rén wù zhì, wèi liú shào zhuàn shù,《 rén wù zhì》 shì wǒ guó yī bù biàn xī、 píng lùn rén wù de zhuān zhù, yuē chéng shū yú cáo wèi míng dì tǒng zhì shí qī( 227 héng 239)。 zuò zhě zài zì xù zhōng chǎn shù zhuàn zhù mùdì: “ fū shèng xián zhī suǒ měi, mò měi hū cōng míng, cōng míng zhī suǒ guì, mò guì hū zhī rén, zhī rén chéng zhì, zé zhòng cái dé qí xù 'ér shù jì zhī yè xīng yǐ。 ” wèi shí wén dì cáo pī jiē shòu chén qún jiàn yì, yòng jiǔ pǐn zhōng zhèng zhì xuǎn bá rén cái。 gāi shū jí shì zài tuī xíng jiǔ pǐn zhōng zhèng pǐn píng rén wù、 xuǎn zé rén cái de dà bèi jǐng xià xíng chéng de zhuān zhù, zhǐ zài wéi tuī xíng jiǔ pǐn zhōng zhèng zhì zài lǐ lùn shàng tí gōng yǐ jù, zài shí jiàn shàng zǒng jié jīng yàn, yǐ tuī dòng zhè yī zhì dù de fā zhǎn hé wán shàn。 shí liù guó shí liú bǐng wéi zhī zuò zhù, zhòng zài“ shū tōng dà yì, bù zhān zhān yú xùn gǔ, wén cí jiǎn kuò”。 qí hòu liú chuán jì jiǔ, chuán běn pō duō miù wù。 míng wàn lì jiá shēn( 1584) hé jiān liú yòng lín yòng lóng qìng rén shēn( 1572) běn jiù bǎn hé guān sī shū xiào zhī, qù qí chóngfù, chéng wéi dìng běn。 jīn yòu《 hàn wèi cóng shū běn》、《 míng wàn lì liú shì kān běn》、《 sì kù quán shū běn》、《 sì bù cóng kān běn》 děng。 qí shū zì《 suí táng。 jīng jí zhì》 yǐ hòu jiē liè yú míng jiā,《 sì kù quán shū》 zé guī rù zǐ bù、 zá jiā lèi yī。
《 suí shū ‧ jīng jí zhì》 liè rù liè wéi 「 míng jiā lèi 」, jù tǐ chéng xiàn wèi jìn shí qī rén wù pǐn jiàn lǐ lùn, wéi wèi jìn xuán xué zhōng de zhòng yào miàn xiàng。
sī xiǎng bèi jǐng
hàn dài shùn tiān dì yīn yáng qì huà de céng cì tàn tǎo rén xìng, rèn wéi rén zhī xìng qíng shì yīn yáng zhī qì níng jù biǎo xiàn, tiān rén zhī jiān yòu tóng lǐ、 tóng dào、 tóng gòu de xiāng yìng guān xì, zhòng shì lǐyuè zhèng jiào yǔ shēng mìng xìng qíng de tiáojié jiào huà, yóu zhàn guó wǎn qī《 lǚ shì chūn qiū》, yǐ zhì hàn cháo《 huái nán zǐ》、 dǒng zhòng shū dū shǔ yú cǐ yī dà mài luò。 ér qí zhōng tiān rén gǎn yìng de sī xiǎng jià gòu, jīng wáng chōng děng rén zhì yí xiāo jiě hòu, wèi jìn shí qī, zhuǎn wéi zì rán wú wéi yě wú kě gān yù de tiān mìng guān diǎn, rén xìng lùn zé zhòng shì zì rán de「 cái xìng」 céng cì。 suǒ wèi「 cái xìng」 huò「 qíng xìng」 shì rén bǐng zhī zì rán de cái zhì, zhǎn xiàn yú jù tǐ shēng mìng de xíng tài, yòu gè zhǒng bù tóng de qíng tài huò zī tài, kě yǐ pǐn jiàn。
