|
《táng shī poetry of the Tang Dynasty》 |
shīrén: liú kè zhuāng Liu Kezhuang
yíng zhōu xué shì fēng liú yuǎn， zhōng yè táng cán zhēn guān táng。
líng wǔ shí yí wǎn jī lǚ， kāi yuán gòngfèng lǎo yáng kuáng。
xì sháo fěi cuì fēi lún nǐ， hàn shù pí fú bù chuài liàng。
lài yòu yuán hé hán shí bā， qí lín bèi fā gòng 'áo xiáng。 |
chū táng shī gē Early Poems |
zhè shì táng shī fán róng de zhǔn bèi shí qī， zhòng yào shī rén yòu bèi chēng wéi “ chū táng sì jié ” de wáng bó、 yáng jiǒng、 lú zhào lín、 luò bīn wáng， cǐ wài hái yòu chén zǐ 'áng、 shěn quán qī、 sòng zhī wèn děng。 táng dài jiàn guó chū de shī gē réng yán zhe nán cháo shī gē de guàn xìng fā zhǎn， róu mí xiān ruò， háo wú shēng qì。“ sì jié” de chū xiàn kāi shǐ zhuǎn biàn liǎo zhè zhǒng fēng qì。 tā men cái qì héng yì， bù mǎn xiàn zhuàng， tōng guò zì jǐ de shī zuò shū fā fèn jī bù píng zhī qíng hé zhuàng liè de huái bào， tuò kuān liǎo shī gē tí cái。 rú yáng jiǒng de《 cóng jūn xíng》 :
fēng huǒ zhào xī jīng， xīn zhōng zì bù píng。
yá zhāng cí fèng jué， tiě qí rào lóng chéng。
xuě 'àn diāo qí huà， fēng duō zá gǔ shēng。
nìngwéi bǎi fū cháng， shèng zuò yī shū shēng。
zhè zhǒng jī yáng háo mài de gé diào， wéi táng chū shī tán chuī jìn yī gǔ xīn fēng。 shī zhōng biǎo xiàn liǎo qīng nián rén bù gān jì mò， xiǎng tóu bǐ cóng róng， dào biān jiāng jiàn gōng lì yè de rè wàng。 nìngkě zuò gè dī jí jūn guān ( bǎi fū cháng )， yě bù xiǎng zuò shū shēng lǎo sǐ chuāng xià。 jì“ sì jié” ér qǐ de shì chén zǐ 'áng， tā cóng lǐ lùn shàng duì nán cháo yǐ lái shuāi ruò de shī fēng tí chū pī píng， rèn wéi zhè lèi shī zhuān mén wán nòng huá lì de cí zǎo， nèi róng kōng xū， pāo qì liǎo《 shī jīng》 zhòng shì sī xiǎng xìng de chuán tǒng。 duì cǐ tā gěng gěng yú xīn， tí chàng xué xí“ hàn wèi fēng gǔ”， huī fù jiàn 'ān shí dài de shī fēng。 tā de 38 shǒu《 gǎn yù》 shī shí jiàn liǎo zì jǐ de zhù zhāng， yǐng xiǎng hěn dà。 tā de《 dēng yōu zhōu tái gē》 :“ qián bù jiàn gǔ rén， hòu bù jiàn lái zhě； niàn tiān dì zhī yōu yōu， dú chuàng rán 'ér tì xià。” cāng liáng liáo kuò， āi 'ér bù shāng， bèi rèn wéi shì huái gǔ shī de jué chàng。 hán yù céng shuō :“ guó cháo shèng wén zhāng， zǐ 'áng shǐ gāo dǎo”， píng jià liǎo tā zài táng shī fā zhǎn zhōng de zhòng yào zuò yòng。 shěn quán qī、 sòng zhī wèn de gòng xiàn zhù yào zài shī gē gé lǜ fāng miàn。 tā men zǒng jié liǎo“ yǒng míng tǐ” yǐ lái shī rén men tàn suǒ shī gē gé lǜ de chéng guǒ， yǐ zì jǐ de shī zuò， cù jìn“ jìn tǐ shī” zuì hòu dìng xíng。
jiàn shǎng táng shī ， shǒu xiān yào duì“ jìn tǐ shī” hé“ gǔ tǐ shī” de fēn bié yòu gè gài yào de liǎo jiě， zhǎng wò tā men gè zì de tè diǎn， jiù néng gèng hǎo dì lǐng lüè qí miào chù。
gǔ tǐ shī， yòu chēng gǔ shī huò gǔ fēng。 zhè gè gài niàn hé tōng cháng shuō de“ gǔ dài shī gē” bù tóng， shì zhuān yòng míng cí， zhuān zhǐ táng dài yǐ qián liú xíng bìng zài táng dài jì xù liú xíng de yī zhǒng shī tǐ， hé táng dài xíng chéng de jìn tǐ shī xiāng duì cún zài。 gǔ tǐ shī de tè diǎn shì : měi piān jù shǔbù xiàn， měi jù zì shù bù xiàn， kě yā yùn yě kě bù yā yùn， yā yùn yě kě huàn yùn， jù yǔ jù jiān méi yòu píng zè duì yìnghè yòng cí duì zhàng de yào qiú。 yī jù huà， gǔ tǐ shī gé lǜ shàng bǐ jiào zì yóu， tóng jìn tǐ shī zài gé lǜ shàng yòu jí yán gé de yào qiú bù tóng。 gǔ tǐ shī fēn liǎng dà lèi : wǔ yán gǔ shī hé qī yán gǔ shī ( huò jiǎn chēng wǔ gǔ hé qī gǔ )。 cǐ wài hái yòu jù shì cháng duǎn bù qí de gǔ shī， yī bān guī rù qī gǔ。 yòu de gǔ tǐ shī jù shù、 zì shù hé lǜ shī xiāng tóng， dàn yòng yùn、 píng zè hé duì zhàng dōubù tóng yú lǜ shī de yào qiú， suǒ yǐ réng shì gǔ shī。 shàng wén jiǎng dào de《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》 jí táo yuān míng děng rén de shī dōushì gǔ shī。
jìn tǐ shī， yòu jiào jīn tǐ shī (“ jìn” hé“ jīn” dōushì jiù táng dài 'ér yán de )， jiǎng qiú yán gé de gé lǜ。 jìn tǐ shī yòu sì xiàng jī běn yào qiú : yī shì jù shù、 zì shù yòu guī dìng； èr shì 'àn guī dìng de yùn bù yā yùn； sān shì shàng jù hé xià jù gè zì zhī jiān yào qiú píng zè duì lì hé xiāng nián； sì shì guī dìng mǒu xiē jù zǐ zhī jiān yòng cí yào duì zhàng， jí míng cí duì míng cí， dòng cí duì dòng cí， xíng róng cí duì xíng róng cí děng。
jìn tǐ shī fēn liǎng dà lèi :(1) lǜ shī， yóu bā jù zǔ chéng， wǔ zì jù de chēng wǔ yán lǜ shī， qī zì jù de chēng qī yán lǜ shī。 (2) jué jù， yóu sì jù zǔ chéng， wǔ zì jù de chēng wǔ yán jué jù， qī zì jù de chēng qī yán jué jù。 xià miàn wǒ men fēn bié jǔ lì shuō míng。 rú dà jiā shú xī de wáng zhī huàn de《 dēng guàn què lóu》 :
bái rì yǐ shān jìn， huáng hé rù hǎi liú。
yù qióng qiān lǐ mù， gèng shàng yī céng lóu。
zhè shì wǔ yán jué jù， tā bì xū shì sì jù 20 zì。 qí cì tā bì xū yǐ zhào yòng yùn yào xuǎn yī gè yùn bù de zì zuò yùn jiǎo ①， zhè shǒu shī de“ liú”、“ lóu” liǎng zì jiù shǔ“ shí yī yóu” yùn。 zài cì， tā yòng de zì bì xū hé hū guī dìng de píng zè gé shì， zhè yàng dú qǐ lái cái yì yáng jiàncuò， hé xié dòng tīng。 zhè shǒu shī de píng zè gé shì shì :
píng zè píng píng zè， píng píng zè zè píng。
zè píng píng zè zè， zè zè zè píng píng。
yòng · biāo chū lái de zì kě píng kě zè， qí yú de zì bù néng biàn tōng。 píng héng héng zhǐ de shì gǔ dài hàn yǔ zhōng de píng shēng zì； zè héng héng zhǐ de shì gǔ dài hàn yǔ zhōng de shàng shēng、 qù shēng、 rù shēng zì。 àn xiàn dài hàn yǔ shuō， yīn píng ( dì yī shēng )、 yáng píng ( dì 'èr shēng ) zì shǔ píng； shàng shēng ( dì sān shēng )、 qù shēng ( dì sì shēng ) zì shǔ zè。 jué jù shī shàng xià jù zhī jiān kě yǐ duì zhàng， yě kě yǐ bù duì zhàng。 zhè shǒu jué jù quán shǒu duì zhàng， hòu liǎng jù“ yù qióng” duì“ gèng shàng”，“ qiān lǐ” duì“ yī céng”，“ mù” duì“ lóu”。
wǒ men jǔ《 dēng guàn què lóu》 zhè shǒu shī lái shuō míng jìn tǐ shī zuì jī běn de gé lǜ yào qiú， cǐ wài wǔ yán jué jù hái yòu sān zhǒng píng zè gé shì， gòng sì zhǒng gé shì。 qī yán jué jù、 wǔ yán lǜ shī、 qī yán lǜ shī yědōu gè yòu sì zhǒng píng zè gé shì。 guān yú jìn tǐ shī de píng zè gé shì， zhǐ jǔ shàng lì zuò xiē tí shì， bù zài xiáng xì jiè shào liǎo。 rú guǒ bù xiǎng chuàng zuò zhè lèi shī， zhǐ shì jiàn shǎng qián rén zuò pǐn， nà me guān yú gé lǜ de yào qiú zhī dào dé cū lüè xiē， yě shì wú fáng de。
qī yán jué jù， wǒ men jǔ mèng hào rán de《 sòng dù shí sì zhī jiāng nán》 lái kàn :
jīng wú xiāng jiē shuǐ wéi xiāng， jūn qù chūn jiāng zhèng miǎo máng。
rì mù gū fān bó hé chù ? tiān yá yī wàng duàn rén cháng。
biǎo dá liǎo sòng bié yǒu rén yuǎn xíng shí liú liàn chàng wǎng de gǎn qíng。 quán shī sì jù， 28 gè zì， yā de shì“ qī yáng” yùn， píng zè 'àn guī zé。 yīn jué jù yǔn xǔ bù duì zhàng， zhè shǒu shī jiù méi yòu duì zhàng。
wǔ yán lǜ shī， wǒ men kàn dài shū lún de《 chú yè sù shí tóu yì》 :
lǚ guǎn shuí xiāng wèn ? hán dēng dú kě qīn。
yī nián jiāng jìn yè， wàn lǐ wèi guī rén。
liáo luò bēi qián shì， zhī lí xiào cǐ shēn。
chóu yán yǔ shuāi bìn， míng rì yòu féng chūn。
