quán chēng《 mó hē bān ruò bō luó mì duō xīn jīng》， fàn wén Prajnaparamitahrdayasutra。 lüè chēng《 bān ruò xīn jīng》 huò《 xīn jīng》。 quán jīng zhǐ yòu yī juàn ,260 zì . shǔ yú《 dà pǐn bān ruò jīng》 zhōng 600 juàn zhōng de yī jié。 bèi rèn wéi shì bān ruò jīng lèi de tí yào。 gāi jīng céng yòu guò qī zhǒng hàn yì běn。 jiào wéi yòu míng de shì hòu qín jiū mó luó shí suǒ yì de《 mó hē bān ruò bō luó mì dà míng zhòu jīng》 hé táng cháo xuán zàng suǒ yì de《 bān ruò bō luó mì duō xīn jīng》。
　　
　　《 bān ruò jīng》 gòng yòu bā bù：《 fàng guāng bān ruò》、《 guāng míng bān ruò》、《 dàohéng bān ruò》、《 shèng tiān bān ruò》、《 shèng tiān wáng bān ruò》、《 wén shū wèn bān ruò》、《 jīn gāng bān ruò》、《 dà pǐn bān ruò》、《 xiǎo pǐn bān ruò》。 běn chù suǒ yòng de《 bān ruò bō luó mì duō xīn jīng》 zé yóu qiǎn rù shēn dì quán bù gài kuò liǎo《 dà pǐn bān ruò》 de yì lǐ jīng yào。 kě wèi yán jiǎn 'ér yì fēng， cí guǎ 'ér zhǐ shēn。 gǔ lái rèn wéi dú cǐ jīng kě yǐ liǎo jiě bān ruò jīng lèi de jī běn jīng shén。

　　zì mín guó shí bā nián（ 1929）， nán jīng zhī nà nèi xué yuàn suǒ lù xù yìn xíng zhī dà cáng yào jí zhī xuǎn ji， chēng wéi cáng yào。 gāi yuàn jiàn yú lì dài zàngjīng jiē yòu shí bì， jí： ( yī ) màn wú tǒng xù， ( èr ) wěi shū bù jiǎn， ( sān ) yī shū cún duō yì， ( sì ) yì duō jiān sè， ( wǔ ) yì duó běn yì， ( liù ) gǎi zuǎn běn wén， ( qī ) cuò jiǎn tuō wén wù zì， ( bā ) yì shuō wú jī yǐ zhù shù， ( jiǔ ) kōng shū guǎ yì yǐ zhù shū， ( shí ) fán wén fū yǎn yǐ sèzé。 jí jǔ shì wén míng zhī rì běn dà zhèng cáng， gāi yuàn kān qí nèi róng， yì fā jué pō yòu 'é miù。 yīn cǐ nǎi yǐ jiàozhèng cǐ děng quē xiàn wéi mù biāo， ér xuǎn chū ruò gān dà cáng yào jí， jīng xiào xiáng zhù yǐ chū bǎn。 qián hòu gòng chū bǎn sān ji。 dì yī ji xuǎn bān ruò、 huá yán、 bǎo jī、 niè pán、 ā hán děng jīng， pú sà、 shí sòng děng lǜ， zhì dù、 yú gā、 zhōng lùn、 zhōng biān、 wéi shí、 yīn míng děng lùn， fán 'èr shí liù zhǒng。 dì 'èr ji xuǎn néng duàn jīn gāng、 huá yán jīng shí huí xiàng pǐn、 wéi mó jié děng jīng， zhōng guān、 bǎi lùn、 jù shè děng lùn， fán 'èr shí qī zhǒng。 dì sān ji xuǎn shǒu léng yán、 hé bù jīn guāng míng、 mì yán děng jīng， xiǎn yáng shèng jiào、 dà chéng zhǎng zhēn、 shí zhù pí pó shā děng lùn， fán 'èr shí yī zhǒng。 tái wān xīn wén fēng chū bǎn shè céng yǐng yìn kān xíng dì 'èr ji， bìng yú qī shí liù nián zì hǎi wài sōu jí qí yú 'èr ji 'ér jìn xíng kān yìn。

　　jìzǎi zì dōng hàn yǒng píng zhì liáng dài tiān jiān jiān zhù míng sēng rén de zhuànjì。 yī zuò《 liáng gāo sēng chuán》。 nán cháo liáng dài sēng rén huì jiǎo (497 ～ 554) zhuàn。 huì jiǎo， shàng yú rén ( jīn shǔ zhè jiāng )。 jū kuàijī jiā xiáng sì。 cǐ shū 13 juàn , jiāng suǒ zài sēng rén fēn wéi “ yì jīng ”、“ yì jiě”、“ shén yì”、“ xí chán”、“ míng lǜ”、“ wàng shēn”、“ sòng jīng”、“ xīng fú”、“ jīng shī” hé“ chàng dǎo” děng 10 lèi。 tā zài xù yán zhōng zì chēng jì liǎo 257 rén shì jì，“ yòu bàng chū fù jiàn zhě 'èr bǎi yú rén”。 juàn mò fù yòu tóng shí rén wáng màn yíng zhì huì jiǎo shū。 duì cǐ shū pō jiā chēng zàn。 liáng dài yǐ hòu， táng dài dào xuān zhuàn《 xù gāo sēng chuán》 30 juàn， yī chēng《 táng gāo sēng chuán》， sòng dài zàn níng děng zhuàn《 sòng gāo sēng chuán》 30 juàn， míng dài rú xīng zhuàn《 dà míng gāo sēng chuán》 8 juàn , qí tǐ lì dà zhì yǐ jù liáng chuán， hé chēng《 sì cháo gāo sēng chuán》。
　　《 gāo sēng chuán》 duì yán jiū hàn wèi liù cháo wén xué yòu duō fāng miàn de zuò yòng。 shǒu xiān , tā jìzǎi liǎo fó jiào chuán rù zhōng guó jí fó jīng fān yì wén xué de qíng kuàng , rú juàn 'èr suǒ zài hòu qín sēng jiū mó luó shí duì fān yì wén zì de yào qiú jiù cháng wéi hòu rén suǒ tí jí。 qí cì， cǐ shū jìzǎi liǎo xǔ duō wén rén hé fó jiào sēng lǚ de jiāo wǎng yǐ jí tā men shòu fó jiào yǐng xiǎng de qíng kuàng， rú zhī dùn hé sūn chuò、 xǔ xún、 wáng xī zhī děng rén de lái wǎng jí huì yuǎn yǔ xiè líng yùn děng rén de guān xì。 zài cì shì cǐ shū zài jì shù yī xiē sēng lǚ shì jì shí , yě xiě dào liǎo tā men de wén xué huó dòng , rú juàn wǔ zhú dào yī zhuànjì zài liǎo bó dào yóu zèng tā de shī， cǐ shī xiěde qīng jǐng liú lì， ér qiě kě jù cǐ jiū zhèng《 shī pǐn》 bǎ bó dào yóu dāng zuò nán qí rén de cuò wù。 hái yòu xiàng“ jīng shī” bù fēn jì shù fó jiào tú sòng jīng shēng diào wèn tí， pō shòu yán jiū zhě zhòng shì， rèn wéi yǔ sì shēng shuō de xīng qǐ yòu mìqiè guān xì；“ chàng dǎo” bù fēn de zǒng lùn xù shù nán cháo fó jiào tú lì yòng jiǎng chàng xíng shì xuān yáng jiào yì de qíng xíng， yě jīng cháng bèi yán jiū sú wén xué de xué zhě yǐn yòng。 cǐ wài， shū zhōng hái zài yòu bù shǎo zhì guài xiǎo shuō jí zōng jiào gù shì， rú shǐ zōng děng gù shì， yě cháng bèi táng dài shī rén dāng zuò diǎn gù shǐ yòng。
　　《 gāo sēng chuán》 tōng xíng de bǎn běn yòu《 hǎi shān xiān guǎn cóng shū》 běn děng duō zhǒng。

　　yī、 fó jiào jīng diǎn héng héng《 jīn gāng jīng》
　　
　　 míng cí jiě shì yīng yǔ
　　
　　 jīn gāng jīng
　　[ pīn yīn ][jīnɡānɡjīnɡ]
　　Vajracchedikasutra
　　
　　
　　（ yī） jiǎn jiè
　　
　　《 jīn gāng jīng》 shì fó jiào zhòng yào jīng diǎn， quán míng《 jīn gāng bān ruò（ bōrě） bō luó mì jīng》。 jīn gāng zhǐ zuì wéi jiān yìng de jīn shǔ， yù zhǐ yǒng měng de tū pò gè zhǒng guānqiǎ， ràng zì jǐ néng gòu shùn lì de xiū xíng zhèng dào； bān ruò wéi fàn yǔ miào zhì huì yī cí de yīn yì； bō luó yì wéi wán chéng（ jiù yì： dào dá bǐ 'àn）； mì yì wéi wú jí。 jīng zhě jìng yě， xué fó chéng fó zhī lù。 quán míng shì zhǐ 'àn zhào cǐ jīng xiū chí néng chéng jiù jīn gāng bù huài zhī běn zhì， xiū dé wù tòu fó dào jīng suǐ zhì huì， tuō lí yù jiè、 sè jiè、 wú sè jiè sān jiè 'ér wán chéng zhì huì（ dào dá kǔ hǎi bǐ 'àn）， yě jiù shì suǒ yòu shí fāng fǎ jiè de zhòng shēng， rú guǒ xiǎng yào xiū xíng chéng jiù fó pú sà， chéng jiù wú shàng zhèng děng zhèng jué， dōuyào jīng guò jīn gāng jīng de zhēn xiū shí zhèng， kāi wù 'ér hòu chéng jiù。
　　《 jīn gāng jīng》 chuán rù zhōng guó hòu， zì dōng jìn dào táng cháo gòng yòu liù gè yì běn， yǐ jiū mó luó shí suǒ yì《 jīn gāng bān ruò bō luó mì jīng》 zuì wéi liú xíng。“ bān ruò” shì fàn wén yīn yì， yì wéi“ tōng dá shì jiān fǎ hé chū shì jiān fǎ， yuán róng wú 'ài， qià dào hǎo chù， jué duì wán quán de dà zhì huì”。“ jīn gāng”， yù zhǐ bān ruò rú jīn gāng yī yàng fēng lì wú bǐ， néng pò chú shì jiān yī qiē fán nǎo yǔ piān jiàn。“ bō luó mì”， yì zhǐ chāo yuè shēng sǐ 'ér dù dá jiě tuō de bǐ 'àn。 jīng tí de yì yì， zhǐ yǐ jīn gāng yī yàng wú jiān bù cuī de dà zhì huì， pò chú yī qiē fán nǎo zhí zhù， chāo yuè shēng sǐ 'ér dá dào yǒng héng 'ān lè de guī sù。
　　《 jīn gāng jīng》 tōng piān tǎo lùn de shì kōng de zhì huì。 yī bān rèn wéi qián bàn bù shuō zhòng shēng kōng， hòu bàn bù shuō fǎ kōng。 jīng wén kāi shǐ， yóu hào chēng fó tuó shí dà dì zǐ zhōng“ jiě kōng dì yī” de xū pú tí fā wèn： dāng zhòng shēng lì dìng zhì xiàng yào dá dào wú shàng yuán mǎn de fó tuó jué zhì shí， yīnggāi jiāng fā xīn de mù biāo dìng zài nǎ lǐ？ rú guǒ zài shí jiàn guò chéng zhōng xīn bù néng 'ān zhù， yīnggāi rú hé jiàng fú？ jí rú hé shǐ xīn líng píng hé dì 'ān zhù zài zhōng jí guān huái， rú hé zài zǒu xiàng zhōng jí mù biāo de guò chéng zhōng， duì gè zhǒng cuò wù rèn shí hé huàn dé huàn shī xīn lǐ jìn xíng kè fú？《 jīn gāng jīng》 jiù shì wéi rào fó tuó duì cǐ wèn tí de jiě dá 'ér zhǎn kāi de。
　　
　　
　　（ èr） zhù yào nèi róng
　　
　　1、 quán jīng gāng lǐng：
　　 fā dù jìn yī qiē zhòng shēng zhī dà xīn。 zài fàn wén zhōng， fó tuó shì jué wù zhě de yì sī。 xiǎo chéng yǐ zì jué wéi zhōng jí， ér dà chéng de pú sà bù jǐn yào zì jué， gèng yào“ jué tā”， gù qí zhōng jí mù biāo dìng wèi zài hé yī qiē zhòng shēng chéng jiù fó guǒ de guǎng dà jìng jiè。 gēn jù fó jiào de zhé xué jī chǔ yuán qǐ lùn， fán yīn tiáo jiàn guān xì 'ér xíng chéng de shì wù， dōubù cún zài jué duì bù biàn de shí tǐ（ zì xìng）。 yīn cǐ， yào yǐ kōng guān de zhì huì， pò chú zài“ wǒ”、“ zhòng shēng”、“ fó” zhī jiān de rén wéi fēn bié。 gù yào jìn jǐ suǒ néng guǎng dù zhòng shēng， dàn bù yào zhí zhù yú“ wǒ” zài bāng zhù zhòng shēng zhōng jù yòu duō dà de gōng dé。 wéi xīn liàng dà zhě， cái yòu dà gé jú， fāng néng chéng jiù dà shì yè。
　　2、 guān zhào shí xiāng：
　　 fán suǒ yòu xiāng， jiē shì xū wàng。 shí xiāng， shì shì jiè de zhēn shí， shì wù de běn lái miàn mù。 rén zài rèn shí zhōng niàn niàn bù lí duì xiàng， què yǐ wéi xīn de zhù guān gòu xiǎng jí děng tóng kè guān shí jì， dàn qí shí yǐ jīng bèi lí liǎo shì wù de zhēn shí。 yǐ bān ruò guān zhào shí xiāng， jí duì cǐ míng xiāng cǎi qǔ bù zhù、 bù zhí、 bù qǔ de rú shí tài dù。 gù《 jīn gāng jīng》 shuō：“ fán suǒ yòu xiāng， jiē shì xū wàng； ruò jiàn zhū xiāng fēi xiāng， zé jiàn rú lái。” yī qiē fǎ xiāng， shèn zhì lián fó de xíng xiàng、 fó tǔ， dōushì yòng wén zì hé xíng xiàng duì shí xiāng de jìn sì biǎo dá， jiē fēi shí xiāng běn shēn。《 jīn gāng jīng》 juàn mò zhù míng de sì jù jì wén：“ yī qiē yòu wéi fǎ， rú mèng huàn pào yǐng， rú lù yì rú diàn， yìng zuò rú shì guān”， kān chēng yī jīng zhī jīng suǐ。
　　3、 shí jiàn zōng yào：
　　 yìng wú suǒ zhù 'ér shēng qí xīn。 rú shàng suǒ shù， wéi yòu bù zhù xiāng、 bù piān zhí， cái néng bǎ wò shí xiāng。 suǒ yǐ， zài shí jiàn zhōng yìng yǐ kōng líng zì zài de xīn tài yìng duì yī qiē fǎ。《 jīn gāng jīng》 zhōng yǐ bù shī wéi lì， tǎo lùn liǎo rú hé zài rì cháng shēng huó zhōng zuò dào“ jiàng fú qí xīn”。 bù shī yòu sān yào jiàn（ sān lún）： néng bù shī de wǒ， shòu bù shī de rén， suǒ bù shī de cái wù。 yī bān rén xīn zhōng cún zài zhè sān zhǒng rén wéi de fēn bié， shī yī qián wù， jí zuò yī qián wù gōng dé xiǎng， yú shì shī 'ēn tú bào， suàn jì míng míng zhōng suǒ jī lěi de gōng dé。 dàn shí jì shàng， yìng yǐ“ sān lún” tǐ kōng de jīng shén qù bù shī。 chán zōng liù zǔ huì néng de dé dào jì：“ pú tí běn wú shù， míng jìng yì fēi tái； běn lái wú yī wù， hé chù rě chén 'āi。” zhè“ běn lái wú yī wù”， jiù shì《 jīn gāng jīng》 lí xiāng wú zhù、 xìng kōng wú suǒ dé de dào lǐ。
