|
|
| xiān qín shí qī de yī gè sī xiǎng liú pài， yǐ shēn bù hài、 shāng yàng、 hán fēiwèi dài biǎo， zhù zhāng fǎ zhì， fǎn duì lǐ zhì， dài biǎo liǎo dāng shí xīn xīng dì zhù jiē jí de lì yì。 |
|
| ◎ fǎ jiā Fǎjiā |
|
| xiān qín de yī gè sī xiǎng liú pài , yǐ shēn bù hài、 shāng yàng、 hán fēiwèi dài biǎo , zhù zhāng fǎ zhì , fǎn duì lǐ zhì |
|
| yòu fǎ dù de shì chén |
|
| rù zé wú fǎ jiā fú shì , chū zé wú dí guó wài huàn zhě , guó héng wáng。 ——《 mèng zǐ · gào zǐ xià》 |
|
| shǒu fǎ dù de shì chén。《 mèng zǐ · gào zǐ xià》： “ rù zé wú fǎ jiā fú shì， chū zé wú dí guó wài huàn zhě， guó héng wáng。 ” zhū xī jí zhù：“ fǎ jiā ， fǎ dù zhī shì chén yě。” |
|
| gǔ dài de sī xiǎng liú pài zhī yī。 qǐ yuán yú chūn qiū shí de guǎn zhòng、 zǐ chǎn， fā zhǎn yú zhàn guó shí de lǐ kuī、 shāng yàng、 shēn bù hài、 shèn dào děng rén， zhàn guó mò hán fēi jí fǎ jiā xué shuō de dà chéng。 zhù zhāng yǐ fǎ zhì dài tì lǐ zhì， fǎn duì guì zú tè quán， dài biǎo liǎo xīn xīng dì zhù jiē jí de lì yì。《 shǐ jì · tài shǐ gōng zì xù》：“ fǎ jiā bù bié qīn shū， bù shū guì jiàn， yī duàn yú fǎ， zé qīn qīn zūn zūn zhī 'ēn jué yǐ。”《 hàn shū · yì wén zhì》：“ fǎ jiā zhě liú， gài chū yú lǐ guān， xìn shǎng bì fá， yǐ fǔ lǐ zhì。” nán cháo liáng liú xié《 wén xīn diāo lóng · zòu qǐ》：“ qín shǐ lì zòu， ér fǎ jiā shǎo wén。” hú shì《 sì lùn wèn tí yǔ zhù yì》：“ yòu rú fǎ jiā de shì lì， suī rán bèi rú jiā zhēng fú liǎo， dàn yǐ hòu de rú jiā， biàn bù néng bù chéng rèn xíng fǎ de gōng yòng。” |
|
| yóu fāng jiā。 yuán xīn wén fáng《 táng cái zǐ chuán · lǐ yuǎn》：“ ﹝ lǐ yuǎn děng ﹞ gè yòu fù shī， hòu lái pō wéi fǎ jiā suǒ duǎn。” |
|
| zhǐ bāo lǎn sù sòng huò zhuān xiě zhuàng cí zhī rén。《 chū kè pāi 'àn jīng qí》 juàn shí：“ cì rì tiān míng， chéng cháo fèng zǎo zǎo shū xǐ， tǎo xiē zǎo fàn chī liǎo。 qǐng gè fǎ jiā shāng liàng， zuò dìng liǎo zhuàng cí。” |
|
| yóu sēng jiā。 nán táng chén táo《 tí jū shàng rén fǎ huá xīn yuàn》 shī：“ zhōng bei chéng sēng guó， hú shān chēng fǎ jiā 。” |
fǎ jiā bèi jǐng jiè shào Legalism Background |
| xī zhōu nú lì zhì shè huì de yùn zhuǎn， yǐ kào de shì liǎng xiàng quán lì yuán zé： lǐ hé xíng。“ lǐ” zhēn duì guì zú，“ xíng” zhēn duì pǔ tōng bǎi xìng。 zài xī zhōu nú lì zhì shè huì lǐ lǐ， gè zhǒng shè huì guān xì zhù yào yǐ kào gè rén jiē chù hé gè rén guān xì lái wéi chí。 tiān zǐ、 zhū hóu dū shēng huó zài shè huì jīn zì tǎ de dǐng jiān， yǔ pǔ tōng bǎi xìng méi yòu zhí jiē guān xì， ér yǔ bǎi xìng dǎ jiāo dào de rén， zé shì yī xiē xià jí zhū hóu hé xiǎo guì zú。 zhū hóu guó zhī jiān de jiāo wǎng chēng wéi“ lǐ”， ér guì zú yǐ kào“ xíng” pò shǐ shù mín fú cóng。 dào liǎo dōng zhōu shí qī， shè huì gè jiē céng yuán yòu de jiāng yìng jiè xiàn zhú jiàn bèi dǎ pò， dà guó zhī jiān qīn lüè， jiān bìng； zhè zài chūn qiū wǔ bà、 zhàn guó qī xióng zhī zhōng kě yǐ dé dào yìn zhèng。 gè guó lǐng dǎo réndōu xiǎng zài ruò ròu qiáng shí de cán kù jìng zhēng zhōng bǎo cún zì jǐ de guó jiā， qiáng dà guó jiā jūn shì、 zhèng zhì、 jīng jì shí lì， qiáng huà guó jiā de tǒng zhì， jiù xū yào zhōng yāng jí quán。 miàn duì zhè yàng de xíng shì， rú jiā、 dào jiā、 mò jiā děng gè pài dū lì tú jiě jué jūn wáng de gè zhǒng wèn tí， kě shì dū guò yú lǐ xiǎng huà， bùqiè hé shí jì。 gè guó jūn wáng 'ài tīng de bù shì zěn yàng móu qiú mín zhòng de 'ān jū lè yè， ér shì rú hé jiě jué dāng qián de yán jùn de guó jì xíng shì。 jiù zhè yàng， yī bān“ fāng shù zhī shì” dēng shàng liǎo lì shǐ de wǔ tái。 yòu yī xiē rén wèitā men gǔ chuī de tǒng zhì fāng lüè tí gōng lǐ lùn yǐ jù， zhè jiù gòu chéng liǎo fǎ jiā de sī xiǎng zhù zhāng。 yòu yī zhǒng duì fǎ jiā de wù jiě， rèn wéi tā men zhù zhāng fǎ xué， qí shí， fǎ jiā zhù zhāng zǔ zhì lǐng dǎo jí quán zhù yì de lǐ lùn hé fāng fǎ。 |
fǎ jiā fā zhǎn lì shǐ Legalism development history |
| hán fēi zǐ zhī qián， fǎ jiā fēn sān pài。 yī pài yǐ shèn dào wéi shǒu， zhù zhāng zài zhèng zhì yǔ zhì guó fāng shù zhī zhōng，“ shì”， jí quán lì yǔ wēi shì zuì wéi zhòng yào。 yī pài yǐ shēn bù hài wéi shǒu， qiáng diào“ shù”， zhèng zhì quán shù。 yī pài yǐ shāng yàng wéi shǒu， qiáng diào“ fǎ”， fǎ lǜ yǔ guī zhāng zhì dù。 hán fēi zǐ rèn wéi“ bù kě yī wú， jiē dì wáng zhī jù yě”。 míng jūn rú tiān， zhí fǎ gōng zhèng， zhè shì“ fǎ”； jūn wáng jià yù rén shí， shén chū guǐ méi， lìng rén wú fǎ zhuō mō， zhè shì“ shù”； jūn wáng yōng yòu wēi yán， lìng chū rú shān， zhè shì“ shì”。 xún zǐ |
