|
|
shīrén: gēqǔ zuò zhě Ge Quzuozhe
|
|
| zuì gāo fēng jiàn tǒng zhì zhě de chēng hào。 zài wǒ guó huáng dì de chēng hào shǐ yú qín shǐ huáng。 |
“ huáng dì” de lái lì "Emperor" of the origin |
huáng， gǔ wéi shàng tiān， guāng míng zhī yì，“ yīn jǐyǔ wàn wù shēng jī wèi zhī huáng”；
dì zhě， shēng wù zhī zhù， xīng yì zhī zōng，“ yīn qí shēng yù zhī gōng wèi zhī dì”。
huáng wéi shàng， dì wéi xià， gǔ rén de huáng dì yì zhǐ tiān dì， ér huáng dì yī cí zé shì gào sù rén men， tiān dì shì wàn wù zhī zhù !
“ huáng” de qǐ yuán
zì gōng yuán qián sān qiān nián zhì qián 'èr shí yī shì jì， shì zhōng guó wén míng chū qǐ de shí dài， yòu sān huáng wǔ dì zhī shuō。 sān huáng de shuō fǎ bù yī， yī bān rèn wéi shì fú xī， nǚ wā， shén nóng。 hái yòu yī shuō shì suì rén shì、 fú xī shì、 shén nóng shì。 chuán shuō fú xī shì， yòu chēng huáng xī， yǐ tōng shén míng zhī dé chuàng bā guà， jiào mín jié wǎng， cóng shì yú liè xùmù， zhì jià qǔ， yǐ lì pí wéi lǐ， zào shū qì， yǐ dài jié shéng zhī zhèng。 ér yǐ kǎo gǔ fā xiàn zhōng guó zuì zǎo de wén zì， jiù yuē zài wǔ qiān nián qián， yīn cǐ， fú xī shì què shí yīnggāi shì zhōng huá wén huà zuì zǎo de dài biǎo。 nǚ wā shì zài fú xī shì yǐ hòu wéi tiān xià gòng zhù， tā zuò shēng huáng， shì yīnyuè de kāi shǐ， chuán shuō tā liàn shí yǐ bǔ tiān， jù lú huī yǐ zhǐ tāo shuǐ。 shén nóng shì（ yán dì） jì nǚ wā hòu wéi tiān xià gòng zhù， chuán shuō tā shì nóng gēng hé yī yào de fā míng zhě， yòu chuàng zào liǎo wǔ xián qín， kāi shǐ là jì hé shì chǎng。 kàn lái， zhì tā kāi shǐ， zhōng huá mín zú kāi shǐ jìn rù nóng gēng shè huì。
“ dì” de qǐ yuán
『 wǔ dì 』 nǎi huáng dì、 zhuān Xū、 dì kù、 táng yáo、 yú shùn《 shǐ jì · wǔ dì běn jì》
huáng dì jī xìng、 gōng sūn shì， hào xuān yuán、 yòu xióng， yuán jū yú xī běi， hòu qiān xǐ zhì zhuō lù ( jīn hé běi zhuō lù dōng nán ) yī dài。 yán dì chuán wéi shén nóng shì， jiāng xìng， hào liè shān shì huò lì shān shì。 shí nán fāng qiáng hàn de jiǔ lí zú， zài qí shǒu lǐng chī yóu shuài lǐng zhī xià， hé yán dì zhēng duó huáng hé xià yóu dì qū， yán dì shī bài， xiàng běi táo chuàn， xiàng huáng dì qiú jiù， bìng jié wéi lián méng。 huáng dì tǒng shuài yán、 huáng 'èr bù yǔ chī yóu zhàn yú zhuō lù zhī yě， huáng dì zài dàjiàng fēng hòu， lì mù de fǔ zuǒ xià， dà bài chī yóu， jiēguǒ chī yóu bèi shā。 zhuō lù zhī zhàn hòu， yán huáng liǎng bù luò fā shēng zhàn zhēng， huáng dì jī bài liǎo yán dì。 cóng cǐ， zhōng yuán gè bù luò xián zūn huáng dì wéi gòng zhù， yán、 huáng děng bù luò zài huáng dì de lǐng dǎo xià róng hé chéng huá xià mín zú。 gù zhōng huá mín zú sù zì chéng wéi『 huáng dì hòu yì』， yòu yīn yán、 huáng liǎng bù luò róng hé chéng huá xià mín zú， gù yě chēng wéi『 yán huáng zǐ sūn』。
“ huáng dì ” de yóu lái
lì shǐ shàng bǎ jūn zhù chēng wéi“ huáng dì ”， shì cóng qín shǐ huáng kāi shǐ de。 zài cǐ zhī qián， zhōng guó de zuì gāo tǒng zhì zhě chēng“ wáng” huò dān chēng“ huáng” hé“ dì qiān gǔ yī dì qín shǐ huáng”， rú zhōu wén wáng、 zhōu wǔ wáng、“ sān huáng”、“ wǔ dì” děng。 chūn qiū zhàn guó shí qī， zhōu wáng shì shuāi wēi， zhū hóu zhēng bà， yī xiē guó lì qiáng dà de zhū hóu guó de guó jūn yě zì chēng wéi wáng， rú qín wáng、 chǔ wáng、 qí wáng、 zhào wáng、 yàn wáng děng。 gōng yuán qián 221 nián， qín wáng zhào zhèng miè diào liù guó， píng dìng tiān xià。 zhào zhèng zì rèn wéi zhè shì gèn gǔ wèi yòu de gōng yè， shèn zhì lián sān huáng wǔ dì yě bǐ bù shàng tā， rú guǒ bù gǎi biàn“ wáng” de chēng hào，“ wú yǐ chēng chéng gōng， chuán hòu shì”， yú shì ràng lǐ sī děng rén yán jiū yī xià zěn me cái néng gǎi biàn zì jǐ de chēng hào， yǐ xiǎn shì zì jǐ de“ fēng gōng wěi jì”。 lǐ sī děng rén shāng yì hòu bào gào qín wáng shuō， shàng gǔ yòu tiān huáng、 dì huáng、 tài huáng， tài huáng zuì guì， kě gǎi“ wáng” wéi“ tài huáng”。 qín wáng fǎn fù kǎo lǜ， rèn wéi zì jǐ“ dé gāo sān huáng， gōng guò wǔ dì”， jué dìng jiān cǎi“ dì” hào， chēng wéi“ huáng dì ”， yǐ zhāng xiǎn zì jǐ de zūn guì。
lìng yī zhǒng shuō fǎ：
qín miè liù guó hòu， qín wáng zhèng jué dé zì jǐ de gōng jì chāo guò sān huáng wǔ dì， rú guǒ bù gǎi míng hào， xiǎn bù chū tā de wěi dà， gèng bù néng ràng hòu dài míng bái tā de lǐ gāo dé hòu， yú shì tā zhāo jí liǎo lǐ sī hé bó shì men shāng yì gǎi dì hào zhī shì。
chéngxiàng wáng wǎn bǐng zòu：“ sān huáng wǔ dì de míng chēng， shì tiān xià gòng zhù， shí jì shàng běn shēn suǒ zhàn yòu de lǐng tǔ， bù guò fāng yuán qiān lǐ， ér zì shāng zhōu chēng wáng hòu， cái zhēn zhèng yōng yòu tiān xià， ér qiě zhōu wéi chí liǎo bā bǎi nián de cháo dài， suǒ yǐ chén rèn wéi wáng de chēng hào zuì hǎo。”
qín wáng zhèng bù gāo xīng de shuō：“ wǒ bù yào shāng cháo qī bǎi nián huò zhōu cháo bā bǎi nián de tiān xià， ér shì yào wàn shì yǒng chuán de cháo dài。”
lǐ sī shàng zòu dào：“ bì xià píng dìng tiān xià， rú jīn hǎi nèi dōuyǐ chéng wéi jùn xiàn， fǎ lìng yóu zhōng yāng tǒng yī， zhè shì zì gǔ yǐ lái cóng wèi yòu de shì， suǒ yǐ bì xià de gōng yè wéi sān huáng wǔ dì suǒ bù jí。 chén rèn wéi gǔ yòu tiān huáng、 dì huáng、 tài huáng， ér tài huáng zuì zūn guì， chén jiàn yì chēng tài huáng。”
qín wáng zhèng yī tīng， gāo xīng de shuō：“ tài huáng réng yǔ yǐ qián fēn bié bù chū lái， wǒ kàn， qù“ tài” liú“ huáng”， cǎi shàng gǔ“ dì” hào， chēng“ huáng dì ”。 wǒ chēng shǐ huáng dì ， hòu shì yǐ shù jì， èr shì、 sān shì、 zhí zhì wàn shì， chuán zhī wú qióng。 lìng zhuī zūn zhuāng xiāng wáng wéi tài shàng。” jiù zhè yàng， zhào zhèng zì chēng“ shǐ huáng dì ”， hòu shì tōng chēng“ qín shǐ huáng”。
“ bì xià” de yóu lái
rén men zài wén yì zuò pǐn zhōng， jīng cháng huì kàn dào chén mín bǎ huáng dì chēng wéi“ bì xià” de qíng kuàng。 wèishénme bǎ huáng dì chēng wéi“ bì xià” ní ?“ bì xià” shì fēng jiàn shí dài chén mín duì huáng dì de chēng wèi。“ bì xià” běn lái shì zhǐ gōng diàn de tái jiē， yòu tè zhǐ huáng dì zuò qián de tái jiē。 huáng dì lín cháo shí，“ bì” de liǎng cè yào yòu jìn chén zhí bīng rèn zhàn liè， yǐ fáng bù cè hé xiǎn shì wēi fēng。 qún chén cháng cháng bù néng zhí jiē duì huáng dì shuō huà， ér yào yóu zhàn zài“ bì xià” de shì wèi zhě zhuǎn dá， yǐ shì huáng quán de chóng gāo。“ bì xià” zhè yī chēng hū zuì zǎo jiàn yú sī mǎ qiān de《 shǐ jì》。《 shǐ jì · qín shǐ huáng běn jì》 zhōng yòu zhè yàng de jìzǎi：“ jīn bì xià xīng yì bīng， zhū cán zéi， píng dìng tiān xià， hǎi nèi wéi jùn xiàn， fǎ lìng yóu yī tǒng， zì shàng gǔ yǐ lái wèi cháng yòu， wǔ dì suǒ bù jí。” hòu lái， rén men jiù yòng“ bì xià” zuò wéi duì huáng dì de zhí jiē chēng hū， biǎo shì zì jǐ suī rán shì zài duì huáng dì shuō huà， dàn zài lǐ yí shàng bù gǎn wàng jì zì jǐ běn lái wú cǐ zī gé。
“ tài shàng huáng” de yóu lái
qín cháo mò nián， chǔ hàn zhēng bà， hàn gāo zǔ liú bāng zuì zhōng qǔ dé liǎo shèng lì。 hàn wáng wǔ nián ( gōng yuán qián 202 nián ) shí 'èr yuè， xiàng yǔ bèi liú bāng shí miàn mái fú， wéi yú gāi xià ( jīn 'ān huī líng bì xiàn dōng nán )。 xiàng yǔ tū wéi bù chéng， zì wěn yú wū jiāng ( jīn 'ān huī hé xiàn dōng běi de wū jiāng pǔ )。 hàn gāo zǔ liú bāng dāng shàng huáng dì hòu， měi tiān dū qù cān bài zì jǐ de lǎo fù qīn。 shuí zhī yòu yī tiān dāng tā yòu qù cān bài fù qīn liú tài gōng shí， què jiàn fù qīn chuānzhuó yī jiàn jiù 'ǎo， shǒu ná sǎo zhǒu， bì gōng bì jìng dì yíng jiē tā。 liú bāng dà chī yī jīng， jí máng shàng qián chān fú fù qīn， ér liú tài gōng què lián lián hòu tuì。 liú tài gōng shuō：“ nín guì wéi tiān zǐ， shuí gǎn bù jìng ? wǒ suī rán shì nín de fù qīn， yě zhǐ shì yī gè píng tóu bǎi xìng， píng tóu bǎi xìng bù jìng huáng dì ， shì yào bèi shā tóu de。 wǒ yě bù xiǎng wéi zhè shì huài liǎo tiān xià de fǎ jì。” hàn gāo zǔ fàn liǎo chóu， duì yú zěn yàng cái néng bù shī lǐ duódì duì dài zì jǐ de fù qīn， tā yī zhí xiǎng bù chū gè hǎo bàn fǎ。 hòu lái， yòu gè dà chén shuō qín shǐ huáng céng zūn qù shì de fù qīn wéi tài shàng huáng， jiàn yì fēng liú tài gōng wéi“ tài shàng huáng”。 liú bāng tīng liǎo zhè huà dà xǐ guò wàng， mǎ shàng jǔ xíng dà diǎn， jiāng liú tài gōng fú shàng tài shàng huáng wèi。 huáng dì de fù qīn cóng cǐ jiù bèi chēng wéi“ tài shàng huáng”， zhè yī jiào fǎ lì dài yán xí xià lái。
huáng dì shì zhuān zhì zhèng zhì tǐ zhì guó jiā de zuì gāo tǒng zhì zhě。 zhōng wén“ huáng dì ” yī cí xiāng chuán wéi qín shǐ huáng suǒ chuàng， qǔ“ sān huáng” jí“ wǔ dì” hé yī 'ér chéng。 qín shǐ huáng（ zhào zhèng） shì zhōng guó lì shǐ shàng dì yī gè huáng dì 。
