dì yī zhāng
[ yuán wén ]
dào kě dào yě ①， fēi héng dào yě ②。 míng kě míng yě ③， fēi héng míng yě。 wú míng ④， wàn wù zhī shǐ yě； yòu míng ⑤， wàn wù zhī mǔ yě ⑥。 gù héng wú yù yě ⑦， yǐ guān qí miǎo ⑧； héng yòu yù yě， yǐ guān qí suǒ jiào ⑨。 liǎng zhě tóng chū， yì míng tóng wèi ⑩。 xuán zhī yòu xuán ⑾， zhòng miǎo zhī mén ⑿。
[ yì wén ]
“ dào ” rú guǒ kě yǐ yòng yán yǔ lái biǎo shù， nà tā jiù shì cháng“ dào” (“ dào” shì kě yǐ yòng yán yǔ lái biǎo shù de， tā bìng fēi yī bān de“ dào” )；“ míng” rú guǒ kě yǐ yòng wén cí qù mìng míng， nà tā jiù shì cháng“ míng” (“ míng” yě shì kě yǐ shuō míng de， tā bìng fēi pǔ tōng de“ míng” )。“ wú” kě yǐ yòng lái biǎo shù tiān dì hún dùn wèi kāi zhī jì de zhuàng kuàng； ér“ yòu”， zé shì yǔ zhòu wàn wù chǎn shēng zhī běn yuán de mìng míng。 yīn cǐ， yào cháng cóng“ wú” zhōng qù guān chá lǐng wù“ dào” de 'ào miào； yào cháng cóng“ yòu” zhōng qù guān chá tǐ huì“ dào” de duān ní。 wú yǔ yòu zhè liǎng zhě， lái yuán xiāng tóng 'ér míng chēng xiāng yì， dōukě yǐ chēng zhī wéi xuán miào、 shēn yuǎn。 tā bù shì yī bān de xuán miào、 shēn 'ào， ér shì xuán miào yòu xuán miào、 shēn yuǎn yòu shēn yuǎn， shì yǔ zhòu tiān dì wàn wù zhī 'ào miào de zǒng mén ( cóng“ yòu míng” de 'ào miào dào dá wú xíng de 'ào miào，“ dào” shì dòng xī yī qiē 'ào miào biàn huà de mén jìng )。
[ zhù shì ]
① dì yī gè“ dào” shì míng cí， zhǐ de shì yǔ zhòu de běn yuán hé shí zhì， yǐn shēn wéi yuán lǐ、 yuán zé、 zhēn lǐ、 guī lǜ děng。 dì 'èr gè“ dào” shì dòng cí。 zhǐ jiě shuō、 biǎo shù de yì sī， yóu yán“ shuō dé chū”。
② héng： yī bān de， pǔ tōng de。
③ dì yī gè“ míng” shì míng cí， zhǐ“ dào” de xíng tài。 dì 'èr gè“ míng” shì dòng cí， shuō míng de yì sī。
④ wú míng： zhǐ wú xíng。
⑤ yòu míng： zhǐ yòu xíng。
⑥ mǔ： mǔ tǐ， gēn yuán。
⑦ héng： jīng cháng。
⑧ miǎo（ miao）： tōng miào， wēi miào de yì sī。
⑨ jiào（ jiao）： biān jì、 biān jiè。 yǐn shēn duān ní de yì sī。
⑩ wèi： chēng wèi。 cǐ wéi“ zhǐ chēng”。
⑾ xuán： shēn hēi sè， xuán miào shēn yuǎn de hán yì。
⑿ mén： zhī mén , yī qiē 'ào miào biàn huà de zǒng mén jìng， cǐ yòng lái bǐ yù yǔ zhòu wàn wù de wéi yī yuán“ dào” de mén jìng。
[ yǐn yǔ ]
lǎo zǐ pò tiān huāng tí chū“ dào” zhè gè gài niàn， zuò wéi zì jǐ de zhé xué sī xiǎng tǐ xì de hé xīn。 tā de hán yì bó dà jīng shēn， kě cóng lì shǐ de jiǎo dù lái rèn shí、 yě kě cóng wén xué de fāng miàn qù lǐ jiě， hái kě cóng měi xué yuán lǐ qù tàn qiú， gèng yìng cóng zhé xué tǐ xì de biàn zhèng fǎ qù sī wéi ……
zhé xué jiā men zài jiě shì“ dào” zhè yī fàn chóu shí bìng bù wán quán yī zhì， yòu de rèn wéi tā shì yī zhǒng wù zhì xìng de dōng xī， shì gòu chéng yǔ zhòu wàn wù de yuán sù； yòu de rèn wéi tā shì yī zhǒng jīng shén xìng de dōng xī， tóng shí yě shì chǎn shēng yǔ zhòu wàn wù de quán yuán。 bù guò zài“ dào” de jiě shì zhōng， xué zhě men yě yòu dà zhì xiāng tóng de rèn shí， jí rèn wéi tā shì yùn dòng biàn huà de， ér fēi jiāng huà jìng zhǐ de； ér qiě yǔ zhòu wàn wù bāo kuò zì rán jiè、 rén lèi shè huì hé rén de sī wéi děng yī qiē yùn dòng， dōushì zūn xún“ dào” de guī lǜ 'ér fā zhǎn biàn huà。 zǒng zhī， zài zhè yī zhāng lǐ， lǎo zǐ shuō“ dào” chǎn shēng liǎo tiān dì wàn wù， dàn tā bù kě yǐ yòng yǔ yán lái shuō míng， ér shì fēi cháng shēn suì 'ào miào de， bìng bù shì kě yǐ qīng 'ér yì jǔ dì jiā yǐ lǐng huì， zhè xū yào yī gè cóng“ wú” dào“ yòu” de xún xù jiàn jìn de guò chéng。