fǎ jiā de lì shǐ zhé xué Legalism philosophy of history |
kě yǐ shuō， fǎ jiā de lì shǐ zhé xué guān xiāng duì yú qí tā zhé xué liú pài wán quán shì yī zhǒng quán xīn、 gé mìng de guān diǎn。 rú jiā、 mò jiā、 dào jiā sān jiā suī rán sī xiǎng zhù zhāng gè yòu bù tóng， dàn shì jù yòu yī zhǒng gòng tóng diǎn： rén lèi shè huì de huáng jīn shí dài zài guò qù， ér bù zài jiāng lái。 zì gǔ dài de“ huáng jīn shí dài” yǐ lái， lì shǐ zài zhú jiàn tuì huà， yīn cǐ， rén de zhěng jiù bù zài yú chuàng xīn， ér zài yú huí dào gǔ dài。 zhè jiù shì sān jiā de“ lì shǐ tuì huà guān”。 sān jiā de zhè zhǒng guān niàn， lái yuán yú zhōng guó yǐ xún guò qù jīng yàn de chuán tǒng sī wéi fāng shì。 zhōng guó rén dà duō shì nóng mín， nóng mín tōng cháng bèi gēngzhòng de tǔ dì suǒ shù fù， hěn shǎo wài chū lǚ xíng。 nóng mín zhòngdì， àn shí lìng biàn huà gēng yún zhòngdì， zhǐ xū píng jiè guò qù jīng yàn， yù dào xīn shì， jiù xiǎng guò qù yòu shénme jīng yàn kě yǐ yǐ xún。 kǒng zǐ xǐ huān yuán yǐn gǔ dài quán wēi zhōu wén wáng hé zhōu gōng lái zhī chí zì jǐ de xué shuō， zhè duì hòu shì hán yù děng xǔ duō zhé xué jiā yòu jiào dà de yǐng xiǎng。 mò zǐ yǔ rú jiā zhēng biàn， yuán yǐn bǐ zhōu wén wáng、 zhōu gōng gèng gǔ lǎo de xià yǔ； mèng zǐ wéi néng líng jià mò jiā zhī shàng， wǎng wǎng yuán yǐn yáo shùn， chuán shuō zhōng bǐ xià yǔ gèng gǔ lǎo de shèng wáng。 dào jiā wéi néng shèng guò rú jiā hé mò jiā， qǐng chū fú xī、 shén nóng děng sān huáng wǔ dì bǐ yáo shùn gèng zǎo jǐ bǎi nián。 fǎ jiā shì xiān qín gè zhé xué liú pài zhōng zuì hòu chū xiàn de yī pài， tā men rèn wéi， měi gè shí dài de biàn huà dōuyòu qí bù dé bù biàn huà de yuán yīn， yīn cǐ zhǐ néng xiàn shí dì duì dài dāng jīn shì jiè。 gǔ dài dì rén mín bǐ jiào chún pǔ， zhǐ shì dāng shí wù zhì tiáo jiàn de dī xià suǒ zào chéng de， gǔ dài rén mín de pǐn dé wèi bì pǔ biàn gāo yú dāng dài rén mín。 gǔ zhě，“ rén mín shǎo 'ér cái yòu yú， gù mín bù zhēng。 …… jīn rén yòu wǔ zǐ bùwèi duō， zǐ yòu yòu wǔ zǐ， dà fù wèi sǐ 'ér yòu 'èr shí wǔ sūn。 shì yǐ rén mín zhòng 'ér huò cái guǎ， shì lì láo 'ér gòngyǎng bó， gù mín zhēng。” hán fēi zǐ céng duì shǒu zhū dài tù de gù shì zuò liǎo píng jià： jīn yù yǐ xiān wáng zhī zhèng， zhì dāng shì zhī mín， jiē shǒu zhū zhī lèi yě。“ shì yǐ shèng rén bù qī xiū gǔ， bù fǎ cháng kě， lùn shì zhī shì， yīn wéi zhī bèi。” shāng yàng yě tí guò：“ shì shì biàn 'ér xíng dào yì yě。”
chūn qiū zhàn guó shí qī“ bǎi jiā zhēng míng” zhōng zhù zhāng“ fǎ zhì” de yī gè xué pài。 rú jiā xué pài de zuì hòu yī wèi dà shī xún zǐ（ xún qīng） shì qí xiān qū zhě， tā de dì zǐ hán fēi zǐ（ hán fēi） zé shì fǎ jiā xué pài de jí dà chéng zhě。 zuò wéi rú xué dà shī de xún zǐ zài zhèng zhì zhù zhāng shàng duì mèng zǐ de xué shuō yòu yòu suǒ fā zhǎn。 zài zūn wáng dào、 jǔ xián néng de jī chǔ shàng， xún zǐ zhù zhāng jiān chēng bà lì， fǎ hòu wáng； bù mí xìn tiān dào guǐ shén 'ér qiáng diào rén de néng dòng xìng， jù yòu wéi wù zhù yì de sī xiǎng chéngfèn。 hán fēi zǐ yǔ lǎo shī de zhèng zhì sī xiǎng yě bù jìn xiāng tóng， tā jiān ruì gōng jī rú mò zhī dào， tí chū liǎo yǐ fǎ zhì wéi zhōng xīn de fǎ、 shù、 shì xiāng jié hé de sī xiǎng， xíng chéng liǎo jiào wán zhěng de fēng jiàn zhuān zhì zhù yì lǐ lùn。 cóng wén fēng lái kàn， xún zǐ de sǎnwén cí huì fēng fù， jù fǎ guī zhěng， céng cì qīng xī， lùn diǎn xiān míng； ér hán fēi de sǎnwén zé shàn yòng yù yán、 bǐ yù， fēng máng ruì lì， yì lùn tòu bì。 shī tú 'èr rén de sǎnwén duì hòu shì yǐng xiǎng hěn dà， yóu qí shì duì hàn chū xǔ duō zhèng lùn jiā de zhèng lùn wén yòu zhe zhí jiē de yǐng xiǎng。 |
fǎ jiā de zhì guó zhī dào Legalism statecraft |
1、 zhì dìng fǎ lǜ：“ fǎ zhě， biān zhù zhī tú jí， shè zhī yú guān fǔ， ér bù zhī yú bǎi xìng zhě yě。” fǎ de zuò yòng shì yuē shù bǎi xìng de xíng wéi。 ér jūn wáng yōng yòu quán shì kě yǐ chéng fá wéi fǎ zhī rén， kě yǐ jiǎng shǎng shùn fú wáng fǎ de rén。 tōng guò shǎng fá lái dū cù bǎi xìng de lǐ lùn yǐ jù shì rén xìng qū lì bì hài。 tóng shí hán fēi zǐ hái bǔ chōng dào：“ fū shèng rén zhī zhì guó， bù shì rén zhī wéi wú shàn yě， ér yòng qí bù dé wéi fēi yě。 shì rén zhī wéi wú shàn yě， jìng nèi bù shí shù； yòng rén bù dé wéi fēi， yī guó kě shǐ qí。 wéi zhì zhě yòng zhòng 'ér shè guǎ， gù bù wù dé 'ér wù fǎ。” shèng rén zhì guó， bù shì yào rén rén wéi shàn， ér shǐ rén rén bù zuò 'è， guó jiā biàn néng tài píng。 jūn wáng zhì guó， yìng zhe yǎn yú dà duō shù， ér shǎo shù rén wú guān hóng zhǐ。 suǒ yǐ zhuólì yú zhí fǎ， fēi lì dé。 jù cǐ tuī lùn， jūn wáng zhǐ xū zhǎng wò fǎ lǜ hé wēi shì， bù xū yào tè shū dé cái néng hé pǐn dé， yǐ fǎ zhì mín， fēi yǐ dé gǎn huà mín zhòng， zhè shì tú láo de。 hán fēi zǐ
