rén shí yòu wài jìng， bù liǎo wéi xīn； zòng wén yī xīn ， dàn wèi zhēn dì zhī yī xīn ； zòng yún wài fǎ yóu xīn zhuǎn biàn， yì bù dé yán jìng jí shì yī xīn ，（ zhōng lüè） gù yán jiǎ shuō yī xīn yě。 dì 'èr， dà chéng quán jiào yì shú lài yé míng wéi yī xīn ， jiǎn wú wài jìng， gù shuō yī xīn 。（ zhōng lüè） dì sān， dà chéng shí jiào míng rú lái cáng cáng shí wéi shì yī xīn ， lǐ wú 'èr gù， gù shuō yī xīn 。（ zhōng lüè） dì sì， dà chéng dùn jiào mǐn jué rǎn jìng， gù shuō yī xīn 。 wèi qīng jìng běn xīn běn wú rǎn jìng， duì wàng xiǎng gòu， jiǎ shuō wéi jìng； wàng jì běn kōng， jìng xiāng yì jìn。 wéi běn jué xīn qīng jìng xiǎn xiàn， wéi pò zhū shù， jiǎ shuō yī xīn yě。（ zhōng lüè） dì wǔ， zǒng gāi wàn yòu jí shì yī xīn 。 zé wéi shì fǎ jiè xìng hǎi yuán róng， yuán qǐ wú 'ài， quán zhēn xīn xiàn yě。 wèi wèi zhī xīn jué zhū xiāng， lìng wù xiāng jìn wéi xīn； rán jiàn chù shì jiē xīn， fāng liǎo jiū jìng xīn xìng。 gù fàn xíng pǐn yún︰ zhī yī qiē fǎ jí xīn zì xìng， chéng jiù huì shēn bù yóu tā wù。’
yǐ jù shàng liè suǒ shuō， kě zhī suī rán tóng shuō‘ yī xīn ’， shí zé yùn hán duō céng yì yì。 dà chéng quán jiào， jí wéi shí jiā suǒ shuō de yī xīn ， shì zhǐ yī qiē wàn fǎ jiē shì 'ā lài yé shí zhī yuán qǐ， xīn wài bié wú shí fǎ de yī xīn 。 ér dà chéng shí jiào， jí《 dà chéng qǐ xìn lùn》 děng suǒ shuō de yī xīn ， jí lùn zhōng suǒ wèi de‘ zhòng shēng xīn’， xián shǒu shì zhī wéi‘ zhòng shēng wèi zhōng de rú lái cáng xīn’。 cǐ xīn jù zhēn rú、 shēng miè 'èr mén， zǒng shè rǎn jìng yī qiē zhū fǎ。 lǐ tǐ wú 'èr、 píng děng jué duì， gù chēng yī xīn ， yě shì suǒ wèi lǐ shì wú 'ài de yī xīn 。 yòu， dà chéng dùn jiào， jí《 wéi mó jīng》 děng suǒ shuō， shì yǐ mǐn jué rǎn jìng， bù kě yán、 jué lǜ wéi yī xīn 。 ér bié jiào yīshèng， jí huá yán zōng suǒ shuō zǒng gāi wàn yòu， yì jí shì zhè gè yī xīn 。 suǒ wèi zǒng gāi wàn yòu de yī xīn ， shì yóu qīng liáng chéng guān suǒ chuàng， ér guī fēng zōng mì jiā yǐ zǔ shù chǎn yáng， yì jí shì jiāng yī zhēn fǎ jiè yòu chēng wéi yī xīn fǎ jiè。《 huá yán jīng xíng yuàn pǐn shū chāo》 juàn 'èr shuō míng pǔ xián suǒ rù de jìng jiè（ wàn xù 7·843 xià）︰‘ tǒng wéi yī zhēn fǎ jiè， wèi jì liáo xū kuàng， chōng shēn bāo bó，（ zhōng lüè） zǒng gāi wàn yòu， jí shì yī xīn 。（ zhōng lüè） tǐ jué yòu wú， xiāng fēi shēng miè， mò xún qí shǐ， níng jiàn zhōng biān。 mí zhī zé shēng sǐ wú qióng， jiě zhī zé kuò 'ěr dà wù。’