[ píng xī ]
zài zhè yī zhāng lǐ， lǎo zǐ zhòng diǎn jiè shào liǎo tā de zhé xué fàn chóu héng héng“ dào”。 dào de shǔ xìng shì wéi wù de hái shì wéi xīn de？ zhè shì zǎo yǐ cún zài de yī gè wèn tí， zì gǔ jí jīn， tā yǐn qǐ xǔ duō xué zhě de nóng hòu xīng qù。 zài lì shǐ shàng， hán fēi zǐ shēng huó de shí dài jù lí lǎo zǐ bǐ jiào jìn， ér qiě tā shì dì yī gè wéi《 dào dé jīng》 zuò zhù de xué zhě。 guān yú shénme shì dào， zài《 jiě lǎo》 zhōng， hán fēi zǐ zhè yàng shuō：“ dào zhě， wàn wù zhī suǒ（ yǐ） rán yě。 wàn lǐ zhī suǒ jī yě。 lǐ zhě chéng wù zhī wén yě。 dào zhě wàn wù zhī suǒ yǐ chéng yě。 gù yuē dào， lǐ zhī zhě yě。” zhè biǎo míng， hán fēi zǐ shì cóng wéi wù de fāng miàn lái lǐ jiě lǎo zǐ de“ dào” de。 zài《 shǐ jì》 zhōng， sī mǎ qiān bǎ lǎo zǐ yǔ hán fēi zǐ liè rù tóng chuán（ hái fù yòu zhuāng zǐ、 shēn bù hài）， jí rèn wéi hán、 zhuāng、 shēn“ jiē yuán yú dào dé zhī yì， ér lǎo zǐ shēn yuǎn yǐ。” hàn dài de wáng chōng zài《 lùn héng》 yī shū zhōng， tóng yàng rèn wéi lǎo zǐ de“ dào” de sī xiǎng shì wéi wù lùn de。 dàn shì cóng dōng hàn mò nián dào wèi jìn shí dài， qíng xíng yòu liǎo biàn huà。 yī xiē xué zhě tǐ huì lǎo zǐ zhé xué suǒ wèi“ tiān xià wàn wù shēng yú yòu， yòu shēng yú wú” de miào yì， kěn dìng yǔ zhòu de běn tǐ zhǐ yòu yī gè“ wú”， hào chēng xuán xué。 suí hòu fó xué chuán rù zhōng guó bìng jiàn jiàn xīng shèng qǐ lái， xuán yǔ fó hé liú， yīn 'ér duì“ dào” de jiě shì， biàn dǎo xiàng wéi xīn lùn fāng miàn。 sòng míng shí qī de lǐ xué jiā tóng yàng xī qǔ liǎo fó xué yǔ xuán xué sī xiǎng， duì lǎo zǐ de“ dào”， réng jiù zuò liǎo wéi xīn zhù yì jiě shì。 zǒng zhī，“ dào” shì wéi wù hái shì wéi xīn lùn， xué zhě men yī zhí yòu gēn běn bù tóng de kàn fǎ。
[ jiě dú ]
“ dào” de gé mìng xìng hé quán wēi xìng
“ dào” zhè gè zhé xué gài niàn， shǒu jīng lǎo zǐ tí chū。
zhè gè pō dài dōng fāng shén mì zhù yì de míng cí， zài《 lǎo zǐ》 yī shū zhōng pín pín chū xiàn， tā yòu shí sì hū zài xiǎn shì yǔ zhòu tiān dì jiān yī zhǒng wú bǐ jù dà de yuán dòng lì； yòu shí yòu zài wǒ men miàn qián miáo huà chū tiān dì hùn dùn yī piàn de nà zhǒng gèn gǔ mán huāng de zhuàng tài； huò zhǎn shì tiān dì chū fēn， wàn wù shǐ shēng， cǎo méng mù cháng de yī pài péng bó shēng jī， rú cǐ děng děng。
cóng lǎo zǐ duì“ dào” de zhǒng zhǒng gòu xiǎng zhōng， wǒ men wán quán kě yǐ tǐ wèi dào tā duì“ dào” de nà zhǒng jìn hū qián chéng de mó bài hé jìng wèi de yóu lái。 lǎo zǐ duì“ dào” de zūn chóng， wán quán yuán yú duì zì rán hé zì rán guī lǜ de chéng xìn， zhè wán quán yòu bié yú nà gè shí dài shì“ tiān” hé“ shàng dì” wéi jué duì quán wēi de sī xiǎng guān niàn。“ dào”， duì lǎo zǐ lái shuō， jǐn jǐn shì wèile chè dǐ bǎi tuō zōng jiào tǒng zhì 'ér tí chū de yī gè xīn de gēn jù， tā bǐ“ shàng dì” gèng jù quán wēi xìng。
lǎo zǐ de“ dào” shì jù yòu yī zhǒng duì yǔ zhòu rén shēng dú dào de wù jiě hé shēn kè de tǐ chá， zhè shì yuán yú tā duì zì rán jiè de xì zhì rù wēi de guān chá hé yī zhǒng qiáng liè de shén mì zhù yì zhí jué 'ér zhì。 zhè zhǒng duì zì rán hé zì rán guī lǜ de zhuóyì guān zhù， shì gòu chéng lǎo zǐ zhé xué sī xiǎng de jī shí。