2、 xún míng 'ér zé shí： zhè shì fǎ jiā duì“ zhèng míng” de jiě shì。 jūn wáng xū yào yòu yī tào jià yù chén zǐ de quán shù。 ér dān rèn yī dìng zhí wù de guān lì yòu zé rèn qù wán chéng qí zhí wù suǒ yào qiú de gè xiàng gōng zuò。 jūn wáng de zhí zé shì bǎ mǒu xiàng míng yì de zhí wù shòu gěi mǒu rén， zhè xiàng zhí wù suǒ yào qiú de gōng zuò yǐ jīng zài xiāng guān fǎ lǜ zhōng míng què guī dìng， jūn wáng zhǐ guān xīn mǒu gè guān lì shì fǒu kè jìn zhí shǒu， zhì yú zěn yàng wán chéng gōng zuò yào qiú， shì chén zǐ běn shēn de shì， bù xū yào jūn wáng zhǐ dǎo。 jūn wáng yào zuò de zhǐ shì： wán chéng rèn wù yòu shǎng， wán bù chéng rèn wù shòu fá。 guān jiàn shì jūn wáng rú hé xuǎn zé hé shì rén qù dān rèn mǒu xiàng zhí wù。“ wéi rén chén zhě chén 'ér yán， jūn yǐ qí yán shòu zhī shì， zhuān yǐ qí shì zé qí gōng。 gōng dāng qí shì， shì dāng qí yán， zé shǎng； gōng bù dāng qí shì， shì bù dāng qí yán， zé fá。” zhè yàng， néng zhě jū shàng wèi， wú néng zhě táo tài。
3、 yīn cǐ， zǒng de shuō lái， fǎ jiā bìng bù jì xī wàng yú tōng guò jiào yù jiāng dà zhòng gǎi zào chéng xīn rén。 ér shì tōng guò cóng shí jì chū fā， zhì dìng fǎ lǜ， pèi yǐ jūn wáng de quán shù yǔ wēi shì， tǒng zhì chén mín。 nà wèihé hán fēi zǐ duì“ lì dé” de wén huà jiào yù rú cǐ bù xiè ní？ qí gēn yuán zài yú hán fēi zǐ shēn xìn rén xìng 'è。 yīn wéi tā shì xún zǐ de xué shēng。 |
fǎ jiā zuò yòng Legalism role |
fǎ jiā shì xiān qín zhū zǐ zhōng duì fǎ lǜ zuì wéi zhòng shì de yī pài。 tā men bìng fēi yǐ zhù zhāng“ yǐ fǎ zhì guó” de“ fǎ zhì” ér wén míng， ér shì yǐ“ quán， shù， shì” zhú jí tǒng zhì wéi gēn běn， jiàn lì liǎo míng wéi fǎ zhì shí wéi rén zhì de fēng jiàn guī zhāng tǐ xì。 ér qiě tí chū liǎo yī zhěng tào de lǐ lùn hé fāng fǎ。 zhè wéi hòu lái jiàn lì de zhōng yāng jí quán de qín cháo tí gōng liǎo yòu xiào de lǐ lùn yǐ jù， hòu lái de hàn cháo jì chéng liǎo qín cháo de jí quán tǐ zhì yǐ jí fǎ lǜ tǐ zhì， zhè jiù shì wǒ guó gǔ dài fēng jiàn shè huì de zhèng zhì yǔ rén zhì zhù tǐ。
fǎ jiā zài fǎ lǐ xué fāng miàn zuò chū liǎo gòng xiàn， duì yú fǎ lǜ de qǐ yuán、 běn zhì、 zuò yòng yǐ jí fǎ lǜ tóng shè huì jīng jì、 shí dài yào qiú、 guó jiā zhèng quán、 lún lǐ dào dé、 fēng sú xí guàn、 zì rán huán jìng yǐ jí rén kǒu、 rén xìng de guān xì děng jī běn de wèn tí dū zuò liǎo tàn tǎo， ér qiě zhuó yòu chéng xiào。
dàn shì fǎ jiā yě yòu qí bù zú de dì fāng。 rú jí lì kuā dà fǎ lǜ de zuò yòng， qiáng diào yòng zhòng xíng lái zhì lǐ guó jiā，“ yǐ xíng qù xíng”， ér qiě shì duì qīng zuì shí xíng zhòng fá， mí xìn fǎ lǜ de zuò yòng。 tā men rèn wéi rén de běn xìng dōushì zhuī qiú lì yì de， méi yòu shénme dào dé de biāo zhǔn kě yán， suǒ yǐ， jiù yào yòng lì yì、 róng yù lái yòu dǎo rén mín qù zuò。 bǐ rú zhàn zhēng， rú guǒ lì xià zhàn gōng jiù jǐyǔ hěn gāo de shǎng cì， bāo kuò guān zhí， zhè yàng lái jī lì shì bīng yǔ jiànglǐng fèn yǒng zuò zhàn。 zhè yě xǔ shì qín guó jūn duì zhàn dǒu lì qiáng dà de yuán yīn zhī yī， miè liù guó tǒng yī zhōng guó， fǎ jiā de zuò yòng yīnggāi kěn dìng， jìn guǎn tā yòu yī xiē bù zú。 |
|
zài xiān qín zhū zǐ zhōng， zhēn duì shè huì wèn tí， rú jiā tí chàng rén 'ài； mò jiā zhù zhāng jiān 'ài； ér dào jiā zé rèn wéi， rén 'ài hé jiān 'ài dōubù néng jiù shì， wéi yī de fāng fǎ jiù shì shénme dōubù zuò， jí“ wú wéi” de sī xiǎng。 sān jiā jī liè zhēng lùn， dàn tā mendōu zhù zhāng huí dào guò qù。 cǐ shí， zhù zhāng miàn duì wèi lái de fǎ jiā héng kōng chū shì。 fǎ jiā xué pài de dài biǎo rén wù， shì zhàn guó shí qī de shāng yàng hé hán fēi。
fǎ jiā ， shì xiān qín zhū zǐ zhōng de lìng lèi。 zài xiān qín zhū zǐ zhū jiā dāng zhōng， wéi dú fǎ jiā de sī xiǎng， shì bì xū xiàn chū xìng mìng lái shí jiàn， liú chū xiān xuè lái jì diàn， shì xuè rǎn de sī xiǎng。 zhè lǐ miàn liúxiě de、 fù chū shēng mìng de， bù dàn yòu dāng shí xǔ duō yòu zuì huò zhě wú gū de guì zú hé pín mín， hái yòu fǎ jiā xué pài de dài biǎo rén wù， bǐ rú shāng yàng hé hán fēi。