　　4、 zhōng dào fāng fǎ：
　　 xìng kōng yǔ huàn yòu de biàn zhèng tǒng yī。“ kōng”， shì pò chú yī qiē míng xiāng zhí zhù suǒ chéng xiàn de zhēn shí， bìng fēi rén men suǒ wù jiě de xū wú。 bān ruò sī xiǎng bù wài shuō míng“ xìng kōng huàn yòu”， yě jiù shì zhèng què chǔlǐ chū shì de zhēn lǐ yǔ shì jiān de zhēn lǐ de fāng fǎ。“ xìng kōng”， shì shuō yī qiē fǎ dōuméi yòu shí zài de zì xìng， gù wú xiāng、 wú zhù， cái néng bǎ wò zhēn dì。“ huàn yòu”， shì píng jiè tiáo jiàn guān xì 'ér zàn shí cún zài de xiàn xiàng， gù zài kōng de jī chǔ shàng suí yuán shēng qǐ yī qiē fǎ， zhè jiù shì sú dì。 rú hé bǎ wò zhēn sú 'èr dì de guān xì，《 jīn gāng jīng》 shì zhè yàng shuō de：“ fó shuō bān ruò， jí fēi bān ruò， shì míng bān ruò。” jí， fó suǒ shuō de bān ruò děng fó fǎ， shì chū yú guǎng dù zhòng shēng de mùdì 'ér zài wén zì céng miàn de quán qiě shī shè， bìng fēi shí xiāng bān ruò běn shēn， zhòng shēng jiè cǐ wén zì bān ruò rù mén， dào chè dǐ jué wù fó fǎ shí， zé yī qiē míng xiāng jiē kě shěqì。
　　《 jīn gāng jīng》 shuō de shì chè dǐ jiě fàng xīn líng nú yì de dà zhì huì， duì zhōng guó de lì shǐ hé wén huà chǎn shēng liǎo shēn yuǎn yǐng xiǎng。 dàn yóu yú gāi jīng wén zì jiān sè、 sī xiǎng shēn 'ào， yī bān rén hěn nán quán miàn tòu chè dì lǐ jiě qí běn lái hán yì hé jià zhí zhǐ xiàng。 yīn cǐ， lì shǐ shàng fó jiào gè pài zǔ shī duō wéi cǐ zuò zhù jiǎng jiě， liú chuán zuì wéi pǔ jí de jiù shì chán zōng huì néng de《 liù zǔ tán jīng》。
　　
　　
　　（ sān） bǎn běn
　　
　　《 jīn gāng jīng》 yú gōng yuán qián 994 nián jiān（ yuē dāng zhōng guó zhōu mù wáng shí qī）， chéng shū yú gǔ yìn dù。 shì rú lái shì zūn（ shì jiā móu ní de qián shēn） zài shì yǔ zhòng dì zǐ、 zhǎnglǎo xū pú tí děng rén de duì tán jì lù， yóu dì zǐ 'ā nán suǒ jìzǎi。 mù qián， zài zhōng guó fó jiào shǐ shàng，《 jīn gāng jīng》 yòu liù zhǒng yuán yì（ jūn cún yú《 dàzàng jīng》 zhōng）， fēn bié shì：
　　1、 yáo qín sānzàng fǎ shī jiū mó luó shí yì běn
　　2、 yuán wèi pú tí liú zhī yì běn
　　3、 chén zhēn dì sānzàng yì běn
　　4、 suí jí duō yì běn
　　5、 táng xuán zàng yì běn
　　6、 táng yì jìng yì běn
　　
　　
　　（ sì） zhòng yào cí huì
　　
　　1、 jīn gāng： zhǐ jīn gāng shí， yǐ yù jiān lì zhī yì， lì bǎi jié qiān shēng， liú zhuǎn liù dào， ér jué xìng bù huài。 jí yǐ jīn gāng zhī jiān， yù bān ruò tǐ； yǐ jīn gāng zhī lì， yù bān ruò yòng。
　　2、 bān ruò： wéi fàn yǔ， huá yǔ dāng yì wéi miào zhì huì。（ bǐ zhì huì hái gāo de céng cì）。
　　3、 bō luó mì： wéi fàn yǔ， huá yǔ yì wéi dào bǐ 'àn。 zhòng shēng yīn yòu wǒ zhí， gù xiàn yú fán nǎo zhī kǔ hǎi。 cháng néng cóng shēng sǐ fán nǎo kǔ hǎi， dù dào bù shēng bù miè， qīng jìng 'ān lè zhī dì， jí wéi dào bǐ 'àn， jí tuō lí liǎo kǔ hǎi。
　　6、 jīng： jīng zì dāng jìng zì jiě， bǐ yù xiū xíng de yī tiáo lù jìng。
　　4、 dùn wù： jiù shì yī wén fǎ， jiù zhī wǔ yùn běn kōng， liù chén fēi yòu， lì jí kāi wù， ér míng dà dào。（ liù zǔ huì néng wéi dài biǎo）
　　5、 jiàn wù： yóu xìn 'ér jiě， jiě 'ér xíng， xíng 'ér zhèng， cì dì jiàn xiū， yě kě wù rù。 dùn jiàn suī shū， ér dào bǐ 'àn zé yī yě。（ shén xiù wéi dài biǎo rén wù）
　　7、 sānzàng： tā shì zhǐ jīng cáng（ fó suǒ shuō de jiào fǎ diǎn jí）、 lǜ cáng（ jiè lǜ diǎn jí）、 lùn cáng（ suǒ shuō de fǎ xiāng wèn dá， jí fó dì zǐ huò fó miè hòu， zhū pú sà suǒ jiě shì de jīng yì， yǔ biàn lùn fǎ xiāng de diǎn jí）。
　　
　　
　　 èr、 shì jiè shàng zuì zǎo de diāo bǎn yìn shuà pǐn héng héng《 jīn gāng jīng》
　　
　　1900 nián， zài dūn huáng mò gāo kū fā xiàn liǎo yī juàn yìn shuà jīng měi de《 jīn gāng jīng》， jīng juàn zuì hòu tí yòu“ xián tōng jiǔ nián sì yuè shí wǔ rì” zì yàng。 táng xián tōng jiǔ nián， jiù shì 868 nián。 zhè jiàn yóu 7 gè yìn zhāng zhānjiē 'ér chéng、 cháng yuē 1 zhàng 6 chǐ de《 jīn gāng jīng》 juǎnzǐ， tú wén fēng gé níng zhòng， yìn shuà mò sè qīng xī， diāo kè dāo fǎ chún shú， shì qì jīn suǒ zhī shì jiè shàng zuì zǎo de yòu míng què kān yìn rì qī de yìn shuà pǐn。 zhè běn《 jīn gāng bān》 juǎnzǐ yě bèi yīng guó tú shū guǎn chēng wéi shì jiè shàng zuì zǎo de shū jí。 cǐ jīng yuán cáng dūn huáng dì 17 kū cáng jīng dòng zhōng， 1907 nián bèi yīng rén sī tǎn yīn dào piàn， céng cáng yú yīng guó lún dūn dà yīng bó wù guǎn， xiàn cáng dà yīng tú shū guǎn。
　　 diāo bǎn yìn shuà shì zuì zǎo zài zhōng guó chū xiàn de yìn shuà xíng shì， kě néng zài dà yuē 2000 nián yǐ qián jiù yǐ jīng chū xiàn liǎo。 diāo bǎn yìn shuà de dì yī bù shì zhì zuò yuán gǎo。 rán hòu jiāng yuán gǎo fǎn zhuǎn guò lái tān zài píng zhěng de dà mù bǎn shàng， gù dìng hǎo。 rán hòu gè zhǒng jì shù shuǐ píng de gōng jiàng zài mù bǎn shàng diāo kè huì shàng de、 huà shàng de huò xiě shàng de yuán gǎo， dà shī jí diāo gōng fù zé jīng xì bù fēn de， dào diāo kè bǐ jiào piányí de mù tóu huò bǐ jiào bù zhòng yào bù fēn de bǐ jiào méi yòu cái néng de gōng jiàng。 mù bǎn rán hòu shuà shàng mò， zài yìn shuà jī zhōng jiā yā xíng chéng yuán gǎo de fù zhì pǐn。 zài yī xiē fāng fǎ zhōng， diāo bǎn yìn shuà yōu yú zhù zào huó zì。 lì rú xiàng zhōng wén zhè yàng de yǔ yán yòu hěn dà de zì fú jí de qíng kuàng xià， diāo bǎn yìn shuà zài chū qī tóu rù shí huì gèng piányí yī xiē。 zhè gè gōng yì yě jù yòu gèng duō de yì shù huì huà de zì yóu， lì rú tú huà hé tú biǎo de huì zhì。 bù guò， yìn shuà bǎn bù nài yòng， zài yìn shuà shǐ yòng zhōng hěn kuài jiù sǔn huài liǎo xū yào bù duàn gēnghuàn， zhè xiàn zhì liǎo dà liàng yìn shuà de kě néng xìng。

　　《 bì yán lù》 quán chēng《 fó guǒ yuán wù chán shī bì yán lù》， yì chēng《 bì yán jí》， shì sòng dài zhù míng chán sēng huán wù kè qín dà shī suǒ zhù， gòng shí juàn。 shū de nèi róng jí zhòng xiǎn chán shī de bǎi zé sòng gǔ hé yuán wù de píng chàng zǔ chéng。 měi yī jié de jù tǐ jié gòu shì： yī、 chuí shì， jí duì gāi zé de 'àn lì tí shì gāng yào， jiā yǐ yǐn jiè。 èr、 liè chū gōng 'àn 'àn lì， qí zhōng jiā zhù zhù yǔ huò píng yǔ。 sān、 duì gāi zé 'àn lì jiā yǐ píng chàng。 sì、 liè chū xuě dòu zhòng xiǎn de sòng gǔ shī， qí zhōng yì jiā zhù zhù yǔ huò píng yǔ。 wǔ、 duì sòng gǔ shī zuò jiě shuō xìng píng shù。 cǐ shū zhuàn chéng hòu， zài chán lín xiǎng yòu shèng yù

　　《 léng gā jīng》， huò《 rù léng gā jīng》， fó jiào jīng diǎn。 quán míng《 léng gā 'ā bá duō luó bǎo jīng》（ Lankāvatārasūtra）。 Lanka shì sī lǐ lán kǎ dǎo de gǔ míng， Avatāra yì wéi“ rù”、“ jiàng lín” huò“ xià fán”。 yì wéi shì jiā móu ní fó jiàng lín léng gā dǎo suǒ shuō zhī jīng。 fàn wén yuán běn xì yìn dù jí duō wáng cháo shí qī chū xiàn de zhōng qī dà chéng fó diǎn zhī yī， yǔ《 jiě shēn mì jīng》 tóng wéi lùn shù wéi shí sī xiǎng de zhòng yào jīng diǎn。 cǐ jīng yī bān rèn wéi zài wú zhù yǐ hòu jié jí 'ér chéng。 tā yǔ piān zhòng yú xìn yǎng bìng jù yòu nóng zhòng wén xué sè cǎi de chū qī dà chéng jīng diǎn bù tóng， piān zhòng yú lǐ lùn de yán jiū hé zhé xué de chǎn shì。《 léng jiā jīng》 chū xiàn hòu， hěn kuài jiù chuán rù liǎo zhōng guó， zuì zǎo de yì běn shì nán cháo sòng yuán jiā 'èr shí nián（ 443） qiú nà bá tuó luó de yì běn（ jí《 léng gā 'ā bá duō luó bǎo jīng》 4 juàn）。 yǐ hòu hái yòu běi wèi pú tí liú zhī de yì běn《 rù léng gā jīng》 10 juàn， shí chā nán tuó de yì běn《 dà chéng rù léng gā jīng》 7 juàn。 cǐ wài， hái yòu cáng yì běn hé rì běn nán tiáo wén xióng xiào kān de fàn běn。 cáng yì běn yǔ fàn běn zuì jiē jìn。 zài hàn yì gè běn zhōng， shí chā nán tuó de yì běn yǔ fàn běn bǐ jiào jiē jìn。 qiú nà bá tuó luó de yì běn zuì néng biǎo xiàn cǐ jīng de yuán shǐ xíng tài， liú xíng yě zuì guǎng。
　　
　　 cǐ jīng chú xù wén shuō míng qí chǎn shēng de yuán yóu， xuān shuō lí yán zì xìng de fǎ mén wài， qí zhù yào nèi róng yòu： ① chǎn shù“ sān jiè wéi xīn” de xué shuō。 rèn wéi yī qiē zhū fǎ dū xì“ zì xīn suǒ jiàn”，“ zì xīn suǒ xiàn”， shì“ zì nèi zhèng”； ② shuō míng zhēn wàng de yīn yuán； ③ biàn míng xié zhèng de yīn guǒ， shuō míng qù wàng guī zhēn de zhǐ yì jí wǔ fǎ（ míng、 xiāng、 fēn bié、 zhèng zhì、 rú rú）、 sān xìng、 bā shí、 èr wú wǒ（ fǎ wú wǒ、 rén wú wǒ） de dào lǐ。 rèn wéi bā shí shì 'ā lài yé shí dà hǎi shēng qǐ de bō làng， ā lài yé shí shì“ yuán yīn” hé“ gēn běn shí”， tā shì wú shǐ yǐ lái de běn tǐ。 ā lài yé shí yě jiù shì“ rú lái cáng”； ④ míng fǎ shēn zhī cháng zhù， yǐ shì shēng sǐ、 niè pán zhī píng děng； ⑤ shì cáng xīn zì xìng， yǐ míng zhēn wàng、 shēng miè、 píng děng zhī xiāng； ⑥ guǎng shuō liù dù， zhǐ chū zì xìng zhī miào xíng； ⑦ guǎng jué zhòng yí； ⑧ zhǐ chū xìng jiè， yǐ zhāng shēng fó píng děng zhī lǐ。 quán jīng yǐ lí míng jué xiāng de dì yī yì xīn wéi zōng， yǐ wàng xiǎng wú xìng wéi zhǐ qù， yǐ wǔ fǎ、 sān zì xìng、 bā shí、 èr wú wǒ wéi jiào xiāng， yǐ zì jué shèng zhì wéi tǐ， yǐ chì xiǎo biàn xié wéi yòng， wéi dà chéng yú gā xíng pài de xué shuō diàn dìng lǐ lùn jī chǔ。 jīng zhōng hái tí dào rú lái de yì míng yòu fàn、 pí shī nǔ、 zì zài tiān、 yīn tuó luó děng， dàn jǐyǔ bù tóng nèi róng de jiě shì， kě jiàn qí shòu dào yìn dù jiào de yǐng xiǎng。
　　
