|
|
shāng gōng yuán qián 1600 tānɡ jiàn lì。 gōng yuán qián 1300 nián， shāng wáng pán gēng qiān zhì yīn。 “ yīn xū ” fā xiàn guī jiá hé shòu gǔ shàng de wén zì héng héng“ jiá gǔ wén”。 sī mǔ wù dà fāng dǐng héng héng shì jiè zuì dà qīng tóng qì。 sì yáng fāng zūn。
xī zhōu wǔ wáng fá zhòu héng héng gōng yuán qián 11 shì jì zuǒ yòu， mù yě。 zhōu píng wáng héng luò yì（ píng wáng dōng qiān。 fēn fēng zhì； jǐng tián zhì： tǔ dì bèi huá chéng fāng kuài xíng， qiān mò zòng héng， hǎo xiàng jǐng zì zhuàng
chūn qiū shí qī nú lì shè huì wǎ jiě shí qī。
qí huán gōng chēng bà 1， guǎn zhòng gǎi gé héng guó jiā qiáng shèng； 2， zūn wáng rǎng yí。
chéng pú dà zhàn jìn shèng chǔ bài。 wú yuè zhàn zhēng。
lǎo zǐ dào jiā《 dào dé jīng》 biàn zhèng fǎ sī xiǎng“ huò xī， fú zhī suǒ yǐ； fú xī， huò zhī suǒ fú”“ wú wéi”
kǒng zǐ rú jiā xué pài chuàng shǐ rén。 zhèng zhì zhù zhāng：“ rén zhèng”“ lǐ” zhì。 jiào yù chéng jiù： A、 xīng bàn sī xué； B、“ yīn cái shī jiào”“ wēn gù 'ér zhī xīn”
sūn zǐ《 sūn zǐ bīng fǎ》“ zhī jǐ zhī bǐ， bǎi zhàn bù dài”
zhàn guó shí qī fēng jiàn zhì què lì shí qī
shāng yàng biàn fǎ 1， fèi jǐng tián、 kāi qiān mò。（ chéng rèn tǔ dì sī yòu， què lì dì zhù jiē jí dì wèi） 2， jiǎng lì gēng zhàn（ dǎ jī nú lì zhù）。 3， jiàn lì xiàn zhì（ jiā qiáng zhōng yāng jí quán）。 jiēguǒ： qín zhú jiàn qiáng shèng， wéi hòu lái qín shǐ huáng tǒng yī diàn dìng liǎo jī chǔ。
dū jiāng yàn qín shǔ shǒu lǐ bīng chéng dū fù jìn mín jiāng liú yù。
yě tiě yè wǎn、 hán dān
biǎn què zhěn bìng sì dà bù zhòu：“ wàng、 wén、 wèn、 qiē”
lǔ bān
mò jiā mò zǐ“ jiān 'ài”“ fēi gōng”， fǎn duì nú lì zhù xùn zàng。
rú jiā mèng zǐ《 mèng zǐ》“ mín wéi gu씓 jūn wéi qīng”“ rén zhèng”“ láo xīn zhě zhì rén， láo lì zhě zhì yú rén”
xún zǐ（ wéi wù zhù yì）“ zhì tiān mìng 'ér yòng zhī”
dào jiā zhuāng zǐ“ qiè gōu zhě zhū， qiè guó zhě zhū hóu”
fǎ jiā hán fēi zǐ“ fǎ zhì” yòng yán xíng jùn fǎ zhèn yā rén mín de fǎn kàng。
bīng jiā sūn bìn《 sūn bìn bīng fǎ》
qū yuán chǔ cí《 lí sāo》 |
shāng zhōu de zhèng zhì zhì dù de tè diǎn Shang and Zhou's political system is characterized by |
shāng cháo de“ xiōng zhōng dì jí” hé bǎi guān zhì dù
bǎ“ wáng wèi” kàn zuò shì guó wáng yī jiā yī xìng de sī chǎn， shì cóng xià cháo kāi shǐ。 bù guò xià、 shāng liǎng dài hái méi yòu wán quán shí xíng dí cháng zǐ jì chéng zhì， ér shì dí cháng zǐ jì chéng hé“ xiōng zhōng dì jí” bìng xíng。
héng héng《 zhōng wài lì shǐ wèn tí bā rén tán》
shāng dài cóng tānɡ zhì zhòu， gòng lì shí qī dài sān shí yī wáng。 tānɡ zhì dìng liǎo xiōng zhōng dì jí zài chuán xiōng zǐ de zhì dù， jí xiōng sǐ yóu dì jì chéng， zhí dào tóng bèi zhū dì quán bù zài shì， zài yóu cháng xiōng zhī zǐ jì chéng。
héng héng wéi qìng yuǎn zhù biān《 zhōng guó zhèng zhì zhì dù shǐ》
shāng dài yòu hěn páng dà de guān liáo jī gòu ……《 shàng shū · jiǔ gào》 zhōng yòu yǐ xià jìzǎi：“ yuè zài wài fú： hóu diàn nán wèi bāng bó； yuè zài nèi fú： bǎi liáo shù yǐn……” zhè lǐ tí chū liǎo“ nèi fú”、“ wài fú” zhī chēng。…… shāng dài“ nèi fú guān de shù liàng hěn duō， yòu gè zhǒng zhí shǒu…… shāng dài zuì gāo de guān lì shì“ xiāng”， cháng zài wáng zhī zuǒ yòu……（ yòu） suǒ wèi“ qīng shì”…… wéi guān lì zhōng de“ guì zhě”…… shāng dài hái yòu“ sān gōng” zhī chēng…… bìng fēi cháng shè jī gòu…… shāng dài yòu shǐ guān…… rú dà shǐ、 xiǎo shǐ…… cháng zài wáng zhī zuǒ yòu， yù shì shí， kě yǐ fā biǎo yì jiàn……“ shī” yě shì guān míng…… shī cháng shì wǔ guān。…… shāng dài yòu hóu bó zhī chēng。 àn zhào“ nèi fú”、“ wài fú” de shuō fǎ， hóu bó shǔ yú“ wài fú” guān…… zhè xiē hóu bó， bìng bù shì shāng wáng cháo guān liáo jī gòu de zǔ chéng bù fēn， tā men de guó jiā shì yǔ shāng wáng cháo bìng lì cún zài de fāng guó……（ yòu xiē） hóu bó， zài běn guó nèi suī rán yě shì yī guó zhī zhù， dàn tā mendōu shì shāng zhèng quán zhōng de gāo jí guān lì。 lì rú《 zhàn guó cè · zhào cè》 yún：“ xī zhě， guǐ hóu、 è hóu。（ zhōu） wén wáng， zhòu zhī sān gōng yě”……
héng héng sūn miǎo《 xià shāng shǐ gǎo》
xī zhōu de dí cháng zǐ jì chéng zhì hé zōng fǎ zhì