fǎn duì lǐ zhì
fǎ jiā zhòng shì fǎ lǜ， ér fǎn duì rú jiā de“ lǐ”。 tā men rèn wéi， dāng shí de xīn xīng dì zhù jiē jí fǎn duì guì zú lǒng duàn jīng jì hé zhèng zhì lì yì de shì xí tè quán， yào qiú tǔ dì sī yòu hé 'àn gōng láo yǔ cáigàn shòu yú guān zhí， zhè shì hěn gōng píng de， zhèng què de zhù zhāng。 ér wéi hù guì zú tè quán de lǐ zhì zé shì luò hòu de， bù gōng píng de。 dāng dài xué zhě liú mù yú（ liú duó） píng jià fǎ jiā sī xiǎng“ lǐ xià xiǎo rén， xíng shàng dà fū， xíng lǐ bù piān， wèi zhī fǎ jiā ， wèi zhī shèng dào”。
fǎ lǜ de zuò yòng
dì yī gè zuò yòng jiù shì“ dìng fēn zhǐ zhēng”， yě jiù shì míng què wù de suǒ yòu quán。 qí zhōng fǎ jiā zhī yī shèn dào jiù zuò liǎo hěn qiǎn xiǎn de bǐ yù：“ yī tù zǒu， bǎi rén zhuī zhī。 jī tù yú shì， guò 'ér bù gù。 fēi bù yù tù， fèndìng bù kě zhēng yě。” yì sī shì shuō， yī gè tù zǐ páo， hěn duō de rén qù zhuī， dàn duì yú jí shì shàng de nà me duō de tù zǐ， què kàn yě bù kàn。 zhè bù shì bù xiǎng yào tù zǐ， ér shì suǒ yòu quán yǐ jīng què dìng， bù néng zài zhēng duó liǎo， fǒu zé jiù shì wéi bèi fǎ lǜ， yào shòu dào zhì cái。
dì 'èr gè zuò yòng shì“ xīng gōng jù bào”， jí gǔ lì rén men lì zhàn gōng， ér shǐ nà xiē bù fǎ zhī tú gǎn dào kǒng jù。 xīng gōng de zuì zhōng mùdì hái shì wèile fù guó qiáng bīng， qǔ dé jiān bìng zhàn zhēng de shèng lì。
“ hǎo lì 'è hài” de rén xìng lùn
fǎ jiā rèn wéi réndōu yòu“ hǎo lì 'è hài” huò zhě“ jiù lì bì hài” de běn xìng。 xiàng guǎn zǐ jiù shuō guò， shāng rén rì yè jiān chéng， gǎn qiān lǐ lù yě bù jué dé yuǎn， shì yīn wéi lì yì zài qián biān xī yǐn tā。 dǎ yú de rén bù pà wēi xiǎn， nì liú 'ér háng xíng， bǎi lǐ zhī yuǎn yě bù zài yì， yě shì zhuī qiú dǎ yú de lì yì。 yòu liǎo zhè zhǒng xiāng tóng de sī xiǎng， suǒ yǐ shāng yàng cái dé chū jié lùn：“ rén shēng yòu hàowù， gù mín kě zhì yě。”
“ bù fǎ gǔ， bù xún jīn” de lì shǐ guān
fǎ jiā fǎn duì bǎo shǒu de fù gǔ sī xiǎng， zhù zhāng ruì yì gǎi gé。 tā men rèn wéi lì shǐ shì xiàng qián fā zhǎn de， yī qiē de fǎ lǜ hé zhì dù dōuyào suí lì shǐ de fā zhǎn 'ér fā zhǎn， jì bù néng fù gǔ dàotuì， yě bù néng yīn xún shǒu jiù。 shāng yàng míng què dì tí chū liǎo“ bù fǎ gǔ， bù xún jīn” de zhù zhāng。 hán fēi zé gèng jìn yī bù fā zhǎn liǎo shāng yàng de zhù zhāng， tí chū“ shí yí 'ér zhì bù yì zhě luàn”， tā bǎ shǒu jiù de rú jiā fěng cì wéi shǒu zhū dài tù de yú chǔn zhī rén。
“ fǎ”“ shù”“ shì” jié hé de zhì guó fāng lüè
shāng yàng、 shèn dào、 shēn bù hài sān rén fēn bié tí chàng zhòng fǎ、 zhòng shì、 zhòng shù， gè yòu tè diǎn。 dào liǎo fǎ jiā sī xiǎng de jí dà chéng zhě hán fēi shí， hán fēi tí chū liǎo jiāng sān zhě jǐn mì jié hé de sī xiǎng。 fǎ shì zhǐ jiàn quán fǎ zhì， shì zhǐ de shì jūn zhù de quán shì， yào dú zhǎng jūn zhèng dà quán， shù shì zhǐ de jià yù qún chén、 zhǎng wò zhèng quán、 tuī xíng fǎ lìng de cè lüè hé shǒu duàn。 zhù yào shì chá jué、 fáng zhǐ fàn shàng zuò luàn， wéi hù jūn zhù dì wèi。
fǎ jiā sī xiǎng hé wǒ men xiàn zài suǒ tí chàng de mín zhù xíng shì de fǎ zhì jù yòu gēn běn de qū bié， zuì dà de jiù shì fǎ jiā jí lì zhù zhāng jūn zhù jí quán， ér qiě shì jué duì de。 zhè diǎn yīnggāi zhù yì。 fǎ jiā qí tā de sī xiǎng wǒ men kě yǐ yòu xuǎn zé dì jiā yǐ jiè jiàn、 lì yòng。 |
zhōng guó lì shǐ Chinese History |
| fǎ jiā ， zhōng guó chūn qiū zhàn guó shí dài yī gè yǐ fǎ zhì wéi hé xīn de sī xiǎng xué pài。 zhè gè xué pài fǒu dìng liǎo shì xí guì zú tiān rán chuán chéng de děng jí zhì dù， rèn wéi“ shèng rén gǒu kě yǐ qiáng guó， bù fǎ qí gù， gǒu kě yǐ lì mín， bù xún qí lǐ。” (《 shǐ jì • shāng jūn lièzhuàn》 ) tā men zài zhèng zhì shí jiàn zhōng， jiǎng lì gēng zhàn， huǐ qì shī shū， chè dǐ yǔ chuán tǒng wén huà jué liè， zhù zhāng yǐ fǎ zhì guó。 zhè zhǒng liú pài zhù yào shèng xíng yú zhàn guó shí de hán、 wèi、 zhào sān guó， ér zǎo qī de fǎ jiā xué pài rén wù yì lái zì zhè sān guó， rú shāng yàng lái zì wèi guó、 shēn bù hài lái zì hán guó、 shèn dào lái zì zhào guó děng。 fǎ jiā zhōng yòu sān gè xué pài： shèn dào zhòng“ shì”、 shēn bù hài zhòng“ shù”， shāng yàng zhòng“ fǎ”， zhè xiē xué pài sī xiǎng yóu hán guó rén hán fēi zǐ jí yǐ dà chéng， gòu chéng fǎ jiā sī xiǎng de zhōng jí hé xīn。 