　　《 léng gā jīng》 duì zhōng guó fó jiào yǐng xiǎng pō dà。 jù shuō pú tí dá mó céng yǐ cǐ jīng shòu huì kě， bìng yún：“ wǒ guān hàn dì， wéi yòu cǐ jīng， rén zhě yǐ xíng， zì dé dù shì。” dàn huì kě què duì cǐ jīng“ zhuān fù yán lǐ”， jìn xíng liǎo zì yóu chǎn fā。 huì kě mén tú gèng chí cǐ jīng， yóu xíng cūn luò， bù rù dū yì， xíng tóu tuó xíng。 tā men zhù zhāng“ zhuān wéi niàn huì， bù zài huà yán”， shí xíng yǐ“ wàng yán、 wàng niàn、 wú dé zhèng guān” wéi zōng zhǐ de chán fǎ， zhú jiàn xíng chéng dú lì de yī zhǒng pài bié， bèi chēng léng gā shī， bìng chéng wéi yǐ hòu chán zōng de xiān qū zhě。
　　
　　 zhù shū zhù yào de yòu táng fǎ cáng《 rù léng gā jīng xīn xuán yì》 1 juàn， zhì yǎn《 léng gā jīng zhù》（ jǐn cún juàn 'èr juàn wǔ cán běn）； sòng shàn yuè《 léng gā jīng tōng yì》 6 juàn， zhèng shòu《 léng gā jīng jí zhù》 4 juàn， bǎo chén《 dà chéng rù léng gā jīng zhù》 10 juàn， yáng yàn guó《 léng gā jīng zuǎn》 4 juàn； míng dé qīng《 guān léng gā jīng jì》 8 juàn jí《 léng gā bǔ yí》 1 juàn， zhì xù《 léng gā jīng xuán yì》 1 juàn jí《 léng gā jīng yì shū》 9 juàn， tōng rùn《 léng gā jīng hé zhé》 8 juàn， zōng lè yǔ rú qǐ《 léng gā jīng zhù jiě》 8 juàn， guǎng mò《 léng gā jīng cān dìng shū》 8 juàn， céng fèng yí《 léng gā jīng zōng tōng》 8 juàn， jiāo hóng《 léng gā jīng jīng jiě píng lín》 1 juàn děng。 rì běn yòu guāng qiān de《 léng gā jīng jiǎng yì》 hé yǎng cún de《 léng gā jīng lùn shū zhé shuāi》 děng。
　　
　　 shì dà chéng fó fǎ zhōng zōng hé liǎo ‘ xū wàng wéi shí xì ’ jí‘ zhēn cháng wéi xīn xì’ zhī zhòng yào jīng diǎn， yì jí shuō míng wéi xīn、 rú lái cáng jí 'ā lài yé shí zhī jiào yì。 chuán shuō yóu chán zōng zǔ shī dá mó chuán shòu yú 'èr zǔ huì kě。 fàn wén yuán diǎn de dà yuē shì yī wèi yīng guó wài jiāo guān zài ní bó 'ěr shǒu dū jiā dé mǎn dū 'ǒu rán zhōng suǒ fā xiàn。

　　《 lín jiān lù》 èr juàn， dà guān 'èr nián（ １１ ０ ７） chéng shū， shì yī bù yǐ cóng lín jiàn wén wéi nèi róng de zá lù， suī bù xiàn yī rén yī shì yī dì yī kē， yě wú nián dài xiān hòu biān cì， dàn suǒ jì“ mò fēi zūn sù zhī gāo xíng， cóng lín zhī yí xùn， zhū fó pú sà zhī wēi zhǐ， xián shì dà fū zhī yú lùn”。 suǒ yǐ shū zhōng dà liàng bǎo cún liǎo dāng shí chán zōng rén wù de qù wén yì shì hé zhuànjì、 xíng zhuàng、 wén jí、 yǔ lù、 dēng lù yǐ jí huì hóng běn rén yán xíng de yuán shǐ zī liào， duì yán jiū sòng dài fó jiào， jù yòu zhòng yào cān kǎo yì yì。

　　quán chēng《 fó shuō guān pǔ xián pú sà xíng fǎ jīng》
　　 dà chéng jīng diǎn《 miào fǎ lián huá jīng》《 fó shuō guān pǔ xián pú sà xíng fǎ jīng》《 wú liàng yì jīng》 hé chēng yī bù jīng， shì jiào pú sà fǎ！《 fǎ huá sān jīng》 yī fó chéng！

　　《 sēng bǎo chuán》 sān shí juàn， chéng shū yú xuān hé liù nián（１１ ２ ４）， kě shuō shì huì hóng chán xué de dài biǎo zhī zuò， shū zhōng ji lù táng mò yǐ lái chán mén gè jiā zōng shī“ zhǎn rán jué chū zhě” bā shí yī rén， jì lù qí píng shēng jiǎn lì， cān xué xíng shì shǐ mò， jī yuán yǔ jù hé sī xiǎng yán lùn， gè wéi yī zhuǎn， chuán mò fù yǐ jiǎn duǎn de píng lùn，“ xíng qí bāo biǎn”。

　　quán chēng《 dà fó dǐng rú lái mì yīn xiū zhèng liǎo yì zhū pú sà wàn xíng shǒu léng yán jīng》。 yòu míng《 zhōng yìn dù nà làn tuó dà dào chǎng jīng》。 jiǎn chēng《 léng yán jīng》、《 shǒu léng yán jīng》、《 dà fó dǐng jīng》、《 dà fó dǐng shǒu léng yán jīng》。 táng bān lá mì dì yì。 10 juàn。

　　yī、 sēng yòu hé《 hóng míng jí》
　　《 hóng míng jí》 wéi nán cháo liáng zhù míng gāo sēng sēng yòu suǒ zhù。 sēng yòu， sú xìng yú， péng chéng xià pī rén。 gāi dì wéi jīn jiāng sū pī xiàn。 cóng hòu hàn yǐ lái， zhè yī dài biàn shì huá dōng fó jiào de zhòng zhèn。 jù《 liáng gāo sēng chuán》， sēng yòu yú sòng wén dì yuán jiā 22 nián（ 445 nián） shēng yú jiàn kāng（ jīn nán jīng）。 yòu shí jí yòu xiàng fó zhī xīn， céng suí fù mǔ cān jiàn chū sì， bù kěn guī jiā。 shí sì suì shí wéi táo hūn zǒu wǎng zhōng shān dìng lín sì， yǐ fǎ dá fǎ shī。 dá shī jiè xíng jīng yán， wén míng yú shì。 èr shí suì， sēng yòu shòu jù zú jiè， yòu cóng fǎ yíng lǜ shī xué pí ní， xī xīn zuàn qiú， chén hūn bù xiè。 qí jìng líng wén xuān wáng lǐ qǐng tā， wéi zhī shè jiǎng xí， yī shí zuò xià tīng lǜ zhě dá qī bā bǎi zhòng。 wǔ dì shí（ yǒng míng zhōng， 480～ 493 nián）， tā fèng chì dào wú zhōng zhěng dùn sēng gā， bìng jiǎng《 shí sòng lǜ》， shēn shòu jiè zhī fǎ。 tā jīng yú《 shí sòng》， chūn qiū kāi jiǎng， sì shí yú nián jiān yǎn cǐ lǜ dá qī shí yú biàn。 zuò wéi lǜ xué dà shī， zài qí liáng shí， wéi shì rén suǒ zōng yǎng。 pō wéi qí liáng zhū dì zūn chóng。 wǎn nián huàn jiǎo jí， liáng wǔ dì cì shèngyú jìng rù nèi diàn wéi liù gōng pín fēi shòu jiè。 dì shì juàn shǔ zhū wáng duō yòu yǐ qí shòu jiè， jìn shī zī zhī jìng zhě。
　　 shī chú jīng tōng lǜ xué wài， měi yú jiǎng xí zhī yú guǎng tàn nèi diǎn， pī lǎn qún jí， huò zhuān rì yí cān， huò tōng xiāo jì zhú， yóu mù jī xīn， shēn yòu suǒ wù， duō yòu zhuàn shù， shè jí zì dōng hàn zhì qí liáng jiān suǒ yì chū zhī fó jīng， gè dài de zhuàn shù。 qí duì jīng jiào zhì dù、 sēng rén yán xíng、 nèi wài zhēng biàn dōuyòu bǎ wò。 qí wén zì yòu guān yú shǐ chuán、 sēng chuán、 xíng yí、 zá yuán zhě bǎi yú juàn。 jīn cún yú shì zhě， shàng yòu《 shì jiā pǔ》、《 chū sānzàng jì jí》 hé《 hóng míng jí》。 zhè xiē zhù zuò， cóng zōng zhǐ dào tǐ lì jūn duì hòu lái sēng chuán hé jīng lù yòu suǒ shì fàn hé jiè jiàn。 sēng yòu hái jīng yú fó xiàng zào xiàng de yí zé guī mó， céng jiān zào xīng zhái shè shān dà xiàng shàn xiàn shí fó， běn chuán shuō tā 「 wéi xìng qiǎo sī， néng zì xīn jì， jí jiàng rén yǐ biāo， chǐ cùn wú shuǎng 」 [1]　 píng yǎn shì xīn dù biàn néng shǐ yíng zào de jù xiàng hé yú bǐ lì， xī xiàn zhuāng yán。 sēng yòu shì yú liáng tiān jiān 17 nián（ 518 nián）。 zàng yú zhōng shān dìng lín sì。
　　 zhòng suǒ zhōu zhī， fó jiào zài suí táng fāng zhì jí shèng， wú lùn yú jiào yú jiǎng， cǐ qī jiē zhēn yú làn shú。 zhì cǐ fó jiào yǐ tóng rú dào dǐng zú 'ér sān。 fó jiào de làn shāng qī zài hàn mò sān guó。 jìn sòng liù cháo zé wéi zhōng guó fó jiào jí zhòng yào zhī fā zhǎn shí qī。 cóng sān shì jì xià bàn qī zhì liù shì jì mò， zhōng guó nán běi yě yóu fēn liè zǒu xiàng tǒng yī。 fó jiào yóu xiān qián nán fāng de zhòng jiǎng hé běi fāng de zhòng chán zhú jiàn guī yú jiào lǜ bìng zhòng， shí jiàn yǔ yì lǐ jù hóng。 sēng yòu de《 hóng míng jí》 biàn jìzǎi liǎo zhè sān bǎi nián jiān fó jiào liú chuán de fēn yún qíng kuàng。 lián xì《 hóng míng jí》 zhōng suǒ shè jí de sēng rén de huó dòng jí fó jiào dà shì， zú yǐ biǎo míng， wèi jìn yǐ lái nán fāng yǐ xuán xué wéi sī xiǎng wén huà zhù liú， běi dì zé réng chéng hàn dài yǐ lái de yīn yáng chèn huì de yǐng xiǎng， biǎo xiàn zài fó jiào zhōng， zé běi fāng zhòng shì xíng jiàn， jí xiū chán、 zào xiàng zhī lèi； nán rén zé yǐ qīng tán shìde xuán lǐ jiàn cháng。 nán běi liǎng dì duì fó jiào ruò yòu jù chì， yě jiù biǎo xiàn zài yī wéi lǐ lùn shàng de zhēng biàn， yī wéi zhèng zhì shàng de bào lì。 jiù《 hóng míng jí》 yán， qí zhōng fǎn yìng chū lái de zhù yào shì jiāng nán de fó jiào dà shì。
　　 sēng yòu zài 〈 hóng míng jí xù 〉 zhōng suǒ shuō， dà fǎ dōng liú chàbù duō wǔ bǎi nián， fó jiào zài zhōng guó yǐn qǐ gè bù xiāng tóng de fǎn yìng， zàn lǐ zhě yòu zhī， huǐ bàng zhě yě bù fá： zhì yú shǒu wén qū rú jù wéi yì jiào， qiǎo yán zuǒ dào zé yǐn wéi tóng fǎ， jù yòu bá běn zhī mí， yǐn yòu zhū zǐ zhī luàn， suì lìng guǐ lùn shāo fán、 é cí kǒng chì。 fū hé dàn míng yè bù fān bái rì zhī guāng； jīng wèi xián shí wú sǔn cāng hǎi zhī shì。 rán yǐ 'àn luàn míng， yǐ xiǎo wǎng dà， suī mò dòng háo fā 'ér yòu chén shì tīng， jiànglìng ruò zhí zhī tú suí wěi biàn 'ér cháng mí， dàozhì zhī lún zhú xié shuō 'ér yǒng nì。 cǐ yōu tú suǒ yǐ yì zhuì， jìng jìng suǒ yǐ nán zhì zhě yě。 yòu yǐ mò xué， zhì shēn hóng hù， jìng yán fú sú， fèn kǎi yú xīn。 suì yǐ yào jí wēi jiān， shān qī yú xiá， zhuàn gǔ jīn zhī míng piān， zǒng dào sú zhī yǎ lùn， qí yòu kè yì jiǎn xié、 jiàn yán wèi fǎ zhì wú dà xiǎo， mò bù bì cǎi。 yòu qián dài shèng shì， shū jì wén shù， yòu yì sān bǎo， yì jiē biān lù， lèi jù qū bié， liè wéi shí juàn。
　　 zhè jiù tòu lù chū《 hóng míng jí》 biān zuǎn de nián dài dà yuē zài sēng yòu de wǎn nián， shí jiān yě tuō dé hěn cháng。 yīn wéi tā zhǐ néng zài yǎng bìng zhī yú， zài bù céng fèng chì bēn zǒu xíng huà de shí hòu cái néng zhuàn xiě biān lù。 sēng yòu zì jǐ shuō míng liǎo tā cǎi biān běn jí de zōng zhǐ：「 fū dào yǐ rén hóng， jiào yǐ wén míng， hóng dào míng jiào， gù wèi zhī《 hóng míng jí》。」 dāng rán， chū yú shí dài suǒ xiàn，《 hóng míng jí》 xiáng yú nán cháo fó jiào 'ér lüè yú běi fāng fó jiào。 hòu lái de táng dào xuān zhe《 guǎng hóng míng jí》 zēng bǔ liǎo bù shǎo yòu guān běi fāng fó jiào de qíng xíng。 zuò zhě zì jǐ zài《 hóng míng jí》 hòu xù yòu shuō tā zhuàn shū shì wéi fǎ yù wǔ、 cuī xié pò huò， shǐ「 mí tú zhī rén， bù yuǎn 'ér fù」。「 zǒng shì zhòng yí， gù yuē hóng míng」，「 hóng míng」 de yì sī yóu shì 'ér lái。
　　
　　 èr、 hàn mò sān guó de fó jiào guān
