|
|
jǐ suǒ dòng wù mén zhōng zuì zhù yào de yě shì zuì gāo jí de yī gè yà mén， yīn dà duō shù dū jù yòu dài tì jǐ suǒ、 yóu jǐ chuí lián jiē zǔ chéng de jǐ zhù 'ér dé míng。 bìng yǐ cǐ qū bié yú wú jǐ chuí dòng wù。 yì chēng yòu tóu dòng wù（ Craniata）。 bāo kuò suǒ yòu tǐ nèi jù yòu jǐ chuí gǔ de dòng wù。 jǐ chuí dòng wù chú liǎo jù yòu jǐ suǒ dòng wù mén de sān xiàng jī běn tè zhēng： jǐ suǒ、 bèi shén jīng guǎn、 sāi liè wài， hái yòu jǐ fāng miàn jìn bù xìng de tè zhēng。 tǐ nèi chū xiàn liǎo yóu xǔ duō kuài jǐ chuí gǔ lián jiē 'ér chéng de jǐ zhù， tā dài tì liǎo jǐ suǒ， chéng wéi xīn de zhī chí shēn tǐ de zhōng zhóu hé bǎo hù jǐ suǐ de qì guān。 zài dī děng jǐ chuí dòng wù， jǐ suǒ réng bǎo liú zhe zuò wéi zhī chí jié gòu， dàn chū xiàn liǎo chú xíng jǐ chuí gǔ， ér zài duō shù jǐ chuí dòng wù， zé zhǐ zài pēi tāi shí qī yòu jǐ suǒ， yǐ hòu jiù bèi jǐ zhù suǒ dài tì liǎo， jǐ suǒ zhú jiàn tuì suō， jǐn liú cán yú huò wán quán tuì huà。
jǐ chuí dòng wù chū xiàn liǎo xiù、 shì、 tīng děng jí zhōng de gǎn guān。 bèi shén jīng guǎn fēn huà chéng nǎo hé jǐ suǐ， nǎo jìn yī bù fēn huà wéi dà nǎo、 jiān nǎo、 zhōng nǎo、 xiǎo nǎo hé yán nǎo。 fā dá hé jí zhōng de shén jīng zhōng shū shì jǐ chuí dòng wù zhòng yào de jìn bù xìng tè diǎn。 yòu liǎo nǎo hé gǎn guān， zài jiā shàng bǎo hù tā men de tóu gǔ， jiù gòu chéng liǎo míng xiǎn de tóu bù。 yīn cǐ， běn yà mén yòu chēng yòu tóu lèi（ Craniata）。 xún huán xì tǒng chū xiàn liǎo wèi yú xiāo huà dào fù cè de xīn zàng， zuò wéi qiáng yòu lì de jī tǒng， tuī dòng xuè yè xún huán。 pái xiè xì tǒng chū xiàn liǎo jí zhōng de shèn zàng， dài tì liǎo fēn jié pái liè de shèn guǎn， néng gèng yòu xiào dì pái chū dài xiè fèi wù。 jǐ chuí dòng wù hái chū xiàn liǎo chéng duì de fù zhī， jí shuǐ shēng dòng wù de 'ǒu qí hé lù shēng dòng wù de sì zhī， zhè jiù dà dà tí gāo liǎo yùn dòng de néng lì。
běn yà mén bāo kuò xiàn cún de yuē 39000 zhǒng， fēn shǔ yú 7 gāng： yuán kǒu gāng、 ruǎn gǔ yú gāng、 yìng gǔ yú gāng、 liǎng qī gāng、 pá xíng gāng、 niǎo gāng hé bǔ rǔ gāng。 tǐ xíng zuǒ yòu duìchèn， yī bān fēn wéi tóu、 qūgàn hé wěi sān bù fēn。 qūgàn bù duō jù yòu chéng duì fù zhī， shuǐ qī dòng wù chéng wéi xiōng qí、 fù qí， lù qī dòng wù chéng wéi qián zhī、 hòu zhī。 tǐ nèi jù yòu 1 tiáo yóu xǔ duō jǐ chuí gǔ lián jiē 'ér chéng de jǐ zhù， tóu gǔ fā dá。 zhōng shū shén jīng xì tǒng zài shēn tǐ bèi cè， xīn zàng zài fù cè， yǔ wú jǐ chuí dòng wù de zhèng xiāng fǎn。 fán zhí yòu 3 zhǒng lèi xíng： luǎn shēng、 luǎn tāi shēng huò tāi shēng。 |