yòu，《 chán yuán zhū quán jí dū xù》 juàn shàng yǐ‘ quán jiǎn’、‘ quán shōu’ èr mén fēn bié cǐ zhēn xīn， jí ( dà zhèng 48·405c）︰
‘ cǐ jiào zhōng yǐ yī zhēn xīn xìng， duì rǎn jìng zhū fǎ， quán jiǎn quán shōu。 quán jiǎn zhě， rú shàng suǒ shuō， jù kè tǐ， zhí zhǐ líng zhī， jí shì xīn xìng， yú jiē xū wàng。 gù yún︰ fēi shí suǒ shí、 fēi xīn jìng děng， nǎi zhì fēi xìng fēi xiāng、 fēi fó fēi zhòng shēng、 lí sì jù、 jué bǎi fēi yě。 quán shōu zhě， rǎn jìng zhū fǎ wú bù shì xīn。 xīn mí gù wàng qǐ huò yè， nǎi zhì sì shēng liù dào zá huì guó jiè； xīn wù gù cóng tǐ qǐ yòng， sì děng liù dù nǎi zhì sì biàn shí lì、 miào shēn jìng chà， wú suǒ bù xiàn。 jì shì cǐ xīn xiàn qǐ zhū fǎ， zhū fǎ quán jí zhēn xīn。’
‘ quán jiǎn’ shì zhí zhǐ líng zhī bù mèi zhī xīn。 suǒ wèi‘ zhī zhī yī zì， zhòng miào zhī mén’， líng zhī zhī xīn yǔ mù shí xiāng yì， shì gù jiǎn qù qí tā wàng fǎ。‘ quán shōu’ shì shuō yī qiē sè xīn rǎn jìng zhū fǎ， jiē shì tiān zhēn zì rán， fǎ fǎ wú yī bù shì zhēn xīn， yīn cǐ méi yòu yīngdāng jiǎn qù de rèn hé yī fǎ。 zhè gè shuō fǎ shì tiáohé nán běi zōng chán， zhù zhāng jiào chán yī zhì de qīng liáng chéng guān、 guī fēng zōng mì 'èr shī de dú tè shuō fǎ， suǒ yǐ hěn nán shuō zhè jiù shì huá yán de yī xīn shuō。 suī rán rú cǐ， ruò yǐ qí suǒ wèi zhēn xīn wéi zǒng gāi wàn yòu de yī xīn de huà， zé zhèng yǔ《 huá yán jīng》 de fǎ xiāng yī zhì。《 huá yán jīng》 〈 yè mó tiān gōng pú sà shuō jì pǐn 〉（ dà zhèng 9·465c）︰‘ xīn rú gōng huà shī， huà zhǒng zhǒng wǔ yīn； yī qiē shì jiè zhōng， wú fǎ 'ér bù zào。 rú xīn fó yì 'ěr， rú fó zhòng shēng rán， xīn fó jí zhòng shēng， shì sān wú chā bié。’ cǐ jí suǒ wèi sān fǎ wú chā zhī jīng wén。 guān yú cǐ jīng wén， tiān tái zōng de shuō fǎ shì bǎ tā jiě shì chéng sān fǎ hù wéi néng suǒ， ér xīn wéi mí wàng zhī xīn； ruò jǔ cǐ xīn， zé xīn wéi néng zào néng jù， fó yǔ zhòng shēng jiē qí suǒ zào suǒ jù； tóng shí， ruò jǔ fó， zé fó wéi néng zào néng jù， xīn yǔ zhòng shēng wéi qí suǒ zào suǒ jù； ruò jǔ zhòng shēng， zé yì tóng。 shì gù xīn shì qí tǐ sān qiān、 fó yě shì qí tǐ sān qiān、 zhòng shēng yě shì qí tǐ sān qiān， gù shuō sān fǎ wú chā。