zài zhōng guó lì shǐ shàng， qín shǐ huáng chuàng jiàn liǎo huáng dì zhì dù， zì jǐ chéng wéi dì yī gè huáng dì ， chēng“ shǐ huáng dì ”。 zì cǐ， zhōng guó kāi shǐ liǎo cháng dá ２２ ３２ nián de huáng dì zhì dù shí qī。 huáng dì shì zhōng guó zhōng yāng zhèng quán de tū chū dài biǎo， shì zhèng fǔ hé shè huì de hé xīn， xiǎng yòu zuì gāo de quán lì hé róng yù。 huáng dì zì chēng“ zhèn”， qí tā rén dāng miàn zhí jiē chēng huáng dì wéi“ bì xià”、“ shèng shàng” huò“ wàn suì” děng， yǐ dì sān rén chēng huò wén zì jì xù shí chēng hū huáng dì shí zé duō yòng“ huáng shàng”。 qín cháo shí， qín shǐ huáng shì tú jiāng guó jiā de quán bù quán lì dū jí zhōng zài zì jǐ（ jí huáng dì ） shǒu zhōng， jí“ tiān xià shì wú dà xiǎo jiē jué yú shàng”， dàn yóu yú tǒng zhì guó jiā de shì wù fán duō， zhè zhǒng zhì dù shí jì shàng shì bù chéng shú de。 zài qín cháo zhī hòu， huáng dì de quán lì hé zhí néng zhú jiàn yóu yī gè zhōng yāng zhèng fǔ fǔ zhù wán chéng， hàn cháo shí zhè zhǒng zhōng yāng zhèng fǔ de xíng shì shì sān gōng jiǔ qīng， suí cháo kāi shǐ sān shěng liù bù zhì。 yīn cǐ jí shǐ huáng dì nián yòu zhōng yāng zhèng fǔ yě kě yǐ zhào cháng yùn zuò， dàn tóng shí yóu yú zhōng yāng zhèng fǔ zhǎngguān（ rú zǎixiàng、 chéng xiāng děng） de quán lì kě néng guò zhòng， yòu kě néng wēi xié huáng dì de quán lì， shèn zhì tōng guò zhèng biàn zì jǐ dāng huáng dì ， bǐ rú wáng mǎng cuàn zhèng。
ōu zhōu
xī fāng de“ huáng dì ” yī cí lái zì lā dīng yǔ de imperator huò caesar， yì sī wéi luó mǎ jūn duì de zuì gāo tǒng zhì zhě、 yuán shǒu、 huáng dì 。 gǔ dài 'ōu zhōu guó jiā jūn zhù tōng cháng chēng wéi guó wáng， zhǐ yòu shén shèng luó mǎ dì guó yīn wéi zì chēng shì luó mǎ dì guó de jì chéng rén hé yán xù， suǒ yǐ qí jūn zhù chēng wéi huáng dì 。
fǎ guó
fǎ guó dà gé mìng hòu， ná pò lún huī fù jūn zhù zhì， yīn wéi guó wáng（ roi） zhè gè tóu xián zài dà gé mìng hòu de fǎ guó yǐ jīng jí bù dé rén xīn， ná pò lún xiàng zhēng fǔ xiǔ、 zhuān zhì、 mánhèng， suǒ yǐ ná pò lún bù chēng guó wáng 'ér chēng huáng dì 。 cóng zhè gè shí hòu qǐ，“ huáng dì ” zhè gè chēng hào yòu yī zhǒng guān miǎn táng huáng de、 bǐ guó wáng gāo yī jí de wèi dào zài lǐ tóu。 suǒ yǐ， １ ８ ０ ４ nián， ào dì lì dà gōng jiān xiōng yá lì hé bō xī mǐ yà wáng guó guó wáng fú lǎng cí 'èr shì xuān bù cǎi yòng“ ào dì lì huáng dì ” de chēng hào， bìng yú１８０ ６ nián fàng qì shén shèng luó mǎ dì guó huáng dì chēng hào。１８６ ７ nián， ào dì lì dì guó shí xíng 'èr yuán jūn zhù zhì， gǎi wéi 'ào xiōng dì guó， ào dì lì huáng dì jiān rèn xiōng yá lì guó wáng（ ér fēi xiōng yá lì huáng dì ， xiōng yá lì wáng guó yòu zì jǐ de yì huì hé zhèng fǔ）。
é guó
１７２１ nián， é guó yuán lǎo yuàn shòu yú shā huáng bǐ dé yī shì yǐ huáng dì （ Imperator） de tóu xián， yǐ yǔ qí gèng jiā qiáng dà de jūn quán hé gèng jiā páng dà de guó jiā xiāng duìchèn。 é guó yuán lǎo yuàn zhí jiē bǎ gǔ luó mǎ dì guó huáng dì de lā dīng wén tóu xián ná lái xiàn gěi bǐ dé。 zhè yě shì bǐ dé dà dì xī shōu xī fāng wén huà de chéng jiù zhī yī。 zài cǐ zhī qián 'é guó zuì gāo tǒng zhì chēng zhě chēng“ shā huáng”（ Tsar）， yě jiù shì“ kǎi sǎ” de yì sī。
pǔ lǔ shì
dé wén“ huáng dì ” shì Kaiser， kǎi sǎ de yì sī， ér bù shì Imperator。“ shén shèng luó mǎ dì guó huáng dì ” zhè gè tóu xián， dé wén xiě chéng RömischerKaiser， lā dīng wén xiě chéng RomanorumImperator。 yì sī dōushì“ luó mǎ rén de huáng dì ”。 dào liǎo１８ shì jì yǐ hòu， ōu zhōu xǔ duō guó jiā biàn wéi jūn zhù zhuān zhì guó， huáng dì zhè gè tóu xián dà duō zuò wéi zhuān zhì jūn zhù de tóu xián shǐ yòng。 dāng shí 'ōu zhōu de huáng dì zhǐ yòu fǎ guó（ ná pò lún）、 ào dì lì hé 'é luó sī sān gè。１８ ５０ nián， dé yì zhì bāng lián yì huì céng jīng gěi pǔ lǔ shì guó wáng jiā huáng dì de zūn hào， dàn shì bèi jù jué。１８７１ nián， pǔ fǎ zhàn zhēng jié shù， dé yì zhì tǒng yī， pǔ lǔ shì guó wáng cái jiē shòu zhè gè tóu xián。
yīng guó
yīng guó běn tǔ yī zhí shì wáng guó。 wéi duō lì yà nǚ wáng jiā miǎn wéi yìn dù nǚ huáng， jì chéng mò wò 'ér wáng cháo huáng dì de dì wèi。 tā de tóu xián shì“ tiān yòu dà bù liè diān、 ài 'ěr lán jí hǎi wài lǐng dì nǚ wáng， guó jiào bǎo wèi zhě， yìn dù nǚ huáng”
zhè shì suǒ wèi“ dà yīng dì guó” de lái yuán。 bù guò què qiē dì shuō， yīnggāi shuō shì yòu yī gè gòng tóng jūn zhù de liǎng gè guó jiā， dà bù liè diān wáng guó（ jí qí hǎi wài lǐng dì） hé yìn dù dì guó。 yīng guó zài yìn dù de zhí jiē tǒng zhì zhě wéi Viceroy， zhí yì wéi“ fù wáng”， yì yì wéi“ zǒng dū”。 ér yīng wén huáng dì chēng emperor， nǚ huáng chēng empress。
zài wéi duō lì yà nǚ wáng zhī hòu， nán xìng de yīng guó jūn zhù tóu xián shì“ guó wáng dà huáng dì ”。 zhǐ yòu 'ài dé huá qī shì、 qiáo zhì wǔ shì hé qiáo zhì liù shì sān gè guó wáng yòng liǎo zhè gè tóu xián。 ài dé huá bā shì wèi jiā miǎn jí xùn wèi， qiáo zhì liù shì shí qī yìn dù dú lì， yìn dù huáng dì de tóu xián bèi qǔ xiāo。
qí tā
zì cóng bǐ dé yī shì hé ná pò lún shǐ dé“ huáng dì ” de zūn hào chéng wéi wěi dà dì wáng de tóu xián hé xiàng zhēng zhī hòu， yī xiē xiǎo guó de jūn zhù yě chēng zì jǐ wéi huáng dì ， bǐ rú pú táo yá wáng tài zǐ chū shēn de bā xī huáng dì ， zì chēng mò xī gē huáng dì de 'ào dì lì mǎ kè xī mǐ lián dà gōng děng děng。 hǎi dì dú lì zhī hòu， hái céng jīng yòu yī gè nú lì chū shēn de hēi rén huáng dì héng héng hēng lì yī shì。 āi sài 'é bǐ yà yě yòu huáng dì ， bù guò gèng què qiē de fān yì shì“ wàn wáng zhī wáng（ guó wáng men de guó wáng）， yóu tài rén de xióng shī”。 yīn wéi zài 'āi sài 'é bǐ yà， guó wáng yě shì yī zhǒng hé gōng jué bó jué yī yàng de guì zú tóu xián。 zhōng fēi gòng hé guó zǒng tǒng bó kǎ sà yě céng jīng zài２０ shì jì７０ nián dài jiā miǎn wéi huáng dì 。
xiōng nú cǎi yòng chányú， tū jué hé méng gǔ cǎi yòng kèhán。 rì běn shǐ yòng tiān huáng chēng hào dà gài shì zài suí cháo shí qī， rì běn tiān huáng zuì zǎo wén zì jìzǎi shì６７３ héng６８８ nián qián hòu tiān wǔ tiān huáng de《 fēi niǎo jìng yù yuán lìng》。 zhōng guó chēng rì běn yuán shǒu wéi tiān huáng dà yuē shì zài qīng cháo de tóng zhì、 guāng xù shí qī。 yuè nán de hòu lí cháo hé ruǎn cháo jūn zhù duì nèi zì chēng huáng dì ， duì zhōng guó zé chēng guó wáng。 cháo xiān zài１８ ９６ nián hòu gǎi wéi dì guó， qí guó wáng lǐ xī yě gǎi chēng huáng dì 。
dāng jīn shì jiè shàng réng yòu bù shǎo wáng guó， ér zhèng tǐ jué dà duō shù shì jūn zhù lì xiàn zhì， huáng dì zhǐ shì xiàng zhēng xìng， méi yòu duō shǎo shí quán。 céng zuò gè xiǎo tǒng jì， mù qián shàng cún de wáng guó gòng yòu２９ gè， qí zhōng yà zhōu１４ gè， ōu zhōu１１ gè， fēi zhōu３ gè， dà yáng zhōu１ gè。
zhōng guó mò dài huáng dì pǔ yí yǐ sǐ liǎo sì shí nián， yuè nán mò dài huáng dì bǎo dà yú qián nián zài fǎ guó bìng shì， shì jiè shàng dào dǐ hái yòu duō shǎo huáng dì de hòu rén？ táng tài zōng lǐ shì mín kāi guó、 zhì guó、 wáng guó， cháo dài zhī xīng shuāi qǐ luò， dū hé huáng dì fēn bù kāi。 jūn wáng yǐ chéng liǎo lì shǐ míng cí， zhōng guó zài bù huì yòu huáng dì ， liú xià dà liàng shǐ liào ràng hòu rén qù wā jué。 yào yán jiū zhōng guó lì shǐ， jiù bì xū cóng“ huáng dì xué” rù shǒu。
zhōng guó lì dài huáng dì dào dǐ yòu jǐ wèi？ gè shuō bù yī， rú guǒ zhǐ cóng qín shǐ huáng kāi shǐ suàn qǐ， qín cháo２ wèi， hàn cháo３１ wèi， sān guó１１ wèi， jìn cháo１６ wèi， wǔ hú shí liù guó７８ wèi， nán běi cháo５９ wèi， suí cháo３ wèi， táng cháo２２ wèi， wǔ dài shí guó５５ wèi， sòng cháo１８ wèi， jīn liáo xī xià３５ wèi， yuán cháo１８ wèi， míng cháo１６ wèi， qīng cháo１２ wèi， hái yòu nán míng、 běi yuán， qí tā zhū rú lǐ zì chéng、 zhāng xiàn zhōng， yǐ jí tài píng tiān guó hóng xiù quán fù zǐ、 shèn zhì chēng hóng xiàn dì jǐn liǎng gè yuè de yuán shì kǎi， jiā qǐ lái yī gòng 408 wèi。 bù suàn lǐ zì chéng、 zhāng xiàn zhōng， tài píng tiān guó hóng xiù quán fù zǐ、 yuán shì kǎi de zhèng tǒng huáng dì yòu 349 wèi。
rú guǒ bāo kuò zhèng tǒng cháo dài hé shǎo shù mín zú jiàn lì de zhèng quán， hái yòu yī xiē zhèng biàn、 duó quán suǒ jiàn lì de zhèng quán， zài jiā shàng nóng mín qǐ yì jiàn lì de zhèng quán， zhōng guó huáng dì gòng yòu１０００ duō wèi。
fù： nán yuè、 dōng yuè、 mǐn yuè、 dōng 'ōu、 xiōng nú、 tū jué、 huí gē（ huí gú）、 tǔbō、 gāo chāng、 yú tián、 róu rán、 tǔyùhún、 bó hǎi guó（ dà zhèn）、 nán zhào（ dà méng、 dà lǐ、 dà fēng mín）、 dà cháng hé、 dà tiān xīng、 dà yì níng、 dà lǐ guó（ qián lǐ、 hòu lǐ）、 dà zhōng、 dōng xià（ dà zhēn）（ yǐ shàng bù bāo kuò shí liù guó shí qī hé wǔ dài shí guó shí qī de shǎo shù mín zú zhèng quán）
dàn rú guǒ bǎ qín shǐ huáng yǐ qián lì shí８４０ nián de dōng zhōu、 xī zhōu hé chūn qiū、 zhàn guó shí dài zhī wáng、 gōng、 hóu jiā jìn qù， jiù gèng duō liǎo， zhè xiē jūn wáng zǒng gòng１２１ wèi， gōng２１７ wèi， hóu２３ wèi。 ruò zài bǎ zhōu cháo yǐ qián de shāng cháo、 xià cháo６０ dì yě suàn jìn qù， zhōng guó dì wáng yīnggāi yòu８２９ wèi。 |