zhōu dài de wáng wèi jì chéng zhì dù jī běn shì chéng xí shāng mò， dàn yòu liǎo bǐ jiào zhòng yào de fā zhǎn， zhè jiù shì zài“ wén wáng shì zǐ zhì” de jī chǔ shàng què lì liǎo dí cháng jì chéng zhì dù。 suǒ wèi de“ wén wáng shì zǐ zhì”， jiù shì zhōu wén wáng zài wèi shí què lì wǔ wáng wéi shì zǐ， wén wáng bù zài guó nèi， wǔ wáng dài xíng guó zhèng。 zhè zhǒng shì zǐ zhì dù dāng shí hái shì chù zài chū chuàng jiē duàn， wǔ wáng sǐ hòu yóu zhōu gōng dàn shè zhèng 6 nián， fǎn wèi yú chéng wáng shí cái què lì liǎo dí cháng zǐ jì chéng hé yù xiān cè lì tài zǐ de zhì dù。 gēn jù dí cháng zǐ jì chéng zhì dù， zé lì tài zǐ de biāo zhǔn shì：“ lì dí yǐ cháng bù yǐ xián， lì zǐ yǐ guì bù yǐ cháng”。 zhè jiù shì shuō， zài hòu fēi suǒ shēng de zhū zǐ zhōng， bì xū què dìng dí hòu suǒ shēng zhū zǐ de yōu xiān jì chéng dì wèi， ér qiě yào yǐ dí hòu suǒ shēng de zhǎngzǐ lái jì chéng； rú guǒ dí hòu wú zǐ， zài zhòng duō fēi pín suǒ shēng de shù zǐ zhī zhōng， yào zé lì fēi pín jiā shì yòu yī dìng shè huì dì wèi de shù zǐ zuò wéi jì chéng rén， ér bù yǐ qí shì fǒu niánzhǎng。 zhè zhǒng zé lì tài zǐ de biāo zhǔn yī jīng chū xiàn， biàn zài qí hòu yuē 3000 nián de shí jiān nèi bèi zūn shǒu wéi zhèng tǒng de dìng guī。
héng héng wéi qìng yuǎn zhù biān《 zhōng guó zhèng zhì zhì dù shǐ》
zhì xī zhōu shí qī， zōng fǎ zhì jìn yī bù wán bèi， yǔ zhèng zhì jié hé dé gèng jǐn mì， dí cháng zǐ jì chéng zhì shí xíng dé gèng yán gé。《 shī · dà yǎ · wén wáng》 yuē：“ wén wáng sūn zǐ， běn zhī bǎi shì”。 zhù yuē：“ běn， běn zōng yě。 zhī， zhī zǐ yě”。 zhèng jiān yuē： wén wáng“ yǐ shòu mìng zào shǐ zhōu guó， gù tiān xià jūn zhī。 qí zǐ sūn shì（ dí） wéi tiān zǐ， shù wéi zhū hóu， jiē bǎi shì”。 rú quē dí， qí bǔ chōng zhì dù shì“ wú shì（ dí） zé zé lì cháng， nián jūn（ jūn） yǐ dé， dé jūn zé bǔ。 wáng bù lì 'ài， gōng qīng wú sī”。 shàng shù lì dí zhì dù jí qí bǔ chōng zhì dù zǒng de shuō lái， bǐ jiào wán bèi， duì yú wáng wèi shì xí qǐ dào liǎo shùn lì zhí xíng de zuò yòng， duì yú wěn dìng zhèng jú， dòng yuán tǒng zhì jiē jí yǐ quán lì jiā qiáng duì quán guó de tǒng zhì yě qǐ dào liǎo yī dìng de zuò yòng。
héng héng《 zhōng wài lì shǐ wèn tí bā rén tán》
zōng fǎ zhì dù shì zhōng guó gǔ dài wéi hù guì zú tǒng zhì de yī zhǒng zhì dù， tā yóu yuán shǐ de fù xì jiāzhǎng zhì xuè yuán zǔ zhì， jīng guò biàn zhì hé kuò dà 'ér chéng。…… àn zhào zōng fǎ zhì dù， zhōu wáng zì chēng tiān zǐ， wáng wèi yóu dí cháng zǐ jì chéng， chēng wéi tiān xià de dà zōng， shì tóng xìng guì zú de zuì gāo zú cháng， yòu shì tiān xià zhèng zhì shàng de gòng zhù， zhǎng yòu tǒng zhì tiān xià de quán lì。 tiān zǐ de zhòng zǐ huò zhě fēn fēng wéi zhū hóu， jūn wèi yě yóu dí cháng zǐ jì chéng， duì tiān zǐ wéi xiǎo zōng， zài běn guó wéi dà zōng， shì guó nèi tóng zōng guì zú de dà zú cháng， yòu shì běn guó zhèng zhì shàng de gòng zhù， zhǎng yòu tǒng zhì běn guó de quán lì。 zhū hóu de zhòng zǐ huò zhě fēn fēng wéi qīng dà fū， yě yóu dí cháng zǐ jì chéng， duì zhū hóu wéi xiǎo zōng， zài běn jiā wéi dà zōng， shì xí guān zhí， bìng zhǎng yòu tǒng zhì fēng yì de quán lì。 qīng dà fū yě hái fēn chū yòu“ cè shì” huò“ èr zōng”。 zài gè jí guì zú zǔ zhì zhōng， zhè xiē shì xí de dí cháng zǐ， chēng wéi“ zōng zǐ” huò“ zōng zhù”， yǐ guì zú de zú cháng shēn fèn， dài biǎo běn zú， zhǎng wò zhèng quán， chéng wéi gè jí zhèng quán de shǒu cháng。
héng héng yáng kuān《 xī zhōu shǐ》
zōng fǎ zhì dù shì yóu shì zú gōng shè zhì zhōng de fù xì jiāzhǎng zhì zhí jiē yǎn biàn 'ér lái de。 qí zhù yào zuò yòng shì yòng guī dìng zōng zú nèi dí shù xì tǒng de bàn fǎ yǐ què lì bìng gǒng gù fù xì jiāzhǎng zài běn zú zhōng de dì wèi。 cǐ zhì dù de zuì dà tè diǎn shì， yǐ shǐ zǔ de dí cháng zǐ yī xì de dí xì shì dài xiāng chéng wéi dà zōng， qí yú gè dài shù zǐ wéi xiǎo zōng。 shù zǐ gè zài běn zhī wéi dà zōng， qí dí zǐ、 shù zǐ yòu fēn bié wéi běn zhī de dà zōng、 xiǎo zōng。 rú cǐ tuī yǎn chuán jì， dí yǒng wéi dà zōng， shù yǒng wéi xiǎo zōng， gòu chéng yī gè páng dà de zōng zhī wǎng， zhuàng rú shù zhī gān yǔ zhī de guān xì。 zhōu wáng wéi jī shì jiā zú de dà zōng， jiù shì suǒ wèi“ jūn zhī zōng zhī”（《 shī · dà yǎ · gōng liú》）。 yǐ zhōu wáng wéi shǒu， gēn jù zōng fǎ zhì dù de zōng zhī yuán zé yǔ fēn fēng zhì dù xiāng jié hé， jiāng tā men de jì dé lì yì 'àn zhào děng jí fēn pèijǐ gè gè jī shì jiā zú。
héng héng《 zhōng wài lì shǐ wèn tí bā rén tán》