|
běn yà mén dòng wù jìn guǎn xíng tài jié gòu bǐ cǐ xuán shū、 shēng huó fāng shì qiān chā wàn bié， dàn jūn yòu shǔ yú jǐ suǒ dòng wù de gòng tóng tè zhēng： zài pēi tāi fā yù zǎo qī chū xiàn jǐ suǒ、 shén jīng guǎn， yān tóu jù sāi liè。
① chū xiàn liǎo míng xiǎn de tóu bù， zhōng shū shén jīng xì tǒng chéng guǎn zhuàng， qián duān kuò dà wéi nǎo， qí hòu fāng fēn huà chū jǐ suǐ； ② dà duō shù zhǒng lèi de jǐ suǒ zhǐ jiàn yú fā yù zǎo qī（ yuán kǒu gāng、 ruǎn gǔ yú gāng hé yìng gǔ yú gāng lì wài）， yǐ hòu jí wéi yóu dān gè de jǐ chuí gǔ lián jiē 'ér chéng de jǐ zhù suǒ dài tì； ③ yuán shēng shuǐ shēng dòng wù yòng sāi hū xī， cì shēng shuǐ shēng dòng wù hé lù qī dòng wù zhǐ zài pēi tāi qī chū xiàn sāi liè， chéng tǐ zé yòng fèi hū xī； ④ chú yuán kǒu gāng wài， dū jù bèi shàng、 xià hé； ⑤ xún huán xì tǒng jiào wán shàn， chū xiàn néng shōu suō de xīn zàng， cù jìn xuè yè xún huán， yòu lì yú tí gāo shēng lǐ jī néng； ⑥ yòng gòu zào fù zá de shèn zàng dài tì jiǎn dān de shèn guǎn， tí gāo pái xiè jī néng， shǐ yóu xīn chén dài xiè chǎn shēng de dà liàng fèi wù néng gèng yòu xiào dì pái chū tǐ wài； ⑦ chú yuán kǒu gāng wài， shuǐ shēng dòng wù jù 'ǒu qí， lù shēng dòng wù jù chéng duì de fù zhī。 suǒ yǐ běn yà mén dòng wù réng bǐ bàn suǒ dòng wù mén、 wěi suǒ dòng wù yà mén hé tóu suǒ dòng wù yà mén dòng wù de jié gòu dū gāo jí。
1. wài bù jié gòu
yī ． chū xiàn liǎo fāng gǔ zhì de jǐ zhù。 gǔ gé xì tǒng jìn yī bù fù zá hé wán shàn。（ dài tì jǐ suǒ， chéng wéi zhī chí shēn tǐ de xīn zhōng zhóu） zhī chí。
jǐ zhù dài tì liǎo jǐ suǒ de zuò yòng， tóng shí jǐ zhù duì jǐ suǐ yòu qǐ zhe bǎo hù de zuò yòng， jǐ zhù zài qián duān fā zhǎn chéng tóu gǔ， xíng chéng tóu lú， gèng yòu xiào dì bǎo hù zhe gǎn jué qì guān ―― yǎn jīng， tīng jué qì guān―― ěr， yǐ jí zhōng shū N―― nǎo。 xiōng kuò―― bǎo hù zhe xīn zàng， fèi děng zhòng yào qì guān。
èr． yòu liǎo míng xiǎn de tóu bù， jǐ chuí dòng wù yòu chēng “ yòu tóu lèi ”。