zhōng guó de xiǎo huáng dì China's little emperors |
１２ suì yǐ xià dēng jī：
hàn
xī hàn
hàn zhāo dì liú fú líng（８ suì dēng jī，２１ suì sǐ）
hàn píng dì liú kàn（９ suì dēng jī，１４ suì sǐ）
rú zǐ yīng liú yīng（２ suì dēng jī，２１ suì sǐ）
dōng hàn
hàn hé dì liú zhào（１０ suì dēng jī，２７ suì sǐ）
hàn shāng dì liú lóng（１００ rì dēng jī，１ suì sǐ）
hàn shùn dì liú bǎo（１１ suì dēng jī，３０ suì sǐ）
hàn chōng dì liú bǐng（２ suì dēng jī，３ suì sǐ）
hàn zhì dì liú zuǎn（８ suì dēng jī，９ suì sǐ）
hàn líng dì liú hóng（１２ suì dēng jī，３４ suì sǐ）
hàn xiàn dì liú xié（９ suì dēng jī，５４ suì sǐ）
sān guó
wèi
wèi qí wáng cáo fāng（８ suì dēng jī，４ 5 suì sǐ）
wú
wú fèi dì sūn liàng（１２ suì dēng jī，２０ suì sǐ）
jìn
dōng jìn
jìn chéng dì sī mǎ yǎn（８ suì dēng jī，２５ suì sǐ）
jìn mù dì sī mǎ dān（２ suì dēng jī，２１ suì sǐ）
jìn xiào wǔ dì sī mǎ yào（１１ suì dēng jī，３５ suì sǐ）
nán běi cháo
nán cháo
sòng
sòng hòu fèi dì liú zǐ yè（１２ suì dēng jī，１３ suì sǐ）
sòng shùn dì liú zhǔn（１１ suì dēng jī，１４ suì sǐ）
běi cháo
běi wèi
běi wèi xiào wén dì yuán hóng（５ suì dēng jī，３３ suì sǐ）
běi wèi xiào wén dì yuán hóng běi wèi xiào míng dì yuán yì（６ suì dēng jī，１９ suì sǐ）
běi wèi yòu zhù yuán zhāo（３ suì dēng jī，３ suì sǐ）
dōng wèi
dōng wèi xiào jìng dì yuán shàn jiàn（１１ suì dēng jī，２８ suì sǐ）
běi qí
běi qí hòu zhù gāo wěi（８ suì dēng jī，２１ suì sǐ）
běi qí yòu zhù gāo héng（８ suì dēng jī，８ suì sǐ）
běi zhōu
běi zhōu jìng dì yǔ wén yǎn（７ suì dēng jī，９ suì sǐ）
wǔ dài shí guó
hòu zhōu
hòu zhōu gōng dì chái zōng xùn（７ suì dēng jī，１６ suì sǐ）
sòng
běi sòng
sòng zhé zōng zhào xù（１０ suì dēng jī，２５ suì sǐ）
nán sòng
sòng gōng dì（４ suì dēng jī，５ suì sǐ）
sòng duān zōng（７ suì dēng jī，１０ suì sǐ）
sòng yòu zhù（７ suì dēng jī，８ suì sǐ）
liáo
liáo shèng zōng（１２ suì dēng jī，６１ suì sǐ）
xī xià
xī xià yì zōng（２ suì dēng jī，２１ suì sǐ）
xī xià huì zōng（８ suì dēng jī，２７ suì sǐ）
xī xià chóng zōng（４ suì dēng jī，５８ suì sǐ）
yuán
tiān shùn dì（９ suì dēng jī）
yuán níng zōng（７ suì dēng jī，７ suì sǐ）
míng
míng yīng zōng（９ suì dēng jī，３９ suì sǐ）
míng shén zōng（１０ suì dēng jī，５７ suì sǐ）
qīng
qīng shì zǔ（６ suì dēng jī，２４ suì sǐ）
qīng shèng zǔ（８ suì dēng jī，６９ suì sǐ）
qīng mù zōng（６ suì dēng jī，２０ suì sǐ）
qīng dé zōng（４ suì dēng jī，３８ suì sǐ）
pǔ yí（ 4 suì dēng jī， 62 suì sǐ） |
zhōng guó lì shǐ de nǚ huáng dì yī lǎn biǎo List of female emperor in Chinese history |
nǚ huáng wǔ zé tiān gōng yuán 528 nián běi wèi shāng dì（ yuán gū niàn ①） nián hào： wǔ qín zài wèi bù dào１ nián
gōng yuán 690 héng 705 nián dà zhōu shèng shén huáng dì （ wǔ zhào、 wǔ zé tiān）
nián hào： tiān shòu、 rú yì、 cháng shòu、 yán zài、 zhèng shèng、 tiān cè wàn suì、 wàn suì dēng fēng、 wàn suì tōng tiān、 shén gōng、 shèng lì、 jiǔ shì、 dà zú、 cháng 'ān、 shén lóng zài wèi１６ nián
gōng yuán 1164 héng 1178 nián xī liáo chéng tiān huáng dì （ yé lǜ pǔ sù wán ②） nián hào chóng fú zài wèi 14 nián
zhù：
① gōng yuán５２８ nián， běi wèi xiào míng dì yuán xǔ bèi hú tài hòu shā sǐ， guó bù kě yī rì wú jūn， hú tài hòu suì cóng hòu gōng bào lái yī gè nǚ yīng， jiǎ chēng shì xiào míng dì zhī zǐ， ràng nǚ yīng zuò huáng dì ， gǎi yuán“ wǔ qín”， bù jiǔ hú tài hòu wèile bì miǎn bèi zhòng rén zhī xiǎo cǐ shì， yú shì shā sǐ gāi míng nǚ yīng， lìng lì yuán huī zhī zǐ yuán zhāo wéi dì， shì wéi běi wèi yòu zhù。 yīn cǐ gāi míng nǚ yīng zài hú tài hòu de cāo zòng zhī xià， cōng cōng dēng wèi yòu cōng cōng sǐ qù， gù lì shǐ shàng lián tā de míng zì dōuméi liú xià， yī bān kě chēng“ yuán gū niàn”， hú tài hòu zhī hòu cōng cōng gěi nǚ yīng jiā shàng shì hào shāng dì（ yī bān zhèng shǐ bù kě jiàn）， suǒ yǐ běi wèi yuán gū niàn cái shì zhōng guó lì shǐ shàng dì yī wèi nǚ huáng dì 。
② yé lǜ pǔ sù wán： xī liáo rén zōng yé lǜ yí liè zhī nǚ， gōng yuán１１６３ nián， rén zōng bìng sǐ， yóu yú tài zǐ yé lǜ zhí lǔ gǔ nián yòu， yí mìng yé lǜ pǔ sù wán chēng zhì； gōng yuán１１６４ nián， yé lǜ pǔ sù wán zhèng shì chēng zhì， gǎi yuán chóng fú， hào chéng tiān tài hòu， hòu yóu yú gōng diē xiāo wò lǐ cì hé fù mǎ xiāo duǒ lǔ bù de kòng zhì， yé lǜ pǔ sù wán hào chēng huáng dì ， chēng chéng tiān huáng dì ， bù dào jǐ tiān， xiāo xī zǒu lòu， yé lǜ pǔ sù wán bèi shā， yé lǜ zhí lǔ gǔ jí wèi。 yé lǜ pǔ sù wán shì hào“ chéng tiān tài hòu”， tā yě shì zhōng guó lì shǐ zuì hòu yī wèi nǚ huáng dì 。 |
huáng dì de shòu mìng The emperor's life |
zhōng guó huáng dì suī rán zì mìng tiān zǐ， bèi chēng wàn suì， dàn cháng shòu zhě bù duō， duǎn mìng zhě bù shǎo， wǔ shí suì yǐ xià de zhàn yī bàn yǐ shàng（ qín shǐ huáng yǐ qián de bù suàn zài nèi。 qí yú yuē sà wèi shēng zú nián fèn bù kě kǎo）。 nán yuè wǔ dì zhào tuó
chāo guò bā shí suì de huáng dì zhǐ yòu qī wèi， jí zuì cháng shòu de nán yuè wǔ dì zhào tuó（ 100 suì yǐ shàng）、 qián lóng huáng dì （ 89）、 liáng wǔ dì xiāo yǎn（ 86）、 nǚ huáng dì wǔ zhào（ 82）、 sòng gāo zōng zhào gòu（ 81） hé wǔ dài wú yuè wǔ sù wáng qián liú（ 81）、 yuán shì zǔ hū bì liè（ 80）。
７０ suì dào７９ suì de huáng dì yòu 12 wèi， bāo kuò shí guó chǔ wǔ mù wáng mǎ yīn（ 79）， táng xuán zōng lǐ lóng jī（ 78）、 shí guó qián shǔ gāo zǔ wáng jiàn（ 72）、 míng tài zǔ zhū yuán zhāng（ 71）， sān guó wú dà dì sūn quán（ 71）， wǔ dài nán píng gāo jì xīng（ 71）， shí liù guó hòu yàn gāo zǔ mù róng chuí（ 71）、 hàn wǔ dì liú chè（７０）、 táng gāo zǔ lǐ yuān（ 70）、 liáo dào zōng yé lǜ hóng jī（ 70）、 xī xià rén zōng wéi míng rén xiào（ 70）、 shí liù guó nán yàn gāo zǔ mù róng dé（ 70）。
６０ suì dào６９ suì de huáng dì yòu３８ wèi， bāo kuò qīng kāng xī huáng dì （ 69）， qīng dào guāng huáng dì （ 69）， shí liù guó xī liáng wǔ zhāo wáng lǐ gǎo（ 68）， sòng xiào zōng zhào shèn（ 68）， qīng tài zǔ nǔ 'ěr hā chì（ 68）， zhōu dì wú sān guì（ 67）， shí liù guó běi liáng gāo zǔ jù qú méng xùn（ 67）， wǔ dài hòu táng míng zōng lǐ sì yuán（ 67）， jīn shì zōng wán yán yōng（ 67）， xīn dì wáng mǎng（ 67）、 yuán tài zǔ chéng jí sī hàn（ 66）、 shǔ hàn hòu zhù liú chán（ 65）， míng chéng zǔ zhū dì（ 65）， suí wén dì yáng jiān（ 64）、 shǔ hàn zhāo liè dì liú bèi（ 63）、 táng dé zōng lǐ shì（ 64）， xī xià shén zōng wéi míng zūn Xū（ 64）， hàn guāng wǔ dì liú xiù（ 63）、 shí liù guó hòu liáng gāo zǔ lǚ guāng（ 63）， hàn gāo zǔ liú bāng（ 62）、 sòng wǔ dì liú yù（ 62）， qīng mò dài huáng dì pǔ yí（ 62）、 jīn tài zōng wán yán wú qǐ mǎi（ 61）、 shí guó hòu shǔ gāo zǔ mèng zhī xiáng（ 61）， liáo shèng zōng yé lǜ lóng xù（ 61）， shí liù guó hòu qín gāo zǔ yáo xīng（ 61）， qīng jiā qìng huáng dì （ 61）， wǔ dài liáng tài zǔ zhū wēn（ 61）， míng shì zōng（ 60）， sòng lǐ zōng（ 60） děng。
５０ suì dào５９ suì de huáng dì yòu６０ wèi， bāo kuò sòng tài zōng（ 59）、 míng shén zōng（ 58）， yōng zhèng huáng dì （ 58）、 sòng níng zōng（ 58）、 chén gāo zǔ chén bà xiān（ 57）， sòng qīn zōng zhào huán（ 57）， táng gāo zōng lǐ zhì（ 56）， qí gāo dì xiāo dào chéng（ 56）， jìn wǔ dì sī mǎ yán（ 55）， táng zhōng zōng（ 55）， táng ruì zōng（ 55）， hàn xiàn dì（ 54）， qí wǔ dì（ 54）， chén xuān dì（ 54）， táng dài zōng（ 54）， sòng rén zōng（ 54）， sòng huī zōng（ 54）， jìn jiǎn wén dì（ 53）， chén hòu zhù（ 52）， qīng tài zōng（ 52）、 táng tài zōng（ 52）， hòu zhōu tài zǔ（ 51）， qín shǐ huáng（ 50）、 sòng tài zǔ（ 50） děng。
４０ suì dào４９ suì de yòu５５ wèi， bāo kuò liáng jiǎn wén dì（ 49）， hàn jǐng dì（４８）， míng rén zōng（ 48）， liáng yuán dì（ 47）， hàn wén dì（ 47）， nán táng hòu zhù lǐ yù（ 42）， míng xiàn zōng（ 41）， wèi wén dì cáo pī（３９） děng。
３０ suì dào３９ suì de yòu６２ wèi， bāo kuò hòu zhōu shì zōng chái róng（ 39）， sòng shén zōng（ 39）， míng guāng zōng（ 39）， míng xuān zōng（ 38）， qīng guāng xù huáng dì （ 38）、 wèi míng dì cáo ruì（ 36）， sòng yīng zōng（ 36）， míng mù zōng（ 36）， sòng dù zōng（ 35）， chóng zhēn huáng dì （ 35）， zhèng dé huáng dì （ 38）， xián fēng huáng dì （ 31）， míng dài zōng（ 30） děng。
２０ suì dào２９ suì de yòu５０ wèi， bāo kuò qín 'èr shì zhào hú hài（ 24）、 shùn zhì huáng dì （ 24）， tiān qǐ huáng dì （ 23） děng。
10 suì dào 19 suì de yòu 28 wèi。 bāo kuò wǔ dài hàn yǐn dì liú chéng yòu（ 19）， wǔ dài zhōu gōng dì chái zōng xùn（ 19）， qīng tóng zhì huáng dì （ 18）， jìn mù dì sī mǎ dān（ 18）， táng jìng zōng lǐ zhàn（ 17）， táng 'āi lǐ zhù（ 17）， hàn fèi dì liú biàn（ 16）， sòng dì liú zǐ yè（ 16）， sòng shùn dì liú zhǔn（ 12） děng。
ér shí suì yǐ xià de wá wá huáng dì yòu wǔ wèi， bāo kuò bā suì hàn zhì dì liú zuǎn， liù suì de yuán níng zōng、 liǎng suì de hàn chōng dì liú bǐng hé cái shēng xià１００ tiān jiù dēng jī、 bù mǎn zhōu suì jiù sǐ qù de hàn shāng dì liú lóng。