zōng fǎ zhì de hé xīn shì wéi hù nú lì zhù guì zú de dí zǐ， jí xiōng cháng dì wèi de bù kě dòng yáo xìng。“ bié zǐ wéi zǔ， jì bié wéi zōng， jì mí zhě wéi xiǎo zōng。 yòu wǔ shì 'ér qiān zhī zōng， qí jì gāo zǔ zhě yě。 shì gù zǔ qiān yú shàng， zōng yì yú xià”（《 lǐ jì》）。 zhǎngzǐ lì wéi“ dí zǐ”， wéi shì dài xiāng chuán de dà zōng。 ér qí yú de shù zǐ（ jí zhū dì） jí wéi bié zǐ， duì zhǎngzǐ lái shuō shì wéi xiǎo zōng。 cóng bié zǐ qǐ yào zì lì xīn zōng， tā jí wéi zhè gè zōng de shǐ zǔ， jí“ bié zǐ wéi zǔ”。 bié zǐ de dí cháng zǐ yě shì dài xiāng chuán，“ jì bié wéi zōng”， yě chéng liǎo“ bǎi shì bù qiān” de zōng。 ér tā de zhū dì（ shù zǐ） bù néng jì bié， shù zǐ zhī zǐ yě bù néng jì bié， zhǐ néng jì chéng zì jǐ de fù qīn（ jí shù zǐ）， jí“ jì mí zhě wéi xiǎo zōng”。……
héng héng bái gāng zhù biān《 zhōng guó zhèng zhì zhì dù shǐ（ shàng）》
gēn jù wén xiàn jìzǎi， zhōng guó zhì chí zài zhōu chū yǐ jīng chū xiàn liǎo“ zōng zǐ”、“ dà zōng” děng míng chēng。《 shī jīng · dà yǎ · bǎn》 zhōng yòu“ dà zōng wéi hàn，…… zōng zǐ wéi chéng”， zhè lǐ suǒ shuō de“ dà zōng” hé“ zōng zǐ” jūn zhǐ zhōu dài guì zú zhōng gēn jù xuè yuán guān xì duì zú rén yōng yòu guǎn xiá hé chǔzhì quán de rén。 zhè biǎo míng dāng shí yǐ jīng chū xiàn liǎo zōng fǎ zhì dù。 yòu de xué zhě rèn wéi， zài yòu guān shāng dài lì shǐ de wén xiàn zhōng， yě kě fā xiàn lèi sì de jìzǎi。 rú《 zuǒzhuàn》 suǒ jì de zhōu chū shāng cháo yí mín de“ zōng shì” hé“ fēn zú”， kě néng jiù shì zhǐ zōng fǎ zhì dù xià de xuè yuán tuán tǐ。 dàn qì jīn duì zhōng guó zǎo qī zōng fǎ zhì dù de liǎo jiě， zhù yào hái shì guān yú zhōu dài de。
héng héng《 zhōng guó dà bǎi kē quán shū · zhōng guó lì shǐ Ⅲ》
zài zōng fǎ zhì dù zhī pèi xià， zōng zǐ yòu bǎo hù hé bāng zhù zōng zú chéng yuán de zé rèn， ér zōng zú chéng yuán yòu zhī chí hé tīng mìng yú dà zōng de yì wù。 wéi qí rú cǐ， dà zōng hé zōng zǐ duì zōng zú zǔ zhì qǐ zhe zhī zhù de zuò yòng， suǒ yǐ《 shī jīng · dà yǎ · bǎn》 shuō：“ dà bāng wéi píng， dà zōng wéi hàn， huái dé wéi níng， zōng zǐ wéi chéng”。 ér xiǎo zōng duì dà zōng qǐ zhe fǔ zhù de zuò yòng， suǒ yǐ《 zuǒzhuàn · xiāng gōng shí sì nián》 shuō：“ shì gù tiān zǐ yòu gōng， zhū hóu yòu qīng， qīng zhì cè shì， dà fū yòu 'èr zōng， shì yòu péng yǒu…… yǐ xiāng fǔ zuǒ yě”。
héng héng yáng kuān《 xī zhōu shǐ》
zōng fǎ zhì dù de jī chǔ shì nú lì zhì dà jiā zú， zhōu wáng hé gè jí guì zú dōushì nú lì zhì dà jiā zú de zú cháng， měi gè nú lì zhì dà jiā zú jù yòu gòng tóng de xìng shì， gòng tóng de zhí xì zǔ xiān， gòng tóng de zōng miào， gòng tóng de mù dì， yòu hù xiāng bǎo hù de yì wù……
héng héng chén mào tóng《 lì dài zhí guān yán gé shǐ》
xī zhōu de fēn fēng zhì
fēn fēng zhì zài zhōng guó gǔ dài yuán jiào zuò“ fēng jiàn zhì dù”。 dàn zhè gè“ fēng jiàn” yǔ wǒ men yòng yú shè huì fā zhǎn shǐ chēng“ zhōng shì jì” wéi“ fēng jiàn” bù shì yī gè hán yì， ér shì“ fēng zhū hóu， jiàn fān wèi” de jiǎn chēng。 wèile jiāng zhè liǎng gè“ fēng jiàn” xiāng qū bié， jīn tiān shǐ xué jiè duō chēng“ fēng zhū hóu， jiàn fān wèi zhì dù” wéi“ fēn tǔ fēng hóu zhì” huò jiǎn chēng“ fēn fēng zhì”。
xī zhōu suǒ fēng zhū hóu zhù yào yòu sān lèi： yī lèi shì wáng shì de jī shì tóng xìng qīn shǔ， rú…… bó qín fēng yú lǔ、 kāng shū fēng yú wèi děng。 lìng yī lèi gōng chén， rú jiāng tài gōng（ lǚ shàng） fēng yú qí。 zài yī lèi shì biān yuǎn dì qū jiào qiáng dà de yì xìng shì zú huò bù luò shǒu lǐng， shí xíng jī mí zhèng cè。…… yīn fēn fēng zhì yǔ zōng fǎ zhì xiāng jié hé， suǒ yòu shòu fēng zhě dōushì zōng fǎ guì zú， suǒ yǐ wǒ men chēng cǐ zhì wéi“ zōng fǎ guì zú fēn fēng zhì”。 zhè zhǒng zhì dù shì xī zhōu de zhù yào dì fāng xíng zhèng zhì dù， yě shì zhù yào de guó jiā zhì dù。
héng héng《 zhōng wài lì shǐ wèn tí bā rén tán》
zhōu gōng dōng zhēng shèng lì yǐ hòu， tuī xíng dà guī mó de fēn fēng zhì， jì shì gǒng gù hé kuò dà zhōu cháo tǒng zhì de shǒu duàn， yòu shì guì zú nèi bù duì cái chǎn hé quán lì jìn xíng zài fēn pèi de yī zhǒng fāng shì。《 zuǒzhuàn · zhāo gōng 'èr shí bā nián》 jìzǎi shuō：“ wǔ wáng kè shāng， xiān yòu tiān xià， qí xiōng dì zhī guó shí yòu wǔ rén， jī xìng zhī guó sì shí rén”。《 xún zǐ · rú xiào》 yòu shuō： zhōu gōng“ jiān zhì tiān xià， lì qī shí yī guó， jī xìng dú jū wǔ shí sān rén”。 zhōu gōng zhè zhǒng fēn fēng zhì， suī rán yǐ jī xìng guì zú wéi zhù tǐ， dàn shì wèile wěn dìng tǒng zhì de dà jú， yòu bù néng bù zhào gù dào yì xìng guì zú， hái dé fēn fēng yī xiē yì xìng zhū hóu。