zhè zhǒng pǐn jiàn rén wù de zhe zuò, zài bān gù《 hàn shū‧ gǔ jīn rén biǎo 〉 yǐ kě jiàn qí jī běn yàng mào。 sān guó yǐ hòu, zé yòu cáo pī《 shì cāo》、 lú yù《 jiǔ zhōu rén shì lùn》 děng zuò pǐn, rán jiē yǐ wáng yì。《 rén wù zhì》 wéi xiàn cún kě jiàn zuì jù xì tǒng zhī zuò。
hàn dài xuǎn guān cǎi qǔ「 chá jǔ」 jí「 zhǐ bì」, liǎng zhě dū xū guò kǎo chá rén wù pǐn xíng jiā yǐ héng dìng, rán 'ér cǐ yī zhì dù, rì jiàn wéi shì jiā suǒ lǒng duàn, míng bù fù shí。 hàn mò dà luàn, qún xióng zhēng qǐ, jī jí wǎng luó rén cái, wèi cháo hòu cǎi qǔ「 jiǔ pǐn zhōng zhèng zhì」, tòu guò zhōu、 jùn dà xiǎo zhōng zhèng pǐn píng shì rén gāo xià, yǐ gōng cháo tíng zé yòng。 yīn cǐ sān guó wèi jìn yǐ lái, cái xìng pǐn jiàn yǔ bá xuǎn rén cái, jí shòu guān zhù。
zhōng huì zǒng jié cǐ yī shí qī duì cái xìng de zhēng lùn, zuò《 sì běn lùn》, guī jié wéi cái xìng tóng、 cái xìng yì、 cái xìng hé、 cái xìng lí děng sì zhǒng guān diǎn。 liú shào《 rén wù zhì》 zé wèicǐ yī zhēng lùn de zhòng yào lùn shù。
nèi róng jiǎn jiè
liú shào yǐ rén zhī jīn、 gǔ、 xuè、 qì、 jī yǔ jīn、 mù、 shuǐ、 huǒ、 tǔ wǔháng xiāng yìng, ér chéng xiǎn hóng yì、 wén lǐ、 zhēn gù、 yǒng gǎn、 tōng wēi děng tè zhì。 cǐ「 wǔ zhì」 yòu fēn bié xiàng zhēng「 wǔ cháng」 rén、 yì、 lǐ、 zhì、 xìn, biǎo xiàn wéi「 wǔ dé」。 huàn yán zhī, zì rán de xuè qì shēng mìng, jù tǐ zhǎn xiàn wéi jīng shén、 xíng mào、 shēng sè、 cái jù、 dé xíng。 nèi zài de cái zhì yǔ wài zài de zhǐ xiàng yòu suǒ lián xì, chéng xiǎn wéi shén、 jīng、 jīn、 gǔ、 qì、 sè、 yí、 róng、 yán děng, shì wéi「 jiǔ zhǐ」, zhè xiāng dāng yú suǒ wèi「 qì zhì」 de céng cì。
yǐ zhào bù tóng de cái xìng, liú shào jiāng rén wù fēn wéi「 jiān dé」、「 jiān cái」、「 piān cái」 děng「 sān lèi」。 tòu guò dé、 fǎ、 shù děng sān gè céng miàn, yǐ qí piān xiàng, yòu kě fēn wéi「 shí 'èr cái」, jí qīng jié jiā、 fǎ jiā、 shù jiā、 guó tǐ、 qì néng、 zāng fǒu、 jìliǎng、 zhì yì、 wén zhāng、 rú xué、 kǒu biàn、 xióng jié, yǐ qí cái néng bù tóng, shì hé dān rèn de guān zhí yě bù tóng。
zài《 rén wù zhì》 zhōng, liú shào jiāng cái、 dé bìng liè biāo jǔ, zuò wéi bá xuǎn rén cái de biāo zhǔn。 liú shào de pǐn píng, yǐ zhōng hé wéi zuì gāo, jiǎng jiū píng dàn wú wèi, shì wéi shèng rén。 suǒ wèi zhōng hé, zài yú jiān jù「 píng dàn」 yǔ「 cōng míng」 liǎng zhǒng céng cì, cōng míng wéi cái, ér píng dàn zé shì shēng mìng suǒ zhǎn xiàn de jìng jiè, yǐ bù dān chún shì dào dé xiū yǎng de céng cì, gèng shì duì「 quán fú rén xìng」 de shěn měi tài dù。 