zhè xiē wèi chéng nián jiù yāo zhé de xiǎo huáng dì ， bù kě néng yòu suǒ zuò wéi。 rán 'ér， yòu xiē huáng dì cái jǐ suì jiù dēng shàng huáng wèi， yī zuò jiù shì jǐ shí nián， ér qiě yǐng xiǎng xiāng dāng shēn yuǎn。 |
huáng dì de zài wèi shí jiān The emperor's reign |
zài wèi zuì jiǔ de huáng dì ： kāng xī huáng dì （ 1661-1722， gòng 61 nián） hé qián lóng huáng dì （ 1735-1795， gòng 60 nián）。 wěi dà hàn mín zú de shí jì zhào shǐ rén héng héng wěi dà de qín shǐ huáng dì rú guǒ bù suàn zhèng tǒng de huáng dì ， nà zài wèi zuì jiǔ yīnggāi shì nán yuè wǔ dì zhào tuó（ qián 208- qián 137， gòng 71 nián）。
qí tā zài wèi shí jiān míng cì pái liè：
hàn wǔ dì（ qián 141-87） hé xī xià rén zōng（ 1139-1193） dōushì 54 nián， xī xià chóng zōng（ 1086-1139） 53 nián。
zài wèi chāo guò 40 nián de yòu 9 wèi， bāo kuò liáo shèng zōng（ 49 nián）、 míng shén zōng（ 48 nián）、 liáng wǔ dì（ 47 nián）、 liáo dào zōng（ 46 nián）、 míng shì zōng（ 45 nián）、 táng xuán zōng（ 44 nián）、 sòng rén zōng（ 41 nián）、 sòng lǐ zōng（ 40 nián） hé liú bèi de 'ér zǐ 'ā dǒu、 shǔ hòu zhù liú chán（ 41 nián）。
zài wèi chāo guò 30 nián de yòu 19 wèi， bāo kuò： qín shǐ huáng（ 37 nián）、 yuán shùn dì（ 38 nián）、 sòng gāo zōng（ 36 nián）、 táng gāo zōng（ 34 nián）、 yuán shì zǔ（ 34 nián）、 guāng xù huáng dì （ 34 nián）、 hàn guāng wǔ dì（ 33 nián）、 hàn xiàn dì（ 31 nián）、 shí guó wú yuè wáng qián hóng chù（ 31 nián）、 shí liù guó chéng hàn tài zōng（ 30 nián）、 dào guāng huáng dì （ 30 nián）、 míng tài zǔ zhū yuán zhāng（ 31 nián）、 liú sòng wén dì（ 30 nián）， běi wèi tài wǔ dì（ 30 nián） děng。
zài wèi chāo guò 20 nián de yòu 31 wèi， bāo kuò běi wèi xiào wǔ dì（ 28 nián）， qián qín zhāo xuān dì fú jiān（ 28 nián）， jīn shì zōng（ 28 nián）， sòng xiào zōng（ 27 nián）、 táng dé zōng（ 26 nián）， hàn chéng dì（ 25 nián）， jìn wǔ dì（ 25 nián）， sòng zhēn zōng（ 25 nián）， sòng huī zōng（ 25 nián）， hàn wén dì（ 23 nián）， běi wèi dào wǔ dì（ 23 nián）， táng tài zōng（ 23 nián）， míng xiàn zōng（ 23 nián）， míng yīng zōng（ 22 nián）， míng chéng zǔ（ 22 nián）， sòng tài zōng（ 21 nián）、 yuán tài zǔ chéng jí sī hàn（ 22 nián）， děng。
zài wèi 10 zhì 20 nián de yòu 103 wèi， bāo kuò liáo tài zōng（ 20 nián）、 shùn zhì huáng dì （ 18 nián）、 míng chóng zhēn dì（ 17 nián）、 sòng tài zǔ（ 16 nián）、 wǔ zé tiān（ 15 nián）、 tóng zhì huáng dì （ 14 nián）、 nán táng lǐ hòu zhù（ 14 nián）、 yōng zhèng huáng dì （ 13 nián）、 tài píng tiān guó tiān wáng hóng xiù quán（ 13 nián）、 xián fēng huáng dì （ 11 nián）、 sòng dù zōng（ 10 nián） děng。
zài wèi bù mǎn shí nián de huáng dì chāo guò 240 wèi， qí zhōng wǔ nián yǐ xià de yuē liǎng bǎi wèi， zài wèi jiǔ nián yòu 6 wèi， bāo kuò yuán rén zōng、 bā nián yòu 9 wèi， bāo kuò liú sòng míng dì、 táng gāo zǔ、 táng ruì zōng、 jīn tài zǔ、 yuán xiàn zōng、 míng jǐng tài dì děng。 qī nián yòu 15 wèi， bāo kuò míng jǐng dì、 hàn huì dì、 jìn huái dì、 chén wén dì、 chén hòu zhù、 hòu táng míng zōng、 sòng guāng zōng、 míng xī zōng。 liù nián yòu 18 wèi， bāo kuò hàn 'āi dì、 wèi wén dì、 hòu jìn gāo zǔ、 míng mù zōng、 cáo wèi gāo guì xiāng gōng、 wú dì sūn liàng、 wú jǐng dì sūn xiū、 jìn fèi dì、 běi wèi xiàn wén dì、 táng zhōng zōng、 táng sù zōng、 táng wǔ zōng。 wǔ nián yòu 18 wèi， bāo kuò jìn yuán dì、 hòu liáng tài zǔ、 hòu zhōu shì zōng。 sān nián yòu 29 wèi， bāo kuò wǔ dài hòu táng zhuāng zōng、 mò dài huáng dì pǔ yí、 wǔ dài hòu zhōu tài zǔ。 liǎng nián yòu 39 wèi， bāo kuò sòng qīn zōng 2 nián yòu 42 wèi， bāo kuò míng rén zōng。 bù mǎn yī nián yòu 40 wèi， zài wèi zuì duǎn de huáng dì shì jīn mò dì wán yán chéng lín， cóng dēng jī dào jià bēng jǐn yòu bàn tiān shí jiān。 hěn duō huáng dì dēng jī shí hái zài chī nǎi， xià miàn shì zhè xiē huáng dì dēng shàng huáng wèi shí de nián líng tǒng jì。
wǔ dài shí guó de chǔ wǔ mù wáng mǎ yīn， 76 suì cái dēng jī， kān chēng dà qì wǎn chéng。 wǔ zé tiān 67 suì cái dēng jī； wú sān guì 67 suì zì fēng zhōu qián dì； sān guó liú bèi 61 suì cái dēng jí； hàn gāo zǔ liú bāng 55 suì chēng dì； yuán shì kǎi 58 suì zì fēng zhōng huá dì。
cóng tǒng jì shù zì kàn， 51 suì dào 60 suì chēng dì zhě yòu 25 wèi； 41 suì dào 50 suì chēng dì zhě yòu 45 wèi； 31 suì dào 40 suì chēng dì zhě yòu 63 wèi； 21 suì dào 30 suì chēng dì zhě yòu 73 wèi； 11 suì dào 20 suì chēng dì zhě yòu 93 wèi； 5 suì dào 10 suì chēng dì zhě yòu 33 wèi， wǔ suì yǐ xià chēng dì zhě yòu 11 wèi。 30 suì yǐ xià dēng jī de huáng dì gòng jì 210 wèi。
kāng xī bā suì dēng jī， zuò liǎo 61 nián huáng dì ， 69 suì sǐ；
sòng rén zōng shí sān suì dēng jī， zuò liǎo 41 nián huáng dì ， 54 suì mò；
míng shén zōng shí suì dēng jī， zuò liǎo 48 nián huáng dì ， 58 suì zú；
qín shǐ huáng 13 suì jì chéng qín wáng wèi， 39 suì tǒng yī zhōng guó chēng dì， zài huáng dì wèi 12 nián， 50 suì jià bēng；
hàn wǔ dì 16 suì dēng jī， zuò liǎo 54 nián huáng dì ， 70 suì zú。
tā men zuò liǎo yī bèi zǐ huáng dì ， zhěng bù lì shǐ jiù shì huáng dì shǐ， rán 'ér， gèng duō de shì yòu nián chǔ jūn yī dēng jī biàn bèi shā， xiǎng cháng mìng diǎn hái shì bù yào dāng méi yòu quán lì de tài zǐ， shēng zài dì huáng jiā wèi bì shì jiàn hǎo shì。 měi cì gǎi cháo huàn dài， jiù shì yī cì xuè xǐ gōng tíng。 dào dǐ yòu jǐ wèi huáng dì néng shàn zhōng？ |
huáng dì yǔ chūn gēng Emperor and spring |
lì shǐ jìzǎi， měi nián de chūn gēng jì jié， zài yī liáng chén jí rì， huáng dì yào qīn zì gēng tián， yǐ cǐ zhòng nóng quàn jià， qí pàn fēng nián。《 wǎn shǔ zá jì》 zhōng， xiáng xì xù shù liǎo dà míng wáng cháo de huáng dì “ shèng jià gōng gēng jí tián yú dì tán” de shèng kuàng。
dāng shí de shùn tiān fǔ guǎn xiá xià de wǎn píng、 dà xīng liǎng xiàn yào tí qián yī gè yuè chóu bèi zhè xiàng guó zhī dà diǎn， xiān xún zhǎo shù shí míng dé gāo wàng zhòng de lǎo nián nóng mín， jìn xíng lǐ yí péi xùn！ yǔ cǐ tóng shí yào zhǔn bèi gēng niú jí xiāng guān de nóng jù， zài xuǎn pài２００ yú rén， dā jiàn yī zuò１０００ duō píng fāng mǐ de gēng péng，“ jí tián” de tǔ yào yòng luó jīng xīn shāi guò yǐ hòu， fù gài shàng wò tǔ。 dào liǎo zhèng shì qìng diǎn de nà yī tiān， jiào fāng sī de“ yōu rén” zhuāng bàn chéng fēng、 léi、 yǔ、 tǔ dì zhū wèi shén xiān， ér tóng bàn chéng nóng fū nóng fù， huān kuài dì chàng qǐ qìng zhù tiān xià tài píng de sòng gē， mín zhòng shǒu zhí nóng jù pái liè liǎng cè， děng hòu shèng jià guāng lín。
huáng dì gēng tián shí， zuǒ shǒu zhí huáng lóng róng biān， yòu shǒu zhí jīn lóng lí， qián miàn yòu liǎng míng“ dǎo jià guān” qiān niú， liǎng gè lǎo nóng xié zhù fú lí， hù jià zuǒ yòu de lǎo nóng， míng yuē“ bāng sì chén”， jiù zhè yàng zǒu sān gè lái huí， shèng jià gōng gēng jiù suàn wán shì dà jí liǎo。 rán hòu， huáng dì dēng shàng“ wàng gēng tái” luò zuò hòu， guān kàn dà chén men gēng zuò， zuì hòu yóu shùn tiān fǔ guān yuán bō sǎ zhǒng zǐ， lǎo nóng suí hòu qiān niú fù tǔ， yī nián yī dù de shèng jià gōng gēng jiù quán bù wán chéng liǎo。
bàn chéng nóng fū nóng fù de xiǎo hái zǐ men fèng shàng dào、 mài、 dòu děng， qí pàn huáng 'ēn pǔ zhào， wǔ gǔ fēng dēng。 cǐ shí huáng dì hái yào jiē shòu qún chén hè bài， bìng shè yàn kuǎn dài sān pǐn yǐ shàng de suí cóng guān yuán， shǎng cì zài chǎng de mín zhòng měi rén liǎng gè mán tóu hé 'èr jīn ròu。 huáng dì qǐ jià huí gōng， zhòng rén ná zhe nóng jù cù yōng qí hòu， zǒu dào wǔ mén wéi zhǐ， zuì hòu hái yào jiǎng shǎng lǎo nián nóng mín měi rén liǎng pǐ bù， qí tā rén děng shì yī pǐ bù。 zhì cǐ， chūn gēng qìng diǎn quán bù jié shù。
shùn tiān fǔ guān yuán quán yī yī jì lù zài 'àn， xiàn zhāi lù jǐ tiáo nèi róng， hái shì hěn nài rén jǔjué de。
zhèng niú yī tóu， jià bái yín 8 liǎng， wèi yǎng 20 rì cǎo liào yín 1.6 liǎng； fù niú yī tóu， jiè yòng， wèi yǎng 20 rì cǎo liào yín 1.2 liǎng。
zhèng fù jīn lí 'èr jù， miáo jīn cǎi huì， gōng běn fèi jià yín 2.34 liǎng； huáng lóng róng biān 'èr bǎ， jià yín 2.34 liǎng。
wǔ sè cǎi qí 40 duì， yín 2.6 liǎng； qí gān 80 gēn， yín 0.4 liǎng。
chú tóu 10 bǎ， yín 0.85 liǎng； fèn jī 'èr gè， 0.08 liǎng。
……
zǒng gòng huā fèi bái yín 89.5 liǎng ( yī liǎng bái yín zài dāng shí kě mǎi 143 jīn bái miàn )， àn zǔ zhì guī dìng， zhè xiē yín liǎng yóu wǎn píng、 dà xīng liǎng xiàn cái zhèng zhī chū。
yòng xiàn zài de huà lái shuō， huáng dì zuò xiù， ràng jīng chéng lǎo bǎi xìng mǎi dān。 yī nián zhī jì zài yú chūn，“ zhēn lóng tiān zǐ” cháng shì gēng zuò， bì jìng hái shì yòu jī jí yì yì de hǎo shì。 |
huáng dì yǔ xuān yù Emperor and Xuan Yu |
