wǒ de yī piān lì shǐ de sù xiě《 chū guān》 zài《 hǎi yàn》 〔 ２ 〕 shàng yī fā biǎo， jiù yòu liǎo bù shǎo de pī píng， dàn dà dǐ zì qiān wéi“ dú hòu gǎn”。 yú shì yòu rén shuō：“ zhè shì yīn wéi zuò zhě de míng shēng de yuán gù”。 huà shì bù cuò de。 xiàn zài xǔ duō xīn zuò jiā de nǔ lì zhī zuò， dōuméi yòu zhè me de shòu pī píng jiā zhù yì， ǒu huò wéi dú zhě suǒ fā xiàn， xiāo shàng yī 'èr qiān bù， biàn shénme“ míng lì shuāng shōu”〔 ３〕 yā，“ bù gāi huí lái” yā，“ jī li gū lū” yā， qún qǐ 'ér dǎ zhī， wéi kǒng tā hái yòu huó qì， yī dìng yào nòng dào cǐ hòu yī shēng bù xiǎng， zhè cái suàn tiān xià tài píng， wén tán wàn suì。 rán 'ér bié yī fāng miàn， kāng kǎi jī 'áng zhī shì yě lòuliǎn liǎo， tā jǐ zhǐ dà jiào dào：“ wǒ men zhōng guó yòu bàn gè tuō 'ěr sī tài méi yòu？ yòu bàn gè gē dé méi yòu？” cán kuì dé hěn， shí zài méi yòu。 bù guò qí shí yě bù bì zhè me jī 'áng， yīn wéi cóng dìqiào níng jié， jiàn yòu shēng wù yǐ zhì xiàn zài， zài 'é guó hé dé guó， tuō 'ěr sī tài hé gē dé yě zhǐ yòu gè yī gè。
　　 wǒ bìng méi yòu zāo zhe zhè zhǒng dǎ jī hé dònghè， shì wàn fēn xìng fú de， bù guò zhè huí què xiǎng pò liǎo xiàng lái duì yú pī píng dū shǒu jiān mò de lǎo lì， lái shuō jǐ jù huà， zhè yě bìng wú tā yì， zhǐ yǐ wéi pī píng zhě yòu cóng zuò pǐn lái pī pàn zuò zhě de quán lì， zuò zhě yě yòu cóng pī píng lái pī pàn pī píng zhě de quán lì， zán men yě bù fáng tán yī tán 'ér yǐ。
　　 kàn suǒ yòu de pī píng， qí zhōng yòu liǎng zhǒng， shì bǎ wǒ yuán shì xiǎo xiǎo de zuò pǐn， suō dé gèng xiǎo， huò zhě jiǎn zhí fēng bì liǎo。
　　 yī zhǒng， shì yǐ wéi《 chū guān》 zài gōng jī mǒu yī gè rén。 zhè xiē huà， zài péng yǒu xián tán， suí yì shuō xiào de shí hòu， zì rán shì wú suǒ bù kě de， dàn ruò xíng zhū bǐ mò， zhāo shì dú zhě， zì yǐ wéi dé liǎo zhè zuò pǐn de hún líng， què wèi miǎn xiàng hòu jiē 'ā gǒu de mā mā。 tā shì zhǐ zhī dào， yě zhǐ 'ài tīng bié rén de yīn sī de。 bù xìng wǒ nà《 chū guān》 bìng bù hé yú zhè yī liú rén de wèi kǒu， yú shì yī zhǒng xiǎo bào shàng pī píng dào：“ zhè hǎo xiàng shì zài fěng cì fù dōng huá， rán 'ér yòu bù shì。”〔 ４〕 jì rán“ rán 'ér yòu bù shì”， jiù kě jiàn bìng bù“ shì zài fěng cì fù dōng huá” liǎo， zhè bù shì gāi cóng bié chù zhuóyǎn liǎo me？ rán 'ér tā yīn cǐ yòu jué dé háo wú yì wèi， yī dìng yào shí zài“ shì zài fěng cì fù dōng huá”， zhè cái cháng chū yì wèi lái。
　　 zhè zhǒng kàn fǎ de rén men， shì bìng bù hěn shǎo de， hái jì dé zuò《 ā zhèng chuán》 shí， jiù céng yòu xiǎo zhèng kè hé xiǎo guān liáo huáng nù， yìng shuō shì zài fěng cì tā， shū bù zhī 'ā de mó tè 'ér， què zài bié de xiǎo chéng shì zhōng， ér tā yě shí zài zhèng zài gěi rén jiā dǎo mǐ。 dàn xiǎo shuō lǐ miàn， bìng wú shí zài de mǒu jiá huò mǒu yǐ de me？ bìng bù shì de。 cháng shǐ méi yòu， jiù bù chéng wéi xiǎo shuō。 zòng shǐ xiě de shì yāo guài， sūn wù kōng yī gè jīn dǒu shí wàn bā qiān lǐ， zhū bā jiè gāo lǎo zhuāng zhāo qīn， zài rén lèi zhōng yě wèi bì méi yòu shuí hé tā men jīng shén shàng xiāng xiàng。 yòu shuí xiāng xiàng， jiù shì wú yì zhōng qǔ shuí lái zuò liǎo mó tè 'ér， bù guò yīn wéi shì wú yì zhōng， suǒ yǐ yě kě yǐ shuō shì shuí jìng hé shū zhōng de shuí xiāng xiàng。 wǒ men de gǔ rén， shì zǎo jué dé zuò xiǎo shuō yào yòng mó tè 'ér de， jì dé yòu yī bù bǐ jì， shuō shī nài 'ān〔 ５〕 héng héng wǒ men yě gū qiě rèn wéi zhēn yòu zhè zuò zhě bà héng héng qǐng huà jiā huà liǎo yī bǎi líng bā tiáo liángshānpō shàng de hǎo hàn， tiē zài qiáng shàng， chuài mó zhe gè rén de shén qíng， xiě chéng liǎo《 shuǐ hǔ》。 dàn zhè zuò zhě dà yuē shì wén rén， suǒ yǐ míng bái wén rén de jì liǎ， ér bù zhī dào huà jiā de néng lì， yǐ wéi tā dǎo néng píng kōng chuàng zào， yòng bù zhe mó tè 'ér lái zuò biāo běn liǎo。
　　 zuò jiā de qǔ rén wéi mó tè 'ér， yòu liǎng fǎ。 yī shì zhuān yòng yī gè rén， yán tán jǔ dòng， bù bì shuō liǎo， lián wēi xì de pǐ xìng， yī fú de shì yàng， yě bù jiā gǎi biàn。 zhè bǐ jiào de yì yú miáo xiě， dàn ruò zài shū zhōng shì yī gè kěwù huò kě xiào de juésè， zài xiàn zài de zhōng guó kǒng pà dà dǐ yào rèn wéi zuò zhě zài bào gè rén de sī chóu héng héng jiào zuò“ gè rén zhù yì”， yòu pò huài“ lián hé zhàn xiàn” zhī zuì， cóng cǐ hěn bù róng yì zuò rén〔 ６〕。 èr shì zá qǔ zhǒng zhǒng rén， hé chéng yī gè， cóng hé zuò zhě xiāng guān de rén men lǐ qù zhǎo， shì bù néng fā jiàn qièhé de liǎo。 dàn yīn wéi“ zá qǔ zhǒng zhǒng rén”， yī bù fēn xiāng xiàng de rén yě jiù gèng qí duō shù， gèng néng zhāo zhì guǎng dà de huáng nù。 wǒ shì yī xiàng qǔ hòu yī fǎ de， dāng chū yǐ wéi kě yǐ bù chù fàn mǒu yī gè rén， hòu lái cái zhī dào dǎo chù fàn liǎo yī gè yǐ shàng， zhēn shì“ huǐ zhī wú jí”， jì rán“ wú jí”， yě jiù bù huǐ liǎo。 kuàng qiě zhè fāng fǎ yě hé zhōng guó rén de xí guàn xiāng hé， lì rú huà jiā de huà rén wù， yě shì jìng guān mò chá， làn shú yú xīn， rán hòu níng shén jié xiǎng， yī huī 'ér jiù， xiàng lái bù yòng yī gè dān dú de mó tè 'ér de。