yuán yú yī zhǒng shēng wù xué shàng de yì yì， rén lèi yǔ zì rán de guān xì， wú lùn zài jīng shén shàng yì huò zài wù zhì fāng miàn， cóng gǔ qì jīn， dū biǎo xiàn wéi yī zhǒng jìn hū yuán shǐ de yǐ lài xìng， yòu rú yīng 'ér zhī duì mǔ tǐ。 gǔ rén yòu yún：“ rén qióng zé fǎn běn。” zhè gè suǒ wèi de“ běn”， cóng gèng guǎng fàn de yì yì shàng jiǎng， yě jiù shì zhǐ“ zì rán”， zhè gè rén lèi hé wàn wù de mǔ qīn。 qū yuán cháng shī《 tiān wèn》 wèishénme huì tí chū xǔ duō duì yǔ zhòu tiān tǐ、 lì shǐ、 shén huà hé rén shì fāng miàn de yí wèn？ dāng tā duì zhèng zhì qián tú hé hēi 'àn xiàn shí gǎn dào shī wàng shí， hěn zì rán dì huì chǎn shēng yī zhǒng duì zì rán de fǎn guī xīn tài hé qiú zhù yuàn wàng。 chū yú yī zhǒng duì xiàn shí de bù mǎn hé jiāo lǜ， tuī běn jí yuán， jíqiè xī wàng zhǎo dào rén zài shén mì de zì rán lì miàn qián de hé shì wèi zhì。
fú luò yī dé de“ kuài lè yuán zé” shuō， lùn shù liǎo wén míng gěi rén lèi dài lái wù zhì lì yì de tóng shí， yě gěi rén lèi de jīng shén dài lái liǎo jí wéi chén zhòng de yā yì， zhè shì wén míng zhī yī dà quē hàn。 rán 'ér tā suǒ shuō de rén lèi tiān shēng de zhuī qiú kuài lè de yuán zé， yě zhèng shì jiàn lì zài rén hé zì rán de xié hé guān jìshàng。 jīn tiān， rén men zài shēng huó xū qiú hé wén huà sī xiǎng fāng miàn yǒng dòng de“ huí guī zì rán” cháo liú， bù yě shì cóng gèng guǎng fàn de yì yì shàng jiě shì liǎo gǔ dài xué jiā men duì yǔ zhòu zì rán jié lì jìn zhì dì tàn suǒ de yuán yīn má？ yóu cǐ wǒ men yě kě lǐ jiě lǎo zǐ zhé xué lǐ zūn chóng zì rán， fǒu jué zhī shí， zhuī qiú“ xiǎo guó guǎ mín” de zhèng zhì shēng huó， yǐ jí duì“ dào” chún pǔ běn xìng hé shén mì de yuán shǐ dòng lì de xuàn rǎn de lì shǐ yuán yīn suǒ zài liǎo。
chūn qiū zhàn guó shí qī， wáng quán shàng yí， péi lǐ zhí mìng， zhèng zhì hé shè huì guān xì jūn fā shēng liǎo jí jù de biàn huà。 ér dāng xiàn shí shè huì zhōng de shì zú zhì shù fù zhe lì shǐ de fā zhǎn， jiù yòu de“ tiān mìng guān” hé“ tiān dào guān” tóng yàng yě shù fù zhe sī xiǎng de fā zhǎn。 lǎo zǐ xíng 'ér shàng xué de“ dào” de tí chū， shì cóng duì zì rán shǐ de rèn shí shàng xún zhǎo fǒu jué“ tiān mìng guān”“ tiān dào guān” de lǐ lùn gēn jù， yīn 'ér jù bèi liǎo zhōng guó gǔ dài zhé xué shǐ de gé mìng xìng hé hé lǐ xìng。
[ yuán wén ]
dào kě dào yě ①， fēi héng dào yě ②。 míng kě míng yě ③， fēi héng míng yě。 wú míng ④， wàn wù zhī shǐ yě； yòu míng ⑤， wàn wù zhī mǔ yě ⑥。 gù héng wú yù yě ⑦， yǐ guān qí miǎo ⑧； héng yòu yù yě， yǐ guān qí suǒ jiào ⑨。 liǎng zhě tóng chū， yì míng tóng wèi ⑩。 xuán zhī yòu xuán ⑾， zhòng miǎo zhī mén ⑿。
[ yì wén ]
“ dào ” rú guǒ kě yǐ yòng yán yǔ lái biǎo shù， nà tā jiù shì cháng“ dào” (“ dào” shì kě yǐ yòng yán yǔ lái biǎo shù de， tā bìng fēi yī bān de“ dào” )；“ míng” rú guǒ kě yǐ yòng wén cí qù mìng míng， nà tā jiù shì cháng“ míng” (“ míng” yě shì kě yǐ shuō míng de， tā bìng fēi pǔ tōng de“ míng” )。“ wú” kě yǐ yòng lái biǎo shù tiān dì hún dùn wèi kāi zhī jì de zhuàng kuàng； ér“ yòu”， zé shì yǔ zhòu wàn wù chǎn shēng zhī běn yuán de mìng míng。 yīn cǐ， yào cháng cóng“ wú” zhōng qù guān chá lǐng wù“ dào” de 'ào miào； yào cháng cóng“ yòu” zhōng qù guān chá tǐ huì“ dào” de duān ní。 wú yǔ yòu zhè liǎng zhě， lái yuán xiāng tóng 'ér míng chēng xiāng yì， dōukě yǐ chēng zhī wéi xuán miào、 shēn yuǎn。 tā bù shì yī bān de xuán miào、 shēn 'ào， ér shì xuán miào yòu xuán miào、 shēn yuǎn yòu shēn yuǎn， shì yǔ zhòu tiān dì wàn wù zhī 'ào miào de zǒng mén ( cóng“ yòu míng” de 'ào miào dào dá wú xíng de 'ào miào，“ dào” shì dòng xī yī qiē 'ào miào biàn huà de mén jìng )。