shèng zhǐ xuān yù， shì gǔ dài bān bù huáng dì de zhào lìng yǐ shì tiān xià。 zǎo zài míng dài， cháo tíng shàng xià wèile zhāng xiǎn duì nóng yè huó dòng de zhòng shì， yī nián dāng zhōng chú là yuè hé zhēngyuè wài， měi gè yuè de dì yī tiān shàng wǔ， shùn tiān fǔ yǐn， yě jiù shì jīng dū de xíng zhèng zhǎngguān“ qǐng zhǐ chuán xuān yù yī dào”， shuài lǐng xiá shǔ de wǎn píng、 dà xīng liǎng xiàn zhī xiàn zǒu chū huáng gōng， lái dào chéng tiān mén ( tiān 'ān mén ) jīn shuǐ qiáo qián， xiàng zhào jí zài cǐ děng hòu de liǎng xiàn dài biǎo rén shì“ miàn yù”， gào jiè sì hǎi jiǔ zhōu xū qín wù nóng shí， jīng xīn gēng zuò wéi yào。 zhè yīnggāi shì huáng dì měi yuè bān fā de xīng nóng wén jiàn。《 wǎn shǔ zá jì》 zhōng jìzǎi liǎo zhèng dé shí 'èr nián zhì wàn lì shí jiǔ nián（１５１８ nián －１５９２） zhī jiān１６ nián de xuān yù tiáo mù， qí nèi róng jiù shì 'àn nóng yè jì jié de bù tóng， tí chū xiāng yìng de yào qiú huò zhù yì shì xiàng， lì rú：
3 yuè tiān shí hé nuǎn， tǔ mài rùn zé， yìng chèn shí gēngzhòng， wú dé lǎn duò；
4 yuè tián miáo shèng cháng， yòng xīn kānshǒu， jìn lì wù nóng。
7 yuè rú jīn yǔ zé zhān zú， tián hé cháng mào， chéng shú zài 'ěr， xū jí shí shōu liǎn， wù dài；
8 yuè qiū shōu jí bì， dōuyào zūn jié yòng dù， qièwù làng fèi……
nóng yè láo zuò， lǎo bǎi xìng zì rán qīng chǔ gāi zěn yàng diào dù， ér zhè nián fù yī nián， yuè yuè rú cǐ fá wèi de wén gào， jì bù néng gěi mín zhòng dài lái shí huì， yòu bù jù yòu yuē shù lì， hái yào xīng shī dòng zhòng， yǐ xiè huáng 'ēn， zhè xiàng huó dòng fǎn 'ér chéng liǎo lǎo bǎi xìng de jīng shén fù dān， nán guài yòu de rén chēng bìng quē xí， yòu de rén shèn zhì“ gù shì jǐng wú lài chōng zhī， yǐ yìng mìng”， zhè lèi rén děng zhàn zài chéng tiān mén qián líng tīng xuān yù， zhēn shì mò dà de fěng cì。 cǐ qíng cǐ jǐng， huáng gōng zhōng de dì wáng shì bù huì zhī dào de。《 wǎn shǔ zá jì》 zuò zhě shěn bǎng zài wàn lì nián jiān céng rèn guò sān nián wǎn píng xiàn zhī xiàn， tā duì cǐ hěn wú nài dì xiě dào， huáng dì “ shēn zhī jià sè jiān nán”，“ měi yuè bì xuān yù jīng zhào” yǐ dá tiān xià， hái zhūn zhūn gào jiè bǎi xìng“ mín shēng zài qín， qín zhī bù kuì”， cǐ děng shēng cún dà shì què bù bèi lǎo bǎi xìng suǒ lǐ jiě， jìn 'ér gǎn tàn dào“ yù zhī bù cóng， mín zhī yú yě”。
dāng shí lí mín bǎi xìng zhēn xīn suǒ xiǎng de shì shénme， yǐ wú cóng kǎo chá， pǔ tōng rén jiā shēng huó de rú hé， shū zhōng méi yòu zhèng miàn de biǎo shù。 dàn shì， shùn tiān fǔ xiá qū nèi de rén wén dì lǐ、 jīng jì zhuàng kuàng yǐ jí huáng qīn guì zú de gè lèi qìng diǎn、 jì sì huó dòng de xiāo fèi， dōuyòu xiáng xì de jìzǎi。 xiàn jǔ lì shuō míng， wàn lì shí 'èr nián wǎn píng xiàn de nóng mín gēng dì yòu 2935 qǐng 90 mǔ， 8 nián hòu jiǎn shǎo wéi 2865 qǐng 54 mǔ， zhè 70 qǐng 36 mǔ nóng tián shì bèi huáng shì chéng yuán kāipì fén chǎng zhàn yòng liǎo。 hái yòu， dāng shí wǎn píng xiàn jìng nèi yòu huáng qīn guó qī de dà xiǎo fén chǎng duō dá 141 chù， měi nián jì fén de gòngpǐn jí xiāng guān fèi yòng， xū yòng bái yín 985 liǎng， àn guī dìng“ liǎng xiàn xíng yín bàn”， yě jiù shì shuō， zhè yào ràng liǎng xiàn de lǎo bǎi xìng chéng dān。 yǐ dāng shí de wù jià， yī liǎng bái yín kě mǎi 143 jīn bái miàn， zhè me duō de yín liǎng， wán quán kě yǐ gòu４００ rén yī nián de kǒu liáng。
zhè zǔ shù zì hé bǎi xìng“ nài zhī hé wèi yú xuān yù”， fā shēng zài lì shǐ de tóng yī shí qī， èr zhě zhī jiān bù yī dìng yòu zhí jiē de yīn guǒ guān xì。 jīn tiān， wǒ men zài xué xí lì shǐ， rèn shí lì shǐ de shí hòu， yě xǔ huì yòu suǒ gǎn wù， jìn 'ér zuò chū gè zì de jiě dú。 |
gǔ rén duì dì wáng zūn chēng quán jí The Complete Works of the ancients revered king |
zhōng guó gǔ dài dì wáng de chēng wèi， chú liǎo chēng wáng、 chēng huáng dì 、 chēng shì hào、 chēng miào hào、 chēng nián hào yǐ wài， hái yòu yī xiē bié chēng， sǎnjiàn yú yī xiē diǎn jí dāng zhōng。 píng shí dú shū， sōu jí liǎo yī xiē。 xià miàn liè chū yī xiē， gōng dà jiā cān kǎo。
1、 huáng wáng： duì jūn wáng de jìng chēng， yóu yán dà wáng。 jiàn yú《 shī jīng · dà yǎ · wén wáng yòu shēng》：“ sì fāng yōu tóng， huáng wáng wéi bì， huáng wáng zhēng zāi。” zhū xī《 jí chuán》：“ huáng wáng， yòu tiān xià zhī hào， zhǐ wǔ wáng yě。”
2、 huáng zǔ： dì wáng de zǔ xiān。 míng cháo guī dìng， cháo tíng jì gào zōng miào， gāo zǔ yǐ shàng gài chēng huáng zǔ。
3、 huáng bì： dì wáng de bié chēng。《 suí shū · wáng shào chuán》：“ huáng bì chū zhě， huáng， dà yě； bì， jūn yě。 dà jūn chū， gài wèi zhì zūn shòu mìng chū wéi tiān zǐ yě。”
4、 zhù： gǔ dài duì guó jūn de chēng hū。《 shāng jūn shū · jūn chén》：“ gù guó zhì 'ér dì guǎng， bīng qiáng 'ér zhù zūn。”
5、 zhù shàng： chén xià duì guó jūn de chēng hū。《 zī zhì tōng jiàn》 juàn 'èr yī sì， lǐ lín fǔ yuē：“ cǐ zhù shàng jiā shì， hé bì wèn wài rén。”
6、 zhù gōng： chén xià duì jūn zhù de chēng hū。《 sān guó zhì · shǔ zhì · fǎ zhèng chuán》：“ huò wèi zhū gé liàng yuē： ‘ fǎ zhèng yú shǔ jùn tài zòng héng， jiāng jūn yí qǐ zhù gōng， yì qí wēi fú。 ’
7、 zhù jūn： guó jūn de bié chēng。《 mò zǐ · guì yì》：“ qiě zhù jūn yì cháng wén tānɡ zhī shuō hū？”
8、 jūn： jūn zhù、 tiān zǐ。《 shàng shū · dà yǔ mó》：“ yǎn yòu sì hǎi， wéi tiān xià jūn。”
9、 jūn wáng： duì dì wáng de chēng hū。《 guó yǔ · wú yǔ》：“ jīn jūn wáng bù chá， shèng nù zhǔbīng， jiāng cán fá yuè guó。”
10、 rén zhù： rén mín de zhù zǎi， zhǐ jūn zhù。《 shāng jūn shū · shèn fǎ》：“ rén zhù mò néng shì zhì qí mín， shì wú bù luàn zhī guó。”
11、 jūn rén： zhǐ huáng dì 。《 shāng jūn shū · shèn fǎ》：“ jūn rén zhě bù chá yě， fēi qīn yú zhū hóu， bì jié yú bǎi xìng。”
12、 xiān dì： dāng cháo dì wáng yǐ sǐ de fù qīn。 zhū gé liàng《 qián chū shī biǎo》：“ xiān dì chuàng yè wèi bàn， ér zhōng dào bēng cú。”
13、 xiān jūn： gǔ dài dì wáng chēng qí xiān dài jūn wáng de chēng hū。《 shī jīng · yè fēng · yàn yàn》：“ xiān jūn zhī 'ēn， yǐ xù guǎ rén。”
14、 xiān hòu： xiān shì jūn wáng de chēng hū。《 hàn shū · wéi xián chuán》：“ wǒ jì cǐ dēng， wàng wǒ jiù jiē， xiān hòu cí dù， lián lián kǒng huái。” yán shī gǔ zhù：“ xiān hòu， jí xiān jūn yě。”
15、 xiān zhèng： xiān dài jūn cháng， yǐ gù de dì wáng。《 lǐ jì · zī yī》 yǐn yì shī yún：“ xī wú yòu xiān zhèng， qí yán míng qiě qīng。” zhèng xuán zhù：“ xiān zhèng， xiān jūn cháng yě。”
16、 xiān huáng： qián dài dì wáng de chēng hū。 táng， dù fǔ《 yì xī》 shī zhī yī：“ yì xī xiān huáng xún shuò fāng， qiānshèng wàn qí rù xián yáng。”
17、 xiān zhù： duì kāi guó jūn zhù de chēng hū。《 sān guó zhì》 yòu《 xiān zhù chuán》。
18、 xiān gōng： duì tiān zǐ、 zhū hóu zǔ xiān de zūn chēng。《 guó yǔ · lǔ yǔ shàng》：“ zhū hóu sì xiān wáng xiān gōng。” wéi zhāo zhù：“ xiān gōng， xiān jūn yě。”
19、 xiān shèng wáng： gǔ dài de xián míng jūn zhù。《 lǚ shì chūn qiū · lùn rén》：“ cǐ xiān shèng wáng zhī suǒ yǐ zhī rén yě。”
20、 dà jiā： gōng zhōng jìn chén huò hòu fēi duì huáng dì de yī zhǒng chēng hū。《 xīn táng shū · lǐ fǔ guó chuán》：“ dài zōng lì， fǔ guó děng yǐ dìng cè gōng， yù bá hù， zhì wèi dì yuē：‘ dà jiā dì zuò gōng zhōng， wài shì tīng lǎo nú chǔjué。”
21、 dà wáng： duì dì wáng de zūn chēng。《 jiù táng shū · xuán zōng jì shàng》： huò yuē“ xiān qǐ dà wáng。”
22、 dà jūn： gǔ shí tiān zǐ de bié chēng。 sòng。 fàn zhòng yān：《 liù guān fù》：“ yī liù guān zhī shè yě， suǒ yǐ jīng guān shù zhèng， fǔ bì dà jūn。’
23、 dà huáng： duì dì wáng de zūn chēng。《 zhāo míng wén xuǎn · jìn · lù jī · biàn wáng lùn》：“ dà huáng jì méi， yòu zhù lì cháo。”
24、 dà tíng： chuán shuō shàng gǔ dì wáng de míng chēng。《 zhuāng zǐ · qū qiè》：“ xī zhě róng chéng shì、 dà tíng shì、…… shén nóng shì， dāng shì shí yě， mín jié shéng 'ér yòng zhī。”
25、 dà xíng、 dà xíng huáng dì ： duì chū sǐ huáng dì de huì chēng。《 hòu hàn shū · ān dì jì》：“ dà xíng huáng dì ， bù yǒng tiān nián。”
26、 shèng、 shèng zhù、 shèng míng zhù、 shèng shàng、 shèng jūn、 shèng míng、 míng zhé： dōushì duì huáng dì de zūn chēng。 bān gù《 dōng dū fù》：“ yú shì shèng shàng dǔ wàn fāng zhī huān yú， yòu mù yù yú gāo zé。”
27、 shàng： zài shàng zhě， yòu shí tè zhǐ jūn zhù、 dì wáng。《 lǐ jì · wáng zhì》：“ zūn jūn qīn shàng， rán hòu xīng xué。”
28、 jīn shàng： duì dāng shí dì wáng de chēng hū。 yòu shí yě chèndāng jīn。《 shǐ jì · shǐ gōng zì xù》：“ hàn xīng wǔ shì， lóng zài jiàn yuán， wài rǎng yí dí， nèi xiū fǎ dù， fēngshàn。 gǎi zhèng shuò， yì fú sè。 zuò《 jīn shàng běn jì》 dì shí 'èr。”
29、 shàng huáng： shàng gǔ de dì wáng。 zhèng xuán：《 shī pǔ xù》：“ shī zhī xīng yě， liàng bù yú shàng huáng zhī shì。”
30、 wáng： xiān qín yǐ qián dì wáng de chēng hū。《 xún zǐ · wáng bà》：“ bǎi wáng zhī fǎ bù tóng。”
31、 zú xià： zhàn guó qián hòu， chén xià duì jūn zhù de jìng chēng cí。 xiāng chuán qǐ yú chūn qiū shí jìn wén gōng huái niàn jiè zhī tuī。《 zhàn guó cè . yàn yī》：“ zú xià yǐ wéi zú， zé chén bù shì zú xià yǐ。”