fǎ jiā zhè zhǒng xué shuō nǎi yī zhǒng chún gōng lì zhù yì de sī xiǎng tǐ xì， nèi róng hé xīn zhù yào shì zhēn duì jūn zhù rú hé jiā qiáng tǒng zhì。 zài zhàn guó shí dài nà zhǒng“ juān lǐ ràng 'ér guì zhàn zhēng， qì rén yì 'ér yòng zhà jué， gǒu yǐ qǔ qiáng 'ér yǐ yǐ” de shū sǐ jìng zhēng de qíng kuàng xià， fǎ jiā zhè zhǒng sī xiǎng zài dǒu zhēng zhōng què shì xiāng dāng shí yòng， rú qín tǒng yī liù guó jiù shì míng zhèng， ér rú jiā nà zhǒng gù shǒu chuán tǒng de wēn hé zhèng zhì zhù zhāng jiù wèi miǎn xiǎn dé yòu xiē“ yú yuǎn 'ér kuò yú shì qíng” liǎo (《 shǐ jì • mèng zǐ xún qīng lièzhuàn》 )。 xī hàn hòu qī， fǎ jiā sī xiǎng bèi“ fèi chù bǎi jiā dú zūn rú shù” de rú jiā suǒ xī shōu， bìng kāi shǐ yǐ rú fǎ bìng yòng“ rú biǎo fǎ lǐ” de lǐ lùn zhì lǐ guó jiā， dú lì de fǎ jiā xué pài zhú jiàn bèi pái chì diào。 yòu rén rèn wéi fǎ jiā dài biǎo liǎo xīn xīng dì zhù jiē jí yì shí xíng tài。 fǎ jiā shì 50467.htm> xiān qín zhū zǐ zhōng duì fǎ lǜ zuì wéi zhòng shì de yī pài。 tā men yǐ zhù zhāng“ yǐ fǎ zhì guó” de“ fǎ zhì” ér wén míng， ér qiě tí chū liǎo yī zhěng tào de lǐ lùn hé fāng fǎ。 zhè wéi hòu lái jiàn lì de zhōng yāng jí quán de qín cháo tí gōng liǎo yòu xiào de lǐ lùn yǐ jù， hòu lái de hàn cháo jì chéng liǎo qín cháo de jí quán tǐ zhì yǐ jí fǎ lǜ tǐ zhì， zhè jiù shì wǒ guó gǔ dài fēng jiàn shè huì de zhèng zhì yǔ fǎ zhì zhù tǐ。 fǎ jiā zài fǎ lǐ xué fāng miàn zuò chū liǎo gòng xiàn， duì yú fǎ lǜ de qǐ yuán、 běn zhì、 zuò yòng yǐ jí fǎ lǜ tóng shè huì jīng jì、 shí dài yào qiú、 guó jiā zhèng quán、 lún lǐ dào dé、 fēng sú xí guàn、 zì rán huán jìng yǐ jí rén kǒu、 rén xìng de guān xì děng jī běn de wèn tí dū zuò liǎo tàn tǎo， ér qiě zhuó yòu chéng xiào。 dàn shì fǎ jiā yě yòu qí bù zú de dì fāng。 rú jí lì kuā dà 17641.htm> fǎ lǜ de zuò yòng， qiáng diào yòng zhòng xíng lái zhì lǐ guó jiā，“ yǐ xíng qù xíng”， ér qiě shì duì qīng zuì shí xíng zhòng fá， mí xìn fǎ lǜ de zuò yòng。 tā men rèn wéi rén de běn xìng dōushì zhuī qiú lì yì de， méi yòu shénme dào dé de biāo zhǔn kě yán， suǒ yǐ， jiù yào yòng lì yì、 róng yù lái yòu dǎo rén mín qù zuò。 bǐ rú zhàn zhēng， rú guǒ lì xià zhàn gōng jiù jǐyǔ hěn gāo de shǎng cì， bāo kuò guān zhí， zhè yàng lái jī lì shì bīng yǔ jiànglǐng fèn yǒng zuò zhàn。 zhè yě xǔ shì qín guó jūn duì zhàn dǒu lì qiáng dà de yuán yīn zhī yī， miè liù guó tǒng yī zhōng guó， fǎ jiā de zuò yòng yīnggāi kěn dìng， jìn guǎn tā yòu yī xiē bù zú。 fǎ jiā de sī xiǎng jiǎn lüè jiè shào rú xià： fǎn duì lǐ zhì fǎ jiā zhòng shì fǎ lǜ， ér fǎn duì rú jiā de“ lǐ”。 tā men rèn wéi， dāng shí de xīn xīng dì zhù jiē jí fǎn duì guì zú lǒng duàn jīng jì hé zhèng zhì lì yì de shì xí tè quán， yào qiú tǔ dì sī yòu hé 'àn gōng láo yǔ cáigàn shòu yú guān zhí， zhè shì hěn gōng píng de， zhèng què de zhù zhāng。 ér wéi hù guì zú tè quán de lǐ zhì zé shì luò hòu de， bù gōng píng de。 fǎ lǜ de zuò yòng dì yī gè zuò yòng jiù shì“ dìng fēn zhǐ zhēng”， yě jiù shì míng què wù de suǒ yòu quán。 qí zhōng fǎ jiā zhī yī shèn dào jiù zuò liǎo hěn qiǎn xiǎn de bǐ yù：“ yī tù zǒu， bǎi rén zhuī zhī。 jī tù yú shì， guò 'ér bù gù。 fēi bù yù tù， fèndìng bù kě zhēng yě。” yì sī shì shuō， yī gè tù zǐ páo， hěn duō de rén qù zhuī， dàn duì yú jí shì shàng de nà me duō de tù zǐ， què kàn yě bù kàn。 zhè bù shì bù xiǎng yào tù zǐ， ér shì suǒ yòu quán yǐ jīng què dìng， bù néng zài zhēng duó liǎo， fǒu zé jiù shì wéi bèi fǎ lǜ， yào shòu dào zhì cái。 dì 'èr gè zuò yòng shì“ xīng gōng jù bào”， jí gǔ lì rén men lì zhàn gōng， ér shǐ nà xiē bù fǎ zhī tú gǎn dào kǒng jù。 xīng gōng de zuì zhōng mùdì hái shì wèile fù guó qiáng bīng， qǔ dé jiān bìng zhàn zhēng de shèng lì。“ hǎo lì 'è hài” de rén xìng lùn fǎ jiā rèn wéi réndōu yòu“ hǎo lì 'è hài” huò zhě“ jiù lì bì hài” de běn xìng。 xiàng guǎn zǐ jiù shuō guò， shāng rén rì yè jiān chéng， gǎn qiān lǐ lù yě bù jué dé yuǎn， shì yīn wéi lì yì zài qián biān xī yǐn tā。 dǎ yú de rén bù pà wēi xiǎn， nì liú 'ér háng xíng， bǎi lǐ zhī yuǎn yě bù zài yì， yě shì zhuī qiú dǎ yú de lì yì。 yòu liǎo zhè zhǒng xiāng tóng de sī xiǎng， suǒ yǐ shāng yàng cái dé chū jié lùn：“ rén shēng yòu hàowù， gù mín kě zhì yě。”“ bù fǎ gǔ， bù xún jīn” de lì shǐ guān fǎ jiā fǎn duì bǎo shǒu de fù gǔ sī xiǎng， zhù zhāng ruì yì gǎi gé。 