héng héng yáng kuān《 xī zhōu shǐ》
zhōu chū de fēn fēng zhū hóu， zài wǔ wáng shí jí yǐ kāi shǐ， dàn dà guī mó fēn fēng shì zài chéng wáng jí qí zǐ kāng wáng de shí qī…… kāng wáng zhī hòu， zhōu cháo jiāng yù dà tǐ gù dìng， fēn fēng de jī huì jiǎn shǎo…… dàn fēn fēng bìng wèi jué jì。 zhí dào zhōu xuān wáng 'èr shí 'èr nián（ qián 806）， xuān wáng hái bǎ qí dì yǒu fēn fēng zài zhèng（ jīn shǎn xī huá xiàn dōng）。
héng héng《 zhōng guó dà bǎi kē quán shū · zhōng guó lì shǐⅢ》
xī zhōu miè shāng， tuī xíng“ fēng jiàn”， suǒ wèi de fēng jiàn， jiù shì fēng hóu jiàn guó， liè tǔ fēng jué。 fēn fēng de zhū hóu zài fēng guó nèi xiǎng yòu shì xí tè quán， duì tiān zǐ yòu cháo gòng hé tí gōng jūn fù、 lì yì de yì wù， fù zé fān wèi wáng shì。
héng héng wéi qìng yuǎn zhù biān《 zhōng guó zhèng zhì zhì dù shǐ》
zōng fǎ zhì dù shì yǔ fēn fēng zhì dù hù wéi biǎo lǐ de。 zhōu rén miè yīn yǐ hòu， huò dé liǎo guǎng dà tǔ dì hé dà pī nú lì。 wèile jiā qiáng duì guǎng dà bèi zhēng fú dì qū de kòng zhì， xī zhōu wáng cháo bǎ zǐ dì、 tóng xìng hé qīn qī fēn fēng dào quán guó gè gè zhàn lüè yào dì。…… zhōu gōng dōng zhēng yǐ hòu， yòu“ fēng jiàn qīn qī yǐ fān píng zhōu”， bǎ zhōu wáng zú zǐ dì， zhū rú“ wén zhī zhāo”、“ wǔ zhī mù”、“ zhōu gōng zhī yìn” fēn fēng zài quán guó gè dì。
héng héng bái gāng zhù biān《 zhōng guó zhèng zhì zhì dù shǐ（ shàng）》
zài xī zhōu dǐng shèng shí qī， zhōu wáng duì zhū hóu yōng yòu hěn dà de quán wēi。 gè fēng guó de zhū hóu yào dìng qī cháo jiàn zhōu wáng， bào gào zì jǐ guó nèi de qíng kuàng， tīng qǔ zhōu wáng jí qí fǔ zuǒ de zhǐ lìng； rú lín shí fā shēng zhòng dà shì gù， yào jí shí xiàng zhōu wáng bào gào。 tā men hái bì xū xiàng zhōu wáng gòng xiàn fēng guó de chǎn wù hé zhōu wáng xū yào de dōng xī。 tā men hái yòu bǎo wèi wáng shì de yì wù， bāo kuò wéi zhōu wáng tí gōng zuò zhàn de jūn duì。 rú guǒ tā men bù lǚ xíng zì jǐ de yì wù huò chāo yuè zhōu wáng fù yú tā men de tè quán， zhōu wáng kě yǐ shōu huí huò xuē jiǎn tā men de jué lù， gǎi biàn tā men de fēng dì， kě yǐ fèi chú hé lìng lì guó jūn， shèn zhì miè diào tā men。
héng héng chén mào tóng《 lì dài zhí guān yán gé shǐ》
2. kè wén zhù shì
shāng cháo de nián dài
kè běn shàng shāng cháo xīng wáng nián dài yǐ jù 2000 nián 10 yuè gōng bù de《 xià shāng zhōu duàn dài gōng chéng 1996 héng 2000 jiē duàn chéng guǒ bào gào》， jiàn lì yú gōng yuán qián 1600 nián， miè wáng yú gōng yuán qián 1046 nián， yě jí wǔ wáng fá zhòu miè shāng zhī nián。
shāng wáng pán gēng
pán gēng wéi lì shǐ shàng de míng wáng zhī yī。 yī bān bǎ pán gēng qiān yīn qián zuò wéi shāng qián qī， qiān yīn hòu wéi shāng hòu qī。 gēn jù xià shāng zhōu duàn dài gōng chéng chéng guǒ nián biǎo， pán gēng qiān dū dìng zài gōng yuán qián 1300 nián。 kè běn shàng suǒ shù pán gēng chuán wèi gěi tā de dì dì，《 shǐ jì · yīn běn jì》 yòu jìzǎi shuō：“ dì pán gēng bēng， dì xiǎo xīn lì， shì wéi dì xiǎo xīn…… dì xiǎo xīn bēng， dì xiǎo yǐ lì， shì wéi dì xiǎo yǐ。 shāng xiǎo yǐ bēng， zǐ dì wǔ dīng lì”。 zhè sì dài wáng zhōng， yòu liǎng dài shì xiōng zhōng dì jí de， zhǐ yòu wǔ dīng fù zǐ xiāng chéng。
zhòu wáng zǐ chéng fù wèi
shāng cháo zuì hòu yī gè guó wáng zhòu shì fù wáng dì yǐ de shàozǐ。《 shǐ jì · yīn běn jì》 zài：“ dì yǐ zhǎngzǐ yuē wēi zǐ qǐ， qǐ mǔ jiàn， bù dé sì。 shàozǐ xīn， xīn mǔ zhèng hòu， xīn wéi sì。 dì yǐ bēng， zǐ xīn lì， shì wéi dì xīn， tiān zǐ wèi zhī zhòu”。 dì xīn jiù shì zhòu， kàn lái dāng shí shāng wáng shì yǐ pō jiǎng dí shù， wēi zǐ qǐ wéi zhǎngzǐ， yīn shù chū bù dé lì， zhòu wéi zhèng hòu suǒ shēng， suī fēi zhǎngzǐ， què kě yǐ jì chéng wáng wèi。
zhōu gōng