32、 wàn suì： gǔ dài chén mín duì wáng hóu de zhù hè zhī cí， qín hàn yǐ hòu yǎn biàn chéng huáng dì de zūn chēng。
33、 bì xià： qín yǐ hòu zhuān chēng huáng dì wéi bì xià。
34、 gū、 guǎ、 gū guǎ、 guǎ rén、 bù gòu： gǔ dài wáng hóu de zì chēng de qiān cí。《 lǎo zǐ》：“ guì bì yǐ jiàn wéi běn， gāo bì yǐ xià wéi jī， shì yǐ hóu wáng zì wèi gū、 guǎ、 bù gòu。”《 zuǒzhuàn》 xī gōng 'èr shí sān nián：“ chǔ wáng xiǎng zhī， yuē：‘ gōng zǐ ruò fǎn jìn guó， zé hé yǐ bào bù gòu？’”
35、 guǎ jūn： rén chén duì bié guó chēng zì jǐ guó jiā jūn zhù de qiān cí。《 zuǒzhuàn》 xī gōng sì nián： qí hóu yuē：“ qǐ bù gòu shì wéi？ xiān jūn zhī hǎo shì jì。 yǔ bù gòu tóng hǎo hé rú？” duì yuē：“ jūn huì jiǎo fú yú bǐ yì zhī shè jì， rǔ shōu guǎ jūn， guǎ jūn zhī yuàn yě。”
36、 guó wáng： jūn zhù huò dì wáng de chēng hū。 yì shì zuì gāo fēng jué。 zì hàn zhì míng yī zhí yán yòng。
37、 guó zhù： guó jūn、 guó wáng。《 wén xuǎn . lǐ líng， 〈 dá sū wǔ shū 〉》：“ gù yù rú qián shū zhī yán， bào 'ēn yú guó zhù 'ěr。”
38、 dì、 dì wáng： gǔ dài jūn zhù de chēng hào。 rú， sān huáng wǔ dì。
39、 hòu wáng： gǔ dài jūn zhù de chēng hū。《 xún zǐ · bù gǒu》：“ tiān dì shǐ zhě， jīn rì shì yě； bǎi wáng zhī dào， hòu wáng shì yě。” hòu wáng： dāng jīn zhī wáng。
40、 sù wáng： yuǎn gǔ dì wáng de chēng hū。 dào jiā chēng yòu dì wáng zhī dé 'ér bù bì jū dì wáng zhī wèi zhě wéi sù wáng。 rú jiā chēng kǒng zǐ wéi sù wáng。
41、 shì zhù： guó jūn。
42、 shàozhù： nián qīng de huáng dì 。《 dà táng xīn yǔ》 juàn shí yī：“ gāo zōng dà jiàn， gù mìng péi yán fǔ shàozhù。”
43、 shè jì zhù： guó jūn de dài chēng。《 dà táng xīn yǔ》 juàn yī：“ sòng jǐng chāng yán yuē：‘ tài zǐ yòu dà gōng yú tiān xià， zhēn shè jì zhù， ān gǎn wàng yòu yì yì？’”
44、 yuán hòu： duì tiān zǐ huò jūn zhù de chēng hū。 hòu shì yòu chēng dì wáng dí qī wéi yuán hòu。
45、 shè jūn： duì yòu zhù de chēng hū。
46、 yuán shǒu： jūn zhù。
47、 yuán jūn： shàn liáng de jūn zhù。
48、 sì huáng、 sì jūn、 sì shèng、 sì wáng： jì wèi de dì wáng。《 lǐ jì · qū lǐ xià》：“ jiàn zuò， lín jì sì， nèi shì yuē xiào wáng mǒu， wài shì yuē sì wáng mǒu。”
49、 jià、 dà jià、 chē jià、 yù jià、 shèng jià、 zūn jià： yuán wéi dì wáng chē chéng de zǒng chēng， hòu lái cháng yòng wéi dì wáng de dài chēng。《 jiù táng shū . huàn guān chuán》：“ chē jià pín zhì bō qiān， cháo tíng jiàn jiā wēi ruò， yuán qí huò zuò， shǐ zì zhōng rén。”
50、 wàn chéng： dì wáng de dài chēng。《 mèng zǐ · liáng huì wáng shàng》：“ wàn chéng zhī guó， shì qí jūn zhě， bì yòu qiān chéng zhī jiā。” zhōu zhì： tiān zǐ dì fāng qiān lǐ， chū bīng chē wàn chéng； zhū hóu dì fāng bǎi lǐ， chū bīng chē qiān chéng。 gù yǐ wàn chéng chēng tiān zǐ。
51、 shèngyú： dì wáng de chē yú， hòu yì dài chēng dì wáng。《 hòu hàn shū · gěng yǎn chuán》：“ shèngyú qiě dào， chén zǐ dāng jī niú lí jiǔ， yǐ dài bǎi guān。”
52、 huáng yú： dì wáng de chē yú， hòu yì dài chēng dì wáng。 qū yuán《 lí sāo》：“ qǐ yú shēn zhī dān yāng xī， kǒng huáng yú zhī bài jì。”
53、 zhēn zhù： dì wáng bié chēng， jí suǒ wèi zhēn mìng tiān zǐ。《 hòu hàn shū · wáng cháng chuán》：“ cháng dà wù yuē：‘ wáng mǎng cuàn shì， cán nüè tiān xià， bǎi xìng sī hàn， gù háo jié bìng qǐ。 jīn liú shì fù xīng， jí zhēn zhù yě。’”
54、 zhēn rén： dì wáng de bié chēng。《 shǐ jì · qín shǐ huáng běn jì》：“ sān shí wǔ nián， shǐ huáng yuē：‘ wú mù zhēn rén， zì wèi zhēn rén， bù chēng zhèn。’”
55、 tiān zǐ： jūn zhù。《 lǐ jì · qū lǐ》：“ jūn tiān xià yuē tiān zǐ。”
56、 tiān wáng： yīn zhōu shí tiān zǐ zhǐ chēng wáng。 chūn qiū yǐ hòu， yī xiē zhū hóu lì rú chǔ、 wú děng xiāng jì chēng wáng， yú shì zūn chēng zhōu wáng wéi tiān wáng。 hòu lái fàn zhǐ fēng jiàn dì wáng。 dù fǔ《 yì xī》 shī：“ quǎn róng zhí lái zuò yù chuáng， bǎi guān xiǎn zú suí tiān wáng。”
57、 tiān yán： dì wáng de róng yán， dài chēng dì wáng。
58、 tiān qiú： duì dì wáng de miè chēng。 zhāng bǐng lín《 bó kāng yòu wéi lùn gé mìng shū》：“ fū dài cǐ shī dì zhī tiān qiú， yǐ wéi hàn zú zhī yuán shǒu， shì hé yì qǔ zuì rén yú líng yǔ 'ér fèng zhī wéi dà jūn yě。”
59、 suǒ tiān： dì wáng de bié chēng。 jiù shí yòu dài zhǐ fù qīn hé zhàng fū。《 hòu hàn shū . liáng sǒng chuán》：“（ dòu） xiàn xiōng dì jiān 'è jì fú gū zhū， hǎi nèi kuàng rán， gè huò qí yí。 qiè dé sū xī， shì mù gèng shì， nǎi gǎn mèi sǐ zì chén suǒ tiān。”
60、 xiǎo tóng： zhōu dài dì wáng jūsāng shí de zì chēng。《 zuǒzhuàn》 xī gōng jiǔ nián：“ fán zài sàng， wáng yuē xiǎo tóng， gōng hóu yuē zǐ。”
61、 chōng rén： dì wáng nián yòu jí wèi zhě zì chēng de qiān cí。
62、 tài zǔ、 gāo zǔ： duì kāi guó dì wáng de zūn chēng。 duō yòng wéi miào hào。 rú， hàn gāo zǔ、 táng gāo zǔ、 sòng tài zǔ、 míng tài zǔ děng。
63、 shì zǔ： duì kāi guó dì wáng de zūn chēng。 duō yòng wéi miào hào。 rú yuán shì zǔ、 qīng shì zǔ děng。
64、 huáng kǎo： běn wéi rén míng。（ yuán shòu shēng tài yuán tài shǒu huì gǔ， gǔ shēng píng yuán tài shǒu liè， liè shēng níng yuǎn jiāng jūn zhēn， zhēn shēng huáng kǎo zhōng） cháng zài qīng dài， zhǐ dāng cháo huáng dì yǐ sǐ de fù qīn。
65、 dà xíng： shì zhǐ gāng gāng bēng shì， wèi chēng miào hào、 shì hào de huáng dì 。
66、 tài shàng： běn zhǐ yuǎn gǔ dì wáng shí dài。《 lǐ jì · qū lǐ》 shàng：“ tài shàng guì dé。” shì wén：“ tài shàng， wèi sān huáng wǔ dì zhī shì。” hòu shì zūn chēng dì wáng wéi tài shàng。
67、 tài zōng： duì kāi guó dì 'èr dài huáng dì de zūn chēng。
68、 kèhán： gǔ dài xiān bēi、 róu rán、 tū jué、 huí gē、 měnggǔ děng zú duì zuì gāo tǒng zhì zhě de chēng hū。 sān shì jì shí zuì xiān yòng yú xiān bēi zú。
69、 chányú： liǎng hàn shí xiōng nú chēng qí jūn cháng wéi chányú。 láng zhù： liáo、 jīn shí qī duì běi fāng jūn zhù de chēng hū。
70、 rén mù： guó jūn de bié chēng。 jí zhì lǐ rén mín de rén。《 mèng zǐ · liáng huì wáng shàng》：“ jīn fū tiān xià zhī rén mù， wèi yòu bù shì shā rén zhě yě。”
71、 jiǔchóng： yuán zhǐ gōng jìn， dì wáng zhī jū chù。《 chǔ cí . jiǔ biàn》：“ jūn zhī mén yǐ jiǔchóng。” hòu yòu dài chēng tiān zǐ。《 jiù táng shū . huàn guān chuán》：“ wàn jī zhī yǔ duó rèn qíng， jiǔchóng zhī fèi lì yóu jǐ。”
72、 cháo tíng： běn lái zhǐ dì wáng jiē jiàn chén xià gē chǔlǐ zhèng shì de dì fāng， yě yòng zuò zhōng yāng zhèng fǔ hé dì wáng de dài chēng。
73、 míng shàng、 míng wáng： duì dì wáng de zūn chēng。
74、 hòu zhù： hòu sì jūn zhù。 yòu xiē mò dài dì wáng xí guàn shàng yě chēng hòu zhù。 rú nán cháo chén hòu zhù、 wǔ dài lǐ hòu zhù。
75、 xiàn guān： huáng dì de dài chēng。 gǔ shí chēng wáng jī nèi dū yì wéi xiàn， suǒ yǐ yòu yǐ xiàn guān wéi cháo tíng de dài chēng。
76、 guān jiā： huáng dì 、 cháo tíng de bié chēng。 hú sān shěng：“ xī hàn wèi tiān zǐ wéi xiàn guān， dōng hàn wèi tiān zǐ wèiguó jiā， gù jiān 'ér chēng zhī。 huò yuē： wǔ dì guān tiān xià， sān wáng jiā tiān xià， gù jiān chēng zhī。” bái jū yì《 xǐ bà jùn》 shī：“ zì cǐ guāng yīn wéi jǐ yòu， cóng qián suì yuè shǔ guān jiā。”
77、 zhì zūn： huáng dì de dài chēng。 jiǎ yì《 guò qín lùn》：“ lǚ zhì zūn 'ér zhì liù hé， zhí chuí fǔ yǐ biān chī tiān xià。” |
zhōng guó gǔ dài dì wáng de bì huì Taboo of the emperors of China |
bì huì shì zhōng guó fēng jiàn shè huì tè yòu de xiàn xiàng， dà yuē qǐ yú zhōu， chéng yú qín， shèng yú táng sòng， zhì qīng dài gèng qū wán mì。 nà shí， rén men duì huáng dì huò zūn cháng shì bù néng zhí hū huò zhí shū qí míng de， fǒu zé jiù yòu yīn fàn huì 'ér zuò láo shèn zhì diū nǎo dài de wēi xiǎn。 bì huì cháng jiàn de fāng fǎ shì yòng yì yì xiāng tóng huò xiāng jìn de bié de zì lái dài tì yào bì huì de zì。 zhè yàng yī lái， zhōng guó lì shǐ shàng jiù chū xiàn liǎo bù shǎo bǎ rén míng、 dì míng huò shì wù míng chēng gǎi tóu huàn miàn de qí guài xiàn xiàng。
bǐ rú：
yīn lì yī yuè gǔ shí běn lái yòu jiào“ zhēngyuè”， zhè shì yīn wéi gǔ dài de huáng dì dōuyào zài yī nián de dì yī gè yuè lǐ jiē shòu wén wǔ bǎi guān de cháo bài， bìng jué dìng yī nián de zhèng shì。 dào liǎo qín cháo， yóu yú qín shǐ huáng yī yuè chū shēng， qǔ míng“ zhèng”（ tóng“ zhèng”）， suǒ yǐ qín cháo bǎ“ zhēngyuè” gǎi chēng“ duān yuè”。
qín shǐ huáng de fù qīn míng chǔ， yú shì bǎ chǔ dì gǎi wéi“ jīng”。
lǚ hòu míng zhì， dāng shí wén shū shàng fán yù zhì zì， jūn yòng“ yě jī” èr zì dài tì。
hàn wén dì míng héng， yú shì bǎ héng 'é gǎi míng“ cháng 'é”， bǎ héng shān gǎi wéi“ cháng shān”。
hàn wǔ dì míng chè， hàn chū yòu gè zhī míng biàn shì jiào kuǎi chè， shǐ shū shàng jiù gǎi chēng kuǎi chè wéi“ kuǎi tōng”。
hàn guāng wǔ dì míng xiù， céng yī dù bǎ xiù cái de míng chēng gǎi wéi“ mào cái”。