　　 zhè yī shí qī de zhōng guó rén de fó jiào guān niàn， wǒ men zhǐ néng cóng móu zǐ《 lǐ huò lùn》 suǒ shè de wèn dá zhī jiān qù cāi dù。 móu zǐ《 lǐ huò lùn》 bǎo cún yú《 hóng míng jí》。《 lǐ huò lùn》 qǐ chū yòu jìng chēng《 móu zǐ》。《 lǐ huò lùn》 wéi hàn mò zuò pǐn， shí dài yuē zài 'èr shì jì mò， qí zhōng suǒ yán zuò zhě shēn shì， yán jí líng dì bēng hòu tiān xià rǎo luàn。 líng dì bēng wáng zài gōng yuán 189 nián。 wǒ men yǐ《 lǐ huò lùn》 lái kǎo chá hàn dài de fó jiào guān niàn， qián tí shì jiē shòu tōng cháng de shuō fǎ， fó jiào de chuán rù zài hàn dài， yǒng míng dì zài shì shí。 yě jiù shì shuō yǐ yǒng míng dì qiǎn shǐ qiú fǎ de shí jiān wéi qǐ diǎn。 rán 'ér yīnggāi shuō míng， yī zhǒng zōng jiào wén huà de chuán rù， běn lái nán yǐ yòng mǒu yī jù tǐ shì jiàn zuò wéi zhǔn què biāo zhì。 yī zhǒng yì zhì wén huà zài chū chuán rù shí， zài běn tǔ wén huà miàn qián shì gēn běn bù shòu zhù yì de。 dài dào zhè zhǒng yì zhì de sī xiǎng wéi rén men pǔ biàn zhòng shì shí， huí sù qí chū chuán shí de zhēng xiāng yǐ bù kě néng。 cóng zhè yī yì yì shàng shuō， rú guǒ shuō fó jiào chuán rù zhōng guó， hái yào zǎo bàn gè duō shì jì， jí zài gōng yuán qián 2 nián yì wú bù kě。 jìn lái guó nèi fó xué jiè zhèng zài jì niàn de fó jiào chuán rù zhōng guó 'èr qiān nián huó dòng biàn shì yǐ hàn 'āi dì yuán shòu yuán nián（ gōng yuán qián 2 nián） bó shì dì zǐ qín jǐng xiàn cóng dà yuè shì shǐ zhě yī cún shòu fó jīng yī shì jiàn wéi yǐ jù de。 yǔ cǐ tóng shí， guān yú fó jiào chuán rù zhōng huá de qí tā zhǒng zhǒng yì shuō， xiān bèi xué zhě yǐ yòu kǎo chá biàn wěi hé pī pàn。 dì 'èr， duì yú《 lǐ huò lùn》， wǒ men shì yǐ jù qián bèi xué zhě xiàn chéng de yán jiū jiēguǒ fā yán， jí wǒ men chéng rèn tā zhēn shì gōng yuán 'èr shì jì mò de chǎn wù。 qí lǐ yóu zài yú《 móu zǐ》 yī shū zhōng zuò zhě běn rén suǒ shù jīng lì duō néng yǔ xìn shǐ qì fú。 qí xù shù fó dào， pǐn píng yōu liè， yán duō pǔ shí， méi yòu xū dàn kuā shì， zhāng dà qí cí。 [2]
　　 móu zǐ qí rén， zǎo nián chóng xìn wǔ jīng， bìng cóng rú jiā de lì chǎng 'ér zhì nán guò shén xiān fāng shù， qiě zì bǐ yú mèng kē zhī jù yáng zhū。 tā zhī「 ruì zhì yú fó dào」 wán quán shì shì luàn shí jiān de chǎn wù，《 lǐ huò lùn》 shuō， tā yīn bì shì luàn kè yù yú jiāo zhǐ， hòu zhì jīng zhōu wéi rén zuò mù liáo， zhèng zhǔn bèi chū shǐ， mǔ wáng suì bù xíng。 hòu jǐ jīng lí luàn 'ér chóngxīn píng jià zì jǐ de yī shēng， yǐ wéi「 fāng shì rǎo rǎng， fēi xiǎn jǐ zhī qiū」， yú shì gǒu quán xìng mìng yú luàn shì， ruì yì xiū xí fó dào。《 lǐ huò lùn》 zhōng wǎng wǎng tǎn bái dì tán dào zhōu wéi de rén duì yú fó jiào cǎi qǔ yī zhǒng jī huǐ de tài dù， zhè shì hěn néng shuō míng fó jiào zài chuán rù zhī chū， zài shè huì shàng bìng wèi pǔ biàn dé dào rén men chóng xìn de shí jì qíng kuàng。 yòu rú zuò zhě jiǎ shè wèn dá shuō míng fó jiào， wèn zhě yī fāng shuō「 zǐ yún fó zhì zūn zhì kuài， wú wéi dàn bó， shì rén xué shì duō jī huǐ zhī」。 wèn zhě yòu shuō zì jǐ cóng lái xué xí rú yè，「 wèi wén xiū fó dào yǐ wéi guì， zì sǔn róng yǐ wéi shàng yě」。 zhè de què bù shì fó jiào yǐ jīng wéi zhěng gè shè huì pǔ biàn jiē nà de qì xiàng； bù guò cóng zuò dá zhě gōng rán zhǐ chì shén xiān fāng shù， biǎn chù bǎi jiā jīng diǎn， zì zhāng qí jiào de tài dù ──「 wú jì dǔ fó jīng zhī shuō， lǎn lǎo zǐ zhī yào， shǒu tián dàn zhī xìng， guān wú wéi zhī xíng， hái shì shì shì， yóu lín tiān jǐng 'ér kuī xī gǔ， dēng gāo dài 'ér jiàn qiū dié yǐ。」── zhuóyǎn， fó jiào hái shì pō wéi yī pī shì rén suǒ fú yīng de。 jìn guǎn zài qián miàn tóng yī zuò zhě hái shí shí qiáng diào fó jiào zài lún lǐ jià zhí guān shàng yǔ kǒng lǎo shū tú tóng guī── zhè shì cóng wèi jìn dào hòu shì dū jīhū bù céng gǎi biàn de lì chǎng。《 lǐ huò lùn》 shì fó jiào dì yī cì biǎo xiàn chū zì xìn， shēng yán zì jǐ chāo chū liǎo zhōu kǒng wǔ jīng hé shén xiān fāng shù。 kǒng mèng bèi pì wéi jù zhú， ér fó jiào zé shì「 tiān tíng zhī rì」。 cǐ qī fó jiào bì jìng bù xiàng zhī qián de yī 'èr bǎi nián zhōng nà yàng， kāi shǐ bù zài yǐ bàng dào jiào fāng shù， jiè fāng shù shēn yáng zì jǐ， tā bǎi tuō liǎo jiè huáng lǎo cí sì 'ér cún shēn de dì wèi。
　　 bù guò cǐ shí de fó jiào yòu réng rán dài yòu zhōng guó rén gù yòu de sī xiǎng sè cǎi， bǐ rú duì yú fó tuó běn rén de jīng lì hé tè yì xìng， wán quán shì 'àn zhōng guó rén de shí jiān hé dì lǐ guān niàn lái xù shù de， rú shuō dào fó tuó de chū shēng， yǐ wéi「 fó tuó suǒ yǐ mèng xià zhī yuè shēng zhě， bù hán bù rè， cǎo mù huá yīng， shì hú qiú， yī（ hóng chī） hóng， zhōng lǚ zhī shí yě。 suǒ yǐ shēng tiān zhú zhě， tiān dì zhī zhōng chǔyú zhōng hé yě。」 yìn dù rén suī rán yě yòu zì chēng「 zhōng guó」 de， dàn zhè lǐ běn lùn zuò zhě xiǎn rán shì yào shuō míng shèng rén chū shì bì rán zài shí jiān hé kōng jiān shàng dū shì zhì dà zhì zhèng， chù zhōng hé 'ér bù piān de。 zuò zhě duì yú fó jiào zōng zhǐ de shuō míng， bìng wèi yú chū hòu hàn yǐ lái de dà wén huà huán jìng， zhè yī fāng miàn biǎo xiàn yú fó dào réng rán wǎng wǎng bìng chēng， lìng yī fāng miàn zài zōng jiào xíng shì shàng， biǎo xiàn wéi fó dào dōushì qǔ fǎ cí sì， ér cóng huáng lǎo zhī xué de qīng xū wú wéi， shěng yù qù shē xún qiú shuāng fāng de gòng tóng diǎn。 móu zǐ yī fāng miàn shuō fó zhī míng wéi shì hào， yóu rú sān huáng wǔ dì zhè yàng de shén shèng chēng hū。 zài jiě shì qí fó tuó zhī běn yì「 jué」 shí， jué bìng wèi bèi dāng zuò yì shí de zhuǎn huàn huò zōng jiào tǐ wù jìng jiè de chāo shēng， ér zhǐ bèi shì wéi fāng shù zhī shì de shén yì néng lì， huò zhě lǎo zhuāng de zhì rén zhī zì yóu zhuàng tài， jué zhě néng gòu：「 fēn shēn sǎntǐ， huǎng hū biàn huà， néng xiǎo néng dà， néng yuán néng fāng， néng lǎo néng shǎo， néng yǐn néng zhāng， dǎo huǒ bù shāo， lǚ rèn bù shāng， zài wū bù rǎn， zài huò wú yāng」；《 lǐ huò lùn》 yòu zài jiě shuō fó dào shí shuō：「 dào zhī yán dào yě， dǎo rén zhì yú wú wéi， qiān zhī wú qián， yǐn zhī wú hòu， jǔ zhī wú shàng， yì zhī wú xià， …… gù wèi zhī dào。」 wǒ men jīn tiān lái kàn， zhè yǔ dào jiā huò xuán xué de cún zài běn tǐ bìng wú qū bié。 dào shì wú qián wú hòu， wú shàng wú xià， wú xíng wú xiàng， wú nèi wài biǎo lǐ， zhè wán quán shì lǎo zǐ de shuō fǎ。 bù jǐn rú cǐ， jiù qí zì shēn de zōng jiào zhuī qiú yán， fó jiào yě bìng bù xiǎng yǔ dào jiào lā kāi jù lí。 dào jiào zhuī qiú wú fēi yòu 'èr， yī shì què bìng miǎn zāi， yī shì yǔ huà dēng xiān。 cǐ qī de fó jiào yě zài zhè fāng miàn qū tóng。 dào jiào shì qiú xiān 'ér què sǐ， fó jiào jiǎng jīng líng bù miè。 fú tú yī fāng jiǎng shén líng yì， yě shuō tú chèn， yǔ dào jiào xíng fú lù yě xiāng qù bù yuǎn。 guān yú rén sǐ líng hún bù miè， fó jiào gèngzhíjiē dì tóng xiān qín yǐ lái zhōng guó rén gù yòu de guǐ shén guān niàn shèn zhì fàn líng lùn guān diǎn jié hé qǐ lái。 rú《 móu zǐ》 zhōng shuō， rén sǐ 'ér hún bó lí kāi， néng jiāng hún bó hǎn huí lái， rén zé néng hái shēng， fǒu zé biàn chéng guǐ shén。
　　 shuō dào guǐ hún， yìn dù fó jiào yě jiǎng guǐ hún， dàn tā men sì hū gèng qiáng diào guǐ hún duì rén shēng qián dào dé xiū chí de jié suàn zuò yòng。 lì rú nán chuán《 zhǎnglǎo jì》 151 jì zhōng yòu Migasira zhǎnglǎo cóng wài dào xué dé kòu sǐ rén tóu gǔ 'ér néng què zhī qí wǎng shēng chù de fǎ shù， hòu yù fó tuó， fó tuó shì yǐ yī yǐ chéng 'ā luó hàn dào zhě de tóu gǔ。 zhǎnglǎo huáng rán mò zhī suǒ wǎng。 fó biàn gào sù tā： cǐ 'ā luó hàn de líng hún yǐ jīng zhù yú bù shēng bù sǐ de jìng jiè liǎo， nǐ dāng rán wú cóng zhī dào。 yòu《 zá 'ā hán》 dì 930 jīng shàng， fó de jiā xiāng rén mó hē nán xiàng fó biǎo shì sǐ hòu bù yuàn zài dào fú huá de gā pí luó wèi chéng， fó tuó 'ān wèi tā： yǐ nǐ cháng yè jīng qín xiū xíng， niàn fó fǎ sēng de gōng dé， nǐ yī dàn sǐ hòu shēn tǐ jīng huǒ shāo rì pù fēng chuī biàn huì xiāo shī， dàn nǐ de líng hún yīn jiè shī wén huì suǒ xūn， biàn huì shàng shēng zhì tiān jiè。 lìng yī miàn， zhōng guó rén de líng hún guān， zhù zhòng líng hún shì xiàn shì shēng mìng huó dòng de yán xù： rén sǐ hòu réng rán kě yǐ lǚ xíng shēng qián de 'ēn yuàn， yī rú huó zhe de shí hòu。 rú wèi kē yīn jiù liǎo qí fù wèi wǔ zǐ xiǎo qiè de mìng， nǚ zǐ de fù qīn biàn zài zhàn chǎng shàng jiù tā de mìng。 zhè lǐ de sǐ rén yě zài lǚ xíng huó rén de zé rèn。 cóng hòu hàn 'ān shì gāo yì de《 ā hán zhèng xíng jīng》 biàn yǐ jīng jiǎng dào liǎo「 hún shén」。 dàn wǒ men wú cóng zhī dào hàn dài rén rú hé lǐ jiě tā。 ér cóng《 lǐ huò lùn》 kàn， fó jiào fāng miàn zhī suǒ yǐ kěn dìng líng hún， shì wéi liǎo bù shǐ chí shàn qū 'è de guǒ bào luò kōng：「 yòu dào suī sǐ， shén guī fú táng； wéi 'è jì sǐ， shén dāng qí yāng。 yú fū 'àn yú chéng shì， xián zhì yù yú wèi méng。 dào yǔ bù dào， rú jīn bǐ cǎo， shàn zhī yǔ fú， rú bái fāng hēi。」 tā qiáng diào bù yào zhǐ yǐ yī qī de xiàn shì de yǎn qián shēng mìng wéi jú xiàn， shēng mìng cún zài yòu qí yǒng héng yì yì kě yán， zhǐ yòu xiū dào xiàng shàn cái néng chāo yuè yòu xiàn xìng。 bù kǎo lǜ lái shì， biàn shì dāng xià de zuò 'è。「 yòu dào suī sǐ， shén guī fú táng； wéi 'è jì sǐ， shén dāng qí yāng」， zhè lǐ yǐn chū liǎo fó jiào lún lǐ de yǐ jù， zōng jiào shàn dé tóng bào yìng lián xì qǐ lái。 zhǐ shì zài cǐ gōng dé shàng zhǐ chēng wéi「 dào」。 wǒ men hái kě yǐ zhù yì dào，《 lǐ huò lùn》 zhōng hái kàn bù dào「 sì dà jiē kōng」、「 shí 'èr yuán qǐ」 de jī běn fó jiào lǐ lùn。《 lǐ huò lùn》 zhōng yě wèi tí jí fó jiào de xìn yǎng xíng shì， jìn guǎn zài tā zhī qián jǐ shí nián de zé róng zài jīn sū běi yī dài yòu liǎo jiàn sì gé chónglóu、 sòng jīng jí shè zhāi fàn de fó shì huó dòng。
　　 zǒng 'ér yán zhī，《 lǐ huò lùn》 sān shí qī zhāng jīhū gài kuò liǎo hòu lái fó jiào fā zhǎn dāng zhōng zǒng yào tǎo lùn de suǒ yòu wèn tí。 zhè zhōng jiān， zuì zhòng yào de yòu líng hún bù miè、 fó yǔ kǒng lǎo de guān xì、 huá yí zhī biàn。 hòu miàn hái yào shè jí， cǐ bù zhuì shù。 zǒng zhī，《 hóng míng jí》 zhōng suǒ bǎo cún de《 móu zǐ》 shì zhōng guó fó jiào shǐ shàng zuì zhòng yào de cái liào zhī yī。 cóng zhōng jì kě yǐ kàn dào， fó jiào zài qián hàn yǐ lái zài zhōng guó rén zhōng liú chuán de xíng tài， yě kě yǐ kàn dào hàn mò sān guó shí qī de guān jiàn zhuǎn huà。 yòng xiān bèi xué zhě tānɡ yòng tóng xiān shēng de huà shuō， liǎng hàn zūn huáng lǎo yǔ yīn yáng dào shù， zhì wèi shì 'ér yī biàn， hàoshàng lǎo zhuāng。 dōng hàn shí， fó jiào shàng bèi shì wéi dào shù zhī yī zhǒng， zhì liǎng jìn fó tú xǐ huān xí xuán xué qīng tán yú 。 ér hàn mò de móu zǐ yǐ zài yǐn lǎo zhuāng lái shēn fó zhǐ， zhè jiù kāi qǐ liǎo lìng yī gè shí dài de fó jiào fēng qì。