zhōu gōng shì xī zhōu chū nián zhù míng zhèng zhì jiā， zhōu wén wáng zhī zǐ， wǔ wáng zhī dì。 yīn suǒ fēng cǎi yì zài zhōu（ jīn shǎn xī bǎo jī dōng běi）， yīn cǐ chēng wéi zhōu gōng。 tā céng zuò wéi zhōu wǔ wáng de zhù yào fǔ zuǒ， zài fá zhòu miè shāng zhōng lì liǎo dà gōng。 wǔ wáng sǐ hòu，“ tiān xià wén wǔ wáng bēng 'ér pàn”， wēinàn zhōng zhōu gōng lì wǔ wáng nián yòu zǐ sòng wéi zhōu chéng wáng。 tóng zōng guǎn shū、 cài shū、 huò shū gòu jié shāng hòu yì wǔ gēng pàn luàn。 zhōu gōng fǔ zuǒ chéng wáng jīng guò sān nián， píng dìng liǎo pàn luàn， yòu yī cì lì xià dà gōng。 zhōu gōng jiè cǐ yòu jì zhōu chū wǔ wáng fēn fēng zhū hóu， jìn xíng dì 'èr cì dà fēn fēng， jù xún zǐ jìzǎi“ lì qī shí yī guó”， qí zhōng jī xìng wáng zú zhàn wǔ shí sān。 jī xìng hé jiāng xìng jìn zhàn liǎo zhōu cháo tǒng zhì de zhòng yào dì qū， gǒng gù liǎo zhōu wáng cháo tǒng zhì。 hòu lái zhōu gōng yòu yíng jiàn dōng dū luò yì（ jīn hé nán luò yáng）， jìn yī bù kòng zhì dōng fāng。 tā qǐng chéng wáng dào xīn dū sì diǎn， kāi shǐ qīn zhèng。 shǐ shū duì zhōu gōng píng jià hěn gāo，《 shàng shū · dà chuán》 shuō：“ zhōu gōng shè zhèng， yī nián jiù luàn， èr nián kè yīn， sān nián jiàn yǎn（ yǎn wéi dōng fāng yǔ wǔ gēng gòng wéi pàn luàn de bù zú）， sì nián jiàn hóu wèi（ zhǐ fēn fēng）， wǔ nián yíng chéng zhōu（ dōng dū）， liù nián zhì lǐ zuò lè， qī nián zhì zhèng chéng wáng”。
xī zhōu kòng zhì de dì qū
xī zhōu qiáng shèng shí kòng zhì de dì qū， yǐ yuǎn yuǎn chāo guò shāng cháo。《 zuǒzhuàn · zhāo gōng jiǔ nián》 yǐn dāng shí zhōu dà fū zhān huán bó de huà shuō：“ wǒ zì xià yǐ hòu jì， wèi、 dài、 ruì、 qí、 bì， wú xī tǔ yě。 jí wǔ wáng kè shāng， pú gū、 shāng、 yǎn， wú dōng tǔ yě； bā、 pú、 chǔ、 dèng， wú nán tǔ yě； sù shèn、 yàn、 bó， wú běi tǔ yě”。 xué zhě men rèn wéi， shàng shù jìzǎi yǔ kǎo gǔ fā xiàn de dì lǐ fēn bù zhèng míng xiāng hé。 xī zhōu kòng zhì dì yù yīngdāng shì xī qǐ jīn gān sù dōng bù， dōng dá hǎi bīn， běi qǐ liáo níng， nán dá cháng jiāng， shì sān dài zhōng jiāng yù zuì dà de wáng cháo。
chǔ、 wú、 yuè xiāng jì chēng wáng
chǔ、 wú、 yuè xiān hòu chēng wáng shì zài chūn qiū shí qī。 shǒu xiān chǔ cóng gōng yuán qián 740 nián xióng tōng shǐ chēng wǔ wáng， gōng yuán qián 585 nián wú wáng shòu mèng jì qǐ chēng wáng， gōng yuán qián 496 nián， yuè wáng gòu jiàn chēng wáng， yī shuō qí fù yǔn cháng shí yǐ xiān chēng wáng。
dǐng
dǐng yuán wéi rén men de chuī jù， zǎo zài qī qiān duō nián yǐ qián wǒ guó yuán shǐ shè huì jiù chū xiàn guò táo dǐng。 hòu lái dǐng cóng rì cháng shēng huó qì mǐn zhōng fēn huà chū lái， chéng wéi jì sì zhōng zuì zhòng yào de lǐ qì。 dǐng xíng zuì zǎo wéi yuán fù、 huán dǐ、 sān zú。 hòu lái táo dǐng yǎn biàn wéi tóng dǐng， qì zhuàng yě yóu yuán fù chuí zú fā zhǎn wéi zhù zú fāng dǐng、 biǎn zú dǐng shù zhǒng， shèng xíng yú shāng zhōu shí qī。 shāng cháo sī mǔ wù dǐng、 xī zhōu dà yú dǐng、 máo gōng dǐng wéi qí diǎn xíng qì jù。 sī mǔ wù dǐng yǐ chéng wéi shāng cháo xiàng zhēng quán lì de zhòng qì。 dào xī zhōu shí dǐng gèng chéng wéi děng jí zhì dù hé fēn fēng、 zōng fǎ zhì de zhòng yào biāo zhì。 jù《 chūn qiū gōngyángzhuàn · huán gōng 'èr nián》 zài：“ tiān zǐ jiǔ dǐng， zhū hóu qī dǐng， qīng dà fū wǔ dǐng， shì sān dǐng”。 yōng yòu dǐng shù duō shǎo， chéng wéi děng jí gāo dī de biāo zhì。 gǔ dài shén huà chuán shuō zhōng， xià yǔ shì zhù dǐng de shǐ chuàng zhě。 xiāng chuán yǔ zhù jiǔ dǐng， yǐ xiàng zhēng jiǔ zhōu。《 hàn shū · jiāo sì zhì》 shuō：“ yǔ shōu jiǔ mù zhī jīn， zhù jiǔ dǐng。 xià dé shuāi， dǐng qiān yú yīn； yīn dé shuāi， dǐng qiān yú zhōu”。 zhōu wǔ wáng miè shāng hòu， jiāng jiǔ dǐng cóng yīn dū zhāogē qiān dào luò yì。 chūn qiū shí chǔ wáng qiáng dà chēng bà zhōng yuán， bù jǐn zì chēng wáng， hái jì yú xiàng zhēng tiān zǐ quán lì de jiǔ dǐng， fāng yòu chǔ wáng wèn dǐng de gù shì。 zhàn guó mò nián， gōng yuán qián 256 nián， xī zhōu guó miè wáng， jiǔ dǐng yóu luò yì qiān zhì qín， dàn yùn tú zhōng xià luò bù míng， chéng wéi qiān gǔ zhī mí。 3. xué shù guān diǎn
① xià cháo shì fǒu yǐ jìn rù nú lì zhì shè huì？
zhè gè wèn tí céng jīng cháng qī zài wǒ guó xué shù jiè yǐn qǐ zhēng lùn， yòu de rèn wéi xià cháo zhǐ shì yī gè chuán shuō shí dài de wáng cháo， méi yòu kǎo gǔ hé gǔ wén zì de shí zhèng； yòu de xué zhě rèn wéi xià cháo shì wǒ guó nú lì shè huì de dì yī gè wáng cháo， bù jǐn shǐ yòu jìzǎi， ér qiě yě yòu xǔ duō kǎo gǔ zī liào de shí zhèng。 jìn nián lái hé nán yǎn shī 'èr lǐ tóu yí zhǐ yí wù de fā xiàn， shǐ dé shǐ xué jiè dà duō shù zhuān jiā qīng xiàng yú xià cháo què shì wǒ guó dì yī gè nú lì zhì wáng cháo de kàn fǎ。 lì rú：