[ zhù shì ]
① dì yī gè“ dào” shì míng cí， zhǐ de shì yǔ zhòu de běn yuán hé shí zhì， yǐn shēn wéi yuán lǐ、 yuán zé、 zhēn lǐ、 guī lǜ děng。 dì 'èr gè“ dào” shì dòng cí。 zhǐ jiě shuō、 biǎo shù de yì sī， yóu yán“ shuō dé chū”。
② héng： yī bān de， pǔ tōng de。
③ dì yī gè“ míng” shì míng cí， zhǐ“ dào” de xíng tài。 dì 'èr gè“ míng” shì dòng cí， shuō míng de yì sī。
④ wú míng： zhǐ wú xíng。
⑤ yòu míng： zhǐ yòu xíng。
⑥ mǔ： mǔ tǐ， gēn yuán。
⑦ héng： jīng cháng。
⑧ miǎo（ miao）： tōng miào， wēi miào de yì sī。
⑨ jiào（ jiao）： biān jì、 biān jiè。 yǐn shēn duān ní de yì sī。
⑩ wèi： chēng wèi。 cǐ wéi“ zhǐ chēng”。
⑾ xuán： shēn hēi sè， xuán miào shēn yuǎn de hán yì。
⑿ mén： zhī mén , yī qiē 'ào miào biàn huà de zǒng mén jìng， cǐ yòng lái bǐ yù yǔ zhòu wàn wù de wéi yī yuán“ dào” de mén jìng。
[ yǐn yǔ ]
lǎo zǐ pò tiān huāng tí chū“ dào” zhè gè gài niàn， zuò wéi zì jǐ de zhé xué sī xiǎng tǐ xì de hé xīn。 tā de hán yì bó dà jīng shēn， kě cóng lì shǐ de jiǎo dù lái rèn shí、 yě kě cóng wén xué de fāng miàn qù lǐ jiě， hái kě cóng měi xué yuán lǐ qù tàn qiú， gèng yìng cóng zhé xué tǐ xì de biàn zhèng fǎ qù sī wéi ……
zhé xué jiā men zài jiě shì“ dào” zhè yī fàn chóu shí bìng bù wán quán yī zhì， yòu de rèn wéi tā shì yī zhǒng wù zhì xìng de dōng xī， shì gòu chéng yǔ zhòu wàn wù de yuán sù； yòu de rèn wéi tā shì yī zhǒng jīng shén xìng de dōng xī， tóng shí yě shì chǎn shēng yǔ zhòu wàn wù de quán yuán。 bù guò zài“ dào” de jiě shì zhōng， xué zhě men yě yòu dà zhì xiāng tóng de rèn shí， jí rèn wéi tā shì yùn dòng biàn huà de， ér fēi jiāng huà jìng zhǐ de； ér qiě yǔ zhòu wàn wù bāo kuò zì rán jiè、 rén lèi shè huì hé rén de sī wéi děng yī qiē yùn dòng， dōushì zūn xún“ dào” de guī lǜ 'ér fā zhǎn biàn huà。 zǒng zhī， zài zhè yī zhāng lǐ， lǎo zǐ shuō“ dào” chǎn shēng liǎo tiān dì wàn wù， dàn tā bù kě yǐ yòng yǔ yán lái shuō míng， ér shì fēi cháng shēn suì 'ào miào de， bìng bù shì kě yǐ qīng 'ér yì jǔ dì jiā yǐ lǐng huì， zhè xū yào yī gè cóng“ wú” dào“ yòu” de xún xù jiàn jìn de guò chéng。
[ píng xī ]
zài zhè yī zhāng lǐ， lǎo zǐ zhòng diǎn jiè shào liǎo tā de zhé xué fàn chóu héng héng“ dào”。 dào de shǔ xìng shì wéi wù de hái shì wéi xīn de？ zhè shì zǎo yǐ cún zài de yī gè wèn tí， zì gǔ jí jīn， tā yǐn qǐ xǔ duō xué zhě de nóng hòu xīng qù。 zài lì shǐ shàng， hán fēi zǐ shēng huó de shí dài jù lí lǎo zǐ bǐ jiào jìn， ér qiě tā shì dì yī gè wéi《 dào dé jīng》 zuò zhù de xué zhě。 guān yú shénme shì dào， zài《 jiě lǎo》 zhōng， hán fēi zǐ zhè yàng shuō：“ dào zhě， wàn wù zhī suǒ（ yǐ） rán yě。 wàn lǐ zhī suǒ jī yě。 lǐ zhě chéng wù zhī wén yě。 dào zhě wàn wù zhī suǒ yǐ chéng yě。 gù yuē dào， lǐ zhī zhě yě。” zhè biǎo míng， hán fēi zǐ shì cóng wéi wù de fāng miàn lái lǐ jiě lǎo zǐ de“ dào” de。 zài《 shǐ jì》 zhōng， sī mǎ qiān bǎ lǎo zǐ yǔ hán fēi zǐ liè rù tóng chuán（ hái fù yòu zhuāng zǐ、 shēn bù hài）， jí rèn wéi hán、 zhuāng、 shēn“ jiē yuán yú dào dé zhī yì， ér lǎo zǐ shēn yuǎn yǐ。” hàn dài de wáng chōng zài《 lùn héng》 yī shū zhōng， tóng yàng rèn wéi lǎo zǐ de“ dào” de sī xiǎng shì wéi wù lùn de。 dàn shì cóng dōng hàn mò nián dào wèi jìn shí dài， qíng xíng yòu liǎo biàn huà。 