　　
　　 sān、 liù cháo shí yòu guān fó jiào de zhēng lùn
　　 cóng xī jìn dào nán cháo chén shí， fó jiào yòu jīng lì liǎo yī gè jiào dà de fā zhǎn jiē duàn。 dàn zhè yī shí dài zhōng fó jiào yīn wéi zài zhú bù bǎi tuō duì chuán tǒng de zhōng guó zōng jiào de yǐ fù， zì rán yě jiù zhí jiē miàn duì chuán tǒng sī xiǎng de chōng tū。《 hóng míng jí》 zhōng jì lù liǎo zhè zhǒng jī běn de sī xiǎng lùn zhēng。 àn sēng yòu zì jǐ zài《 hóng míng jí》 de hòu xù zhōng suǒ shuō de， tā zǎi xì kǎo chá liǎo gù yòu de zōng jiào（ sú jiào， gāi zhǐ zhōu kǒng zhī jiào） hé jīng diǎn（ wǔ jīng）， rèn wéi tā「 suǒ zūn wéi tiān， suǒ fǎ wéi shèng」， dàn yī bān rén duì yú zhè zhǒng zōng jiào réng rán shuō bù shàng liǎo jiě， suǒ wèi「 mò cè tiān xíng， mò kuī shèng xīn」， yīn cǐ qí liǎo jiě yě jiù shì méng lóng hé hán hú de， zhì yú fó jiào「 fó zūn yú tiān， fǎ miào yú shèng， huà chū yù zhōng， lǐ jué xì biǎo」， fēi cháng bó dà， chāo chū liǎo fán sú zhī rén de liǎo jiě， rén men duì cǐ dà fǎ zì rán yě jiù gèng jiā jīng yí bù xìn liǎo。 zhè zhǒng yí wèn biǎo xiàn zài liù gè fāng miàn：
　　 yī yí jīng shuō dà 'ér wú zhēng， èr yí rén sǐ shén miè， wú yòu sān shì； sān yí mò jiàn zhēn fó， wú yì guó zhì； sì yí gǔ wú fǎ jiào， jìn chū hàn shì； wǔ yí jiào róng fāng， huà fēi huá sú； liù yí hàn dài fǎ wēi， jìn dài shǐ shèng。
　　 zhè dāng zhōng， wǒ men jīn tiān réng yòu zhòng dà lì shǐ yì yì de lùn zhēng tí mùdì yòu liǎng diǎn， yī shì「 yí xià zhī biàn」 hé yǔ zhī xiāng guān de zhōu kǒng yǔ fó jiào zhī jiān de guān xì yǔ dì wèi zhēng lùn。 lián dài zhe yě shè jí fó jiào sēng gā duì yú shì sú zhèng quán de guān xì， yì bāo hán liǎo shā mén shì fǒu yīngdāng lǐ jìng wáng zhě de wèn tí； qí 'èr biàn shì「 sān shì yòu wú」 hé「 fó zhī zài fǒu」 de wèn tí。 jí zhōng qǐ lái jiǎng， yě jiù shì líng hún yǔ xíng tǐ shì fǒu tóng shí xiāo miè wèn tí， huà wéi shén xué tǎo lùn， biàn shì hún miè yǔ fǒu de zhēng lùn。 hòu zhě yīnggāi shì cǐ yī shí dài zuì guān jiàn de shén xué zhòng xīn。
　　
　　( yī )、 yí xià zhī biàn hé běn mò zhī zhēng
　　《 lǐ huò lùn》 zhōng yǐ jīng kàn chū liǎo zuì chū zhōng huá rén shì， jiù yòu yòng yí xià zhī biàn lái jù chì fó jiào de。
　　 wèn yuē： kǒng zǐ yuē yí dí zhī yòu jūn， bù rú zhū xià zhī wáng yě。 mèng zǐ jī chén xiāng gèng xué xǔ xíng zhī shù yuē： wú wén yòng xià biàn yí， wèi wén yòng yí biàn xià zhě yě。 wú zǐ ruòguàn xué yáo shùn zhōu kǒng zhī dào， ér jīn shè zhī gèng xué yí zhī shù， bù yǐ huò hū？
　　 zhè shì zūn zhōu kǒng 'ér chù fó jiào de lùn diào。 xī jìn shí de dào shì wáng fú zhe《 huà hú jīng》 yě réng yǐ cǐ zhǒng lùn diào wéi jù。 dào liú sòng mò gù huān zhuàn《 yí xià lùn》， nǎi zài cì dà zhāng qí shuō。 qí yào yì wú fēi shuō zhōu kǒng de xué shuō shì quán xíng shǒu lǐ jì shàn zhī jiào， ér fó jiào shì huǐ mào yì xìng jué 'è zhī xué。 gù huān suī wèi quán rán biǎn sǔn fó jiào， dàn yì sī hái shì zhù zhāng fó jué rán bù jí kǒng lǎo de。《 hóng míng jí》 zhōng suī wèi yòu gù huān zhī《 yí xià lùn》， dàn《 hóng míng jí》 juàn 6、 juàn 7 què duō shōu yòu míng sēng shào（《 zhèng 'èr jiào lùn》）、 xiè zhèn zhī（《 zhòng yǔ gù dào shì shū》）、 zhū zhāo zhī（《 nán gù dào shì yí xià lùn》）、 zhū guǎng zhī（《 zī gù dào shì yí xià lùn》）、 shì cí tōng（《 bó gù dào shì》）、 shì sēng mǐn（《 róng huá lùn》） de fǎn bó zhī zhe。《 hóng míng jí》 juàn 1《 lǐ huò lùn》 hòu shàng yòu yì míng zuò zhě de《 zhèng wū lùn》， cóng nèi róng kàn， gū jì shì dōng jìn shí de zuò pǐn， qí lǐ yóu yòu 'èr。 yī shì lùn zhōng yán jí de rén wù yòu hàn mò de zé róng hé jìn shí de shí chóng yǐ jí zhōu zhòng zhì； qí 'èr zé míng xiǎn kě yǐ kàn dào jìn shì yī guān nán dù yǐ hòu duì yú「 wǔ hú luàn huá」 de zēng 'è， suǒ yǐ cái shuō「 hú dí bù zhī lǐ yí， tān lán rěn hài， mèi lì wú chǐ， qīn hài bù yàn， tú liè qún shēng……」。
　　 zhè yī sī xiǎng yán zhì qí shì， yòu yòu dào shì zhe《 sān pò lùn》 [3]　── yì wèi fó jiào rù jiā pò jiā、 rù guó pò guó、 rù shēn pò shēn── gōng jī fó jiào， rèn wéi tā bù shì hé yú huá xià， ér shì shèng rén zhuān wéi hú rén yí dí suǒ shè de。 yīn wéi hòu zhě「 gāng qiáng wú lǐ， bù yì qín shòu」， suǒ yǐ lǎo zǐ cái zuò xíng xiàng jiào huà tā men；《 sān pò lùn》 hái shuō， wèile shǐ yí dí jué zhǒng， suǒ yǐ shèng rén shè fó jiào， jiào dǎo tā men bù hūn bù qǔ。 fó jiào jì shì zhè yàng de miè 'è zhī shù， dāng rán bù shì hé zhōng huá lǐ yí zhī bāng。 yú shì yòu yòu liú xié（《 miè huò lùn》）、 shì céng shùn（《 shì sān pò lùn》） yǐ zhuān wén pò chì bìng wéi fó jiào shēn biàn。 fó jiào fāng miàn de wén zì， yī běn hòu hàn yǐ lái fó jiào chù chù xún qiú yǔ gù yòu wén huà chuán tǒng xiāng yǐ fù de zuò fǎ。 chū qī fó bèi kàn zuò jiǔ shí liù zhǒng dào shù zhī yī， wèi jìn shí zé fó xuán hé yī。 zhì nán cháo shí， zé yī fāng miàn qiáng diào sān jiào shū tú tóng guī， lìng yī fāng miàn zé lì tú biàn míng， kǒng lǎo shì sān jiā， shú wéi gēn běn yǐ jù， shuí yìng jù zhōng xīn dì wèi de wèn tí， zhè jiù yǐn chū liǎo běn mò zhī zhēng。 qián bèi xué zhě tānɡ xī yú rèn wéi běn mò yuán liú kě cóng jǐ fāng miàn kàn。 [4]　 ruò yǐ dào xuán wéi běn， fó lǎo jūn kě wéi běn， zhōu kǒng de jīng shì zhī jiào biàn chéng liǎo mò； dàn ruò shì shì dào liǎng jiā hù zhēng gāo xià， měi yī jiā biàn yǐ zì jǐ wéi běn， yǐ duì fāng wéi mò。 yǐ dào jiào shuō， kǒng zǐ céng wèn xué yú lǎo zǐ， fú tú yīn cǐ yě shǔ lǎo zǐ jiào huà zhī liè， jì rán zhí dì zǐ lǐ， dì wèi dāng rán xùn yī chóu； fó jiào fāng miàn yán， lǎo zǐ wén dào yú zhú gān gǔ xiān shēng， gǔ xiān shēng qí shí jiù shì fó tuó běn rén， yīn cǐ fó lǐ suǒ dāng rán dì zài dào zhī xiān。 [5]　《 hóng míng jí ? miè huò lùn》 shuō， fó xiān yǐ sān dì zǐ rù zhōng guó huà sú， zuì hòu cái yǐ fó jiào gé xié cóng zhèng， yīn cǐ， fó wéi běn， kǒng lǎo jù wéi mò。 qí juàn 8 zhōng《 miè huò lùn》 zé shuō， shì wéi「 zhì dào zōng jí， lǐ guī hū yī； miào fǎ zhēn jìng， běn gù wú 'èr。 fó zhī zhì yě。 zé kōng xuán wú xíng， ér wàn xiàng bìng yìng」。 wàn xiàng wéi ， zōng jí wéi suǒ yǐ 。 yīn 'ér jiē xià qù， lǎo zǐ wǔ qiān yán biàn chéng liǎo huà sú de ， yīn wéi tā yě shì rù guān huà hú de xíng xiàng jiào 。 liú xié de lùn shù shǒu fǎ， zài sī wéi fāng shì shàng tóng dāng shí huò cǐ qián yī qièlùn sān jiào shū tú tóng guī， běn yuán bù 'èr de lùn fǎ xiāng sì。 tā kě yǐ shàng chéng wèi jìn xuán xué de běn wú yòu mò zhī biàn， yě jiù xià qǐ hòu shì de tǐ yòng zhī shuō。
　　 běn mò zhī zhēng zài xíng shì shàng shì kǒng lǎo shì pái zuò cì， ér cóng sī xiǎng shēn céng kàn， běn mò lǐ lùn yùn hán liǎo guān yú zōng jiào xiàn zài zhì xù de zhé xué běn tǐ lùn yǐ jù。 huì yuǎn céng yán「 zhì jí yǐ bù biàn wéi xìng， dé dào yǐ tǐ jí wéi zōng」， běn zhe zhè yī sī xiǎng， tā zài《 shā mén bù jìng wáng zhě lùn》 zhōng zhè me xún qiú fó jiào de chāo shì sú xìng de lǐ yóu： chū jiā shì fāng wài zhī bīn， jué yú wù， yīn 'ér bù bì yǎng zhàng shì sú de yī qiē，「 qí wéi jiào yě， dá huàn lěi yuán yú yòu shēn， bù cún shēn yǐ xī huàn。 zhī shēng shēng yóu yú bǐng huà， bù shùn huà yǐ qiú zōng， qiú zōng bù yóu yú shùn huà…… cǐ lǐ zhī yǔ shì guāi， dào zhī yǔ sú fǎn zhě yě。」 yīn 'ér cóng xíng shì shàng kàn hǎo xiàng chū jiā rén nèi 'ér bù xiào fù mǔ， wài 'ér shī jìng yú jūn wáng， ér jiū qí shí， zhèng zài yú qiú zōng tǐ jí zhě bù bì shùn huà。 yīn wéi「 yōu zōng kuàng miǎo shì tīng zhī wài， bù biàn zhī tǐ chāo hū shì biǎo， gù kě kàng lǐ wàn chéng， gāo shàng qí shì」。 yǔ zuì gāo běn yuán běn tǐ hé yī zhì xìng shǐ chū jiā rén huò dé liǎo bù bì zūn chóng shì sú wáng quán de tè shū dì wèi，「 yī fū quán dé， zé dào qià liù qīn， zé liú tiān xià。 suī bù chù wáng hóu zhī wèi， gù yǐ xié qì huáng jí， dà bì shēng mín yǐ。」 zhè jiù shì qiú zōng jí zhě bù bì shùn sú shì lǐ yí de hán yì suǒ zài。 huì yuǎn zài gāi lùn de《 tǐ jí bù jiān yìng sì》 zhōng zhè me shuō， shì jiā yǔ kǒng zǐ yòu bù tóng de lì jiào fāng shì， ér jiū jí zhī zé què shì yī yàng de。 fó jiào suǒ zhuī qiú de shì zōng jiào jiě tuō， shì xīn nèi zhī jiào； rú jiào zé yǐ zhèng zhì jiù jì wéi zhù yào shǒu duàn， tā shǔ yú xīn wài zhī jiào。 liǎng zhě de gōng néng shì bù tóng de， zhǐ yòu fó néng dá dào chāo yuè shì sú jiè de mù biāo。 huì yuǎn de yì sī， fó jiào gèngzhíjiē tōng wǎng běn jí yuán zé， chū jiā rén yīn cǐ shì dá dào běn tǐ de tǐ zhèng zhě， yīn 'ér tā men yòu lǐ yóu bù zūn xún fēi běn jí de shì sú de lǐ yí zhì dù， jìn guǎn tā men yě bìng bù yào wéi bèi tā。 yīn wéi wáng hóu suǒ yǐ yǔ tiān dì 'ér sān， nà shì yīn wéi wáng zhě yòu zī shēng yùn tōng de 'ēn huì， chū jiā rén yě zhān yòu zhè yàng de 'ēn huì， yīn 'ér méi yòu lǐ yóu bù jìng zhòng wáng zhě。 dàn chū jiā rén yòu yuǎn chāo shì wài de yī miàn， qí shǐ mìng shèn zhì jiē jìn liǎo suǒ yǐ zī shēng tōng yùn de zōng jí。 yīn cǐ， chū jiā rén yòu quán lì fàng qì shì sú de lǐ jìng xíng shì。 tóng yàng de dào lǐ，《 hóng míng jí》 juàn 12 zhōng zhèng dào zǐ《 yǔ shā mén lùn jù shí shū》 yě shì cóng běn mò tǐ yòng de jiǎo dù lái qiáng diào yìng fàng qì yìn dù de fǎ fú lǐ yí， yǐ zhōng guó de zhì dù wéi zhǔn shéng de──「 fū shèng rén zhī xùn xiū běn qū mò， jí xīn wéi jiào， yīn shì chéng yòng， wèi yòu fǎn xìng wéi xíng 'ér dǔ dà huà zhě yě。」 bù guò tā de「 běn」 zài zhè lǐ yǐ jīng shì zhōu kǒng zhī jiào liǎo。《 hóng míng jí》 juàn 12 shàng de fàn tài yǔ shì huì yì děng rén jiù jù shí yí zé de wèn dá， yědōu shì běn zhe zhè yī lǐ lùn luó ji lái jìn xíng de。