bái shòu yí zhù biān《 zhōng guó tōng shǐ · shàng gǔ shí dài（ shàng）》 zhōng rèn wéi：
“ gēn jù wén xiàn jìzǎi kàn lái， wǒ men tóng yì xià dài chǔyú yuán shǐ shè huì xiàng nú lì shè huì zhuǎn biàn shí qī de guān diǎn。 zhè shì wǒ guó gǔ dài shǐ shàng de yī gè zhòng yào zhuǎn zhé diǎn。”“ guān yú yǔ chuán qǐ de chuán shuō， wén xiàn zhōng de jìzǎi shì hěn bù yī zhì de， dàn yě yòu yī gè gòng tóng diǎn， nà jiù shì ‘ gōng tiān xià ’ xiàng‘ jiā tiān xià’ de zhuǎn biàn”。
zhāng qǐ zhī zhù biān《 zhōng guó lì shǐ · xiān qín juàn》 zhōng rèn wéi：
“ xià cháo（ qián 2070 nián héng qián 1600 nián） shì zhōng guó lì shǐ shàng dì yī gè cháo dài， zì yǔ zhì jié chuán 17 jūn， 14 shì， gòng sì wǔ bǎi nián。 xià cháo de zhōng xīn dì qū zài yù xī jìn nán， sì jìng‘ dōng wéi jiāng， běi wéi jì， xī wéi hé， nán wéi huái’。 zhè lǐ shuō de jiāng zhǐ hóng gōu shuǐ，…… jì zhǐ jǐshuǐ…… hé zhǐ jīn shǎn xī、 shān xī、 hé nán sān shěng zhī jiān de huáng hé； huái jí huái shuǐ。 yóu cǐ kě zhī， xià cháo de lǐng tǔ fàn wéi dà zhì dōng qǐ yù dōng píng yuán， xī zhì huá shān， běi qǐ jǐshuǐ， nán dá huái hé”。“ èr lǐ tóu wén huà shí qī shì fǒu chū xiàn liǎo wén zì shàng wèi wán quán kěn dìng， dàn yǐ yòu qīng tóng qì chū xiàn， bāo kuò jué、 gē、 zú……， bìng fā xiàn liǎo zhù tóng de gān guō、 táo fàn、 tóng zhā， jīng cè dìng suǒ chū tǔ de tóng jué shǔ yú xī qīng tóng， yóu cǐ què dìng 'èr lǐ tóu wén huà shǔ yú zhōng guó zǎo qī de qīng tóng wén huà。…… èr lǐ tóu yí zhǐ hái fā xiàn liǎo zhàn dì 1 wàn píng fāng mǐ de dà xíng gōng diàn yí zhǐ…… bù tóng xíng zhì、 zàng shì hé suí zàng pǐn de mù zàng de cún zài， shuō míng 'èr lǐ tóu wén huà shí qī guì zú yǔ píng mín de duì lì yǐ shí fēn míng xiǎn。 yán jiū zhě yī zhì rèn wéi 'èr lǐ tóu wén huà shì tàn tǎo xià wén huà de zhù yào duì xiàng…… yǎn shī 'èr lǐ tóu yí zhǐ jí shì xià dū yáng chéng”。
《 zhōng wài lì shǐ wèn tí bā rén tán》 zhōng zhāng chuán xǐ zài《 zhōng guó gǔ dài guó jiā de lì shǐ tè zhēng》 yī wén zhōng rèn wéi：
“ yǔ jì wèi hòu， shè huì jìn yī bù fā zhǎn， jiē jí yǐ jīng xíng chéng， zǔ chéng guó jiā de gè zhèng zhì、 jūn shì yào sù yǐ jīng jù bèi， guó míng‘ xià’， yǔ jiù shì‘ xià hòu shì’（ xià cháo） de dì yī dài guó wáng”。
bái gāng zhù biān《 zhōng guó zhèng zhì zhì dù shǐ（ shàng）》 yě rèn wéi：
“ dà yuē zài gōng yuán qián 21 shì jì shí jiàn lì qǐ lái de xià cháo， shì wǒ guó lì shǐ shàng dì yī gè nú lì zhì de guó jiā。 cóng nà shí hòu qǐ， yī zhí dào xiàn zài， sì qiān duō nián jiān， zhōng guó de zhèng zhì zhì dù， yǐ cì chū xiàn guò nú lì zhì de zhèng zhì zhì dù、 fēng jiàn zhì de zhèng zhì zhì dù、 bàn fēng jiàn bàn zhí mín dì de zhèng zhì zhì dù、 rén mín mín zhù zhì de zhèng zhì zhì dù děng sì zhǒng xíng tài…… cóng gōng yuán qián 21 shì jì zhì gōng yuán qián 476 nián， jí xià、 shāng、 xī zhōu、 chūn qiū shí dài， shí xíng de shì nú lì zhì de zhèng zhì zhì dù”。
《 zhōng guó dà bǎi kē quán shū · zhōng guó lì shǐⅢ》 zhōng zài：
“ xià zhōng guó gǔ dài de dì yī gè cháo dài。 gēn jù wén xiàn jìzǎi hé gǔ dài chuán shuō， suí zhe zhōng guó yuán shǐ shì zú shè huì zǔ zhì de zhú jiàn jiě tǐ， jù jū zài zhōng yuán dì qū huáng hé zhōng xià yóu de xià bù zú， tōng guò yǔ zhōu wéi dì qū qí tā bù zú lián méng de xíng shì， shǒu xiān jiàn lì liǎo zhōng guó lì shǐ shàng dì yī dài wáng cháo， shǐ chēng xià”。
②“ jiā tiān xià” shì cóng yǔ hái shì qǐ kāi shǐ？
guān yú wǒ guó“ jiā tiān xià” hé“ shì xí zhì” jiū jìng shì cóng yǔ hái shì cóng qǐ kāi shǐ de wèn tí， xué jiè yī zhí cún yòu zhēng yì。
rèn lì píng tí chū：“ cóng yǔ jiàn lì xià cháo dào qǐ dēng shàng wáng wèi zhè yī duàn shí qī hái shì‘ gōng tiān xià’ má？ jì rán yǔ yǐ jiàn lì liǎo xià cháo， nà jiù yì wèi zhe zài yǔ de shí hòu yǐ chū bù jiàn lì liǎo nú lì zhì de guó jiā jī qì lái zhèn yā nú lì hé píng mín de fǎn kàng。 yīn cǐ， yǔ jiàn lì xià cháo jiù biāo zhì zhe‘ jiā tiān xià’ jú miàn de chū xiàn。 ér yǔ sǐ hòu， qí zǐ qǐ dēng shàng wáng wèi， zhǐ biāo zhì zhe wáng wèi shì xí zhì dài tì liǎo shànràng zhì”。