chú zhōng hé wài, qí yú wéi piān zhì zhī cái。「 jiǔ zhǐ」 jiān zhì de rén,「 yīn yáng qīng hé, zhōng ruì wài míng」, jiù shì zhōng yōng, chēng wéi shèng rén, shì jūn wáng zhī cái; jù tǐ 'ér wēi, chēng wéi「 dé xíng」, shì dà yǎ zhī cái; piān yú yī cái de rén, chēng wéi piān cái, shì wéi xiǎo yǎ。 cǐ wài shàng yòu yǐ sì、 wú héng děng jí bié。
duì yú zhēn bié rén cái, liú shào jìn 'ér tí chū「 bā guān」、「 wǔ shì」 děng tú jìng。「 bā guān」 yóu rén de xíng wéi jǔ zhǐ、 qíng gǎn fǎn yìng、 xīn lǐ biàn huà yóu biǎo xiàng 'ér shēn zhì nèi lǐ, fǎn fù chá shí。「 wǔ shì」 zé zài jū、 dá、 fù、 qióng、 pín tè dìng qíng jìng zhōng, kǎo chá rén de pǐn xíng。
《 suí shū ‧ jīng jí zhì》 liè rù liè wéi 「 míng jiā lèi 」, jù tǐ chéng xiàn wèi jìn shí qī rén wù pǐn jiàn lǐ lùn, wéi wèi jìn xuán xué zhōng de zhòng yào miàn xiàng。
sī xiǎng bèi jǐng
hàn dài shùn tiān dì yīn yáng qì huà de céng cì tàn tǎo rén xìng, rèn wéi rén zhī xìng qíng shì yīn yáng zhī qì níng jù biǎo xiàn, tiān rén zhī jiān yòu tóng lǐ、 tóng dào、 tóng gòu de xiāng yìng guān xì, zhòng shì lǐyuè zhèng jiào yǔ shēng mìng xìng qíng de tiáojié jiào huà, yóu zhàn guó wǎn qī《 lǚ shì chūn qiū》, yǐ zhì hàn cháo《 huái nán zǐ》、 dǒng zhòng shū dū shǔ yú cǐ yī dà mài luò。 ér qí zhōng tiān rén gǎn yìng de sī xiǎng jià gòu, jīng wáng chōng děng rén zhì yí xiāo jiě hòu, wèi jìn shí qī, zhuǎn wéi zì rán wú wéi yě wú kě gān yù de tiān mìng guān diǎn, rén xìng lùn zé zhòng shì zì rán de「 cái xìng」 céng cì。 suǒ wèi「 cái xìng」 huò「 qíng xìng」 shì rén bǐng zhī zì rán de cái zhì, zhǎn xiàn yú jù tǐ shēng mìng de xíng tài, yòu gè zhǒng bù tóng de qíng tài huò zī tài, kě yǐ pǐn jiàn。
zhè zhǒng pǐn jiàn rén wù de zhe zuò, zài bān gù《 hàn shū‧ gǔ jīn rén biǎo 〉 yǐ kě jiàn qí jī běn yàng mào。 sān guó yǐ hòu, zé yòu cáo pī《 shì cāo》、 lú yù《 jiǔ zhōu rén shì lùn》 děng zuò pǐn, rán jiē yǐ wáng yì。《 rén wù zhì》 wéi xiàn cún kě jiàn zuì jù xì tǒng zhī zuò。
hàn dài xuǎn guān cǎi qǔ「 chá jǔ」 jí「 zhǐ bì」, liǎng zhě dū xū guò kǎo chá rén wù pǐn xíng jiā yǐ héng dìng, rán 'ér cǐ yī zhì dù, rì jiàn wéi shì jiā suǒ lǒng duàn, míng bù fù shí。 hàn mò dà luàn, qún xióng zhēng qǐ, jī jí wǎng luó rén cái, wèi cháo hòu cǎi qǔ「 jiǔ pǐn zhōng zhèng zhì」, tòu guò zhōu、 jùn dà xiǎo zhōng zhèng pǐn píng shì rén gāo xià, yǐ gōng cháo tíng zé yòng。 yīn cǐ sān guó wèi jìn yǐ lái, cái xìng pǐn jiàn yǔ bá xuǎn rén cái, jí shòu guān zhù。