zhè shì chú xī zhī yè wǎn yuǎn lí jiā xiāng qīn rén dú sù nì lǚ gǎn kǎi zì shēn zāo jì de shī。 quán shī bā jù， 40 gè zì， yā“ shí yī zhēn” yùn， píng zè hé guī zé。 lǜ shī de yī 'èr jù chēng“ shǒu lián”， sān sì jù chēng“ hàn lián”， wǔ liù jù chēng“ jǐng lián”， qī bā jù chēng“ wěi lián”。 lǜ shī de hàn lián hé jǐng lián bì xū duì zhàng。 rú zhè shǒu de hàn lián“ yī nián” duì“ wàn lǐ”，“ jiāng jìn” duì“ wèi guī”，“ yè” duì“ rén”； jǐng lián“ liáo luò” duì“ zhī lí”，“ bēi” duì“ xiào”，“ qián shì” duì“ cǐ shēn”。
qī yán lǜ shī， wǒ men kàn liǔ zōng yuán de《 bié shè dì zōng yī》 :
liáo luò cán hún bèi 'àn rán， shuāng chuí bié lèi yuè jiāng biān。
yī shēn qù guó liù qiān lǐ， wàn sǐ tóu huāng shí 'èr nián。
guì lǐng zhàng lái yún sì mò， dòng tíng chūn jìn shuǐ rú tiān。
yù zhī cǐ hòu xiāng sī mèng， cháng zài jīng mén yǐng shù yān。
zhè shì liǔ zōng yuán bèi biǎn dào mán huāng de liǔ zhōu， sòng bié táng dì liǔ zōng yī qù jiāng líng shí xiě de shī， qíng xù jí dù gǎn shāng bēi fèn。 quán shī bā jù， 56 gè zì， yòng de shì“ yī xiān” yùn， píng zè hé guī zé， hàn lián hé jǐng lián duì zhàng gōng zhěng。 qī yán lǜ shī dì yī jù duō yòng yùn， yě kě bù yòng yùn， zhè shǒu yòng yùn。
lǜ shī zhōng hái yòu yī zhǒng“ pái lǜ”（ yán cháng）， jí bǎ lǜ shī yán cháng zhì 10 jù yǐ shàng nǎi zhì bǎi jù， chú shǒu、 wěi liǎng lián wài， zhōng jiān suǒ yòu chū jù yǔ duì jù quán yào duì zhàng。 pái lǜ tōng cháng wéi wǔ yán。
táng dài shī gē de yàng shì， zài chū táng shí qī yǐ jīng qí bèi， dào shèng táng shí qī jiù chū xiàn liǎo shī gē chuàng zuò de gāo fēng。 |
shèng táng shī gē Tang poetry |
dào gōng yuán 8 shì jì chū， táng wáng cháo chū xiàn liǎo suǒ shuō de“ kāi yuán shèng shì”， jīng jì、 wén huà fā zhǎn dào dǐng shèng。 shī gē chuàng zuò lǐng yù yě chū xiàn dà pī yōu xiù shī rén， xiě xià nèi róng yì cháng fēng fù de shī gē。 qí zhōng tián yuán shān shuǐ shī hé miáo xiě biān sài zhàn zhēng de shī zhàn xiāng dāng bǐ zhòng， lǐ bái、 dù fǔ yě chū xiàn zài zhè shí。 xià miàn fēn bié zuò 'ě yào jiè shào。
tián yuán shān shuǐ shī
zhè lèi shī gē zuì yòu míng de zuò zhě shǒu tuī wáng wéi。 wáng wéi， zì mó jié， guān zhì shàng shū yòu chéng， xí guàn shàng yòu chēng tā wáng yòu chéng。 tā shòu fó jiào sī xiǎng yǐng xiǎng， yàn juàn guān liáo shēng huó， cháng qī yǐn jū yú wǎng 〔 wǎng wǎng 〕 chuān bié yè， rè 'ài zì rán， shú xī nóng cūn， shī xiěde tián jìng xián shì， jù yòu yī zhǒng jìng tài měi。 rú《 wèi chuān tián jiā》 :
xié guāng zhào xū luò， qióng xiàng niú yáng guī。
yě lǎo niàn mù tóng， yǐ zhàng hòu jīng fēi。
zhì gòu mài miáo xiù， cán mián sāng yè xī。
tián fū hèchú zhì， xiāng jiàn yǔ yǐ yǐ。
jí cǐ xiàn xián yì， chàng rán yín《 shì wēi》。
xī yáng de yú huī yìng zhào zhe cūn luò ( xū luò )， guī mù de niú yáng yǒng jìn cūn xiàng zhōng。 lǎo rén diàn niàn zhe qù fàng mù de sūn 'ér， zhǔ zhe guǎi zhàng zài chái mén wài wàng tā guī lái。 zài yě jī shēng shēng míng jiào zhōng， xiǎo mài yǐ jīng xiù suì， chī zú sāng yè de cán 'ér kāi shǐ xiū mián。 fēng nián zài wàng， hèchú guī lái de nóng mín bǐ cǐ jiàn miàn， wěi wěi dòng qíng dì liáo qǐ jiā cháng。 zhè měi hǎo de qíng jǐng shǐ shī rén lián xiǎng dào guān chǎng míng zhēng 'àn dǒu de kě yàn， jué dé yǐn jū zài zhè yàng de nóng cūn gāi shì duō me 'ān jìng shū xīn； chóu chàng zhī yú bù jìn yín qǐ《 shī jīng》 zhōng“ shì wēi， shì wēi， hú bù guī ?” de shī jù ( yì jí : tiān hēi lā， tiān hēi lā， wèishénme hái bù huí jiā yā ?)， biǎo míng tā guī yǐn tián yuán de zhì qù。 wáng wéi jīng tōng yīnyuè、 huì huà、 shū fǎ， yì shù xiū yǎng shēn hòu； sū dōng pō píng tā shī zhōng yòu huà， huà zhōng yòu shī。 shàng miàn zhè shǒu shī jiù kě yǐ shuō shì yī fú tián yuán huà。
yǔ wáng wéi qí míng de shī rén shì mèng hào rán， yuán jí xiāng yáng ( zài jīn hú běi shěng )， cháng bèi chēng wéi mèng xiāng yáng， jù shuō tā céng zài zhāng jiǔ líng guān shǔ 'ǒu rán yù dào táng xuán zōng。 xuán zōng zhī dào tā de shī míng， mìng tā lǎng sòng shī zuò。 tā sòng dú liǎo《 suì mù guī nán shān》， qí zhōng yòu“ bù cái míng zhù qì” ( wǒ quē fá cái néng， suǒ yǐ shèng míng de jūn zhù bù yòng wǒ ) yī jù， xuán zōng tīng liǎo dà bù gāo xīng， shuō :“ shì nǐ bù qiú dāng guān， bù shì wǒ bù ràng nǐ dāng guān， nǐ zěn me néng guài wǒ !” hòu lái tā kǎo jìn shì méi bèi lù qǔ， yě méi zhèng shì zuò guān， cháng qī màn yóu hé yǐn jū， yǐ shān shuǐ shī wén míng yú shì。 tā de《 guò gù rén zhuāng》 yī shī liú chuán zuì guǎng :
gù rén jù jī shǔ， yāo wǒ zhì tián jiā。
lǜ shù cūn biān hé， qīng shān guō wài xié。
kāi xuān miàn chángpǔ， bǎ jiǔ huà sāng má。
dài dào chóngyáng rì， hái lái jiù jú huā。
lǎo péng yǒu shā jī zuò fàn， qǐng tā dào cūn zhōng zuò kè。 jìn kàn， mào mì de lǜ shù yán yán dì wéi zhù cūn zhuāng； yuǎn wàng， qīng cuì de shān luán xiàng yuǎn fāng yán shēn kāi qù。 dǎ kāi xuān chuāng， kě jiàn dào duī zhe gǔ wù de chángyuàn hé qīng qīng de cài yuán； duān zhe jiǔ bēi xīng zhì bó bó dì liáo qǐ sāng má de zhǎngshì hé shōu huò。 zài zhè yàng tiān rán tú huà zhōng yǔ hǎo yǒu yǐn chún jiǔ， dàn jiā yáo， zòng qíng tán xiào， gāi shì duō me kuài lè hé qiè yì ! jiǔ hòu， péng yǒu jiān réng liàn liàn bùshě， yuē dìng jiǔ jiǔchóng yáng jié zài lái huān jù， tòng yǐn měi jiǔ， zuì shǎng jú huā。
chǔ guāng xī yě shì yī wèi shī yì de yǐn shì， tā de《 diào yú wān》 xiě liǎo yǐn jū de qíng qù :
chuí diào lǜ wān chūn， chūn shēn xìng huā luàn。
tán qīng yí shuǐ qiǎn， hé dòng zhī yú sàn。
rì mù dài qíng rén， wéi zhōu lǜ yáng 'àn。 lǜ yìn bì tiān， luò huā piāo dì， qīng tán jiàn dǐ， hé dòng yú sàn， yú wēng zhī yì bù zài yú， dān shì zhè měi hǎo de jǐng zhì jiù shì zuì hǎo de xiǎng shòu liǎo。 rì mù bà diào xì chuán， zài lǜ yáng fāng cǎo zhōng děng dài hǎo péng yǒu ( qíng rén ) lái xiāng jiàn， zhè yàng wú yōu wú lǜ de shēng huó， bù jiù děng yú shén xiān liǎo má ? shí jì shàng tā men de shēng huó yě bù huì méi yòu kùn rǎo hé fán nǎo， rán 'ér zuò shī shí yào zàn shí pāo kāi tā， zhuā zhù mǒu yī měi hǎo de chǎng jǐng hé qíng xù， jìn qíng fā huī hé xuàn rǎn， shī rén mǎn zú liǎo chuàng zuò yù， yě gěi dú zhě dài lái měi de xiǎng shòu， zhè jiù jiào zuò shī。 |
biān sài zhàn zhēng shī Frontier War Poetry |
zài táng dài de duì wài zhàn zhēng zhōng， xǔ duō wén rén cānyù jìn qù， duì biān sài hé jūn lǚ shēng huó yòu qīn shēn tǐ yàn， cóng róng 'ér bù tóu bǐ， xiě shī miáo huì cāng liáng de biān sài fēng guāng， zàn sòng jiàngshì men de yǒng wǔ jīng shén， huò zǔ zhòu zhàn zhēng dài lái de zāinàn， yú shì yòu liǎo biān sài shī pài。 zhù míng shī rén cénshēn de《 zǒu mǎ chuān xíng fèng sòng chū shī xī zhēng》 yòu dài biǎo xìng :
jūn bù jiàn： zǒu mǎ chuān xíng xuě hǎi biān，
píng shā mǎng mǎng huáng rù tiān。 lún tái jiǔ yuè fēng yè hǒu，
yī chuān suì shí dà rú dǒu， suí fēng mǎn dì shí luàn zǒu。
xiōng nú cǎo huáng mǎ zhèng féi， jīn shān xī jiàn yān chén fēi。
hàn jiā dàjiàng xī chū shī， jiāng jūn jīn jiá yè bù tuō，
yè bàn xíng jūn gē xiāng bō， fēng tóu rú dāo miàn rú gē。
mǎ máo dài xuě hàn qì zhēng， wǔ huā lián qián xuán zuò bīng。
mù zhōng cǎo xí yàn shuǐ níng， lǔ qí wén zhī yìng dǎn shè。
liào zhī duǎn bīng bù gǎn jiē， chē shī xī mén zhù xiàn jié !