hàn míng dì míng zhuāng， dāng shí jìng bǎ《 zhuāng zǐ》 yī shū gǎi chēng wéi《 yán zǐ》。
táng tài zōng míng shì mín， jiù bǎ zhōng yāng liù bù zhī yī de mín bù gǎi wéi“ hù bù”。
sòng rén zōng míng zhēn， zhēng bāo zǐ zhēng mán tóu de“ zhēng” zì jiù dé gǎi wéi“ chuī” zì。
gèng yòu shèn zhě， sòng gāo zōng míng gòu， wéi bì“ gòu” zì 'ér qiān jí gòu、 gòu、 gòu、 gòu…… bì huì de zì dá wǔ shí duō gè！ |
zhōng guó huáng dì zhī zuì Emperor of China the most |
zuì cháng mìng de huáng dì ： nán yuè wǔ dì zhào tuó， xiǎng nián 100 suì yǐ shàng。（ fēi zhèng tǒng huáng dì ）
zuì duǎn mìng de huáng dì ： dōng hàn shāng dì， 2 suì jiù yāo zhé。
jí wèi shí nián líng zuì xiǎo： dōng hàn shāng dì， chū shēng cái 100 tiān。
zài wèi shí jiān zuì cháng： qīng kāng xī huáng dì ， kuà 61 gè nián tóu。
zài wèi shí jiān zuì duǎn： jīn mò dì wán yán chéng lín， jí wèi jǐn jǐn bàn tiān jiù shā sǐ。
pín fēi zuì duō de huáng dì ： jìn wǔ dì， hòu gōng jiā lì dá 10000 duō rén。
zǐ nǚ zuì duō de huáng dì ： běi sòng huī zōng， zǐ sān shí 'èr， nǚ sān shí sì。 |
huá xià dì wáng liè biǎo List of Chinese emperors |
zhōng guó huáng dì （ jūn wáng） bāo kuò zhèng tǒng cháo dài hé shǎo shù mín zú jiàn lì de zhèng quán， hái yòu yī xiē zhèng biàn、 duó quán suǒ jiàn lì de zhèng quán， zài jiā shàng nóng mín qǐ yì jiàn lì de zhèng quán， zhōng guó huáng dì gòng yòu１０００ duō wèi ní！
fù： nán yuè、 dōng yuè、 mǐn yuè、 dōng 'ōu、 xiōng nú、 tū jué、 huí gē（ huí gú）、 tǔbō、 gāo chāng、 yú tián、 róu rán、 tǔyùhún、 bó hǎi guó（ dà zhèn）、 nán zhào（ dà méng、 dà lǐ、 dà fēng mín）、 dà cháng hé、 dà tiān xīng、 dà yì níng、 dà lǐ guó（ qián lǐ hàn wǔ dì liú chè、 hòu lǐ）、 dà zhōng、 dōng xià（ dà zhēn）（ yǐ shàng bù bāo kuò shí liù guó shí qī hé wǔ dài shí guó shí qī de shǎo shù mín zú zhèng quán）
qí zhōng yún nán liè cháo zì shì lóng yǐ xià【 nán zhào（ dà méng、 dà lǐ、 dà fēng mín）、 dà cháng hé、 dà tiān xīng、 dà yì níng、 dà lǐ guó（ qián lǐ、 hòu lǐ）、 dà zhōng】 hé dōng xià（ dà zhēn） de jūn zhù chēng huáng dì ； nán yuè（ lǚ hòu shí）、 yú tián（ wǔ dài shí） de jūn zhù yī dù chēng huáng dì ； nán yuè、 dōng yuè、 mǐn yuè、 dōng 'ōu、 gāo chāng、 yú tián、 tǔyùhún、 bó hǎi guó（ dà zhèn） zuò wéi zhōng yuán wáng cháo de fān shǔ guó， jūn zhù chēng wáng； xiōng nú de jūn zhù chēng chányú； huí gē（ huí gú）、 róu rán de jūn zhù chēng kě hàn； tǔbō de jūn zhù chēng zàn pǔ。
shí liù guó shí qī： hàn zhào、 hòu zhào、 chéng hàn、 qián yàn、 hòu yàn、 nán yàn、 qián qín、 hòu qín、 hú xià 9 gè zhèng quán chēng huáng dì ， hòu liáng、 běi yàn 2 gè zhèng quán chēng tiān wáng， qián liáng、 xī qín、 nán liáng、 běi liáng、 xī liáng 5 gè bàn dú lì zhèng quán chēng wáng。
qí zhōng：
hàn zhào liú yuān 304 nián héng 308 nián chēng hàn wáng；
hòu zhào shí lè 319 nián héng 328 nián chēng zhào wáng， 328 nián héng 330 nián chēng tiān wáng， shí hǔ 335 nián héng 349 nián chēng tiān wáng；
chéng hàn lǐ xióng 304 nián héng 306 nián chēng chéng dū wáng；
qián yàn mù róng huàng 337 nián héng 348 nián、 mù róng jùn 348 nián héng 352 nián chēng yàn wáng；
hòu yàn mù róng chuí 384 nián héng 386 nián chēng yàn wáng， mù róng shèng 400 nián héng 401 nián、 mù róng xī 401 nián héng 407 nián chēng tiān wáng；
nán yàn mù róng dé 398 nián héng 400 nián chēng yàn wáng；
qián qín fú jiàn 351 nián héng 352 nián、 fú jiān 357 nián héng 385 nián chēng tiān wáng；
hòu qín yáo cháng 384 nián héng 386 nián chēng wàn nián qín wáng， yáo xīng 399 nián héng 416 nián chēng tiān wáng；
hú xià hè lián bó bó 407 nián héng 418 nián chēng tiān wáng。
wǔ dài shí guó shí qī： wǔ dài、 qián shǔ（ 907 héng 925， zhī qián shì táng cháo de shǔ wáng）、 hòu shǔ（ 934 héng 965， zhī qián shì hòu táng de shǔ wáng）、 wú（ 927 héng 937， 902 héng 919 nián shì táng cháo de wú wáng， 919 héng 927 nián chēng dà wú guó wáng）、 nán táng（ 937 héng 958， zhī hòu shì chēng guó zhù）、 mǐn（ 933 héng 945， zhī qián shì hòu liáng、 hòu táng de mǐn wáng）、 nán hàn（ 917 héng 971， zhī qián shì hòu liáng de nán hǎi wáng）、 běi hàn de jūn zhù chēng huáng dì ， wú yuè、 chǔ、 nán píng 3 gè bàn dú lì zhèng quán de jūn zhù chēng wáng。
shuō wén yuē：“ huáng， dà yě， cóng zì。 zì， shǐ yě。 shǐ huáng zhě， sān huáng dà jūn yě。”“ dì， dì yě。 wáng tiān xià zhī hào yě。” huáng dì zhī zhì， shǐ yú qín， shǐ huáng dì zhèng zhì zhī， nǎi qǔ sān huáng wǔ dì zhī míng。 huáng dì zì chēng“ zhèn”， qí xià jiē chēng“ bì xià”。 huáng dì zhī yán yuē“ yù”， huáng dì zhī mìng yuē“ zhào”。 mǎn méng rù zhù zhōng yuán， suī dé tiān xià， dàn bù fǎ gǔ shèng， shā lù shèn zhòng， lǐ yuē：“ yīng wǔ néng yán， bù lí fēi niǎo。 xīng xīng néng yán， bù lí qín shòu。 jīn rén 'ér wú lǐ， suī néng yán， bù yì qín shòu zhī xīn hū？” rén shàng rú cǐ， kuàng huáng dì hū？ gù yǐ xià zhī biǎo， wú mǎn méng zhī jūn hào。 zhì yú xiān bēi zhī běi wèi， suī fǎ zhōng yuán， dàn wú wú diǎn kě kǎo， bù gǎn zào cì， liú cǐ yǐ dài hòu lái zhī jūn zǐ。
qín zhào shì（ huáng dì zhī míng yóu cǐ shǐ）
shǐ huáng dì huì zhèng
èr shì huáng dì huì hú hài
sān shì huáng dì huì zǐ yīng
hàn liú shì
tài zǔ gāo huáng dì huì bāng
xiào huì huáng dì huì yíng
tài zōng xiào wén huáng dì huì héng
gāo zōng xiào jǐng huáng dì huì qǐ
shì zōng xiào wǔ huáng dì huì chè
xiào zhāo huáng dì huì fú líng
zhōng zōng xiào xuān huáng dì huì xún
gāo zōng xiào yuán huáng dì huì shì
tǒng zōng xiào chéng huáng dì huì 'ào
xiào 'āi huáng dì huì xīn
yuán zōng xiào píng huáng dì huì kàn
shì zǔ guāng wǔ huáng dì huì xiù
xiǎn zōng xiào míng huáng dì huì zhuāng
sù zōng xiào zhāng huáng dì huì dá
mù zōng xiào hé huáng dì huì zhào
xiào shāng huáng dì huì lóng
gōng zōng xiào 'ān huáng dì huì hù
jìng zōng xiào shùn huáng dì huì bǎo
xiào chōng huáng dì huì bǐng
xiào zhì huáng dì huì zuǎn
wēi zōng xiào huán huáng dì huì zhì
xiào líng huáng dì huì hóng
xiào xiàn huáng dì huì xié
wèi cáo shì
tài zǔ wǔ huáng dì huì cāo
zǔ wén huáng dì huì pī
liè zǔ míng huáng dì huì ruì
shào líng xiàn gōng huì fāng
gāo guì xiāng gōng huì máo
yuán huáng dì huì huàn
shǔ hàn liú shì
zhāo liè huáng dì huì bèi
xiào huái huáng dì huì chán
wú
gāo zǔ wǔ liè huáng dì huì jiān
shì zōng huán huáng dì huì cè
tài zǔ dà huáng dì huì quán
kuàijī wáng huì liàng
jǐng huáng dì huì xiū
mò huáng dì huì hào
jìn sī mǎ shì
tài zǔ gāo huáng dì huì yì
shì zōng jǐng huáng dì huì shī
tài zōng wén huáng dì huì zhāo
shì zǔ wǔ huáng dì huì yán
xiào huì huáng dì huì zhōng
xiào huái huáng dì huì chì
xiào mǐn huáng dì huì yè
zhōng zōng yuán huáng dì huì ruì
sù zōng míng huáng dì huì shào
xiǎn zōng chéng huáng dì huì yǎn
kāng huáng dì huì yuè
xiào zōng mù huáng dì huì dān
āi huáng dì huì pī
fèi huáng dì huì yì
tài zōng jiǎn wén huáng dì huì yù
liè zōng xiào wǔ huáng dì huì yào
ān huáng dì huì dé zōng
gōng huáng dì huì dé wén
nán cháo sòng liú shì
gāo zǔ wǔ huáng dì huì yù
shǎo dì huì yì fú
tài zǔ wén huáng dì huì yì lóng
shì zǔ xiào wǔ huáng dì huì jùn
qián fèi dì huì zǐ yè
tài zōng míng huáng dì huì yù
hòu fèi dì huì yù
shùn huáng dì huì zhǔn
nán cháo qí xiāo shì
tài zǔ gāo huáng dì huì dào chéng
nán qí shì zǔ wǔ huáng dì huì zé
qián fèi dì huì zhāo yè
hòu fèi dì huì zhāo wén
gāo zōng míng huáng dì huì luán
yáng huáng dì huì bǎo juàn
hé huáng dì huì bǎo róng
nán cháo liáng xiāo shì
gāo zǔ wǔ huáng dì huì yǎn
tài zōng jiǎn wén huáng dì huì gāng
yuán huáng dì huì yì
jìng huáng dì huì fāng zhì
nán cháo chén chén shì
gāo zǔ wǔ huáng dì huì bà xiān
shì zǔ wén huáng dì huì qiàn
fèi dì huì bó zōng
gāo zōng xiào xuān huáng dì huì Xū
hòu zhù huì shū bǎo
suí yáng shì
gāo zǔ wén huáng dì huì jiān
yáng huáng dì huì guǎng
gōng huáng dì huì yòu
táng lǐ shì gāo zǔ shén yáo dà shèng dà guāng xiào huáng dì huì yuān
tài zōng wén wǔ dà shèng dà guǎng xiào huáng dì huì shì mín
gāo zōng tiān huáng dà shèng dà hóng xiào huáng dì huì zhì
zé tiān shùn shèng huáng hòu / wǔ zhōu shèng shén huáng dì huì zhào
zhōng zōng dà hé dà shèng dà zhāo xiào huáng dì huì xiǎn
ruì zōng xuán zhēn dà shèng dà xīng xiào huáng dì huì dàn
xuán zōng zhì dào dà shèng dà míng xiào huáng dì huì lóng jī
sù zōng wén míng wǔ dé dà shèng dà xuān xiào huáng dì huì hēng
dài zōng ruì wén xiào wǔ huáng dì huì yù
dé zōng shén wǔ shèng wén huáng dì huì shì
shùn zōng zhì dé hóng dào dà shèng dà 'ān xiào huáng dì huì sòng
xiàn zōng zhāo wén zhāng wǔ dà shèng zhì shén xiào huáng dì huì chún
mù zōng ruì shèng wén huì xiào huáng dì huì héng
jìng zōng ruì wǔ zhāo mǐn xiào huáng dì huì zhàn
wén zōng yuán shèng zhāo xiàn xiào huáng dì huì 'áng
wǔ zōng zhì dào zhāo sù xiào huáng dì huì yán