yī xiē xué zhě tǐ huì lǎo zǐ zhé xué suǒ wèi“ tiān xià wàn wù shēng yú yòu， yòu shēng yú wú” de miào yì， kěn dìng yǔ zhòu de běn tǐ zhǐ yòu yī gè“ wú”， hào chēng xuán xué。 suí hòu fó xué chuán rù zhōng guó bìng jiàn jiàn xīng shèng qǐ lái， xuán yǔ fó hé liú， yīn 'ér duì“ dào” de jiě shì， biàn dǎo xiàng wéi xīn lùn fāng miàn。 sòng míng shí qī de lǐ xué jiā tóng yàng xī qǔ liǎo fó xué yǔ xuán xué sī xiǎng， duì lǎo zǐ de“ dào”， réng jiù zuò liǎo wéi xīn zhù yì jiě shì。 zǒng zhī，“ dào” shì wéi wù hái shì wéi xīn lùn， xué zhě men yī zhí yòu gēn běn bù tóng de kàn fǎ。
[ jiě dú ]
“ dào” de gé mìng xìng hé quán wēi xìng
“ dào” zhè gè zhé xué gài niàn， shǒu jīng lǎo zǐ tí chū。
zhè gè pō dài dōng fāng shén mì zhù yì de míng cí， zài《 lǎo zǐ》 yī shū zhōng pín pín chū xiàn， tā yòu shí sì hū zài xiǎn shì yǔ zhòu tiān dì jiān yī zhǒng wú bǐ jù dà de yuán dòng lì； yòu shí yòu zài wǒ men miàn qián miáo huà chū tiān dì hùn dùn yī piàn de nà zhǒng gèn gǔ mán huāng de zhuàng tài； huò zhǎn shì tiān dì chū fēn， wàn wù shǐ shēng， cǎo méng mù cháng de yī pài péng bó shēng jī， rú cǐ děng děng。
cóng lǎo zǐ duì“ dào” de zhǒng zhǒng gòu xiǎng zhōng， wǒ men wán quán kě yǐ tǐ wèi dào tā duì“ dào” de nà zhǒng jìn hū qián chéng de mó bài hé jìng wèi de yóu lái。 lǎo zǐ duì“ dào” de zūn chóng， wán quán yuán yú duì zì rán hé zì rán guī lǜ de chéng xìn， zhè wán quán yòu bié yú nà gè shí dài shì“ tiān” hé“ shàng dì” wéi jué duì quán wēi de sī xiǎng guān niàn。“ dào”， duì lǎo zǐ lái shuō， jǐn jǐn shì wèile chè dǐ bǎi tuō zōng jiào tǒng zhì 'ér tí chū de yī gè xīn de gēn jù， tā bǐ“ shàng dì” gèng jù quán wēi xìng。
lǎo zǐ de“ dào” shì jù yòu yī zhǒng duì yǔ zhòu rén shēng dú dào de wù jiě hé shēn kè de tǐ chá， zhè shì yuán yú tā duì zì rán jiè de xì zhì rù wēi de guān chá hé yī zhǒng qiáng liè de shén mì zhù yì zhí jué 'ér zhì。 zhè zhǒng duì zì rán hé zì rán guī lǜ de zhuóyì guān zhù， shì gòu chéng lǎo zǐ zhé xué sī xiǎng de jī shí。
yuán yú yī zhǒng shēng wù xué shàng de yì yì， rén lèi yǔ zì rán de guān xì， wú lùn zài jīng shén shàng yì huò zài wù zhì fāng miàn， cóng gǔ qì jīn， dū biǎo xiàn wéi yī zhǒng jìn hū yuán shǐ de yǐ lài xìng， yòu rú yīng 'ér zhī duì mǔ tǐ。 gǔ rén yòu yún：“ rén qióng zé fǎn běn。” zhè gè suǒ wèi de“ běn”， cóng gèng guǎng fàn de yì yì shàng jiǎng， yě jiù shì zhǐ“ zì rán”， zhè gè rén lèi hé wàn wù de mǔ qīn。 qū yuán cháng shī《 tiān wèn》 wèishénme huì tí chū xǔ duō duì yǔ zhòu tiān tǐ、 lì shǐ、 shén huà hé rén shì fāng miàn de yí wèn？ dāng tā duì zhèng zhì qián tú hé hēi 'àn xiàn shí gǎn dào shī wàng shí， hěn zì rán dì huì chǎn shēng yī zhǒng duì zì rán de fǎn guī xīn tài hé qiú zhù yuàn wàng。 chū yú yī zhǒng duì xiàn shí de bù mǎn hé jiāo lǜ， tuī běn jí yuán， jíqiè xī wàng zhǎo dào rén zài shén mì de zì rán lì miàn qián de hé shì wèi zhì。
fú luò yī dé de“ kuài lè yuán zé” shuō， lùn shù liǎo wén míng gěi rén lèi dài lái wù zhì lì yì de tóng shí， yě gěi rén lèi de jīng shén dài lái liǎo jí wéi chén zhòng de yā yì， zhè shì wén míng zhī yī dà quē hàn。 rán 'ér tā suǒ shuō de rén lèi tiān shēng de zhuī qiú kuài lè de yuán zé， yě zhèng shì jiàn lì zài rén hé zì rán de xié hé guān jìshàng。 jīn tiān， rén men zài shēng huó xū qiú hé wén huà sī xiǎng fāng miàn yǒng dòng de“ huí guī zì rán” cháo liú， bù yě shì cóng gèng guǎng fàn de yì yì shàng jiě shì liǎo gǔ dài xué jiā men duì yǔ zhòu zì rán jié lì jìn zhì dì tàn suǒ de yuán yīn má？ yóu cǐ wǒ men yě kě lǐ jiě lǎo zǐ zhé xué lǐ zūn chóng zì rán， fǒu jué zhī shí， zhuī qiú“ xiǎo guó guǎ mín” de zhèng zhì shēng huó， yǐ jí duì“ dào” chún pǔ běn xìng hé shén mì de yuán shǐ dòng lì de xuàn rǎn de lì shǐ yuán yīn suǒ zài liǎo。