shī zhōng de“ zǒu mǎ chuān”、“ lún tái”、“ jīn shān”、“ chē shī” dōushì cháng jiàn de běi fāng huò xī yù dì míng， zhè lǐ yòng lái zuò dì míng de dài hào， bìng fēi shí zhǐ， suǒ yǐ dú shī shí bù bì qiú zhēn， zhǐ zhù zhòng lǐ jiě shī yì shī qíng。 zhè shǒu shī yī kāi shǐ， jiù dà bǐ lín lí dì miáo huì chū xī yù kuáng fēng mí tiān、 fēi shā zǒu shí de 'è liè huán jìng。 xiōng nú ( dài biǎo qiáng hàn de běi fāng mín zú ) lái fàn， láng yān sì qǐ； jiāng jūn dài bīng bēn fù zhàn chǎng yíng dí。 yè xíng jūn bīng qì hù xiāng pèng zhuàng， jìn guǎn hán fēng rú dāo， luò xuě de wǔ huā mǎ bèi shàng yǐ rán rè hàn zhēng téng， hěn kuài yòu jié chéng bīng líng。 zài zhàng mù lǐ qǐ cǎo tǎo dí de xí wén ( zhàn shū )， hái wèi děng xiě wán， yàn tái lǐ de mò shuǐ yǐ dòng chéng bīng kuài。 zhè yàng chī kǔ nài láo yǒng wǔ xiàng qián de jūn duì， yī dìng huì shǐ dí rén wén fēng sàng dǎn， bù gǎn jiāo zhàn； nà wǒ men jiù zài chē shī de xī mén děng dài shèng lì kǎi xuán de jié bào bā ! shī zhōng biǎo xiàn de lè guān háo mài de qì gài， zhèng shì shèng táng shí qī shí dài jīng shén de tǐ xiàn。 lǐ qí de《 gǔ cóng jūn xíng》 yě hěn yòu míng :
bái rì dēng shān wàng fēng huǒ， huáng hūn yǐn mǎ bàng jiāo hé。
xíng rén diāo dǒu fēng shā 'àn， gōng zhù pí pá yōu yuàn duō。
yě yíng wàn lǐ wú chéng guō， yǔ xuě fēn fēn lián dà mò。
hú yàn 'āi míng yè yè fēi， hú 'ér yǎn lèi shuāng shuāng luò。
wén dào yù mén yóu bèi zhē， yìng jiāng xìng mìng zhú qīng chē。
nián nián zhàn gǔ mái huāng wài， kōng jiàn pú táo rù hàn jiā。
jūn duì bái tiān yào dēng shàng shān tóu liào wàng fēng huǒ bào jǐng de qíng kuàng， huáng hūn shí yòu cōng cōng gǎn dào jiāo hé ( zài xīn jiāng tù lǔ fān， cǐ dài yòu shuǐ de dì fāng， fēi shí zhǐ ) qù yǐn zhàn mǎ。 diāo dǒu shì yī zhǒng tóng zhì de guō， bái tiān yòng tā shāo fàn， yè lǐ zuò dǎ gèng de tuò〔 tuò tuò〕 yòng。 jūn rén men bēizhe diāo dǒu zài guā dé hūn tiān hēi dì de fēng shā zhōng jiān nán xíng jìn， zhè shí lián xiǎng dào hàn dài cóng zhè tiáo lù yuǎn jià wū sūn wáng de gōng zhù yī lù shàng tánzòu de pí pá qū， yī dìng shì chōng mǎn yōu yuàn。 zài huāng wú rén yān de dì fāng yě yíng guò yè， piāo qǐ mí màn tiān dì de dà xuě， hé yuǎn chù de shā mò lián chéng mí méng yī piàn。 qiū yè lǐ nán fēi dà yàn de míng jiào shēng qī lì yòu 'āi shāng， jiāo zhàn duì fāng de hú bīng yě nài bù zhù zhè jiān kǔ shēng huó 'ér làxià yǎn lèi。 tīng shuō cháo tíng yǐ chuán xià bù zhǔn hòu tuì de mìng lìng， zhǐ néng pàn zhe xìng mìng gēn suí jiāng jūn ( qīng chē jiāng jūn wéi guān míng ) qù sǐ zhàn。 yù mén bèi zhē， jí bù zhǔn tuì rù yù mén guān， yòng de shì《 shǐ jì · dàyuān lièzhuàn》 de diǎn gù : èr shī jiāng jūn lǐ guǎng lì gōng dàyuān shī lì， tuì zhì dūn huáng， qǐng qiú cháo tíng tuì bīng， hàn wǔ dì“ wén zhī dà nù， shǐ shǐ ( pài shǐ zhě ) zhē yù mén， yuē : yòu gǎn rù zhě zhé zhǎn zhī !” pàn mìng xiàng qián de jiēguǒ， shí yòu bā jiǔ shì zhàn sǐ， nián nián yòu wú shù rén pāo gǔ huāng yuǎn de yì xiāng， wéi yī de chéng guǒ shì pú táo ( pú táo ) cóng xī yù chuán rù zhōng yuán zhòngzhí， gōng fù guì zhě xiǎng yòng。 shī zhōng suī liú lù chū 'āi yuàn de qíng xù， jī diào hái shì gāo 'áng jìn qǔ de。
zhàn zhēng shì cán kù de。 gōng yuán 714 nián táng cháo jūn duì yǔ tǔbō zài lín táo de cháng chéng bǎo fù jìn yòu guò yīcháng dà zhàn， shā huò tǔbō shù wàn rén。 wáng chāng líng de《 sài xià qū》 xiě dào zhè chǎng zhàn zhēng :
yǐn mǎ dù qiū shuǐ， shuǐ hán fēng sì dāo。
píng shā rì wèi méi， àn 'àn jiàn lín táo。
xī rì cháng chéng zhàn， xián yán yì qì gāo。
huáng chén zú jīn gǔ， bái gǔ luàn péng hāo。
zhàn zhēng guò hòu duō nián， zhàn chǎng yǐ rán 'àn dàn qī liáng， màn màn de huáng chén， zá luàn de hāo cǎo， bái gǔ sàn qì qí zhōng， yǒng yuǎn bèi rén yí wàng。 wú lùn sǐ zhě shì nǎ yī fāng de， duì qí běn rén hé jiā tíng lái shuō， dōushì qī cǎn de bēi jù。
hái yòu wáng chāng líng de《 chū sài》， jiē lù liǎo zhàn zhēng dài lái de kǔ nán， xī wàng liáng jiāng bǎo jiā wèi guó。
qín shí míng yuè hàn shí guān，
wàn lǐ cháng zhēng rén wèi hái。
dàn shǐ lóng chéng fēi jiāng zài，
bù jiào hú mǎ dù yīn shān。 |
lǐ bái de shī Li Bai's poems |
lǐ bái ( gōng yuán 701 héng 762 nián )， zì tài bái， hào qīng lián jū shì。 shèng táng zuì jié chū de shī rén， yě shì wǒ guó wén xué shǐ shàng jì qū yuán zhī hòu yòu yī wěi dà de làng màn zhù yì shī rén， sù yòu“ shī xiān” zhī chēng。 tā jīng lì kǎn kě， sī xiǎng fù zá， jì shì yī gè tiān cái de shī rén， yòu jiān yòu yóu xiá、 cì kè、 yǐn shì、 dào rén、 cè shì děng rén de qì zhì。 rú jiā、 dào jiā hé yóu xiá sān zhǒng sī xiǎng， zài tā shēn shàng dōuyòu tǐ xiàn。“ gōng chéng shēn tuì” shì zhī pèi tā yī shēng de zhù dǎo sī xiǎng。
lǐ bái， zǔ jí lǒng xī ( jīn gān sù )， xiān rén céng liú luò xī yù， dà yuē zài lǐ bái wǔ suì shí qiān zhì sì chuān chāng lóng ( jīn jiāng yóu xiàn )， bìng zài cǐ dù guò qīng shàonián shí qī。 lǐ bái jiā jìng fù yù， shàonián shí bǎo dú bǎi jiā shū， biǎo xiàn chū bù fán de wén xué cái néng。 tóng shí hǎo jiāo yóu， shòu péng yǒu hé shè huì yǐng xiǎng， xǐ tán xiū dào chéng xiān， xiàng wǎng xíng xiá zhàng yì， kāng kǎi yòu dà zhì， xìng gé háo fàng bù jī。 25 suì shí lí kāi jiā xiāng， màn yóu cháng jiāng、 huáng hé nán běi gè dì， jié jiāo shè huì míng liú， yǐ shī wén huò dé hěn gāo de shè huì shēng wàng。 tiān bǎo yuán nián ( gōng yuán 742 nián )， yóu yǒu rén jiàn jǔ， táng xuán zōng zhào jiàn tā， rèn tā wéi hàn lín dài zhào， zuò huáng dì de shì cóng wén rén， jū cháng 'ān jìn sān nián， shǐ tā duì gōng tíng hé guì zú shè huì yòu liǎo zhí jiē liǎo jiě。 yóu yú quán chén pái jǐ， yú tiān bǎo sān nián ( gōng yuán 745 nián ) lí kāi cháng 'ān， zài dù kāi shǐ màn yóu shēng huó。 zài luò yáng， tā yǔ bǐ tā xiǎo 11 suì de dù fǔ xiāng shí， jié xià zhōng shēng yǒu yì。 ān shǐ zhī luàn kāi shǐ shí， tā yǐ 55 suì， zhèng zài xuān chéng ( zài jīn 'ān huī )。 zài 'ān shǐ zhī luàn zhōng， tā huái zhe bào guó zhī qíng， yìng yǒng wáng lǐ lín zhī yāo， rù qí mù fǔ zuò shì； hòu lǐ lín bèi sù zōng lǐ hēng chǎn chú， lǐ bái zé bèi liú fàng yè láng ( zài jīn guì zhōu )， zhōng tú yù shè 'ér guī， shēng huó yú jīn líng ( jīn nán jīng ) hé xuān chéng jiān， bǎo yìng yuán nián ( gōng yuán 762 nián ) bìng shì yú dāng tú ( zài jīn 'ān huī )， xiǎng nián 62 suì。
lǐ bái liú gěi hòu shì rén jiǔ bǎi duō shǒu shī piān。 zhè xiē yì yì shēng huī de shī zuò， biǎo xiàn liǎo tā yī shēng de xīn lù lì chéng， shì shèng táng shè huì xiàn shí hé jīng shén shēng huó miàn mào de yì shù xiě zhào。 lǐ bái yī shēng dū huái yòu yuǎn dà de bào fù， tā háo bù yǎn shì dì biǎo dá duì gōng míng shì yè de xiàng wǎng。《 liáng fǔ yín》、《 dú zhū gé wǔ hóu chuán shū huái》、《 shū qíng zèng cài shè rén xióng》 děng shī piān zhōng， duì cǐ dōuyòu huì shēng huì sè de zhǎn lù。 lǐ bái zì shàonián shí dài jiù xǐ hǎo rèn xiá， xiě xià liǎo bù shǎo yóu xiá de shī，《 xiá kè xíng》 shì cǐ lèi shī de dài biǎo zuò。 zài cháng 'ān 3 nián jīng lì de zhèng zhì shēng huó， duì lǐ bái de chuàng zuò chǎn shēng liǎo shēn kè de yǐng xiǎng。 tā de zhèng zhì lǐ xiǎng hé hēi 'àn de xiàn shí， fā shēng liǎo jiān ruì de máo dùn， xiōng zhōng yū jī liǎo nán yǐ yán zhuàng de tòng kǔ hé fèn mèn。 fèn nù chū hǎo shī， yú shì， biàn xiě xià liǎo《 xíng lù nán》、《 gǔ fēng》、《 dá wáng shí 'èr hán yè dú zhuó yòuhuái》 děng yī xì liè yǎng huái gǔ rén， zhuàng sī yù fēi； zì bēi shēn shì， chóu huái nán qiǎn de zhù míng shī piān。 lǐ bái dà bàn shēng guò zhe liú làng shēng huó， yóu lì liǎo quán guó xǔ duō míng shān dà chuān， xiě xià liǎo dà liàng zàn měi zǔ guó dà hǎo hé shān de yōu měi shī piān， jiè yǐ biǎo dá chū tā nà zhǒng kù 'ài zì yóu、 kě wàng jiě fàng de qíng huái。 zài zhè yī lèi shī zuò zhōng， qí xiǎn de shān chuān yǔ tā nà pàn nì de bù jī de xìng gé dé dào liǎo wán měi de qì hé。 zhè zhǒng shī zài lǐ bái de shī gē zuò pǐn zhōng zhàn yòu bù xiǎo de shù liàng， bèi shì shì dài dài suǒ chuán sòng， qí zhōng《 mèng yóu tiān lǎo yín liú bié》 shì zuì jié chū de dài biǎo zuò。 shī rén yǐ lín lí huī sǎ、 xīn huā nù fàng de shī bǐ， jìn qíng dì wú jū wú shù dì shū zhǎn kāi xiǎng xiàng de chì bǎng， xiě chū liǎo jīng shén shàng de zhǒng zhǒng lì xiǎn hé zhuī qiú， ràng kǔ mèn、 yù yì de xīn líng zài mèng zhōng dé dào liǎo zhēn zhèng de jiě fàng。 ér nà“ ān néng cuī méi zhé yāo shì quán guì， shǐ wǒ bù dé kāi xīn yán！” de shī jù， gèng bǎ shī rén de yī shēn 'ào gǔ zhǎn lù wú yí， chéng wéi hòu rén kǎo chá lǐ bái wěi dà rén gé de zhòng yào yǐ jù。