dàn huá yán zōng de jiě shì zé dà yì qí qù，《 huá yán jīng tàn xuán jì》 juàn liù（ dà zhèng 35·215c）︰‘ xīn zuò fó， xīn fó wú bié； xīn zuò fán fū， xīn fán wú bié； néng suǒ yǐ tóng， gù yún wú bié。’ cǐ nǎi yǐ xīn wéi néng zào， fó yǔ zhòng shēng wéi suǒ zào， yǐ shì sān fǎ wú chā。 yòu，《 huá yán jīng》〈 shí dì pǐn〉 dì liù dì zhī xià（ dà zhèng 9·558c）︰‘ sān jiè xū wàng， dàn shì yī xīn zuò， shí 'èr yuán fēn， shì jiē yǐ xīn。’
《 huá yán jīng tàn xuán jì》 juàn shí sān yuē wǔ jiào 'ér shì cǐ yī xīn ， guǎng wéi shuō zǎ zhòng wéi shí， qí zhōng hòu miàn de sān zhòng， jí shì huá yán de yī xīn 。 yòu jiāng shí xuán mén zhī dì jiǔ， chēng wéi wéi xīn huí zhuǎn shàn chéng mén。 xián shǒu zài《 huá yán wǔ jiào zhāng》 juàn sì shì wéi（ dà zhèng 45·507a）︰‘ cǐ shàng zhū yì， wéi shì yī rú lái cáng zì xìng qīng jìng xīn zhuǎn yě， dàn xìng qǐ jù dé。’ ruò shì rú cǐ， zé zài huá yán zōng suī chēng‘ sān jiè wéi yī xīn ’、‘ xīn fó zhòng shēng， shì sān wú chā bié’， dàn yě shì cháng cháng yǐ rú lái cáng zì xìng qīng jìng zhī zhēn xīn wéi yī xīn ， cǐ yī xīn zǒng gāi wàn yòu。 jiāng cǐ chēng wéi‘ dàn shì yī xīn zuò’、‘ sān fǎ wú chā’。 suǒ yǐ zhè hé tiān tái zōng suǒ zhù zhāng de yī qiē zhū fǎ de běn xìng běn lái‘ sān qiān yuán jù’， fēi yóu xīn shēng， fēi yóu sè shēng， fǎ fǎ chén chén， běn lái rú shì， yī sè yī xiāng， wú fēi zhōng dào， qí tǐ jiē tóng shì sān qiān de zhè zhǒng shuō fǎ， dà yì qí qù。 tiān tái zōng tí dào yī xīn ， duō shì zhǐ néng guān zhī xīn， ér suǒ guān zhī jìng zé chēng yī niàn， rú suǒ wèi‘ yīn wàng yī chà nà xīn’、‘ jiè 'ěr wàng xīn’ jí shì。 rèn wéi ruò shì yuán lùn zhū fǎ， zé rú qián miàn suǒ shuō de‘ fǎ fǎ chén chén， běn lái rú shì’， shí jiè zhū fǎ bù lùn shì sè fǎ xīn fǎ， bù lùn shì zhēn wàng cū xì， jiē shì cǐ‘ sān qiān yuán jù’ de zhū fǎ。 rán ruò yù xiū xiǎn， zé xū bǎ wò jìn yào de yī niàn， zuò wéi xíng rén jiě xíng zhī xià shǒu chù。 gù bù yuǎn qiú guān jìng， ér shì jiù jìn duì gè rén xiàn qián chà nà zhī jiān suǒ qǐ de wēi ruò xiān jiè de wàng xīn 'ér guān sān qiān。 suǒ yǐ tiān tái zōng suǒ shuō de‘ jiè 'ěr wàng niàn’、‘ yīn wàng yī chà nà xīn’， wéi shì shì guān jìng zhī jìn yào。 ruò yán qí tǐ xìng， zé yī xīn 、 yī niàn、 yī sè、 yī chén， jiē tóng shì sān qiān yuán jù zhī fǎ。 gù ruò chēng tā wéi yī niàn wú niàn、 sān qiān shí xìng de huà， jiù bù bì tè bié lùn jí yī xīn liǎo。