chūn qiū zhàn guó shí qī， wáng quán shàng yí， péi lǐ zhí mìng， zhèng zhì hé shè huì guān xì jūn fā shēng liǎo jí jù de biàn huà。 ér dāng xiàn shí shè huì zhōng de shì zú zhì shù fù zhe lì shǐ de fā zhǎn， jiù yòu de“ tiān mìng guān” hé“ tiān dào guān” tóng yàng yě shù fù zhe sī xiǎng de fā zhǎn。 lǎo zǐ xíng 'ér shàng xué de“ dào” de tí chū， shì cóng duì zì rán shǐ de rèn shí shàng xún zhǎo fǒu jué“ tiān mìng guān”“ tiān dào guān” de lǐ lùn gēn jù， yīn 'ér jù bèi liǎo zhōng guó gǔ dài zhé xué shǐ de gé mìng xìng hé hé lǐ xìng。
道德经译文 第2章[ yuán wén ]
tiān xià jiē zhī měi zhī wéi měi， è yǐ①； jiē zhī shàn， sī bù shàn yǐ②。 yòu wú zhī xiāng shēng yě③， nán yì zhī xiāng chéng yě， cháng duǎn zhī xiāng xíng yě④， gāo xià zhī xiāng yíng yě⑤， yīn shēng zhī xiāng hé yě⑥， xiān hòu zhī xiāng suí， héng yě。 shì yǐ shèng rén jū wú wéi zhī shì⑦， xíng bù yán zhī jiào， wàn wù zuò 'ér fú shǐ yě⑧， wéi 'ér fú zhì yě⑨， chéng gōng 'ér fú jū yě。 fū wéi fú jū， shì yǐ fú qù。
[ yì wén ]
tiān xià réndōu zhī dào měi zhī suǒ yǐ wéi měi， nà shì yóu yú yòu chǒu lòu de cún zài。 dōuzhī dào shàn zhī suǒ yǐ wéi shàn， nà shì yīn wéi yòu 'è de cún zài。 suǒ yǐ yòu hé wú hù xiāng zhuǎn huà， nán hé yì hù xiāng xíng chéng， cháng hé duǎn hù xiāng xiǎn xiàn， gāo hé xià hù xiāng chōng shí， yīn yǔ shēng hù xiāng xié hé， qián hé hòu hù xiāng jiē suí héng héng zhè shì yǒng héng de。 yīn cǐ shèng rén yòng wú wéi de guān diǎn duì dài shì shì， yòng bù yán de fāng shì shī xíng jiào huà： tīng rèn wàn wù zì rán xīng qǐ 'ér bù wéi qí chuàng shǐ， yòu suǒ shī wéi， dàn bù jiā zì jǐ de qīng xiàng， gōng chéng yè jiù 'ér bù zì jū。 zhèng yóu yú bù jū gōng， jiù wú suǒ wèi shī qù。
[ zhù shì ]
① è yǐ： è、 chǒu。 yǐ， tōng“ yǐ”。
② sī： zhè。
③ xiāng： hù xiāng。
④ xíng： tōng“ xíng”， cǐ zhǐ bǐ jiào、 duì zhào zhōng xiǎn xiàn chū lái de yì sī。
⑤ yíng： chōng shí、 bǔ chōng、 yǐ cún。
⑥ yīn shēng： hàn dài zhèng xuán wéi《 lǐ jì · yuèjì》 zuò zhù shí shuō， hé zòu chū de yuèyīn jiào zuò“ yīn”， dān yī fā chū de yīn xiǎng jiào zuò“ shēng”。
⑦ shèng rén jū wú wéi zhī shì： shèng rén， gǔ shí rén suǒ tuī chóng de zuì gāo céng cì de diǎn fàn rén wù。 jū， dān dāng、 dān rèn。 wú wéi， shùn yìng zì rán， bù jiā gān shè、 bù bì guǎn shù， rèn píng rén men qù gān shì。
⑧ zuò： xīng qǐ、 fā shēng、 chuàng zào。
⑨ fú zhì： fú， bù。 zhì， zhǐ gè rén de zhì xiàng、 yì zhì、 qīng xiàng。
[ yǐn yǔ ]
běn zhāng nèi róng fēn liǎng céng cì。 dì yī céng jí zhōng xiān míng de tǐ xiàn liǎo lǎo zǐ pǔ sù de biàn zhèng fǎ sī xiǎng。 tā tōng guò rì cháng de shè huì xiàn xiàng yǔ zì rán xiàn xiàng， chǎn shù liǎo shì jiān wàn wù cún zài， dū jù yòu xiāng hù yǐ cún、 xiāng hù lián xì、 xiāng hù zuò yòng de guān xì， lùn shuō liǎo duì lì tǒng yī de guī lǜ， què rèn liǎo duì lì tǒng yī de yǒng héng de、 pǔ biàn de fǎ zé。
