sū zhé (1039-1112 nián )， zì zǐ yóu， zì hào yǐng bīn yí lǎo， méi zhōu méi shān ( jīn sì chuān méi shān ) rén。 sū xún zǐ。 nián shí jiǔ， yǔ xiōng shì tóng dēng jìn shì kē， yòu tóng cè zhì jǔ， shòu shāng zhōu jūn shì tuī guān， hòu lì rèn yòu sī jiàn、 shàng shū yòu chéng、 mén xià shì láng。 yǐ tài zhōng dà fū zhì shì， zú yú xǔ zhōu。 wéi táng sòng gǔ wén bā dà jiā zhī yī， yǔ fù xún、 xiōng shì hé chēng “ sān sū ”。 zhù yòu《 shī chuán》、《 chūnqiūzhuàn》、《 gǔ shǐ》、《 lǎo zǐ jiě》、《 luán chéng jí》 děng。《 sòng shǐ》、《 sòng shǐ xīn biān》、《 dōng dū shì lüè》、《 míng chén bēi chuán wǎn yǎn jí》、《 yuán yòu dǎng rén chuán》 děng jí《 xīn 'ān zhì》 jūn yòu chuán。 sòng rén sūn rǔ tīng yòu《 sū yǐng bīn nián biǎo》。
《 luán chéng jí》，《 jùn zhāi dú shū zhì》 zhù lù yú jí lèi bié jí lèi，《 suì chū táng shū mù》 zhù lù yú bié jí lèi，《 zhí zhāi shū lù jiě tí》 zhù lù yú jí bù bié jí lèi，《 sòng shǐ · yì wén zhì》 zhù lù yú jí lèi bié jí lèi，《 sì kù quán shū》 shōu yú jí bù bié jí lèi。《 shī bìng wǔ shì》 yī juàn， yuán zài《 luán chéng jí》 sān jí juàn bā， xì suí gǎn zhī zuò， sòng shí bù yǐ wéi shū míng，《 sì chuān tōng zhì · jīng jí zhì》 shǐ yǐ míng shū， bìng zhù lù yú shī wén píng lèi。
sū zhé qīng nián shí qī zài《 shàng shū mì hán tài wèi shū》 yī wén zhōng， tí chū“ yǎng qì” shuō， rèn wéi“ wén zhě， qì zhī suǒ xíng”。 ér“ wén bù kě yǐ xué 'ér néng， qì kě yǐ yǎng 'ér zhì”。 zhè lǐ suǒ shuō de“ qì”， jìn yú zuò jiā de chuàng zuò gè xìng。“ q씓 chōng hū qí zhōng” zé“ jiàn hū qí wén”， xíng chéng jīng shén chǎn pǐn。“ qì” de huò dé， bù dàn yòu lài yú“ hào rán zhī qì” de zhù guān xiū yǎng， gèng qǔ jué yú“ xíng tiān xià” de kè guān yuè lì， zhè jiù jiào mèng zǐ wéi xīn zhù yì de“ yǎng qì” shuō hé cáo pī“ qì bù kě lì qiáng 'ér zhì” (《 diǎn lùn · lùn wén》 ) de xiān tiān qì zhì shuō， jù yòu gèng wéi hé lǐ de nèi róng。《 shī bìng wǔ shì》 zuò yú zhōng nián yǐ hòu， shì sū zhé de shī gē pī píng lǐ lùn， gèng wéi chōng fēn dì lùn shù liǎo“ qì” zài wén xué zhōng de biǎo xiàn， zhǐ chū shī rén zhī“ qì” wài huà wéi zuò pǐn de“ wén qì” huò“ cí qì”， yì jí“ wén shì”、“ mài lǐ”、“ bō lán”， gòu chéng shī gē de jié zòu hé yì shù fēng mào。 