［ shí xiū shàng de yī xīn ］ ‘ yī’ shì zhuān yī wú 'èr zhī yì，‘ xīn’ shì sī niàn。 shì zhǐ dìng 'ān xīn、 xiū qǐ xíng shí， sī niàn zhuān yī， wú luàn tā xiǎng。 tiān tái zhì yǐ zài《 guān yīn yì shū》 juàn shàng qū bié shì lǐ zhī yī xīn ， ér wèi ( dà zhèng 34·922c）︰
‘ ruò yòng xīn cún niàn， niàn niàn xiāng xù， yú xīn bù jiān， gù míng yī xīn 。 huò kě rú qǐng guān yīn zhōng， xì niàn shù xī， shí xī bù luàn， míng yī niàn； huò kě wú liàng xī bù zá yì xiǎng， xīn xiǎng suī cháng， yì míng yī xīn 。 yī xīn guī píng， gèng wú 'èr yì， gù míng shì yī xīn yě。（ zhōng lüè） lǐ yī xīn zhě， dá cǐ xīn zì、 tā、 gòng、 wú yīn bù kě dé， wú xīn wú niàn， kōng huì xiāng yìng， cǐ nǎi wú yī yì wú xīn。’
rì běn jìng tǔ zōng zhèn xī pài liáng zhōng《 guān jīng sàn shàn yì chuán tōng jì》 zé jiāng《 huá yán jīng》 de‘ sān jiè wéi yī xīn ’ shì wéi lǐ yī xīn ， bìng xiāng duì yú cǐ 'ér lì shì yī xīn ； zài shì yī xīn zhōng yòu fēn wéi dìng hé sàn zhī yī xīn ， jiāng cǐ 'èr zhǒng yī xīn chēng wéi qǐ xíng zhī yī xīn ， yǔ cǐ xiāng duì， yòu yòu 'ān xīn zhī yī xīn ， jí（ dà zhèng 57·648c）︰
‘ yī xīn zhī yán guǎng tōng lǐ、 shì、 dìng、 sàn、 qǐ xíng、 ān xīn。 lǐ yī xīn zhě， xīn xìng píng děng， wú yòu chā bié， zhǐ cǐ yī lǐ， míng wéi yī xīn 。 huá yán jīng yún︰ sān jiè wéi yī xīn ， xīn wài wú bié fǎ。 shì yī xīn zhōng yòu dìng sàn yì。 dìng yī xīn zhě， sān mèi xiāng yìng， dū xī yú yuán， míng wéi yī xīn 。 xuán yì fēn yún︰ xiǎng xīn dū xī， yuán lǜ bìng wáng。 sàn yī xīn zhě， suī xíng sàn shàn， suí fēn shè xīn， yǐ děng chí fēn， míng wéi yī xīn 。 lùn zhù yún︰ xīn xīn xiāng xù， wú tā xiǎng jiān zá。 dìng sàn yī xīn bìng shǔ qǐ xíng。 ān xīn yī xīn zhě， xīn zhōng sī dìng chū lí yào dào， bù jiǎ yú fǎ， míng wéi yī xīn ， gù lùn zhù xià shì sān xìn yǐ yún︰ shì gù lùn zhù jiàn yán wǒ yī xīn 。 yòu xià wén yún︰ rǔ yī xīn ， zhèng niàn zhí lái。 suǒ yán yī xīn zhě， jí sān xīn yě。 yòu xuán yì fēn yún︰ yī xīn xìn lè， qiú yuàn wǎng shēng。 cǐ zhǐ chéng xīn， míng wéi yī xīn ， gù zhī 'ān xīn yì míng yī xīn 。 wǔ zhǒng zhèng xíng jiē yún yī xīn ， yīngshì 'ān xīn。’
cǐ zhōng suǒ shuō de lǐ yī xīn ， yǔ《 guān yīn yì shū》 de lǐ yī xīn ， qí yì yòu bié。《 guān yīn yì shū》 de lǐ shì yī xīn ， jiē shǔ qǐ xíng， dàn rú yún‘ yī xīn guī píng’ shí， yìng shǔ 'ān xīn。