zài qián yī céng yì sī de jī chǔ shàng， zhǎn kāi dì 'èr céng yì sī： chǔyú máo dùn duì lì de kè guān shì jiè， rén men yīngdāng rú hé duì dài ní？ lǎo rén tí chū liǎo“ wú wéi” de guān diǎn。 cǐ chù suǒ jiǎng de“ wú wéi” bù shì wú suǒ zuò wéi， suí xīn suǒ yù， ér shì yào yǐ biàn zhèng fǎ de yuán zé zhǐ dǎo rén men de shè huì shēng huó， bāng zhù rén men xún zhǎo shùn yìng zì rán、 zūn xún shì wù kè guān fā zhǎn de guī lǜ。 tā yǐ shèng rén wéi lì， jiào dǎo rén men yào yòu suǒ zuò wéi， dàn bù shì qiáng zuò wàng wéi。 xué shù jiè yòu rén rèn wéi dì yī zhāng shì quán shū de zǒng gāng； yě yòu rén rèn wéi qián liǎng zhāng shì quán shū de yǐn yán， quán shū de zōng zhǐ dōuzài qí zhōng liǎo。
[ píng xī ]
wú lùn xué shù jiè zài“ dào” de shǔ xìng fāng miàn de zhēng lùn duō me jī liè， xué zhě mendōu yī zhì rèn wéi lǎo zǐ de biàn zhèng fǎ sī xiǎng shì qí zhé xué shàng de xiǎn zhù tè zhēng。 lǎo zǐ rèn shí dào， yǔ zhòu jiān de shì wù dū chù zài biàn huà yùn dòng zhī zhōng de， shì wù cóng chǎn shēng dào xiāo wáng， dōushì yòu shǐ yòu zhōng de、 jīng cháng biàn de， yǔ zhòu jiān méi yòu yǒng héng bù biàn de dōng xī。 lǎo zǐ zài běn zhāng lǐ zhǐ chū， shì wù dōuyòu zì shēn de duì lì miàn， dōushì yǐ duì lì de fāng miàn wéi zì jǐ cún zài de qián tí， méi yòu“ yòu” yě jiù méi yòu“ wú”， méi yòu“ cháng” yě jiù méi yòu“ duǎn”； fǎn zhī yì rán。 zhè jiù shì zhōng guó gǔ diǎn zhé xué zhōng suǒ wèi de“ xiāng fǎn xiāng chéng”。 běn zhāng suǒ yòng“ xiāng shēng、 xiāng chéng、 xiāng xíng、 xiāng yíng、 xiānghè、 xiāng suí” děng， shì zhǐ xiāng bǐ jiào 'ér cún zài， xiāng yǐ kào 'ér shēng chéng， zhǐ shì bù tóng de duì lì gài niàn shǐ yòng de bù tóng dòng cí。
zài dì sān jù zhōng shǒu cì chū xiàn“ wú wéi” yī cí。 wú wéi bù shì wú suǒ zuò wéi， ér shì yào 'àn zhào zì rán jiè de“ wú wéi” de guī lǜ bàn shì。 lǎo zǐ fēi cháng zhòng shì máo dùn de duì lì hé zhuǎn huà， tā de zhè yī jiàn jiě， qià hǎo shì pǔ sù biàn zhèng fǎ sī xiǎng de jù tǐ yùn yòng。 tā huàn xiǎng zhe yòu suǒ wèi“ shèng rén” néng gòu yǐ zhào kè guān guī lǜ， yǐ wú wéi de fāng shì qù huà jiě máo dùn， cù jìn zì rán de gǎi zào hé shè huì de fā zhǎn。 zài zhè lǐ， lǎo zǐ bìng fēi kuā dà liǎo rén de bèi dòng xìng， ér shì zhù zhāng fā huī rén de chuàng zào xìng， xiàng“ shèng rén” nà yàng， yòng wú wéi de shǒu duàn dá dào yòu wéi de mùdì。 xiǎn rán， zài lǎo zǐ zhé xué zhōng yòu fā huī zhù guān néng dòng xìng， qù gòng xiàn zì jǐ de lì liàng， qù chéng jiù dà zhòng de shì yè de jī jí jìn qǔ de yīn sù。
[ jiě dú ]
pǔ sù biàn zhèng fǎ de shǎn guāng
pǔ sù de biàn zhèng fǎ， shì lǎo zǐ zhé xué zhōng zuì yòu jià zhí de bù fèn。 zài zhōng guó de zhé xué shǐ shàng， hái cóng lái méi yòu shuí xiàng tā nà yàng shēn kè hé xì tǒng dì jiē shì chū liǎo shì wù duì lì tǒng yī de guī lǜ。 lǎo zǐ rèn wéi， shì wù de fā zhǎn hé biàn huà， dōushì zài máo dùn duì lì de zhuàng tài zhōng chǎn shēng de。 duì lì zhe de shuāng fāng hù xiāng yǐ cún， hù xiāng lián jié， bìng néng xiàng qí xiāng fǎn de fāng xiàng zhuǎn huà。 ér zhè zhǒng biàn huà， tā bǎ tā rèn wéi shì zì rán de gēn běn xìng zhì，“ fǎn zhě， dào zhī dòng yě”（ dì sì shí zhāng）。 lǎo zǐ de biàn zhèng fǎ shì jī yú duì zì rán hé shè huì zōng hé de gài kuò， qí mùdì zài yú zhǎo dào yī zhǒng hé lǐ de shè huì shēng huó de zhèng zhì zhì dù de mó shì。 tā suǒ tí chū de yī xì liè de duì lì miàn， zài rén lèi shè huì shēng huó zhōng suí chù kě jiàn， rú shàn 'è、 měi chǒu、 shì fēi、 qiáng ruò、 chéng bài、 huò fú děng， dū yùn hán zhe fēng fù de biàn zhèng fǎ yuán lǐ。 pì rú shuō， rú guǒ rén men méi yòu duì měi hǎo shì wù de rèn dìng hé zhuī qiú， yě jiù bù huì chǎn shēng duì chǒu 'è xiàn xiàng de tuò qì； dāng nǐ hái chén jìn zài xìng fú huò chéng gōng de xǐ yuè zhōng shí， huò xǔ yīcháng zāi huò huò bù xìng zhèng qiāoqiāo lín jìn。