suǒ wèi“ zǐ zhān zhū wén jiē yòu qí qì”， zhuàng fǔ“ cí qì rú bǎi jīn zhàn mǎ， zhù pō mò jiàn， rú lǚ píng dì， dé shī rén zhī yí fǎ” jūn shì， ér《 dà yǎ · mián》 de“ qì xiàng lián luò”，“ mài lǐ wéi yī”， zé shì wéi wén zhī“ gāo zhì”、 diǎn fàn。 sū zhé yòu qiáng diào“ qí qì” chū yú shī rén de rén gé měi，“ yì lǐ” shì rén gé měi de hé xīn， cóng 'ér jiāng“ qì” zhì yú“ yì lǐ” de jī chǔ zhī shàng， shì“ yǎng qì” wéi duì“ yì lǐ” de shú xī hé zhǎng wò， yǐ“ yì lǐ” wéi wén xué pī píng de zuì gāo biāo zhǔn。 zuò wéi shěn měi fàn chóu de“ yì lǐ”， zhù yào shì zhǐ rú jiā de lún lǐ guī fàn hé zhèng zhì yuán zé， yòu zhe míng xiǎn de gōng lì zhù yì sè cǎi。《 shī bìng wǔ shì》 pī píng lǐ bái“ bù shí lǐ”，“ huá 'ér bù shí， hǎo shì xǐ míng， bù zhī yì lǐ zhī suǒ zài”， jiù chū yú zhè zhǒng gōng lì zhù yì de piān jiàn， zhǐ zé mèng jiāo“ lòu yú wén dào”， zé shì duì shī rén de kē qiú， hé duì shī gē yì shù tè zhēng de hū lüè； ér duàn yán wáng 'ān shí《 jiān bìng》 yī shī wéi“ xī zhī shī bìng， wèi yòu ruò cǐ kù yě”， gèng shì yòu yú dǎng jiàn de gōng jié。 sū chè“ yǎng qì” shuō jí qí duì“ wén qì” de chǎn shì， zài wén xué lǐ lùn shàng yòu yī dìng yì yì， dàn tā kè shǒu rú jiā shī jiào， jiān chí shī bì xū yǐ kǒng mèng“ yì lǐ” wéi zhǐ guī， hū shì shī gē yì shù běn shēn de tè diǎn， zì rán dǎo zhì duì shī gē yì shù guī lǜ de wéi bèi， duì mǒu xiē wén xué rén wù píng jià yì jiànhuò yòu shī。 sān sū chū zì 'ōu mén， sū zhé“ yì lǐ” zhī shuō， dāng yuān yuán yú 'ōu yáng xiū“ dào shèng zhě wén bù nán 'ér zì zhì” (《 dá wú chōng xiù cái shū》 ) děng shuō， dàn yì lùn piān zhí， yóu yǐ yì qiān wèishèn， yǐn qǐ hòu rén fēi yì。《 shī bìng wǔ shì》 qiáng diào shī gē de sī xiǎng xìng， zài běi sòng dú shù yī zhì， yǐng xiǎng jí yú qí hòu de《 suì hán táng shī huà》、《 gǒng xī shī huà》、《 lǎo xué 'ān bǐ jì》 zhū zuò。
hā hā 'ér jù shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè 1978 nián bǎn《 luán chéng jí》 lù xiào zhì zuò。 chú quán wén shōu lù《 shī bìng wǔ shì》 wài， lìng fù lù《 luán chéng jí》 zhōng sàn jiàn shī huà shù zé。
《 luán chéng jí》，《 jùn zhāi dú shū zhì》 zhù lù yú jí lèi bié jí lèi，《 suì chū táng shū mù》 zhù lù yú bié jí lèi，《 zhí zhāi shū lù jiě tí》 zhù lù yú jí bù bié jí lèi，《 sòng shǐ · yì wén zhì》 zhù lù yú jí lèi bié jí lèi，《 sì kù quán shū》 shōu yú jí bù bié jí lèi。《 shī bìng wǔ shì》 yī juàn， yuán zài《 luán chéng jí》 sān jí juàn bā， xì suí gǎn zhī zuò， sòng shí bù yǐ wéi shū míng，《 sì chuān tōng zhì · jīng jí zhì》 shǐ yǐ míng shū， bìng zhù lù yú shī wén píng lèi。