　　 bù guò wǒ zài zhè lǐ， bìng bù shuō fù dōng huá xiān shēng jiù zuò bù dé mó tè 'ér， tā yī jìn xiǎo shuō， shì yòu dài biǎo yī zhǒng rén wù de zī gé de； wǒ duì yú zhè zī gé， yě háo wú qīng shì zhī yì， yīn wéi shì jiān jìn bù liǎo xiǎo shuō de rén men dǎo duō dé hěn。 rán 'ér zòng shǐ shuí zhěng gè de jìn liǎo xiǎo shuō， rú guǒ zuò zhě shǒu wàn gāo miào， zuò pǐn jiǔ chuán de huà， dú zhě suǒ jiàn de jiù zhǐ shì shū zhōng rén， hé zhè céng jīng shí yòu de rén dǎo bù xiāng gān liǎo。 lì rú《 hóng lóu mèng》 lǐ jiǎ bǎo yù de mó tè 'ér shì zuò zhě zì jǐ cáo chuān〔 ７〕，《 rú lín wài shǐ》 lǐ mǎ 'èr xiān shēng de mó tè 'ér shì féng zhí zhōng〔 ８〕， xiàn zài wǒ men suǒ jué dé de què zhǐ shì jiǎ bǎo yù hé mǎ 'èr xiān shēng， zhǐ yòu tè zhǒng xué zhě rú hú shì zhī xiān shēng zhī liú， zhè cái bǎ cáo chuān hé féng zhí zhōng niàn niàn bù wàng de jì zài xīn 'ér lǐ〔 ９〕： zhè jiù shì suǒ wèi rén shēng yòu xiàn， ér yì shù què jiào wéi yǒng jiǔ de huà bà。
　　 hái yòu yī zhǒng， shì yǐ wéi《 chū guān》 nǎi shì zuò zhě de zì kuàng， zì kuàng zǒng dé zhàn diǎn shàng fēng， suǒ yǐ wǒ jiù shì qí zhōng de lǎo zǐ〔 １ ０〕。 shuō dé zuì qī cǎn de shì qiū yùn duó〔１１〕 xiān shēng héng héng
　　“ …… zhì yú dú liǎo zhī hòu， liú zài nǎo hǎi lǐ de yǐng zǐ， jiù zhǐ shì yī gè quán shēn xīn dū jìn yín zhe gū dú gǎn de lǎo rén de shēn yǐng。 wǒ zhēn qiē dì gǎn jué zhe dú zhě shì huì zhuì rù gū dú hé bēi 'āi qù， gēn zhe wǒ men de zuò zhě。 yào shì zhè yàng， nà me， zhè piān xiǎo shuō de yì yì， jiù yào wú xíng dì xuē ruò liǎo， wǒ xiāng xìn， lǔ xùn xiān shēng yǐ jí xiàng lǔ xùn xiān shēng yī yàng de zuò jiā men de běn yì shì bù zài zhè lǐ de。……”（《 měi zhōu wén xué》 de《 hǎi yàn dú hòu jì》）
　　 zhè yī lái zhēn shì fēi tóng xiǎo kě， xǔ duō réndōu“ zhuì rù gū dú hé bēi 'āi qù”， qián miàn yī gè lǎo zǐ， qīng niú pì gǔ hòu miàn yī gè zuò zhě， hái yòu“ yǐ jí xiàng lǔ xùn xiān shēng yī yàng de zuò jiā men”， hái yòu xǔ duō dú zhě men lián qiū yùn duó xiān shēng zài nèi， jìng yī kē fēng shìde yǒng“ chū guān” qù liǎo。 dàn shì， cháng shǐ rú cǐ， lǎo zǐ jiù yòu bù“ zhǐ shì yī gè quán shēn xīn dū jìn yín zhe gū dú gǎn de lǎo rén de shēn yǐng”， wǒ xiǎng tā shì huì bù zài chū guān， huí shàng hǎi qǐng wǒ men chī fàn， chū tí mù zhēng jí wén zhāng， zuò dào dé wǔ bǎi wàn yán de liǎo。
　　 suǒ yǐ wǒ xiàn zài xiǎng zhàn zài guān kǒu， cóng lǎo zǐ de qīng niú pì gǔ hòu miàn， wǎn liú zhù“ xiàng lǔ xùn xiān shēng yī yàng de zuò jiā men” yǐ jí xǔ duō dú zhě men lián qiū yùn duó xiān shēng zài nèi。 shǒu xiān shì qǐng bù yào“ zhuì rù gū dú hé bēi 'āi qù”， yīn wéi“ běn yì shì bù zài zhè lǐ”， qiū xiān shēng shì zǎo zhī dào de， dàn shì méi shuō chū zài nà lǐ， yě xǔ kàn bù chū zài nà lǐ。 cháng shì qián zhě， zhēn shì“ zhè piān xiǎo shuō de yì yì， jiù yào wú xíng dì xuē ruò liǎo”； cháng yīn hòu zhě， nà me， què shì wǒ de wén zì huài， bù gòu fēn míng de chuán chū“ běn yì” de yuán gù。 xiàn zài lüè shuō yī diǎn， suàn shì jìng sǎo yī huí liǎng yuè yǐ qián“ liú zài nǎo hǎi lǐ de yǐng zǐ” bà héng héng lǎo zǐ de xī chū hán gǔ， wèile kǒng zǐ de jǐ jù huà， bìng fēi wǒ de fā jiàn huò chuàng zào， shì sān shí nián qián， zài dōng jīng cóng tài yán〔１２〕 xiān shēng kǒu tóu tīng lái de， hòu lái tā xiě zài《 zhū zǐ xué lüè shuō》 zhōng， dàn wǒ yě bìng bù xìn wéi yī dìng de shì shí。 zhì yú kǒng lǎo xiāng zhēng， kǒng shèng lǎo bài， què shì wǒ de yì jiàn： lǎo， shì shàng róu de〔１３〕；“ rú zhě， róu yě”〔１４〕， kǒng yě shàng róu， dàn kǒng yǐ róu jìn qǔ， ér lǎo què yǐ róu tuì zǒu。 zhè guān jiàn， jí zài kǒng zǐ wéi“ zhī qí bù kě wéi 'ér wéi zhī”〔１５〕 de shì wú dà xiǎo， jūn bù fàng sōng de shí xíng zhě， lǎo zé shì“ wú wéi 'ér wú bùwèi”〔１６〕 de yī shì bù zuò， tú zuò dà yán de kōng tán jiā 。 yào wú suǒ bùwèi， jiù zhǐ hǎo yī wú suǒ wéi， yīn wéi yī yòu suǒ wéi， jiù yòu liǎo jiè xiàn， bù néng suàn shì“ wú bùwèi” liǎo。 wǒ tóng yì yú guān yǐn zǐ〔１７〕 de cháo xiào： tā shì lián lǎo pó yě qǔ bù chéng de。 yú shì jiā yǐ màn huà huà， sòng tā chū liǎo guān， háo wú 'ài xī， bù liào jìng rě qǐ qiū xiān shēng de zhè yàng de qī cǎn， wǒ xiǎng， zhè dà yuē yī dìng yīn wèiwǒ de màn huà huà hái bù zú gòu de yuán gù liǎo， rán 'ér rú guǒ gèng jiāng tā de bí zǐ tú bái， shì bù zhǐ“ zhè piān xiǎo shuō de yì yì， jiù yào wú xíng dì xuē ruò” ér yǐ de， suǒ yǐ yě zhǐ hǎo zhè yàng zǐ。
　　 zài yǐn yī duàn qiū yùn duó xiān shēng de dú bái héng héng“…… wǒ gēngxiāng xìn， tā men shì yī dìng huì jì xù dì yùn yòng tā men de xīn lì hé bǐ lì， qīng zhù dào gèng yòu lì yú shè huì biàn gé fāng miàn， shǐ fán shì yòu lì de lì liàng dū jí zhōng qǐ lái， jiā qiáng qǐ lái， tóng shí shǐ fán shì kě néng yòu lì de lì liàng dū zhuǎn wèiyòu lì de lì liàng， yǐ lián jié chéng yī gè jù dà wú bǐ de lì liàng。”
　　 yī wéi 'ér“ chéng yī gè jù dà wú bǐ de lì liàng”， jǐn cì yú“ wú wéi 'ér wú bùwèi” yī děng， wǒ“ men” shì méi yòu zhè zhǒng xuán miào de běn lǐng de， rán 'ér wǒ“ men” hé qiū xiān shēng bù tóng zhī chù què jiù zài zhè lǐ， wǒ“ men” bìng bù“ zhuì rù gū dú hé bēi 'āi qù”， ér qiū xiān shēng què huì“ zhēn qiē dì gǎn jué zhe dú zhě shì huì zhuì rù gū dú hé bēi 'āi qù” de guān jiàn yě zài zhè lǐ。 tā qǐ liǎo yòu lì yú lǎo zǐ de xīn sī， yú shì bù jìn xiě liǎo“ jù dà wú bǐ” de chōu xiàng de fēng tiáo， jiāng wǒ de wú lì yú lǎo zǐ de jù xiàng de zuò pǐn fēng bì liǎo。 dàn wǒ yí xīn： qiū yùn duó xiān shēng yǐ jí xiàng qiū yùn duó xiān shēng yī yàng de zuò jiā men de běn yì， yě xǔ dǎo zhǐ zài zhè lǐ de。