xī shān pài xiǎn yì zài《 guān jīng xuán yì fēn jiē dìng jì》 juàn yī， zhǐ chū yī xīn kě jiù 'ān xīn jí zuò yè liǎng fāng miàn 'ér shuō。 jiù 'ān xīn shuō， huò zhě shuō yǔ zhì xīn xiāng duì。 jiù shì shuō， wú shàng xīn yě chēng wéi yī xīn ， yīn wéi shì yī shí xīn de yuán gù。 huò zhě shuō zǒng kuò sān xīn míng yī xīn ， yīn sān xīn wú bù shì zhuān niàn xīn gù。 suǒ yǐ《 qǐ xìn lùn zhù》 yǐ wéi sān zhǒng xìn xīn， míng wéi yī xīn 。 kě shì zhè liǎng zhǒng shuō fǎ， zhōng jiū guī yú yī zhì， yīn cǐ jiù sān xīn zhī tǐ shuō， zhǐ yòu yī gè， ér qiě hù xiāng róng tōng。
ruò jiù zuò yè fāng miàn shuō， huò zhě yǐ wéi yǔ wú yú xiū、 wú jiān xiū xiāng duì。 yě rú《 qǐ xìn lùn zhù》 suǒ shuō， zhuān niàn mí tuó， lìng xīn xiāng xù， bù zá yú xiǎng děng。 huò zhě kě yǐ shuō， zǒng shè sì xiū míng yī xīn 。
rì běn zhēn zōng suǒ wèi 'ān xīn de yī xīn ， zhèng rú jiāng sān xīn fēn wéi zì lì yǔ tā lì， cǐ yī xīn yě yòu zì、 tā 'èr yì。 qí zhōng zì lì de yī xīn shì dìng sàn xīn， tā lì de yī xīn zé bù rán。《 jiào xíng xìn zhèng》〈 huà shēn tǔ juàn〉 yún（ dà zhèng 83·629c）︰‘ jiù yī xīn ， yòu shēn yòu qiǎn。 shēn zhě lì tā zhēn shí zhī xīn shì yě。 qiǎn zhě dìng sàn zì lì zhī xīn shì yě。’
ér jiù qí 'ān xīn zhī yī xīn de míng yì， yuán yuè zài《 bǎo zhāng lùn tí》 zhōng， liè jǔ wǔ yì︰
(1) rú〈 xìn juàn〉 yún ( dà zhèng 3·607b)︰‘ xìn xīn wú 'èr xīn， gù yuē yī niàn shì míng yī xīn 。’ yǐ jí《 zūn hào zhēn xiàng míng wén》 zhōng suǒ shuō de， yī xīn jí duì yú jiào zhù shì zūn zhī jiào shì wú 'èr xīn、 wú yí xīn。 cǐ zhǒng shuō fǎ， shì yǐ néng xīn zhī xīn xiāng wú 'èr， gù míng wéi yī。《 shàn jiàn lǜ》 jiù yòu chēng yí wéi 'èr xīn， wú yí xīn wéi yī xīn de shuō fǎ。
(2)〈 xìn juàn〉 yún（ dà zhèng 83·604a）︰‘ hé sān wéi yī。’ zhè jiù shì zhǐ shù liàng de yī， xiāng duì yú sān 'ér shuō yī。
(3)〈 huà shēn tǔ juàn〉 yún（ dà zhèng 83·629c）︰‘ yán yī xīn ， èr xíng wú zá gù yán yī。’ zhè jiù shì yuē‘ xíng’ ér shuō míng yī xīn ， yě jiù shì xíng yī。
(4)《 bǎo zhāng》 yǐ wéi suǒ wèi yī xīn ， jí xīn yī xiàng zhuān zhù yú 'ēmítuófó， ér bù bìng cún yòu 'èr fó。 zhè shì yuē suǒ xìn fó tǐ shuō， jiù shì xìn bù bìng 'èr fó zhī xīn， míng wéi yī xīn 。