tā men rèn wéi lì shǐ shì xiàng qián fā zhǎn de， yī qiē de fǎ lǜ hé zhì dù dōuyào suí lì shǐ de fā zhǎn 'ér fā zhǎn， jì bù néng fù gǔ dàotuì， yě bù néng yīn xún shǒu jiù。 shāng yàng míng què dì tí chū liǎo“ bù fǎ gǔ， bù xún jīn” de zhù zhāng。 hán fēi zé gèng jìn yī bù fā zhǎn liǎo shāng yàng de zhù zhāng， tí chū“ shí yí 'ér zhì bù yì zhě luàn”， tā bǎ shǒu jiù de rú jiā fěng cì wéi shǒu zhū dài tù de yú chǔn zhī rén。“ fǎ”“ shù”“ shì” jié hé de zhì guó fāng lüè shāng yàng、 shèn dào、 shēn bù hài sān rén fēn bié tí chàng zhòng fǎ、 zhòng shì、 zhòng shù， gè yòu tè diǎn。 dào liǎo fǎ jiā sī xiǎng de jí dà chéng zhě hán fēi shí， hán fēi tí chū liǎo jiāng sān zhě jǐn mì jié hé de sī xiǎng。 fǎ shì zhǐ jiàn quán fǎ zhì， shì zhǐ de shì jūn zhù de quán shì， yào dú zhǎng jūn zhèng dà quán， shù shì zhǐ de jià yù qún chén、 zhǎng wò zhèng quán、 tuī xíng fǎ lìng de cè lüè hé shǒu duàn。 zhù yào shì chá jué、 fáng zhǐ fàn shàng zuò luàn， wéi hù jūn zhù dì wèi。 fǎ jiā sī xiǎng hé wǒ men xiàn zài suǒ tí chàng de mín zhù xíng shì de fǎ zhì yòu gēn běn de qū bié， zuì dà de jiù shì fǎ jiā jí lì zhù zhāng jūn zhù jí quán， ér qiě shì jué duì de。 zhè diǎn yīnggāi zhù yì。 fǎ jiā qí tā de sī xiǎng wǒ men kě yǐ yòu xuǎn zé dì jiā yǐ jiè jiàn、 lì yòng。 yóu liǔ hóng píng chuàng jiàn。 b] hán fēi zǐ yòu liǎng gè jiě shì， yī zhǐ rén wù zhàn guó mò qī hán guó de 26607.htm> zhé xué jiā、 fǎ jiā xué jiā hán fēi； èr zhǐ yī běn shū， yě jiù shì hán fēi de zuò pǐn《 hán fēi zǐ》 hán fēi（ yuē qián 280- qián 233）， shì zhàn guó mò qī hán guó [ jīn hé nán 18649.htm> xīn zhèng ] de guì zú，“ xǐ xíng míng fǎ shù zhī xué”， hòu shì chēng tā wéi hán fēi zǐ。 yòu rén shuō tā kǒu chī！ tā hé lǐ sī dōushì xún zǐ de dì zǐ。 dāng shí hán guó hěn ruò， cháng shòu lín guó de qī líng， tā duō cì xiàng hán wáng tí chū fù qiáng de jì cè， dàn wèi bèi hán wáng cǎi nà。 25728.htm> hán fēi xiě liǎo《 gū fèn》《 wǔ dù》 děng yī xì liè wén zhāng， zhè xiē zuò pǐn hòu lái jí wéi《 hán fēi zǐ》 yī shū。 qín wáng yíng zhèng dú liǎo hán fēi de wén zhāng， jí wéi zàn shǎng。 gōng yuán qián 234 nián， hán fēi zuò wéi hán guó de shǐ chén lái dào qín guó， shàng shū qín wáng， quàn qí xiān fá zhào 'ér huǎn fá hán。 lǐ sī dù jì hán fēi de cái néng， yǔ yáo jiǎ yī dào jìn chán jiā yǐ xiàn hài， hán fēi bèi pò fú dú zì shā。 hán fēi zhù yì yán jiū lì shǐ， rèn wéi lì shǐ shì bù duàn fā zhǎn jìn bù de。 tā rèn wéi rú guǒ dāng jīn zhī shì hái zàn měi“ yáo、 shùn、 tānɡ、 wǔ zhī dào”“ bì wéi xīn shèng xiào yǐ”。 yīn cǐ tā zhù zhāng“ bù qī xiū gǔ， bù fǎ cháng k씓 shì yì zé shì y씓 shì yì zé bèi biàn”（《 hán fēi zǐ ž wǔ dù》）， yào gēn jù jīn tiān de shí jì lái zhì dìng zhèng cè。 tā de lì shǐ guān， wéi dāng shí dì zhù jiē jí de gǎi gé tí gōng liǎo lǐ lùn gēn jù。 hán fēi jì chéng hé zǒng jié liǎo zhàn guó shí qī fǎ jiā de sī xiǎng hé shí jiàn， tí chū liǎo jūn zhù zhuān zhì zhōng yāng jí quán de lǐ lùn。 tā zhù zhāng“ shì zài sì fāng， yào zài zhōng yāng； shèng rén zhí yào， sì fāng lái xiào”（《 hán fēi zǐ ž wù quán》）， guó jiā de dà quán， yào jí zhōng zài jūn zhù（“ shèng rén”） yī rén shǒu lǐ， jūn zhù bì xū yòu quán yòu shì， cái néng zhì lǐ tiān xià，“ wàn chéng zhī zhù， qiānshèng zhī jūn， suǒ yǐ zhì tiān xià 'ér zhēng zhū hóu zhě， yǐ qí wēi shì yě”（《 hán fēi zǐ ž rén zhù》）。 wèicǐ， jūn zhù yīnggāi shǐ yòng gè zhǒng shǒu duàn qīng chú shì xí de nú lì zhù guì zú，“ sàn qí dǎng”“ duó qí fǔ”（《 hán fēi zǐ ž zhù dào》）； tóng shí， xuǎn bá yī pī jīng guò shí jiàn duàn liàn de fēng jiàn guān lì lái qǔ dài tā men，“ zǎixiàng bì qǐ yú zhōu bù， měngjiàng bì fā yú zú wǔ”（《 hán fēi zǐ ž xiǎn xué》）。 hán fēi hái zhù zhāng gǎi gé hé shí xíng fǎ zhì， yào qiú“ fèi xiān wáng zhī jiào”（《 hán fēi zǐ ž wèn tián》），“ yǐ fǎ wéi jiào”（《 hán fēi zǐ ž wǔ dù》）。 tā qiáng diào zhì dìng liǎo“ fǎ”， jiù yào yán gé zhí xíng， rèn hé rén yě bù néng lì wài， zuò dào“ fǎ bù 'ā gu씓 xíng guò bù bì dà chén， shǎng shàn bù yí pǐ fū”（《 hán fēi zǐ ž yòu dù》）。 tā hái rèn wéi zhǐ yòu shí xíng yán xíng zhòng fá， rén mín cái huì shùn cóng， shè huì cái néng 'ān dìng， fēng jiàn tǒng zhì cái néng gǒng gù。 hán fēi de zhè xiē zhù zhāng， fǎn yìng liǎo xīn xīng fēng jiàn dì zhù jiē jí de lì yì hé yào qiú， wéi jié shù zhū hóu gē jù， jiàn lì tǒng yī de zhōng yāng jí quán de fēng jiàn guó jiā， tí gōng liǎo lǐ lùn yǐ jù。 