　　 nán cháo sòng chū hái yòu suǒ wèi「 hēi bái lùn zhī zhēng」， shuō dào dǐ réng rán shì rú hé cóng běn mò yuán liú de cì dì shàng lái 'ān pái shì kǒng lǎo sān zhě de wèi zhì。 zhè dāng zhōng wú fēi shì xiān jiǎng shū tú tóng guī， ér hòu zài shuō jiào yòu gāo xià。 sān jiào shū tú tóng guī de shuō fǎ zài jìn mò gāo sēng huì yuǎn de zhù shù zhōng biàn yòu liǎo， huì yuǎn de dì zǐ zōng bǐng zài sòng chū zhe《 míng fó lùn》（《 hóng míng jí》 juàn 2） zhōng shuō「 kǒng lǎo rú lái suī sān xùn shū tú， ér xí shàn gòng zhé yě」。 zōng bǐng zhuàn《 míng fó lùn》， shì yīn wéi cǐ xiān shì huì lín xiě liǎo yī piān lùn kǒng shì tóng de《 hēi bái lùn》， qí zhōng jiǎ nǐ bái xué xiān shēng hé hēi xué dào shì wèn dá lái tǎo lùn fó dào liǎng jiā de gāo xià。 àn huì lín de yì sī， zhōu kǒng yǐ rén yì huà tiān xià， shì jiā yǐ rén cí quàn shàn， jiù liǎng zhě de jiù shì huà sú gōng néng 'ér yán， bìng méi yòu tài dà de chā bié， qí shàn shì xiāng tóng de， suǒ yǐ《 hēi bái lùn》 yòu chēng《 jūn shàn lùn》。 dàn huì lín jiē zhe biǎn chù fó jiào， tā rèn wéi， fó jiào jiǎng yōu míng zhī tú lái shēng zhī huà， shí zài xū wàng bù jīng， wū 'ér wú shí。 fó yǐ shuō dì yù shǐ rén mín jù zuì， yòu shuō tiān táng shǐ rén mín huān qí fú， zhè bù jǐn bù shì kè yù zhī xíng， jiǎn zhí shì yǐ tān yù huà shì。 zhè yàng de lì jìng zhī tú yī kāi， fēng huà zì rán rì tuí。 huì lín yòu fǒu rèn fó jīng shàng shuō de wú liàng zhī shòu、 jīn gāng bù huài zhī zhì， jìn yī bù shuō shì jiā lì tú biàn míng de shēng sǐ zhī shì shǔ wū wǎng bù shí。 zhè yàng， nán cháo fó jiào guān yú sān jiào shū tú 'ér zhǐ tóng de tǎo lùn， jiù zhuànxiàng liǎo yī gè gèng dà de lùn zhēng： dào dǐ yòu méi yòu suǒ wèi sān shì yīn guǒ， fó shì fǒu zài， rén sǐ hòu yòu wú líng hún？
　　
　　( èr )、 shén miè yǔ fǒu de zhēng lùn
　　 cóng《 hóng míng jí》 kàn， jìn sòng jiān guān yú rén sǐ líng hún bù miè de shuō fǎ shì fó jiào fāng miàn de zhòng yào jiào yì， sēng rén yě hǎo， shì dà fū yě hǎo， zhǐ yào zuò hù jiào lùn de， dōuyào zài líng hún bù biàn de tí mù shàng biǎo míng zì jǐ de lì chǎng。 sòng chū， yòu zhèng dào zǐ zhe《 shén bù miè lùn》， fǎn bó zhù zhāng xíng shén tóng miè de zhōu kǒng yī shì zhī jiào， tā yě yǐn liǎo huǒ xīn zhī yù lái shuō míng rén sǐ 'ér hún bù miè。 dāng rán， zuì wéi jī liè de zhēng lùn fā shēng zài nán cháo liáng wǔ dì shí。 yóu yú fàn zhěn jiān chí tā de《 shén miè lùn》 ér yóu wǔ dì fā qǐ zhū wáng hé cháo chén duì fàn zhěn de gōng jī bó nán。 [6]　 zhè lǐ fù dài shuō yī jù， nán běi cháo shí guān yú shén miè yǔ fǒu de tǎo lùn， xiǎn rán yòu zhe shēn yuǎn de yǐng xiǎng， cóng zhì jīn réng bǎo cún yú《 míng shì chuán chāo》 shàng de yī duàn huà [7]　 kě yǐ kàn dào yī duàn qià qià cóng fó jiào fāng miàn fǒu dìng shén hún bù miè de shuō fǎ：
　　 yòu wèn wú shén wǒ， jīng yún wàng jiàn shén wǒ， míng zhī wéi xié dǎo， jīn míng fó xìng jí wǒ， míng zhī wéi zhèng jiàn， wài dào míng zhī wéi xié…… wài dào xié jiàn shén wǒ， wú cháng yǐ wéi cháng， fēi xié 'ér hé？ fó fǎ yǐ dì yī yì kōng wéi fó xìng， yǐ fó wéi zhēn wǒ， cháng wǎng 'ér bù biàn， fēi zhèng 'ér hé？…… wèn yuē： ruò wài dào wàng jiàn shén wǒ， yǐ wéi xié dǎo zhě， wèi zhī zhòng shēng wèiyòu shén yé， zhè wú shén yé？ wú shén zhě kǒng kōng xiū fàn xíng， xiū shàn zào 'è shuí shòu bào yìng？
　　 dá yuē： zhòng shēng suī wú cháng zhù zhī shén， ér yòu shàn 'è zhī xīn wéi wàn xíng zhī zhù。 tiān táng dì yù， yǐ xīn wéi běn； yīn guǒ xiāng xù， yóu sī yǐ shēng。 gù 'ěr cháng 'ér bù cún， miè 'ér bù jué， suǒ wèi zhōng dào zhě yě。
　　 wú cháng zhī shén suī yòu shàn 'è zhī xīn。 shàn 'è zhī xīn niàn niàn bù zhù， zào shàn 'è zhī xīn， jì dāng jìng zì miè， wèi lái zhī xīn fēi zào shàn 'è zhī zhù， hé shǐ wèi lái zhī xīn shòu guò qù zhī bào， yòu sì jiá wéi yǐ shòu huò？…… jīng yún： wǔ dào shòu shēng yǐ xīn wéi běn， wú cháng xīn zhě niàn niàn cháng qiān。 wǒ yòu gǔ jīn zhī yì， qián xīn bù dài hòu xīn， ér hòu xīn yīn qián 'ér yòu， shēng sǐ yǐ zhī wú qióng， guǒ bào yǐ zhī bù jué。 jīng yún： jié chū gǔ zhǒng， néng shēng wèi lái wú qióng zhī gǔ； shén miè bù miè， xīn wú bù yīn， tuī gǔ zú yǐ zhī rén， zhī rén zú wù wú shén。 shì yǐ jīng yún： yī qiē zhū fǎ běn yīn yuán， kōng wú zhù。 wú zhù zhī yì qǐ fēi wú shén zhī míng zhèng zāi！
　　 zhè lǐ wǒ men kàn dào， chéng dān zhe shēng sǐ lún huí de zhù tǐ zhī shén， yǐ jīng bèi qǔ xiāo liǎo yǒng héng de shǔ xìng， ér dài zhī yǐ xīn de xiāng xù huó dòng。 cóng 'ér yě jiù wú xū lùn zhèng wài dào suǒ zhí de shén wǒ yǔ yuán xiān suǒ shuō de shén yòu yòu hé qū bié。 dàn yīnggāi shuō míng de shì： zhè yàng de yī tào shuō fǎ zài dāng shí yě zhǐ liú chuán yú fó jiào yì xué sēng rén dāng zhōng， zài mín jiān xìn shì dāng zhōng kě néng liǎo jiě de rén bìng bù duō， dàn rú wǒ men tuī cè， zhè yǔ dāng shí liú xíng de shén miè yǔ fǒu de tǎo lùn yòu guān， yě yǔ yì xué sēng rén dāng zhōng duì yú xīn de běn tǐ xìng lǐ jiě xiāng guān。 rú liáng wǔ dì zài《 lì shén míng chéng fó yì》 [8]　 zhōng biàn yǐ xīn běn wéi「 wú míng zhī shén míng」， tā shuō：「 fū xīn wéi yòng běn， běn yī 'ér yòng shū。 shū yòng zì yòu fēn bié， ér yī běn zhī xìng bù yí。 yī běn zhě jí wú míng shén míng yě。」 tā yǐ wéi cóng tǐ yòng liǎng miàn lái kàn， wú míng shén shí bù duàn， huò zhě zhí qí wéi cháng； xīn niàn bù cháng， huò zhě yòu zhí wéi duàn。「 yīn yòng yí běn， wèi zài běn kě miè； yīn běn yí yòng， wèi zài yòng fú yí。」 xū zhī，「 wú míng tǐ shàng yòu shēng yòu miè， shēng miè shì qí yì yòng。」 liáng wǔ dì de shuō fǎ， tā yǐ jīng cóng tǐ yòng jiǎo dù huì tōng liǎo liú zhuǎn shēng miè hé chū lí lún zhuǎn liǎng zhě de guān xì； yě jiù huì tōng liǎo yī fāng miàn hé yǐ xīn chà nà bù duàn， qián miè hòu shēng； lìng yī fāng miàn， yòu hé yǐ shuō yào shuō「 xīn wéi zhèng yīn， zhōng chéng fó guǒ」。 zhè shì tǐ yòng kāi hé bù tóng de yuán gù。 yòng wǒ men de huà shuō， chǔyú shēng sǐ shì jiān de wú rén， xīn yòng bù duàn， gù huò shí bù duàn； dàn yǐ sān xué kè fú běn huò wú míng， jiè xīn tǐ shì kě yǐ chéng fó de。
　　 rú wǒ men suǒ zhī， yòu guān rén sǐ shén bù miè de shuō fǎ hái kě yǐ shàng sù dào yuǎn gǔ。 jiù nán cháo shí yán， sòng chū zōng bǐng zhuàn《 míng fó lùn》， qí zhù zhǐ zhī yī biàn shì pī bó huì lín《 jūn shàn lùn》 yǐ jí tǎn hù huì lín de hé chéng tiān。《 míng fó lùn》 shè jí de wèn tí hěn duō， jǔ qí dà duān zhě yòu： fǎn bó huì lín duì yú fó jiào kōng wú de wù jiě； shuō míng hé yǐ yīn yuán guǒ bào bù xū； shuō míng hé yǐ fó bù jiàn yú jīn shì； yóu qí shuō míng xíng shén bìng fēi tóng miè。 rán 'ér zōng bǐng《 míng fó lùn》 zhōng zuì zhòng yào de lùn jù yīnggāi shì「 shén zhī bù miè yǔ yuán huì zhī lǐ， jī xí 'ér shèng」。 hé chéng tiān zé lìng zhuàn《 dá xìng lùn》 jiān chí shēng bì yòu sǐ， xíng bì shén sàn。 zhè jiù yǐn qǐ yán yán zhī yǔ tā wǎng fù biàn nán。 jiù huì lín hé hé chéng tiān yán， qí gēn běn wèn tí zài huái yí sān shì yīn guǒ， zhù zhāng yī qiē guī yú xū wú； ér zōng bǐng hé yán yán zhī zé rèn wéi zhòng yuán hé hé 'ér chéng rén shēng， cǐ shì yòu dì。 yīn guǒ xiāng xù kě yǐ jiě shì sān shì huò fú zhī bào； tóng shí， yòu yǐ jī xí 'ér shèng shuō míng zōng jiào xiū xíng hé dào dé xiū yǎng de chāo yuè xìng。
　　 fó jiào fāng miàn de líng hún lùn yī fāng miàn shàng chéng gǔ dài de zōng jiào guān niàn， yě jiù shì shāng zhōu shí dài yǐ lái de guǐ shén jì sì de lǐ lùn qián tí， yòu yóu yú yìn dù fó jiào yè lì xué shuō de yǐng xiǎng 'ér qū xiàng yú jīng wēi huà。 duì yú fó jiào 'ér yán，「 shén」 huò「 jīng shén」 shì yī zhǒng kè guān cún zài， tā shì kuà yuè huò chāo chū wǒ men yòu xiàn de huò gǎn zhī de cún zài fàn wéi de。 tā xiǎn rán yòu bié yú sì dà de wù zhì。 huì yuǎn shuō：「 dì shuǐ huǒ fēng jié 'ér chéng shēn， yǐ wéi shén zhái。…… shén zhī jū zhái， bù dé wú tòng yǎng zhī zhī， gù bù dé tóng tiān dì jiān shuǐ huǒ fēng míng yǐ。」 [9]　 tā yòu qiáng diào liǎo líng hún de tè shū cún zài xìng：「 shén yě zhě yuán yìng wú shēng， miào jìn wú míng， gǎn wù 'ér dòng， jiǎ shù yǐ xíng， gǎn wù 'ér fēi wù， gù wù huà 'ér bù miè； jiǎ shù 'ér fēi shù， gù shù jìn 'ér wú qióng」。
　　 fó jiào de zhè zhǒng rèn shí shuǐ píng， yǔ zhōng guó rén zài nán běi cháo shí dá dào de chōu xiàng sī wéi shuǐ píng shì fēn bù kāi de， gǔ dài de zhé xué běn tǐ lùn jīng wèi jìn xuán xué 'ér yùn niàng chū lái， qí sī xiǎng méng yá shèn zhì kě yǐ zhuī sù dào zhuāng zǐ de「 wù wù zhě fēi wù」。 yī qiē jù tǐ cún zài wù yòu yī gè shǐ qí cún zài zhě， cóng lǎo zhuāng yī pài de guān niàn dāng zhōng， yǐ jīng bāo hán liǎo zhè yàng de méng yá。 wáng bì shuō dé míng bái：「 fū wù zhī suǒ yǐ shēng， gōng zhī suǒ yǐ chéng， bì shēng hū wú xíng， yóu hū wú míng， wú xíng wú míng zhě， wù zhī zōng yě。」。 rén de cún zài yǔ suǒ yǐ shǐ qí cún zài de guān xì， kě yǐ shuō shì néng yòu hé suǒ yòu， shì yòu hé wú、 yòu jí hé wú jí、 běn hé mò de guān xì，《 míng fó lùn》 shuō：「 jì lì yú wèi shēng zhī xiān， zé zhī bù miè yú jì sǐ zhī hòu yǐ」。 zǒng zhī， cóng fó jiào tú yī fāng lái kàn， kěn dìng líng hún de zhì shàng yǔ bù xiǔ shì tóng cǐ yī shí dài fó xuán suǒ dá dào de chōu xiàng sī wéi xiāng yī zhì de。 zhè zhǒng lǐ lùn yě shì pèi hé bìng fú wù yú zōng jiào shén xué de。