lǐ bái zuò wéi yī gè rè 'ài zǔ guó、 guān huái rén mín、 bù wàng xiàn shí de wěi dà shī rén， yě shí fēn guān xīn zhàn zhēng zhè yī zhòng yào wèn tí。 duì bǎo wèi biān jiāng de jiàngshì yú yǐ rè qíng de gē sòng（ rú《 sài xià qū》）， duì tǒng zhì zhě de qióng bīng dú wǔ zé jǐyǔ wú qíng de biān tà（ rú《 zhàn chéng nán》、《 dīng dū hù gē》 děng）。 lǐ bái hái xiě liǎo bù shǎo yuèfǔ shī， miáo xiě láo dòng zhě de jiān xīn shēng huó， biǎo dá duì tā men de guān xīn yǔ tóng qíng（ rú《 cháng gān xíng》、《 zǐ yè wú gē》 děng）。
lǐ bái de shī jù yòu“ bǐ luò jīng fēng yǔ， shī chéng qì guǐ shén” de yì shù mèi lì， zhè yě shì tā de shī gē zuì xiān míng de yì shù tè sè。 zuò wéi yī gè làng màn zhù yì shī rén， lǐ bái diào dòng liǎo yī qiē làng màn zhù yì shǒu fǎ， shǐ shī gē de nèi róng hé xíng shì dá dào liǎo wán měi de tǒng yī。 lǐ bái de shī fù yú zì wǒ biǎo xiàn de zhù guān shū qíng sè cǎi shí fēn nóng liè， gǎn qíng de biǎo dá jù yòu yī zhǒng pái shān dǎo hǎi、 yī xiè qiān lǐ de qì shì。 bǐ rú， tā rù jīng qiú guān shí，“ yǎng tiān dà xiào chū mén qù， wǒ bèi qǐ shì péng hāo rén！” xiǎng niàn cháng 'ān shí，“ kuáng fēng chuī wǒ xīn， xī guà xián yáng shù。” zhè yàng yī xiē shī jù dōushì jí fù gǎn rǎn lì de， jí dù de kuā zhāng、 tiē qiē de bǐ yù hé jīng rén de huàn xiǎng， ràng rén gǎn dào de què shì gāo dù de zhēn shí。 zài dú dào“ chōu dāo duàn shuǐ shuǐ gèng liú， jǔ bēi xiāo chóu chóu gèng chóu”，“ báifà sān qiān zhàng， yuán chóu sì gè cháng” zhè xiē shī jù shí， dú zhě bù néng bù bèi shī rén mián cháng de yōu sī hé bù jué de chóu xù suǒ gǎn rǎn。 lǐ bái de zhè yī yì shù biǎo xiàn shǒu fǎ zài《 mèng yóu tiān lǎo yín liú bié》，《 shǔ dào nán》 děng shī zhōng biǎo xiàn dé yóu wéi tū chū。
lǐ bái shī zhōng cháng jiāng xiǎng xiàng、 kuā zhāng、 bǐ yù、 nǐ rén děng shǒu fǎ zōng hé yùn yòng， cóng 'ér zào chéng shén qí yì cǎi、 guī lì dòng rén de yì jìng， zhè jiù shì lǐ bái de làng màn zhù yì shī zuò gěi rén yǐ háo mài bēn fàng、 piāo yì ruò xiān de yùn zhì de yuán yīn suǒ zài。 tā de yǔ yán zhèng rú tā de liǎng jù shī suǒ shuō，“ qīng shuǐ chū fú róng， tiān rán qù diāo shì”， míng lǎng、 huó pō、 juàn yǒng。
lǐ bái de shī gē duì hòu dài chǎn shēng liǎo jí wéi shēn yuǎn de yǐng xiǎng。 zhōng táng de hán yù、 mèng jiāo、 lǐ hè， sòng dài de sū shì、 lù yóu、 xīn qì jí， míng qīng de gāo qǐ、 yáng shèn、 gōng zì zhēn děng zhù míng shī rén， dū shòu dào lǐ bái shī gē de jù dà yǐng xiǎng。
lǐ bái zhōng shēng huàn xiǎng shī zhǎn bào fù， gān yī fān jīng tiān wěi dì de dà shì yè。 zhè zài tā de shī zhōng suí chù kě jiàn。 zài《 shàng lǐ yōng》 yī shī zhōng shuō :
dà péng yī rì tóng fēng qǐ， fú yáo zhí shàng jiǔ wàn lǐ。
jiǎ lìng fēng xiē shí xià lái， yóu néng bǒ què cāng míng shuǐ。
shì rén jiàn wǒ héng shū diào， jiàn yú dà yán jiē lěng xiào。
xuān fù yóu néng wèi hòu shēng， zhàng fū wèi kě qīng niánshào。
tā yǐ《 zhuāng zǐ》 lǐ jiǎng de nà gè jiǎo dòng tiān hǎi de dà péng zì bǐ， duì zì jǐ de zhèng zhì cái néng chōng mǎn zì xìn， shòu dào shì rén cháo xiào， hái yǐ kǒng zǐ ( xuān fù )“ hòu shēng kě wèi” de huà wéi zì jǐ biàn jiě。 shī rén zài zhèng zhì shàng shí fēn tiān zhēn， shí jì tā wèi bì jù bèi zhèng zhì jiā de cáigàn， tā de“ dà yán” zāo lěng xiào bìng bù qí guài。 rán 'ér zuò wéi shī rén， tā què shì gè tiān zòng zhī cái， shì yī zhǐ 'áo yóu tiān hǎi de dà péng。 tā yī shēng zuò shī rén， zhèng zhì shàng wú zuò wéi， zài tā zì jǐ kàn lái shì bù xìng， kě shì duì zhōng guó wén xué lái shuō， què shì dà xìng。 táng shī rú wú lǐ bái， nà jiù tóng huá měi de dà shà ná diào yī gēn dòng liáng， nà cái shì jí dà de yí hàn ní。
lǐ bái yòu xiāng dāng shù liàng de shī shì duì shè huì bù píng de jiē lù hé pēng jī， rú《 gǔ fēng wǔ shí jiǔ shǒu》 zhī yī shǒu :
dà chē yáng fēi chén， tíng wǔ 'àn qiān mò。
zhōng guì duō huáng jīn， lián yún kāi jiá zhái。
lù féng dǒu jī zhě， guān gài hé huī hè。
bí xī gān hóng ní〔 ní ní〕， xíng rén jiē chù tì。
shì wú xǐ 'ěr wēng， shuí zhī yáo yǔ zhí。
zhè shì fěng cì huáng dì shēn biān dé shì de nìng xìng rén wù。 tā men zuò zhe huá guì de dà chē zhāo yáo guò shì， dàng qǐ màn tiān huī chén。 yī xiē huàn guān ( zhōng guì ) qián duō dé bù dé liǎo， xiū qǐ hóng lì de zhù zhái。 tì huáng dì kāi xīn de dǒu jī rén， yě zuò zhe dài huá gài de chē yào wǔ yáng wēi。 tā men bí kǒng cháo tiān， pēn chū de qì xī fǎng fó chuī dòng liǎo tiān kōng de yún xiá ( jí yán qí jiāo héng )， lù shàng xíng rén bèi xià dé bù gǎn kào jìn。 zuì hòu shī rén kǎi tàn， shè huì shàng zài yě méi yòu xǔ yóu ( xǐ 'ěr wēng ) nà yàng de xián rén liǎo， shuí hái néng fēn chū hǎo rén ( yáo ) hé huài rén ( zhí ) ní ? chuán shuō gǔ dài de shèng jūn táng yáo yào bǎ dì wèi ràng gěi xǔ yóu； xǔ yóu tīng shuō hòu rèn wéi wū rǎn liǎo zì jǐ de 'ěr duǒ， jiù páo dào hé biān qù xǐ 'ěr duǒ， tā bèi rèn wéi shì yàn qì míng lì de xián rén。 zhí， shì chuán shuō zhōng gǔ dài de“ dà dào”， dāng rán shì zuò wéi huài rén de dài míng cí。 táng xuán zōng hòu qī zhèng zhì fǔ bài， wáng cháo zǒu xià pō lù， lǐ bái mǐn gǎn dào zhè yī diǎn， zài shī zhōng gěi yǐ bào lù hé fěng cì。 lǐ bái zhí jiē miáo xiě rén mín kǔ nán de shī bù tài duō， dàn xiěde jí jīng cǎi， rú《 zhàn chéng nán》 :
qù nián zhàn， sāng gān yuán；
jīn nián zhàn， cōng hé dào。
xǐ bīng tiáo zhī hǎi shàng bō， fàng mǎ tiān shān xuě zhōng cǎo。
wàn lǐ cháng zhēng zhàn， sān jūn jìn shuāi lǎo。
xiōng nú yǐ shā lù wéi gēng zuò， gǔ lái wéi jiàn bái gǔ huáng shā tián。
qín jiā zhù chéng bèi hú chù， hàn jiā hái yòu fēng huǒ rán。
fēng huǒ rán bù xī， zhēng zhàn wú yǐ shí。
yě zhàn gé dǒu sǐ， bài mǎ hào míng xiàng tiān bēi。
wū yuān〔 yuān yuān〕 zhuó rén cháng， xián fēi shàng guà kū shù zhī。
shì zú tú cǎo mǎng， jiāng jūn kōng 'ěr wéi。
nǎi zhī bīng zhě shì xiōng qì， shèng rén bù dé yǐ 'ér yòng zhī !
zhè shǒu shī yòng de shì hàn dài yuèfǔ shī de tí mù， yòu yì xué xí yuèfǔ shī de chuán tǒng， dàn bǐ hàn dài nà shǒu《 zhàn chéng nán》 xiěde gèng xíng xiàng， gēngshēn kè。“ sāng gān”、“ cōng hé”、“ tiáo zhī”、“ tiān shān” dōushì biān jiāng dì míng。 táng dài bīng shì yuǎn lí gù tǔ dào zhè xiē dì fāng zhēng zhàn， wǎng wǎng yòu qù wú huí。 yòu xiē biān jiāng mín zú yǐ zhàn zhēng jié lüè wéi yè， gǔ jīn bù zhī yòu duō shǎo rén zhàn sǐ huāng mò zhī zhōng。 qín dài xiū zhù cháng chéng fáng bèi xiōng nú de dì fāng， zhì jīn (“ hàn jiā”， táng rén xí guàn yòng“ hàn” dài chēng“ táng”， shí zhǐ táng cháo ) réng rán fēng huǒ bù xī， zhàn zhēng bù duàn。 zhàn bài de mǎ pǐ zài zhàn chǎng shàng bēi míng xún zhǎo tā de zhù rén， ér tā de zhù rén què bèi wū yā hé yīng zhuó shí， cháng zǐ dū guà shàng kū shù zhī tóu。 shì zú zhàn sǐ， lǐng bīng de jiāng jūn yě kōng máng yīcháng， háo wú suǒ huò。 zuì hòu shī rén yòng gǔ dài bīng shū de huà shuō : zhàn zhēng kě bù shì hǎo wán de dōng xī， yòu dé de jūn zhù zhǐ yòu zài bù dé yǐ shí cái yòng dào tā。 táng xuán zōng hàodàxǐgōng， lián nián zhēng zhàn， bǎi xìng zāonàn， zhè shǒu shī jí wéi cǐ 'ér fā。
lǐ bái miáo huì zǔ guó dà hǎo hé shān de shī hěn duō， duō wéi jié zuò。 tā de zhè lèi shī tóng wáng wéi、 mèng hào rán de shī gé diào bù tóng， rú guǒ shuō wáng wéi、 mèng hào rán de fēng jǐng shī shì xì zhì rù wēi de gōng bǐ huà， lǐ bái de fēng jǐng shī zé shì fēi dòng chuán bǐ de dà xiě yì。 tā cháng cháng bù shì zuò yī cǎo yī mù de kè huà， ér shì cóng hóng guān shè qǔ dà zì rán de shén yùn。 cháng jiāng dà hé， chán〔 chán chán〕 yán qiào bì， wàn lǐ fēng yún， yōu shí gǔ mù， yī dào tā bǐ xià lì kè fēi dòng qǐ lái， wèitā suǒ qū qiǎn， chuàng zào chū yī gè yǔ zào huà tóng zài de shén huà bān de shì jiè。 rú《 lú shān yáo jì lú shì yù xū zhōu》 zhōng xiě lú shān jǐng sè :
jīn jué qián kāi 'èr fēng cháng， yín hé dàoguà sān shí liáng。
xiāng lú pù bù yáo xiāng wàng， huí yá tà zhàng líng cāng cāng。
cuì yǐng hóng xiá yìng zhāorì， niǎo fēi bù dào wú tiān cháng。
dēng gāo zhuàng guān tiān dì jiān， dà jiāng máng máng qù bù hái。
huáng yún wàn lǐ dòng fēng sè， bái bō jiǔ dào liú xuě shān。
zhè shì duō me hóng dà de qì shì ! zhǐ yòu lǐ bái de xiōng huái cái néng zhuāng xià zhè yàng de qì shì， zhǐ yòu lǐ bái de shén bǐ cái néng xiě chū zhè yàng de qì shì。 yòu rú zhù míng de《 shǔ dào nán》 zhōng de yī duàn :
shàng yòu liù lóng huí rì zhī gāo biāo，
xià yòu chōng bō nì zhé zhī huí chuān。
huáng hè zhī fēi shàng bù dé guò，
yuán náo〔 náo náo〕 yù dù chóu pān yuán。
qīng ní hé pán pán，
bǎi bù jiǔ zhé yíng yán luán。
mén cān lì jǐng yǎng xié xī，
yǐ shǒu fǔ yīng zuò cháng tàn。
wèn jūn xī yóu hé shí hái，
wèi tú chán yán bù kě pān。
dàn jiàn bēi niǎo hào gǔ mù，
xióng fēi cí cóng rào lín jiān。
yòu wén zǐ guī tí，
yè yuè chóu kōng shān。
shǔ dào zhī nán，
nán yú shàng qīng tiān，
shǐ rén tīng cǐ diāo zhū yán !