sū zhé qīng nián shí qī zài《 shàng shū mì hán tài wèi shū》 yī wén zhōng， tí chū“ yǎng qì” shuō， rèn wéi“ wén zhě， qì zhī suǒ xíng”。 ér“ wén bù kě yǐ xué 'ér néng， qì kě yǐ yǎng 'ér zhì”。 zhè lǐ suǒ shuō de“ qì”， jìn yú zuò jiā de chuàng zuò gè xìng。“ q씓 chōng hū qí zhōng” zé“ jiàn hū qí wén”， xíng chéng jīng shén chǎn pǐn。“ qì” de huò dé， bù dàn yòu lài yú“ hào rán zhī qì” de zhù guān xiū yǎng， gèng qǔ jué yú“ xíng tiān xià” de kè guān yuè lì， zhè jiù jiào mèng zǐ wéi xīn zhù yì de“ yǎng qì” shuō hé cáo pī“ qì bù kě lì qiáng 'ér zhì” (《 diǎn lùn · lùn wén》 ) de xiān tiān qì zhì shuō， jù yòu gèng wéi hé lǐ de nèi róng。《 shī bìng wǔ shì》 zuò yú zhōng nián yǐ hòu， shì sū zhé de shī gē pī píng lǐ lùn， gèng wéi chōng fēn dì lùn shù liǎo“ qì” zài wén xué zhōng de biǎo xiàn， zhǐ chū shī rén zhī“ qì” wài huà wéi zuò pǐn de“ wén qì” huò“ cí qì”， yì jí“ wén shì”、“ mài lǐ”、“ bō lán”， gòu chéng shī gē de jié zòu hé yì shù fēng mào。 suǒ wèi“ zǐ zhān zhū wén jiē yòu qí qì”， zhuàng fǔ“ cí qì rú bǎi jīn zhàn mǎ， zhù pō mò jiàn， rú lǚ píng dì， dé shī rén zhī yí fǎ” jūn shì， ér《 dà yǎ · mián》 de“ qì xiàng lián luò”，“ mài lǐ wéi yī”， zé shì wéi wén zhī“ gāo zhì”、 diǎn fàn。 sū zhé yòu qiáng diào“ qí qì” chū yú shī rén de rén gé měi，“ yì lǐ” shì rén gé měi de hé xīn， cóng 'ér jiāng“ qì” zhì yú“ yì lǐ” de jī chǔ zhī shàng， shì“ yǎng qì” wéi duì“ yì lǐ” de shú xī hé zhǎng wò， yǐ“ yì lǐ” wéi wén xué pī píng de zuì gāo biāo zhǔn。 zuò wéi shěn měi fàn chóu de“ yì lǐ”， zhù yào shì zhǐ rú jiā de lún lǐ guī fàn hé zhèng zhì yuán zé， yòu zhe míng xiǎn de gōng lì zhù yì sè cǎi。《 shī bìng wǔ shì》 pī píng lǐ bái“ bù shí lǐ”，“ huá 'ér bù shí， hǎo shì xǐ míng， bù zhī yì lǐ zhī suǒ zài”， jiù chū yú zhè zhǒng gōng lì zhù yì de piān jiàn， zhǐ zé mèng jiāo“ lòu yú wén dào”， zé shì duì shī rén de kē qiú， hé duì shī gē yì shù tè zhēng de hū lüè； ér duàn yán wáng 'ān shí《 jiān bìng》 yī shī wéi“ xī zhī shī bìng， wèi yòu ruò cǐ kù yě”， gèng shì yòu yú dǎng jiàn de gōng jié。 