yòu gè zhé xué jiā shuō guò： rén men jiǎng dé zuì duō de， què wǎng wǎng shì tā zuì bù liǎo jiě de， rén men duì bù fēn shì wù hé biǎo miàn xiàn xiàng de guān zhù， cháng cháng huì hū shì zhěng tǐ de yǐn cáng zài shēn céng cì de、 zuì běn zhì de dōng xī。 sòng dài dà shī rén sū dōng pō zài《 tí xī lín bì》 yī shī zhōng xiě dào：“ bù shí lú shān zhēn miàn mù， zhǐ yuán shēn zài cǐ shān zhōng。” zhè fù yú zhé lǐ de shī jù。 biǎo shù liǎo duì shì wù quán tǐ yǔ bù fēn、 hóng guān yǔ wēi guān、 xiàn xiàng yǔ běn zhì děng zhū zhǒng guān xì de lǐng wù， zhè fù yú qǐ dí xìng de rén shēng zhé lǐ， yǔ lǎo zǐ de biàn zhèng fǎ yòu yìqǔ tóng gōng zhī miào。 rú guǒ wǒ men zhàn zài lì shǐ de gāo dù shàng， huì fā xiàn rén lèi wén míng de jìn bù shì zài zhēn lǐ yǔ miù wù、 měi yǔ chǒu、 jìn bù yǔ luò hòu děng máo dùn dǒu zhēng zhōng qián jìn de。 ér biàn zhèng fǎ de fēng fù nèi hán jiù bāo hán zài quán bù rén lèi wén míng shǐ zhōng。
lǎo zǐ de pǔ sù biàn zhèng fǎ， duì zhōng guó wén huà de yǐng xiǎng shì jí qí shēn yuǎn de。 chuán tǒng wén xué yì shù zhōng yòu bù shǎo tǐ xiàn biàn zhèng sī wéi de fàn chóu， jiù yǔ zhī yòu míng xiǎn de yuān yuán lián xì。 lì rú“ yòu” yǔ“ wú”， chū zì lǎo zhuāng zhé xué，“ yòu wú xiāng shēng” tǐ xiàn liǎo shì wù
duì lì tǒng yī de biàn zhèng guān xì， shí jì yě tǐ xiàn liǎo yì shù chuàng zuò de biàn zhèng guān xì。 hòu shì de zuò jiā、 yì shù jiā， tā men zhú bù cóng lǎo zhuāng zhé xué zhōng yǐn shēn chū liǎo zhè yàng yī zhǒng sī xiǎng： tōng guò“ yòu shēng”、“ yòu sè” de yì shù， ér jìn rù“ wú shēng”、“ wú sè” de yì shù shēn céng jìng jiè， cái shì zhì měi de jìng jiè。 yǔ zhī xiāng guān，“ xū” yǔ“ shí” de gài niàn yě suí zhī yìng yùn 'ér shēng， ér“ xū shí xiāng shēng” lǐ lùn yě chéng wéi zhōng guó gǔ dài yì shù měi xué zhōng dú jù tè sè de lǐ lùn。
“ qí” yǔ“ zhèng” zhè duì fàn chóu shè jí yì shù chuàng zuò zhōng zhěng qí yǔ biàn huà xiāng tǒng yī de chuàng zào、 biǎo xiàn fāng fǎ， wéi zhōng guó gǔ dài zuò jiā、 yì shù jiā suǒ cháng yòng。“ zhèng” zhǐ zhèng cháng、 zhèng guī、 zhèng tǒng、 zhěng qí、 jūn héng，“ qí” zhǐ fǎn cháng、 guài yì、 chuàng xīn、 cēncī、 biàn huà， èr zhě zài yì shù chuàng zào zhōng shì“ duō yàng tǒng yī” guī lǜ de jù tǐ biǎo xiàn zhī yī。 zài chuàng zuò zhě men kàn lái， qí yì wèi zhe shì wù yǔ shì wù huò xíng shì yīn sù zhī jiān jì yòu duìchèn、 jūn héng、 zhěng qí yǐ yòu cēncī、 máo dùn、 biàn huà， bǐ cǐ xiāng fǎn xiāng chéng， zhèng zhōng jiàn qí， qí zhōng yòu zhèng， qí zhèng xiāng shēng， yú shì chǎn shēng chū hé xié de、 xīn yíng de yì shù měi。 cháng ruò xún gēn jiū yuán，“ qí” yǔ“ zhèng” zuò wéi duì lì de zhé xué fàn chóu， zhèng shǐ jiàn yú《 lǎo zǐ》 wǔ bā zhāng：“ zhèng fù wéi qí”。 ér jiāng zhè duì fàn chóu yí yòng yú wén xué lǐ lùn zhōng， zé shǐ yú liú xié《 wén xīn diāo lóng》。
bù róng fǒu rèn， zài zhōng guó zhé xué biàn zhèng fǎ fā zhǎn shǐ shàng， lǎo zǐ de xué shuō jí qí yǐng xiǎng zhí dé dà shū tè shū yī bǐ。