zhè shì yī duàn jué miào de fēng jǐng miáo huì。 shī rén yòng jí dù kuā zhāng de yǔ yán xiě chū shǔ dào de jiān nán xiǎn jùn : tài yáng shén jià zhe liù lóng de chē zǐ dào zhè lǐ yě yào zhé huí lái， bēn téng de jiāng shuǐ yě yào zhuàng huí lái； huáng hè fēi bù guò qù， yuán hóu yě chóu yú pān yuán。 zhù míng de qīng ní lǐng dào lù wān qū xiǎn guài， xíng rén shēn shǒu kě mō dào tiān shàng de shēnxīng hé jǐng xīng， lěi dé chuǎn bù guò qì， wú bù pāi zhe xiōng táng cháng shēng bēi tàn。 shān zhōng yōu shēn de gǔ mù zhī shàng， gè zhǒng niǎo lèi de míng jiào gèng zēng jiā liǎo shén mì kǒng bù de qì fēn。 zhè nán yú shàng qīng tiān de shǔ dào， bù yào shuō qù tōng guò， jiù lián tīng rén shuō yī shuō， yě bǎ liǎn dū xià bái liǎo。 shī rén bǐ xià shǔ dào shàng de qí zī zhuàng cǎi， zhēn kě kāi tuò dú zhě de xīn xiōng shén yì， lìng rén hún jì bó dòng， jīng qǐ cháng jiē。 zhè duàn shī jù de qí sī yì xiǎng hé háo zhuàng bēn fàng de fēng gé， zhèng shì lǐ bái shī dú jù de tè sè。
qīng dài shī rén zhào yì píng lǐ bái shī shuō :“ shī zhī bù kě jí chù， zài hū shén shí chāo mài， piāo rán 'ér lái， hū rán 'ér qù， bù xiè xiè yú diāo zhāng zhuó jù， yì bù láo láo yú lòu xīn kè gǔ， zì yòu tiān mǎ xíng kōng bù kě jī lè zhī shì。” (《 ōu běi shī huà》 juàn yī ) zhè duàn huà gài kuò chū lǐ bái shī de yì shù fēng gé。 lǐ bái zì jué dì jì chéng liǎo qū yuán yǐ lái shī gē de làng màn zhù yì jīng shén， jiā shàng tā de tiān cái hé qín fèn， chuàng zào chū dú tè de lǐ bái fēng gé。 tā de shī gē， dì yī gè tè diǎn shì jù yòu nóng liè de jī qíng。 tā xīn dì chún jié， xiōng huái kāi kuò， zēng 'ài fēn míng， gāo xīng shí měi jiǔ qīng gē， yǎng tiān dà xiào； bēi fèn shí yào“ chuí suì huáng hè lóu”，“ dǎo què yīng wǔ zhōu” (《 jiāng xià zèng wéi nán líng bīng》 )， gē kū xiào mà， wú suǒ bì jì。 dì 'èr gè tè diǎn shì wú bǐ fēng fù de xiǎng xiàng lì。 shī sī lái rú xùn diàn， qù rú jí fēng， zòng héng biàn huàn， dà qǐ dà luò， suí zhe tā shū qíng de xū yào， shàng xià gǔ jīn rén wù， tiān wén dì lǐ zhī shí， zhēn shí de lì shǐ， xū huàn de shén huà suí shí lái dào tā de bǐ xià， zhù rù shī jù， wèitā fú wù。 dì sān gè tè diǎn shì cháng yòng kuā zhāng de yǔ yán shū fā jī qíng； rú“ báifà sān qiān zhàng”、“ yàn shān xuě huā dà rú xí”、“ yī fēng sān rì chuī dǎo shān” zhī lèi jí dù kuā zhāng de shī jù， zài tā de shī zhōng suǒ zài jiē shì。 wéi qí kuā zhāng， suǒ yǐ chuán shén， jí bù zhǔn què de yǔ yán què jí zhǔn què dì biǎo dá liǎo tā de gǎn qíng。 |
dù fǔ de shī Du Fu's poems |
dù fǔ ( gōng yuán 712 héng 770 nián ) zì zǐ měi， shēng yú hé nán gǒng xiàn， chū shēn yú fù yòu wén huà jiào yǎng de jiā tíng， zǔ fù dù shěn yán shì zhù míng shī rén。 tā qīng nián shí qī zhèng zhí“ kāi yuán shèng shì”， yóu lì guò nán qǐ wú、 yuè， běi zhì qí、 zhào děng dì。 35 suì dào cháng 'ān qiú guān， guò liǎo 10 nián qióng kùn luò tuò de shēng huó， zuì hòu cái dé dào yī gè bā pǐn xiǎo guān。 ān shǐ zhī luàn bào fā， cháng 'ān lún xiàn， dù fǔ céng xiàn chéng zhōng， hòu táo chū tóubèn sù zōng lǐ hēng， rèn zuǒ shí yí。 49 suì shí， qì guān xié jiā rù chuān， zài chéng dū jiāo wài jiàn cǎo táng dìng jū， yóu hǎo yǒu yán wǔ bǎo jiàn rèn guò yī duàn jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng ( yīn cǐ cháng bèi chēng wéi dù gōng bù )。 liú luò sì chuān bā nián， 57 suì shí chū chuān， niǎn zhuǎn liú xǐ yú hú běi、 hú nán gè dì， 59 suì shí zài yuè yáng fù jìn bìng sǐ yú yī zhǐ xiǎo chuán shàng。
lǐ、 dù qí míng， dàn tā men de xìng gé hèshī fēng què hěn bù xiāng tóng。 lǐ bái xiàng kuáng fàng bù jī de jùn mǎ， dù fǔ xiàng rěn kǔ zài zhòng de jiān niú， gè jù fēng fàn， gè yòu jià zhí。 dù fǔ shī fēng lǎo chéng wěn jiàn， qīng xiàng xiàn shí zhù yì。 tā de quán bù shī zuò， yī fāng miàn fǎn yìng liǎo yī gè chéng shí de zhī shí fènzǐ yī shēng de zāo jì， tóng shí yě shì táng dì guó yóu shèng zhuǎn shuāi nà duàn lì shǐ de zhēn shí xiě zhào。 dù shī yòu bèi hòu rén chēng wéi“ shī shǐ”， jí běn yú cǐ。
ān shǐ zhī luàn shì dù fǔ yī shēng zuì tòng kǔ de yī duàn jīng lì， yě shì tā xiě jìn shī gē de zhòng yào nèi róng。 zhè yī qī jiān de shī， suī yě yòu guān yú gè rén qióng tōng lì dá de kǎi tàn， gèng duō de shī què zhuóyǎn yú bǎi xìng kǔ nán。 gōng yuán 756 nián， táng zǎixiàng fáng guǎn shuài sì wǔ wàn jūn duì zài chén táo tóng 'ān shǐ pàn jūn jī zhàn， yóu yú zhǐ huī shī dāng， chàbù duō quán jūn fùmò。 dù fǔ wèicǐ xiě liǎo《 bēi chén táo》 yī shī :
mèng dōng shí jùn liáng jiā zǐ， xuè zuò chén táo zé zhōng shuǐ。
yě kuàng tiān qīng wú zhàn shēng， sì wàn yì jūn tóng rì sǐ。
qún hú guī lái xuè xǐ jiàn， réng chàng hú gē yǐn dū shì。
dū rén huí miàn xiàng běi tí， rì yè gèng wàng guān jūn zhì。
chū dōng ( mèng dōng ) shí jié， cóng shí jǐ gè jùn zhēng lái de liáng jiā zǐ dì， yī zhàn zhī hòu xiān xuè dū sǎ zài chén táo shuǐ zé zhī zhōng。 lán tiān xià de kuàng yě sǐ jì wú shēng， sì wàn bīng shì yī rì zhī nèi quán bù zhàn sǐ。 yě mán de hú bīng jiàn zú shàng dī zhe shàn liáng bǎi xìng de xiān xuè， chàng zhe rén men tīng bù dǒng de hú gē zài cháng 'ān jiē shì shàng yǐn jiǔ kuáng huān。 cháng 'ān chéng de bǎi xìng zhuàntóu xiàng chén táo fāng xiàng shī shēng tòng kū， rì yè pàn wàng táng cháo jūn duì dǎ huí lái huī fù xī rì de tài píng shēng huó。 shī rén de bēi fèn qià shì rén mín de bēi fèn， tā zài tì bǎi xìng hūháo。 dù shī zhōng zhù míng de“ sān lì”、“ sān bié”， quán miàn fǎn yìng liǎo 'ān shǐ zhī luàn gěi bǎi xìng dài lái de shēn zhòng kǔ nán。 wǒ men kàn qí zhōng de《 wú jiā bié》 :
jì mò tiān bǎo hòu， yuán lú dàn hāo lí。
wǒ lǐ bǎi yú jiā， shì luàn gè dōng xī。
cún zhě wú xiāo xī， sǐ zhě wéi chén ní。
jiàn zǐ yīn zhèn bài， guī lái xún jiù xī。
jiǔ xíng jiàn kōng xiàng， rì shòu qì cǎn qī。
dàn duì hú yǔ lí， shù máo nù wǒ tí。
sì lín hé suǒ yòu， yī 'èr lǎo guǎ qī。
sù niǎo liàn běn zhī， ān cí qiě qióng qī。
fāng chūn dú hèchú， rì mù hái guàn qí。
xiàn lì zhī wǒ zhì， zhào lìng xí gǔ bǐng〔 pí pí〕。
suī cóng běn zhōu yì， nèi gù wú suǒ xié。
jìn xíng zhǐ yī shēn， yuǎn qù zhōng zhuǎn mí。
jiā xiāng jì dàng jìn， yuǎn jìn lǐ yì qí。
yǒng tòng cháng bìng mǔ， wǔ nián wěi gōu xī。
shēng wǒ bù dé lì， zhōng shēn liǎng suān sī。
rén shēng wú jiā bié， hé yǐ wéi zhēng lí。
zhè shì yòng dì yī rén chēng xiě de， shī zhōng de“ wǒ” shì gè dāng bīng guī lái de qīng nián nóng mín。 tiān bǎo shí sì nián ( gōng yuán 755 nián ) ān shǐ zhī luàn hòu， nóng cūn pǔ biàn shuāi bài， tián yuán lú shè yī piàn huāng liáng。 zhè gè bài zhèn guī lái díshì bīng kàn dào jiā xiāng yǐ miàn mào quán fēi， xiāng lín men zǒu sǐ táo wáng， jiù lǐ yǐ chéng kōng xiàng， lián tài yáng dū 'àn dàn wú guāng， yī piàn qī cǎn qì fēn。 cūn lǐ chéng liǎo hú lí zhī lèi de lè yuán， tā men fǎn kè wéi zhù， shù qǐ máo lái fā nù， guài zhè gè qīng nián de kū shēng jiǎo luàn liǎo tā men de 'ān níng。 zài bǎi wú liáo lài zhōng， zhè gè nóng mín wéi huó xià qù kāi shǐ chú dì， guàn yuán， jìn zhuāng jià rén de běn fēn。 rán 'ér réng bù néng 'ān jìng dì shēng huó， xiàn lì zhī tā huí lái， yòu zhào tā qù liàn bīng。 zhè cì shì dāng dì fāng bīng， bù chū běn zhōu， zhuǎn shēn kàn kàn jiā lǐ， rèn hé kě xié dài de dōng xī dōuméi yòu。 shāo jué 'ān wèi de shì， suī rán zhǐ shēn yī rén， zài běn dì zǒng bǐ yuǎn lí jiā xiāng bù zhī suǒ guī hǎo xiē bā。 kě shì yòu yī xiǎng， jiā xiāng yǐ yī wú suǒ yòu， wú suǒ liú liàn， yuǎn jìn dū yī yàng， wú suǒ wèi liǎo。 tā yòu xiǎng qǐ yǐ jīng sǐ qù wǔ nián de mǔ qīn， shēng 'ér dé bù dào xiào shùn， mǔ zǐ dū liú xià kè gǔ de yí hèn。 rén shēng dào liǎo zhè zhǒng wú jiā kě bié de chéng dù， bǎi xìng hái zěn me huó xià qù ní ?