yòu liǎo tóu， yì wèi zhe N guǎn gāo dù fēn huà。 dào liǎo jǐ chuí dòng wù， qí N guǎn fēn huà wéi： nǎo， yǎn， ěr， bí， jǐ suǐ děng jié gòu， zhè jiù dà dà jiā qiáng liǎo dòng wù gè tǐ duì wài jiè cì jī de gǎn yìng néng lì。
sān． chū xiàn liǎo shàng xià hé（ chú yuán kǒu gāng）， zhè shì jǐ chuí dòng wù cái yòu de， yòu chēng“ yòu hé lèi”。“ hé” yòu hé yòng？ hé shì yòng zhī chí kǒu bù de jié gòu， yòu liǎo hé， shǐ dòng wù de bào xìn yóu bèi dòng biàn wéi zhù dòng， yě jiā qiáng liǎo dòng wù de xiāo huà xī shōu gōng néng。
（ 2） nèi bù jié gòu
yī． yòu liǎo wán shàn de xún huán xì tǒng。 chū xiàn liǎo zhēn zhèng de xīn zàng。 huì bó dòng， yòu fù zá de xuè guǎn xì tǒng， duō shù zhǒng lèi de duō yǎng xuè yǔ quē yǎng xuè fēn kāi liú dòng。 néng shǐ dòng wù tǐ bǎo chí wàng shèng de dài xiè huó dòng。
èr． fù zá de shèn zàng liǎo jiǎn dān de shèn guǎn（ zhòng yào de pái xiè qì guān） tí gāo liǎo pái xiè xì tǒng de jī néng。 néng shǐ xīn chén dài xiè chǎn shēng de dà liàng fèi wù gèng yòu xiào dì pái chū tǐ wài。
sān． shuǐ shēng zhǒng lèi yòng sāi hū xī， lù shēng zhǒng lèi yòng fèi hū xī。 yòu liǎo fèi， gèng yòu xiào dì lì yòng kōng qì zhōng de yǎng suǒ， mǎn zú dòng wù tǐ duì yǎng qì de xū qiú（ O23 － 9 háo shēng / shēng shuǐ O2210 háo shēng / shēng kōng qì ＞ H2O20 bèi）。
sì． yùn dòng qì guān chū xiàn liǎo chéng duì de fù zhī（ chú yuán kǒu lèi）：
shuǐ shēng zhǒng lèi： xiōng qí， fù qí（ 2 duì）
lù shēng zhǒng lèi： qián zhī， hòu zhī（ 2 duì）
rén lèi： shǒu， jiǎo（ 2 duì）
yú： huī qí jī shuǐ
niǎo lèi： kě yǐ zhǎn chì gāo fēi
shòu lèi： kě yǐ jí zú bēn chí
chéng duì fù zhī de yùn dòng， dà dà dì kuò dà liǎo jǐ chuí dòng wù de shēng huó fàn wéi， bìng tí gāo liǎo shè shí， qiú 'ǒu hé bì dí de néng lì。 hǎi lù kōng， cǎo yuán， sēn lín， xuě shān， píng yuán， jiāng hé， húpō， jūn yòu jǐ chuí dòng wù shēng cún。
běn yà mén bāo kuò： yuán kǒu gāng、 ruǎn gǔ yú gāng、 yìng gǔ yú gāng、 liǎng qī gāng、 pá xíng gāng、 niǎo gāng hé bǔ rǔ gāng。 gè gāng de tè zhēng suī rán yòu xiǎn zhù chā bié， dàn zǔ chéng qū tǐ de qì guān xì tǒng jí qí gōng néng jī běn yī zhì。 gēn jù gōng néng de bù tóng， jǐ chuí dòng wù de qì guān xì tǒng yī bān kě fēn wéi： pí fū xì tǒng、 gǔ gé xì tǒng、 jī ròu xì tǒng、 xiāo huà xì tǒng、 hū xī xì tǒng、 xún huán xì tǒng、 shén jīng xì tǒng、 pái xiè xì tǒng、 xiè zhí xì tǒng、 nèi fēn mì xì tǒng、 gǎn jué qì guān。 |
|