zhōng huì zǒng jié cǐ yī shí qī duì cái xìng de zhēng lùn, zuò《 sì běn lùn》, guī jié wéi cái xìng tóng、 cái xìng yì、 cái xìng hé、 cái xìng lí děng sì zhǒng guān diǎn。 liú shào《 rén wù zhì》 zé wèicǐ yī zhēng lùn de zhòng yào lùn shù。
nèi róng jiǎn jiè
liú shào yǐ rén zhī jīn、 gǔ、 xuè、 qì、 jī yǔ jīn、 mù、 shuǐ、 huǒ、 tǔ wǔháng xiāng yìng, ér chéng xiǎn hóng yì、 wén lǐ、 zhēn gù、 yǒng gǎn、 tōng wēi děng tè zhì。 cǐ「 wǔ zhì」 yòu fēn bié xiàng zhēng「 wǔ cháng」 rén、 yì、 lǐ、 zhì、 xìn, biǎo xiàn wéi「 wǔ dé」。 huàn yán zhī, zì rán de xuè qì shēng mìng, jù tǐ zhǎn xiàn wéi jīng shén、 xíng mào、 shēng sè、 cái jù、 dé xíng。 nèi zài de cái zhì yǔ wài zài de zhǐ xiàng yòu suǒ lián xì, chéng xiǎn wéi shén、 jīng、 jīn、 gǔ、 qì、 sè、 yí、 róng、 yán děng, shì wéi「 jiǔ zhǐ」, zhè xiāng dāng yú suǒ wèi「 qì zhì」 de céng cì。
yǐ zhào bù tóng de cái xìng, liú shào jiāng rén wù fēn wéi「 jiān dé」、「 jiān cái」、「 piān cái」 děng「 sān lèi」。 tòu guò dé、 fǎ、 shù děng sān gè céng miàn, yǐ qí piān xiàng, yòu kě fēn wéi「 shí 'èr cái」, jí qīng jié jiā、 fǎ jiā、 shù jiā、 guó tǐ、 qì néng、 zāng fǒu、 jìliǎng、 zhì yì、 wén zhāng、 rú xué、 kǒu biàn、 xióng jié, yǐ qí cái néng bù tóng, shì hé dān rèn de guān zhí yě bù tóng。
zài《 rén wù zhì》 zhōng, liú shào jiāng cái、 dé bìng liè biāo jǔ, zuò wéi bá xuǎn rén cái de biāo zhǔn。 liú shào de pǐn píng, yǐ zhōng hé wéi zuì gāo, jiǎng jiū píng dàn wú wèi, shì wéi shèng rén。 suǒ wèi zhōng hé, zài yú jiān jù「 píng dàn」 yǔ「 cōng míng」 liǎng zhǒng céng cì, cōng míng wéi cái, ér píng dàn zé shì shēng mìng suǒ zhǎn xiàn de jìng jiè, yǐ bù dān chún shì dào dé xiū yǎng de céng cì, gèng shì duì「 quán fú rén xìng」 de shěn měi tài dù。 chú zhōng hé wài, qí yú wéi piān zhì zhī cái。「 jiǔ zhǐ」 jiān zhì de rén,「 yīn yáng qīng hé, zhōng ruì wài míng」, jiù shì zhōng yōng, chēng wéi shèng rén, shì jūn wáng zhī cái; jù tǐ 'ér wēi, chēng wéi「 dé xíng」, shì dà yǎ zhī cái; piān yú yī cái de rén, chēng wéi piān cái, shì wéi xiǎo yǎ。 cǐ wài shàng yòu yǐ sì、 wú héng děng jí bié。
duì yú zhēn bié rén cái, liú shào jìn 'ér tí chū「 bā guān」、「 wǔ shì」 děng tú jìng。「 bā guān」 yóu rén de xíng wéi jǔ zhǐ、 qíng gǎn fǎn yìng、 xīn lǐ biàn huà yóu biǎo xiàng 'ér shēn zhì nèi lǐ, fǎn fù chá shí。「 wǔ shì」 zé zài jū、 dá、 fù、 qióng、 pín tè dìng qíng jìng zhōng, kǎo chá rén de pǐn xíng。