zhāng qǐ zhī zhù biān《 zhōng guó lì shǐ · xiān qín juàn》 zhōng de shuō fǎ：“ yǔ jí wèi， lì guó hào xià， xià cháo zài zhōng guó lì shǐ shàng chū xiàn。…… yǔ jí wèi hào chēng‘ tiān zǐ’， shí jì réng shì yī wèi bù luò lián méng de jūn shì shǒu cháng， ér bù shì guó jiā de jūn wáng…… xià qǐ jí wèi pò huài liǎo jūn shì shǒu cháng yóu bù luò lián méng qiú cháng huì yì tuī jǔ chǎn shēng de‘ shànràng’ zhì dù， shǒu lǐng zhí wèi jì chéng yuán zé yóu tuī xuǎn biàn wéi xuǎn zǐ， zhí xíng qiú cháng huì yì yì zhì de bù luò lián méng de jūn shì shǒu lǐng， kāi shǐ biàn chéng guó jiā de jūn wáng， xià qǐ jí wèi shì yī jiàn biāo zhì zhe zhōng guó guó jiā xíng chéng de huàshídài de dà shì”。 gǔ yún tiān《 tán tán“ shànràng zhì” xiàng“ shì xí zhì” de guò dù wèn tí》 zhōng shuō：“ bǎ yǔ shì wéi xià wáng cháo de chuàng jiàn zhě， shì yīn wéi dāng shí de xià zhèng quán yǐ jīng jù bèi liǎo yī gè guó jiā zhèng quán de jī běn zhí néng， dàn zhè gè guó jiā zhǐ chǔyú cǎo chuàng jiē duàn， hěn duō zhì dù réng bù wán bèi， yǔ yě bù shì zhēn zhèng yì yì shàng de jūn wáng， zhǐ yòu dāng qǐ què lì liǎo shì xí zhì zhī hòu， xià wáng cháo cái zhēn zhèng dì jiàn lì qǐ lái”；“ wú lùn yǔ bǎ wáng wèi chuán gěi liǎo bó yì hái shì zhí jiē chuán gěi liǎo qǐ， tādōu shì zhōng guó lì shǐ shàng chéng gōng dì péi zhí jiā zú shì lì、 ràng jiā zú shì lì bǎ chí guó jiā zhèng quán de dì yī rén。 cóng zhè gè jiǎo dù shuō，‘ shànràng zhì’ xiàng‘ shì xí zhì’ guò dù， huò zhě shì‘ gōng tiān xià’ xiàng‘ jiā tiān xià’ guò dù shì fā duān yú yǔ 'ér wán chéng yú qǐ。…… tā shì yī gè guò dù xìng de rén wù， wǒ men zhǐ néng shuō tā nǔ lì dì cù shǐ‘ gōng tiān xià’ xiàng‘ jiā tiān xià’ zhuǎn biàn， ér tā de zhè zhǒng nǔ lì， zhōng yú zài tā de 'ér zǐ qǐ jì chéng wáng wèi de nà yī kè qǔ dé liǎo shèng lì”。
③ xī zhōu fēng jiàn lùn zhě duì zhōu cháo fēn fēng zhì hé zōng fǎ zhì de bù tóng lùn diǎn。
cháng qī yǐ lái， wǒ guó shǐ xué jiā duì zhōng guó gǔ dài shǐ de fēn qī wèn tí， cún zài zhe míng xiǎn de fēn qí， yī bān yòu sān zhǒng guān diǎn， yī zhǒng rèn wéi wǒ guó nú lì shè huì hé fēng jiàn shè huì de fēn qī yìng cóng chūn qiū zhàn guó suàn qǐ， qí zhōng yòu fēn wéi chūn qiū shuō hé zhàn guó shuō。 xiàn zài dà duō shù xué zhě zhù zhāng zhàn guó shí qī wǒ guó kāi shǐ jìn rù fēng jiàn shè huì， jù tǐ nián dài wéi gōng yuán qián 475 nián。 zhè yī zhǒng guān diǎn shì qián bèi shǐ xué jiā guō mò ruò děng de guān diǎn。 mù qián duō cǎi qǔ zhè yī guān diǎn。 dì 'èr zhǒng shì xī zhōu fēng jiàn shuō， jí rèn wéi wǒ guó zì xī zhōu kāi shǐ yǐ jìn rù fēng jiàn shè huì， zhè yī guān diǎn de dài biǎo rén wù yòu fàn wén lán、 jiǎn bó zàn、 lǚ zhèn yǔ děng。 dì sān zhǒng wéi wèi jìn fēng jiàn shuō， rèn wéi chí zhì sān guó liǎng jìn wǒ guó cái jìn rù fēng jiàn shè huì， chí zhè yī guān diǎn de yòu zhù míng xué zhě shàng yuè、 wáng zhòng luò、 hé cí quán děng。
xī zhōu fēng jiàn lùn zhě duì xī zhōu fēn fēng zhì hé zōng fǎ zhì yòu tā men bù tóng de jiě shì。《 zhōng guó gǔ dài shǐ fēn qī tǎo lùn wǔ shí nián》 yī shū liè jǔ xī zhōu fēng jiàn lùn de guān diǎn shuō：“ dà duō shù de xī zhōu fēng jiàn lùn zhě dū bǎ xī zhōu chū nián de fēn fēng zhì kàn zuò shì zhōng guó fēng jiàn lǐng zhù zhì xíng chéng de zhòng yào biāo zhì。 lì rú， fàn wén lán rèn wéi， xī zhōu de‘ tiān zǐ、 zhū hóu、 cǎi yì zhù dū cóng fēn fēng lǐ jiàn lì qǐ zì jǐ de quán lì， xíng chéng yī zhěng tào de tǒng zhì tǐ xì’。 wáng yà nán bǎ zhōu zài miè shāng hòu zhú jiàn xuǎn zé hé chuàng zhì de‘ fēng jiàn zhū hóu yǐ píng fān zhōu shì’， fēn bié děng jí hé bān tián zhì lù děng yī zhěng tào bàn fǎ， gài kuò dì chēng wéi‘ fēng jiàn zhì dù’。 shù shì chéng rèn wéi xī zhōu de fēn fēng jì fēng cì cǎi yì， tóng shí yòu rèn mìng wéi dì fāng guān， zhè shì cǎi yì zhì de fā zhǎn hé lǐng zhù zhì de zhào duān”。“ xī zhōu fēng jiàn lùn zhě yī bān dū rèn wéi， zōng fǎ zhì dù hé fēng jiàn zhì dù yòu zhe mìqiè de guān xì， shèn zhì bǎ zōng fǎ zhì dù kàn zuò shì zhōng guó fēng jiàn zhì de tè diǎn。 fàn wén lán shuō， xī zhōu fēng jiàn shè huì zuì zhòng yào de shàng céng jiàn zhù jiù shì zōng fǎ zhì dù， ér zōng fǎ zhì dù de jī běn jīng shén jiù shì yǐ zōng zhù wéi zhōng xīn， àn xuè tǒng guān xì de yuǎn jìn lái qū bié qīn shū guì jiàn， cóng 'ér guī dìng chū wú kě gǎi biàn de děng jí zhì dù。 zhè zhǒng zhì dù zài tǒng zhì jiē jí hé bèi tǒng zhì jiē jí lǐ dū shì cún zài de， tā duì guì zú lǐng zhù lái shuō shì yī zhǒng jiā qiáng tǒng zhì de lì liàng， duì nóng fū lái shuō yě shì yī zhǒng zǔ zhì lì liàng。 wáng yà nán rèn wéi， xī zhōu fēng jiàn zhì hé 'ōu zhōu zhōng shì jì bù tóng de tè diǎn， jiù biǎo xiàn zài gǒng gù zhuān zhì zhù yì de zōng fǎ zǔ zhì shàng。 tóng shū yè gèng jìng zhí bǎ xī zhōu de fēng jiàn zhì chēng zuò‘ zōng fǎ fēng jiàn zhì’…… yīn wéi tā bǎ‘ zōng fǎ’ xì tǒng kuò dà wéi zhèng zhì xì tǒng， bìng yǔ fēng jiàn zhì dù mìqiè jié hé qǐ lái， gòu chéng zōng fǎ fēng jiàn zhì de shè huì”。