jǐ chuí dòng wù shēn tǐ duō chéng liǎng cè duìchèn， fēn tóu、 qūgàn hé wěi sān bù fēn， lù shēng zhě jù yòu jǐng bù， shǐ tóu bù gèng wéi líng huó。 qūgàn jù yòu fù zhī（ qí huò sì zhī）。 zhù yào gǔ gé yóu jī ròu bāo wéi， yòng yǐ zhī chí shēn tǐ hé biàn yú jī ròu huó dòng。 tǐ wài cháng zhe shēng chǐ、 jiǎo、 lín、 máo、 yǔ、 tí、 zhǎo děng。 shēn tǐ gè qì guān gāo dù fēn huá， nǎo wèi yú tóu bù， zhōng shū shén jīng wèi bèi cè， xún huán xì tǒng zài fù cè， chū xiàn liǎo néng shōu suō de xīn zàng。 xiāo huà dào fēn wéi wèi、 cháng děng。 yuán shǐ de shuǐ shēng zhǒng lèi yòng sāi hū xī， lù shēng zhǒng lèi yòng fèi hū xī。
gǔ jǐ chuí dòng wù yóu yú shù liàng zhòng duō， zhǒng lèi páng zá， qí fēn lèi yǔ xiàn dài shēng wù xué bìng bù wán quán yī zhì。 yī bān gēn jù shēng tài jí tǐ xíng děng tè diǎn， fēn wéi yī xià bā gè gāng。
wú hé chāo gāng (Agnatha)
tóu jiá yú xíng gāng (Cephalaspidemorphi)
tóu jiá yú yà gāng (Cephalaspida)*
quē jiá yú yà gāng (Anaspida)*
kuī jiá yú yà gāng (Galseaspida)*
qī sāi mán yà gāng (Petromyzonida)
máng mán yà gāng (Myxinoidea)
qí jiá yú xíng gāng (Pteraspidomorphi)*
qí jiá yú yà gāng (Pteraspida)*
qiāng lín yú yà gāng (Coelolepida)*
yòu hé chāo gāng (Gnatha)
dùn pí yú gāng (Placodermi)*
ruǎn gǔ yú gāng (Chondrichthyes)
bǎn sāi yà gāng (Elasmobranchii)
quán tóu yà gāng (Holocephali)
jí yú gāng (Acanthodii)*
yìng gǔ yú gāng (Osteichthyes)
fú qí yú yà gāng (Actinopterygii)
zǒng qí yú yà gāng (Crossopterygii)
bì qí yú yà gāng (Brachiopterygii)
fèi yú yà gāng (Dipneusti)
liǎng qī gāng (Amphibia)
mí chǐ yà gāng (Labyrinthodontia)*
ké chuí yà gāng (Lepospondyli)*
huá tǐ yà gāng (Lissamphibia)
xī xíng gāng (Reptilia)
wú kǒng yà gāng (Anapsida)
xià kǒng yà gāng (Synapsida)*
diào kǒng yà gāng (Euryapsida)*
yòu lín yà gāng (Lepidosauria)
chū lóng yà gāng (Archosauria)
niǎo gāng (Aves)
gǔ niǎo yà gāng (Archaeornithes)
jīn niǎo yà gāng (Neornithes)
bǔ rǔ gāng (Mammalia)
yuán shòu yà gāng (Prototheria)
hòu shòu yà gāng (Metatheria)
zhēn shòu yà gāng (Theria)
biāo * zhě wéi yǐ miè jué zhǒng lèi |
|
jizhui dongwu yamen
jǐ chuí dòng wù yà mén
Vertebrata