　　 sì yuè sān shí rì。
　　CC
　　〔１〕 běn piān zuì chū fā biǎo yú yī jiǔ sān liù nián wǔ yuè shàng hǎi《 zuò jiā 》 yuè kān dì yī juàn dì 'èr qī。
　　〔２〕《 hǎi yàn》 yuè kān。 hú fēng、 niè gàn nǔ、 xiāo jūn děng chuàng bàn， shǔ shǐ qīng wén biān。 yī jiǔ sān liù nián yī yuè 'èr shí rì zài shàng hǎi chuàng kān， jǐn chū liǎng qī jí bèi chá jìn。《 chū guān》 fā biǎo yú gāi kān dì yī qī。
　　〔３〕“ míng lì shuāng shōu” yī jiǔ sān wǔ nián shí yī yuè 'èr shí sì rì《 shè huì rì bào》 dì sān bǎn kān yòu shǔ míng hēi 'èr zhī《 sì mǎ lù lái xiāo xī sān zé xué xué shí máo gū míng zhī yuē wén tán sān bù qū》 zhōng shuō：“《 bā yuè de tián jiān》 zì lǔ xùn jí lǔ xì zhū rén zhuǎn niǎn xiāng pěng zhī hòu， zuò zhě tián jūn míng lì shuāng shōu”。
　　〔４〕 guān yú《 chū guān》 shì fěng cì fù dōng huá de shuō fǎ， jiàn yī jiǔ sān liù nián yī yuè sān shí rì shàng hǎi《 xiǎo chén bào》 xú běi chén《 píng 〈 hǎi yàn 〉》 yī wén， qí zhōng shuō：“ zì lǎo zǐ bèi yìng qǐng shàng guān， jiǎng xué， biān jiǎng yì， yǐ jí dé liǎo bō bō děng zèng pǐn bèi fàng xíng zhǐ， yī jù liǎng jù de líng suì fěng cì hěn duō， dàn què kàn bù zhǔn tā jiū jìng zài fěng cì shuí， hǎo xiàng shì fù dōng huá， rán 'ér yě zhǐ shì hǎo xiàng 'ér yǐ， bìng méi yòu kě xià duàn yǔ de píng jù。” fù dōng huá（１８９３ héng１９７１）， zhè jiāng jīn huá rén， fān yì jiā 。 dāng shí rèn《 wén xué》 yuè kān zhù biān。
　　〔５〕 shī nài 'ān xiāng chuán wéi yuán mò míng chū shí qián táng（ jīn zhè jiāng háng zhōu） rén， cháng piān xiǎo shuō《 shuǐhǔzhuàn》 de zuò zhě。 jiù jí zhōng guān yú tā de jì shù hù yòu chū rù， dōuwú què zhèng， suǒ yǐ zhè lǐ shuō“ gū qiě rèn wéi zhēn yòu zhè zuò zhě bà”。
　　〔６〕 cān kàn běn shū《 dá xú mào yōng bìng guān yú kàng rì tǒng yī zhàn xiàn wèn tí》。〔７〕 cáo lù（？ héng１７６３ huò１７６４） hào xuě qín， mǎn zhōu zhèng bái qí“ bāo yī” rén， qīng dài xiǎo shuō jiā ，《 hóng lóu mèng》 de zuò zhě。 jiǎ bǎo yù shì《 hóng lóu mèng》 zhōng de zhù yào rén wù zhī yī。
　　〔８〕《 rú lín wài shǐ》 cháng piān fěng cì xiǎo shuō， qīng dài wú jìng zǐ zhù。 shū zhōng rén wù mǎ 'èr xiān shēng（ mǎ chún shàng） shì gè bā gǔ wén xuǎn jiā 。 féng zhí zhōng， yìng zuò féng cuì zhōng。 qīng dài jīn hé zài《 rú lín wài shǐ》 bá wén zhōng shuō：“ mǎ chún shàng zhě， féng cuì zhōng。”〔９〕 hú shì zài yī jiǔ 'èr yī nián suǒ xiě de《 hóng lóu mèng kǎo zhèng》 zhōng shuō：“《 hóng lóu mèng》 zhè bù shū shì cáo xuě qín de zì xù chuán”，“《 hóng lóu mèng》 shì yī bù yǐn qù zhēn shì de zì xù： lǐ miàn de zhēn jiǎ liǎng bǎo yù， jí shì cáo xuě qín zì jǐ de huà shēn； zhēn jiǎ liǎng fǔ jí shì dāng rì cáo jiā de yǐng zǐ”。
　　〔１０〕 lǎo zǐ cān kàn běn juàn dì３０１ yè zhù〔１２〕。 xiāng chuán kǒng qiū xiàng tā wèn guò lǐ。 hòu lái tā xī chū hán gǔ guān 'ér qù。 xiàn cún《 lǎo zǐ》 yī shū， fēn《 dào jīng》、《 dé jīng》 shàng xià liǎng piān， shì zhàn guó shí rén biān zuǎn de lǎo dān de yán lùn jí。
　　〔１１〕 qiū yùn duó shàng hǎi rén， céng rèn chuàng zào shè chū bǎn bù zhù rèn。 tā de《 hǎi yàn dú hòu jì》 fā biǎo yú yī jiǔ sān liù nián 'èr yuè shí yī rì shàng hǎi《 shí shì xīn bào · měi zhōu wén xué》 dì 'èr shí yī qī。
　　〔１２〕 tài yán jí zhāng tài yán， cān kàn běn juàn dì１０７ yè zhù〔３０〕 hé běn shū《 guān yú tài yán xiān shēng 'èr sān shì》 zhù〔２〕。《 zhū zǐ xué lüè shuō》 shì tā shù píng chūn qiū zhàn guó shí zhū zǐ bǎi jiā xué shuō de zhù zuò， qí zhōng lùn jí lǎo zǐ chū guān shì shuō：“ lǎo zǐ yǐ qí quán shù shòu zhī kǒng zǐ， ér zhēng cáng gù shū， yì xī wéi kǒng zǐ zhà qǔ。 kǒng zǐ zhī quán shù， nǎi yòu guò yú lǎo zǐ zhě。 kǒng xué běn chū yú lǎo， yǐ rú dào zhī xíng shì yòu yì， bù yù chóng fèng yǐ wéi běn shī； ér jù lǎo zǐ fā qí fù yě， yú shì shuō lǎo zǐ yuē： wū què rú， yú fù mò， xì yào zhě huà， yòu dì 'ér xiōng tí。（ yuán zhù： jiàn《 zhuāng zǐ · tiān yùn piān》。 yì wèi jǐ shù liù jīng， xué jiē chū yú lǎo zǐ， wú shū xiān chéng， zǐ míng jiāng duó， wú kě rú hé yě。） lǎo zǐ dǎn qiè， bù dé bù qū cóng qí qǐng。 féng méng shā yì zhī shì， yòu qí sù suǒ chù tì yě。 xiōng yòu bù píng， yù yī jǔ fā， ér kǒng shì zhī tú piān bù dōng xià， wú yán cháo chū， shǒu lǐng kě yǐ xī duàn。 yú shì xī chū hán gǔ， zhī qín dì zhī wǔ rú， ér kǒng shì zhī wú rú wǒ hé， zé shǐ zhù《 dào dé jīng》， yǐ fā qí fù。 jiè lìng qí shū zǎo chū， zé lǎo zǐ bì bù miǎn yú shā shēn， rú shàozhèng mǎo zài lǔ， yǔ kǒng zǐ bìng， kǒng zǐ zhī mén， sān yíng sān xū， yóu yǐ zhēng míng zhì lù， ér kuàng lǎo zǐ zhī líng jià qí shàng zhě hū？”（ jiàn yī jiǔ liù nián《 guó cuì xué bào》 dì 'èr nián dì sì cè。）〔１３〕 lǎo， shì shàng róu de《 lǎo zǐ》 shàng piān yòu“ róu shèng gāng， ruò shèng qiáng” zhè huà。〔１４〕“ rú zhě， róu yě” yǔ chū xǔ shèn《 shuō wén jiě zì》 juàn bā。〔１５〕“ zhī qí bù kě wéi 'ér wéi zhī” yǔ chū《 lùn yǔ · xiàn wèn》：“ zǐ lù sù yú shí mén， chén mén yuē： ‘ xī zì？ ’ zǐ lù yuē：‘ zì kǒng shì。’ yuē：‘ shì zhī qí bù kě 'ér wéi zhī zhě yǔ？’”
　　〔１６〕“ wú wéi 'ér wú bùwèi” yǔ chū《 lǎo zǐ》 shàng piān：“ dào cháng wú wéi 'ér wú bùwèi； hóu wáng ruò néng shǒu， wàn wù jiāng zì huà。” xià piān：“ shàng dé wú wéi 'ér wú bùwèi， xià dé wéi zhī 'ér wú yǐ wéi。”