“ sān lì”、“ sān bié” shǐ rén men xiǎng dào : shì shuí bǎ bǎi xìng nòng dào zhè gè dì bù ? zì rán shì nà xiē dāng quán zhě men de fǔ bài dǎo zhì de。 ān shǐ zhī luàn de xiāo xī hái wèi chuán dào cháng 'ān shí， dù fǔ xiě guò yī shǒu cháng shī《 zì jīng fù fèng xiān yǒng huái wǔ bǎi zì》， duì yǐ táng xuán zōng wéi shǒu de zuì gāo tǒng zhì jí tuán shē chǐ yín mí de shēng huó jìn xíng liǎo jiān ruì de jiē lù， zhǐ chū tā men de xiǎng lè shì jiàn lì zài cán kù bō xuē nóng mín de jī chǔ shàng de :“ tóng tíng suǒ fēn bó， běn zì hán nǚ chū； biān tà qí fū jiā， jù liǎn gòng chéng jué。” jí dù de bù píng， shǐ shī rén xiě chū jìn hū kòng sù de“ zhū mén jiǔ ròu chòu， lù yòu dòng sǐ gǔ； róng kū zhǐ chǐ yì， chóu chàng nán zài shù” de shī jù。 zài zhè shǒu shī de zuì hòu， shī rén xiě tā huí dào fèng xiān xiàn jiā zhōng de qíng xíng :“ rù mén wén hào táo， yòu zǐ jī yǐ zú。” tā zì jǐ de hái zǐ yě 'è sǐ liǎo ! bēi tòng zhī yú tā xiǎng dào， zì jǐ zuò wéi xiǎo guān liáo， jì bù jiǎo nà fù shuì， yě bù cóng jūn dǎ zhàng， shēng huó zhōng shàng qiě chōng mǎn suān xīn， nà xiē píng mín bǎi xìng de kǔ nán jiù gèng kě xiǎng 'ér zhī liǎo。 zài 'ān shǐ zhī luàn bào fā hòu de dì sān nián， dù fǔ xiě liǎo zhù míng cháng shī《 běi zhēng》， shēn shēn yōu lǜ“ qián kūn hán chuāng yí” de quán guó dòng luàn xíng shì， chǎn shù liǎo duì shí jú de jiàn jiě， rèqiè qī wàng guó jiā zhōng xīng， ài guó 'ài mín zhī qíng chōng yì quán shī。
dù fǔ de xiě qīn yǒu jiān zhēn zhì qíng gǎn de shī， yě fēi cháng dòng rén， rú《 zèng wèi bā chù shì》 :
rén shēng bù xiāng jiàn， dòng rú cānyù shāng。
jīn xī fù hé xī， gòng cǐ dēng zhú guāng。
shàozhuàng néng jǐ shí， bìnfà gè yǐ cāng。
fǎng jiù bàn wéi guǐ， jīng hū rè zhōng cháng。
yān zhī 'èr shízǎi， zhòng shàng jūn zǐ táng。
xī bié jūn wèi hūn， ér nǚ hū chéngháng。
yí rán jìng fù zhí， wèn wǒ lái hé fāng。
wèn dá nǎi wèi yǐ， qū 'ér luó jiǔ jiāng。
yè yǔ jiǎn chūn jiǔ， xīn chuī jiān huáng liáng。
zhù chēng huì miàn nán， yī jǔ lěi shí shāng。
shí shāng yì bù zuì， gǎn zǐ gù yì cháng。
míng rì gé shān yuè， shì shì liǎng máng máng。
cān、 shāng shì cǐ chū bǐ méi yǒng bù tóng shí chū xiàn de liǎng kē xīng xīng， bǐ yù péng yǒu nán dé xiāng jiàn。 zài yī gè měi hǎo de yè wǎn， shī rén yǔ kuò bié duō nián de lǎo yǒu jù huì zài dēng guāng xià kuǎn xù lí qíng； qīng chūn shí guāng cōng cōng guò qù， bǐ cǐ kàn dào duì fāng de bìn jiǎo dōuyǐ huā bái。 shī zhōng xiě dào xiāng jiàn de jīng xǐ， ér nǚ de lǐ mào， zhāo dài de rè qíng， yǐn jiǔ de chàng kuài， zuì hòu xiě dào jí jiāng fēn bié de chàng wǎng， chù chù tòu chū měi hǎo shēn zhì de qíng gǎn。 yòu xiāng dāng shè huì yuè lì de zhōng lǎo nián rén dú zhè shǒu shī， gèng róng yì bèi gǎn dòng。
dù fǔ de lǜ shī chéng jiù zuì gāo， lì lái bèi chéng rèn shì lǜ shī de jiē mó。 wǒ men dú tā《 qiū xīng bā shǒu》 zhōng de dì yī shǒu :
yù lù diāo shāng fēng shù lín， wū shān wū xiá qì xiāo sēn。
jiāng jiān bō làng jiān tiān yǒng， sài shàng fēng yún jiē dì yīn。
cóng jú liǎng kāi tā rì lèi， gū zhōu yī xì gù yuán xīn。
hán yī chù chù cuī dāo chǐ， bái dì chéng gāo jí mù zhēn。
zhè shì dù fǔ wǎn nián zhì liú zài kuí〔 kuí kuǐ〕 zhōu shí xiě de。 shí zhí qiū tiān， shuāng lù guò hòu de fēng shù lín kū yè fēn fēn diāo luò， yǐn tiān bì rì de wū shān wū xiá qì lěng tiān qīng， yù jiā xiāo suǒ sēn yōu。 cháng jiāng zhōng yǒng qǐ lián tiān de bō làng， xiǎng wàng zhōng de sài běi tiān dì jiān réng bù mǎn zhēng zhàn de fēng yún。 shī rén dào cǐ dì yǐ jiàn jú cóng liǎng cì kāi huā， cǐ kè yòu xiǎng qǐ qù nián duì huā liú lèi de qíng jǐng； bèi láo láo xì zài 'àn biān de gū zhōu， shǐ shī rén xiǎng dào zì jǐ yù guī gù yuán 'ér yòu bù dé lí kāi de jìng kuàng， xīng qǐ wú xiàn shāng gǎn。 zhè lǐ de fù nǚ men zhèng máng zhe dòng dāo dòng chǐ cái zhì guò dōng de mián yī， bái dì chéng lǐ chuán lái zhèn zhèn dǎo yī de zhēn shēng， zhè yī qiēdōu jiǎo dòng qǐ shī rén kè gǔ lòu xīn de xiāng chóu 'ér wú fǎ kāi shì。 guò qù rén cháng yòng“ chén yù dùn cuò” sì gè zì lái píng jià dù fǔ qī lǜ de fēng gé， zhè shǒu shī jiù shì yī gè diǎn xíng。
zài chéng dū dù fǔ cǎo táng lǐ guà zhe guō mò ruò xiě de yī fù duì lián :“ shì shàng chuāng yí， shī zhōng shèng zhé； mín jiān jí kǔ， bǐ dǐ bō lán。” zhè 16 gè zì shì duì dù shī hěn hǎo de gài kuò。 dù fǔ de shī gē tǐ xiàn liǎo gǔ dài yōu xiù zhī shí fènzǐ de liáng xīn。 lì shēn qún zhòng zhōng， yǔ bǎi xìng tóng yōu lè， tì rén mín hūháo， wéi lí shù qǐng mìng， zài zhè fāng miàn tā shì zhōng guó zhī shí fènzǐ yǒng jiǔ de jiē mó。 tā yī shēng xīn xuè dū yòng zài xiě shī shàng， qí shī jù yòu jiān shí de nèi róng， chún zhēn de rè qíng， shēn chén de jī fèn， níng zhòng de gé diào， cóng zhè fāng miàn shuō tā yòu shì shī rén xué xí de bǎng yàng。 tā“ dú shū pò wàn juàn”， shàn yú xué xí hé jì chéng chuán tǒng；“ yǔ bù jīng rén sǐ bù xiū”， xiě shī tài dù yán sù rèn zhēn， wú lùn gǔ tǐ shī hé jìn tǐ shī， dū zhēn yú miào jìng hé huà jìng。 suǒ wèi“ shī shèng”， jiù shì shī gē lǐng yù de shèng rén， zhōng guó 3000 duō nián shī gē shǐ shàng dé cǐ shū róng de zhǐ yòu dù fǔ yī rén。 |
zhōng wǎn táng shī gē Poetry in the Late |
táng dài zhōng hòu qī， wáng cháo de dǐng shèng qī yǐ guò， dàn shī gē chuàng zuò réng wèi shuāi xiē， xiān hòu chū xiàn liǎo hán yù、 liǔ zōng yuán、 zhāng jí、 lǐ hè、 bái jū yì、 yuán zhěn、 liú yǔ xī、 dù mù、 lǐ shāng yǐn、 wēn tíng yún、 dù xún hè děng děng fēng gé bù yī de jié chū shī rén。 tā men de shī cóng bù tóng jiǎo dù fǎn yìng liǎo táng dì guó zǒu xiàng shuāi luò guò chéng zhōng de wēi jī hé mín jiān kǔ nán， yì shù chéng jiù hěn gāo， duì hòu shì yǐng xiǎng yě hěn dà。
hán yù shì sǎnwén dà jiā， tóng shí yě shì zhù míng shī rén。 tā zuì chóng bài lǐ、 dù， dàn bìng wèi yì bù yì qū dì qù mó nǐ tā men， ér shì tōng guò zì jǐ de tàn suǒ chuàng chū dú tè de fēng gé。 hán shī de tè diǎn shì qiú qí bì sú， yǔ tā de hǎo yǒu mèng jiāo yī dào bèi chēng wéi“ hán mèng shī pài”。 tā de《 shān shí》 shì qí shī gē dài biǎo zuò zhī yī :
shān shí luò〔 luò luò〕 què xíng jìng wēi，
huáng hūn dào sì biān fú fēi。
shēng táng zuò jiē xīn yǔ zú，
bā jiāo yè dà zhī〔 zhī zhī〕 zǐ féi。
sēng yán gǔ bì fó huà hǎo，
yǐ huǒ lái zhào suǒ jiàn xī。
pū chuáng fú xí zhì gēng fàn，
cū lì〔 lì lì〕 yì zú bǎo wǒ jī。
yè shēn jìng wò bǎi chóng jué，
qīng yuè chū lǐng guāng rù fēi。
tiān míng dú qù wú dào lù，
chū rù gāo xià qióng yān fēi。
shān hóng jiàn bì fēn làn màn，
shí jiàn sōng lì jiē shí wéi。
dāng liú chì zú tà jiàn shí，
shuǐ shēng jī jī fēng chuī yī。
rén shēng rú cǐ zì kě lè，
qǐ bì jú shù wéi rén jī。
jiē zāi wú dǎng 'èr sān zǐ，
ān dé zhì lǎo bù gèng guī ?