(5)《 yù yī dài wén shū》 mò suǒ shuō de， xìn lài mí tuó， zé yǔ rú lái de fó xīn chéng wéi yī tǐ。 zhè shì yuē fó xīn fán xīn yī tǐ 'ér shuō de， yě jiù shì xiǎn zhāng xìn tǐ zhī dé， yǐ tóng yī wéi yī。
cǐ wài， hóng yuǎn de《 jìng tǔ lùn jiǎng yuàn》 yòu sì yì zhī shuō， bǎo yún de《 jiào xíng xìn zhèng hǎo mì》 zé yǐ‘ yī’ wéi‘ wú yí’ zhī yì。 wén fán， cí bù zhuì。
《 fó xué cháng jiàn cí huì》
1、 zhǐ zhēn rú de lǐ tǐ dú yī wú 'èr。
2、 zhuān xīn yī yì。 yòu shì yī xīn hé lǐ yī xīn zhī fēn， xiū xíng shí xīn yì zhuān yī， jiào“ shì yī xīn ”； rù yú shí xiāng， jiào“ lǐ yī xīn ”。
《 fó guāng dà cí diǎn》
fàn yǔ eka-citta。 zhǐ zhēn rú、 rú lái cáng xīn。 ( yī ) jí yǔ zhòu wàn yòu zhī gēn běn yuán lǐ， jué duì wú 'èr zhī xīn xìng。 rú rù léng gā jīng juàn yī（ dà yī liù · wǔ yī jiǔ shàng）：“ jì miè zhě， míng wéi yī xīn ； yī xīn zhě， míng wéi rú lái cáng。” yòu zōng mì zhī huá yán jīng xíng yuàn pǐn shū chāo juàn 'èr yǐ yī xīn pèi liè wǔ jiào lái shuō míng， jí： ( yī ) jiǎ shuō yī xīn ， xiǎo chéng xíng zhě chéng rèn xīn wài lìng yòu yī wài jìng cún zài， gù xīn xì yòu míng wú shí zhě。 ( èr ) shì yī xīn ， nǎi dà chéng quán jiào suǒ wèi yì shú zhī 'ā lài yé shí。 ( sān ) lǐ shì wú 'ài yī xīn ， jí dà chéng shí jiào zhī rú lái cáng cáng shí。 ( sì ) jué duì yī xīn ， zhǐ dà chéng dùn jiào zhōng chāo yuè rǎn jìng zhě。 ( wǔ ) zǒng gāi wàn yòu yī xīn ， bié jiào yīshèng yǐ jìn shè wàn yòu zhě， bié jiào chēng yī xīn wéi yī zhēn fǎ jiè huò yī xīn fǎ jiè， yì jí yī xīn bù wài yǔ zhòu běn tǐ zhī yì。 tiān tái zōng yòu“ yī xīn sān guān”、 yī niàn sān qiān” zhī shuō。［ huá yán wǔ jiào zhāng juàn 'èr、 zōng jìng lù juàn sān shí qī］
( èr ) wéi shí zōng yǐ wéi yī zhī gēn běn shí wéi yī xīn 。 zhǐ wàn yòu néng biàn zhī xīn， jí 'ā lài yé shí。 chéng wéi shí lùn juàn 'èr（ dà sān yī · yī xià）：“ yóu zì xīn zhí zhe， xīn sì wài jìng zhuǎn， bǐ suǒ jiàn fēi yòu， shì gù shuō wéi xīn； rú shì chù chù shuō wéi yī xīn 。”［ chéng wéi shí lùn juàn qī、 chéng wéi shí lùn shù jì juàn 'èr mò］
( sān ) zhuān zhù yú mǒu zhǒng duì xiàng， ér bù qǐ wàng niàn， chēng wéi yī xīn 。 gù zhuān xīn niàn fó， yòu chēng yī xīn zhuān niàn。 jìng tǔ zōng yóu qí zhòng shì zhí chí 'ēmítuófó zhī míng hào。 jù wú liàng shòu jīng zhī shuō， yī xīn jù yòu zhì xīn、 xìn lè、 yù shēng wǒ guó děng sān xìn。 lìng jù guān wú liàng shòu jīng zhī shuō， yī xīn bāo hán zhì chéng xīn、 shēn xīn、 huí xiàng fā yuàn xīn děng sān xīn； yì tóng 'ā mí tuó jīng suǒ shuō zhī“ yī xīn bù luàn”。［ guān jīng shū juàn sì、 wǎng shēng lùn zhù juàn xià］