qín shǐ huáng tǒng yī zhōng guó hòu cǎi qǔ de xǔ duō zhèng zhì cuò shī， jiù shì hán fēi lǐ lùn de yìng yòng hé fā zhǎn。《 hán fēi zǐ》 shì zhàn guó mò qī hán guó fǎ jiā jí dà chéng zhě hán fēi de zhù zuò。《 hán fēi zǐ》 yī shū， zhòng diǎn xuān yáng liǎo hán fēi fǎ、 shù、 shì xiāng jié hé de fǎ zhì lǐ lùn。 hán fēi“ fǎ”“ shù”、“ shì” xiāng jié hé de lǐ lùn， dá dào liǎo xiān qín fǎ jiā lǐ lùn de zuì gāo fēng， wéi qín tǒng yī liù guó tí gōng liǎo lǐ lùn wǔ qì， tóng shí， yě wéi yǐ hòu de fēng jiàn zhuān zhì zhì dù tí gōng liǎo lǐ lùn gēn jù。 hán fēi de pǔ sù biàn zhèng fǎ sī xiǎng yě bǐ jiào tū chū， tā shǒu xiān tí chū liǎo máo dùn xué shuō， yòng máo hé dùn de yù yán gù shì， shuō míng“ bù kě xiàn zhī dùn yǔ wú bù xiàn zhī máo bù kě tóng shì 'ér lì” de dào lǐ。 zhí dé yī tí de shì，《 hán fēi zǐ》 shū zhōng jìzǎi liǎo dà liàng kuài zhì rén kǒu de 13957.htm> yù yán gù shì， zuì zhù míng de yòu“ zì xiāng máo dùn”、“ shǒu zhū dài tù”、“ huì jí jì yī”、“ làn yú chōng shù”、“ lǎo mǎ shí tú” děng děng。 zhè xiē shēng dòng de yù yán gù shì， yùn hán zhe shēn juàn de zhé lǐ， píng zhe tā men sī xiǎng xìng hé yì shù xìng de wán měi jié hé， gěi rén men yǐ zhì huì de qǐ dí， jù yòu jiào gāo de 8732.htm> wén xué jià zhí。 |
bǎi kē cí diǎn Encyclopedia |
fajia
fǎ jiā
Legalists
zhōng guó zhàn guó shí qī yǐ fǎ zhì wéi sī xiǎng hé xīn de zhòng yào xué pài。 qí sī xiǎng xiān qū kě zhuī sù dào chūn qiū shí de guǎn zhòng、 zǐ chǎn， shí jì chuàng shǐ zhě shì zhàn guó qián qī de lǐ kuī ( yuē qián 455 ～ qián 395)、 wú qǐ（？～ qián 381）、 shāng yàng、 shèn dào、 shēn bù hài děng。 zhàn guó mò qī de hán fēi shì fǎ jiā sī xiǎng de jí dà chéng zhě， tā jiàn lì liǎo wán zhěng de fǎ zhì lǐ lùn hé pǔ sù wéi wù zhù yì de zhé xué tǐ xì。
fǎ jiā sī xiǎng tóng zhōng guó fēng jiàn tǔ dì guān xì de chǎn shēng yǔ fā zhǎn xiāng lián xì， shì dì zhù jiē jí qǔ dài nú lì zhù guì zú tǒng zhì de lǐ lùn biǎo xiàn。 zài nú lì shè huì zhōng，“ lǐ” shì nú lì zhù guì zú tǒng zhì de zhèng zhì tǐ xì hé dào dé guī fàn。 chūn qiū yǐ lái， zhōu lǐ zhú bù shī qù liǎo yuán yòu de wēi lì， jiù yòu de diǎn zhāng zhì dù suí zhī shuāi luò。 wéi shì yìng fēng jiàn tǔ dì guān xì fā zhǎn de xū yào， nú lì zhù guì zú zhōng chū xiàn liǎo yī pī gǎi gé jiā， rú qí guó de guǎn zhòng、 jìn guó de guō yǎn、 zhèng guó de zǐ chǎn děng rén。 tā men bān bù fǎ lìng yǔ xíng shū， gǎi gé tián fù zhì dù， cù jìn fēng jiàn huà guò chéng， chéng wéi zhàn guó shí qī fǎ jiā xué pài de sī xiǎng xiān qū。 guǎn zhòng hé zǐ chǎn jì qiáng diào fǎ zhì， yòu zhòng shì dào dé jiào huà。 zài zhé xué shàng， tā men biǎo shù liǎo yī xiē wéi wù zhù yì de guān diǎn， guǎn zhòng jí qí hòu jì zhě tí chū“ tiān bù biàn qí cháng， dì bù yì qí zé” de guān diǎn， zǐ chǎn zé tí chū“ tiān dào yuǎn， rén dào 'ěr， fēi suǒ jí yě” de mìng tí， chéng rèn zì rán jiè yòu qí kè guān de guī lǜ， fǎn duì tiān rén gǎn yìng de mí xìn guān niàn。
zhàn guó chū qī , fēng jiàn zhì zài gè zhū hóu guó xiāng jì jiàn lì , yìng jīng jì、 zhèng zhì、 sī xiǎng lǐng yù quán miàn biàn gé nú lì zhì de xū yào， chǎn shēng liǎo xīn xīng dì zhù jiē jí de fǎ jiā xué pài。 zhè yī xué pài de sī xiǎng jiā zài lǐ lùn shàng gè yòu tè sè， zài fāng cè shàng yì gè yòu bié， dàn dū zhù zhāng yǐ“ fǎ” zhì guó。 jiǎng xué yú jì xià xué gōng de qí guó fǎ jiā ， jì chéng fā zhǎn liǎo guǎn zhòng de sī xiǎng， jí qǔ liǎo huáng lǎo zhī xué， zhù zhāng fǎ lǐ bìng zhòng， xiān dé hòu xíng， yīn dào shēng fǎ， xíng chéng liǎo yī tào jiào wéi wēn hé de fǎ zhì lǐ lùn。《 guǎn zǐ》 zhōng de fǎ jiā zhù zuò hé bó shū《 jīng fǎ》、《 shí liù jīng》、《 chēng》、《 dào yuán》 děng shì tā men de dài biǎo zuò。 ér qín jìn liǎng guó de fǎ jiā zé zhù zhāng yán xíng jùn fá， fǎn duì lǐ yì shuō jiào， zhuān zhòng yú fǎ、 shù、 shì， jiǎng lì gēng zhàn , fù guó qiáng bīng , lì bìng tiān xià。 tā men shì fǎ jiā zhōng jī liè 'ér chè dǐ de yī pài， zhèng jì xiǎn zhù。 lì shǐ shàng tōng cháng bǎ qín jìn fǎ jiā shì wéi xiān qín fǎ jiā xué pài de zhù yào dài biǎo。