sū chè“ yǎng qì” shuō jí qí duì“ wén qì” de chǎn shì， zài wén xué lǐ lùn shàng yòu yī dìng yì yì， dàn tā kè shǒu rú jiā shī jiào， jiān chí shī bì xū yǐ kǒng mèng“ yì lǐ” wéi zhǐ guī， hū shì shī gē yì shù běn shēn de tè diǎn， zì rán dǎo zhì duì shī gē yì shù guī lǜ de wéi bèi， duì mǒu xiē wén xué rén wù píng jià yì jiànhuò yòu shī。 sān sū chū zì 'ōu mén， sū zhé“ yì lǐ” zhī shuō， dāng yuān yuán yú 'ōu yáng xiū“ dào shèng zhě wén bù nán 'ér zì zhì” (《 dá wú chōng xiù cái shū》 ) děng shuō， dàn yì lùn piān zhí， yóu yǐ yì qiān wèishèn， yǐn qǐ hòu rén fēi yì。《 shī bìng wǔ shì》 qiáng diào shī gē de sī xiǎng xìng， zài běi sòng dú shù yī zhì， yǐng xiǎng jí yú qí hòu de《 suì hán táng shī huà》、《 gǒng xī shī huà》、《 lǎo xué 'ān bǐ jì》 zhū zuò。
hā hā 'ér jù shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè 1978 nián bǎn《 luán chéng jí》 lù xiào zhì zuò。 chú quán wén shōu lù《 shī bìng wǔ shì》 wài， lìng fù lù《 luán chéng jí》 zhōng sàn jiàn shī huà shù zé。
chén děng jǐn 'àn lùn yǔ shí yí yī juàn sòng sū zhé zhuàn qián yòu zì xù chēng shàonián wéi lùn yǔ lüè jiě qí xiōng sū shì zhé huáng zhōu shí zhuàn lùn yǔ shuō qǔ suǒ jiě shí zhī 'èr sān dà guān dīng hài xián jū yǐng chuān yǔ qí sūn zhòu děng jiǎng lùn yǔ yīn qǔ shì shuō zhī wèi 'ān zhě zhòng wèicǐ shū shì shū sòng zhì zuò sì juàn wén xiàn tōng kǎo zuò shí juàn jīn wèi jiàn chuán běn mò xiáng shú shì qí shuō yì bù kě fù kǎo cǐ shū suǒ bǔ fán 'èr shí qī zhāng qí yǐ sī wú xié wéi wú sī yǐ cóng xīn bù yú jǔ wéi wú xīn pō shè chán lǐ yǐ jì zhì yú rén yǐ wú 'è yě wèiyòu 'ài 'ér wú 'è yì yuān qīn píng děng zhī jiàn yǐ zhāowén dào xī sǐ kě yǐ wéi suī sǐ 'ér bù luàn yóu qù lái zì rú zhī xué gài méi shān zhī xué běn zá chū yú 'èr shì gù yě qí xiǎn bó shì shuō zhě fán sān tiáo qǐng tǎo chén héng yī zhāng shì yǐ wéi néng kè tián shì zé sān huán zì fú kǒng zǐ yù jiè cǐ yǐ zhāng gōng shì zhé zé yǐ wéi suī zhī qí wú yì 'ér yù míng jūn chén zhī yì zǐ jiàn nán zǐ jí qí guī nǚ lè 'èr zhāng shì yǐ wéi líng gōng wèi shòu mìng zhě gù kě jì huán zǐ jǐ shòu mìng zhě gù bù kě zhé zé yǐ wéi zhū hóu zhī rú wèi líng gōng zhě duō bù kě jìn qù qí jiān kǒng zǐ lǔ jūn dà fū jǐ shòu qí 'ěr kǒng zǐ bù qù zé zuò shòu qí huò tài bó zhì dé yī zhāng shì yǐ wéi tài bó bù jū qí míng gù luàn bù zuò lǔ yǐn sòng xuān qǔ qí míng shì