　　〔１７〕 guān yǐn zǐ xiāng chuán shì chūn qiū mò hán gǔ guān de guān yǐn。２３５ lǔ xùn quán jí · qiě jiè tíng zá wén mò biān

　　zuò zhě shēng qián kāi shǐ biān jí， hòu jīng xǔ guǎng píng biān dìng， yī jiǔ sān qī nián qī yuè yóu shàng hǎi sān xián shū wū chū bǎn。
　　 yī jiǔ sān liù nián
　　《 kǎi suí · kē lè huì zhī bǎn huà xuǎn jí》 xù mù〔１〕 kǎi suí · xù mì tè（ Ｋ ａ ｅ ｔ ｈｅ Ｓ ｃｈ ｍ ｉ ｄｔ） yǐ yī bā liù qī nián qī yuè bā rì shēng yú dōng pǔ lǔ shì de qū nì péi kè（Ｋ ｏｅ ｎｉ ｇ ｓ ｂｅ ｒｇ）。 tā de wài zǔ fù shì lú bǎi（ Ｊ ｕ ｌｉｕｓ Ｒｕ ｐｐ）， jí nà dì fāng de zì yóu zōng jiào xié huì de chuàng lì zhě。 fù qīn yuán shì hòu bǔ de fǎ guān， dàn yīn wéi zōng jiào shàng hé zhèng zhì shàng de yì jiàn， méi yòu bǔ quē de xī wàng liǎo， zhè qióng kùn de fǎ xué jiā biàn rú 'é guó rén zhī suǒ shuō：“ dào mín jiān qù”〔２〕， zuò liǎo mù jiàng， yī zhí dào lú bǎi sǐ hòu， cái lái dāng zhè jiào qū de shǒu lǐng hé jiào shī。 tā yòu sì gè hái zǐ， dōuhěn yòng xīn de jiā yǐ jiào yù， rán 'ér xiān bù zhī dào kǎi suí de yì shù de cái néng。 kǎi suí xiān xué de shì kè tóng de shǒu yì， dào yī bā bā wǔ nián dōng， zhè cái fù tā de xiōng dì zài yán jiū wén xué de bólín， xiàng sī tāo fā · péi lún（Ｓｔａｕ ｆｆｅｒ Ｂｅｒｎ）〔３〕 qù xué huì huà。 hòu huí gù xiāng， xué yú nài tái（ Ｎｅｉｄｅ）〔４〕， wèile“ yàn juàn”， zhōng yú xiàng mǐn xīng de hā tái liè kè（ Ｈｅｒｔｅｒｉｃｈ）〔５〕 nà lǐ qù xué xí liǎo。
　　 yī bā jiǔ yī nián， hé tā xiōng dì de yòu nián zhī yǒu kǎ 'ěr · kē lè huì zhī（ＫａｒｌＫｏｌｌ ｗｉｔ ｚ） jié hūn， tā shì yī gè kāi yè de yī shēng， yú shì kǎi suí yě jiù zài bólín de“ xiǎo bǎi xìng” zhī jiān zhù xià， zhè cái fàng xià huì huà， kè qǐ bǎn huà lái。 dài dào hái zǐ men zhǎngdà liǎo， yòu yòng lì yú diāo kè。 yī bā jiǔ bā nián， zhì chéng yòu míng de《 zhì gōng yī kuí》〔６〕 jì liù fú， qǔ cái yú yī bā sì sì nián de shǐ shí， shì yǔ xiān chū de huò pǔ dé màn（ ＧｅｒｈａｒｔＨａｕｐｔｍａｎｎ）〔７〕 de jù běn tóng míng de； yī bā jiǔ jiǔ nián kè《 gé lāi qīn》， líng yī nián kè《 duàn tóu tái biān de wǔ dǎo》； líng sì nián lǚ xíng bā lí； líng sì zhì bā nián chéng lián xù bǎn huà《 nóng mín zhàn zhēng》 qī fú， huò shèng míng， shòu Ｖｉｌｌａ －Ｒｏｍａｎａ jiǎng jīn〔８〕， dé yóu xué yú yì dà lì。 zhè shí tā hé yī gè nǚ yǒu yóu fó luó lēng sà bù xíng 'ér rù luó mǎ， rán 'ér zhè lǚ xíng， jù tā zì jǐ shuō， duì yú tā de yì shù sì hū bìng wú dà yǐng xiǎng。 yī jiǔ jiǔ nián zuò《 shī yè》， yī nián zuò《 fù rén bèi sǐ wáng suǒ bǔ》 hé yǐ“ sǐ” wéi tí cái de xiǎo tú。
　　 shì jiè dà zhàn qǐ， tā jīhū bìng wú zhì zuò。 yī jiǔ yī sì nián shí yuè mò， tā de hěn nián qīng de dà 'ér zǐ yǐ yì yǒng bīng sǐ yú fú lán duì lún（ Ｆｌａｎｄｅｒｎ） zhàn xiàn shàng。 yī bā nián shí yī yuè， bèi xuǎn wéi pǔ lǔ shì yì shù xué yuàn huì yuán， zhè shì yǐ fù nǚ 'ér rù xuǎn de dì yī gè。 cóng yī jiǔ nián yǐ lái， tā cái fǎng fó cóng dà mèng chū xǐng shìde， yòu cóng shì yú bǎn huà liǎo， yòu míng de shì zhè yī nián de jì niàn lǐ bó kè nèi xī（ Ｌｉｅｂ ｋｎｅ－ｃｈｔ）〔９〕 de mù kè hé shí kè， líng 'èr zhì líng sān nián〔１０〕 de mù kè lián xù huà《 zhàn zhēng》， hòu lái yòu yòu sān fú《 wú chǎn zhě》， yě shì mù kè lián xù huà。 yī jiǔ 'èr qī nián wéi tā de liù shí suì jì niàn， huò pǔ dé màn nà shí hái shì yī gè zhàn dǒu de zuò jiā 〔１１〕， gěi tā shū jiǎn dào：“ nǐ de wú shēng de miáo xiàn， qīn rén xīn suǐ， rú yī zhǒng cǎn kǔ de hū shēng： xī là hé luó mǎ shí hòu dōuméi yòu tīng dào guò de hū shēng。” fǎ guó luó màn · luó lán（Ｒｏ－ｍａｉｎＲｏｌｌａｎｄ）〔１２〕 zé shuō：“ kǎi suí · kē lè huì zhī de zuò pǐn shì xiàn dài dé guó de zuì wěi dà de shī gē， tā zhào chū qióng rén yǔ píng mín de kùn kǔ hé bēi tòng。 zhè yòu zhàng fū qì gài de fù rén， yòng liǎo yīn yù hé xiān fù E de tóng qíng， bà wǔ ┦ zhào yè nán hè xiào mǔ * mǔ de wàn lǐ liǎo。 zhè shì zuò liǎo xī shēng de rén mín de chén mò de shēng yīn。” rán 'ér tā zài xiàn zài， què bù néng jiào shòu， bù néng zuò huà， zhǐ néng zhēn de chén mò de hé tā de 'ér zǐ zhù zài bólín liǎo； tā de 'ér zǐ xiàng nà fù qīn yī yàng， yě shì yī gè yī shēng。
　　 zài nǚ xìng yì shù jiā zhī zhōng， zhèn dòng liǎo yì shù jiè de， xiàn dài jīhū wú chū yú kǎi suí · kē lè huì zhī zhī shàng héng héng huò zhě zàn měi， huò zhě gōng jī， huò zhě yòu duì gōng jī gěi tā yǐ biàn hù。 chéng rú yà fěi nà liú sī（Ｆｅｒｄｉｎａｎｄ Ａ ｖｅｎａｒｉｕｓ）〔１３〕 zhī suǒ shuō：“ xīn shì jì de qián jǐ nián， tā dì yī cì zhǎn lǎn zuò pǐn de shí hòu， jiù wéi bào zhāng suǒ xuān chuán de liǎo。 cóng cǐ yǐ lái， yī gè shuō，‘ tā shì wěi dà de bǎn huà jiā ’； rén jiù guò zuò wú liáo de bù chéng huà dào：‘ kǎi suí · kē lè huì zhī shì shǔ yú zhǐ yòu yī gè nán zǐ de xīn pài bǎn huà jiā lǐ de’。 bié yī gè shuō：‘ tā shì shè huì mín zhù zhù yì de xuān chuán jiā ’， dì sān gè què dào：‘ tā shì bēi guān de kùn kǔ de huà shǒu’。 ér dì sì gè yòu yǐ wéi‘ shì yī gè zōng jiào de yì shù jiā ’。 yào zhī： wú lùn rén men zěn yàng dì gè yǐ zì jǐ de gǎn jué hé sī xiǎng lái jiě shì zhè yì shù， zěn yàng dì cóng zhōng zhǐ kàn jiàn yī zhǒng de yì yì héng héng rán 'ér yòu yī jiàn shì qíng shì pǔ biàn de： rén méi yòu wàng jì tā。 shuí yī tīng dào kǎi suí · kē lè huì zhī de míng xìng， jiù fǎng fó kàn jiàn zhè yì shù。 zhè yì shù shì yīn yù de， suī rán dōuzài jiān jué de dòng dàn， jí zhōng yú qiáng rèn de lì liàng， zhè yì shù shì tǒng yī 'ér dān chún de héng héng fēi cháng zhī bī rén。”