《 dīng fú bǎo fó xué dà cí diǎn》
（ shù yǔ） wèi wàn yòu zhī shí tǐ zhēn rú yě。 zhǐ guān wǔ shàng yuē：“ yī xīn jù shí fǎ jiè。” yòu wéi yī zhī xìn xīn bùwèi tā xīn suǒ duó， wèi zhī yī xīn 。 zhǐ guān sì xià yuē：“ yī xīn zhě， xiū cǐ fǎ shí， yī xīn zhuān zhì， gèng bù yú yuán。” tàn xuán jì sān yuē：“ yī xīn zhě， xīn wú yì niàn gù。” jiào xíng xìn zhèng wén lèi sān mò yuē：“ yán yī niàn zhě， xìn xīn wú 'èr xīn， gù yuē yī niàn。 shì míng yī xīn ， yī xīn zé qīng jìng bào tǔ zhēn yīn yě。” yòu， yī xīn yòu shì lǐ zhī 'èr zhǒng： wú yú niàn wéi shì zhī yī xīn 。 rù shí xiāng wéi lǐ zhī yī xīn 。 guān yīn yì shū shàng yuē：“ yī xīn guī píng， gèng wú 'èr yì， gù míng shì yī xīn yě，（ nǎi zhì） lǐ yī xīn zhě， dá cǐ xīn zì tā gòng wú， yīn bù kě dé。”
《 sānzàng fǎ shù》
[ chū huá yán jīng ] yī xīn zhě。 yī niàn zhī xīn yě。 xīn xìng zhōu biàn。 xū chè líng tōng。 sàn zhī zé yìng wàn shì。 liǎn zhī 'ér chéng yī niàn。 shì gù ruò shàn ruò 'è。 ruò shèng ruò fán。 wú bù jiē yóu cǐ xīn。 yǐ xīn běn jù wàn fǎ。 ér néng chéng lì zhòng shì。 jīng yún。 sān jiè wú bié fǎ。 wéi shì yī xīn zuò。 shì yě。 ( sān jiè zhě。 yù jiè。 sè jiè。 wú sè jiè yě。 ) |
fó jiào bǎi kē Buddhist Encyclopedia |
| 【 yī xīn 】 （ shù yǔ） wèi wàn yòu zhī shí tǐ zhēn rú yě。 zhǐ guān wǔ shàng yuē：“ yī xīn jù shí fǎ jiè。” yòu wéi yī zhī xìn xīn bùwèi tā xīn suǒ duó， wèi zhī yī xīn 。 zhǐ guān sì xià yuē：“ yī xīn zhě， xiū cǐ fǎ shí， yī xīn zhuān zhì， gèng bù yú yuán。” tàn xuán jì sān yuē：“ yī xīn zhě， xīn wú yì niàn gù。” jiào xíng xìn zhèng wén lèi sān mò yuē：“ yán yī niàn zhě， xìn xīn wú 'èr xīn， gù yuē yī niàn。 shì míng yī xīn ， yī xīn zé qīng jìng bào tǔ zhēn yīn yě。” yòu， yī xīn yòu shì lǐ zhī 'èr zhǒng： wú yú niàn wéi shì zhī yī xīn 。 rù shí xiāng wéi lǐ zhī yī xīn 。 guān yīn yì shū shàng yuē：“ yī xīn guī píng， gèng wú 'èr yì， gù míng shì yī xīn yě，（ nǎi zhì） lǐ yī xīn zhě， dá cǐ xīn zì tā gòng wú， yīn bù kě dé。” |
|
- n.: wholeheartedly, of one mind, heart and soul, be at one
|
|
yī xīn cūn
yī xīn xiāng
yī xīn shè qū , yī xīn jū wěi huì |
|
|