yǐ jiē shòu qí huò zhé zé yǐ wéi lǔ zhī huò shǐ yú shè sòng zhī huò chéng yú hàozhàn jiē fēi ràng zhī guò yě qí shuō jiē jiào shì wéi cháng tā rú yǐ gāng yì mù nè yǔ qiǎo yán lìng sè xiāng zhèng yǐ liù bì zhāng zhī bù hǎo xué yǔ rù xiào chū dì zhāng zhī xué wén hù kān yì pō yòu suǒ fā míng lì lái zhe lù jīn yì cún bèi yī jiā yān
qián lóng sì shí 'èr nián bā yuè gōng xiào shàng
zǒng zuǎn guān jì yún lù xī xióng sūn shì yì zǒng xiào guān lù fèi chí
qián lóng sì shí 'èr nián bā yuè gōng xiào shàng
zǒng zuǎn guān jì yún lù xī xióng sūn shì yì zǒng xiào guān lù fèi chí
《 lóng chuān lüè zhì》 hé《 lóng chuān bié zhì》 shì sū zhé wǎn nián yǐn jū xún zhōu lóng chuān shí suǒ xiě de bǐ jì，《 lüè zhì》 zhù yào zhuī yì píng shēng cānyù de gè xiàng zhèng zhì huó dòng，《 bié zhì》 zé zhù yào jì lù suǒ wén qián xián jí shí xián de yì shì。 zhè xiē bǐ jì fǎn yìng liǎo sū zhé zhèng zhì、 jīng jì、 zōng jiào děng fāng miàn de zhù zhāng yě tí gōng liǎo bǎo guì de lì shǐ zī liào。
sū zhé (1039-1112)， zì zǐ yóu， yī zì tóng shū， méi shān（ jīn shǔ sì chuān） rén。 sū shì dì。 yǔ shì tóng dēng rén zōng jiā yòu 'èr nián (1057) jìn shì， yòu tóng cè zhì jǔ， shòu shāng zhōu jūn shì tuī guān。 shén zōng cháo wáng 'ān shí yǐ zhí zhèng lǐng sān sī tiáo lì， mìng zhé wéi zhī shǔ。 ān shí xíng qīng miáo fǎ， zhé lì chén qí bù kě， chū wéi hé nán tuī guān。 zhé zōng yuán yòu zhōng， zhào wéi yòu sī jiàn， lěi qiān yù shǐ zhōng chéng， bài shàng shū yòu chéng， jìn mén xià shì láng。 shào shèng chū， zhé zōng qīn zhèng， luò zhí zhī rǔ zhōu， xuán zhé jūnzhōu， yǐ hòu fù zhé léi zhōu、 xún zhōu。 yuán fú sān nián (1100)， běi guī jū yǐng chāng， zhù shì yú yíng chuān zhī bīn， hào yǐng bīn yí lǎo。 huī zōng zhèng hé 'èr nián zú。 zhe yòu《 luán chéng jí》、《 hòu jí》、《 sān jí》 děng chuán shì。
sū zhé jū xún zhōu lóng chuān shí xiān hòu zhuàn zhe《 lóng chuān lüè zhì》 yǔ《 lóng chuān bié zhì》 èr shū。《 bié zhì》 zá jì sòng tài zǔ zhì zhé zōng gè cháo shì， zhōng shí yú lì shǐ， yòu zhòng yào shǐ liào jià zhí。 běn shū cháo gōng wǔ《 jùn zhāi dú shū zhì》 zhe lù sì juàn， jīn guó jiā tú shū guǎn suǒ cáng fù zēng xiāng yǐng sòng chāo běn（ fù běn） jí wéi sì juàn。 shāng jùn《 bài hǎi》 běn（ shāng běn） jí《 sì kù quán shū》 běn（ kù běn） jūn wéi 'èr juàn。 