　　 dàn zài wǒ men zhōng guó， shào jiè de hái bù duō， wǒ zhǐ jì dé zài yǐ jīng tíng kān de《 xiàn dài》 hé《 yì wén》 shàng， gè céng kān yìn guò tā de yī fú mù kè，〔１４〕 yuán huà zì rán gèng shǎo kàn jiàn； qián sì wǔ nián， shàng hǎi céng jīng zhǎn lǎn guò tā de jǐ fú zuò pǐn， dàn kǒng pà yě bù dà yòu shí fēn zhù yì de rén。 tā de běn guó suǒ fù zhì de zuò pǐn， jù wǒ suǒ jiàn， yǐ《 kǎi suí · kē lè huì zhī huàtiè》（ＫａｅｔｈｅＫｏｌｌｗｉｔｚ Ｍａｐｐｅ，ＨｅｒａｕｓｇｅｇｅｂｅｎＶｏｎＫｕｎｓｔｗａｒｔ，Ｋｕｎｓｔｗａｒｔ－Ｖｅｒｌａｇ，Ｍｕｅｎ－ｃｈｅｎ，１９２７） wéi zuì jiā， dàn hòu yī bǎn biàn biàn liǎo nèi róng， yōu yù de duō yú zhàn dǒu de liǎo。 yìn shuà wèi jīng， ér fú shù jiào duō de， zé yòu《 kǎi suí · kē lè huì zhī zuò pǐn jí》（ ＤａｓＫａｅｔｈｅＫｏｌｌｗｉｔｚ Ｗｅｒｋ， ＣａｒｌＲｅｉｓｎｅｒＶｅｒｌａｇ，Ｄｒｅｓｄｅｎ，１９３０）， zhǐ yào yī fān zhè jí zǐ， jiù zhī dào tā yǐ shēn guǎng de cí mǔ zhī 'ài， wéi yī qiē bèi wǔ rǔ hé sǔn hài zhě bēi 'āi， kàng yì， fèn nù， dǒu zhēng； suǒ qǔ de tí cái dà dǐ shì kùn kǔ， jī 'è， liú lí， jí bìng， sǐ wáng， rán 'ér yě yòu hūháo， zhēngzhá， lián hé hé fèn qǐ。 cǐ hòu yòu chū liǎo yī běn xīn jí（ＤａｓＮｅｕｅＫＫｏｌｌｗｉｔｚＷｅｒｋ，１９３３）， què gèng duō míng lǎng zhī zuò liǎo。 huò shàn sī tǎn yīn（ＷｉｌｈｅｌｍＨａｕｓｅｎｓｔｅｉｎ）〔１５〕 pī píng tā zhōng qī de zuò pǐn， yǐ wéi suī rán jiān yòu gǔ dòng de nán xìng de bǎn huà， bào lì de kǒnghè， dàn zài gēn běn shàng， shì hé pō shēn de shēng huó xiāng lián xì， xíng shì yě chū yú pō jī de jiū gé de， suǒ yǐ nà xíng shì， shì jǐn wò zhe shì shì de xíngxiàng。 yǒng tián yī xiū〔１６〕 bìng qǔ tā de hòu lái zhī zuò， yǐ zhè pī píng wéi bù zú， tā shuō kǎi suí · kē lè huì zhī de zuò pǐn， hé lǐ péi 'ěr màn（Ｍａ ｘＬｉｅｂｅｒｍａｎｎ）〔１７〕 bù tóng， bìng fēi zhǐ jué dé tí cái yòu qù， lái huà xià céng shì jiè de； tā yīn wéi bèi zhōu wéi de bēi cǎn shēng huó suǒ dòng， suǒ yǐ fēi huà bù kě， zhè shì duì yú zhà qǔ rén lèi zhě de wú qióng de“ fèn nù”。“ tā zhào mù qián de gǎn jué， héng héng yǒng tián yī xiū shuō héng héng miáo xiě zhe hēi tǔ de dà zhòng。 tā bù jiāng yàng shì lái fàn wéi xiàn xiàng。 shí 'ér jiàn dé bēi jù， shí 'ér jiàn dé yīng xióng huà， shì bù miǎn de。 rán 'ér wú lùn tā zěn yàng yīn yù， zěn yàng bēi 'āi， què jué bù shì fēi gé mìng。 tā méi yòu wàng què biàn gé xiàn shè huì de kě néng。 ér qiě yù rù lǎo jìng， jiù yù tuō lí liǎo bēi jù de， huò zhě yīng xióng de， yīn 'àn de xíng shì。”
　　 ér qiě tā bù dàn wéi zhōu wéi de bēi cǎn shēng huó kàng zhēng， duì yú zhōng guó yě méi yòu xiàng zhōng guó duì yú tā nà yàng de lěng dàn： yī jiǔ sān yī nián yī yuè jiān， liù gè qīng nián zuò jiā yù hài〔１８〕 zhī hòu， quán shì jiè de jìn bù de wén yì jiā lián míng tí chū kàng yì de shí hòu， tā yě shì shǔ míng de yī gè rén。 xiàn zài， yòng zhōng guó fǎ jì suàn zuò zhě de nián líng， tā yǐ jiè qī shí suì liǎo， zhè yī běn shū de chū bǎn， suī rán piān fú yòu xiàn， dàn yě kě yǐ suàn shì wéi tā zuò yī gè xiǎo xiǎo de jì niàn de bà。
　　 xuǎn jí suǒ qǔ， jì 'èr shí yī fú， yǐ yuán bǎn tàběn wéi zhù， bìng fù zhì yī jiǔ 'èr qī nián de yìn běn《 huàtiè》 yǐ zú zhī。 yǐ xià jù yà fěi nà liú sī jí dì lè（ＬｏｕｉｓｅＤｉｅｌ）〔１９〕 de jiě shuō， bìng lüè cān jǐ jiàn， wéi mù lù héng héng（１）《 zì huà xiàng》（Ｓｅｌｂｓｔｂｉｌｄ）。 shí kè， zhì zuò nián dài wèi xiáng， àn《 zuò pǐn jí》 suǒ liè cì xù， dàngchéng yú yī jiǔ yī nián qǐng〔２０〕； jù yuán tàběn， yuán dà３４ ×３０ｃｍ zhè shì zuò zhě cóng xǔ duō bǎn huà de xiào xiàng zhōng， zì jǐ xuǎn gěi zhōng guó de yī fú， yǐn rán kě jiàn tā de bēi mǐn， fèn nù hé cí hé。
　　（２）《 qióng kǔ》（Ｎｏｔ）。 shí kè， yuán dà１５ ×１５ｃｍ jù yuán bǎn tàběn， hòu wǔ fú tóng。 zhè shì yòu míng de《 zhì gōng yī kuí》（ ＥｉｎＷｅｂｅｒａｕｆｓｔａｎｄ） de dì yī fú， yī bā jiǔ bā nián zuò。 qián sì nián， huò pǔ dé màn de jù běn《 zhì jiàng》 shǐ kāi yǎn yú bólín de dé guó jù chǎng， qǔ cái shì yī bā sì sì nián de xù liè jì 'ān（Ｓｃｈｌｅ－ｓｉｅｎ）〔２１〕 má bù gōng rén de fēng qǐ， zuò zhě yě xǔ shì shòu zhe yī diǎn zhè zuò pǐn de yǐng xiǎng de， dàn zhè kě yǐ bù bì shēn lùn， yīn wéi nà shì jù běn， ér zhè què shì tú huà。 wǒ men jiè cǐ jìn liǎo yī jiān qióng kǔ de rén jiā ， bīng lěng， pò làn， fù qīn bào yī gè hái zǐ〔２２〕， háo wú fāng fǎ de zuò zài wū jiǎo lǐ， mǔ qīn shì chóu kǔ de， liǎng shǒu zhī tóu， zài kàn chuí wēi de 'ér zǐ， fǎng chē jìng jìng de tíng zài tā de bàng biān。（３）《 sǐ wáng》（ Ｔｏｄ）。 shí kè， yuán dà２２ ×１８ｃｍ tóng shàng de dì 'èr fú。 hái shì bīng lěng de fáng wū， mǔ qīn pí láo dé shuì qù liǎo， fù qīn hái shì háo wú fāng fǎ de， rán 'ér zhàn lì zhe zài chén sī tā de wú fǎ。 zhuō shàng de zhú huǒ shàng yòu yú guāng，“ sǐ” què yǐ jīng jìn lái， shēn kāi tā gǔ chū de shǒu， bào zhù liǎo ruò xiǎo de hái zǐ。 hái zǐ de yǎn jīng zhāng dé jí dà， zài níng shì wǒ men， tā yào shēng cún， tā zhì sǐ hái zài xī wàng rén yòu gǎi gé yùn mìng de lì liàng。