jǐ suǒ dòng wù mén zhōng shù liàng zuì duō、 jié gòu zuì fù zá、 jìn huà dì wèi zuì gāo de 1 yà mén。 běn yà mén dòng wù jìn guǎn xíng tài jié gòu bǐ cǐ xuán shū、 shēng huó fāng shì qiān chā wàn bié， dàn jūn yòu shǔ yú jǐ suǒ dòng wù de gòng tóng tè zhēng： zài pēi tāi fā yù zǎo qī chū xiàn jǐ suǒ、 shén jīng guǎn， yān tóu jù sāi liè。 yóu yú tā men① chū xiàn liǎo míng xiǎn de tóu bù， zhōng shū shén jīng xì tǒng chéng guǎn zhuàng， qián duān kuò dà wéi nǎo， qí hòu fāng fēn huà chū jǐ suǐ；② dà duō shù zhǒng lèi de jǐ suǒ zhǐ jiàn yú fā yù zǎo qī（ yuán kǒu gāng、 ruǎn gǔ yú gāng hé yìng gǔ yú gāng lì wài）， yǐ hòu jí wéi yóu dān gè de jǐ chuí gǔ lián jiē 'ér chéng de jǐ zhù suǒ dài tì；③ yuán shēng shuǐ shēng dòng wù yòng sāi hū xī， cì shēng shuǐ shēng dòng wù hé lù qī dòng wù zhǐ zài pēi tāi qī chū xiàn sāi liè， chéng tǐ zé yòng fèi hū xī；④ chú yuán kǒu gāng wài， dū jù bèi shàng、 xià hé；⑤ xún huán xì tǒng jiào wán shàn， chū xiàn néng shōu suō de xīn zàng， cù jìn xuè yè xún huán， yòu lì yú tí gāo shēng lǐ jī néng；⑥ yòng gòu zào fù zá de shèn zàng dài tì jiǎn dān de shèn guǎn， tí gāo pái xiè jī néng， shǐ yóu xīn chén dài xiè chǎn shēng de dà liàng fèi wù néng gèng yòu xiào dì pái chū tǐ wài；⑦ chú yuán kǒu gāng wài， shuǐ shēng dòng wù jù 'ǒu qí， lù shēng dòng wù jù chéng duì de fù zhī。 suǒ yǐ běn yà mén dòng wù réng bǐ bàn suǒ dòng wù mén、 wěi suǒ dòng wù yà mén hé tóu suǒ dòng wù yà mén dòng wù de jié gòu dū gāo jí。
běn yà mén bāo kuò： yuán kǒu gāng、 ruǎn gǔ yú gāng、 yìng gǔ yú gāng、 liǎng qī gāng、 pá xíng gāng、 niǎo gāng hé bǔ rǔ gāng。 gè gāng de tè zhēng suī rán yòu xiǎn zhù chā bié， dàn zǔ chéng qū tǐ de qì guān xì tǒng jí qí gōng néng jī běn yī zhì。 gēn jù gōng néng de bù tóng， jǐ chuí dòng wù de qì guān xì tǒng yī bān kě fēn wéi： pí fū xì tǒng、 gǔ gé xì tǒng、 jī ròu xì tǒng、 xiāo huà xì tǒng、 hū xī xì tǒng、 xún huán xì tǒng、 shén jīng xì tǒng、 pái xiè xì tǒng、 xiè zhí xì tǒng、 nèi fēn mì xì tǒng、 gǎn jué qì guān。
（ zhū yuán dǐng mèng qìng wén） |
|
- lat.: vertebrata
|
|
| jǐ chuí dòng wù , yòu tóu lèi , niǎo shòu děng |
|
| shēng wù | dòng wù | shēng wù xué | sì zú chāo gāng | bǎi kē dà quán | jìn huà | dòng wù fēn lèi | yú xíng chāo gāng | | niǎo | yú lèi | gǔ shēng wù | gèng duō jiēguǒ ... |
|
|
|
|
 xī xíng gāng | pá xíng gāng | niǎo gāng | liǎng qī gāng | yìng gǔ yú gāng | | bǔ rǔ gāng | yòu tóu lèi | wú hàn zǒng gāng | yòu hàn zǒng gāng | |
|