qín jìn fǎ jiā de chuàng shǐ rén zhī yī lǐ kuī , rèn wèi wén hóu xiāng , tí chàng“ jìn dì lì zhī jiào”， zhù zhāng dà lì fā zhǎn nóng yè shēng chǎn , tiáozhěng zū gǔ , chuàng“ píng dí” fǎ， jiān gù nóng rén yǔ shì mín de lì yì。 tā hái shōu jí dāng shí zhū guó xíng lǜ , biān chéng《 fǎ jīng》 6 piān ;《 dào fǎ》、《 zéi fǎ》、《 qiú fǎ》、《 bǔ fǎ》、《 zá fǎ》、《 jù fǎ》。《 fǎ jīng》 wéi zhōng guó gǔ dài dì yī bù jiào wéi wán zhěng de fǎ diǎn。 yǔ lǐ kuī tóng shí de wú qǐ xiān zài wèi guó jìn xíng bīng zhì gǎi gé， hòu yòu zài chǔ guó jìn xíng zhèng zhì gǎi gé ,“ míng fǎ shěn huì , sǔn bù jí zhī guān”，“ shǐ fēng jūn zhī zǐ sūn sān shì 'ér shōu jué lù”， dǎ pò jiù guì zú de shì qīng shì lù zhì， qiǎngpò jiù guì zú xǐ biān kěn huāng， jiǎng lì“ zhàn dǒu zhī shì”。 hòu lái， shāng yàng zài qín shí xíng liǎng cì biàn fǎ , zhù yào nèi róng shì : kāi qiān mò fēng jiāng , fèi chú jǐng tián zhì dù ; chéng rèn tǔ dì sī yòu , jiǎng lì nóng zhàn , fán qín yú gēng zhì 'ér duō jiǎo sù bó zhě kě gǎi biàn yuán lái shēn fèn； yòu jūn gōng zhě kě shòu yǐ jué wèi ; shí xíng jùn xiàn zhì ; zhù zhāng yòng yán xíng zhòng fá yǐ dù jué fàn zuì。 dàn shì tā pái chì dào dé jiào huà， qīng shì zhī shí wén huà de zuò yòng。 tā yòng fā zhǎn guān diǎn kàn dài lì shǐ， tí chū“ fǎn gǔ zhě bù kě fēi , ér xún lǐ zhě bù zú duō” ,“ zhì shì bù yī dào， biàn guó bù fǎ gǔ”。
shāng yàng zhòng“ fǎ”， shēn bù hài zé zhòng“ shù”。“ shù zhě， yīn rèn 'ér shòu guān， xún míng 'ér zé shí， cāo shā shēng zhī bǐng , kè qún chén zhī néng zhě yě , cǐ rén zhù zhī suǒ zhí yě”（《 hán fēi zǐ · dìng fǎ》）。 wèile fáng bèi dà chén cāo zòng quán lì、 wán nòng fǎ bǐng， shēn bù hài jiàn yì zuì gāo tǒng zhì zhě bì xū yòng shù， jūn zhù yìng yǐ“ dú shì”、“ dú tīng”、“ dú duàn” de shǒu duàn lái shí xíng tǒng zhì。 tā rèn wéi，“ dú shì zhě wèi míng， dú tīng zhě wèi cōng。 néng dú duàn zhě， gù kě yǐ wéi tiān xià zhù”， jūn zhù“ fāng cùn zhī jī zhèng 'ér tiān xià zhì， gù yī yán zhèng 'ér tiān xià dìng， yī yán yǐ 'ér tiān xià mí”。 jūn zhù gè rén de yán lùn hé zhù zhāng kě yǐ jué dìng guó jiā de xīng wáng， biǎo míng liǎo zhuān zhì dú cái zhù yì de sī xiǎng。
shèn dào shì fǎ jiā zhōng qiáng diào“ shì” zhì de yī pài， zhù zhāng jūn zhù kě yǐ“ wò fǎ chù shì”，“ wú wéi 'ér zhì tiān xià”。 tā cóng“ qì zhī qù jǐ” de guān diǎn chū fā， tí chū“ dà jūn rèn fǎ 'ér fú gōng， zé shì duàn yú fǎ yǐ”。 tā yǐ fǎ wéi zuì gāo zhǔn zé， tí chàng“ guān bù sī qīn， fǎ bù yí 'ài， shàng xià |
fó jiào bǎi kē Buddhist Encyclopedia |
| 【 fǎ jiā 】 （ zá yǔ） yóu yán fó mén。 |
|
- n.: legalist
|
|
| fǎ jiā cūn |
|
| rén wù | lì shǐ rén wù | zhū zǐ bǎi jiā | bǎi kē cí diǎn | bǎi kē dà quán | lì shǐ | gǔ jí | xiān qín | | bǎi kē zhī shí | zhèng zhì | hán fēi zǐ | zhàn guó | wén huà | chéng yǔ | chéng yǔ cí diǎn | chūn qiū | | jìn guó | sī xiǎng jiā | míng jiā | bǎi jiā zhēng míng | guó xué | hán fēi | shù zhì | gèng duō jiēguǒ ... |
|
|
| shū fǎ jiā | mì fǎ jiā | wén fǎ jiā | bīng fǎ jiā | | mín fǎ jiā | yǔ fǎ jiā | lǐ fǎ jiā | |
|
|
| guǎn zǐ | zhèng lùn | táng yīn bǐ shì | zhé yù guī jiàn | dèng xī zǐ | yí yù jí | | shāng zǐ | | |
| shēn bù hài | shèn dào | zhū hóu guó | lìng chū rú shān | | jīng jì shí lì | zhé xué liú pài | yǐ kào de | zhǐ shì dāng shí | | bù fǎ cháng kě | zǔ zhì lǐng dǎo | fǎ jiā bèi jǐng jiè shào | xī zhōu fēng jiàn shè huì | | zhēn duì guì zú | zhēn duì pǔ tōng bǎi xìng | zài xī zhōu | gè zhǒng shè huì guān xì | | zhù yào yǐ kào | gè rén jiē chù | lái wéi chí | shēng huó zài | | shè huì jīn zì tǎ | zé shì yī xiē | xià jí zhū hóu | zhī jiān de jiāo wǎng chēng wéi | | ér guì zú yǐ kào | pò shǐ shù mín fú cóng | dào liǎo dōng zhōu shí qī | shè huì gè jiē céng | | yuán yòu de jiāng yìng jiè xiàn | zhú jiàn bèi dǎ pò | dà guó zhī jiān qīn lüè | zhàn guó qī xióng zhī zhōng | | kě yǐ dé dào yìn zhèng | gè guó lǐng dǎo rén | ruò ròu qiáng shí de | bǎo cún zì jǐ de guó jiā | | qiáng dà guó jiā jūn shì | miàn duì zhè yàng de xíng shì | lì tú jiě jué | kě shì dū guò yú lǐ xiǎng huà | | gè guó jūn wáng | ài tīng de bù shì | zěn yàng móu qiú | mín zhòng de 'ān jū lè yè | | ér shì rú hé | jiě jué dāng qián de | yán jùn de guó jì xíng shì | fāng shù zhī shì | | dēng shàng liǎo | lì shǐ de wǔ tái | yòu yī xiē rén | wèitā men | | gǔ chuī de | tǒng zhì fāng lüè | tí gōng lǐ lùn yǐ jù | zhè jiù gòu chéng liǎo | | fǎ jiā de | sī xiǎng zhù zhāng | yòu yī zhǒng duì | fǎ jiā de wù jiě | | | | | gèng duō jiēguǒ ... |