　　（４）《 shāng yì》（Ｂｅｒａｔｕｎｇ）。 shí kè， yuán dà２７ ×１７ｃｍ tóng shàng de dì sān fú。 jiē zhe qián liǎng fú de chén mò de rěn shòu hé kǔ nǎo zhī hòu， dào zhè lǐ què xiàn chū shēng cún jìng zhēng de jǐng xiàng lái liǎo。 wǒ men zhǐ zài hēi 'àn zhōng kàn jiàn yī piàn zhuō miàn， yī zhǐ bēi zǐ hé liǎng gè rén， dàn wéi de shì zài shāng yì shuāi diào bèi jiàn tà de yùn mìng。（５）《 zhì gōng duì》（Ｗｅｂｅｒｚｕｇ）。 tóng kè， yuán dà２２ ×２９ｃｍ tóng shàng de dì sì fú。 duì wǔ jìn xiàng shǔn qǔ zhī gāo de gōng chǎng， shǒu lǐ niē zhe jí kě lián de wǔ qì， shǒu liǎn dū shòu sǔn， shén qíng yě hěn tuí táng， yīn wéi xiàng lái zǒng 'è zhe dù zǐ。 duì wǔ zhōng yòu nǚ rén， yě pí bèi dào bù guò zǒude dòng； zhè zuò zhě suǒ xiě de dà zhòng lǐ， shì dà dǐ yòu nǚ rén de。 tā hái bēizhe hái zǐ， què fú zài jiān tóu shuì qù liǎo。（６）《 tū jī》（Ｓｔｕｒｍ）。 tóng kè， yuán dà２４ ×２９ｃｍ tóng shàng de dì wǔ fú。 gōng chǎng de tiě mén zǎo jīng suǒ bì， zhì gōng men què xiǎng yòng wú lì de shǒu hé kě lián de wǔ qì， lái pò huài zhè tiě mén， huò zhě shì fēi jìn shí zǐ qù。 nǚ rén men zài zhù zhàn， yòng jìng luán de shǒu， cóng dì shàng wā qǐ shí kuài lái。 hái zǐ kū liǎo， yě xǔ shì lù shàng shuì zhe de nà yī gè。 zhè shì zài liù fú zhī zhōng， rén rèn wéi zuì hǎo de yī fú， yòu shí yòng zhè lái zhèng míng zuò zhě de《 zhì gōng》， yì shù dá dào zěn yàng de gāo dù de。（７）《 shōu chǎng》（Ｅｎｄｅ）。 tóng kè， yuán dà２４ ×３０ｃｍ tóng shàng de dì liù hé mò yī fú。 wǒ men dào dǐ yòu hé zhì gōng huí dào tā men de jiā lǐ lái， zhì jī mò mò de tíng zhe， bàng biān tǎng zhe liǎng jù shī tǐ， fú zhe yī gè nǚ rén； ér mén kǒu hái zài tái jìn shī tǐ lái。 zhè shì sì shí nián dài， zài dé guó de zhì gōng de qiú shēng de jié jú。（８）《 gé lāi qīn》（Ｇｒｅｔｃｈｅｎ）。 yī bā jiǔ jiǔ nián zuò， shí kè； jù《 huàtiè》， yuán dà wèi xiáng。 gē dé（Ｇｏｅｔｈｅ） de《 fú shì dé》（Ｆａｕｓｔ）〔２３〕 yòu fú shì dé 'ài gé lāi qīn， yòu yǔ tōng qíng， yòu yùn； tā zài jǐng biān， cóng nǚ yǒu tīng dào lín nǚ bèi qíng rén suǒ qì， xiǎng dào zì jǐ， yú shì xiàng shèng mǔ gōng huā dǎo gào shì。 zhè yī fú suǒ xiě de shì zhè kě lián de shàonǚ jīng guò jí xiá de qiáo shàng， zài shuǐ lǐ huàn jué de kàn jiàn zì jǐ de jiāng lái。 tā zài jù běn lǐ， hòu lái shì jiāng tā hé fú shì dé suǒ shēng de hái zǐ tóu zài shuǐ lǐ yān sǐ， xià yù liǎo。 yuán shí yǐ pò suì。
　　（９）《 duàn tóu tái biān de wǔ dǎo》（Ｔａｎｚ ＵｍＤｉｅＧｕｉｌｌｏｔｉｎｅ）。 yī jiǔ yī nián zuò， tóng kè； jù《 huàtiè》， yuán dà wèi xiáng。 shì fǎ guó dà gé mìng shí hòu de yī zhǒng qíng jǐng： duàn tóu tái zào qǐ lái liǎo， dà jiā wéi zhe tā， hǒu zhe“ ràng wǒ men lái tiào jiā 'ěr mǎ ruò 'ér wǔ bà！”（ＤａｎｓｏｎｓＬａＣａｒｍａｇｎｏｌｅ！）〔２４〕 de gē， zài tiào wǔ。 bù shì yī gè， shì wéi liǎo tóng yàng de yuán yīn 'ér tóng yàng de kě pà liǎo de yī qún。 zhōu wéi de pò wū， xiàng jī dié qǐ lái de kùn kǔ de qiào bì， shàng miàn zhǐ jiàn yī kuài tiān。 kuáng bào de rén duī de bì bó， qià rú jìng zuì de huǒ yàn yī bān， zhào chū lái de zhǐ yòu yī gè yīn 'àn。
　　（１０）《 gēng fū》（Ｄｉｅ Ｐｆｌｕｅｇｅｒ）。 yuán dà３１ ×４５ｃｍ zhè jiù shì yòu míng de lì shǐ de lián xù huà《 nóng mín zhàn zhēng》（Ｂａｕｅｒｎｋｒｉｅｇ） de dì yī fú。 huà gòng qī fú， zuò yú yī jiǔ sì zhì bā nián， dōushì tóng kè。 xiàn zài jù yǐ yǐng yìn de yědōu shì yuán tàběn。“ nóng mín zhàn zhēng” shì jìn dài dé guó zuì dà de shè huì gǎi gé yùn dòng zhī yī， yǐ yī wǔ 'èr sì nián qǐng， qǐ yú nán fāng， qí shí nóng mín dōuzài nú lì de zhuàng tài， bèi nüè yú guì zú de fēng jiàn de tè quán； mǎ dīng · lù dé〔２５〕 jì tí chàng xīn jiào， tóng shí yě chuán bō liǎo zì yóu zhù yì de fú yīn， nóng mín jiù jué xǐng qǐ lái， yào qiú fèi zhǐ lǐng zhù de kē lì， fā biǎo xuān yán， hái shāo jiào táng， gōng dì zhù， rǎo dòng jí yú quán guó。 rán 'ér zhè shí lù dé què fǎn duì liǎo， yǐ wéi zhè zhǒng pò huài de xíng wéi， dà bèi rén dào， yīnggāi jiā yǐ zhèn yā， zhū hóu men yú shì fàng shǒu de tǎo fá， zì xíng cán kù de fù chóu， dào dì 'èr nián， nóng mín jiù dū shī bài liǎo， jìng yù gèng jiā bēi cǎn， suǒ yǐ tā men hòu lái jiù chēng lù dé wéi“ sǎ huǎng bó shì”。 zhè lǐ kè huá chū lái de shì méi yòu tài yáng de tiān kōng zhī xià， liǎng gè gēng fū zài gēng dì， dà yuē shì dì xiōng， tā men tào zhe shéng suǒ， lā zhe lí tóu， jīhū pá zhe de qián jìn， xiàng niú mǎ yī bān， lìng rén fǎng fó kàn jiàn tā men de liú hàn， tīng dào tā men de chuǎn xī。 hòu miàn hái gāi yòu yī gè fú lí de fù nǚ， nà kǒng pà zǒng shì tā men de mǔ qīn liǎo。
　　（１１）《 líng rǔ》（Ｖｅｒｇｅｗａｌｔｉｇｔ）。 tóng shàng de dì 'èr fú， yuán dà３５ ×５３ｃｍ nán rén men de shòu kǔ hái méi yòu jī qǐ biàn luàn， dàn nóng fù yě zāo dào kě chǐ de líng rǔ liǎo； tā fǎn fù liǎng shǒu， tǎng zhe， xià kē xiàng tiān， bù jiàn liǎn。 sǐ liǎo， hái shì hūn zhe ní， wǒ men bù zhī dào。 zhǐ jiàn yī lù de yě cǎo dōubèi róu lìn， xiǎn zhe céng jīng gé dǒu de yàng zǐ， jiào yuǎn zhī chù， què zhàn zhe kě 'ài de xiǎo xiǎo de kuí huā。（１２）《 mó lián dāo》（ＢｅｉｍＤｅｎｇｅｌｎ）。 tóng shàng de dì sān fú， yuán dà３０ ×３０ｃｍ zhè lǐ jiù chū xiàn liǎo bǎo cháng kǔ chǔ de nǚ rén， tā de zhuàng dà cū cāo de shǒu， zài yòng yī kuài mó shí， mó kuài dà lián dāo de dāo fēng， tā nà xiǎo xiǎo de liǎng yǎn lǐ， shì chōng mǎn zhe jí dǐng de zēng 'è hé fèn nù。