4. tú huà shuō míng
tài miào
běn kè wén tài miào tú xì míng qīng shí de tài miào， zài běi jīng tiān 'ān mén dōng cè， jīn wéi běi jīng shì láo dòng rén mín wén huà gōng。 yuán chuàng jiàn yú míng chéng zǔ yǒng lè shí bā nián（ 1420 nián）， hòu zài míng jiā jìng、 wàn lì hé qīng shùn zhì、 qián lóng shí duō cì chóngxiū。 zhù yào jiàn zhù wéi sān céng dà diàn jí pèi diàn， diàn yǔ jūn wéi huáng liú lí wǎ dǐng， xióng wěi zhuàng lì； qián diàn sì zhōu wéi yǐ diāo shí hù lán， wēi 'é zhuàng guān。 qīng cháo miè wáng hòu， 1924 nián bì wéi hé píng gōng yuán， 1950 nián gǎi wéi láo dòng rén mín wén huà gōng。
xià yǔ xiàng
yǔ zài lì shǐ shàng yòu chēng xià yǔ、 dà yǔ、 xià hòu yǔ děng。 zài gǔ shǐ zhōng xià yǔ wáng、 shāng tānɡ wáng、 zhōu wǔ wáng bìng chēng“ sān wáng”。 tā de shēng píng shì jì yǔ yáo、 shùn fēn bù kāi， shì wǒ guó yuán shǐ shè huì zuì hòu yī wèi jié chū shèng xián shǒu lǐng， dàn yòu shì wǒ guó jiē jí shè huì dì yī gè wáng cháo xià de jiàn lì zhě。 cóng zuì jìn gōng bù de《 xià shāng zhōu duàn dài gōng chéng chéng guǒ bào gào》 xià shāng zhōu nián biǎo pái liè， tā shì xià cháo dì yī gè wáng， jiàn lì nián dài wéi gōng yuán qián 2070 nián。 zhè hé sī mǎ qiān《 shǐ jì · xià běn jì》 jìzǎi“ yǔ yú shì suì jí tiān zǐ wèi” de shuō fǎ shì yī zhì de。 kè běn zhōng suǒ yòng“ dài guān miǎn de xià yǔ”， yòng zì《 zhōng huá gǔ wén míng dà tú jí》， biǎo shì liǎo tā yǐ shì dì wáng de shēn fèn， ér zhè hé jīn zhè jiāng shào xīng yǔ miào dà diàn zhèng zhōng suǒ sù shēn chuān huá ɡǔn、 shuāng shǒu pěng guī、 tóu dài guān miǎn dà yǔ lì xiàng shì yī zhì de。 miǎn shì gǔ dài dì wáng zhuān dài de lǐ mào， guī wéi gǔ dài dì wáng jǔ xíng lǐ yí suǒ yòng de yù qì。
zhōu gōng fǔ zuǒ chéng wáng tú
zhè shì yī fú hàn dài huà xiàng shí， jiàn yú shān dōng jiā xiáng sòng shān 1 hào xiǎo shí cí táng。 zhè shì yī zuò xíng shí cí táng， guī mó jiào xiǎo。 cǐ tú jiàn yú xiǎo cí táng de xī bì huà xiàng， xī bì huà xiàng jǐn yòu zhè fú zhōu gōng fǔ chéng wáng hé lìng yī fú kǒng zǐ jiàn lǎo zǐ liǎng fú lì shǐ gù shì huà。 huà miàn zhèng zhōng zuò wèi shàng wéi yòu nián de zhōu chéng wáng， bàng yòu zhōu gōng fǔ zuǒ， zhù tí wéi yào qiú chén zǐ duì jūn shàng yào xiàng fǔ zuǒ chéng wáng de zhōu gōng yī yàng zhōng xīn gěng gěng。
yí hóu shǐ tóng guǐ
xì 1954 nián zài jiāng sū dān tú yān dūn shān kǎo gǔ fā xiàn de xī zhōu qīng tóng qì。 guǐ yīn ɡuǐ。 guǐ shì gǔ dài shèng shí wù de qì jù， yuán kǒu， liǎng 'ěr。 yí hóu shǐ tóng guǐ tōng gāo 15.7 lí mǐ， kǒu jìng 22.5 lí mǐ， shì yòu xuán wō wén、 kuí wén。 cǐ guǐ fù bù yòu míng wén 12 xíng， gòng 120 zì zuǒ yòu。 dà yì shì shuō， sì yuè dīng wèi zhè tiān， zhōu kāng wáng chá kàn liǎo wǔ wáng、 chéng wáng fá shāng hé dōng fāng zhī tú， yòu yòu yí zhè gè dì fāng jìn xíng liǎo zhēn bǔ jì sì， ér hòu duì yuán lái de yú hóu mìng lìng shuō， lì jí gǎi fēng yú hóu dào yí dì wéi yí hóu， shǎng cì gěi lǐ qì、 tǔ dì hé rén kǒu， yí hóu shǐ gǎn xiè wáng de 'ēn diǎn， chēng sòng wáng zhī gōng dé， yīn 'ér zuò cǐ bǎo qì yǐ jì niàn qí fù yú gōng。 zhè yī tóng qì míng wén jìzǎi liǎo xī zhōu fēn fēng zhì de shì shí hé guò chéng， bìng jì shù liǎo xī zhōu kāi fā jiāng nán（ yí） de zhēn shí qíng kuàng。 cǐ qì de dì míng xué shù jiè gè yòu bù tóng kàn fǎ， xiě yòu zhòng duō lùn wén， yīn cǐ， cǐ guǐ bèi rèn wéi shì wéi xué zhě men kǎo shì zuì duō de qì wù zhī yī。 |
|
| zhōng yào | zhōng yī | yī shì zhì dù | wén huà | xié | fú shì | shān dōng | lì shǐ | | yí zhǐ | jiāng xī | kǎo gǔ | xīn gān | gōng yì | yù qì | wén wù | hé nán | | gǔ jì yí zhǐ | qīng tóng | xiè xuán líng | qīng tóng qì | gèng duō jiēguǒ ... |
|
|
 shāng cháo | zhōu cháo | |
|