　　 líng hún bù miè yì zài fó jiào tú kàn lái， qí zhèng zhì gōng yòng zhì shǎo kě yǐ shuō míng rú jiā de zǔ zōng jì sì hé shén dào shè jiào de kě néng hé bì yào。 líng hún bù miè yì tóng fó jiào nèi bù de lǐ lùn jié hé qǐ lái， yǐ yǎn xià shuō， tā zǎi xì dì shuō míng xiàn shì de shòu yāo xián yú huò fú de yǐ jù； wǎng yuǎn chù shuō， tā jiē shì lǐ、 yuán、 xiū de guān xì， tōng wǎng jiě tuō zhī lù。 zhè tóng xī zhé kāng dé suǒ shuō de dào dé jué duì mìng lìng zhī suǒ yǐ cún zài de sān gè bì yào lǐ lùn qián tí yě shì wěn hé de： shàng dì cún zài、 líng hún bù xiǔ、 zì yóu yì zhì shì dào dé zōng jiào cún zài de jī běn mìng tí。 dào dé xiū yǎng de bì yào huò jìn bù de kě néng biàn dōuzài yú líng hún cún zài yǔ fǒu。《 míng fó lùn》 yòu「 jīn yǐ bù miè zhī shén， hán zhī xiǎo zhī shí， yōu xiǎn yú wàn shì zhī zhōng， kǔ yǐ chuàng 'è， lè yǐ yòu shàn， jiā yòu rì yuè zhī zōng， chuí guāng zhù zhào， hé yuán bù xū jǐ zuānyǎng， yī biàn zhì dào hū？」 dào dé xiàng shàn shì yī gè cháng qī guò chéng， bì xū lěi shì xiū xíng， rú guǒ rén shēng yī qī， yòu wú líng hún kě yán， è rén rú hé gǎi zào？ shèng rén rú hé jī xué？
　　
　　 sì、 jìn sòng shí dài de fó jiào guān niàn
　　 cóng《 hóng míng jí》 kàn jìn sòng fó jiào， wǒ men kě yǐ fā xiàn tā yǔ zhī qián huò zhī hòu de fó jiào dōuyòu chā yì。 jiù ná fó jiào yǔ fēng jiàn zhèng zhì de guān xì kàn， zhè yī shí dài de fó jiào tè diǎn zhù yào biǎo xiàn zài duì yú guó jiā zhèng quán de qiáng liè yǐ lài， yīn cǐ yòu shí tā bèi chēng zuò jūn guó fó jiào。 bù jǐn zài lǐ lùn shàng shuō， běi fāng de shǎo shù mín zú zhèng quán yǐ fó jiào wèiguó jiào， rú hòu zhào shí hǔ suǒ shuō de「 fó shì róng shén， zhèng suǒ yìng fèng」。 tǒng zhì zhě wán quán dì zhī chí fó tú chéng suǒ tuī hóng de fó jiào， yǐ zhī zuò wéi lì guó de sī xiǎng yǐ jù。 yòu rú tán wú chèn qǐ xiān wéi jù qú méng xùn suǒ jìng zhòng。 zhè yòu cóng lìng yī miàn kě yǐ kàn chū tǒng zhì zhě duì fó jiào de gōng lì xìng yǐ lài。 zhè yī tè diǎn gèng biǎo xiàn zài nán cháo de gè dài dì wáng yī bān jūn yǐ fó jiào wéi zhù wáng huà de sī xiǎng gōng jù。 rú sòng wén dì suǒ shuō「 ruò shǐ shuài tǔ zhī bīn jiē chún cǐ huà（ wán quán jiē shòu fó jiào）， zé wú zuò zhì tài píng， fū fù hé shì？」 shì shí shàng， yě zhǐ yòu zhè yī shí dài de fó jiào sēng rén cái néng wán quán dì jiè rù guó jiā zhèng zhì。 dàn zōng jiào yī dàn guòfèn jiè rù guó jiā zhèng zhì， tā de péng zhàng hé fǔ bài yòu shì xiāng guān de。 cóng dōng jìn mò xiào wǔ dì shí（ 373 nián yǐ hòu） de fó jiào zhuàng kuàng kàn chū。《 hóng míng jí》 juàn 1 de《 zhèng wū lùn》 dà yuē shǔ cǐ shí zuò pǐn， shàng miàn yī fāng miàn yǐn wū fó zhě de huà， rèn wéi fó jiào「 dào shì jù liǎn bǎi xìng， dà gòu tǎ sì， huá shì shē chǐ」； shāo wǎn yī diǎn yòu《 hóng míng jí》 juàn 6 shàng zhī shì dào héng de《 shì bó lùn》 kāi piān biàn shuō yì xī zhī nián， jiāng zuǒ yòu rén fǎng hán fēi《 wǔ dù》 gōng jī fó jiào， fā wǔ héng zhī lùn， pēng jī shā mén。 dōng jìn cóng míng dì dào xiào wǔ dì， zhū hòu dū yǔ ní sēng guò cóng shèn mì， ní sēng wǎng wǎng chū rù gōng jìn huò gān cuì zài gōng zhōng lì sì。 ní sēng jiǎ tài hòu huáng fēi zhī shǒu gān zhèng。 xiào wǔ dì shí de sī mǎ dào zǐ shàn quán， yòu chǒng nì ní sēng， qiè nòng gāng quán， jiāo tōng qǐng tuō， huì lù gōng xíng， guān shǎng xíng yù làn zá。 ní gū miào yīn quán qīng yī shí。 liú sòng chū yuán jiā shí， sēng rén huì lín dé wén dì chǒng shǎng，「 jìng cān quán yào， cháo tíng dà shì jiē yǔ yì yān」。 bīn kè fú còu， mén qián chē mǎ cháng yòu jǐ shíshèng zhī duō。 huì lín bèi chēng wéi「 hēi yī zǎixiàng」。 sēng rén zhí jiē cānyù zhèng zhì de xiàn xiàng wéi zhè yī shí dài suǒ tè yòu。 fó jiào de fā zhǎn hé zhèng zhì de hùn luàn wéi liáng cháo de fàn zhěn miáo shù wéi「 fú tú hài zhèng， sāng mén dù sú」。 cóng lì shǐ shàng kàn， suí táng yǐ jiàng， dì shì suī bù fá yǐn sēng rén rù cháo tíng gōng jìng lǐ shì de， dàn bìng bù huì ràng tā men guò wèn jūn guó dà shì。 sēng rén de zuò yòng hái duō bàn jú xiàn yú wéi huáng jiā qí fú hé zài shè huì shàng dǎo mín huà sú。 jǐn cóng zhè yī diǎn kě yǐ shuō shì fēng jiàn guó jiā zài cǐ yī shí qī hái zài mō suǒ zōng jiào yǔ zhèng zhì de qiàdàng guān xì。
　　 dàn jìn sòng shí dài de fó jiào， cóng sān gè céng miàn lái kàn， zhèng zài qū yú chéng shú。 shǒu xiān， fēng jiàn tǒng zhì zhě duì yú zhèng jiào guān xì yòu liǎo shēn yī bù de rèn shí。 zhè yī shí dài de rén men， yī bān dū rèn wéi fó yǔ zhōu kǒng dū gòng míng zhōng xiào xìn shùn（《 lǐ huò lùn》）；「 bǐ fó jīng yě， bāo wǔ diǎn zhī dé， shēn jiā yuǎn dà zhī shí」， shì bāo hán zhōu kǒng qiě chāo chū zhōu kǒng de（《 míng fó lùn》）。 suī rán yě shuō fó jí zhōu kǒng， zhōu kǒng jí fó， dàn hái shì chéng rèn 'èr zhě yòu nèi wài zhī bié。 jiù tǒng zhì zhě yán， zài rèn shí zōng jiào duì yú zhèng zhì yòu fǔ zhù zuò yòng de qián tí xià， bìng méi yòu bǎ nèi wài zhī dào hùn wéi yī tán。 zhì shì zhī shù hé zhì xīn zhī jiào shì qū bié kāi lái liǎo de。《 hóng míng jí》 juàn 11《 dá sòng wén dì zàn yáng fó jiào shì》 zhōng， wén dì yī fāng miàn tóng yì「 liù jīng diǎn wén zài jì sú wéi zhì。 bì qiú xìng líng zhēn 'ào， qǐ dé bù yǐ fó jīng wéi zhǐ nán yé？」 lìng yī fāng miàn yě tóng yì chén xià de shuō fǎ「 qiè kǒng qín chǔ lùn qiáng bīng zhī shù， sūn wú jìn tūn bìng zhī jì， jiāng wú qǔ yú cǐ（ zhǐ fó jiào huò guān yú tiān rén zhī jì de xué wèn）。」 tā men duì yú fù guó qiáng bīng zhī shù yǔ yáo shùn zhī dào yǐ zhì shì jiā zhī jiào zhì xīn zhī shù de qū bié shì yòu qīng chǔ rèn shí de。 yīnggāi shuō， fēng jiàn dì wáng duì yú fó jiào de zuò yòng yě yòu yī gè zhú bù shēn huà de rèn shí guò chéng。 qǐ chū tā men hái shì bào zhe jí gōng jìn lì de tài dù de， yǐ hòu cái jiāng fó jiào zhēn zhèng kàn zuò zhì xīn zhī shù。 qǐ chū wán quán shì yīn wéi tú chèn hé líng yì cái xiāng xìn fó jiào， rú běi liáng jù qú méng xùn rèn wéi xìn fó jiào bìng bù néng bāng zhù tā dǎ bài xià zhī hè lián shì hé tǔyùhún， yǐ wéi「 fèng fó bù yìng」（ bù líng yàn） suǒ yǐ shā diào liǎo tán wú chèn。 xiāng duì yán， zhè dà yuē yě shì nán cháo fó jiào yào lǐ xìng huà yī xiē de zhèng jù。 suí zhe fó jiào de fā zhǎn， tǒng zhì zhě zhù yì dào liǎo zōng jiào zài sī xiǎng kòng zhì fāng miàn bù kě tì dài de miào yòng。 wèn tí zài yú xún qiú zōng jiào yǔ fēng jiàn zhèng quán liǎng zhě de píng héng diǎn。 shì shí shàng， gù yòu de fēng jiàn zhuān zhì guān niàn yǔ wài lái de zōng jiào lǐ yí zhī jiān yī zhí zài xiāng hù tiáozhěng。 zhè jiù fǎn yìng wéi cóng dōng jìn yǔ bīng chuàng yì， huán xuán zài tí chū， bìng zhí dào liú sòng xiào wǔ dì shí hái wèicǐ kāi shā jiè de shā mén lǐ jìng wáng zhě de tǎo lùn； zài hái yòu guān yú sēng rén zài huáng dì miàn qián rú hé zì chēng de wèn tí； fēng jiàn guó jiā rú hé kòng zhì sēng gā， shā tài sēng rén de zhēng lùn。 [10]
　　 kǎo chá yī gè shí dài de fó jiào， yīngdāng kàn tā zài dāng shí shè huì zhōng shàng xià céng de liú xíng zhuàng kuàng， kàn tā zài yī bān dà zhòng zhōng、 zài dì wáng hé shì dà fū zhōng jiān de xìn fèng qíng kuàng。 nán běi cháo shí de fó jiào zài yī bān mín zhòng de xīn mù zhōng， réng zhù yào shì qí fú xiāo zāi de dào shù。《 hóng míng jí》 dāng zhōng wǒ men bù dà kàn dé dào yī bān bǎi xìng xìn fèng de fó jiào zhuàng kuàng。 dàn cóng nà gè shí dài de zào xiàng zào tǎ zhī duō hé xíng xiàng xíng zhāi chàn hé zhū fǎ huì zhī shèng kě yǐ cāi xiǎng yī bān。 dāng shí běi fāng， cóng wáng shì dào mín jiān zào xiàng tǎ lì sì miào， zhuī jiàn chàn huǐ qiú gōng dé de fēng qì jí wéi chāng chì， wáng xù《 jīn shí cuì biān》 zhōng yán jí dà liàng tǎ xiàng de bēi míng， shēn kè 'ér shēng dòng dì fǎn yìng liǎo zhè zhǒng xìn yǎng huó dòng（ suǒ yòu de qiú gōng dé zhě yòu jǐ shí zhǒng chēng hū， dēng zhù、 tǎ zhù、 mǒu mǒu xiàng zhù、 tán yuè zhù、 zhōng zhù、 dēng míng zhù、 shí zhù děng děng）。 yòu cóng sēng yòu de《 chū sānzàng jì jí》 juàn 12 suǒ shōu《 fǎ yuàn zá yuán yuán shǐ jí mù lù》 zhōng， wǒ men kě yǐ kàn dào dāng shí mín jiān fó jiào yí shì zhī duō， yǔ zhī xiāng guān de jīng diǎn zhī zá， lì rú：《 xuán fān xù míng yuán jì》、《 yuán liè dēng jì》、《 fú dí bǎo chuáng yuán jì》、《 dēng wáng gòngyǎng yuán jì》、《 shāo shēn bì zhǐ yuán jì》、《 yuè liù zhāi yuán jì》、《 suì sān cháng zhāi yuán jì》、《 pú sà zhāi fǎ yuán jì》、《 yú lán pén yuán jì》、《 fàng shēng yuán jì》、《 fàng kuàng yě guǐ shí yuán jì》、《 zhòu yòng yáng zhī jìng shuǐ yuán jì》、《 jié zhòu tán yuán jì》、《 pǔ xián liù gēn huǐ fǎ》、《 xū kōng pú sà huǐ fǎ》、《 wéi wáng rén shè fú zhòu yuàn wén》、《 shēng zǐ shè fú zhòu yuàn wén》、《 yuǎn xíng shè fú zhòu yuàn wén》、《 qǔ fù shè fú zhòu yuàn wén》、《 zuò xīn shè zhòu yuàn wén》 rú shì děng děng。
　　 fó jiào yǐ jīng shēn rù dào liǎo shè huì shēng huó de suǒ yòu fāng miàn。 yóu yú shè huì shàng céng de tí chàng， mín jiān fó jiào gè zhǒng qí yuàn yí shì de fàn làn， jiā shàng shè huì zhèng zhì hēi 'àn yǐ zhì sēng gā de fǔ bài， mò fǎ sī xiǎng yǐ jīng liú xíng， jiǎ fó zhī míng de xié jiào chū xiàn， duō yòu zào wěi jīng gǔ huò mín zhòng de， rú sēng yòu zài《 chū sānzàng jì jí》 juàn 5 zhōng suǒ jì de wěi jīng《 sà pó ruò tuó juàn shǔ zhuāng yán jīng》， qí xià yòu：「 yǐng zhōu tóu tuó dào rén miào guāng， jiè suì qī là， jiáo yǐ shèng xiāng， zhū ní yǔ rén， qiān chēng shèng dào…… suì qián xià dū， zhù pǔ hóng sì， zào zuò cǐ jīng。 yòu xiě zài píng fēng， hóng shā yìng fù， xiāng huā gòngyǎng， yún jí sì bù。」 miào guāng yǐ xíng lǜ yìng chù zhǎn， hòu「 zhòng sēng xiáng yì， yǐ lǜ bìn zhì， tiān 'ēn miǎn sǐ， kǒng yú piān dì fù wéi huò luàn， cháng xì dōng zhì。」