xiào yǐ fù běn， qián hòu cì dì bìng wú chā yì。 gài hé juàn yī、 juàn 'èr wéi juàn shàng， juàn sān、 juàn sì wéi juàn xià 'ěr。 lìng yòu xià jìng guān jiàokān zhī hán fēn lóu qiān yìn běn chuán shì。（ yǐ shàng 'àn《 zhōng guó wén xué dà cí diǎn》， shàng hǎi cí shū chū bǎn shè， 2000 nián yǔ jí kǒng fán lǐ zhī《 lóng chuān lüè zhì》、《 lóng chuān bié zhì》 diǎn xiào shuō míng）
shì zhī lù wén， zhù yào jù kǒng fán lǐ zhěng lǐ zhī《 lóng chuān bié zhì》 ( jiàn yú《 quán sòng bǐ jì》 dì yī biān dì jiǔ cè， dà xiàng chū bǎn shè， 2003 nián )， gāi shū yǐ hán fēn lóu běn wéi dǐ běn， yǐ fù běn wéi zhù xiào běn， cān xiào shāng běn jí kù běn， bìng jù fù běn bǔ xù yī piān。 guò lù shí， fù yǐ yú zōng xiàn diǎn xiào zhī《 lóng chuān bié zhì》（ zhōng huá shū jú， 1982 nián） fǔ xiào， bǔ dìng liǎo gè bié zì。 wǎng luò bǎn xiào jì 'àn kǒng fán lǐ suǒ xiào wéi zhù， zhuó qǔ yú zōng xiàn suǒ xiào zhě。
sū zhé jū xún zhōu lóng chuān shí xiān hòu zhuàn zhe《 lóng chuān lüè zhì》 yǔ《 lóng chuān bié zhì》 èr shū。《 bié zhì》 zá jì sòng tài zǔ zhì zhé zōng gè cháo shì， zhōng shí yú lì shǐ， yòu zhòng yào shǐ liào jià zhí。 běn shū cháo gōng wǔ《 jùn zhāi dú shū zhì》 zhe lù sì juàn， jīn guó jiā tú shū guǎn suǒ cáng fù zēng xiāng yǐng sòng chāo běn（ fù běn） jí wéi sì juàn。 shāng jùn《 bài hǎi》 běn（ shāng běn） jí《 sì kù quán shū》 běn（ kù běn） jūn wéi 'èr juàn。 xiào yǐ fù běn， qián hòu cì dì bìng wú chā yì。 gài hé juàn yī、 juàn 'èr wéi juàn shàng， juàn sān、 juàn sì wéi juàn xià 'ěr。 lìng yòu xià jìng guān jiàokān zhī hán fēn lóu qiān yìn běn chuán shì。（ yǐ shàng 'àn《 zhōng guó wén xué dà cí diǎn》， shàng hǎi cí shū chū bǎn shè， 2000 nián yǔ jí kǒng fán lǐ zhī《 lóng chuān lüè zhì》、《 lóng chuān bié zhì》 diǎn xiào shuō míng）
shì zhī lù wén， zhù yào jù kǒng fán lǐ zhěng lǐ zhī《 lóng chuān bié zhì》 ( jiàn yú《 quán sòng bǐ jì》 dì yī biān dì jiǔ cè， dà xiàng chū bǎn shè， 2003 nián )， gāi shū yǐ hán fēn lóu běn wéi dǐ běn， yǐ fù běn wéi zhù xiào běn， cān xiào shāng běn jí kù běn， bìng jù fù běn bǔ xù yī piān。 guò lù shí， fù yǐ yú zōng xiàn diǎn xiào zhī《 lóng chuān bié zhì》（ zhōng huá shū jú， 1982 nián） fǔ xiào， bǔ dìng liǎo gè bié zì。 wǎng luò bǎn xiào jì 'àn kǒng fán lǐ suǒ xiào wéi zhù， zhuó qǔ yú zōng xiàn suǒ xiào zhě。