20 jù shī， děng yú yī piān wán zhěng de yóu jì。 kāi tóu bǎ dú zhě de xiǎng xiàng cóng qí qū de shān lù shàng， yǐn dào huáng hūn de sì miào zhōng， huǎng hū kàn dào mí máng de yè kōng zhōng piān rán lái qù de biān fú。 zuò zhě hěn qiè yì dì zuò zài tái jiē shàng xiū xī， kàn dào yǔ hòu de zhī zǐ shēng yì 'àng rán， zhè gāi néng yǐn qǐ rén men duō shǎo yòu qù de xiá xiǎng hē。 jiē zhe xiě kàn bì huà， chī fàn， yè sù， zhí xiě dào dì 'èr tiān xià shān。 zhè shí jiàn dào de shì lìng yī fān jǐng xiàng : gāo dī shàng xià nán yǐ zhǎo xún de shān lù， liǎng bàng shān huā làn màn， jiàn shuǐ chéng bì， jiā mù cōng lóng， zài dào qīng chè de jiàn shuǐ lǐ xǐ xǐ jiǎo， liáng shuǎng de fēng chuī dào shēn shàng， gāi shì duō me kuài wèi ! zuì hòu sì jù shì yì lùn : rén shēng lǐ zhè jiù shì kuài lè， hé bì qù dāng nà gè guān 'ér， ràng rén guǎn shù ní ? wǒ men yī huǒ de nà jǐ wèi péng yǒu 'ā， nǐ men néng dào lǎo dōubù cí guān guī lái má ? zhè shǒu shī xiě de quán shì yǎn qián jǐng wù， xuǎn zé、 xù shù qià dào hǎo chù， yǔ jù qiào bá， yì jìng qīng xīn。
lǐ hè yě shì yī wèi yòu míng de shī rén。 tā de shī shòu hán yù yǐng xiǎng， dàn fēng gé yòu bù tóng yú hán yù。 qí shī xiǎng xiàng fēng fù， xíng xiàng guài tè， cí yǔ guī lì， cháng bǎ guǐ mèi tí cái xiěde yīn sēn kě bù， bèi chēng wéi“ guǐ cái”。 jù shuō tā wèile xiě chū hǎo shī， cháng dài yī gè xiǎo nú qí lǘ chū yóu， xiǎng chū hǎo jù jiù gǎn jǐn xiě xià lái tóu rù yī gè pò jǐn náng zhōng， huí jiā zài diǎn rǎn chéng piān。 tā de《 nán yuán》 shī zhī yī， shū fā liǎo tā zuò wéi shī rén de yōu fèn :
xún zhāng zhāi jù lǎo diāo chóng， xiǎo yuè dāng lián guà yù gōng。
bù jiàn nián nián liáo hǎi shàng， wén zhāng hé chù kū qiū fēng !
hàn dài yáng xióng céng bǎ yín shī zuò fù bǐ zuò“ diāo chóng zhuàn kè”， wēi bù zú dào。 cǐ chù“ diāo chóng” zhǐ zuò shī de rén。 lǐ hè shuō zì jǐ shì gè zhuān mén“ xún zhāng zhāi jù” wéi zuò shī pīn jìn xīn lì de rén， zuò shī jīng cháng tōng xiāo dá dàn， zhǐ yòu lián wài wān wān rú gōng de xiǎo yuè péi bàn zì jǐ。 guó jiā zhòng shì wǔ gōng， nián nián zài liáo hǎi ( zhǐ běi fāng ) dǎ zhàng； xiě shī zuò wén de rén zhǐ hǎo zài shuāi sà de qiū fēng zhōng 'āi 'āi kū qì。 tā guǒ rán shòu mìng bù yǒng， 27 suì shí biàn sǐ qù。
zhōng táng shí dài chéng jiù zuì gāo de shī rén shì bái jū yì。 bái jū yì ( gōng yuán 772 héng 846 nián ) zì lè tiān， bàn shēng wéi guān， yǔ hǎo yǒu yuán zhěn qí míng， bèi chēng wéi“ yuán bái”。 tā zhù zhāng“ wén zhāng hé wéi shí 'ér zhù， gē shī hé wéi shì 'ér zuò” (《 yǔ yuán jiǔ shū》 )， jí shī wén yào wéi shí dài fú wù， wéi xiàn shí fú wù。 zhè zhǒng míng què de lǐ lùn shì xiāng dāng jìn bù de。 tā shú xī hé tóng qíng bǎi xìng jí kǔ， tā de zhèng zhì fěng yù shī《 xīn lè fǔ》 50 shǒu hé《 qín zhōng yín》 10 shǒu， dōushì wèimín qǐng mìng de hǎo zuò pǐn。 wǒ men dú《 qín zhōng yín》 zhōng de yī shǒu《 qīng féi》 :
yì qì jiāo mǎn lù， ān mǎ guāng zhào chén。
jiè wèihé wéi zhě， rén chēng shì nèi chén。
zhū fú〔 fú fú〕 jiē dà fū， zǐ shòu xī jiāng jūn。
kuā fù jūn zhōng yàn， zǒu mǎ qù rú yún。
zūn léi〔 léi léi〕 yì jiǔ yùn， shuǐ lù luó bā zhēn。
guǒ bāi〔 bāi〕 dòng tíng jú， kuài qiē tiān chí lín。
shí bǎo xīn zì ruò， jiǔ hān qì yì zhèn。
shì suì jiāng nán hàn， qú〔 qú qú〕 zhōu rén shí rén !
táng dài zhèng zhì fǔ bài de gēn yuán zhī yī， jiù shì tàijiàn zhuān quán。 zhè shǒu shī jiù shì fěng cì huàn guān de。 tā men chuān hóng pèi zǐ， qí zhe gāo tóu dà mǎ yào wǔ yáng wēi dì qù dào jūn duì lǐ fù yàn， yǐn bà měi jiǔ jiā niàng， chī wán shān zhēn hǎi wèi， dé yì yáng yáng， jīng shén kàng fèn， bàng ruò wú rén。 shī de zuì hòu bǐ fēng tū rán yī zhuǎn : zhè nián jiāng nán dà hàn， qú zhōu ( jīn zhè jiāng shěng qú xiàn ) chū xiàn liǎo rén chī rén de cǎn jù ! méi yòu yī jù yì lùn， sī xiǎng yǐ xiān míng dì biǎo dá chū lái : yuán lái zhè bāng guó zéi chī de shì rén mín de gāo xuè !《 qín zhōng yín》、《 xīn lè fǔ》 zhī wài， tóng lèi de shī zuò hái yòu hěn duō， rú bái jū yì rèn háng zhōu cì shǐ shí xiě de《 dài mài xīn nǚ zèng zhū jì》 :
luàn péng wéi bìn bù wéi jīn， xiǎo tà hán shān zì fù xīn。
yī zhǒng qián táng jiāng shàng nǚ， zhù hóng qí mǎ shì hé rén ?
mài chái fù nǚ luàn cǎo yī yàng de tóu fā shàng zhā zhe cū bù tóu jīn， měi tiān dū dào hán lěng de shān zhōng qù bèi chái； tóng yàng shì qián táng jiāng pàn zhǎngdà de nǚ rén， wèishénme lìng yī xiē rén què chuān hóng dài lǜ、 qí mǎ zuò jiào， guò zhe shū tǎn rì zǐ ?“ zhù hóng qí mǎ” de shì jì nǚ， qí shí tā men guò de shì lìng yī zhǒng xīn suān de rì zǐ， biǎo miàn chuān dài hǎo， fù chū de shì bèi rén wán nòng de dài jià； zhēn zhèng de bō xuē zhě shì nà xiē qī yā nóng mín、 wán nòng jì nǚ de dá guān guì rén。 bù píng zhī zhōng hái yǐn cáng zhe bù píng， shī pō nài rén xún wèi。 bái jū yì shī míng hěn dà， zài wài guó ( rú rì běn ) yě yòu hěn dà yǐng xiǎng。 tā de míng zuò hái yòu cháng piān xù shì shī《 cháng hèn gē》 hé《 pí pá xíng》， qián zhě xiě táng xuán zōng lǐ lóng jī hé yáng yù huán de 'ài qíng gù shì， hòu zhě xiě yī míng lè jì de xīn suān zāo yù， dū xiěde yōu měi hé xié， zhēn qiē dòng rén， liú chuán qiān gǔ 'ér bù shuāi。 wǎn táng shī rén dù xún hè、 niè yí zhōng、 pí rì xiū děng， xué xí bái jū yì， xiě guò xǔ duō fǎn yìng rén mín jí kǔ de hǎo shī。
lǐ shāng yǐn hé dù mù shì wǎn táng shī rén zhōng de jiǎo jiǎo zhě。 dù mù de qīng xīn míng lì de shū qíng xiǎo shī， guǎng wéi rén zhī。 lǐ shāng yǐn shàn cháng lǜ jué shī， cháng yǐ gē yǒng lì shǐ tí cái lái fěng yù xiàn shí。 wǒ men dú tā yī shǒu《 suí gōng》 :
zǐ quán gōng diàn suǒ yān xiá， yù qǔ wú chéng zuò dì jiā。
yù xǐ bù yuán guī rì jiǎo， jǐn fān yīngshì dào tiān yá。
yú jīn fǔ cǎo wú yíng huǒ， zhōng gǔ chuí yáng yòu mù yā。
dì xià ruò féng chén hòu zhù， qǐ yí zhòng wèn hòu tíng huā ?
“ zǐ quán” shì cháng 'ān shuǐ míng ( yuán míng zǐ yuān， yīn bì táng gāo zǔ lǐ yuān zhī huì gǎi wéi zǐ quán )， dài zhǐ cháng 'ān。 shǒu lián shuō suí yáng dì yáng guǎng chū wài yóu xìng bù zài huí cháng 'ān， nà lǐ de gōng diàn zhǐ yòu yān xiá lǒngzhào， shí fēn jì mò； yīn wéi yáng guǎng yào yǐ fán huá de yáng zhōu ( wú chéng ) wéi dū chéng， zài nà lǐ xiǎng lè。 zài hàn lián lǐ， zuò zhě shè xiǎng， rú guǒ yóu qín shǐ huáng chuán xià lái de yù xǐ bù shì guī yú lǐ yuān ( chuán shuō lǐ yuān miàn xiāng shì“ rì jiǎo lóng tíng”， qián 'é zhuàng rú tài yáng， shǔ dì wáng zhī xiāng )， jí suí cháo bù miè wáng， nà me suí yáng dì yǐ jǐn wéi fān de lóng chuán shuō bù dìng yào yóu dào tiān yá hǎi jiǎo qù， tā de shē chǐ huāng táng de xíng wéi bù huì tíng zhǐ。 jǐng lián shuō， dāng nián suí yáng dì yè jiān chū lái yóu wán， ràng bǎi xìng shōu jí dà liàng yíng huǒ chóng fàng fēi gōng tā wán shǎng， yǐ zhì jīn tiān luàn cǎo duī zhōng yíng huǒ chóng yǐ jīng jué jì ( gǔ rén yòu“ fǔ cǎo huà yíng” de bù kē xué shuō fǎ )； zhǐ yòu suí yáng dì kāi záo de dà yùn hé liǎng 'àn liǔ shù shàng， huáng hūn shí yòu wú shù wū yā xiáng zào， sì zài píng diào suí cháo miè wáng。 chén hòu zhù ( chén shū bǎo ) shì gè huāng yín wù guó de huáng dì， bèi suí wén dì yáng jiān fú lǔ hòu， yǔ dāng shí shàng wéi tài zǐ de yáng guǎng yòu guò jiāo wǎng。 yáng guǎng dāng huáng dì hòu， céng zài mèng zhōng yǔ sǐ qù de chén hòu zhù xiāng yù， bìng ràng chén hòu zhù de chǒng fēi zhāng lì huá wǔ liǎo yī fān《 yù shù hòu tíng huā》。 wěi lián liǎng jù jiù cǐ yì lùn : suí yáng dì sǐ hòu dào jiǔ quán xià yù dào chén hòu zhù， jiù bù yìng zài yòu gē wǔ《 yù shù hòu tíng huā》 de shì liǎo， yīn wéi tā zì jǐ yě zǒu liǎo chén hòu zhù de lǎo lù， gāi gǎn dào cán kuì。 zhè shǒu shī shì zhēn duì táng hòu qī dì wáng de fǔ bài 'ér zuò de。 rán 'ér zuò shī zhǐ shì zuò shī， méi yòu nǎ gè dì wáng huì yīn cǐ xǐng wù。 shì kàn suí wáng yǐ hòu nǎ gè cháo dài shǎo liǎo chén shū bǎo、 yáng guǎng nà yàng de rén wù ? zhèng rú dù mù zài《 ēpáng gōng fù》 lǐ shuō de，“ qín rén bù xiá zì 'āi 'ér hòu rén 'āi zhī， hòu rén 'āi zhī 'ér bù jiàn zhī， yì shǐ hòu rén 'ér fù 'āi hòu rén yě”。