　　 shè huì zhōng de rèn hé yī zhǒng zōng jiào xíng tài dōukě yǐ fēn wéi shàng céng de hé xià céng de， yě jiù shì jīng yīng de hé sú zhòng de。 jiù nán běi cháo shí 'ér yán， dài biǎo jīng yīng fó jiào de shì zhí sī xiǎng jiè hé shí dài jīng shén díshì rén men de xìn yǎng xíng shì。 zhè zhǒng fó jiào piān zhòng yú yì lǐ， zhòng shì fó jiào de lǐ lùn céng miàn， dài biǎo liǎo zōng jiào de hé xīn de jīng shén de bù fēn。《 hóng míng jí》 dāng zhōng wǒ men kě yǐ dé kuī yī bān shì dà fū fó jiào guān de sī xiǎng cái liào dà yuē yòu zōng bǐng de《 míng fó lùn》、 xī chāo de《 fèng fǎ yào》、 sūn chuò de《 yù dào lùn》 děng。 yào lǐ jiě zhè jǐ piān fó jiào zhù shù， hái yào shú xī tā men de bèi jǐng cái liào。 jiù tā men xuān yáng de fó jiào yì lǐ yán， gèng duō de dú jiě hái yòu dài yú duì dāng shí lì shǐ de hái yuán， zhè zhǐ kào《 hóng míng jí》 běn shēn shì zuò bù dào de。
　　 jìn sòng shí dài shì dà fū xìn fèng de fó jiào jiù qí gòng xìng 'ér yán， zài lǐ lùn shàng shì xuán xué xìng zhì de， zài jià zhí mù biāo shàng zé zhuī qiú de shì wú zhì wú 'ài de zhì rén jìng jiè， zhuǎn huàn wéi fó jiào zhōng de xíng xiàng biàn shì wéi mó jié jū shì。 wéi mó jié de tán tù qì zhì hé shì chū shì bù 'èr de jīng shén shì dāng shí shì rén de lǐ xiǎng jí zhì。 zhì yú shì rén men de fó xué xiū yǎng， zé duō bàn shì tōng guò míng lǐ yì lùn hé gè zhǒng gè yàng de jiǎng jīng chǎng suǒ xī qǔ de。 rú zhī dào lín zài wǎ guān sì jiǎng《 xiǎo pǐn bān ruò》， zhú fǎ shēn hé sūn chuò dū qù tīng jiǎng。 [11]　 ér 'àn sūn chuò suǒ zhù de《 dào xián lùn》 zhī dào lín shì zhú lín qī xián zhōng xiàng xiù yī yàng de rén wù。 shì dà fū yǔ míng sēng men de lái wǎng bìng bù xiàn yú yī bān de yóu shān wán shuǐ、 yín chàng fù shī， hái yào jǔ xíng gè zhǒng gè yàng de zhāi chàn fǎ huì， zuì cháng jiàn de biàn shì bā guān zhāi huì， bā guān zhāi shì tōng guò zhāi jiè shēn míng qiě shí xíng fó jiào jiè lǜ de zōng jiào yí shì。 bā guān， zhǐ wǔ jiè（ jiè chú shā wàng dào yín yǐn jiǔ） jiā shàng jiè chú huā（ mán） zhuāng diǎn jí huá lì fú shì、 bù shuì gāo guǎng dà chuáng、 guò zhōng bù zài jìn shí sān zhě。 míng sēng yǔ shì rén jù zài yī qǐ xíng bā guān zhāi jiè shì dāng shí hěn cháng jiàn de xìn yǎng huó dòng。 [12]　 fó jiào tú zài dāng shí chí zhè zhǒng zhāi jiè de， yī yuè yīngyǒu liù cì， chēng liù zhāi rì。 měi nián yòu yòu sān gè yuè de qián shí wǔ tiān yě shì yào fèng zhāi de。 [13]　 shì dà fū men de xìn yǎng huó dòng yě hái bāo kuò zào xiàng zào tǎ、 shī qián zào sì、 shè fǔ dì wéi sì、 shè shēn wéi shè nú。 suǒ yòu zhè xiē dū biǎo míng liǎo fó jiào gōng dé guān niàn de shēn kè yǐng xiǎng。 yóu qí zhòng yào de shì jī yú jìng tǔ sī xiǎng de jié shè niàn fó。 lú shān huì yuǎn suǒ kāi chuàng de lián shè zài zhōng guó fó jiào shǐ shàng de zhòng dà yì yì shì jí yìng zhòng shì de。
　　 cóng xī chāo de《 fèng fǎ yào》， wǒ men zhī dào dāng shí shè huì shàng liú xíng de fó jiào jīng diǎn， yě zhī dào liǎo yī bān fó jiào tú duì yú fó jiào yì lǐ de jiē shòu chéng dù： sān guī wǔ jiè shí shàn de fó jiào tú jī běn zhǔn zé、 wǔ dào sān tú wǔ gài liù yù de jī běn jiào yì。 zǒng 'ér yán zhī， fó jiào de xìn yǎng kě yǐ gài kuò wéi rén shēng kǔ tòng， sān jiè jí shì dì yù、 yīn guǒ bào yìng sān shì bù shuǎng de jī běn xìn tiáo。 wǒ men xiāng xìn《 fèng fǎ yào》 zhōng suǒ shuō， chú yòu yī bān dài biǎo xìng wài， hái yòu tè shū de yǔ xī chāo gè rén jīng lì yòu guān de nèi róng。 suǒ yǐ tā cái chén tòng 'ér yì wèi shēn cháng dì zài yán jí《 zhèng zhāi jīng》 [14]　 shí qiáng diào「 dàn dé shuō rén bǎi shàn， bù dé shuō rén yī 'è」。 zhè yī diǎn shì tè bié yòu yì sī de， yóu qí tā hái yǐn liǎo chén píng de yī jù huà「 wǒ duō yīn móu， zǐ sūn bù chāng」， yòu yǐn liǎo《 ní huán jīng》「 fù zuò bù shàn， zǐ bù dài shòu； zǐ zuò bù shàn， fù bù dài shòu。」 dàn bù zhī dào， xī chāo shì rú hé kàn dài jiāng tā tóng chuán tǒng de「 jī shàn yú qìng， jī 'è yú yāng」 de shuō fǎ zhī jiān de chā yì de。 tā yǐn《 shí 'èr mén jīng》 suǒ fā huī de「 shēn bù jiǔ cún， wú wù cháng zhù， yí jí dāng nián shī 'ēn xíng huì」 dà gài kě yǐ shuō míng tā de cái fù guān huò jià zhí guān。《 shì shuō xīn yǔ》 chēng zàn tā de kāng kǎi hǎo shī、「 rèn xīn dú yì」， tā céng zài yī tiān zhī nèi jiāng tā lǎo zǐ jù liǎn de qiān wàn jīn qián sàn jìn； jù shuō tā zài shēn qián， zhǐ yào yòu fēng zī gāo shàng de rén xiǎng tuì yǐn de， tādōu bù xī qīng qí bǎi wàn zhī zī wéi zào lì jū yǔ。
　　 cóng sūn chuò de《 yù dào lùn》 fǎn yìng chū dōng jìn shì rén de zōng jiào lǐ xiǎng， zài tā men yǎn zhōng， fó shì tǐ dào de shèng rén， suǒ yǐ néng gòu「 gǎn yìng shùn tōng， wú wéi 'ér wú bùwèi」， suǒ yǐ jiān yòu xū jì zì rán hé shén huà wàn wù 'èr zhě。 zhè shì yī zhǒng děng liàng qí guān fó dào de jiàn dì。 zhì yú tóng rú jiā lún lǐ， tā men tóng yàng zuò liǎo huì tóng de gōng zuò， qiáng diào fó jiào yě zhòng xiào dào。 ér rú guǒ cóng zhōng jí zhī dào（「 jiān shàn dà tōng zhī dào」） kàn， fó jiào de xiào yǔ rú zhě suǒ shuō de zhōng zhī jiān shì yī zhǒng「 xiǎo wéi yú cǐ 'ér shí dà shùn yú bǐ」 guān xì。 yīn guǒ bào yìng zhī shuō réng rán shì《 yù dào lùn》 de jī běn sī xiǎng。 [15]
　　 zhì yú rú hé kàn dài gè rén de xiàn shí jìng yù bìng jiě shì zhè zhǒng jìng yù de hé lǐ xìng， rú hé kàn dài gè rén de zōng jiào xìn yǎng hé zōng jiào xiū chí tóng zuì zhōng de jiě tuō de guān xì， rú hé gū jià fó jiào zhōng jí mù biāo de xiàn shí xìng。 wǒ men xiāng xìn， zōng bǐng zài tā de《 míng fó lùn》 zhōng suǒ shuō de jù yòu shēn kè de dài biǎo xìng：「 shén zhī bù miè jí yuán huì zhī lǐ， jī xí 'ér shèng」。 zhè yī mìng tí kěn dìng liǎo zōng jiào xiū xíng de zhù tǐ hé gōng dé lì yì de xiǎng shòu zhě， yě zhǐ chū liǎo shàn 'è pǐn xíng jí guǒ bào zhī jiān de xíng yǐng shēng xiǎng de guān xì， jìn 'ér yě yóu zhè zhǒng yīn guǒ bì rán xìng yǐn chū liǎo chéng fó chéng shèng de kě néng xìng。 zōng bǐng hái jiě shì liǎo gè rén dòng jī de lún lǐ xìng zhì tóng gè rén de jù tǐ jìng yù de lián xì：「 zhòng biàn yíng shì， qún xiàng mǎn mù， jiē wàn shì yǐ lái jīng gǎn zhī suǒ jí yǐ…… xīn wéi fǎ běn， xīn zuò tiān táng， xīn zuò dì yù， yì yóu cǐ yě。」 zōng bǐng hái hé lǐ dì zài líng hún bù miè hé zōng jiào de zhōng jí tǐ zhēn shí wú wàng de qián tí xià róu hé liǎo rú jiā de sù mìng lùn yǔ fó jiào de yīn yuán guān：
　　 fū cháng wú zhě， dào yě。 wéi fó zé yǐ shén fǎ dào， gù dé yǔ dào wéi yī； shén yǔ dào wéi 'èr， èr gù yòu zhào。 yǐ tōng huà yī， gù cháng yīn 'ér wú zào。 fū wàn huà zhě， gù gè suí yīn yuán zì zuò yú dà dào zhī zhōng yǐ。 jīn suǒ yǐ chēng fó yún zhū fǎ zì zài bù kě sī yì zhě， fēi yuē wéi kě bù yóu yuán shù yuè sù mìng 'ér héng jì yě。
　　 wǒ men shuō jìn sòng fó jiào de qū yú chéng shú， yě bāo hán liǎo tā yǐ jīng néng gòu yuán róng dì xī shōu gù yòu de chuán tǒng， tóng shí yòu jiān chí yòng zì jǐ de jī běn jiào lǐ lái shuō míng yǔ zhòu rén shēng。 zhè yě zhèng shì《 míng fó lùn》 zài zhōng guó fó jiào sī xiǎng shǐ shàng yòu zhòng dà yì yì de yuán wěi suǒ zài。
　　 yǐ běn wén shuō jìn sòng shí dài díshì dà fū fó jiào， wǒ men de yì lùn duō bàn liú yú fú fàn。 lì rú， xiè líng yùn yǔ xī chāo dū shǔ yú shì dà fū fàn chóu。 dàn qián zhě zài gè xìng shàng jiào hòu zhě gèng jù míng shì pài tóu， jiù duì fó jiào de lǐ jiě 'ér yán， xiè líng yùn de fó jiào gèng jù yòu qīng tán de hé yǐn yì de xuán xué xìng zhì， zhè jì tóng tā zì jǐ de shī rén qì zhì yòu guān， yě tóng tā chū shēn yú míng mén wàng zú yòu zhù yào hùn yú míng sēng míng shì zhī zhōng de shēng huó shì fēn bù kāi de（ qí shí tā yòu hěn qiáng de míng lì xīn。 tā de gè rén bēi jù cóng mǒu zhǒng yì yì shàng shuō， biàn yǔ tā bìng wèi zhēn zhèng xī niàn wàng qíng yú sú shì xiāng guān）。 ér xiàng xī chāo， tóng yàng chū shēn yú shì jiā dà zú， dàn zǎo nián tóu shēn yú dōng jìn de jūn shì jí tuán， yǔ guó jiā zhòng chén hé quán chén guò cóng， zhì shēn yú jūn shì hé zhèng zhì xuán wō dāng zhōng。 tā zì jǐ de duō bàn shǔ yīn móu jiā de shēng huó bì rán gěi tā de fó jiào xìn niàn liú xià wán quán bù tóng de hén 。 zhè shì wǒ men dú jiě《 fèng fǎ yào》 shí bù néng bù zhù yì de。 xiāng duì yán， xiè líng yùn de fó jiào jù yòu gèng gāo de sī biàn xìng zhì， tā gǎi dìng rùn shì de nán běn《 niè pán jīng》， yǐ jí tā suǒ zhuàn xiě de《 biàn zōng lùn》 [16]　 dū chōng fēn shuō míng liǎo zhè yī diǎn， jìn guǎn wǒ men kě yǐ duàn dìng zhōng de dùn wù shuō hé shèng rén kě zhì de zhù zhāng duō bàn shòu lái zì zhú dào shēng de yǐng xiǎng。
　　 zuì hòu shuō liǎng jù。《 hóng míng jí》 shì yī jí zhòng yào de zhù yào yòu guān nán cháo fó jiào zhuàng kuàng de zī liào jí。 dàn duì《 hóng míng jí》 de shēn kè liǎo jiě qǔ jué bèi jǐng zī liào de bǎ wò， yě jiù shì duì sēng chuán hé zhèng shǐ zhōng xiāng guān cái liào de jù tǐ bǎ wò。《 hóng míng jí》 de jià zhí，《 sì kù tí yào》 zhuàn shù zhě shì fēn liǎng miàn lái shuō de， yī fāng miàn cóng zhèng tǒng rú jiā de lì chǎng shàng shuō：「 fū tiān bù yán 'ér zì zūn， shèng rén zhī dào bù yán 'ér zì xìn， bù dài kuā bù dài biàn yě， kǒng rén bù zūn bù xìn 'ér 'áo zhāng qí wài yǐ mí féng zhī， shì yì bù zú yú zhōng zhī míng zhèng yǐ。」 nà yì sī shì shuō， lìng yī miàn yě hái chéng rèn tā de zhòng yào shǐ liào jià zhí， bìng qiě shuō tā shǔ shì mén zhōng de yǎ xùn zhī yán──「 rán liù dài yí biān liú chuán zuì gǔ， liáng yǐ qián míng liú zhù zuò jīn wú zhuān jí xíng shì zhě， pō lài yǐ cún。 zhōng shèng yōng sú zī liú suǒ zhuàn shù。 jiù shì yán shì， yóu bǐ jiào zhōng yǎ xùn zhī yán yě。」
　　(《 hóng míng jí》 suǒ fǎn yìng de fó jiào guān niàn wén / sòng lì dào )