xuān zōng yuán shèng zhì míng chéng wǔ xiàn wén ruì zhì zhāng rén shén cōng yì dào dà xiào huáng dì huì chén
yì zōng zhāo shèng gōng huì xiào huáng dì huì cuǐ
xī zōng huì shèng gōng dìng xiào huáng dì huì xuān
zhāo zōng shèng mù jǐng wén xiào huáng dì huì yè
zhāo xuān guāng liè xiào huáng dì huì zhù
sòng zhào shì
tài zǔ qǐ yùn lì jí yīng wǔ ruì wén shén dé shèng gōng zhì míng dà xiào huáng dì huì kuāng yìn
tài zōng shén gōng shèng dé wén wǔ huáng dì huì guì
zhēn zōng yìng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì huì héng
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì huì zhēn
yīng zōng tǐ qián yìng lì lóng gōng shèng dé xiàn wén sù wǔ ruì shèng xuān xiào huáng dì huì shǔ
shén zōng shào tiān fǎ gǔ yùn dé jiàn gōng yīng wén liè wǔ qīn rén shèng xiào huáng dì huì Xū
zhé zōng xiàn yuán jì dào xiǎn dé dìng gōng qīn wén ruì wǔ qí shèng zhāo xiào huáng dì huì xù
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì huì jí
qīn zōng gōng wén shùn dé rén xiào huáng dì huì huán
gāo zōng shòu mìng zhōng xīng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì huì gòu
xiào zōng shào tǒng tóng dào guān dé zhāo gōng zhé wén shèng wǔ míng shèng chéng xiào huáng dì huì shèn
guāng zōng xún dào xiàn rén míng gōng mào dé wēn wén shùn wǔ shèng zhé cí xiào huáng dì huì dūn
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì huì kuò
lǐ zōng jiàn dào bèi dé dà gōng fù xīng liè wén rén wǔ shèng míng 'ān xiào huáng dì huì yún
dù zōng duān wén míng wǔ jǐng xiào huáng dì huì qí
gōng zōng yì shèng huáng dì huì xiǎn
duān zōng yù wén zhāo wǔ mǐn xiào huáng dì huì shì
jīn wán yán shì
(1) jīn tài zǔ wán yán mín ( běn míng 'ā gǔ dǎ， 1115-1123)
(2) jīn tài zōng wán yán shèng (1123-1135)
(3) jīn xī zōng wán yán dàn (1135-1149)
(4) hǎi líng wáng wán yán liàng (1149-1161)
(5) jīn shì zōng wán yán yōng (1161-1189)
(6) jīn zhāng zōng wán yán jǐng (1189-1208)
(7) jīn wèi shào wáng wán yán yǔn jì (1208-1213)
(8) jīn xuān zōng wán yán xún (1213-1223)
(9) jīn 'āi zōng wán yán shǒu xù (1223-1234)
(10) jīn mò dì wán yán chéng lín (1234)
yuán bèi 'ér zhǐ jīn shì
miào hào shì hào hàn hào xìng míng tǒng zhì shí jiān nián hào
shì zǔ shèng dé shén gōng wén wǔ huáng dì xuē chán hàn bèi 'ér zhǐ jīn hū bì liè 1260 nián ~1294 nián（ zhōng tǒng 1260 nián ~1264 nián， zhì yuán 1264 nián ~1294 nián）
chéng zōng qīn míng guǎng xiào huáng dì wán zé dǔ hàn bèi 'ér zhǐ jīn tiě mù 'ěr 1295 nián ~1307 nián（ yuán zhēn 1295 nián ~1297 nián， dà dé 1297 nián ~1307 nián）
wǔ zōng rén huì xuān xiào huáng dì qū lǜ hàn bèi 'ér zhǐ jīn hǎi shān 1308 nián ~1311 nián zhì dà
rén zōng shèng wén qīn xiào huáng dì pǔ yán dǔ hàn bèi 'ér zhǐ jīn 'ài yù lí bá lì bā dá 1312 nián ~1320 nián（ huáng qìng 1312 nián ~1313 nián yán yòu 1314 nián ~1320 nián）
yīng zōng ruì shèng wén xiào huáng dì gé jiān hàn bèi 'ér zhǐ jīn shuò dé bā lá 1321 nián ~1323 nián zhì zhì
wú（ tài dìng dì） yě sūn tiě mù 'ěr bèi 'ér zhǐ jīn yě sūn tiě mù 'ér 1324 nián ~1328 nián tài dìng
wú（ yuán shùn dì） ā lǐ jiā bā bèi 'ér zhǐ jīn 'ā cì jí bā 1328 nián tiān shùn
wén zōng shèng míng yuán xiào huáng dì zhá yá dǔ hàn bèi 'ér zhǐ jīn tú tiē mù 'ěr 1328 nián ~1329 nián
1329 nián ~1332 nián tiān lì
1328 nián ~1330 nián zhì shùn
1330 nián ~1332 nián
míng zōng yì xiàn jǐng xiào huáng dì hé xī lā gǔ tú tǔ bèi 'ér zhǐ jīn hé shì lái 1329 nián
níng zōng chōng shèng sì xiào huáng dì yí lín qí bǎo bèi 'ér zhǐ jīn yì lín zhì bān 1332 nián zhì shùn
huì zōng shùn dì tú gān tiě mù 'ěr bèi 'ér zhǐ jīn tuǒ huān tiē mù 'ěr 1333 nián ~1368 nián（ zhì shùn 1333 nián， yuán tǒng 1333 nián ~1335 nián， zhì yuán 1335 nián ~1340 nián， zhì zhèng 1341 nián ~1370 nián）
míng zhū shì
tài zǔ kāi tiān hángdào zhào jì lì jí dà shèng zhì shén rén wén yì wǔ jùn dé chéng gōng gāo huáng dì huì yuán zhāng
huì zōng sì tiān zhāng dào chéng yì yuān gōng guān wén yáng wǔ kè rén dǔ xiào ràng huáng dì huì yǔn wén
chéng zǔ qǐ tiān hóng dào gāo míng zhào yùn shèng wǔ shén gōng chún rén zhì xiào wén huáng dì huì dì
rén zōng jìng tiān tǐ dào chún chéng zhì dé hóng wén qīn wǔ zhāng shèng dá xiào zhāo huáng dì huì gāo chì
xuān zōng xiàn tiān chóng dào yīng míng shén shèng qīn wén zhāo wǔ kuān rén chún xiào zhāng huáng dì huì zhān jī
yīng zōng fǎ tiān lì dào rén míng chéng jìng zhāo wén xiàn wǔ zhì dé guǎng xiào ruì huáng dì huì qí zhèn
dài zōng fú tiān jiàn dào gōng rén kāng dìng lóng wén bù wǔ xiǎn dé chóng xiào jǐng huáng dì huì qí yù
xiàn zōng jì tiān níng dào chéng míng rén jìng chóng wén sù wǔ hóng dé shèng xiào chún huáng dì huì jiàn shēn
xiào zōng dá tiān míng dào chún chéng zhōng zhèng shèng wén shén wǔ zhì rén dà dé jìng huáng dì huì yòu chēng
wǔ zōng chéng tiān dá dào yīng sù ruì zhé zhāo dé xiǎn gōng hóng wén sī xiào yì huáng dì huì hòu zhào
shì zōng qīn tiān lǚ dào yīng yì shén shèng xuān wén guǎng wǔ hóng rén dà xiào sù huáng dì huì hòu cōng
mù zōng qì tiān lóng dào yuān yì kuān rén xiǎn wén guāng wǔ chún dé hóng xiào zhuāng huáng dì huì zài hòu
shén zōng fàn tiān hé dào zhé sù dūn jiǎn guāng wén zhāng wǔ 'ān rén zhǐ xiào xiǎn huáng dì huì yì jūn
guāng zōng chóng tiān qì dào yīng ruì gōng chún xiàn wén jǐng wǔ yuān rén yì xiào zhēn huáng dì huì cháng luò
xī zōng dá tiān chǎn dào dūn xiào dǔ yǒu zhāng wén xiāng wǔ jìng mù zhuāng qín zhé huáng dì huì yóu xiào
sī zōng shào tiān yì dào gāng míng kè jiǎn kuí wén fèn wǔ dūn rén mào xiào liè huáng dì huì yóu jiǎn
ān zōng chù tiān chéng dào chéng jìng yīng zhé zuǎn wén bèi wǔ xuān rén dù xiào jiǎn huáng dì huì yóu sōng
shào zōng xiāng huáng dì huì yù jiàn
zhāo zōng kuāng huáng dì huì yóu láng
qīng 'ài xīn jué luó shì
tài zǔ： ài xīn jué luó nǔ 'ěr hā chì 1616 nián ～ 1626 nián（ zài wèi 11 nián） tiān mìng fú líng
tài zōng： ài xīn jué luó huáng tài jí 1627 nián～ 1643 nián（ zài wèi 17 nián） tiān cōng / chóng dé zhāo líng
shì zǔ； ài xīn jué luó fú lín 1644 nián～ 1661 nián（ zài wèi 18 nián） shùn zhì xiào líng
shèng zǔ； ài xīn jué luó xuán yè 1662 nián～ 1722 nián（ zài wèi 61 nián） kāng xī jǐng líng
shì zōng： ài xīn jué luó yìn zhēn 1723 nián～ 1735 nián（ zài wèi 13 nián） yōng zhèng tài líng
gāo zōng： ài xīn jué luó hóng lì 1736 nián～ 1795 nián（ zài wèi 60 nián） qián lóng yù líng
rén zōng： ài xīn jué luó yǒng yǎn 1796 nián～ 1820 nián（ zài wèi 25 nián） jiā qìng chāng líng
xuān zōng： ài xīn jué luó mián níng 1821 nián～ 1850 nián（ zài wèi 30 nián） dào guāng mù líng
wén zōng： ài xīn jué luó yì zhǔ 1851 nián～ 1861 nián（ zài wèi 11 nián） xián fēng dìng líng
mù zōng： ài xīn jué luó zài chún 1862 nián～ 1874 nián（ zài wèi 13 nián） qí xiáng / tóng zhì huì líng
dé zōng： ài xīn jué luó zài tián 1875 nián～ 1908 nián（ zài wèi 34 nián） guāng xù chóng líng
gōng zōng： ài xīn jué luó pǔ yí 1909 nián～ 1912 nián（ zài wèi 3 nián） xuān tǒng xiàn líng
zhōng huá dì guó yuán shì
hóng xiàn huáng dì ： yuán shì kǎi 1915 nián～ 1916 nián（ zài wèi bù dào 1 nián） hóng xiàn yuán lín |
|
- n.: czar, emperor, tzar, God, ruler of an empire
|
|
- n. empereur
|
|
| guó wáng , guó wáng de chēng hào , jūn zhù , nǚ wáng , nǚ huáng , zuì gāo tǒng zhì zhě |
|
| lì shǐ | rén wù | qīng cháo | míng cháo | míng jūn | gǔ dài dì wáng | zhàn guó | zhū xìng | | lì dài huáng dì | lǚ yóu | jiàn zhù | líng mù | yí zhǐ | bǎi kē dà quán | táng cháo | bō sī | | rén wén lǐng yù | lì shǐ yòu yǐng xiǎng 100 rén | dōng hàn | hàn cháo | liú xiù | guāng wǔ dì | cháo tíng | fēng jiàn | | kē jǔ | lóng qìng | gèng duō jiēguǒ ... |
|
|
| ér huáng dì | xiǎo huáng dì | nǚ huáng dì | tǔ huáng dì | | èr huáng dì | |
|
|
 lǐ yù | qín cháo huáng dì | xià cháo jūn zhù | shāng cháo jūn zhù | zhōu cháo jūn zhù | xīng 'ān | | lóng 'ān | yǒng lóng | hàn cháo huáng dì | huáng dì jūn zhù | tài píng tiān guó | yǒng píng | | wén míng | tiān píng | zhèng dà | zhèng tǒng | tài 'ān | qián dìng | | tiān mìng | yǒng jiā | bái lóng | jiàn guó | jǐng tài | yǒng guāng | | xuān tǒng | yǒng kāng | tài níng | zhōng xīng | lóng chāng | tiān chéng | | shén lóng | bǎo yìng | shùn yì | míng dé | yán qìng | dà 'ān | | jiàn shǐ | tiān fèng | yǒng dìng | tiān 'ān | qìng yuán | bǎo qìng | | yǒng lè | yán píng | jiàn níng | yǒng hàn | yǒng hé | yǒng xīng | | bái què | jiàn míng | jiàn hé | dà dìng | guǎng yùn | jǐng míng | | tài chāng | dà tǒng | dà chéng | cháng qìng | huì chāng | tiān fú | | | | | | | gèng duō jiēguǒ ...
|