　　（１３）《 yuán dòng mén lǐ de wǔ zhuāng》（Ｂｅｗａｆｆｎｕｎｇ ＩｎＥｉｎｅｍＧｅ－ｗｏｅｌｂｅ）。 tóng shàng de dì sì fú， yuán dà５０ ×３３ｃｍ dà jiā dōuzài yī gè yīn 'àn de yuán dòng mén xià wǔ zhuāng liǎo qǐ lái， cóng xiá zhǎi de gē dì kè shì〔２６〕 jiē jí fēng yǒng 'ér shàng： shì yī dà qún pàn sǐ de nóng mín。 guāng xiàn yù gāo yù shǎo； qí tè de bàn 'àn， yīn sēn de rén xiāng。
　　（１４）《 fǎn kàng》（Ｌｏｓｂｒｕｃｈ）。 tóng shàng de dì wǔ fú， yuán dà５１ ×５０ｃｍ shuídōu zài cǎo dì shàng méi mìng de xiàng qián， zuì xiān shì shàonián， hèlìng de què shì yī gè nǚ rén， cóng quán tǐ shàng yáng yì zhe fù chóu de fèn nù。 tā hún shēn shì lì， huī shǒu dùn zú， bù dàn lìng rén kàn liǎo jiù shēng yǒng wǎng zhí qián zhī xīn， hái hǎo xiàng tiān shàng de yún， yě yìng shēng liè chéng piàn piàn。 tā de zī tài， shì suǒ yòu míng huà zhōng zuì yòu lì liàng de nǚ xìng de yī gè。 yě rú《 zhì gōng yī kuí》 lǐ yī yàng， nǚ xìng zǒng shì cān jiā zhe fēi cháng de shì biàn， ér qiě jí yòu lì， zhè yě jiù shì“ zhè yòu zhàng fū qì gài de fù rén” de jīng shén。（１５）《 zhàn chǎng》（Ｓｃｈｌａｃｈｔｆｅｌｄ）。 tóng shàng de dì liù fú， yuán dà４１ ×５３ｃｍ nóng mín men dǎ bài liǎo， tā men dí bù guò guān bīng。 shèng zài zhàn chǎng shàng de shì shénme ní？ jīhū kàn bù qīng dōng xī。 zhǐ zài yǐn yuē kàn jiàn shī héng biàn yě de hēi yè zhōng， yòu yī gè fù rén， yòng fēng dēng zhào chū tā yī zhǐ láo zuò dào mǎn shì jīn jié de shǒu， zài chù dòng yī gè sǐ shī de xià bā。 guāng xiàn dū jí zhōng zài zhè yī xiǎo kuài shàng。 zhè， kǒng pà zhèng shì tā de 'ér zǐ， zhè chù suǒ， kǒng pà zhèng shì tā xiān qián fú lí de dì fāng， dàn xiàn zài liú zhe de què bù shì hàn 'ér shì xiān xuè liǎo。
　　（１６）《 fú lǔ》（ＤｉｅＧｅｆａｎｇｅｎｅｎ）。 tóng shàng de dì qī fú， yuán dà３３ ×４２ｃｍ， huà lǐ shì bèi bǔ de jié yí， yòu chì jiǎo de， yòu chuān mù xié de， dōushì qiáng yòu lì de hàn zǐ， dàn jìng yě yòu 'ér tóng， gè gè fǎn fù liǎng shǒu， jìn zài shéng juàn lǐ。 tā men de yùn mìng， shì kě xiǎng 'ér zhī de liǎo， dàn gè rén de shén qì， yòu yǐ jué wàng de， yòu hái shì juéjiàng huò fèn nù de， yě yòu zì zài chén sī de， què bù jiàn yòu shénme wěimǐ huò qū fú。
　　（１７）《 shī yè》（Ａｒｂｅｉｔｓｌｏｓｉｇｋｅｉｔ）。 yī jiǔ jiǔ nián zuò， tóng kè； jù《 huàtiè》， yuán dà４４ ×５４ｃｍ tā xiàn zài xián kōng liǎo， zuò zài tā de chuáng biān， sī suǒ zhe héng héng rán 'ér shénme fǎ zǐ yě xiǎng bù chū。 nà mǔ qīn hé shuì zhe de hái zǐ men de múyàng， hěn měi miào 'ér chóng gāo， wéi zuò zhě de zuò pǐn zhōng suǒ hǎn jiàn。（１８）《 fù rén wéi sǐ wáng suǒ bǔ huò》（ＦｒａｕＶｏｍＴｏｄＧｅｐａｃｋｔ）， yì míng《 sǐ hé nǚ rén》（ＴｏｄＵｎｄＷｅｉｂ）。 yī jiǔ yī nián zuò， tóng kè； jù《 huàtiè》， yuán dà wèi xiáng。“ sǐ” cóng tā běn shēn de yīn yǐng zhōng chū xiàn， yóu bèi hòu lái xí jī tā， jiāng tā chán zhù， fǎn jiǎn liǎo； shèng xià ruò xiǎo de hái zǐ， wú fǎ jiào huí tā zì jǐ de cí 'ài de mǔ qīn。 yī zhuǎn yǎn jiān， duì miàn jiù shì liǎng jiè。“ sǐ” shì shì jiè shàng zuì chū zhòng de quán shī， sǐ wáng shì xiàn shè huì zuì dòng rén de bēi jù， ér zhè fù rén zé shì quán zuò pǐn zhōng zuì wěi dà de yī rén。
　　（１９）《 mǔ yǔ zǐ》（ＭｕｔｔｅｒＵｎｄＫｉｎｄ）。 zhì zuò nián dài wèi xiáng〔２７〕， tóng kè； jù《 huàtiè》， yuán dà１９ ×１３ｃｍ zài《 kǎi suí · kē lè huì zhī zuò pǐn jí》 zhōng suǒ jiàn de bǎi bā shí 'èr fú zhōng， kě zhǐ wéi kuài lè de bù guò sì wǔ fú， zhè jiù shì qí yī。 yà fěi nà liú sī yǐ wéi cóng tè dì miáo xiě zhe hái zǐ de dāi qì de cè liǎn， yòng guāng liàng chèn tuō chū lái zhī chù， pō lìng rén jué dé yòu xiē rěn jùn bù jìn。（２０）《 miàn bāo！》（Ｂｒｏｔ！）。 shí kè， zhì zuò nián dài wèi xiáng〔２８〕， xiǎng dāng zài 'ōu zhōu dà zhàn zhī hòu； jù yuán tàběn， yuán dà３０ ×２８ｃｍ jī 'è de hái zǐ de jíqiè de suǒ shí， shì zuì suì liè liǎo zuò mǔ qīn dídí xīn de。 zhè lǐ shì hái zǐ men tú rán zhāng zhe bēi 'āi， ér rè liè dì xī wàng zhe de yǎn， mǔ qīn què zhǐ néng wān liǎo wú lì de yāo。 tā de jiān bǎng sǒng liǎo qǐ lái， shì zài bèi rén yǐn qì。 tā bēizhe rén， yīn wéi kěn bāng zhù de hé tā yī yàng de wú lì， ér yòu lì de shì héng shù bù kěn bāng zhù de。 tā yě bù yuàn yì gěi hái zǐ men kàn jiàn zhè shì shèng zài tā zhè lǐ de jǐn yòu de cí 'ài。（２１）《 dé guó de hái zǐ men 'è zhe！》（ＤｅｕｔｓｃｈｌａｎｄｓＫｉｎｄｅｒＨｕｎｇｅｒｎ！）。 shí kè， zhì zuò nián dài wèi xiáng〔２９〕， xiǎng dāng zài 'ōu zhōu dà zhàn zhī hòu； jù yuán tàběn， yuán dà４３ ×２９ｃｍ tā mendōu qíng zhe kōng wǎn xiàng rén， shòuxuē de liǎn shàng de yuán zhēng de yǎn jīng lǐ， yán yán de rán zhe rú huǒ de rè wàng。 shuí shēn chū shǒu lái ní？ zhè lǐ wú cóng zhī dào。 zhè yuán shì héng fú， yī miàn xiě zhe xiàn zài zuò wéi biāo tí de yī jù， dà yuē shì dāng shí mù juān de jiētiě。 hòu lái yìn xíng de， què zhǐ cún liǎo tú huà。 zuò zhě hái yòu yī fú shí kè， tí wéi《 jué bù zài zhàn！》（ＮｉｅＷｉｅｄｅｒＫｒｉｅｇ！）， shì lüè zǎo de shí kè， kě xī bù néng sōu dé； ér nà shí de hái zǐ， cún liú zhì jīn de， zé yǐ dōuchéng liǎo 'èr shí yǐ shàng de qīng nián， kě yòu jiāng bèi qū zuò bīng huǒ de liáng shí liǎo。 yī jiǔ sān liù nián yī yuè 'èr shí bā rì， lǔ xùn。
　　CC
　　〔１〕 běn piān zuì chū yìn rù《 kǎi suí · kē lè huì zhī bǎn huà xuǎn jí》。 cǐ shū yóu lǔ xùn biān xuǎn， yī jiǔ sān liù nián wǔ yuè yǐ“ sān xián shū wū” míng yì chū bǎn， yòng kē luó bǎn hé xuān zhǐ yìn zhì。〔２〕“ dào mín jiān qù” shí jiǔ shì jì qī shí nián dài 'é guó gé mìng yùn dòng zhōng xiǎo zī chǎn jiē jí pài bié“ mín cuì pài” de kǒu hào。