táng dài shī gē， wú lùn jiù qí zuò zhě zhī zhòng duō、 tí cái zhī guǎng fàn， hái shì jiù qí yì shù zhī gāo chāo、 yǐng xiǎng zhī shēn yuǎn lái shuō， dōushì kōng qián de。 wǒ men yào jì chéng hé yán jiū zhè fèn bǎo guì de yí chǎn， xī shōu qí jīng huá， qī wàng yòu yī tiān zài chuàng zào chū yī gè zhōng guó shī gē de xīn gāo fēng。 |
táng shī gài lùn Introduction to Poetry |
táng dài shì wǒ guó shī shǐ shàng de huáng jīn shí dài， gè tǐ shī gē quán miàn chéng shú。 sān bǎi nián jiān， shī cái bèi chū， zuò pǐn fán duō， tí cái guǎng fàn， xíng shì duō yàng， fēng gé gè yì； shī tán shàng wàn zǐ qiān hóng， bǎi huā zhēng yàn。
（ yī） chū táng shí qī héng héng zhǔn bèi qī
zhè yī shí qī de dài biǎo zuò jiā shì“ chū táng sì jié” héng héng wáng bó、 yáng jiǒng、 lú zhào lín、 luò bīn wáng； cǐ wài， hái yòu chén zǐ 'áng。
（ èr） shèng táng shí qī héng héng dǐng fēng qī
jīng jì fán róng， guó lì qiáng shèng， táng shī fā zhǎn zhì dǐng fēng shí qī， tí cái guǎng kuò， liú pài zhòng duō， chū xiàn“ biān sài shī pài” yǔ“ tián yuán shī pài” děng。 wěi dà de làng màn zhù yì shī rén lǐ bái hé wěi dà de xiàn shí zhù yì shī rén dù fǔ， jí shì zhè yī shí qī zuì jié chū de dài biǎo。 tā men de shī xióng shì qiān gǔ， wéi yī dài zhī guān， zài tā men de bǐ xià， wú lùn wǔ lǜ qī lǜ， wǔ jué qī jué、 gǔ fēng gē xíng jiē dá dào hěn gāo de yì shù chéng jiù， zhèng rú hán yù suǒ shuō“ lǐ dù wén zhāng zài， guāng yàn wàn zhàng cháng。” rú lǐ bái de《 mèng yóu tiān lǎo yín liú bié》、《 jiāng jìn jiǔ》； dù fǔ de《 sān lì》、《 sān bié》 děng děng。
（ sān） zhōng táng yǔ wǎn táng shí qī héng héng fā zhǎn yǔ chéng shú qī
zài zhōng wǎn táng shí qī， shī rén gè yòu chéng jiù。 dàn chéng jì zuì zhuó zhù de yào shǔbái jū yì， tā tí chū“ wén zhāng hé wéi shí 'ér zhù， gē shī hé wéi shì 'ér zuò” de jìn bù lǐ lùn zhù zhāng， bìng qīn zì cān jiā lǐng dǎo“ xīn lè fǔ yùn dòng”， bái jū yì de shī míng bái xiǎo chàng， tōng sú yì dǒng， shēn shòu qún zhòng xǐ 'ài， dài biǎo zuò yòu《 cháng hèn gē》、《 pí pá xíng》 děng。 zhōng wǎn táng shī rén jiào zhù míng de hái yòu： wéi yìng wù、 liú cháng qīng、 hán yù、 mèng jiāo、 liǔ zōng yuán、 lǐ hè、 lǐ shāng yǐn、 dù mù děng。 |
táng cháo shī rén yòu duō shǎo The number of Tang Dynasty poet |
| 《 quán táng shī 》 xù zhōng， wèi quán shū gòng“ dé shī sì wàn bā qiān jiǔ bǎi yú shǒu， fán 'èr qiān 'èr bǎi yú rén”， hòu rén duō cóng qí shuō。 qí shí， xuán yè suǒ jǔ shù bìng bù jīng què， jìn nián rì běn xué zhě píng gāng wǔ fū biān《 táng dài de shī rén》、《 táng dài de shī piān》， jiāng《 quán táng shī 》 suǒ shōu zuò jiā、 zuò pǐn zhú yī biān hào zuò liǎo tǒng jì， jié lùn shì： gāi shū gòng shōu shī sì wàn jiǔ qiān sì bǎi líng sān shǒu， jù yī qiān wǔ bǎi wǔ shí wǔ tiáo， zuò zhě gòng 'èr qiān bā bǎi qī shí sān rén。 zhè gè shù zì shì xiāng dāng kě kào de。 |
táng shī wèishénme néng kōng qián fán róng Why can unprecedented prosperity Tang |
zài suí mò de nóng mín fēng qǐ de dà qǐ yì zhōng， yuán suí cháo dà guān lǐ yuān hé tā de 'ér zǐ men chéng jī qǐ yì。（ shì mín yǔ xiōng jiàn chéng） lǐ shì mín gōng láo zhuó zhù； gōng zhàn liǎo cháng 'ān。 618 nián， lǐ yuān zài cháng 'ān chēng dì， jiàn lì táng cháo。
táng cháo shì zhōng guó lì shǐ shàng kōng qián qiáng dà de tǒng yī de dì guó（ jiāng yù yuē 1100 duō wàn píng fāng qiān mǐ）。 bìng zài dāng shí de shì jiè shàng shì zuì xiān jìn、 wén míng de guó jiā！ zài táng dǐng shèng shí qī bù jǐn wù zhì fù shù fán huá， ér qiě wén huà yě jí qí fán róng， ér shī gē yóu qí dé dào fā zhǎn； shì zhōng huá shī gē shǐ shàng gāo dù chéng shú de huáng jīn shí dài。 jù quán táng shī bù wán bèi tǒng jì， yòu táng cháo dài， èr bǎi bā shí jiǔ nián zhōng， zhì shǎo chǎn shēng liǎo yòu míng jìzǎi shī rén jiù yòu liǎng qiān sān bǎi duō wèi， jìn wǔ wàn duō shǒu shī zuò。 zhè yǔ xī zhōu zhì nán běi cháo yī qiān liù qī bǎi nián yí liú shī gē zǒng shù bǐ jiào hái chāo chū liǎng dào sān bèi！
zài liǎng qiān duō yòu míng wàng de shī rén zhōng， tè bié tū chū de shǔ shì jiè jí de dà shī rén jiù yòu lǐ bái、 dù fǔ、 bái jū yì、 wáng wéi、 děng yǐ wài dú jù fēng gé de zhù míng shī rén wǔ liù shí míng， zhè yī shù zì yě dà dà chāo chū zhàn guó zhì nán běi cháo zhù míng shī rén de zǒng hé。
lián lǔ xùn yě shuō：“ wǒ yǐ wéi yī qiē hǎo shī， dào táng cháo yǐ bèi zuò wán， cǐ hòu cháng fēi fān chū rú lái zhǎng xīn zhī ‘ qí tiān dà shèng ’ dà kě bù bì zài dòng shǒu liǎo”。 dāng rán， zhè bìng bù shì shuō táng hòu jiù méi hǎo shī liǎo； shí zài shì hòu lái rén xiě gǔ shī， yào xiān dú táng shī shì hěn bì yào de。 táng shī dài biǎo liǎo zhōng huá shī gē de zuì gāo chéng jiù， wú yí shì zhōng huá yǐ jí shì jiè wén tán shàng nóng mò zhòng cǎi de bǐ chù！ gèng shì shì jiè wén huà fā zhǎn fā zhǎn shǐ shàng zuì jù wén cǎi de yī zuò wēi 'é sǒng lì de gāo fēng。
shuō dào táng shī de xīng shèng de yuán yīn，（ dāng rán xué shù jiè bù duàn de zài tàn tǎo zhōng） jiào pǔ biàn de kàn fǎ shì：
yī； táng dài shè huì zài fā zhǎn zhōng jiě jué liǎo hěn duō de shù fù， zài yī xiē zhèng zhì biàn gé、 jīng jì biàn gé、 qǔ dé hěn dà de jìn bù， gèng zhòng yào de shì yóu‘ mén fá shì zú lǒng duàn zhèng zhì’ jú miàn yǐ jī běn jié shù， shǐ lǎo bǎi xìng zài shēng huó shí jiàn zhōng， sī xiǎng dà dà jiě fàng， cóng 'ér wéi wén huà shēng huó zhī yī de xíng shì‘ shī gē chuàng zuò’ kāi tuò liǎo shì yě、 shī gē yì shù dé dào liǎo‘ huó shuǐ yuán quán’。
èr； yóu yú jīng jì de pǔ biàn tí gāo， gěi wén xué de fán róng tí gōng liǎo wù zhì tiáo jiàn hé guǎng fàn de lái yuán。
sān； qián dài wén xué jī lěi； dé dào liǎo hěn hǎo de jì chéng， yīn cǐ yě wéi táng shī diàn dìng liǎo jiān shí de jī chǔ。 táng dài shī rén men shì zài qián rén de wén huà yí chǎn shàng， fā yáng guāng dà cái yòu kě néng jiān shōu bìng xù， qǔ rén zhī cháng， tuī chén chū xīn， bǎ zhōng huá shī gē wén huà tuī xiàng xīn de gāo fēng。
sì； táng dài cǎi qǔ liǎo kē jǔ zhì dù， kǎo shì nèi róng jiù yòu shī（ shī gē gài kuò xìng qiáng）、 fù（ wén cǎi yùn zhāng）， ér huáng dì yě rè 'ài shī gē，（ zhè hěn zhòng yào！） bì rán zào chéng zhòng shì shī gē de‘ shè huì fēng qì’， yīn 'ér， tí gāo liǎo wén rén de shè huì dì wèi。
wǔ； shì hěn zhòng yào de yī diǎn jiù shì； táng cháo de zhèng zhì bǐ jiào kāi míng， tè bié shì zài zōng jiào hé wén huà shàng， duì rú jiā、 shì jiā、 dào jiā， dū tí chàng； yǔn xǔ wài lái zōng jiào zài guó nèi chuán bù， zhè duì yú rén men kāi kuò yǎn jiè， huó yuè sī xiǎng， cù jìn wén yì shàng， gè zhǒng fēng gé liú pài de xíng chéng， shì yòu yì de yīn sù。 tóng shí， táng cháo guó lì qiáng dà， tǒng zhì zhě duì zì shēn chōng mǎn xìn xīn， yīn 'ér jī běn shàng méi yòu‘ wén zì yù’， suǒ yǐ wén rén dǎn zǐ dū bǐ jiào dà；（ lì rú； lǐ bái zāo chán， yě jiù shì‘ cì jīn fàng hái 'ér yǐ） suǒ zhī， wén rén jí shī gē tǐ cái kuān guǎng， ér fǎn yìng de shè huì wèn tí xùn sù 'ér jiān ruì。（ bìng fēi shì yī piàn sòng yáng）
liù； táng cháo tóng lín guó yǔ biān jìng gè zú shí xíng de shì； jīng jì、 wén huà jiāo liú zhèng cè； yīnyuè、 wǔ dǎo、 huì huà、 jiàn zhù děng fāng miàn jiē shòu xī yù， jí wài lái yǐng xiǎng，（ yìn dù、 zhōng yà guó jiā） zhè xiē xīn xiān shì wù， tóng shí yě gěi shī rén men yǐ kuān chǎng liáng hǎo de yì shù xūn táo。
táng shī de fā zhǎn chuán tǒng fēn wéi chū táng（ 618---712）、 shèng táng（ 713---770） zhōng táng（ 771---835） wǎn táng (836---907)
gòng sì gè shí qī。 shèng táng shì táng shī fán róng chāng shèng de dǐng fēng， dà shī rén lǐ bái， dù fǔ， děng jiù shēng huó jīng lì guò zhè gè shí qī。 rú jīn， tán zhè gè huà tí， zhuóyǎn diǎn yě shì cóng“ shī gē” běn shēn fā zhǎn lái zhǎn kāi shěn shì。 zhè yī diǎn， bǐ jiào táng dài shè huì zhī lì shǐ jìn chéng； fā zhǎn， qǐ fú， shuāi luò， jī běn shì yī zhì de。 |
|
- n.: poetry of the Tang Dynasty
|
|
| wén xué | guó xué | lǐ shāng yǐn | míng piān | rén wù | shī rén | shī jí | bǎi kē dà quán | | wén zhāng sì yǒu | lì shǐ rén wù | guān huàn | táng cháo | bǎi kē cí diǎn | jīn tán rén | dà lì shí cái zǐ | táng cháo shī rén | | gèng duō jiēguǒ ... |
|
|
| wén wēng jiù xué xiào | fèi wàng yān zhōng xué | | |