　　〔３〕 sī tāo fā · péi lún（１８５７ héng１８９１） xiàn yì shī táo fèi 'ěr－ bèi 'ěr 'ēn， ruì shì huà jiā 。 céng zài bólín nǚ zǐ huì huà xué xiào rèn jiào。
　　〔４〕 nài tái（ＥｍｉｌＮｅｉｄｅ） xiàn yì 'āi mǐ 'ěr · nài dé， dé guó huà jiā 。 zuò pǐn duō yǐ fàn zuì wéi tí cái， jù kē lè huì zhī huí yì， qí hōng dòng yī shí de zuò pǐn shì《 shēng zhī yàn juàn》。
　　〔５〕 hā tái liè kè xiàn yì hè tè lǐ xī。 kē lè huì zhī céng zài mù ní hēi（ jiù yì“ mǐn xīng”） de hè tè lǐ xī měi shù xué xiào（ＴｈｅＨｅｒｔｅｒｉｃｈＡｃａｄｅｍ ｙ） xué xí guò。〔６〕《 zhì gōng yī kuí》（ＥｉｎＷｅｂｅｒａｕｆｓｔａｎｄ）“ zhì gōng qǐ yì” de yì sī。 yī kuí， rì běn yǔ。
　　〔７〕 huò pǔ dé màn（１８６２ héng１９４６） dé guó jù zuò jiā 。 tā de jù běn《 zhì gōng》（ＤｉｅＷｅｂｅｒ） yǐ yī bā sì sì nián xī lǐ xī yà fǎng zhì gōng rén qǐ yì wéi tí cái， chū bǎn yú yī bā jiǔ 'èr nián。
　　〔８〕Ｖｉｌｌａ－Ｒｏｍａｎａ jiǎng jīnＶｉｌｌａ－Ｒｏｍａｎａ， yì dà lì wén， yì wéi“ luó mǎ bié shù”。 zhè xiàng jiǎng jīn de huò dé zhě kě zài yì dà lì jū zhù yī nián， yǐ shú xī dāng dì yì shù bǎozàng bìng jìn xíng chuàng zuò。
　　〔９〕 lǐ bó kè nèi xī（ＫＡＦＬｉｅｂｋｎｅｃｈｔ，１８７１ héng１９１９） tōng yì kǎ 'ěr · lǐ bǔ kè nèi xī， dé guó gé mìng jiā 、 zuò jiā 。 tā shì dé guó shè huì mín zhù dǎng zuǒ yì lǐng dǎo rén hé dé guó gòng chǎn dǎng chuàng shǐ rén zhī yī。 yī jiǔ yī jiǔ nián yī yuè， tā lǐng dǎo fǎn duì shè huì mín zhù dǎng zhèng fǔ de qǐ yì， yú tóng yuè shí wǔ rì bèi shā hài。
　　〔１０〕 yìng wéi yī jiǔ 'èr 'èr nián zhì yī jiǔ 'èr sān nián。
　　〔１１〕 huò pǔ dé màn zài dì yī cì shì jiè dà zhàn shí， céng wéi dé guó de qīn lüè zhàn zhēng biàn hù， xī tè lè zhí zhèng hòu， yòu céng duì nà cuì zhù yì biǎo shì tuǒ xié。 dàn tā zǎo qī de xǔ duō zuò pǐn cháng néng fǎn yìng dāng shí de shè huì máo dùn， jù yòu shè huì pī pàn yì yì。 xià miàn suǒ yǐn tā de huà， shì tā zài yī jiǔ 'èr qī nián liù yuè shí rì xiě de yìn zài kē lè huì zhī huà cè shàng de tí cí。〔１２〕 luó màn · luó lán cān kàn běn juàn dì４１５ yè zhù〔４〕。 zhè lǐ suǒ yǐn tā de huà， shì tā yī jiǔ 'èr qī nián qī yuè bā rì xiě de yìn zài kē lè huì zhī huà cè qián miàn de tí cí， yuán wén wéi fǎ wén。
　　〔１３〕 yà fěi nà liú sī（１８５６ héng１９２３） dé guó yì shù pī píng jiā 、 shī rén， céng chuàng bàn《 yì shù》 zá zhì。 zhè lǐ suǒ yǐn tā de huà， jiàn yú yī jiǔ 'èr shí nián chū bǎn de《 kǎi suí · kē lè huì zhī huàtiè》。
　　〔１４〕《 xiàn dài》 cān kàn běn juàn dì１２４ yè zhù〔５〕。 gāi kān dì 'èr juàn dì liù qī（ yī jiǔ sān sān nián sì yuè） zài kān dēng lǔ xùn《 wèile wàng què de jì niàn》 de tóng shí， kān chū liǎo kǎi suí · kē lè huì zhī de mù kè《 xī shēng》； dì wǔ juàn dì sì qī（ yī jiǔ sān sì nián bā yuè） kān yòu tā de《 bèi sǐ suǒ xí jī de hái zǐ》、《 è》、《 zhàn hòu de guǎ fù》、《 mǔ qīn men》 děng sì fú bǎn huà。《 yì wén》， cān kàn běn juàn dì４９２ yè zhù〔１〕。 gāi kān zhōng kān hào（ yī jiǔ sān wǔ nián jiǔ yuè） kān yòu kē lè huì zhī de mù kè《 diàosāng》。
　　〔１５〕 huò shàn sī tǎn yīn（１８８２ héng１９５７） dé guó wén yì pī píng jiā 。 zhù yòu《 yì shù yǔ shè huì》、《 xiàn dài de yì shù zhōng de shè huì de yào sù》 děng。〔１６〕 yǒng tián yī xiū rì běn yì shù píng lùn jiā 。 zhè lǐ suǒ yǐn tā de huà， jiàn《 wú chǎn jiē jí yì shù lùn》（ yī jiǔ sān nián chū bǎn）。
　　〔１７〕 lǐ péi 'ěr màn（１８４７ héng１９３５） dé guó huà jiā ， dé guó yìn xiàng pài de xiān qū。 zuò pǐn yòu《 guàn tóu gōng chǎng nǚ gōng》、《 má fǎng gōng chǎng》 děng。
　　〔１８〕 liù gè qīng nián zuò jiā yù hài yìng wéi wǔ gè qīng nián zuò jiā yù hài。 cān kàn běn juàn dì１５８ yè zhù〔３〕。
　　〔１９〕 dì lè xiàn yì wéi lù yì sī · dí 'ěr， dé guó měi shù jiā 。〔２０〕 yìng wéi yī jiǔ yī jiǔ nián。
　　〔２１〕 xù liè jì 'ān tōng yì xī lǐ xī yà。 yī bā sì sì nián liù yuè sì rì， xī lǐ xī yà de zhì gōng fǎn duì qǐ yè zhù de cán kù bō xuē， fā dòng qǐ yì， bù jiǔ jí zāo dào zhèn yā 'ér shī bài。〔２２〕 guān yú《 qióng kǔ》， lǔ xùn yī jiǔ sān liù nián jiǔ yuè liù rì zhì rì běn lù dì gèn de xìn zhōng shuō：“ qǐng jiāng shuō míng zhī 'èr《 qióng kǔ》 tiáo xià‘ fù qīn bào yī gè hái zǐ’ de‘ fù qīn’ gǎi wéi‘ zǔ mǔ’。 wǒ kàn bié de fù zhì pǐn， zěn me kàn yě xiàng shì nǚ xìng。Ｄｉｅｌ de shuō míng zhōng yě shuō shì zǔ mǔ。”
　　〔２３〕 gē dé（１７４９ héng１８３２） dé guó shī rén、 xué zhě。《 fú shì dé》 shì qǔ cái yú mín jiān chuán shuō de cháng piān shī jù， miáo xiě zhù rén gōng fú shì dé wèile tàn qiú shēng huó de yì yì， jiè zhù mó guǐ de lì liàng biàn cháng rén shēng bēi huān de qí tè jīng lì。
　　〔２４〕 jiā 'ěr mǎ ruò 'ér fǎ guó dà gé mìng shí qī liú xíng de wǔ qū。“ ràng wǒ men lái tiào jiā 'ěr mǎ ruò 'ér wǔ bà” shì zhè shǒu wǔ qū zhōng de yī jù gē cí。
　　〔２５〕 mǎ dīng · lù dé（ＭａｒｔｉｎＬｕｔｈｅｒ１４８３ héng１５４６） dé guó shí liù shì jì zōng jiào gǎi gé yùn dòng de chàng dǎo zhě。 tā zuì chū fǎn duì jiào huáng， jiē lù jiào huì de fǔ bài， tóng qíng nóng mín qǐ yì， dàn bù jiǔ jiù zhàn dào tǒng zhì jiē jí yī biān， hé guì zú、 jiào huáng děng jié chéng tóng méng， zhèn yā nóng mín qǐ yì。
　　〔２６〕 gē dì kè shì yòu yì gē tè shì， shí yī shì jì shí chuàng shǐ yú fǎ guó běi bù de yī zhǒng jiàn zhù shì yàng， yǐ jiān dǐng de gǒng mén hé gāo sǒng de jiān wū dǐng wéi qí tè sè。〔２７〕《 mǔ yǔ zǐ》 zhì zuò yú yī jiǔ yī nián。
　　〔２８〕《 miàn bāo！》 zhì zuò yú yī jiǔ 'èr sì nián。
　　〔２９〕《 dé guó de hái zǐ men 'è zhe！》 zhì zuò yú yī jiǔ 'èr sì nián。